ZITSANGU ZIMBOTI ZISONIKA MATAI
1 Buku yi kinongu ki Yesu Klistu, muana Davidi, muana Abalahami:
2 Abalahami wubuta Isaki,
Isaki wubuta Yakobi,
Yakobi wubuta Yuda ayi zikhomba ziandi;
3 Yuda na nkazi’andi Tamali,
babuta Pelezi ayi Zera; Pelezi wubuta Eziloni,
Eziloni wubuta Lamu;
4 Lamu wubuta Aminadabi,
Aminadabi wubuta Nasoni,
Nasoni wubuta Salmom;
5 Salmom na nkazi’andi Laabi, babuta Bowazi;
Bowazi na nkazi’andi Luti, babuta Obedi,
Obedi wubuta Jessé;
6 Jessé wubuta Davidi, no wuyiza ba ntinu,
Davidi na nkazi wuba wu Ulia babuta Salomo;
7 Salomo wubuta Roboão,
Roboão wubuta Abia,
Abia wubuta Aza;
8 Aza wubuta Yozafati,
Yozafati wubuta Jeorão,
Jeorão wubuta Uzia;
9 Uzia wubuta Yotami,
Yotami wubuta Akazi,
Akazi wubuta Ezekia;
10 Ezekia wubuta Manase,
Manase wubuta Amoni,
Amoni wubuta Yosia;
11 Yosia wubuta Yekonia ayi zikhomba ziandi, mua thangu ava baba nata mu buvika ku Babiloni.
12 Ayi bo baba nata mu buvika ku Babiloni, Yekonia wubuta Selitieli,
Selitieli wubuta Zolobabeli;
13 Zolobabeli wubuta Abiudi,
Abiudi wubuta Eliakimi,
Eliakimi wubuta Azoli;
14 Azoli wubuta Zadoki,
Zadoki wubuta Akimi,
Akimi wubuta Eliudi;
15 Eliudi wubuta Eliazali,
Eliazali wubuta Matani,
Matani wubuta Yakobi;
16 Yakobi wubuta Yozefi nnuni Malia ngudi Yesu, no bantedilanga mvandi Klistu.
17 Mu phila ayoyo, zimbandu zioso kutonina kuidi Abalahami nati Davidi, ziba 14 di zimbandu, kutonina kuidi Davidi nati baba nata ku buvika ku Babiloni, ziba 14 di zimbandu, kutonina mu thangu baba nata ku buvika ku Babiloni nati Klistu, ziba 14 di zimbandu.
18 Buakabu bumonikina mbutukulu Yesu Klistu: Mu thangu ngudi’andi Malia bankanikisa dikuela kuidi Yozefi, nandi wuyiza ba buemba mu nzila phevi yinlongo, mangolo ma Nzambi, ava bawu bakuelana. 19 Vayi nnuni’andi* Yozefi mu kuba mutu wusonga, kabasa tomba ko kumfuisa zitsoni va mesu ma batu boso,* diawu kaba tombila kuvambana* yandi ku kinsueki. 20 Vayi bo kamana kuyindula matedi mambu amomo, mbasi yi Yave yimmonikina mu ndosi ayi yinkamba: “Yozefi muana Davidi, bika kumona boma kunata nkazi’aku Malia ku nzo’aku, kibila buemba buidi yandi, bube kuizila mu mangolo ma phevi yinlongo yi Nzambi. 21 Nandi wunkuiza buta muana wu dibakala ayi ngie fueti kumvana dizina di Yesu, kibila nandi wunkuiza vukisa dikabu diandi mu masumu mawu.” 22 Mambu moso amomo mabe monikina, muingi kudukisa mambu Yave katuba mu nzila ḿbikudi’andi: 23 “Talanu! Muana nkietu wukhambu zaba dibakala, wala ba buemba ayi wala buta muana dibakala ayi bala kumvana dizina di Emanueli, dinsundula, Nzambi widi yitu.”
24 Bosi, Yozefi wuyiza kotuka mu ndosi beni ayi wuvanga mamoso mu phila mbasi yi Yave yintumina. Bosi wunata nkazi’andi Malia ku nzo. 25 Vayi kasa bundana ko yandi nyitu nati kayiza buta muana dibakala, ayi Yozefi wumvana dizina di Yesu.
2 Bo Yesu kabutuka ku divula di Betelemi, tsi yi Yuda, mu thangu ntinu Elodi kaba yala, batu bamfionguninanga matedi zimbuetila bayenda ku divula di Yelusalemi, 2 ayi bayuvula: “Vama mbi vadi muana bebutuka, no wunkuiza ba ntinu wu basi Yuda? Kibila bo tube ba ku Leste, tube mona mbuetila yibe tusudikisa vama nandi kadi, diawu tube kuizila muingi kunkembisa.” 3 Bo ntinu Elodi ayi batu boso ku divula di Yelusalemi bayuwa mawu, batona kukuazuka. 4 Diawu nandi kakutikisila zimfumu zioso zi zinganga nzambi ayi ziescriba,* muingi kuba kuvula kuidi Klistu kala butukila. 5 Bawu bamvutudila: “Wala butukila ku divula di Betelemi, tsi yi Yuda, kibila ḿbikudi wusonika: 6 ‘A Betelemi yidi ku ntoto wu Yuda, ngie wisi ko divula diphamba mu mavula moso ma Yuda, kibila kuawu kuala butukila ntinu wala tuadisa dikabu diama, Isaeli.’”
7 Diawu, ku kinsueki ntinu Elodi wutumisa batu bamfionguninanga zimbuetila, muingi kuba kuvula thangu mbi mbuetila beni yimonikina. 8 Bosi, wuba fila ku divula di Betelemi ayi wuba kamba: “Yendanu muefiongunina buboti vama mbi muana beni kadi ayi benu kumbakula, yiza khambanu muingi minu mvama yenda kuna ayi yinkembisa.” 9 Bo ntinu kamana kukoluka, bawu bananguka, bo batona kudiata, babue mona mbuetila beni yaba kuba tuadisa, yawu yiba va ntual’awu ayi yiba nata nati vaba muana beni. 10 Bo bamona mbuetila, bawu bayangalala beni. 11 Bo bakota ku nzo, bamona muana ayi Malia, mam’andi. Bosi bafukama va ntuala muana beni ayi bamvana minkhailu dedi: Wola ayi mintindu miodi mi malasi* ma thalu. 12 Vayi mu ndosi, Nzambi wuba lubula muingi babika vutuka kuidi ntinu Elodi, diawu bavutukila ku tsi’awu mu nzila yinkaka.
13 Bo bananguka, mbasi yi Yave yimonikina Yozefi mu ndosi ayi yinkamba: “Nanguka mu thinu, bonga muana ayi mam’andi ayi tininanu ku Ngipiti. Mufueti kala kuna nati yala kuzabikisa, kibila Elodi widi mu kutomba muana muingi kamvonda.” 14 Diawu muna builu beni, Yozefi wunanguka na muana ayi Malia, ayi bayenda ku Ngipiti. 15 Bawu bakala kuna nati Elodi kafua. Ayi mawu madukisa mambu Yave katuba mu nzila ḿbikudi’andi: “Yitela muan’ama muingi kabasika ku Ngipiti.”
16 Bo Elodi kazaba ti batu bamfionguninanga zimbuetila bamvuna, nandi wudasuka ayi wutuma kuvonda bana boso baba mvu mueka ayi ndambu voti mimvu miodi ku Betelemi ayi mu bibuangu binkaka biba bifikama, mu kutadila thangu mbuetila yimonikina dedi bo bankambila kuidi batu bamfionguninanga zimbuetila. 17 Mu phila ayoyo, mambu ḿbikudi Yelemia katuba masunduka, nandi wutuba: 18 “Vayuwakana mbembu yi bidilu ayi manyongi ku Lama. Wuba Lakeli waba dila bana bandi ayi kabasa tomba ko bambomba, kibila bana bandi bamana kufua.”
19 Bo ntinu Elodi kafua, mbasi yi Yave yibue monikina Yozefi mu ndosi ku Ngipiti 20 ayi yinkamba: “Nanguka, bonga muana na mam’andi ayi vutukanu ku Isaeli, kibila batu baba tomba kuvonda muana, bafuidi.” 21 Diawu nandi wubonga muana na Malia, ayi bavutuka ku Isaeli. 22 Vayi bo Yozefi kayuwa ti Alikelau, muana ntinu Elodi widi mu kuyala ku Yuda, nandi wuba boma bu kuvutuka kuna. Vayi bo katambula thuadusulu yi Nzambi mu ndosi, nandi wuyenda ku kizunga ki Ngalili. 23 Bosi wuyenda ku divula di Nazaleti, muingi kudukisa mambu mimbikudi basonika: “Nandi* wala tedulu musi Nazaleti.”
3 Vaba kilumbu kimueka, bo Yoane Ḿbotiki kaba longa ku thandu* yiba ku Yuda, 2 nandi wutuba: “Nyonginanu masumu minu, kibila Kintinu ki diyilu kima fikama.” 3 Yoane, nandi ḿbikudi Yesaya katubila mu matangu amama: “Mbembu yi mutu wuntenduka ku thandu: ‘Kubikilanu Yave nzila ayi ludikanu zinzila ziandi.’” 4 Yoane waba vuatanga bikhutu bivangulu mu nkanda wu kamela ayi phonda* yivangulu mu nkanda kibulu. Mvandi waba dianga mindedeka* ayi wika yi zinyosi.* 5 Dikabu di Yelusalemi, batu boso baba zingilanga ku Yuda ayi baba kalanga mu ndeku Yolidani, baba kuendanga kuidi nandi, 6 muingi kunyongina masumu mawu, ayi nandi waba kuba botikanga mu muila wu Yolidani.
7 Bo kamona bafalisi ayi basadusi bawombo baba fikama vo kaba botikila, nandi wuba kamba: “Nkuna wu nyoka, nani wu lukamba ti benu mulenda vuka mu kilumbu ki nganzi yi Nzambi? 8 Vayi nyonginanu masumu minu mu kumonisa mavanga mamboti. 9 Bikanu kukinyemisa mu kutuba: ‘Abalahami widi tat’itu.’ Kibila Nzambi kalenda vanga mamanya amama kukituka bana ba Abalahami. 10 Kitadi kima kubama muingi kuzenga zinganzi zi nti. Diawu, woso nti wukhambu butanga makundi mamboti, bafueti ku wuzenga ayi ku wuloza ku mbazu. 11 Mu kunyongina masumu minu, diawu yidi ku mubotikila mu nlangu. Vayi no wunkuiza, wulutidi kena minu ayi yisi ko wufuana muingi kubotula zisandali* ziandi. Ayi nandi wala ku mubotikila mu phevi yinlongo ayi mu mbazu. 12 Nandi widi kisosolo va mioko muingi kuvasa mbongo ayi bititi, ayi nandi wala diodisa kibuangu kansosilanga mbongo’andi. Wala khupika mbongu’andi mu bilundulu, vayi bititi wala vika biawu ku mbazu yikhambu zimanga.”*
13 Bosi Yesu wunanguka ku Ngalili ayi wuyenda ku muila wu Yolidani, muingi Yoane kambotika. 14 Vayi Yoane wumeka kuntula nkaku mu kutuba: “A Mfumu, khanu minu yifueti kuiza kuidi ngiewu muingi wumbotika. Buidi ngie wunkuizila kuidi minu?” 15 Vayi Yesu wumvutudila: “Mawu mafueti vangama mu thangu ayiyi, kibila mu phila ayoyo, tunkuiza dukisa mambu moso Nzambi katuba.”* Bosi Yoane kasa bue ntula ko nkaku. 16 Bo kamana kubotama, mu thinu Yesu wubasika mu nlangu ayi muna thangu beni, diyilu dizibuka ayi nandi wumona phevi yi Nzambi kukulumuka kuidi nandi buka dibembi. 17 Mvandi vayuwakana mbembu yibasikila ku diyilu yaba tuba: “Awowo Muan’ami, minu yikunzolanga beni ayi nandi widi lunungu va mesu mami.”
4 Phevi yi Nzambi yituadisa Yesu ku thandu, bosi Nkadi’ampemba wusadila luaku alolo muingi kunthota. 2 Bo kamana kuvanga jejum* mu 40 di bilumbu, Yesu wuyiza mona beni nzala. 3 Ayi Mvukumuni wumfikama ayi wunkamba: “Boti ngie widi muana Nzambi, kamba mamanya amama muingi makituka mapha.” 4 Vayi nandi wumvutudila: “Madi masonama: ‘Mutu kalendi zingila ko to mu mapha, vayi mu mambu moso mambasikilanga mu munu wu Yave.’”
5 Nkadi’ampemba wunata Yesu ku divula dinlongo, va kibuangu kilutidi zangama ku tempelu 6 ayi wunkamba: “Boti ngie widi muana Nzambi, wuyiloza ku wanda akoko, kibila madi masonama: “Nandi wala vana nsua kuidi zimbasi matedi ngiewu, ayi bawu bala kuzaka* mu mioko miawu, muingi wubika bua va mamanya.” 7 Yesu wumvutudila: “Mvandi madi masonama: ‘Busa fuana ko kuthota Yave Nzambi’aku.’”
8 Bosi Nkadi’ampemba wunnata va mongo wuba beni wunangama, ayi wummonisa mintinu mioso midi va ntoto ayi busina buawu. 9 Bosi wunkamba: “Ngie kufukama va ntual’ama ayi kumbuongimina, yekuvana biabioso abiobio wummona.” 10 Vayi Yesu wumvutudila: “Satana, yenda wumbika! Kibila madi masonama: ‘Yave Nzambi’aku to wufueti buongimina ayi nandi to wufueti sadila.’” 11 Bosi Nkadi’ampemba wumbika ayi zimbasi bayiza muingi kukieba zitsatu ziandi ayi kunkindisa.
12 Bo Yesu kazaba ti Yoane babe ntula mu buloku, nandi wuyenda ku Ngalili. 13 Ayi bo kabotuka ku Nazaleti, wuyenda kue zingila ku Kafalinawu mu ndeku ḿbu wuba ku khonzo dibueti di Zebuloni ayi Nafatali, 14 muingi kusundula mbikudulu yi Yesaya, yintuba: 15 “A ntoto wu Zebuloni ayi wu Nafatali widi mu ndeku ḿbu, ku khonzu yinkaka yi muila wu Yolidani, widi ku ntoto Ngalili kunkalanga batu ba zitsi zinkaka! 16 Batu baba bakala ku kitombi, bamona muinda wunneni ayi batu baba bakala ku kibuangu ki kitombi kingolo, bamona muinda kulezama kuidi bawu.” 17 Tona mu thangu beni, Yesu wutona kusamuna mu kutuba: “Balulanu mavanga minu, kibila Kintinu ki Nzambi kima fikama.”
18 Bo kaba diata mu ndeku ḿbu wu Ngalili, nandi wumona Simoni baba tedilanga mvandi Petelo na khomb’andi Andele. Bawu baba kuba makondi mawu mu ḿbu, kibila baba minlobi. 19 Nandi wuba kamba: “Ndandakananu ayi yinkuiza lukitula minlobi mi batu.” 20 Muna thangu beni, bawu babika makondi mawu ayi banlandakana. 21 Bo kabue diata mua nkadu, wumona Tiagu ayi khomb’andi Yoane bana ba Zebede. Bawu baba londa makondi mu buatu na tat’awu ayi Yesu mvandi wuba tumisa. 22 Muna thangu beni, bawu babika tat’awu na buatu, ayi banlandakana.
23 Yesu wulonga zitsangu zimboti zi Kintinu mu zinzo zi zikhutukunu ziba ku kizunga kioso ki Ngalili ayi wubelusa mintindu mioso mi bimbevu biaba tatisa batu. 24 Zitsangu aziozio, zitembakana ku tsi yoso yi Silia, diawu baba natinanga kuidi nandi batu baba mintindu mioso mi bimbevu dedi: Baba belanga mathuku,* baba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi ayi bikata. Ayi nandi wuba belusa. 25 Mu kibila akiokio, batu bawombo bafumina ku Ngalili, ku Dekapoli,* ku Yelusalemi, ku Yuda ayi ku disimu dinkaka di Yolidani, baba kue nlandakananga.
5 Bo kamona nkangu wu batu, nandi wumaka va mbata mongo ayi wukala, minlonguki miandi mvandi bayenda kuna. 2 Bosi nandi wutona kuba longa mu kutuba:
3 “Mayangi kuidi batu badi phuila yi mambu ma Nzambi, kibila bawu bavuidi* Kintinu ki diyilu.
4 “Mayangi kuidi bo bandila, kibila bala kuba bomba.
5 “Mayangi kuidi batu balembama,* kibila bala vua ntoto.
6 “Mayangi kuidi bo badi phuila ayi nzala yi mambu masonga, kibila bala kukuta.
7 “Mayangi kuidi bankua kiadi, kibila bala ba mona kiadi.
8 “Mayangi kuidi bo badi mintima misama,* kibila bala mona Nzambi.
9 “Mayangi kuidi bo bantuadisanga ndembama, kibila bala tedulu bana ba Nzambi.
10 “Mayangi kuidi bo bamviokila mu zithotolo mu kuvanga mambu masonga, kibila bawu bavuidi Kintinu ki diyilu.
11 “Mayangi kuidi benu bo ba mufinga, ba mukuamisa ayi ba muvunina mambu ma phila mu phila, mu kibila kiama. 12 Muyangalala ayi mumona beni nyenzi,* kibila mfutu’inu widi wunneni beni ku diyilu. Kibila mimbikudi mvawu baviokila mu mambu amomo.
13 “Benu muidi buka tsalu va ntoto, vayi boti tsalu yisiedi ko khadi, ndandu mbi yawu yilenda tuadisa? Yawu yisiedi ko tsadulu. Diawu bafueti kuyiloza ku nganda muingi batu bayidiatila.
14 “Benu muidi buka muinda wu nza. Divula dia kuba va mbata mongo, dilendi ba ko disuama. 15 Bo batu bantatika muinda, bawu bafukanga ko wawu, vayi bantulanga wawu va kibuangu kio wulenda vanina kiezila kuidi batu boso ku nzo. 16 Bobuawu mvandi, bika kiezila kinu kimonika kuidi batu, muingi bamona mavanga minu mamboti ayi bavana nzitusu kuidi Tat’inu widi ku diyilu.
17 “Bikanu kuyindula ti yiyizila muingi kutulula Minsiku voti malongi ma Mimbikudi, vayi yiyizila muingi kudukisa mawu. 18 Bukiedika yiku mukamba ti, dinkuiza luta ba diambu diluelu diyilu ayi ntoto kuvioka, kena kisono kimueka mu Minsiku kuvioka mu khambu sunduka. 19 Diawu, woso kua mutu wunlevula loso kua lutumu mu Minsiku ayi wunlonga bankaka muingi bavanga mawu, kalasa baka ko kibuangu mu Kintinu ki diyilu. Vayi woso mutu wuntumukina miawu ayi wunlonga bankaka kuvanga mawu, wala baka kibuangu kifuana mu Kintinu ki diyilu. 20 Kibila yimu kamba ti, boti muisinluta vanga ko mambu masonga kena bafalisi ayi ziescriba, mualasa kota ko mu Kintinu ki diyilu.
21 “Benu muzebi mambu masonama mu thangu yikhulu, mantuba: ‘Bika kuvonda, kibila woso mutu wumvonda wadi yandi, wala fundusu.’ 22 Vayi minu yimu kamba ti, woso mutu wuntatamana kulundila wadi yandi nganzi, wala fundusu. Mvandi, woso mutu wunkolukila na khomb’andi mu lulenzu, bala kufundisa ku Nzo Lufundusu Yilutidi; ayi woso mutu wunkamba wadi yandi ‘ngie wisi ko tsadulu!’ wala bungu.*
23 “Bo wunnata nkhailu va kikuma ayi mu thangu beni ngie kutebuka monyo ti khomb’aku diambu kabe kubaka, 24 buna bika theti nkhailu’aku va ntuala kikuma, ayi vutuka muingi wudedikisa mambu bebakasana na khomb’aku, bosi yenda muingi wevana nkhailu’aku.
25 “Dedikisa mambu widi na mbeni’aku mu thinu, bo munkuenda nzila mueka ku nzo lufundusu, muingi nandi kabika ku kuvunina mambu kuidi mfundisi, ayi mfundisi kabika ku kufunda kuidi mfumu wu mimfundisi ayi muingi nandi kabika ku kutula mu buloku. 26 Yiku kamba mu bukiedika, ngie walasa basika ko kuna nati wumfuta zimbongo ziaku zioso.
27 “Benu luzebi mambu masonama, mantuba: ‘Bika kuvanga kiphinga.’ 28 Minu yimu kamba ti, woso mutu wuntatamana kutala nkietu, ayi wu kunzinina, buna bevanga yandi kiphinga mu ntima. 29 Diawu boti diesu diaku di lubakala di kuvanga kusumuka, botula diawu ayi wudi loza ku kinanu, kibila bulutidi kukhambu kinama kimueka, kena nyitu’aku yoso kubungu. 30 Mvandi boti koko kuaku ku lubakala ku kuvanga kusumuka, buna zenga ayi loza kuawu ku kinanu, kibila bulutidi kukhambu kinama kimueka, kena nyitu’aku yoso kubungu.
31 “Mvandi babue tuba ti: ‘Woso mutu wumvambana na nkazi’andi, buna kafueti kumvana nkanda wu luvambanu.’ 32 Vayi minu yiku lukamba ti, woso mutu wumvambana na nkazi’andi mukhambu ba mu kibila ki mambu ma butsuza,* widi mu kupusa nkazi’andi kabua mu kiphinga. Ayi woso mutu wunkuela ntindu nkietu awowo, widi mu kuvanga kiphinga.
33 “Mvandi, benu luyuwa mambu batuba mu thangu yikhulu: ‘Lubika kanikisa mambu mulendi nunga ko kudukisa, vayi dukisanu mambu moso lunkanikisa kuidi Yave.’ 34 Vayi, minu yiku lukamba lubika sadila diyilu bo munleva phesi, kibila diyilu didi kikundu ki Nzambi; 35 ni ntoto, kibila wawu Nzambi kantetikanga malu mandi; ni Yelusalemi, kibila didi divula di Ntinu* wulutidi zangama. 36 Bika kusadila ntu’aku bo wunleva phesi, kibila wulendi kitula ko ni nlengi wumueka ku ntu’aku wuphembi voti wunomba. 37 Vayi ngie kutuba “ngete”, bika mvutu’aku wutatamana kuba ngete. Ngie kutuba “ndamba”, bika mvutu’aku wutatamana kuba ndamba, kibila moso mambu mambuelama va mbata, madi ma Satana.*
38 “Benu luyuwa mambu batuba: ‘Dienu mu dienu, ayi diesu mu diesu.’ 39 Vayi minu yiku lukamba ti, lubika nuanisa mutu wuntomba ku luvanga bubi, vayi boti babe kuviva mbata mu luvenga lu lubakala, vana mvandi luvenga lunkaka. 40 Boti mutu tidi ku kunata ku nzo lufundusu muingi kubonga kikhutu kiaku kidi ku tsi, mvana mvandi kidi va mbata. 41 Boti mutu widi va kimfumu be kukuika wumvangila kisalu ki kilometro* yimueka, buna mvangila kisalu ki zikilometro wadi. 42 Vana kuidi mutu wu kudinda, ayi bika kuvinda* mutu wuntomba ku kudeva.*
43 “Benu luyuwa mu thangu yikhulu bo batuba ti: ‘Zola wadi yaku ayi lenda mbeni’aku.’ 44 Vayi minu yiku lukamba: Tatamananu kuzola zimbeni zinu ayi natanganu batu ba mukuamisanga* mu minsambu, 45 muingi lumonisa ti luidi bana ba Tat’inu widi ku diyilu, kibila nandi wunnokisanga mvula ayi wuntebusanga muinya kuidi batu boso, kuidi bankua mambi ayi bankua mamboti, mvandi kuidi basonga ayi bakhambulu basonga. 46 Kibila benu kuzola to batu ba muzolanga, ndandu mbi munkuiza baka? Mu kuvanga mawu muisinkuiza ba ko dedi mueka na batu bankongulanga* ziphaku? 47 Ayi benu kuvananga to mboti kuidi zikhomba zinu, diambu mbi di kukuitukila muidi mu kuvanga? Ayi benu kuvanga mawu, disuasana mbi munkuiza ba na batu mu nza? 48 Diawu, luzolo luinu lufueti ba luduka, dedi bo Tat’inu ku diyilu kadidi luzolo luduka.
6 “Mubika vangila mambu muingi kumonikina to va mesu ma batu, kibila benu kuvanga mawu, mualasa tambula ko lusakumunu kuidi Tat’inu widi ku diyilu. 2 Ayi bo wunkabila kiuma kuidi nsukami,* bika kuzabikisa mawu kuidi batu boso, dedi bo bankua luvunu bamvangilanga mawu mu zinzo zi zikhutukunu ayi mu zinzila, muingi batu baba zitisa. Bukiedika yiku lukamba ti, bawu balasa bue tambula ko mfutu wunkaka. 3 Vayi mu thangu ngie wunkabila kiuma kuidi nsukami, ka wubika koko kuaku ku lukietu kuzaba mambu koko kuaku ku lubakala kuidi mu kuvanga, 4 muingi makaba maku mavangimina ku kinsueki ayi Tat’aku wummonanga mamoso mamvangiminanga ku kinsueki, ka kusakumuna.
5 “Mvandi bo munsambila, mubika ba buka bankua luvunu, kibila bo bawu bansambilanga, bantelamanga va nganda zinzo zi zikhutukunu ayi mu zinzila, muingi baboso baba mona. Bukiedika minu yiku lukamba ti, bawu balasa bue tambula ko mfutu wunkaka. 6 Vayi ngiewu bo wuntomba kusambila, kota ku nzo’aku ayi zibika muelu, bosi sambila kuidi Tat’aku yi diyilu.* Ayi Tat’aku wummonanga mambu moso, wala kusakumuna. 7 Bo wunsambila, bika kue vutukilanga momawu mambu dedi bo batu ba nza bamvangilanga. Bawu bammuenanga ti mu kuvanga mawu, buawu Nzambi kankuiza bayuwila. 8 Vayi benu, lubika ba buka bawu, kibila Tat’inu zebi mambu muntomba, ava benu mundinda mawu.
9 “Diawu tala phila lufueti sambidilanga:
“‘Tat’itu widi ku diyilu, bika dizina diaku diba dinlongo. 10 Bika Kintinu kiaku kiza. Ayi bika luzolo luaku luvangama va ntoto, dedi bo lumvangimina ku diyilu. 11 Wutu vana bidia* bi kilumbu akiki, 12 ayi wutu lemvukila masumu* mitu, dedi bo befu tunlemvukilanga masumu ma badi yitu. 13 Ka wubika tubua mu zithotolo, vayi wutu kula mu mioko mi Nkua Mambi.’
14 Kibila benu kulemvukilanga masumu* batu bankaka ba muvangilanga, Tat’inu ku diyilu mvandi wala kumu lemvukila; 15 vayi benu kumanga lemvukilanga masumu ma bankaka, Tat’inu ku diyilu mvandi kalasa mulemvukilanga ko.
16 Mvandi bo mumvanga jejum,* lubika tula kizizi ki kiunda dedi bo bankua luvunu bamvangilanga muingi baboso bazaba ti jejum badi mu kuvanga. Bukiedika minu yiku lukamba ti, bawu balasa bue tambula ko mfutu wunkaka. 17 Vayi ngiewu mu thangu wumvanga jejum, sukula kizizi kiaku ayi vinda minlengi miaku nzeta,* 18 muingi batu ba kumona, babika zaba ti ngie widi mu kuvanga jejum, vayi Tat’aku widi ku diyilu kamona mawu. Ayi nandi wummonanga mambu moso, wala kusakumuna mu mawu.
19 “Lubika yidika kiuka va ntoto vadi zitselele, khasu* ayi mivi milenda kuiba kiawu. 20 Vayi yidikanu* kiuka ku diyilu ko kukhambulu zitselele, khasu ayi mvandi kukhambulu mivi milenda kuiba kiawu. 21 Kibila voso vadi kiuka kiaku, vawu mvandi vala ba ntim’aku.
22 “Mesu madi buka muinda wu nyitu, ayi boti mawu madi mamboti nyitu’aku yoso yala lezama. 23 Vayi boti mesu ma nsoki widi, buna nyitu’aku yoso, yala ba kitombi. Buabu boti kitombi kiawu wuntadila kiezila, buna ngie ku kitombi ki ngolo widi!
24 “Vasi ko mutu wulenda ba mvika wu zimfumu ziwadi, kibila nandi wala zola wumueka ayi wala lenda wunkaka; voti wala fikama wumueka ayi wala tatuka wunkaka. Bobuawu mvandi, benu mulendi ba ko mimvika mi Nzambi ayi mi busina.
25 “Diawu yi mukambila ti: Mubika kuazukila* ngolo mu mambu ma luzingu, mu matedi mbi lunkuiza dia, lunkuiza nua voti lunkuiza vuata. Bukiedika ti bidia biawu bilutidi luvalu kena luzingu? Voti bukiedika ti bikhutu biawu bilutidi luvalu kena nyitu? 26 Talanu zinuni ku diyilu, ziawu zivatanga ko, zivelanga ko mbongu ayi zilundanga ko yawu mu bilundulu, vayi Tat’inu ku diyilu wu zidikilanga. Buabu, bukiedika ti zinuni zilutidi luvalu kena benu? 27 Nani mu benu kheti mu kukuazukila ngolo, kalenda buela bilumbu* bi luzingu luandi? 28 Mvandi, kibila mbi lunkuazukila beni mu matedi bikhutu? Longukanu mu kutala phila biteka bimmenanga bia veka bididi beni kitoko, kheti biawu bisalanga ko ayi bitunganga ko. 29 Vayi minu yimu kamba ti, ni ntinu Salomo mu busina buandi boso, kabasa vuatilanga ko phila ayoyo. 30 Buabu, boti Nzambi wumvuikanga mu phila yimboti biteka abiobio bubu bidi kitoko vayi yono biala kuma, bukiedika ti kasinkuiza luta ko kuluvuika buboti, benu batu bakhambulu beni kiminu! 31 Diawu lubika kuazukila ngolo mu kutuba: ‘Mbi tunkuiza dia?’ ‘Mbi tunkuiza nua?’ voti ‘Mbi tunkuiza vuata?’ 32 Kibila biuma abiobio, biawu batu ba nza bankuazukilanga beni muingi kubaka, vayi Tat’inu yi diyilu zebi ti biuma beni, biawu luntomba.
33 “Mutatamana kutomba theti Kintinu ki Nzambi ayi busonga buandi, bosi nandi wala ku mubuela biuma bioso abiobio. 34 Diawu, lubika kuazuka beni mu matedi kilumbu kinlanda, kibila kilumbu beni mvandi, kiala ba na mambu mandi ma kukuazukila. Vayi yindula to mu mambu ma bubu.
7 “Lubika fundisanga bankaka, muingi Nzambi mvandi kabika kumu fundisa. 2 Kibila phila mumfundisila bankaka, yawu mvandi bala ku mufundisila ayi kitesu munzongila bankaka, kiawu mvandi bala ku muzongila. 3 Buabu, kibila mbi ngie wuntadila mua kititi kidi mu diesu di khomb’aku, vayi wisimmona ko mua kitini ki dibaya kidi mu diesu diaku? 4 Voti, buidi wulenda kambila khomb’aku: ‘Bika yi kubotula mua kititi kidi mu diesu diaku,’ boti ngie veka widi na mua kitini ki dibaya mu diesu diaku? 5 Nkua luvunu! Botula theti mua kitini ki dibaya kidi mu diesu diaku, muingi wubaka bu kumuena buboti mu thangu wunkuiza botula mua kititi kidi mu diesu di khomb’aku.
6 “Lubika vana biuma binlongo kuidi zimbua, ni kukuba minsanga minu mi thalu kuidi zingulu, muingi bawu babika nyesa miawu, ayi bavutuka kuidi benu muingi ku mutebila.
7 “Tatamananu kudinda ayi bala ku luvana, tatamananu kutomba ayi luala bakula, tatamananu kukokuta ayi bala ku luzibudila, 8 kibila woso mutu wundindanga wuntambulanga, woso mutu wuntombanga wumbakulanga ayi woso mutu wunkokutanga ba kunzibudilanga. 9 Dedi, nani mu benu bo muan’aku ka kudinda dipha, wu kumvananga dimanya? 10 Voti na kudinda mfu, buna wunkuiza mvana nyoka? 11 Buabu, boti benu kheti mu kuba batu ba masumu muzebi kuvana biuma bimboti kuidi bana binu, bukiedika ti Tat’inu widi ku diyilu kasinkuiza luvana ko biuma lu kundinda?
12 “Diawu, vangilanu bankaka momawu mambu benu muntomba ba luvangila. Bukiedika, mawu Minsiku ayi zibuku zi Mimbikudi zintomba kutuba.
13 “Kotilanu va muelu wufietama, kibila muelu ayi nzila yinneni* yawu yinnatanga ku mbungulu ayi bawombo bankotilanga muawu, 14 vayi muelu ayi nzila yifietama, yawu yinnatanga mu luzingu ayi batu baluelu to bambakulanga yawu.
15 “Banu keba keba kuidi mimbikudi mi luvunu bankuizanga kuidi benu mu kumonikina va mbata banga mamemi, vayi mu bukiedika badi zimevua* zi nganzi. 16 Mu mimbutu miawu, muawu luala kuba zabila. Bukiedika ti mulenda vela makundi ma vinu mu nti wu zitsendi, voti kuvela zifigu mu nti wu zitsolokoto?* 17 Bobuawu mvandi, nti woso wumboti wumbutanga makundi mamboti, vayi nti wumbi wumbutanga mvandi makundi mambi. 18 Nti wumboti wubutanga ko makundi mambi, bobuawu mvandi nti wumbi wulendi buta ko makundi mamboti. 19 Nti woso wukhambu butanga makundi mamboti, banzenganga wawu ayi bamvikanga wawu ku mbazu. 20 Bukiedika yiku lukamba, benu luala zabila batu abobo mu mimbutu miawu.
21 “Basi ko batu boso bala kukhamba: ‘A Mfumu, A Mfumu, bala kota mu Kintinu ki diyilu, vayi bo bamvanganga luzolo lu Tat’ama widi ku diyilu, bawu to bala kota muawu. 22 Mu kilumbu beni, bawombo bala kukhamba: ‘A Mfumu, A Mfumu, tusa bikula ko mu dizina diaku, tusa kukisa ko ziphevi zimbi mu dizina diaku ayi tusa vangila ko mambu mawombo ma kukuitukila mu dizina diaku?’ 23 Vayi minu yala kuba kamba: ‘Yisa mu zaba ko! Botukanu va ntual’ama, benu lumvanganga mambu makhambulu kithuadi na minsiku!’
24 “Diawu, woso mutu wunkuwa mambu mami ayi wunsadila mawu, wala ba buka dibakala di nduenga wutungila nzo’andi va mbata dimanya. 25 Ayi kheti bo yawu yinokina zimvula, yiviokila khuka yi minlangu ayi ziphemu zingolo zinyikuna nzo beni, vayi yawu yisa tolumuka ko, kibila yitungulu va mbata dimanya. 26 Vayi woso mutu wunkuwa mambu mami ayi wummanga kuma sadila, wala ba buka dibakala di buvungisi wutungila nzo’andi va mbata nsengisini.* 27 Ayi bo yawu yinokina zimvula, yiviokila khuka minlangu ayi ziphemu zingolo zinyikuna nzo beni, yawu yibua ayi yayoso yitolumuka.
28 Bo Yesu kamana kutuba mambu amomo, nkangu woso wu batu baba vana, bayangalala mu phila nandi kaba longila, 29 kibila waba kuba longila mu kimfumu kioso Nzambi kamvana, kubika kuandi mu phila ziescriba baba longilanga.
8 Bo kabotuka va mbata mongo ayi kanengumuka, nkangu wu batu waba kue nlandakananga. 2 Bosi, mutu wumueka wuba buazi wuyiza kundengana, wufukama va ntual’andi ayi wunkamba: “A Mfumu, boti ngie tidi, lemvuka mbelusa.”* 3 Diawu, Yesu wunonuna koko kuandi, wusimba dibakala beni ayi wunkamba: “Minu yitidi! Beluka.” Muna thangu beni, nandi wubeluka mu kimbevu ki buazi. 4 Bosi Yesu wunkamba: “Ba keba keba muingi wubika kamba ni mutu mambu amomo. Vayi yenda kuidi nganga nzambi muingi wuvana nkhailu Mose kasudikisa, muingi kuvana kimbangi mu mawu.”
5 Bo Yesu kakota ku divula di Kafalinawu, nkulutu mueka wu masodi wufikama vo kaba ayi wunlomba 6 mu kunkamba: “A Mfumu, kisadi kiama widi ku nzo va kika ki kimbevu ayi kasi ko bu kukotukila. Nandi widi mu kutovuka beni.” 7 Nandi wunkamba: “Bo minu yala tuka kuna, yala kumbelusa.” 8 Nkulutu beni wu masodi wuntambudila: “A Mfumu, yisi ko wufuana muingi ku kutambula ku nzo’ama, Vayi tuba to kheti diambu dimueka, ayi kisadi kiama wunkuiza beluka. 9 Kibila minu mvama yidi mu thuadusulu yi mfumu’ami ayi yidi masodi yintumanga. Minu kukamba wumueka ‘Yenda!’ nandi wunkuendanga, ayi minu kukamba wunkaka ‘Yiza!’ nandi wunkuizanga. Mvandi minu kukamba kisadi kiama ‘Vanga adidi!’ nandi wumvanganga.” 10 Bo Yesu kayuwa mambu amomo, nandi wuyituka ayi wukamba batu baba kunlandakana: “Bukiedika yiku lukamba, yimueniabu ko ku Isaeli mutu widi kiminu ki phila ayoyo. 11 Vayi minu yiku lukamba mu bukiedika ti, bawombo bala fumina ku leste ayi ku oeste bala baka luaku lu kukala va meza na Abalahami, Isaki ayi Yakobi mu Kintinu ki diyilu, 12 vayi batu Nzambi katumisa muingi kukota mu Kintinu kiandi, bala lozu ku nganda kuidi kitombi. Kuawu bala didila ayi bala kuetila menu.” 13 Bosi Yesu wukamba nkulutu beni wu masodi: “Yenda ayi bika mambu moso masalimina mu phila bemonisina kiminu.” Ayi kisadi kiandi kibeluka muna thangu beni.
14 Bo Yesu kakota ku nzo Petelo, nandi wuye bata kikuekizi ki Petelo ki nkietu belala va kika ayi zinzangala* ziba yandi. 15 Yesu wunsimba mu koko ayi zinzangala ziba yandi zimana. Bosi nkietu beni wutelama ayi wutona kuba kubikila bidia. 16 Bo buisi buyila, banata kuidi Yesu batu baba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi ayi nandi wukukisa ziphevi beni mu kusadila kikuma kimueka to, ayi wubelusa baboso baba bela, 17 muingi mambu ḿbikudi Yesaya katuba masalama: “Naveka wunata zimbela ayi bimbevu bitu bioso.”
18 Bo kamona nkangu wu batu baba kunzungidila, Yesu wubaka makani ma kukuenda ku disimu dinkaka na minlandikini miandi. 19 Ayi wumueka mu ziescriba wumfikama ayi wunkamba: “A Nlongisi, minu yinkuiza kulandakana koso kua kuma wunkuenda.” 20 Vayi Yesu wunkamba: “Miḿbaku* badi minsuku ayi zinuni badi manza ma kulala, vayi Muana Mutu kasi ko nzo’andi* veka.” 21 Ayi nlandikini wunkaka wunkamba: “A Mfumu, bika yezika theti tat’ama.” 22 Yesu wunkamba: “Tatamana kundandakana ayi bika bafua* bazika zimvumbi ziawu.”
23 Nandi wumaka mu buatu, ayi minlandikini miandi mvandi bamaka. 24 Bosi kivuka kingolo kitona ku ḿbu ayi nlangu wutona kukota mu buatu mu kibila ki mayo, vayi Yesu kulala kaba lala. 25 Ayi bawu bayenda kue nkotula mu kunkamba: “A Mfumu, wutu vukisa, kibila tuambelama kufua!” 26 Vayi nandi wuba kamba: “Kibila mbi lummuena boma, benu batu ba kiminu kiluelu?” Bosi nandi wutelama wuwonina phemu ayi ḿbu, ayi biawu bivumbama. 27 Diawu, bawu bayituka beni ayi batuba: “Nandi ntindu mbi mutu kadi, no ziphemu ayi ḿbu bantumukina?”
28 Bo kavitila ku kizunga ki basi Gadaleni kiba ku disimu dinkaka, babakala buadi baba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi, babasikila ku biziami* bayiza kundengana. Bawu baba beni buphunya ayi ni mutu kabasa nunganga ko kuviokila mu nzila beni. 29 Ayi batona kutenduka: “Mbi wuntomba mu befu Muana Nzambi? Kibila mbi makuiza tutatisila boti thangu’itu yifueniabu ko?” 30 Va ndeku kibuangu beni baba, vaba nkangu wu zingulu baba dikila. 31 Diawu ziphevi zimbi zitona kudinda Yesu mu kunkamba: “Ngie ku tukukisa, buna wutu vana nsua wu kukota mu nkangu awowo wu zingulu.” 32 Ayi nandi wuba kamba: “Yendanu!” Bosi babasika ayi bakota mu zingulu. Ayi nkangu woso wu zingulu wu yikuba ku wanda, ku ḿbu, ayi ziazioso zimana kufuila mu nlangu. 33 Ayi batu baba kieba nkangu beni wu zingulu batina, bakota ku divula ayi bazabikisa mambu mamonika. Mvandi baba zabikisa mambu mamonikina batu beni baba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi. 34 Diawu batu boso va divula beni bananguka muingi kue dengana Yesu, ayi bo bammona, bandinda muingi kabotuka va dibueti diawu.
9 Diawu, nandi wumaka mu buatu, wusabuka ku disimu dinkaka ayi wukota ku divula kayonzukila. 2 Ayi mu thangu beni, bantuadila dibakala dimueka wuba kikata, ayi wuba wulala va kiphoya. Bo kamona kiminu bawu baba, Yesu wukamba kikata beni: “Muan’ama ba kibakala! Masumu maku mabe lemvukulu.” 3 Bo mua ndambu mu ziescriba baba vana bayuwa mawu, batona kutuba baveka: “Dibakala adiodio widi mu kuvueza Nzambi.” 4 Mu kuzaba mayindu mawu, diawu Yesu katubila: “Kibila mbi muididi mayindu amomo mambi mu ntima? 5 Dedi, mbi bilutidi tsuakulu mu kutuba, ‘Masumu maku mabe lemvukulu’ voti ‘Telama ayi tona kudiata’? 6 Vayi muingi benu luzaba ti Muana Mutu widi kimfumu va ntoto ki kulemvukila masumu . . .”, nandi wukamba kikata beni: “Telama, nanguna kiphoya kiaku ayi yenda ku nzo.” 7 Bosi nandi wutelama ayi wuyenda ku nzo. 8 Ayi bo nkangu wu batu wuba vana bamona mawu, bawu bamona boma ayi bazitisa Nzambi, no wuvana kimfumu beni kuidi batu.
9 Bo kadiata va ntuala, Yesu wumona dibakala dimueka baba tedilanga Matai wuba wukala va nzo baba kongudilanga ziphaku, ayi wunkamba: “Yiza wuba nlandikini’ama.” Bosi nandi wutelama ayi wunlandakana. 10 Va masika bo Yesu kaba dia ku nzo Matai, vavitila mvandi minkongudi minkaka mi ziphaku ayi minsumuki, bosi batona kudia va kimueka na Yesu ayi minlandikini miandi. 11 Vayi bo bafalisi bamona mawu, bawu bayuvula minlandikini mi Yesu: “Kibila mbi nlongis’inu kandilanga va kimueka na batu bankongulanga ziphaku ayi minsumuki? 12 Bo Yesu kayuwa mawu, wutuba: “Batu badi buvinya batombuluanga ko mimfelimi, vayi zimbevu bawu bantombuluanga mimfelimi. 13 Diawu, yendanu ayi longukanu mbi binsundula: ‘Yitidi lumonisa kiadi, kubika kuandi kuvana minkhailu.’ Kibila minu yisa kuiza ko muingi kutela batu basonga, vayi minsumuki.”
14 Bosi minlandikini mi Yoane bafikama kuidi nandi ayi banyuvula: “Kibila mbi befu ayi bafalisi tumvangilanga jejum,* vayi minlonguki miaku bakhambu vangilanga?” 15 Yesu wuba kamba: “Bukiedika ti bakundi ba dibakala dinkuela badi kibila muingi kuba mu lutu* bo nandi kadi yawu? Vayi, vala ba bilumbu bio nandi kalasa bue ba ko yawu ayi mu thangu beni, bawu bala vanga jejum. 16 Vasi ko mutu wunlondanga kikhutu ki khulu mu kusadila kitendi ki nledi wumona, kibila kitendi ki nledi wumona, kinkuiza titika kitendi ki nledi wukhulu ayi kiawu kinkuiza luta bakuka. 17 Mvandi batulanga ko vinu yimona mu bibasa* bikhulu. Kibila ba kuvanga mawu bibasa binkuiza buka, vinu yinkuiza dukuka ayi bibasa binkuiza vavuka. Vayi bantulanga vinu yimona, mu bibasa bimona. Mu phila ayoyo, bibasa ayi vinu binkuiza lundama buboti.”
18 Mu thangu kaba tuba mambu amomo, wumueka mu bakulutu ba nzo lukutukunu wufikama vo baba ayi wufukama va ntual’andi, mu kutuba: “Muan’ama wu nkietu ḿba mafua. Vayi yiza wuntetika koko kuaku, muingi nandi kavutuka kubue zinga.”
19 Bosi Yesu ayi minlandikini miandi bananguka ayi banlandakana. 20 Muna thangu beni, nkietu mueka wuba kimbevu kikue basikanga menga mu 12 di mimvu, wufikama va mbusa Yesu ayi wusimba mu ḿbilu* wu kikhutu kiandi. 21 Kibila nandi waba yindula: “Minu kusimba kheti mu kikhutu kiandi, yinkuiza beluka.” 22 Bo Yesu kabaluka ayi kammona, wunkamba: “Bika kumona boma muan’ama! Kiminu kiaku kima kuvanga wubeluka.” Ayi tona mu thangu beni, nkietu beni wuyiza beluka.
23 Bo batuka ku nzo yi nkulutu beni, bamona batu bansikanga bisiku* ayi batu baba tenduka kudila. 24 Yesu wutuba: “Botukanu avava, kibila muana awowo kasa fua ko, nandi widi mu kulala.” Bo bayuwa mawu, batona kunseva mu lulenzu. 25 Bo Yesu katuma nkangu beni wu batu babasika, nandi wukota ayi wusimba mu koko ku muana beni, bosi nandi wukotuka. 26 Bukiedika, tsangu mu matedi mambu amomo, yitembakana va kizunga kioso kinani.
27 Mu thangu Yesu kaba vioka, ziphovo* wadi baba kunlandakana mu kue tendukanga: “Wutumona kiadi, Muana Davidi.” 28 Bo Yesu kakota ku nzo, ziphovo beni mvandi bakota kuna, ayi Yesu wuba yuvula: “Benu muidi kiminu ti minu yilenda vanga mambu amomo?” Bawu bamvutudila: “Ngete, a Mfumu.” 29 Bosi nandi wusimba mesu mawu ayi wuba kamba: “Bika mavangimina dedi bo buididi kiminu kinu.” 30 Ayi mesu mawu matona kumona. Mvandi Yesu wuba lubula mu kuba kamba: “Banu keba keba muingi ni mutu kabika zaba mawu.” 31 Vayi bo babasika, bawu bayamikisa tsangu matedi nandi ku kizunga kioso kinani.
32 Bo nandi kaba kuenda, vamonika mua ndambu di batu baba tuala kuidi nandi dibakala dimueka waba khambu tubanga,* wuba mu thuadusulu yi phevi yimbi, 33 Ayi bo bakukisa phevi beni yimbi, nandi wuyiza nunga kutuba. Nkangu wu batu wuba vana wuyituka ayi batuba: “Tumueniabu ko diambu di phila ayoyo ku Isaeli.” 34 Vayi bafalisi baba tuba: “Mu lusalusu lu mfumu yi ziphevi zimbi nandi kankukisilanga ziphevi zimbi.”
35 Bosi Yesu wutona viage* mu mavula ayi mala moso mu kue longanga mu zinzo ziawu zi lukutukunu ayi mu kue samunanga zitsangu zimboti zi Kintinu. Mvandi mu kue belusanga mintindu mioso mi bimbevu ayi zimbela. 36 Bo kamona nkangu wu batu, nandi wuba mona kiadi, kibila bawu baba tovuka ayi baba yekula buka mamemi makhambulu nsungi. 37 Bosi nandi wukamba kuidi minlandikini miandi: “Bukiedika, mbongu yi kuvela yidi yiwombo, vayi bisadi bafueti vela yawu, badi baluelu. 38 Diawu, dindanu Mfumu vuidi tsola muingi kabue fila bisadi bamvela mbongu’andi.”
10 Bosi nandi wutumisa 12 di minlandikini miandi ayi wuba vana mangolo muingi banunga kukukisa ziphevi zimbi, kubelusa mintindu mioso mi bimbevu ayi mintindu mioso mi zimbela.
2 Amama mawu mazina ma 12 di bapostolo: Wutheti Simoni, no bantedilanga mvandi Petelo, khomb’andi Andele, Tiagu muana wu Zebede ayi khomb’andi Yoane, 3 Filipi, Batolomeu, Tomasi, Matai waba kongulanga ziphaku, Tiagu muana Alifeu ayi Tadeu, 4 Simoni musi Kanani ayi Yuda Isikalioti, no wuyiza vakula Yesu.
5 Bosi Yesu wufila 12 di bapostolo, wuba vana zithuadusulu mu kuba kamba: “Bikanu kuvambuka mu nzila yidi batu ba nza ayi bikanu kukota mu mavula ma basi Samalia, 6 vayi yendanu to kuidi mamemi mazimbala ma Isaeli. 7 Bo lukue samuna, tubanu: ‘Kintinu ki diyilu kima fikama.’ 8 Belusanu zimbevu, vulubusanu bafua, belusanu badi buazi ayi kukisanu ziphevi zimbi. Dedi bo benu lutambudila mu khambu futa ni kiuma, mvandi vananu bankaka mu khambu badinda ni kiuma. 9 Lubika tomba kubaka zimbongo zi wola, zi palata ni zimbongo zinkaka, muingi kutula mu zikhutu zinu, 10 ni tsaku yi kutula bidia muingi kunata mu viage, ni bikhutu binkaka, ni mapapa* ayi ni nkawu, kibila kisadi fueni mu tambula mfutu’andi.
11 Mu kadika divula voti buala lunkota, tombanu bo badi bakubama muingi ku lukuwa ayi kalanu kuna nati munkuiza nanguka. 12 Bo lunkota ku nzo, vananu mboti kuidi batu bankalanga kuna. 13 Ayi boti ku nzo beni badi bakubama muingi ku lukuwa, bika lusakumunu lube banatina luba yawu. Vayi boti basi ko bakubama muingi ku lukuwa, buna vutukanu na lusakumunu beni. 14 Kioso kua kibuangu bakhambu lutambula ni kukuwa mambu luntuba, bo lumbasika ku nzo voti ku divula beni, kubulanu mbumbungu mu bitambi binu. 15 Bukiedika yiku lukamba ti mu Kilumbu ki Lufundusu, divula beni diala tambula lufundusu lulutidi ngolo kena lo basi Sodoma ayi basi Ngomola batambula.
16 Yiku lufila banga mamemi va khati zimevua.* Diawu banu keba keba banga zinyoka, vayi luba balembama* banga mabembi. 17 Banu keba keba kuidi batu, kibila bawu bala ku lufunda mu zinzo zi lufundusu ayi bala mubula bikoti mu zinzo ziawu zi zikhutukunu. 18 Ayi bala munata va ntuala zimfumu ayi mintinu mu kibila kiama, muingi luvana kimbangi kuidi bawu ayi kuidi batu ba nza. 19 Ayi bo bala ku lunata kuidi bawu, bikanu kukuazuka mu matedi mbi lunkuiza tuba ayi buidi lunkuiza tubila, kibila muna thangu beni, bala ku luvana mambu lufueti tuba. 20 Mvandi, lualasa kolukila ko mu mangolo minu veka, vayi phevi yi Tat’inu, yawu yala kumu vana ma kukoluka. 21 Kubotula kuandi amomo, khomba wala vondisa khomb’andi, tata wala vondisa muana ayi bana bala balukila matata ayi bala kuba vondisa. 22 Ayi bala kululenda kuidi batu boso mu kibila ki dizina diama, vayi woso wala kindama nati ku tsuka, wala vuka. 23 Ba ku lukuamisa ku divula dimueka, tininanu ku divula dinkaka, kibila yiku mukamba mu bukiedika ti, benu lualasa dukisa ko kudiengila mu mavula moso ma Isaeli, ava Muana Mutu kiza.
24 Nlonguki kasa lutila ko nlongisi’andi, mvandi kisadi kasa lutila ko mfumu’andi. 25 Nlonguki kafueti kuangalala kuba buka nlongisi’andi ayi kisadi kafueti kuangalala kuba buka mfumu’andi. Boti mfumu nzo ba kuntedila Belizebu, buna bawu balasa tedila ko batu bankalanga ku nzo beni mu phila ayoyo? 26 Diawu, bikanu kuba mona boma, kibila vasi ko ni diambu disuama diala khambu monika ayi kuisi ko diambu di kinsueki diala khambu zabakana. 27 Mambu minu yidi ku lukambila ku kitombi, lutubila mawu va muinya ayi mambu moso ba ku lunyungutina* mu makutu, tubilanu mawu ku kibanga ki nzo. 28 Ayi bikanu kumona boma batu bamvondanga nyitu, kibila basi ko bu kuvondila monyo,* vayi lufueti mona boma no wulenda tulula nyitu ayi monyo ku Ngeena.* 29 Basumbisanga ko makuanga muadi mu lubongo lu kisengu lukhambulu beni luvalu? Vayi Tat’inu wunzabanga mu thangu dikuanga dimueka diḿbua va ntoto. 30 Mvandi, nandi zebi thalu yi minlengi mioso midi mu mintu minu. 31 Diawu, bikanu kumona boma, kibila benu lulutidi luvalu kena makuanga mawombo.
32 “Diawu, woso mutu wunkikinina va ntuala batu ti widi yama kithuadi, minu mvama yala kikinina va ntuala Tat’ama widi ku diyilu ti yidi yandi kithuadi. 33 Vayi woso mutu wala kumbanga va ntuala batu, minu mvama yala kummanga va ntuala Tat’ama widi ku diyilu. 34 Bikanu kuyindula ti yiyizidi va ntoto muingi kutuala ndembama, kibila yisa tuala ko ndembama, vayi kithatu.* 35 Kibila yiyiza vambisa dibakala na tat’andi, muana wu nkietu na ngudi’andi ayi kikuekizi na nkuekizi’andi. 36 Bukiedika yiku lukamba ti, zimbeni zitheti zi mutu bala ba bo bankalanga yandi ku nzo. 37 Woso wunluta zola tat’andi voti ngudi’andi kuvioka minu, kasi ko wufuana muingi kuba nlandikini’ami; ayi woso wunluta zola muan’andi wu dibakala voti wu nkietu kuvioka minu, kasi ko wufuana muingi kuba nlandikini’ama. 38 Ayi woso mutu wunkhambu kikinina kunata dikunzi diandi di ziphasi ayi wummanga kundandakana, kasi ko wufuana muingi kuba nlandikini’ama. 39 Woso wuntomba kuvukisa luzingu luandi, wala luzimbisa ayi woso wunkikinina kuzimbisa luzingu luandi mu kibila kiama, wala lutambula.
40 Woso mutu wu mutambula, mvandi widi mu kuthambula; ayi woso mutu wu kuthambula widi mu kutambula mvandi Mutu wuthuma. 41 Woso wunyamba ḿbikudi mu kuzaba ti mutu beni widi ḿbikudi, wala tambula lusakumunu lu ḿbikudi. Ayi woso wunyamba dibakala disonga mu kuzaba ti dibakala beni widi wusonga, wala tambula lusakumunu lu dibakala disonga. 42 Ayi woso wumvana wumueka mu minlandikini amimi kheti mbungu yi nlangu wu kiozi muingi kanua, mu kuzaba ti nandi widi nlandikini’ami, bukiedika yiku lukamba ti, nandi kalasa khambu ko kutambula mfutu.
11 Bo kamana kuvana zithuadusulu kuidi 12 di minlandikini miandi, Yesu wunanguka vana ayi wuyenda muingi kue samuna ayi kue longa mu mavula maba mafikama.
2 Vayi muna buloku, Yoane wuyuwa matedi kisalu ki Klistu, diawu kafidila minlandikini miandi 3 muingi banyuvula: “Ngiewu mutu batubila wufueti kuiza, voti tufueti vingila wunkaka?” 4 Yesu wuba vutudila: “Yendanu kuidi Yoane ayi nzabikisanu mambu muidi mu kukuwa ayi muidi mu kumona: 5 Ziphovo badi mu kumona, bikata badi mu kudiata, bambela buazi badi mu kubeluka, bafua matu badi mu kukuwa, bafua badi mu kuvulubuka ayi zitsangu zimona zidi mu kusamunu kuidi minsukami. 6 Mayangi kuidi mutu no wukhambu mona diambu mu minu di kumvanga kusumuka.”
7 Mu thangu bawu baba kuenda, Yesu wutona kukamba nkangu wu batu wuba vana matedi Yoane: “Mbi benu lube kue mona ku thandu? Ntsenga bamvevumuna kuidi phemu? 8 Voti mbi lube kue mona? Dibakala wumvuatanga bikhutu bimboti? Ndamba, kibila batu bamvuatanga bikhutu bimboti, badi mu zinzo zi mintinu. 9 Buabu, kibila mbi lube kuendila kuna? Muingi kue mona ḿbikudi? Bukiedika, yiku lukamba ti, nandi kasi ko to ḿbikudi, vayi wulutidi kena ḿbikudi. 10 Mu matedi nandi basonikina mambu amama: ‘Tala! Yala fila mvuala va ntual’aku ayi nandi wala kuenda va ntual’aku, muingi kukubikila nzila!’ 11 Bukiedika yiku lukamba ti: Nati mu thangu ayiyi, vasi ko mutu va ntoto wulutidi kena Yoane Ḿbotiki, vayi mutu widi kiyeku ki tsuka mu Kintinu ki diyilu, nandi wulutidi kena Yoane. 12 Kutona mu bilumbu bi Yoane Ḿbotiki nati bubu, Kintinu ki diyilu kidi kiuma batu bawombo badi mu kuvangila mangolo muingi kubaka, ayi bo badi mu kuvanga mangolo, badi mu kubaka kiawu. 13 Kibila Mimbikudi mioso ayi Minsiku mi Mose, mibikula nati mu thangu yi Yoane. 14 Ayi boti lutidi kukikinina, Yoane nandi ‘Elia fueti kuiza.’ 15 Woso widi matu, bika kayuwa.
16 “Buidi yilenda dedikisila mbandu ayiyi? Yawu yidi buka bana ba bilezi babe kala va zandu ayi bantenduka kuidi badi yawu, 17 mu kutuba: ‘Befu tusikizi minkunga mi mayangi, vayi benu lusa kina ko, tusikizi minkunga mi mafua, vayi benu lusa ba ko mu kiunda.’ 18 Mawu mvandi mammonikanga, bo Yoane kamvanganga jejum khumbu ziwombo ayi kakhambu nuanga vinu, batu bantubanga ti: ‘Ziphevi zimbi zike yandi.’ 19 Vayi bo Muana Mutu kandianga ayi kannuanga, batu bantubanga: ‘Tala! Dibakala adiodio didi phulu* mu kudia ayi mu kunua vinu, nkundi wu batu bankongulanga ziphaku ayi minsumuki.’ Vayi kheti bobo, nduenga yi mutu yimmonikinanga mu mambu masonga kamvanga.”
20 Bosi nandi wutona kusinga mavula mo nandi kaluta vangila mambu ma kukuitukila,* kibila bawu basa balula ko mavanga mawu: 21 “Kiadi kuidi ngiewu Kolazini ayi Betesaida! Kibila boti mambu ma kukuitukila mavangimini mu mavula minu, mavangimina ku divula di Tile ayi ku Sidon, khanu bamana vuata zitsaku ayi kuvindakana dibombi muingi kumonisa ti bama nyongina masumu mawu. 22 Vayi yiku lukamba ti: Mu Kilumbu ki Lufundusu, tsingulu’inu yala luta ba yingolo kena yo divula di Tile ayi Sidon batambula. 23 A ngie Kafalinawu, wummuenanga ti wala kukinangika nati ku diyilu? Ngie wala doduka ku Dibumbi, kibila boti mambu ma kukuitukila mavangama ku divula diaku, mavangimina ku divula di Sodoma, khanu diawu dikhidi nati bubu. 24 Vayi yiku lukamba ti: Mu Kilumbu ki Lufundusu, tsingulu’inu yala luta ba yingolo kena yo divula di Sodoma batambula.”
25 Mu thangu beni, Yesu wutuba: “A Tata, Mfumu diyilu ayi ntoto, yikuzitisa, kibila ngie wusueka mambu amama kuidi batu ba luzabu ayi badiela, vayi wuzabikisa mawu kuidi bana balezi. 26 Bukiedika, a Tata, kibila ngie wunkuangalalanga kuvangila mambu mu phila ayoyo. 27 Tat’ami wuphana biuma bioso. Kubotula kuandi Tata, vasi ko mutu wunkaka lutidi zaba Muana Nzambi, mvandi vasi ko mutu wunkaka lutidi zaba Tata, kubotula kuandi Muana ayi woso kua mutu no Muana katidi kuzabikisa Tata. 28 Yizanu kuidi minu benu luidi bavonga ayi luidi mu kunata bizitu, ayi minu yala ku mukindisa. 29 Lukikinina nkambu yiku luvana ayi longukanu mu kifuani kiama, kibila minu yidi mutu wulembama ayi wu kikululanga mu ntima woso. Mu phila ayoyo benu luala baka khindusulu. 30 Kibila nkambu’ama wisi ko phasi mu kunata ayi mfun’ami wisi ko kizitu.”
12 Kiba kilumbu ki kisabala, ayi Yesu waba viokila mu tsola yiba mbongu.* Minlandikini miandi bo baba mona nzala, batona kutitika minsesi* miba trigu muingi badia. 2 Bo bafalisi bamona mawu, batuba: “Tala! Minlandikini miaku badi mu kuvanga mambu bakhambulu nsua wu kuvanga mu kisabala.” 3 Yesu wuba vutudila: “Benu lusa tanga ko mambu Davidi kavanga bo naveka ayi masodi mandi baba mu nzala? 4 Lusa tanga ko ti nandi ayi babakala baba yandi bakota ku nzo Nzambi ayi batona kudia mapha manlongo, mo bakhambu ba nsua wu kudia kuba kuandi naveka ayi batu baba yandi, vayi zinganga Nzambi to? 5 Voti lusa tanga ko mu Minsiku ti mu kilumbu ki kisabala, zinganga Nzambi bantatamananga kusala ku tempelu, vayi kheti bobo babanga ko fotu mu mawu? 6 Vayi bukiedika yiku lukamba ti mutu widi yinu avava, wulutidi nkinza kena tempelu. 7 Diawu, boti benu luvisa mbi binsundula: ‘Yitidi mumonisa kiadi kubika kuandi kuvana minkhailu,’ khanu musa fundisa ko batu bakhambulu kibila. 8 Kibila Muana Mutu, nandi Mfumu yi kisabala.”*
9 Bo kabotuka va kibuangu beni, nandi wukota ku nzo yi lukutukunu, 10 ayi vaba dibakala dimueka diba koko kusioka,* diawu muingi babaka bu kumvunina mambu, bawu banyuvula: “Bukiedika kuandi ti vadi nsua wu kubelusa mutu mu kisabala?” 11 Nandi wuba vutudila: “Boti wumueka mu benu widi dimemi, ayi diawu dibe doduka mu dibulu mu kilumbu ki kisabala, bukiedika ti kasinkuiza dithapula ko muna? 12 Bukiedika, mutu lutidi nkinza kena dimemi. Diawu, vadi nsua wu kuvanga diambu dimboti mu kilumbu ki kisabala.” 13 Bosi wukamba dibakala beni: “Nonuna koko.” Nandi wunonuna kuawu ayi koko beni kubeluka. Bosi kuyiza ba dedi mueka na koko kunkaka. 14 Vayi bafalisi babasika ayi batona kubaka makani matedi nandi muingi kumvonda. 15 Bo kazaba mawu, Yesu wubotuka vana. Mvandi bawombo banlandakana ayi nandi wuba belusa, 16 Yesu waba kandiminanga ziphevi beni, muingi babika zabikisa kuidi bankaka nani nandi kaba, 17 muingi mambu ḿbikudi Yesaya kasonika masalama, mantuba:
18 “Talanu! Kisadi kiama no minu yisola, no yinzolanga beni ayi no widi lunungu va mesu mami! Yala mvana phevi’ami ayi nandi wala sudikisa mimvila mambu masonga. 19 Nandi kalasa sombula ko, kalasa tenduka ko ayi ni mutu wala kuwa mbembu’andi mu zinzila zinneni. 20 Kalasa manisa ko kukelula ntsenga widi nduelu* ayi kalasa zimisa ko nsivu wu muinda wukhidi basika muisi, nati kala tuala busonga. 21 Bukiedika, batu ba zitsi zioso bala tula kivuvu mu dizina diandi.”
22 Bosi bantuadila dibakala dimueka wuba phovo ayi waba khambu kolukanga. Dibakala beni wuba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi, vayi Yesu wumbelusa. Mu phila ayoyo, nandi wubue vutuka kumona ayi kukoluka. 23 Diawu, nkangu woso wu batu wuba vana, bayituka ayi batona kutuba: “Ḿba awowo nandi muana Davidi ve?” 24 Bo bafalisi bayuwa mawu, batuba: “Dibakala adiodio, wunkukisilanga ziphevi zimbi mu lusadusu lu Belizebu, mfumu ziphevi zimbi.” 25 Bo Yesu kazaba mayindu mawu, diawu kaba kambila: “Kintinu kioso kidi kikabuka, kilendi tatamana ko kitelama ayi dioso kua divula voti dikanda didi kithatu mu baveka, dibanga ko nsika. 26 Bobuawu mvandi, boti Satana widi mu kukukisa Satana, buna nandi widi wukabuka naveka. Ayi boti buawu, bukiedika kuandi ti kintinu kiandi kiala tatamana kitelama? 27 Mvandi boti minu yidi mu kukukisila ziphevi zimbi mu lusadusu lu Belizebu, buna mu lusadusu lunani bana binu bamvangilanga mawu? Diawu bawu bala ku mufundisila. 28 Vayi boti mu phevi yi Nzambi yidi mu kukukisila ziphevi zimbi, buna Kintinu ki Nzambi kieka vo luidi. 29 Voti, vadi mutu wulenda kota ku nzo yi dibakala didi beni mangolo ayi kubonga biuma biandi mukhambu kunkanga theti? Na kuvanga mawu, buawu to kala nungina kubonga biuma bi dibakala beni. 30 Woso mutu wukhambulu ku khonzu’ama, buna widi mbeni’ama, ayi woso mutu wummanga kukhupika yama va kimueka, buna kutiamuna kadi mu kutiamuna.
31 “Diawu yimu kambila ti, mintindu mioso mi masumu ayi bifingu batu bamfinga, Nzambi wala kuba lemvukila, vayi ba kufinga phevi yinlongo, Nzambi kalasa balemvukila ko. 32 Dedi, woso wuntubila bubi Muana Mutu, Nzambi wala kunlemvukila, vayi woso wuntubila bubi phevi yinlongo, Nzambi kalasa kunlemvukila ko, ni mu nza ayiyi, ni mu nza yinkuiza.
33 “Benu kuvata nti wumboti, makundi mandi mvandi mala ba mamboti. Vayi boti nti lube vata widi wumbi, makundi mandi mvandi mala ba mambi. Kibila banzabilanga nti wumboti mu makundi mandi. 34 Nkuna wu nyoka, buidi benu mulenda tubila mambu mamboti boti luidi bankua mambi? Kibila munu wuntubanga mambu mo mawedi mu ntima. 35 Mutu wumboti, wunkolukanga mambu mamboti, kibila widi mambu mamboti mu ntim’andi. Vayi nkua mambi wunkolukanga mambu mambi, kibila mawu mawedi mu ntim’andi. 36 Yiku lukamba mu bukiedika ti, mu kilumbu ki lufundusu, Nzambi wala fundisa batu mu mambu moso makhambulu tsundu bantubanga, 37 kibila mu mambu wuntuba, muawu wala fundusulu ti widi mutu wusonga ayi mawu mvandi bala kuzengila nkanu.”
38 Mu phila ayoyo, bankaka mu ziescriba ayi bafalisi bankamba: “A Nlongisi, tutidi wu tumonisa kioso kua kidimbu.” 39 Vayi nandi wuba vutudila: “Mbandu yimbi ayi yi kitsuza yintatamana kutomba kidimbu, vayi ni kidimbu kimueka luisinkuiza mona ko, kubotula kuandi kidimbu ki ḿbikudi Yona. 40 Kibila dedi bo Yona kakadila bilumbu bitatu mu kivumu ki mfu yinneni, buawu mvandi Muana Mutu kala kadila bilumbu bitatu ku tsi ntoto. 41 Mu kilumbu ki lufundusu, basi Ninive bala vulubuka ayi bala fundusu va kimueka na mbandu ayiyi ayi bawu bala monisa ti, mbandu ayiyi yidi fotu. Kibila bawu babalula mavanga bo Yona kaba samuna. Vayi minu yiku lukamba ti, mutu widi yinu avava, wulutidi nkinza kena Yona. 42 Mvandi mfumu yi nkietu wuba ku sude, wala vulubuka mu kilumbu ki lufundusu ayi nandi wala fundusu va kimueka na mbandu ayiyi. Nandi wala monisa ti mbandu ayiyi yidi fotu, kibila nandi wufumina ku kinanu muingi kiza yuwa luzabu lu ntinu Salomo. Vayi minu yiku lukamba ti, mutu widi yinu avava, wulutidi nkinza kena ntinu Salomo.
43 “Bo phevi yimbi yimbasika mu mutu, yawu yinkuendanga mu bibuangu bi yuma mu kue tombanga kibuangu ki kuvundila, ayi na kukhambu baka kiawu, 44 yawu yintubanga: ‘Yinkuiza vutuka ku nzo’ama, ko yibedi.’ Ayi bo phevi beni yimvutuka, nandi wumbata nzo beni yikombulu, yikubuku buboti ayi muisi ko ni mutu, 45 yawu yimvutukanga ayi yikue landanga sambuadi di ziphevi zimbi zilutidi makhema kena phevi beni ayi bo zinkota, zinkalanga kuna. Mawu, mamvanganga mutu awowo kuluta ba makhema kena bo kabela va thonono. Buawu mvandi buala bela mbandu ayiyi yimbi.”
46 Mu thangu kaba koluka na nkangu wu batu wuba vana, mam’andi ayi zikhomba ziandi baba batelama ku nganda ayi baba tomba kukoluka yandi. 47 Diawu wumueka mu batu baba vana wunkamba: “Tala! Mam’aku ayi zikhomba ziaku badi ku nganda ayi bantomba kukoluka yaku.” 48 Yesu wuvana mvutu kuidi mutu beni mu kunkamba: “Nani mam’ami ayi zikhomba ziama?” 49 Ayi bo kanonuna koko ku khonzu yiba minlandikini miandi, wutuba: “Ngudi’ami ayi zikhomba ziama bawu ababa! 50 Kibila woso wumvanga luzolo lu Tat’ami widi ku diyilu, nandi khomb’ama wu dibakala, khomb’ama wunkietu ayi mam’ami.”
13 Mu kilumbu beni, Yesu bo kabasika ku nzo, wukala mu ndeku ḿbu. 2 Ayi nkangu wu batu mu thangu beni wuyiza kunzungidila, diawu kamakina mu buatu ayi nkangu woso wu batu bakala mu ndeku ḿbu. 3 Nandi wuba kamba mambu mawombo mu kusadila bifuani. Nandi wutuba: “Yuwanu: Mvati wumueka wuyenda kue vata mbongu. 4 Ayi bo kaba vata, zitheti zinkaka zibua mu ndeku nzila ayi zinuni ziyiza ayi badoda ziawu. 5 Vayi zitheti zinkaka zibua mu ntoto wuluta ba beni mamanya, ziawu zimena mu thinu, kibila ku tsi kusa ba ko ntoto wuwombo. 6 Vayi bo muinya wuteka, bituika beni bivubuka ayi biyuma, kibila bisa ba ko zinganzi.* 7 Zitheti zinkaka zibuila va khati zitsendi, ayi bo zitona kumena, zitsendi zivonda ziawu. 8 Vayi vaba zinkaka zibuila va ntoto wumboti, ayi zivana mimbutu kuvioka 100 di zikhumbu, zinkaka kuvioka 60 di zikhumbu, ayi zinkaka kuvioka 30 di zikhumbu. 9 Woso widi matu, bika kayuwa.”
10 Mu phila ayoyo, minlandikini miandi bayiza ayi banyuvula: “A Mfumu, kibila mbi wuku bakambila mambu amomo mu kusadila bifuani?” 11 Nandi wuba vutudila: “Benu muidi nsua wu kuvisa masuama manlongo ma Kintinu ki diyilu, vayi bawu basi ko nsua wu kuzaba mawu. 12 Kibila woso widi kiuma, bala buela kumvana binkaka, ayi nandi wala luta baka biwombo. Vayi no wukhambulu ni kiuma, kheti bio bidi yandi bala kumbonga biawu. 13 Diawu yiku bakambila mu kusadila bifuani, kibila kheti bantala, mu phamba kuawu bantadila, kheti bankuwa, mu phamba kuawu bankuwila, basimvis’awu ko ni kiuma. 14 Ayi mambu ḿbikudi Yesaya katuba, madi mu kusalama mu bawu, bo katuba: ‘Benu muala kuwa, vayi mualasa visa ko ni tsundu, benu muala tala, vayi mualasa mona ko ni kiuma. 15 Kibila ntima wu dikabu adiodio wumana ba ngolo, bawu bafuka makutu mawu ayi bazimisa* mesu mawu muingi babika mona mu mesu mawu, ni kukuwa mu makutu mawu, babika baka phisulu mu ntim’awu ayi babalula mavanga mawu, muingi minu yiba belusa.’
16 “Vayi mayangi kuidi mesu minu, kibila benu lummona, ayi kuidi makutu minu kibila benu lunkuwa. 17 Bukiedika yiku lukamba ti: Mimbikudi miwombo ayi batu bawombo basonga baba tomba kumona mambu benu muidi mu kumona, vayi bawu basa mamona ko, ayi baba tomba kukuwa mambu benu muidi mu kukuwa, vayi basa makuwa ko.
18 “Buabu, yuwanu tsundu yi kifuani ki mvati wu mbongu. 19 Mu matedi zitheti zibua mu ndeku nzila, zinsundula mutu wunkuwa diambu di Nzambi, vayi kasi divisa ko. Bo Nkua Mambi kankuiza, wuntumuna diambu babe vata mu ntim’andi. 20 Ayi zitheti zibua mu ntoto widi mamanya, zinsundula mutu wunkuwa diambu di Nzambi ayi mu thinu, wunkikinina diawu mu mayangi. 21 Vayi, diambu beni disa basisa ko zinganzi* mu ntim’andi. Nandi wuntatamana mu mua thangu, vayi bo kamviokila mu ziphasi voti zikhuamusu mu kibila ki diambu di Nzambi, nandi wumvutukanga mbusa. 22 Zitheti zibua va khati zitsendi, zinsundula batu bankuwa diambu di Nzambi, vayi mu kibila ki kukuazukila ngolo mu mambu ma luzingu ayi kutombila ngolo busina bu nza, kumvondanga diambu di Nzambi muingi dibika buta mimbutu. 23 Vayi zitheti zibua mu ntoto wumboti, zinsundula woso wunkuwa diambu di Nzambi, wumvisa tsundu yi diambu beni ayi diawu dimbuta mimbutu, kuvioka 100 di zikhumbu, dinkaka kuvioka 60 di zikhumbu ayi dinkaka kuvioka 30 di zikhumbu.”
24 Nandi wubue bakamba kifuani kinkaka, mu kutuba: “Kintinu ki diyilu kidi buka dibakala wuvata mbongu yimboti* mu tsol’andi. 25 Ayi mu thangu batu boso baba lala, mbeni’andi wuyiza ayi wukuna kititi kimbi* va khati mbongu yimboti, bosi wuyenda kuandi. 26 Bo mbongu yimboti yimena, yibasisa minsesi* ayi yibuta makundi. Mvandi, kititi kimbi kimena. 27 Bosi bisadi bi mfumu nzo bayiza ayi banyuvula: ‘A mfumu, bakana ko mbongu yimboti wuveti mu tsol’aku? Buabu, kuidi kuma fumina kititi kimbi?’ 28 Nandi wuba vutudila: ‘Dibakala dimueka, widi mbeni’ama, nandi bevanga mawu.’ Bisadi biandi babue nkuvula: ‘A mfumu, ngie wuntomba tutumuna kititi beni kimbi?’ 29 Nandi wuba kamba: ‘Ndamba, kibila bo munkuiza tumuna kititi kimbi, mvandi mulenda tumuna mbongu yimboti. 30 Bikanu bia bibiodi bimena va kimueka nati mu thangu bala vela mbongu, ayi minu yala kamba batu bala vela yawu: Khupikanu theti bititi bimbi ayi kanganu biawu mu biko muingi kuvika biawu. Bosi khupikanu mbongu yimboti mu bilundulu biama.”’
31 Wuba kamba kifuani kinkaka, mu kutuba: “Kintinu ki diyilu kidi buka lutheti lumueka lu mutalide, lo dibakala dimueka kabonga ayi kavata ku tsol’andi. 32 Bukiedika, lutheti beni luawu lulutidi buluelu kena zitheti zioso, vayi bo luawu lummena, lunkuiza banga nti wulutidi kutola kena bivatu bioso. Ayi zinuni zinkuiza tulanga manza mu matafi mandi.”
33 Wubue bakamba mvandi kifuani kinkaka, mu kutuba: “Kintinu ki diyilu kidi buka luvi,* yo nkietu mueka kabonga ayi kasobikisa na bitesu bitatu* binneni bi falini, nati luvi lufunisa falini yoso.”
34 Yesu waba kambanga mambu moso amomo kuidi nkangu wu batu mu kusadila bifuani. Bukiedika, kabasa tubanga ko ni diambu mu khambu sadila bifuani, 35 muingi mambu ḿbikudi katuba masalama, mantuba: “Yala zibula munu’ami muingi kukolukila mu bifuani ayi yala samuna mambu masuama tona vana thonono nza.”
36 Bosi, bo nkangu wu batu wumana kutiakana, Yesu wukota ku nzo. Minlandikini miandi bayenda vo kaba ayi bankamba: “Wutu sudikisa kifuani ki kititi kimbi mu tsola.” 37 Nandi wuba vutudila: “Mvati wu mbongu yimboti wunsundula Muana Mutu; 38 tsola yinsundula, batu mu nza. Mbongu yimboti yinsundula, batu bala kota mu Kintinu,* vayi kititi kimbi kinsundula, bana ba Nkua Mambi, 39 mbeni wuvata kititi beni wunsundula, Nkadi’ampemba. Thangu yi kuvela mbongu yinsundula, tsukulu yi nza ayiyi, ayi batu bankongula yawu bansundula, zimbasi. 40 Diawu, dedi bo bankhupikilanga bititi bimbi ayi bamvikilanga biawu ku mbazu, buawu mvandi buala bela ku tsukulu nza ayiyi. 41 Muana Mutu wala fila zimbasi ziandi, ayi bawu bala vasa mu Kintinu kiandi baboso bamvanganga bankaka kusumuka ayi banlevulanga minsiku, 42 ayi bala kuba loza ku fulu* yi mbazu. Kuawu bala didila ayi bala kuetila menu. 43 Mu thangu beni, batu basonga bala lezama buka thangu mu Kintinu ki Tat’awu. Woso widi matu, bika kayuwa.
44 “Kintinu ki diyilu kidi buka kiuka basueka ku tsola, kio dibakala dimueka kabakula ayi kabue sueka. Ayi mu kibila ki mayangi, nandi wusumbisa biuma bioso kaba muingi kusumba tsola beni.
45 “Mvandi, Kintinu ki diyilu kidi buka mutu wumvanganga lungosu, wukue yendanga muingi kue tombanga mamanya mamboti ma thalu. 46 Bo kabakula dimanya di thalu didi beni luvalu, mu thinu wuvutuka, wusumbisa biuma bioso kaba muingi kusumba dimanya beni.
47 “Mvandi, Kintinu ki diyilu kidi buka dikondi di kuvubila bakuba mu ḿbu ayi dibuila mintindu mioso mi zimfu. 48 Ayi bo diawu diwala zimfu, batitika diawu mu lukueku, minlobi bakala, bakhupika zimfu zimboti mu bilundulu, vayi baloza zio zikhambu ba zimboti. 49 Buawu mvandi buala bela ku tsukulu nza ayiyi. Zimbasi bala basika ayi bala vasa bankua mambi va khati batu basonga, 50 ayi bala kuba loza ku fulu yi mbazu. Kuawu bala didila ayi bala kuetila menu.
51 “Yesu wuba yuvula: “Luma visa mambu moso amomo?” Minlandikini bamvutudila: “Ngete.” 52 Bosi Yesu wuba kamba: “Mu phila ayoyo, nlongisi woso banlonga matedi Kintinu ki diyilu, widi buka dibakala dimueka widi nzo, wumbotulanga mu kiuka kiandi biuma bimona ayi bikhulu.”
53 Bo Yesu kamana kutuba matedi bifuani abiobio, nandi wunanguka vana. 54 Ayi bo kavitila ku divula kayonzukila, nandi wutona kulonga dikabu ku nzo’awu yi lukutukunu. Mu phila ayoyo bawu bayituka ayi batuba: “Kuidi dibakala adiodio kabakidi luzabu ayi phisulu yi kuvanga mambu amomo ma kukuitukila? 55 Kasi ko nandi muana wu karpintelu?* Ngudi’andi kasi ko Malia ayi zikhomba ziandi basi ko Tiagu, Yozefi, Simoni ayi Yuda? 56 Ayi zikhomba ziandi zi bakietu bazinganga ko yitu va divula? Buabu kuidi nandi kabe bakila mambu moso amomo? 57 Mu phila ayoyo, bawu batona kusumuka mu kibila kiandi. Vayi Yesu wuba kamba: “Ḿbikudi banzitisanga ko ku divula diandi ayi ku nzo’andi, vayi ba kunzitisanga mu bibuangu binkaka.” 58 Ayi kasa vanga ko kuna mambu mawombo ma kukuitukila. Kibila bawu basa ba ko kiminu.
14 Mu thangu beni, Elodi waba yadilanga kizunga, wuyuwa zitsangu matedi Yesu 2 ayi wukamba kuidi bisadi biandi: “Awowo, widi Yoane Ḿbotiki. Nandi bevulubuka mu bafua, diawu kadi mu kuvangila mambu amomo ma kukuitukila.” 3 Mua thangu kumbusa, Elodi wubuila Yoane, wunkanga ayi wuntula mu buloku, mu kibila ki Helodia wuba nkazi wu Filipi khomb’andi. 4 Kibila Yoane waba kunkambanga: “Ngie wisi ko nsua wu kunkuela, muingi kaba nkazi’aku.” 5 Ayi, kheti waba tomba kumvonda, nandi wuba boma bu nkangu wu batu, kibila bawu baba tadilanga Yoane ḿbikudi. 6 Vayi mu kilumbu ki nkungi wu mbutukulu wu Elodi, muana nkietu wu Helodia wukina va ntuala batu katumisa ayi wuyangidika beni Elodi. 7 Ayi nandi wuvanga tsila mu kukanikisa kuvana kioso kua kiuma muana beni kankuiza ndinda. 8 Bosi, bo ngudi’andi kamvukumuna, diawu muana beni kakambila Elodi: “Phana ntu wu Yoane Ḿbotiki mu lulonga.” 9 Kheti ntinu wuba beni mu kiunda, vayi nandi wutuma muingi bamvana ntu wu Yoane Ḿbotiki, muingi kudukisa tsila kavanga ayi kukuangidika batu baba dia yandi. 10 Diawu katumina muingi bazenga ntu wu Yoane, muna buloku. 11 Batuala ntu beni mu lulonga ayi bavana wawu kuidi muana nkietu beni ayi nandi wunata wawu kuidi ngudi’andi. 12 Bosi minlandikini mi Yoane bayiza bonga nyitu’andi muingi kue zika, ayi bayekamba Yesu mambu mamonika. 13 Bo Yesu kayuwa mawu, nandi wumaka mu buatu ayi wuyenda ku kibuangu ki kinanu muingi kuba va naveka. Vayi bo nkangu wu batu bazaba mawu, bananguka mu mavula mawu ayi banlandakana dimalu.
14 Bo kakuluka mu buatu, nandi wumona nkangu wu batu. Yesu wuba mona kiadi ayi wubelusa zimbevu banata. 15 Vayi bo buisi buaba kuila, minlandikini mi Yesu bafikama vo kaba ayi bankamba: “Kibuangu akiki, kidi ki kinanu, ayi buisi buenkuila. Wuba bika benda mu mala, muingi besumba bidia.” 16 Vayi Yesu wuba vutudila: “Vasintombulu ko bawu kukuenda, vayi wuba vananu kioso kiuma muingi badia.” 17 Bawu bamvutudila: “Tuisi ko bidia biwombo, vayi mapha matanu ayi zimfu wadi to zidi yitu.” 18 Nandi wuba kamba: “Tualanu biawu avava.” 19 Ayi wutuma nkangu wu batu wuba vana muingi bakala va nlumba. Bosi wubonga mapha matanu ayi zimfu beni ziwadi, ayi bo katala ku diyilu, wuvanga nsambu. Bosi wubukuna mapha beni, wuvana mawu kuidi minlandikini miandi ayi bawu bavana kuidi nkangu wu batu wuba vana. 20 Mu phila ayoyo, baboso badia ayi bayukuta, bosi bakongula bitini bisobila ayi biawu biwesa 12 di biphani. 21 Thalu yi batu badia mu kutala mu kumona yiba 5.000 di babakala, kubotula kuandi bakietu ayi bibabana. 22 Bosi mu nzaki, nandi wutuma minlandikini miandi bamaka mu buatu muingi batuama ku disimu dinkaka, vayi nandi waba kanina nkangu wu batu wuba vana.
23 Bo kamana kukanina nkangu wu batu wuba vana, nandi wutombuka ku mongo naveka muingi kue sambila. Wutatamana kuna nati buisi buyila. 24 Buatu buba beni butatuka mu zimetro ziwombo va disimu mu kibila ki mayo, kibila phemu yaba kuba vutula mbusa. 25 Vayi, mu kilokula kinna va builu, nandi wuyenda kue babata mu buatu mu kudiata va mbata nlangu. 26 Bo bammona kudiata va mbata nlangu, minlandikini miandi basusuka ayi batuba: “Akiokio kidi kimona mesu!” Ayi bawu batenduka mu boma. 27 Vayi mu thinu Yesu wuba kamba: “Banu kibakala! Minu Yesu, bikanu kumona boma.” 28 Petelo wumvutudila: “A Mfumu, boti ngiewu Yesu, buna thuma muingi minu mvama yidiatila va mbata nlangu, ayi yiza nati vo widi.” 29 Nandi wunkamba: “Yiza!” Bosi Petelo wukuluka mu buatu ayi wutona kudiata va mbata nlangu muingi kenda vaba Yesu. 30 Vayi bo katala kivuka, nandi wumona boma. Ayi bo katona kusinda, nandi wutenduka: “A Mfumu, phukisa!” 31 Mu thinu Yesu wunonuna koko, wunsimba ayi wunkamba: “Dibakala di kiminu kiluelu, kibila mbi bebela divuda? 32 Bo bamaka mu buatu, kivuka beni kimana. 33 Ayi baboso baba mu buatu bafukama va ntuala Yesu, ayi batuba: “A Mfumu, bukiedika ngie widi Muana Nzambi.” 34 Ayi bo bamana kusabuka bakuluka mu buatu ku ntoto Ngenezale.
35 Bo batu ku divula beni babakula ti nandi Yesu, batuma muingi balubula batu baba kalanga va kizunga kioso ayi bawu banata kuidi nandi baboso baba bela. 36 Ayi baba kundinda muingi basimba kheti mu ḿbilu wu bikhutu biandi ayi baboso baba simbanga wawu, baba belukanga.
15 Bosi ndambu mu bafalisi ayi ziescriba bafumina ku Yelusalemi, batuka vaba Yesu ayi bankamba: 2 “Kibila mbi minlandikini miaku banlevudilanga bikhulu bi bakulu bitu? Dedi, bawu basukulanga ko mioko ava kudia.”
3 Bosi nandi wuba vutudila: “Kibila mbi benu munlevudilanga zithumu zi Nzambi mu kibila ki bikhulu? 4 Dedi, Nzambi wutuba: ‘Zitisa tat’aku ayi mam’aku, ayi woso wunsinga tat’andi voti mam’andi kafueti vondu’. 5 Vayi benu muntubanga, ‘Woso wunkamba tat’andi voti mam’andi ti: “Biabioso yidi muingi ku kuvana ayi bilenda kutuadisa ndandu, bidi dikaba yikubikila Nzambi.” 6 Mutu wu phila ayoyo, kazitisanga ko tat’andi.’ Ayi mu phila ayoyo, benu lunkitulanga diambu di Nzambi kiuma kiphamba mu kibila ki bikhulu binu. 7 Bankua luvunu! Diawu ḿbikudi Yesaya kabikudila matedi benu, bo katuba: 8 ‘Dikabu adidi, va munu to ba kunzitisilanga, vayi mintima miawu midi beni mitatuka kuidi minu. 9 Mu phamba bantatamana kumbuongimina, kibila mambu banlonganga masi ko mami, vayi bidi bikhulu bi batu.’” 10 Mu phila ayoyo, nandi wutumisa nkangu wu batu muingi bamfikama ayi wuba kamba: “Yuwanu ayi visanu tsundu yi mambu amama: 11 Kio kinkotanga va munu, kisi ko kiawu kimvanganga mutu kaba mvindu, vayi kio kimbasikanga va munu, kiawu kimvanganga mutu kaba mvindu va mesu ma Nzambi.”
12 Bosi, minlandikini miandi bayiza ayi bankamba: “Ngie zebi ti bafalisi basa tia ko kukuwa mambu betuba?” 13 Nandi wuba vutudila: “Woso nti Tat’ama ku diyilu kakhambu kuna, bala wutumuna. 14 Bikanu kutatubuka matedi bawu. Kibila bawu badi mintuadisi mifua mesu. Ayi boti phovo* widi mu kutuadisa phovo yinkaka, buna baba buadi bankuiza bua mu dibulu.” 15 Petelo wumvutudila: “Wutu sudikisa tsundu yi kifuani akiokio.” 16 Ayi nandi wunkamba: “Benu mvinu yibubu luvisidiabu ko mawu? 17 Benu lusa zaba ko ti kiuma kioso kia kukota mu munu, kimviokilanga theti va masasaka,* bosi binsukilanga ku kikabini? 18 Vayi mamoso mambasikanga va munu, mamfuminanga mu ntima, ayi mawu mamvanganga mutu kuba mvindu va mesu ma Nzambi. 19 Mu ntima, muawu munkuizilanga mayindu moso mambi, dedi: mayindu ma kuvonda, ma kitsuza, mambu ma butsuza, ma kukuiba, ma kuvana kimbangi ki luvunu ayi ma kuvueza. 20 Ayi mambu amomo, mawu mamvanganga mutu kaba mvindu. Vayi kudia mu khambu sukula mioko, mavanganga ko mutu kaba mvindu va mesu ma Nzambi.”
21 Bo kananguka vana, Yesu wuyenda ku dibueti di Tile ayi Sidon. 22 Ayi nkietu mueka musi Fenisi waba kalanga va dibueti beni, wumfikama ayi wutenduka: “A Mfumu, Muana Davidi mbona kiadi, kibila muan’ama wu nkietu widi mu thuadusulu yi phevi yimbi. Ayi yawu yidi mu kuntovula beni.” 23 Vayi Yesu kasa mvutudila ko ni diambu. Diawu minlandikini miandi bayiza ayi bankambila: “Buboti wukamba nkietu awowo kenda kuandi, kibila kasimbika ko kue tendukanga va mbus’itu.” 24 Nandi wumvutudila: “Bathuma muingi kutomba to mamemi mazimbala ma nzo yi Isaeli.” 25 Vayi nkietu beni wuyiza va ntual’andi ayi wunkamba: “A Mfumu, tsadisa!” 26 Nandi wumvutudila: “Busa fuana ko kubonga dipha di bana, muingi kuvana diawu bana ba mbua.” 27 Vayi nkietu beni wunkamba: “Yizebi, a Mfumu, vayi bana ba mbua bandianga biselekete* bimbuanga ku tsi meza yi zimfumu ziawu.” 28 Yesu wumvutudila: “A nkietu, kiminu kiaku kidi beni kingolo! Diawu bika mamoso mavangimina mu phila wuntombila.” Ayi muan’andi wunkietu wubeluka tona muna thangu beni.
29 Ayi bo Yesu kananguka vana, wuyenda mu ndeku ḿbu wu Ngalili. Bosi nandi wutombuka ku mongo ayi wukala kuna. 30 Ayi nkangu wu batu wuyiza vana, batuala bikata, batu babela, ziphovo, batu baba khambu kolukanga ayi baba bimbevu binkaka. Bosi baba tula va ntual’andi ayi nandi wuba belusa. 31 Diawu, nkangu woso wuyituka beni, mu kumona batu baba khambu kolukanga kukoluka, bikata kutelama, zimbevu kubeluka, ziphovo kumona ayi bawu bazitisa Nzambi yi Isaeli.
32 Vayi Yesu wutela minlandikini miandi ayi wuba kamba: “Kiadi yidi mu kumona nkangu awowo wu batu, kibila bilumbu bitatu beka yama avava ayi basi ko ni kiuma ki kudia. Yisintomba ko kuba bika benda na nzal’awu, kibila khanu bekebuila mu nzila.” 33 Vayi minlandikini banyuvula: “Va kibuangu akiki tuidi, kuidi tuembakila mapha mafuana muingi kudikila nkangu woso awowo wu batu?” 34 Diawu, Yesu kaba yuvudila: “Mapha makua madi yinu?” Bawu batuba: “Sambuadi di mapha ayi mua zimfu.” 35 Bosi, nandi wutuma nkangu wu batu bakala va tsi, 36 wubonga sambuadi di mapha beni ayi zimfu, bosi wusambila, wubukuna ayi wutona kuvana kuidi minlandikini miandi, ayi bawu bakabila kuidi nkangu wu batu. 37 Baboso badia ayi bayukuta, ayi bo bakongula bitini bisobila, badukisa sambuadi di biphani binneni. 38 Thalu yi batu badia yiba 4.000 di babakala, kubotula kuandi bakietu ayi bibabana. 39 Ayi bo kakanina nkangu beni wu batu, nandi wumaka mu buatu ayi wuvitila ku dibueti di Magadani.
16 Ku kibuangu beni, bafalisi ayi basadusi bamfikama ayi bandinda muingi kaba monisina kidimbu ki diyilu. 2 Vayi nandi wuba vutudila: “Buisi bo bunkuila, benu muntubanga: ‘Kimba yono thangu yala ba yimboti, kibila diyilu didi dibenga’. 3 Ayi va meni benu muntubanga: ‘Bubu kunkuiza ba kiozi ayi kunkuiza noka mvula, kibila diyilu didi dibenga ayi kuidi mvandi matuti.’ Benu lunnunganga kuvisa phila diyilu dikadila, vayi muisinnunga ko kuvisa bidimbu bintubila matedi thangu ayiyi. 4 Mbandu yimbi ayi yi kitsuza yintatamana kutomba kidimbu, vayi ni kidimbu kimueka muisinkuiza mona ko, kubotula kuandi kidimbu ki ḿbikudi Yona.” Bo kamana kutuba mambu moso amomo, nandi wuba bika ayi wuyenda kuandi.
5 Minlandikini miandi bataba ku disimu dinkaka, vayi bawu bazimbakana kunata mapha. 6 Yesu wuba kamba: “Zibulanu mesu ayi banu keba keba, mu matedi luvi* lu bafalisi ayi lu basadusi.” 7 Mu phila ayoyo, bawu batona kuyikuvusa baveka mu kutuba: “Tusa nata ko mapha.” 8 Bo Yesu kazaba mawu, diawu kaba kambila: “Babakala ba kiminu kiluelu, kibila mbi muidi mu kukuazukila mu kukhambu tuala mapha? 9 Nati bubu, muvisidiabu ko mambu yima tuba, ayi muisintebuka ko moyo mapha matanu, mo madikila 5.000 di batu, ayi biphani bikua mukongula? 10 Voti mu matedi sambuadi di mapha mo madikila 4.000 di batu, ayi biphani bikua binneni mukongula? 11 Buidi lube khambu visila ti, yisintubila ko matedi mapha? Minu yibe lukamba muba keba keba mu matedi luvi lu bafalisi ayi lu basadusi.” 12 Bosi bawu bavisa ti, nandi kabasa tubila ko matedi luvi bamvangilanga mapha, vayi matedi malongi ma bafalisi ayi ma basadusi.
13 Bo bavitila ku dibueti di Sezaleia yidi ku Filipi, Yesu wuyuvula minlandikini miandi: “Mbi batu badi mu kutuba mu matedi Muana Mutu?” 14 Bawu bamvutudila: “Bankaka badi mu kutuba ti widi Yoane Ḿbotiki, bankaka badi mu kutuba ti widi Elia, ayi vadi bankaka badi mu kutuba ti widi Yelemia voti wumueka mu mimbikudi.” 15 Bosi nandi wuba yuvula: “Buabu mu mbuenu’inu, minu yidi nani?” 16 Simoni Petelo wumvutudila: “A Mfumu, ngie widi Klistu, Muana Nzambi yi monyo.” 17 Diawu Yesu kankambila: “Mayangi beni kuidi ngiewu, Simoni muana Yona, kibila bakana ko mu lusalusu lu batu ngie bezabila mawu, vayi Tat’ama widi ku diyilu, nandi be kusadisa kuvisa mawu. 18 Mvandi minu yi kukamba: “Ngiewu widi Petelo* ayi va mbata dimanya adiodio, vawu yinkuiza tungila kimvuka kiami, ayi lufua lualasa kununga ko. 19 Minu yala kuvana zitsabi zi Kintinu ki diyilu, ayi biabioso wala kanga va ntoto, biala kangama mvandi ku diyilu, ayi biabioso wala kutula va ntoto, biala kutuka mvandi ku diyilu.” 20 Bosi, nandi wukamba minlandikini miandi muingi babika zabikisa ni mutu ti, nandi widi Klistu.
21 Kutona kuandi mu thangu beni, Yesu wutona kusudikisa kuidi minlandikini miandi ti, kafueti kuenda ku Yelusalemi ayi kuviokila mu mambu mawombo maphasi, mu mioko mi bakulutu, zimfumu zi zinganga nzambi ayi kuidi ziescriba, ayi bala kumvonda, bosi mu kilumbu kintatu Nzambi wala kumvulubusa. 22 Mu kibila akiokio, Petelo wuntumisa va khonzo ayi wutona kunsemba, mu kutuba: “A Mfumu, wuyimona kiadi, mambu amomo malendi kumonikina ko.” 23 Vayi Yesu wubanda Petelo mbusa ayi wunkamba: “A Satana, mbika! Yisintomba ko kukuwa, ngie widi dimanya dintomba kumbuisa, kibila wisi ko mayindu ma Nzambi, vayi ma batu.”
24 Bosi Yesu wukamba minlandikini miandi: “Woso kuandi mutu wuntomba kuba nlandikini’ama, kafueti kuyimanga ayi kunata dikunzi diandi di ziphasi, muingi katatamana kundandakana. 25 Kibila woso wuntomba kuvukisa luzingu luandi, wala luzimbisa, vayi woso wunzimbisa luzingu luandi mu kibila kiama, wala lutambula. 26 Bukiedika, ndandu mbi yidi mutu kubaka nza yimvimba, boti wunkuiza zimbisa luzingu luandi? Voti, mbi mutu kala vana va mvingi luzingu luandi? 27 Kibila Muana Mutu wala kuiza mu nkembu wu Tat’andi na zimbasi ziandi, bosi wala vana mfutu kuidi kadika mutu mu kutadila mavanga mandi. 28 Bukiedika yiku lukamba ti: “Bankaka badi avava, ava bafua, bala mona Muana Mutu kukuiza mu Kintinu kiandi.”
17 Bo vavioka bilumbu bisambanu, Yesu wutumisa Petelo, Tiagu ayi khomb’andi Yoane. Bosi wuba nata ku kibuangu ki baveka va mbata mongo. 2 Ayi nandi wukituka va ntual’awu, kizizi kiandi kiaba lezama buka thangu ayi bikhutu biandi, mvandi biaba lezama buka muinda. 3 Mu thangu beni, vayiza monika Mose ayi Elia, bawu baba koluka na Yesu. 4 Diawu Petelo kakambila Yesu: “A Mfumu, luidi luaku lunneni befu mvitu kuba avava. Ayi ngie kutia, yinkuiza telimisa avava zitenda* zitatu, yimueka yaku Mfumu, yinkaka yi Mose ayi yinkaka yi Elia.” 5 Bo Petelo kaba koluka, vamonika dituti diaba lezama ayi diba fuka, bosi mu kinzimbukulu vayuwakana mbembu yibasikila mu dituti yaba tuba: “Awuwu widi Muan’ama, minu yikunzolanga beni ayi widi lunungu va mesu mami. Yuwanu mambu ka lukamba.” 6 Ayi bo minlandikini miandi bayuwa mawu, bawu bafukama mu kuyinika bizizi biawu va tsi ayi baba beni mu boma. 7 Bosi Yesu wuba fikama, wuba simba ayi wuba kamba: “Telamanu, bikanu kumona boma.” 8 Ayi bo bavumuna thalu, bawu basa bue mona ko ni mutu wunkaka, vayi Yesu to. 9 Ayi bo baba nengumuka ku mongo beni, Yesu wuba kamba: “Bikanu kukamba ni mutu kimona mesu luma mona, nati bala vulubusa Muana Mutu mu bafua.”
10 Diawu minlandikini miandi banyuvudila: “Kibila mbi ziescriba bantubilanga ti Elia kafueti kuiza theti?” 11 Yesu wuba vutudila: “Bukiedika, Elia widi mu kuiza ayi nandi wala bue kubika mambu moso. 12 Ayi minu yiku lukamba ti, Elia wumana kuiza, vayi bawu basa zaba ko ti wuba nandi. Ayi bamvangila mambu moso bawu baba tomba. Bobuawu mvandi, Muana Mutu wala tovuka mu mioko miawu.” 13 Bosi minlandikini miandi bavisa ti nandi waba tubila matedi Yoane Ḿbotiki.
14 Bo bawu bavitila vaba nkangu wu batu, dibakala dimueka wufikama vaba Yesu, wufukama va ntual’andi ayi wunkamba: 15 “A Mfumu, mona muan’ama kiadi, kibila mathuku* kambelanga ayi ma kumbuisanga khumbu ziwombo ku mbazu ayi mu nlangu. 16 Minu yibe ntuala kuidi minlandikini miaku, vayi basa nunga ko kumbelusa.” 17 Yesu wutuba: “A nkuna wukhambulu kiminu ayi wusumuka, nati thangu mbi yala tatamana kuba yinu? Nati thangu mbi yala vibidila mavanga minu? Ntualanu avava.” 18 Bosi Yesu wukukisa phevi beni yimbi, yawu yibasika mu nandi, ayi muana beni wubeluka tona muna thangu beni. 19 Minlandikini bafikama Yesu va baveka, ayi banyuvula: “Kibila mbi befu tube khambu nungina kukukisa phevi beni?” 20 Nandi wuba vutudila: “Kibila kiminu kinu kidi kiluelu. Bukiedika yiku lukamba ti, benu kuba kiminu kidi buka lutheti lu mutalide, benu luala kamba mongo awuwu: ‘Botuka avava ayi yenda kuna’, ayi wawu wala botuka, ayi vasi ko ni diambu luala lembakana.” 21* ——
22 Bo baba bakutakana ku Ngalili, yawu thangu Yesu kaba kambila: “Muana Mutu bala kumvakula mu mioko mi zimbeni ziandi, 23 bawu bala kumvonda ayi mu kilumbu kintatu Nzambi wala kumvulubusa.” Bo minlandikini miandi bayuwa mawu, baba beni mu kiunda.
24 Bo bavitila ku Kafalinawu, batu baba kongulanga ziphaku bafikama vo Petelo kaba ayi banyuvula: “Nlongisi’aku kafutanga ko ziphaku* zitedi tempelu?” 25 Petelo wutuba: “Wumfutanga. Vayi bo kakota ku khati nzo, Yesu nandi theti wutuama kukuvula Petelo: “Simoni, buidi wummuena? Kuidi banani mintinu mi nza bankongudilanga ziphaku? Kuidi bana bawu voti kuidi batu bankaka?” 26 Bo Petelo katuba: “Kuidi batu bankaka.” Yesu wunkamba: “Buawu kuandi. Diawu, bana basi ko nsua wu kufuta ziphaku. 27 Vayi muingi tubika kuba vanga kusumuka, yenda mu ḿbu, kuba nzolo ayi zibula munu wu mfu yitheti wunkuiza baka ayi ngie wunkuiza mona muna lubongo lumueka lu palata, nata luawu muingi we futa phaku’ami ayi yaku.”
18 Muna thangu beni, minlandikini bafikama Yesu ayi banyuvula: “Nani wulutidi mu Kintinu ki diyilu?” 2 Yesu wutela muana kilezi ayi wuntula va khati’awu, 3 bosi wuba kamba: “Benu kumanga balula mavanga minu ayi kuba buka muana awuwu wu kilezi, benu mualasa kota ko mu Kintinu ki diyilu. 4 Diawu, woso wukikulula buka muana awuwu, nandi wulutidi mu Kintinu ki diyilu; 5 ayi woso wuntambula muana buka awuwu mu dizina diama, nandi mvandi widi mu kuthambula. 6 Vayi woso wumvanga wumueka mu bana ababa badi kiminu mu minu kusumuka, bulutidi mboti bankanga dimanya dinneni, dio phunda kantitikanga muingi kunyika zitheti, ayi bankuba mu ḿbu muingi kadiama.
7 Kiadi kuidi batu ba nza mu kibila ki mavanga mawu mamvanganga bankaka kusumuka! Bukiedika, vala ba batu bala vanga bankaka kusumuka, vayi kiadi ayi kiunda kuidi batu abobo! 8 Diawu boti koko kuaku voti kulu kuaku ku kuvanga kusumuka, buna zenga kuawu ayi loza kuawu ku kinanu. Kibila bulutidi mboti kutambula luzingu na kinama kibela, kena kubungu mvu ka mvu ku mbazu na mioko mia mimiodi voti na malu ma mamuadi. 9 Mvandi, boti diesu diaku di kuvanga kusumuka, buna botula diawu ayi wudi loza ku kinanu. Kibila bulutidi mboti kutambula luzingu na diesu dimueka to, kena kulozu na mesu ma mamuadi ku Ngeena.* 10 Banu keba keba muingi lubika lenza ni wumueka mu bana balezi ababa, kibila yiku lukamba ti, zimbasi ziawu ku diyilu, bantatamananga kumona kizizi ki Tat’ama widi ku diyilu. 11* ——
12 Buidi lummuena? Boti dibakala dimueka widi 100 di mamemi, ayi dimueka dibe zimbala, bukiedika ti kasinkuiza bika ko 99 di mamemi mankaka va mbata mongo, muingi kue tomba dio dibe zimbala? 13 Bukiedika yiku lukamba ti, na kubakula diawu, wunkuiza luta kuangalala mu diawu, kena mu 99 di mamemi mankaka mabe khambu zimbala. 14 Bobuawu mvandi, Tat’ama widi ku diyilu, kasintomba ko kumona ni kheti wumueka mu bana ababa kuzimbala.
15 “Mvandi boti khomb’aku besumuka kuidi ngie, buna yenda wemmonisa nzimbala kabe vanga va benu veka. Na ku kukuwila, buna ngie bevutula khomb’aku mu nzila yimboti. 16 Vayi na kumanga kukuwila, nata mutu mueka voti batu buadi, muingi mu kimbangi ki batu buadi voti ki batu batatu, mambu moso madedukusu. 17 Na kumanga kuba kuwila, buna kamba mawu kuidi zikhomba mu kimvuka.* Mvandi na kumanga kuba kuwila, buna ntadilanu banga mutu wu nza, voti buka mutu wunkongulanga ziphaku.
18 “Bukiedika yiku lukamba ti: Biabioso lunkanga va ntoto, biala ba bikangama ku diyilu, ayi biabioso munkutula va ntoto, biala ba bikutuka ku diyilu. 19 Mvandi yiku lukamba kiedika akiki: ‘Boti babuadi mu benu va ntoto lube wizana muingi kudinda dioso diambu dinkinza, Tat’ama widi ku diyilu wala luvana diawu. 20 Kibila voso vadi batu buadi voti batatu bakutakana mu dizina diama, minu mvama yidi yawu vana.”
21 Bosi Petelo wufikama Yesu ayi wunyuvula: “A Mfumu, khumbu zikua yifueti lemvukila khomb’ama na kusumuka kuidi minu? Nati sambuadi di zikhumbu?” 22 Yesu wumvutudila: “Ndamba! Minu yisi kukamba ko ti wufueti lemvukila nati sambuadi di zikhumbu, vayi nati 77 di zikhumbu.
23 “Diawu, Kintinu ki diyilu kidi buka ntinu mueka waba tomba muingi bisadi biandi bamfuta pholo’andi. 24 Bo katona kukosa zipholo ziandi, bantuadila kisadi kimueka waba kundeva 10.000 di zitalentu. 25 Bo kisadi beni kakhambu baka bu kufutila pholo beni, mfumu’andi wutuma muingi basumbisa kisadi beni, nkazi’andi, bana bandi ayi biabioso kaba. 26 Vayi, kisadi beni wufukama va ntuala mfumu’andi ayi wunkamba: ‘Lemvuka ba mvibudulu, minu yinkuiza kufuta biabioso yi kudeva.’ 27 Mu kiadi kaba mu nandi, mfumu beni wubika kisadi kenda ayi wulemvukila pholo kaba kundeva. 28 Vayi kisadi beni bo kabasika, wudengana kisadi yandi waba kundeva 100 di zidenario. Nandi wumbuila ayi wutona kunsuva khuba, mu kunkamba: ‘Futa pholo’ama yidi yaku.’ 29 Bosi kisadi yandi wufukama ayi wunlomba mu kunkamba: ‘Lemvuka ba mvibudulu, minu yinkuiza kufuta.’ 30 Vayi nandi wumanga. Ayi wutuma muingi bantula mu buloku nati kankuiza futa pholo’andi. 31 Bo bisadi binkaka bamona mawu banyonga beni, diawu bayenda kue kambila mfumu’awu mamoso mamonika. 32 Bosi mfumu’andi wuntumisa ayi wunkamba: ‘Kisadi kimbi, minu yi kulemvukidi mu pholo yoso wube kundevanga, bo wundindizi nlemvu. 33 Buabu, kibila mbi ngie mvaku bekhambu lemvukila kisadi yaku, dedi bo minu yi kulemvukidi? 34 Mu phila ayoyo, mu nganzi mfumu’andi wuntula mu buloku nati kankuiza futa pholo’andi yoso. 35 Mawu Tat’ama widi ku diyilu kala luvangila, boti kadika mutu mu benu, kasinlemvukila ko khomb’andi mu ntima woso.”
19 Bo Yesu kamana kutuba mambu amomo, nandi wunanguka ku Ngalili ayi wuyenda ku disimu dinkaka di Yolidani, mu zindilu zi divula di Yuda. 2 Mvandi nkangu wu batu wunlandakana kuna ayi nandi wuba belusa.
3 Mua ndambu mu bafalisi bafikama vo kaba ayi bo baba tomba kuthota Yesu, diawu banyuvudila: “Dibakala widi nsua wu kuvambana na nkazi’andi mu kioso kua kibila?” 4 Nandi wuba vutudila: “Benu musa tanga ko ti tona vana thonono Nzambi wuba vanga dibakala ayi nkietu 5 ayi wutuba: ‘Mu kibila akiokio, dibakala wala bika tat’andi ayi mam’andi ayi wala kangama mu nkazi’andi muingi baba buadi baba nsuni wumueka to’? 6 Mu phila ayoyo, basiedi ko batu buadi, vayi beka nsuni wumueka to. Diawu, ni mutu kabika vambisa kibundisa* Nzambi.” 7 Bawu bamvutudila: “Buabu, kibila mbi Mose kavanina nsua muingi dibakala kavana nkazi’andi nkanda wu luvambanu ayi kunkamba kenda kuandi?” 8 Yesu wuba kamba: “Mu kibila ki ntim’inu wu ngolo, diawu Mose kavanina luaku alolo lu kuvambana na bakazi binu, vayi bakana ko buawu bubela va thonono. 9 Diawu yiku lukambila ti, woso mutu wumvambana na nkazi’andi mu khambu ba mu kibila ki mambu ma butsuza ayi wunkuela nkietu wunkaka, buna widi mu kuvanga kiphinga.”
10 Minlandikini miandi bankamba: “Boti mambu matedi nnuni ayi nkazi’andi bo makadidi, buna busa fuana ko kukuela.” 11 Yesu wuba kamba: “Bakana ko batu boso bannunganga mawu, vayi bo badi bakubama muingi kukikinina nkhailu awowo wu Nzambi, bawu to. 12 Bankaka bakuelanga ko kibila bavokulu tona mu mbutukulu’awu, bankaka bakuelanga ko kibila baba vokula kuidi batu muingi babika kuela ayi bankaka bakivokula baveka mu kibila ki Kintinu ki Nzambi. Diawu, woso wulenda nunga kuvanga mawu, buna bika kavanga mawu.”
13 Bosi, mua ndambu di batu batuala bana balezi vaba Yesu muingi kaba sakumuna ayi kaba vangila nsambu. Vayi minlandikini miandi batona kuba tula nkaku. 14 Vayi Yesu wuba kamba: “Bikanu kutula nkaku bana ba bilezi kukuiza kuidi minu, kibila bo badi buka bawu, bawu bavuidi Kintinu ki diyilu.” 15 Ayi bo kamana kuba sakumuna mu kuba thetika mioko, bosi nandi wunanguka vana.
16 Bosi dibakala dimueka wufikama vaba Yesu ayi wunyuvula: “A nlongisi, diambu mbi dimboti minu yifueti vanga muingi yibaka luzingu lu mvu ka mvu?” 17 Yesu wumvutudila: “Kibila mbi ngie wu kukhuvudila matedi mamboti? Vadi mutu mueka to widi wumboti. Vayi boti ngie wuntomba kubaka luzingu, tatamana kutumukina zithumu.” 18 Dibakala beni wunkamba: “Zithumu mbi?” Yesu wumvutudila: “Bika kuvonda, bika kuvanga kiphinga, bika kukuiba, bika kuvana kimbangi ki luvunu, 19 zitisa tat’aku ayi mam’aku, ayi zola wadi yaku dedi bo wuyizodilanga.” 20 Ditoko beni wunkamba: “Minu yintumukinanga zithumu zioso aziozio, buabu mbi binkaka yifueti bue vanga?” 21 Yesu wunkamba: “Boti ngie wuntomba kuba wuvedila, buna yenda, sumbisa biuma biaku bioso ayi vana zimbongo kuidi bo bakhambulu mbakulu. Bosi yiza wuba nlandikini’ama. Mu phila ayoyo, ngie wunkuiza baka kiuka ku diyilu.” 22 Bo ditoko beni kayuwa mawu, wunyonga beni ayi wuyenda kuandi, kibila busina buwombo buba yandi. 23 Bosi Yesu wukamba minlandikini miandi: “Bukiedika yiku lukamba ti: Diala ba diambu diphasi kisina kukota mu Kintinu ki diyilu. 24 Yibue lukamba ti: Dilutidi diambu diluelu kamela kuviokila va divudu* di thumbu,* kena kisina kukota mu Kintinu ki Nzambi.”
25 Bo minlandikini miandi bayuwa mawu, bayituka beni ayi batuba: “Bukiedika kuandi ti vadi mutu wulenda vuka?” 26 Yesu wuba tala buboti ayi wuba kamba: “Kuidi batu mambu amomo malendi salama ko, vayi kuidi Nzambi mambu moso mansalamanga.”
27 Petelo wumvutudila: “A mfumu, befu tubikidi biuma bioso muingi ku kulandakana, vayi buabu mbi tunkuiza tambula?” 28 Yesu wuba kamba: “Minu yi lukanikisa ti: Mu thangu Nzambi kala vutula biuma bioso bimona, ayi bo Muana Mutu kala ba va kikundu kiandi ki nkembu, benu luidi mu kundandakana luala kala va 12 di bikundu bi luyalu ayi luala fundisa 12 di minkuna mi Isaeli. 29 Ayi woso mutu wubika zinzo, zikhomba zi babakala, zi bakietu, tata, ngudi, bana ove mintoto, mu kibila ki dizina diama, wala tambula biawu kuvioka khama di zikhumbu ayi wala baka kiuka ki kuzinga mvu ka mvu.
30 “Vayi bawombo badi batheti bala ba batsuka, ayi batsuka bala ba batheti.
20 “Kibila Kintinu ki diyilu kidi buka mfumu yi tsola, wubasika meni meni muingi kue tomba bisadi bakue sala mu tsol’andi yi vinu. 2 Bo kamana kubinana na bisadi beni ti wunkuiza bafuta denario yimueka mu kilumbu, bosi wuba fila mu tsol’andi yi vinu. 3 Bo kabue basika mu kilokula kintatu, nandi wuviokila va dizandu dinneni ayi wuyebata vana batu bakhambulu kisalu, 4 ayi wuba kamba: ‘Yendanu benu mvinu mu tsola yi vinu, ayi minu yinkuiza muvana mfutu wufuana.’ 5 Ayi bawu bayenda. Bosi nandi wubue basika mu kilokula kinsambanu ayi mu kilokula ki vua, wubue vanga momawu. 6 Bosi mu kilokula ki kumi mueka, nandi wubue basika ayi wudengana vana batu bankaka ayi wuba yuvula: ‘Kibila mbi muididi avava kilumbu kioso ayi mukhambu kuendila kue sala?’ 7 Bawu bamvutudila: ‘Kibila ni mutu kasa tutumisa ko.’ Bosi nandi wuba kamba: ‘Yendanu mvinu mue sala mu tsola yi vinu.’
8 “Bo buisi buyila, mfumu yi tsola wukamba kuidi mutu waba kengidilanga bisadi: ‘Tumisa baboso bansala ayi wuba futa zimbongo ziawu, kutonina kuidi bo batsuka, bosi kumanisina kuidi bo batheti.’ 9 Bo babakala batona kisalu mu kilokula kumi mueka batuka, kadika mutu mu bawu wutambula denario yimueka. 10 Bosi, bo bisadi bitheti batuka, bawu bayindula ti bankuiza tambula zimbongo zilutidi. Vayi bawu mvawu batambula kadika mutu denario yimueka. 11 Bo batambula ziawu, bawu batona kukuana kuidi mfumu yi tsola. 12 Bawu batuba: ‘Babakala abobo babe sala to kilokula kimueka, vayi kheti bobo mfumu maba futa zimbongo zidedakana ayi befu tube sala beni ayi tube viokisila kilumbu kioso ku tsi muinya wungolo!’ 13 Vayi nandi wuvutudila wumueka mu bawu: ‘A nkundi’ama, yisa kuvangila ko ni diambu dimueka dikhambulu disonga. Ngie sabinana ko yama ti yinkuiza kufuta denario yimueka? 14 Tambula zimbongo ziaku ayi yenda. Minu yitidi kuvana yoyawu thalu ngie betambula, kuidi bo batsuka. 15 Yisi ko nsua wu kuvanga mu biuma biama mo yitidi? Ove ngie nsoki widi mu bawu, mu kibila ki mamboti yibe kuba vangila?’ 16 Mu phila ayoyo, batsuka bala ba batheti ayi batheti bala ba batsuka.”
17 Ayi bo baba vutuka ku Yelusalemi, mu nzila Yesu wutumisa 12 di minlandikini va khonzu ayi wuba kamba: 18 “Yuwanu, befu tuidi mu kutombuka ku Yelusalemi, ayi Muana Mutu bala kumvakula kuidi zimfumu zi zinganga nzambi ayi ziescriba. Bawu bala kunzengila nkanu wu lufua, 19 ayi bala kumvakula kuidi batu ba nza, muingi bamvueza, bambula ayi bamvondila va dikunzi, vayi mu kilumbu kintatu Nzambi wala kumvulubusa.”
20 Bosi ngudi yi bana ba Zebede va kimueka na bana bandi, bafikama Yesu. Nandi wufukama muingi kudinda diambu dimueka. 21 Yesu wunyuvula: “Mbi wuntomba?” Nandi wumvutudila: “Mu Kintinu kiaku, yintomba bana bama babuadi, bakala va khonzu’aku. Wumueka ku khonzu yi lubakala ayi wunkaka yi lukietu.” 22 Yesu wuba vutudila: “Benu lusa zaba ko diambu luidi mu kudinda. Bukiedika ti benu mulenda nuina mu mbungu minu yinkuiza nuina?” Bamvutudila: “Ngete, tulenda kuitu.” 23 Yesu wuba kamba: “Bukiedika, benu munkuiza nuina mu mbungu’ama, vayi minu yisi ko nsua wu kusola batu bafueti kala ku lubakala ayi ku lukietu luama. Kibila bibuangu abiobio, vadi batu Tat’ama kakubikila biawu.”
24 Bo kumi dinkaka di bapostolo bazaba mawu, badasukila Yoane ayi Tiagu. 25 Vayi Yesu wuba tela ayi wuba kamba: “Benu luzebi ti zimfumu zi nza banyadilanga mu lukasu, ayi batu badi kimfumu, bammonisanga kimfumu kiawu mu lukasu. 26 Vayi buisi ko buawu benu lufueti bela, kibila woso wuntomba kuba kiyeku ki nkinza va khat’inu, kafueti ba kisadi kinu, 27 ayi no wuntomba kuba wutheti va khat’inu, kafueti ba kisadi kinu, 28 kibila dedi bo Muana Mutu kayizila, kubika ti muingi bansadila, vayi muingi kasadila bankaka ayi kavana luzingu luandi banga khudulu va mvingi batu bawombo.”
29 Bo babasika ku Yeliko, nkangu wu batu waba kuba landakana. 30 Bosi, ziphovo wadi baba bakala mu ndeku nzila bayuwa mbembu yi Yesu bo kaba viokila vana, ayi batona kutenduka: “A Mfumu, Muana Davidi, wutu mona kiadi!” 31 Vayi nkangu wu batu waba kuba tundila* ayi baba kamba bavuena sui. Vayi kheti bobo, bawu batenduka beni mu kutuba: “A Mfumu, Muana Davidi, wutu mona kiadi!” 32 Diawu, Yesu wutelama, wuba tela ayi wuba yuvula: “Mbi benu muntomba yi muvangila?” 33 Bawu bamvutudila: “A Mfumu, wutu zibula mesu muingi tununga kumona.” 34 Yesu wuba mona kiadi ayi wusimba mu mesu mawu, ayi muna thangu beni, bawu banunga kumona ayi banlandakana.
21 Mu thangu bafikama ku Yelusalemi, bawu bavitila ku Betefage ku mongo minti mi Olive, bosi Yesu wufila minlandikini miandi miodi, 2 ayi wuba kamba: “Yendanu va buala buidi va ntuala ayi ma lumona phunda yi khietu yidi yikangama na muan’andi wumbakala. Kutulanu ziawu, ayi tualanu ziawu kuidi minu. 3 Woso mutu wunkuiza luyuvula dioso diambu, lufueti kunkamba: ‘Mfumu nandi wuntomba ziawu.’ Mu phila ayoyo, mu thinu nandi wunkuiza bika muingi lutuala ziawu.”
4 Ayi mawu mamonika muingi kudukisa mambu ḿbikudi katuba ti: 5 “Kamba muana nkietu wu Sioni: ‘Tala! Ntinu’aku widi mu kukuiza kuidi ngiewu, nandi widi mutu wulembama ayi widi wukala va mbata phunda, ngete mu muana phunda, muana kibulu bannatinanga mimfuna.’”
6 Minlandikini miandi bayenda ayi bavanga mamoso mu phila Yesu kaba tumina. 7 Bawu batuala phunda beni ayi muan’andi wumbakala, bosi batula va mbata phunda bikhutu biawu bimbata ayi Yesu wumaka vana. 8 Bawombo mu thalu yi batu baba vana bayala bikhutu biawu mu nzila, vayi bankaka bazenga mua bitafi bi minti ayi batanda biawu mu nzila. 9 Kubotula kuandi amomo, nkangu wu batu wuba va ntual’andi ayi baba kue nlandakananga va mbusa, baba tenduka: “A Nzambi, tu kudinda vukisa Muana Davidi! Mayangi kuidi no wunkuizila mu dizina di Yave! Lemvuka, mvukisa ngie widi ku kibuangu kilutidi zangama!”
10 Bo nandi kakota ku Yelusalemi, divula dioso diyiza ba nyikuka nyikuka ayi baba tuba: “No widi nani?” 11 Nkangu wu batu wuba vana batambudila: “Awowo, nandi ḿbikudi Yesu, musi Nazaleti yidi ku Ngalili!”
12 Bosi Yesu wukota ku tempelu wukukisa batu baba sumbisa ayi baba sumba biuma ku tempelu. Mvandi wutulula zimeza zi batu baba trokanga* zimbongo ayi bikundu bi batu baba sumbisanga mabembi. 13 Ayi Yesu wuba kamba: “Madi masonama: ‘Nzo’ama yala tedulu nzo yi minsambu’, vayi benu luma kitula yawu kisuamunu ki mivi.” 14 Mvandi ziphovo ayi batu babela binama, bafikama kuidi nandi ku tempelu ayi nandi wuba belusa.
15 Bo zimfumu zi zinganga nzambi ayi ziescriba bamona mambu ma kukuitukila Yesu kaba vanga, ayi bana baba tenduka ku tempelu: “A Nzambi, tu kulomba, vukisa muana Davidi!” bawu bamona mfiti, 16 ayi batuba: “Ngie widi mu kukuwa mambu bawu badi mu kutuba?” Yesu wuba vutudila: “Ngete. Benu musa tanga ko mambu masonama ti: ‘Bana ba bilezi ayi bana batsombi bala kuzitisa’?” 17 Ayi bo kaba banda mbusa, wubasika ku divula beni, bosi wuyenda ku divula di Betania ayi wulala kuna.
18 Mu thangu yimeni bo kaba vutuka ku Yelusalemi, nandi wumona nzala. 19 Mu nzila, nandi wumona mfigu wuba mu ndeku nzila ayi bo kavitila vana, kasa kue bata ko ni dikundi dimueka, vayi meza to maba muna. Diawu kasingila nti beni: “Ni kilumbu wala bue buta makundi.” Ayi muna thangu beni, mfigu wuyuma. 20 Bo minlandikini miandi bamona mawu, bawu bayituka beni ayi batuba: “Buidi mfigu awowo wuma kumina mu thinu?” 21 Yesu wuba vutudila mu kutuba: “Minu yiku mukamba mu bukiedika ti: Benu kuba kiminu ayi kukhambu ba divuda, lualasa vanga ko to ma yima vangila mfigu awowo, vayi luala kamba mongo awuwu, botuka avava ayi wukiloza mu ḿbu, mawu mala monika. 22 Ayi biabioso muala dinda mu nsambu, benu kuba kiminu luala ku bitambula.”
23 Bosi bo nandi kakota ku tempelu, zimfumu zi zinganga nzambi ayi bakulutu ba dikabu, bafikama kuidi nandi mu thangu kaba longa ayi banyuvula: “Mu lutumu lu nani widi mu kuvangila mambu amomo? Ayi nani wu kuvana lutumu beni?” 24 Yesu wuba vutudila: “Minu mvama yamu kuvula diambu dimueka. Benu kuphana mvutu, buna minu mvama yinkuiza lukamba mu lutumu lu nani yidi mu kuvangila mambu amomo: 25 Kuidi nani Yoane katambudila lutumu muingi kubotika? Kuidi Nzambi yi diyilu voti kuidi batu?” Vayi baveka batona kuyikuvusa mu kutuba: “Befu kutuba ti kuidi Nzambi yi diyilu, nandi wunkuiza tukamba: ‘Abuabu, kibila mbi lukhambu kunkikinina?’ 26 Vayi befu kutuba ti: ‘Kuidi batu’ tuidi mu kumona boma nkangu awowo wu batu, kibila baboso bantadilanga Yoane banga ḿbikudi.” 27 Mu phila ayoyo, bawu bavutudila Yesu: “Tusa zaba ko.” Ayi nandi mvandi wuba kamba: “Minu mvama yisi mukamba ko mu lutumu lu nani yidi mu kuvangila mambu amama.
28 Buidi benu lummuena? Dibakala dimueka wuba bana buadi. Nandi wukamba muana wutheti: ‘Muan’ama, bubu yenda wesala mu tsola yi vinu.’ 29 Muan’andi wumvutudila: ‘Yisinkuenda ko, vayi nandi wubalula mayindu mandi ayi wuyenda. 30 Bosi tata wufikama kuidi muana wummuadi ayi wunkamba momawu mambu. Vayi muan’andi wumvutudila: ‘Ngete tata yinkuenda,’ vayi nandi kasa kuenda ko. 31 Buabu, mu bana baba buadi, nani wuvanga luzolo lu tat’awu? Bawu bamvutudila: “Muana wutheti.” Yesu wuba kamba: “Yiku lukanikisa ti: “Batu bankongulanga ziphaku ayi bankua kindumba, bawu theti bala kota mu Kintinu ki Nzambi, bosi benu. 32 Kibila Yoane wuyiza ku lulonga nzila yi busonga benu lusa kunkikinina ko, vayi minkongudidi mi ziphaku ayi bankua kindumba bankikinina. Ayi kheti bo benu lumona mambu moso amomo, lusa balula ko mavanga minu muingi kukikinina mu nandi.
33 “Yuwanu kifuani kinkaka: vaba dibakala dimueka wuvata tsola yi vinu, bosi wukaka yawu luphangu, wuvanga mvandi kibuangu ki kuvangilanga vinu ayi wutelimisa vawu dikunzi. Bosi wulukisa tsola beni kuidi mimvati, ayi wuyenda ku tsi yinkaka. 34 Mu thangu bamvelanga makundi, nandi wufila bisadi biandi kuidi mimvati muingi kue landa makundi mandi. 35 Vayi mimvati beni babuila bisadi biandi, wumueka bantuta khuba, wunkaka bamvonda ayi wunkaka bankuba mamanya. 36 Nandi wubue fila dingumba dinkaka dilutidi kena dingumba ditheti, vayi bawu baba vangila momawu mambu. 37 Bosi kutsuka, wufila muan’andi veka mu kutuba: ‘Bawu bankuiza kinzika muan’ama.’ 38 Bo bamona muan’andi, mimvati beni bakambasana: ‘Anono, nandi wunkuiza vua kiuka kioso, yizanu tumvonda muingi tusiala na kiuka kiandi!’ 39 Mu phila ayoyo, bawu bambuila, bambasisa ku luphangu lu tsola yi vinu, ayi bamvonda. 40 Diawu, mu thangu mfumu tsola yi vinu kala vutuka, mbi nandi kala vanga kuidi mimvati beni?” 41 Bawu batuba: “Mu kibila ki mavanga mawu mambi, nandi wala kuba bunga ayi wala lukisa tsola beni yi vinu kuidi mimvati minkaka bala kumvana mimbutu mu thangu yifuana.”
42 Yesu wuba kamba: “Benu lusa tanga ko mu Masonoko ti: ‘Dimanya dio mintungi bakhambu vua nkinza, diawu diyiza ba dimanya dimfunu va thokongo.* Ayi ti dimanya beni difumina kuidi Yave, ayi diawu didi luvalu va mesu mitu’! 43 Diawu minu yiku lukambila ti: Kintinu ki Nzambi bala botula kiawu kuidi benu ayi bala vana kiawu kuidi batu ba zitsi zinkaka bala buta mimbutu miandi. 44 Mvandi mutu wumbua va dimanya beni, wala tuluka. Vayi mu matedi mutu dimanya beni diala buila, wala kosumuka.”
45 Bo zimfumu zi zinganga nzambi ayi bafalisi bayuwa bifuani abiobio nandi kata, bavisa ti bawu kaba tubila. 46 Kheti bawu baba tomba kunkanga, vayi bamona boma nkangu wu batu wuba vana, kibila bawu baba tadilanga Yesu banga ḿbikudi.
22 Yesu wuba kamba kifuani kinkaka, mu kutuba: 2 “Kintinu ki diyilu kidi buka ntinu bekubikila muan’andi nkungi wu dikuela. 3 Nandi wutuma bisadi biandi muingi batumisa batu mu nkungi wu dikuela, vayi batu beni batumisa bamanga kuawu. 4 Nandi wubue tuma bisadi binkaka mu kuba kamba: ‘Yenda kambanu batu tube tumisa: “Yima kubika nkungi! Yima vonda zingombi ayi bibulu biama binneni ayi mamoso ma makubama. Yizanu mu nkungi wu dikuela.”’ 5 Vayi batu beni batumisa basa tia ko, wunkaka wuyenda mu tsol’andi ayi wunkaka wuyenda kuandi mu lungosu luandi, 6 ayi bankaka babuila bisadi beni, baba vangila mambu mambi ayi baba vonda.
7 “Ntinu wudasuka beni ayi wutuma masodi mandi, muingi bevonda batu beni ayi bavika divula diawu. 8 Bosi ntinu wukamba bisadi biandi: ‘Nkungi wu dikuela weka wukubama, vayi batu tube tumisa basi ko bafuana. 9 Diawu yendanu mu zinzila zidi kunganda divula ayi tumisanu mu nkungi dikuela woso mutu mundengana mu nzila.’ 10 Bosi bisadi beni bayenda mu zinzila ayi bakutikisa baboso badengana, kuba kuandi batu bamboti ayi batu bambi. Diawu sala yoso bavangila nkungi wu dikuela yiyiza bela yiwala.
11 Bo ntinu kakota muingi kue tala batu batumisa, nandi wumona dibakala dimueka wukhambu ba wuvuata bikhutu bi nkungi wu dikuela. 12 Diawu nandi kankambila: ‘A nkundi’ama, buidi ngie bekotila akuku mu khambu vuata bikhutu bi nkungi wu dikuela?’ Vayi nandi kasa nkamba ko ni diambu. 13 Bosi ntinu wukamba bisadi biandi: ‘Kanganu mioko ayi malu mandi ayi nkubanu ku nganda ku kitombi. Kuawu kankuiza didila ayi kankuiza kuetila menu mandi.’
14 “Kibila batu bawombo babe tumisa, vayi baluelu to badi basolu.”
15 Bosi bafalisi bananguka vana ayi babaka makani ma kuvanga Yesu katuba diambu dimbi. 16 Bafalisi batuma minlandikini miawu va kimueka na batu baba buelanga mioko Elodi muingi bankamba: “A Nlongisi, tuzebi ti ngie wuntubanga kiedika ayi wunlonganga nzila yi Nzambi mu bukiedika ayi wisintomba ko kukuangidika batu, kibila wumonisanga ko luvasanu kuidi batu. 17 Buabu, buidi wummuena? Vadi nsua voti ndamba, kufuta phaku kuidi Sezali yitedi kadika mutu?” 18 Vayi bo Yesu kazaba mayindu mawu mambi, nandi wuba kamba: “Bankua luvunu, kibila mbi mu kuthotila? 19 Mbonisanu denario yimueka.” Bosi bantuadila denario yimueka. 20 Nandi wuba yuvula: “Fikula ayiyi ayi bisono abibi bidi bi nani?” 21 Bawu bamvutudila: “Bi Sezali.” Bosi nandi wuba kamba: “Diawu futanu kuidi Sezali biuma bi Sezali, vayi kuidi Nzambi biuma bi Nzambi.” 22 Bo bayuwa mawu, bayituka beni ayi bambika, bosi bayenda kuawu.
23 Mu kilumbu beni, basadusi baba khambu kikininanga mu luvulubukusu, bafikama Yesu ayi banyuvula: 24 “A Nlongisi, Mose wutuba ti: ‘Boti dibakala fuidi mu khambu buta ni muana, buna khomb’andi kafueti kuela no wuba nkazi’andi muingi kabutila khomb’andi bana.’ 25 Va khat’itu vaba sambuadi di zikhomba. Wutheti wukuela, bosi wufua ayi bo kakhambu buta bana na nkazi’andi, diawu khomb’andi kankuedila muingi kambutila bana. 26 Ayi mawu mamonikina khomba yimmuadi, yintatu ayi kuidi sambuadi yoso di zikhomba. 27 Bosi nkietu beni mvandi wuyiza fua. 28 Buabu, mu luvulubukusu, nani mu sambuadi di zikhomba zioso wala ba nnuni’andi? Kibila nandi wuba nkazi wu zikhomba zioso.”
29 Yesu wuba vutudila mu kutuba: “Benu luidi mu kuyivuna, kibila lusa zaba ko Masonoko, ni mangolo ma Nzambi, 30 kibila mu luvulubukusu, babakala balasa kuela ko ayi bakietu balasa bavana ko muingi baba kuela, vayi bala ba buka zimbasi ku diyilu. 31 Mu matedi mambu ma luvulubukusu lu bafua, benu lusa tanga ko mambu Nzambi kamu kamba, bo katuba: 32 ‘Minu yidi Nzambi yi Abalahami, Nzambi yi Isaki ayi Nzambi yi Yakobi’? Nandi widi Nzambi, kubika kuandi yi bafua, vayi yi batu ba monyo.” 33 Bo nkangu wu batu bayuwa mawu, bawu bayituka beni mu mambu nandi kaba longa.
34 Bo bafalisi bayuwa ti basadusi basa baka ko bu kutambudila Yesu, bawu bayiza bundana mu dingumba dimueka. 35 Ayi wumueka mu bawu wuba wupisuka mu minsiku wuthota Yesu, mu kunkamba: 36 “A Nlongisi, lutumu mbi lulutidi nkinza mu Minsiku?” 37 Yesu wumvutudila: “‘Zola Yave Nzambi’aku, mu ntim’aku woso, mu muel’aku woso ayi mu mayindu maku moso.’ 38 Alolo, luawu lutumu lutheti ayi lulutidi. 39 Lummuadi ludedakana banga alolo, luidi: ‘Zola wadi yaku dedi bo wuyizodilanga.’ 40 Zithumu zia ziwadi aziozio, muawu munsikimina Minsiku ayi zibuku zi Mimbikudi.”
41 Bo bafalisi baba bakutakana, Yesu wuba yuvula: 42 “Buidi lummuena mu matedi Klistu? Nandi widi muana nani?” Bawu bamvutudila: “Widi muana Davidi.” 43 Nandi wuba yuvula: “Buabu, kibila mbi Davidi mu thuadusulu yi phevi yinlongo katedila Klistu Mfumu, mu kutuba: 44 ‘Yave wukamba Mfumu’ami: “Kala va khonzu’ama yi lubakala nati minu yinkuiza tula zimbeni ziaku ku tsi bitambi biaku”’. 45 Buabu, boti Davidi wutedila Klistu Mfumu, buna buidi nandi kadidi muan’andi?” 46 Ni mutu kasa nunga ko kumvana mvutu, ayi tona mu kilumbu beni ni mutu wumueka wubue meka kumvana biuvu.
23 Bosi Yesu wukamba nkangu wu batu wuba vana ayi minlandikini miandi: 2 “Ziescriba ayi bafalisi, bamana kuyitula va kibuangu ki Mose. 3 Diawu vanganu ayi tumukinanu mambu moso ba kumu kamba, vayi lubika ba buka bawu, kibila bawu bantubanga, vayi bavanganga ko mambu bantuba. 4 Bawu bankanganga mimfuna midi kizitu ayi bantulanga miawu mu mavangiti ma batu bankaka, vayi baveka basi ko bakubama, muingi ni kheti kusimba miawu. 5 Bamvanganga mambu moso muingi batu baba mona, kibila bankudisanga mua zikasu* bamvuatanga va mbulu muingi kuyikieba ayi bambuelanga kukudisa mazuela mawu. 6 Banzolanga kukala mu bikundu bilutidi nkinza mu minkungi ayi mu bikundu bidi kuntuala mu zinzo zi lukutukunu, 7 kutambula nzitusu mu mazandu manneni, ayi kutedulu Rabi* kuidi batu. 8 Vayi benu lubika tedulu Rabi, kibila wumueka to widi nlongis’inu ayi benu boso luidi zikhomba. 9 Mvandi lubika tedila ni mutu va ntoto tat’inu, kibila wumueka to widi Tat’inu, widi ku diyilu. 10 Mvandi lubika tedulu zimfumu, kibila Mfumu’inu widi wumueka to, Klistu. 11 Vayi mutu wulutidi mu benu, kafueti ba kisadi kinu. 12 Woso wuyinangika bala kunkulula, vayi woso wuyikulula, bala kunnangika.
13 “Kiadi ayi kiunda kuidi benu, ziescriba ayi bafalisi, bankua luvunu! kibila lunzibikanga muelu wu Kintinu ki diyilu muingi batu babika kukota. Benu veka luisintomba ko kukota ayi mvandi luntula nkaku muingi bankaka babika kukota. 14* ——
15 “Kiadi ayi kiunda kuidi benu, ziescriba ayi bafalisi, bankua luvunu! Kibila muntabanga ḿbu ayi munkuendanga mu zinzila zi ntoto, muingi lubaka nlonguki* wumona. Ayi bo lunnunga, lu kumvanganga kuba muana wu Ngeena ayi nandi wunluta banga fotu kena benu.
16 “Kiadi kuidi benu mintuadisi mifua mesu, luntubanga: ‘Mutu na kuleva phesi mu dizina di tempelu, disi ko diambu dimbi. Vayi na kuleva phesi mu dizina di wola yi tempelu, buna kafueti vanga mambu kabe levila phesi.’ 17 Benu luidi bivungisi ayi ziphovo! Buabu, mbi bilutidi, wola voti tempelu yimvedisanga wola? 18 Mvandi luntubanga: ‘Mutu na kuleva phesi mu dizina di kikumu, disi ko diambu dimbi. Vayi na kuleva phesi mu nkhailu widi va kikumu, buna kafueti vanga mambu kabe levila phesi.’ 19 Benu luidi ziphovo! Buabu, mbi bilutidi, nkhailu voti kikumu kimvedisa nkhailu beni? 20 Diawu, woso mutu wunleva phesi mu dizina di kikumu, buna widi mu kuleva phesi mu kikumu ayi mu biuma bioso bidi va mbata kikumu beni, 21 ayi woso wunleva phesi mu dizina di tempelu, buna widi mu kuleva phesi mu tempelu ayi mu Nzambi wunzingilanga mu tempelu beni. 22 ayi woso wunleva phesi mu dizina di diyilu, buna widi mu kulevila phesi mu kikundu ki kimfumu ki Nzambi ayi kuidi no widi wukala va kikundu beni.
23 “Kiadi kuidi benu, ziescriba ayi bafalisi, bankua luvunu! Kibila benu lumvananga khuku ki kumi ki hortelã, ki endro ayi ki cominho,* vayi lutumukinanga ko mambu malutidi nkinza mu Minsiku, dedi busonga, kiadi ayi lukuikumunu. Mambu amomo, mawu maba tombulu kuvanga vayi mu khambu zimbakana mambu mankaka. 24 Benu luidi mintuadisi mifua mesu, bansosanga lubú, vayi bamminanga kamela!
25 “Kiadi kuidi benu, ziescriba ayi bafalisi, bankua luvunu! Kibila benu munsukulanga mbungu ayi lulonga va mbata, vayi mu khati mintima minu muwedi zinzinunu zimbi ayi mayindu ma kukuiba biuma bingana. 26 Benu bafalisi luidi ziphovo, sukulanu theti mu khati kopu ayi lulonga, muingi va mbata mvandi vaba va diodila.
27 “Kiadi kuidi benu, ziescriba ayi bafalisi, bankua luvunu! Kibila luidi buka mabumbi matungu buboti mammonikanga kitoko va nganda, vayi mu khati muwedi mivesi mi bafua ayi biuma bioso bibola. 28 Bobuawu mvandi, va mbata benu lummonikinanga ti luidi batu basonga, vayi mu khati muwedi luvunu ayi mambu moso makhambulu nguizani na minsiku.
29 “Kiadi kuidi benu, ziescriba ayi bafalisi, bankua luvunu! Kibila luntunganga mabumbi ma mimbikudi ayi lunludikanga mabumbi ma batu basonga, muingi maba kitoko, 30 ayi luntubanga: ‘Boti befu tuzinga mu bilumbu bi bakulu bitu, khanu tusa ba ko mu nkangu wu batu batengula menga ma mimbikudi.’ 31 Vayi luidi mu kuyifunda benu veka ti, luidi bana ba batu batengula menga ma mimbikudi. 32 Mu phila ayoyo, benu luma dukisa kisalu kio bakulu binu babika.
33 “Muidi zinyoka, nkuna wu zinyoka, buidi luala tinina lufundusu lu Ngeena? 34 Mu kibila akiokio, diawu yidi kumu fidila mimbikudi badi nduenga ayi badi minlongisi mi baboso. Benu luala vonda bankaka ayi luala babanda va makunzi, bankaka luala kuba tuta khuba mu zinzo zi lukutukunu ayi luala kuba kuamisa mu kadika divula, 35 muingi menga ma batu boso batengula va ntoto, mabuila mu mintu minu. Kutonina mu menga ma Abeli mutu wusonga, nati mu menga ma Zakalia muana Balakia, no benu luvondila va ntuala tempelu va ndeku kikumu. 36 Minu yiku lukanikisa ti: Mambu moso amomo mala buila mu mintu mi mbandu ayiyi.
37 “Yelusalemi,* Yelusalemi, benu lumvondanga mimbikudi ayi lumvivanga mamanya batu Nzambi ka mufilanga—khumbu zikua minu yitomba kukutikisa bana baku dedi bo tsusu kankutikisilanga bana bandi ku tsi mavavi! Vayi benu lumanga. 38 Buabu, bankuiza yekula nzo’aku. 39 Kibila kutona bubu, benu lualasa bue kumbona ko nati luala tuba: ‘Mayangi kuidi no wunkuizila mu dizina di Yave.’”
24 Mu thangu Yesu kaba ku tempelu, minlandikini miandi bafikama vo kaba muingi kummonisa phila tempelu yitungulu. 2 Diawu Yesu kaba kambila: “Luidi mu kumona biuma bioso abiobio? Yiku lukamba mu bukiedika ti: Valasa siala ko ni dimanya va mbata dimanya dinkaka, diala khambu tuluka.”
3 Mu thangu kaba wukala va mbata mongo minti mi Olive, minlandikini bafikama vo kaba ayi banyuvula: “Wutu kamb’abu, thangu mbi mambu amomo mala monika, ayi kidimbu mbi kiala tumonisa phutukulu’aku ayi tsukulu yi nza ayiyi?”
4 Yesu wuba vutudila: “Banu keba keba muingi ni mutu kabika ku luvuna, 5 kibila bawombo bala kuizila mu dizina diama ayi bala tuba: ‘Minu yidi Klistu,’ ayi bala vuna bawombo. 6 Benu luala kuwa mimvita ayi zitsangu zi mimvita. Vayi banu keba keba muingi lubika ba boma, kibila mambu amomo mafueti monika vayi yalasa ba ko tsukulu.
7 “Kibila tsi yala nuanisa tsi yinkaka, ayi kintinu kiala nuanisa kintinu kinkaka, bidia biala ba phasi ayi kuala ba zindikununu zintoto mu bibuangu biviakana. 8 Mambu moso amomo, mala ba thonono yi ziphasi.
9 “Bosi batu bala kulukuamisa, bala kuluvonda ayi bala kululenda kuidi batu boso mu kibila ki dizina diama. 10 Mvandi bawombo bala sumuka, bala kuyivakula bawu na bawu ayi bala kuyilendasana bawu na bawu. 11 Kuala monika mimbikudi miwombo mi luvunu bala vuna batu bawombo, 12 ayi mu kibila ki mambu mambi mala buelama, luzolo lu batu bawombo luala dekuka. 13 Vayi woso wala kindama nati kutsuka, wala vuka. 14 Ayi zitsangu azizi zimboti zi Kintinu, ziala samunu mu ntoto wumvimba, muingi kuvana kimbangi kuidi batu ba mimvila mioso, bosi tsukulu yala kuiza.
15 “Diawu, bo luala mona kiuma kidi khenyi* kintuadisanga mbungulu, kio ḿbikudi Danieli katubila, kukota ku kibuangu kinlongo, (bika ntangi kasadila phisulu’andi), 16 buna, batu bala ba ku Yuda bafueti tina mu mbata miongo. 17 Mutu wala ba ku kibuangu kidi ku yilu nzo,* kabika kubue kota ku nzo’andi muingi kubonga biuma biandi, 18 ayi mutu widi ku tsola, kabika kubue vutuka ku nzo muingi kue landa kikhutu kiandi ki mbata. 19 Kiadi ayi kiunda kuidi bakietu bala ba mu buemba ayi bala kuemika bana mu bilumbu beni! 20 Lutatamana kusambila muingi kilumbu beni luala tina, kibika kuba mu thangu kiozi ki ngolo voti mu kilumbu ki kisabala. 21 Bosi kuala ba ziphasi zingolo zio ka zimonikini’abu ko tona vana thonono nza nati bubu, ayi zialasa bue monika ko. 22 Bukiedika, boti balasa kufisa ko bilumbu beni, khanu ni mutu kalasa vuka ko; vayi mu kibila ki basolu, bilumbu beni bala ku bikufisa.
23 “Diawu, va kuba mutu wu lukamba: ‘Talanu! Klistu widi avava! Voti: ‘Widi kunani!’, bikanu kukikinina. 24 Kibila vala monika batu bawombo bala tuba ti badi Klistu, mvandi vala monika mimbikudi mi luvunu bala vanga mambu mawombo ayi bidimbu bi kukuitukila, muingi kuvuna batu, boti kuba, bala vuna mvandi batu basolu. 25 Banu keba keba! Minu yima mulubula ava mawu mamonika. 26 Diawu ba kumu kamba: ‘Talanu, nandi widi ku thandu!’, bikanu kubasika; voti: ‘Talanu, nandi widi ku khati nzo!’, bikanu kukikinina. 27 Kibila dedi bo lusiemu luntoninanga kulezama ku leste nati ku oeste, buawu mvandi buala bela phutukulu yi Muana Mutu. 28 Voso vala ba mvumbi, bibala mvandi biala kutakana vana.
29 “Bo bilumbu bi ziphasi zingolo biala vioka, bosi mu thinu muinya wala kituka kitombi, ngonda yalasa vana ko kiezila, zimbuetila zi diyilu ziala doduka ayi mangolo ma diyilu mala nyikuka. 30 Bosi ku diyilu kuala monika kidimbu ki Muana Mutu. Ayi mimvila mioso va ntoto bala dila beni mu kiunda ayi bala mona Muana Mutu kukuiza mu matuti ku diyilu, mu mangolo ayi nkembu wuwombo. 31 Nandi wala fila zimbasi ziandi na biyoko bi tulumbeta, muingi bakutikisa batu bandi kasola, badi mu zikhonzu zinna zi ntoto,* kutonina ku khonzu yimueka yi diyilu nati ku khonzu yinkaka.
32 “Longukanu mu kifuani akiki ki nti wu zifigu: Mu thangu matafi mantona kubasisa meza mamona, benu mumvisanga ti thangu yi mvula yima fikama. 33 Bobuawu mvandi, benu kumona mambu moso amomo, buna zabanu ti Muana Mutu mafikama, ayi weka va muelu. 34 Minu yiku lukamba ti, mbandu ayiyi yalasa vioka ko, ava mambu moso amomo mamonika. 35 Diyilu ayi ntoto biala vioka, vayi mambu mami malasa vioka ko mukhambu salama.
36 “Mu matedi kilumbu beni ayi thangu, ni mutu kasa zaba ko, ni zimbasi zi diyilu, ni Muana Mutu, vayi Tata to. 37 Kibila dedi bo bubela bilumbu bi Nowa, buawu mvandi buala bela mu phutukulu yi Muana Mutu. 38 Kibila mu bilumbu binani, ava Khuka Minlangu yiza, batu baba dia ayi baba nua, babakala baba kuelanga ayi bakietu baba kuba kuedisanga, nati mu kilumbu Nowa kakota mu nzaza, 39 ayi bawu basa zaba ko mambu maba monika, nati khuka minlangu yiyiza ayi yivitumuna baboso, buawu mvandi buala bela mu phutukulu yi Muana Mutu. 40 Babakala buadi bala ba ku tsola, wumueka bala kunnata vayi wunkaka bala kumbika. 41 Bakietu buadi bala nyika zitheti va dimanya, wumueka bala kunnata vayi wunkaka bala kumbika. 42 Diawu tatamananu kuba bakotuka, kibila benu musa zaba ko kilumbu mbi Mfumu’inu kala kuiza.
43 “Vayi zabanu mambu amama: boti mfumu nzo wunzabanga thangu muivi kankuizila va builu, khanu kasinkuiza leka ko ayi kasinkuiza bika ko mivi bayiba ku nzo’andi. 44 Diawu benu mvinu banu bakubama, kibila Muana Mutu wala kuiza mu thangu yo benu mukhambu yindula.
45 “Nani kisadi kikuikama ayi ki nduenga, no mfumu’andi kavana kiyeku ki kukieba bisadi biandi, muingi kaba vana bidia mu thangu yifuana? 46 Mayangi kuidi kisadi beni, boti mfumu’andi wunkuiza ḿbata widi mu kuvanga mawu! 47 Bukiedika yiku lukamba: Nandi wala bue kumvana kiyeku ki kukieba biuma biandi bioso.
48 “Vayi boti kisadi kimbi wuntuba mu ntim’andi: ‘Mfumu’ama widi mu kukala beni kisina’, 49 ayi wuntona kusuva khuba bisadi yandi, kudia ayi kunua na bikolu bi mavalu, 50 mfumu kisadi beni wala kuiza mu kilumbu, kio kisadi kakhambu yindula ayi mu kilokula kio nandi kakhambu zaba. 51 Mfumu’andi wala kuntuadisa beni ziphasi,* ayi wala kuntula mu nkangu wu batu ba nkua luvunu. Kuakuna kala didila ayi kala kuetila menu.
25 “Kintinu ki diyilu kidi buka kumi di bakietu bakhambu zaba dibakala, baba na minda mi bidoka phemu, babasika muingi kuedengana dibakala di dikuela. 2 Baba tanu basa ba ko nduenga, vayi batanu bankaka baba nduenga. 3 Bo bakhambu ba nduenga, babonga minda miawu, vayi basa nata ko mafuta,* 4 angi bo baba nduenga, banata mafuta mu bibudika* va kimueka na minda miawu. 5 Bo dibakala di dikuela kaba kala kisina, baboso babaka tolo ayi balala. 6 Va khati builu, bayuwa batu kutenduka: ‘Dibakala di dikuela matuka! Basikanu muingi muendengana.’ 7 Bosi bakietu beni batelama ayi baba mu ntanda na minda miawu. 8 Bo bakhambu ba nduenga, bakamba bo baba nduenga: ‘Wutu vananu nkadu mafuta, kibila minda mitu miembelama kudoka.’* 9 Vayi bawu baba vutudila: ‘Ḿba masinkuiza fuana ko kuidi befu ayi kuidi benu, diawu buboti muenda kuidi bo bansumbisanga mafuta, muingi muesumba nkadu.’ 10 Ayi bo bayenda kuesumba mafuta, dibakala di dikuela wuvitila. Bakietu baba bakubama, bakota mu nkungi wu dikuela ayi bazibika muelu. 11 Bakietu bayenda kuesumba mafuta bo bavitila, baba tuba: ‘A Mfumu, a mfumu, wu tuzibudila! 12 Nandi wuba vutudila: ‘Bukiedika yiku lukamba: ‘Minu yisa muzaba ko.’
13 “Diawu banu bakotuka,* kibila benu lusa zaba ko ni kilumbu ni kilokula.
14 “Mawu madi buka dibakala dimueka, ava nandi kenda ku tsi yinkaka, wutumisa bisadi biandi ayi wuba vana biuma biandi muingi bawu bakieba. 15 Kuidi wutheti wuvana zitalentu zitanu, kuidi wunkaka zitalentu wadi ayi kuidi wuntatu talentu yimueka. Nandi wuvana kuidi kadika mutu mu kutadila diela diandi, bosi wuyenda ku tsi yinkaka. 16 No wutambula zitalentu zitanu, mu thinu wutona kuvanga lungosu mu zitalentu beni, ayi wubue baka zitalentu zitanu zinkaka va mbata. 17 Bobuawu mvandi, no wutambula zitalentu wadi, wuvanga lungosu ayi wubue baka zitalentu wadi zinkaka va mbata. 18 Vayi kisadi kitambula talentu yimueka, wuyenda, wusika dibulu ayi wuzika zimbongo beni katambula kuidi mfumu’andi.
19 “Bo vavioka thangu yiwombo, mfumu bisadi beni wuvutuka, ayi wuba dinda kipholo. 20 Bosi no wutambula zitalentu zitanu, wuyiza va ntuala mfumu, wutuala zitalentu zitanu zinkaka va mbata ayi wutuba: ‘A mfumu ngie wuphana zitalentu zitanu, tala, yibakizi zitalentu zitanu zinkaka va mbata.’ 21 Mfumu’andi wunkamba: ‘Buboti beni kisadi kimboti ayi kikuikama! Ngie wumonisini lukuikumunu mu kukieba biuma biluelu. Yinkuiza kuvana biuma bilutidi muingi wukieba, diawu yangalala va kimueka na mfumu’aku.’ 22 Bosi kisadi wutambula zitalentu wadi wuyiza va ntuala mfumu’andi ayi wutuba: ‘A mfumu ngie wuphana zitalentu wadi, tala, yibakizi zitalentu wadi zinkaka va mbata.’ 23 Mfumu’andi wunkamba: ‘Buboti beni kisadi kimboti ayi kikuikama! Ngie wumonisini lukuikumunu mu kukieba biuma biluelu. Yinkuiza kuvana biuma bilutidi muingi wukieba, diawu yangalala va kimueka na mfumu’aku.’
24 Bosi kisadi wutambula talentu yimueka wuyiza va ntuala mfumu’andi ayi wutuba: ‘A mfumu, minu yizebi ti ngie ntima wungolo wukala, wumvelanga mimbutu vo bekhambu kunina ayi wunlundanga mbongo yo bekhambu kongula. 25 Diawu yimuena boma ayi yizika talentu yo wuphana. Buawu tambula talentu’aku.’ 26 Mfumu’andi wumvutudila mu kunkamba: ‘Kisadi kimbi ayi kidi bolo,* fuanu ngie wuzaba kuaku ti minu, yimvelanga mimbutu vo yibe khambu kunina ayi yinlundanga mbongo yo yibe khambu kongula? 27 Bo ngie wuzaba mawu, khanu wuvana zimbongo ziama kuidi basi banco, ayi mu phutukulu’ama, khanu bawu bavutudi ziawu na zimbongo zinkaka va mbata.
28 ‘“Diawu, bonganu talentu’andi ayi vananu yawu kuidi no widi kumi di zitalentu. 29 Kibila woso widi kiuma, bala buela kumvana binkaka, ayi nandi wala baka bilutidi. Vayi noso khambulu, bala kumbonga kheti bio bidi yandi. 30 Ayi lukuba kisadi beni kimbi ku nganda, ko kuidi kitombi. Kuakuna kala didila ayi kala kuetilanga menu.’
31 Bo Muana Mutu kala kuiza mu nkembu’andi, va kimueka na zimbasi ziandi zioso, nandi wala kala va kikundu kiandi ki kimfumu. 32 Mimvila mioso, bala kutikisa miawu va ntual’andi, ayi nandi wala vasa batu dedi bo nsungi wu mamemi kamvasilanga mamemi na zikhombo. 33 Ayi wala tula mamemi ku lubakala luandi ayi zikhombo ku lukietu.
34 Ntinu wala kamba bo bala ba ku lubakala luandi: ‘Yizanu benu lusakumunu kuidi Tat’ami, kotanu mu Kintinu kio Nandi ka mukubikila tona vana thonono nza. 35 Kibila bo yiba mu nzala benu luphana kiuma ki kudia. Bo yiba mu phuila, benu luphana kiuma ki kunua. Bo yiba nzenza va khat’inu, benu luthambula buboti, 36 bo yiba pheni nkua, benu luphana bikhutu bi kuvuata. Bo yiba bela, benu lukhieba. Bo yiba mu buloku, benu muyiza thala.’ 37 Bosi, batu basonga bala kumvutudila: ‘A Mfumu, thangu mbi befu tuku mona mu nzala ayi tuku dikila, voti mu phuila ayi tuku vana kiuma muingi kunua? 38 Thangu mbi wubela nzenza va khat’itu ayi befu tuku yamba buboti, voti ngie wuba pheni nkua ayi befu tuku vuika bikhutu? 39 Thangu mbi befu tuku mona ngie kubela, voti mu buloku ayi befu tuyiza kutala?’ 40 Ntinu wala kuba vutudila, mu kuba kamba: ‘Bukiedika yiku lukamba ti: Mambu moso benu luvangila kuidi zikhomba ziama azizi zikhambulu beni mfunu, kuidi minu luvangila mawu.’
41 “Bosi wala kamba badi ku khonzu’andi yi lukietu: ‘Botukanu va ntual’ama benu batu basingu, yendanu ku mbazu yikhambu dokanga bakubikila Nkadi’ampemba ayi zimbasi ziandi. 42 Kibila bo yiba mu nzala, benu musa kuphana ko kiuma ki kudia; ayi bo yiba mu phuila, benu musa kuphana ko kiuma ki kunua. 43 Bo yiba nzenza va khat’inu, benu musa kuthambula ko buboti; bo yiba pheni nkua, benu musa kuphana ko bikhutu bi kuvuata; bo yaba bela ayi yiba mu buloku, benu musa kukhieba ko.’ 44 Ayi bawu bala kumvutudila: ‘A Mfumu, thangu mbi befu tuku mona mu nzala, mu phuila voti wuba nzenza, wuba pheni nkua, waba bela voti wuba mu buloku, vayi befu tukhambu kusadisa?’ 45 Bosi nandi wala kuba vutudila: ‘Bukiedika yiku lukamba ti: Mo benu lukhambu vangila kuidi wumueka mu zikhomba ziama bakhambulu beni nkinza, kuidi minu mukhambu vangila mawu.’ 46 Bawu bala baka mbungulu yi mvu ka mvu, vayi batu basonga bala baka luzingu lu mvu ka mvu.
26 Bo Yesu kamana kutuba mambu amomo, bosi wukamba minlandikini miandi: 2 “Benu luzebi ti bilumbu biodi to bisiedi muingi nkungi wu Pasika wutona. Ayi Muana Mutu bankuiza mvakula kuidi zimbeni ziandi muingi bamvondila va dikunzi.”
3 Bosi zimfumu zi zinganga Nzambi ayi bakulutu ba dikabu bakutakana ku nzo Kaifasi, nkulutu wu zinganga nzambi. 4 Ayi mu diela, bawu babaka makani ma kukanga Yesu muingi bamvonda. 5 Vayi bawu baba tuba: “Tubikanu kuvangila mawu mu kilumbu ki nkungi, muingi dikabu dibika tuadisa divunza.”
6 Bo Yesu kaba ku Betania ku nzo Simoni, no wuba buazi, 7 nkietu mueka wuba na kibudika ki alabasto muba nzeta yiba mfimbu wumboti ayi yi thalu, wufikama Yesu ayi wutona kundukudila yawu ku ntu, mu thangu nandi kaba dia. 8 Bo minlandikini miandi bamona mawu, bayituka ayi batuba: “Kibila mbi bambungila nzeta ayoyo? 9 Khanu babe sumbisa yawu mu thalu yinangama, ayi kuvana zimbongo kuidi bakhambulu mbakulu.” 10 Bo Yesu kayuwa mawu, wuba kamba: “Kibila mbi luidi mu kutatisila nkietu awowo? Diambu nandi kabe phangila, didi beni dimboti. 11 Kibila batu bakhambulu mbakulu, bala tatamana kuba yinu, vayi minu yalasa tatamana ko kuba yinu. 12 Nkietu awowo kabe ndukudila nzeta yidi mfimbu wumboti, muingi kukubika nyitu’ami yinkuiza ziama. 13 Ayi bukiedika yiku lukamba ti: Kioso kua kibuangu bala samuna zitsangu zimboti mu nza yimvimba, mambu nkietu awowo kabe vanga, mvandi bala kuma tubilanga muingi bantebukilanga moyo.”
14 Bosi wumueka mu Kumi Wadi di bapostolo no baba tedilanga Yuda Isikalioti, wuyenda kuidi zimfumu zi zinganga nzambi 15 ayi wuba kamba: “Mbi munkuiza phana minu kumvakula kuidi benu? Bawu bankanikisa kumvana 30 ma zimbongo zi Palata. 16 Diawu tona muna thangu beni, Yuda waba tomba luaku lumboti muingi kavakula Yesu.
17 Mu kilumbu kitheti ki Nkungi wu Mapha Makhambulu Luvi,* minlandikini mi Yesu bamfikama ayi banyuvula: “A Mfumu, kuidi ngie wuntomba tukubikila biuma muingi tudila bidia bi Pasika?” 18 Nandi wuba kamba: “Yendanu ku khati divula, kuidi dibakala dimueka ayi nkambanu: ‘Nlongisi betuba: “Thangu’ami yima fikama; yinkuiza kembila nkungi wu Pasika ku nzo’aku na minlandikini miami.”’” 19 Mu phila ayoyo, minlandikini balandakana zithuadusulu zioso Yesu kaba vana ayi bakubika bidia bi Pasika.
20 Bo buisi buyila, nandi ayi 12 di minlandikini miandi bakala va meza. 21 Mu thangu baba dia, Yesu wutuba: “Bukiedika yiku lukamba ti: Wumueka mu benu wunkuiza phakula.” 22 Minlandikini miandi bayiza ba beni mu kiunda, ayi kadika mutu mu bawu wutona kunkuvula: “A Mfumu, bukiedika ti minu?” 23 Nandi wuba vutudila: “No widi mu kutula koko kuandi mu lulonga va kimueka ayi minu, nandi wunkuiza phakula. 24 Bukiedika, Muana Mutu wenkuenda kuandi, dedi bo Masonoko matubila mu matedi nandi. Vayi kiadi kuidi mutu wumvakula Muana Mutu! Kibila bulutidi mboti, boti mutu awowo kasa butuka ko.” 25 Yuda no waba belama kumvakula, wuyuvula Yesu: “Rabi bukiedika ti minu?” Yesu wumvutudila: “Ngie veka widi mu kutuba mawu.”
26 Bo baba tatamana kudia, bosi Yesu wubonga dipha, wusambila, wubukuna diawu ayi wuvana kuidi minlandikini miandi, mu kutuba: “Bonganu, dianu. Dipha adidi, dinsundula nyitu’ami.” 27 Bosi nandi wubonga mbungu yiba vinu, wuvanga nsambu ayi wuba vana, mu kutuba: “Nuanu benu boso, 28 kibila vinu ayiyi yinsundula menga mami ma luwawanu, mo mankuiza tengulu muingi kutuadisa ndandu kuidi batu bawombo, muingi babaka nlemvu wu masumu. 29 Ayi yiku lukamba ti: Minu yalasa bue nua ko yinu vinu, nati mu thangu yala bue nua vinu yimona mu Kintinu ki Tat’ami.” 30 Bo bamana kukuimbila minkunga mi kuzitisila Nzambi, babasika ayi bayenda ku mongo wu minti mi Olive.
31 Bosi Yesu wuba kamba: “Mu builu* abubu, benu boso munkuiza ndiekula mu kibila ki mambu mankuiza mbonikina, kibila madi masonama: ‘Yala vonda nsungi wu mamemi, ayi nkangu woso wu mamemi wala tiakana.’ 32 Vayi bo bala kuphulubusa, ava benu muvitila ku Ngalili, minu yala tuama kuna.” 33 Vayi Petelo wunkamba: “A mfumu, kheti baboso bankuiza kuyekula mu kibila ki mambu mankuiza kumonikina, minu yisinkuiza kuyekula ko!” 34 Yesu wunkamba: “Bukiedika yi kukamba ti: Mu builu abubu, ava tsusu yikokula, ngie wunkuiza mbanga khumbu zitatu.” 35 Petelo wunkamba: “Kheti vankuiza tombulu kufua yaku a Mfumu, minu yisinkuiza kumanga ko.” Ayi minlandikini mioso mvawu batuba momawu mambu.
36 Bosi Yesu wuvitila na minlandikini miandi va kibuangu bantedilanga Ngetesemani, ayi wuba kamba: “Kalanu avava ayi theliminanu; minu yenkuenda kue sambila.” 37 Ayi nandi wuyenda na Petelo ayi bana babuadi ba Zebede. Bosi Yesu wuyiza tona kuba mu kiunda kiwombo ayi waba kuazuka beni. 38 Diawu kaba kambila: “Kiunda kidi yama, kidi beni kingolo ayi ki kuphanga kutomba kufua. Sialanu avava ayi tatamananu kuba bakotuka buka minu.” 39 Ayi bo kadiata mua nkadu ku ntuala, nandi wufukama ayi wuyinika* ntu’andi va tsi ayi wusambila: “Tat’ami, boti kuba bika mbungu ayiyi yithatuka. Vayi bakana ko bo minu yintombila vayi mu phila ngie wuntombila.”
40 Bo kavutuka vaba minlandikini miandi, nandi wuyenda kue babata balala, ayi wukamba Petelo: “Benu luisa nunga ko kuba bakotuka buka minu kheti mu kilokula kimueka? 41 Tatamananu bakotuka ayi tatamananu kusambila muingi lubika bua mu zithotolo. Bukiedika mutu widi phuila yi kuvanga mambu masulama, vayi nyitu* yidi yilebakana.” 42 Bosi nandi wuba tatuka mu khumbu yimmuadi ayi wusambila: “Tat’ami, boti wisi ko bu kutatudila yawu kuidi minu mukhambu ku yinua, buna bika luzolo luaku luvangama.” 43 Ayi bo kabue vutuka, wuba bata baba balala. Kibila mesu mawu maba zita beni mu tolo. 44 Ayi bo kabue babika mu khumbu yintatu, nandi wutatuka ayi wusambila mu kuvutukila kutuba momawu mambu. 45 Bosi bo kavutuka vaba minlandikini miandi, nandi wuba kamba: “Kibila mbi muidi mu kuvundila ayi kulala mu thangu ayiyi yinkinza! Talanu! Thangu Muana Mutu ba kumvakudila mu mioko mi batu ba masumu yima fikama. 46 Telamanu ayi tuendianu kuitu! Talanu! Mutu no widi mu kuphakula kemu kuiza.” 47 Muna thangu Yesu kaba koluka, Yuda wumueka mu Kumi Wadi di bapostolo, va kimueka na nkangu wunneni wu batu bafikama na zimbedi ayi bimbondo. Zimfumu zi zinganga nzambi ayi bakulutu ba dikabu, bawu batuma batu beni.
48 Mutu wumvakula wuba vana kidimbu mu kuba kamba: “No minu yinkuiza vana besu, nandi lufueti kanga.” 49 Yuda wufikama Yesu ayi wunkamba: “Mboti Rabi!” Bosi wumvana besu. 50 Vayi Yesu wunkamba: “A nkundi, kibila mbi bekuizila akuku?” Bosi baboso bayenda vaba Yesu, bambuila ayi bankanga. 51 Vayi mu kinzimbukulu, wumueka mu batu baba na Yesu, wutitika mbedi ayi wuvanga phasi kisadi ki mfumu yi zinganga nzambi mu kunzenga dikutu. 52 Bosi Yesu wunkamba: “Vutula mbedi’aku va kibuangu kiandi, kibila baboso bannuanina mu zimbedi, bala kuba vondila mu zimbedi. 53 Ngie wummuena ti minu yilendi dinda ko Tat’ama muingi kafila mu thangu ayiyi bivevi* na bivevi bi zimbasi? 54 Minu kuvanga mawu, khanu buidi bunkuiza sundukila Masonoko mantuba ti mambu mafueti sundukila mu phila ayiyi?” 55 Mu thangu beni Yesu wukamba kuidi nkangu wu batu: “Minu yidi mvondi muingi luiza khanga na zimbedi ayi bimbondo? Kadika kilumbu, minu yaba banga wukala ku tempelu muingi kulonga, vayi benu musa kukhanga ko. 56 Vayi mambu moso amomo madi mu kumonikina, muingi mambu mimbikudi basonika masunduka. Bosi minlandikini mioso banyekula ayi batina.
57 Batu beni bakanga Yesu, bannata kuidi Kaifasi, nkulutu wu zinganga nzambi, ko ziescriba ayi bakulutu bakutikinina. 58 Ayi Petelo waba kunlandakana, vayi mu mua kinanu nati ku nzo nkulutu wu zinganga nzambi. Ayi bo kakota, nandi wukala va kimueka na bisadi bi nzo, muingi kumona buidi mambu mankuiza sukila.
59 Zimfumu zi zinganga nzambi ayi mimfundusi mioso mi Sinedrio baba tomba batu banta kimbangi ki luvunu mu matedi Yesu, muingi babaka bibila bi kumvondila. 60 Vayi basa ḿbaka ko ni kibila kimueka, kheti vamonika batu bawombo muingi kuta kimbangi ki luvunu. Bosi vayiza batu buadi 61 ayi batuba: “Dibakala adiodio wutuba: ‘Minu yilenda tulula tempelu yi Nzambi ayi kubue tunga yawu mu bilumbu bitatu.’” 62 Diawu nkulutu wu zinganga nzambi wutelama ayi wunkamba: “Ngie wisimvana ko ni mvutu wumueka? Mbi wulenda tuba mu mambu batu abobo bama kufundila?” 63 Vayi Yesu wutatamana kuba sui. Bosi nkulutu wu zinganga nzambi wunkamba: “Leva phesi mu dizina di Nzambi yi monyo ti ngie wunkuiza tuba to kiedika. Khambabu, ngie widi Klistu Muana Nzambi?” 64 Yesu wunkamba: “A mfumu, ngie veka widi mu kutuba mawu. Diawu yiku lukambila: Kutona kuandi bubu nati kuntuala, benu muala mona Muana Mutu kukala va koko ku lubakala lu Nzambi Nkua Ngolo Zioso ayi kukuiza mu matuti ma diyilu.” 65 Nkulutu zinganga nzambi wukakuna kikhutu kiandi mu kutuba: “Nandi bevueza Nzambi! Kibila mbi tufueti bue tombila zimbangi? Talanu! Benu veka lube kuwa phila nandi kabe vuezila Nzambi. 66 Buabu diyindu mbi dike yinu?” Bawu bamvutudila: “Nandi kafueti vondu.” 67 Bosi bantabudila* matha ku busu, bankaka bamviva zikhomi ayi bankaka bamvuma zimbata mu ziphenga. 68 Bosi baba kunkamba: “A Klistu, bikula. Nani ma kubula?”
69 Petelo wuba wukala ku nganda ayi vayiza kisadi kimueka ki nkietu, wunkamba: “Ngie mvaku wubedi va kimueka na Yesu, musi Ngalili!” 70 Vayi nandi wumanga va ntuala batu boso mu kutuba: “Minu yisa zaba ko mambu amomo ngie widi mu kutuba.” 71 Mu thangu nandi kabasika va muelu luphangu, muana nkietu wunkaka wummona ayi wukamba batu baba vana: “Dibakala diodio mvandi wubedi va kimueka na Yesu, musi Nazaleti.” 72 Petelo wubue manga mu khumbu yimmuadi mu kuleva phesi ti: “Minu yisa zaba ko dibakala adiodio!” 73 Bo vavioka to mua thangu, batu baba vana bafikama Petelo ayi bankamba: “Bukiedika, ngie mvaku widi wumueka mu bawu, kibila phil’aku yi kukolukila yawu yi kufunda.” 74 Bosi Petelo wutona kuyisinga ayi kuleva phesi mu kutuba: “Minu yisa zaba ko dibakala adiodio!” Ayi muna thangu beni, tsusu yikokula. 75 Ayi Petelo wutebuka moyo mambu Yesu kankamba bo katuba: “Ava tsusu yikokula, ngie wunkuiza mbanga khumbu zitatu.” Bosi nandi wubasika, ayi mu kiunda wutona kudila.
27 Bo buisi bukia, zimfumu zioso zi zinganga nzambi bakutakana na bakulutu, muingi babaka makani matedi buidi bankuiza vakudila Yesu, muingi kumvonda. 2 Bo bamana kunkanga, bannata ayi banyekula kuidi mfumu Pilatu.
3 Bo Yuda no wuvakula Yesu kazaba ti bazengila Yesu nkanu wu lufua, nandi wumona beni phasi mu ntima, diawu kaye vutudila 30 di zimbongo zi palata kuidi zimfumu zi zinganga nzambi ayi kuidi bakulutu, 4 ayi wuba kamba: “Yivodidi disumu mu kuvakula menga makhambulu kibila.” Bawu bankamba: “Buabu, mbi befu tufueti vanga? Amomo makutedi kuaku ngie veka!” 5 Mu phila ayoyo, nandi wusa loza zimbongo beni kuna khati tempelu ayi wubasika kuandi. Bosi wuyenda kue yiledika. 6 Vayi zimfumu zi zinganga nzambi babonga zimbongo beni zi palata ayi batuba: “Tuisi ko nsua wu kutula zimbongo aziozio mu kasu yi makaba ma nlongo, kibila zidi zimbongo zi menga.” 7 Bo bamana kudedikisa mayindu, bosi basadila zimbongo beni muingi kusumbila kitini ki ntoto* kuidi mutu wumvanganga biuma bi tuphandu muingi kiba kibuangu ki kuzikilanga zinzenza. 8 Diawu kitini beni ki ntoto ba kitedilanga Kitini ki Ntoto ki Menga. 9 Mu phila ayoyo, mambu ḿbikudi Yelemia katuba masunduka: “Ayi basadila 30 di zimbongo zi palata, thalu yo batsikika muingi kusumbila mutu. Mutu no mua ndambu mu basi Isaeli batsikikila thalu yi zimbongo, 10 ayi basumbila ziawu kitini ki ntoto ki mutu wumvanganga biuma bi tuphandu, dedi bo Yave kathumina.”
11 Yesu wuba va ntuala mfumu ayi mfumu beni wunyuvula: “Ngie Ntinu basi Yuda?” Yesu wuntambudila: “Ngie veka widi mu kutuba mawu.” 12 Vayi Yesu kasa vana ko ni mvutu wumueka mu thangu zimfumu zi zinganga nzambi ayi bakulutu baba kumfundila mambu. 13 Diawu Pilatu wunyuvula: “Ngie wisinkuwa ko mambu mawombo badi mu kufundila?” 14 Vayi nandi kasa mvutudila ko ni kheti kutuba diambu dimueka, mawu mavanga Pilatu kukuituka beni.
15 Mu kilumbu ki nkungi, mfumu wuba kifu ki kubasisanga mutu wumueka mu buloku, mutu no dikabu bansola. 16 Ayi mu thangu beni mu buloku muba kidofulu kimueka wuba wuzabakana baba tedilanga Balabasi. 17 Diawu bo bawu baba bakutakana, Pilatu wuba yuvula: “Nani mu bawu benu luntomba minu yibasisa, Balabasi voti Yesu no bantedilanga Klistu?” 18 Kibila Pilatu wuzaba ti bawu bavakudila Yesu, mu kibila ki nsoki. 19 Kubotula kuandi amomo, bo Pilatu kaba wukala ku nzo lufundusu, nkazi’andi wumfila thumu ayiyi: “Bika kukota mu mambu ma dibakala adiodio disonga, kibila mu builu abubu minu yibe loto ndosi matedi nandi ayi yawu yibe kumbika beni mu boma.” 20 Vayi zimfumu zi zinganga nzambi ayi bakulutu, bavukumuna nkangu wu batu muingi badinda ba basisa Balabasi, vayi bazengila Yesu nkanu wu lufua. 21 Bosi Pilatu wuba yuvula: “Nani mu bawu benu luntomba minu yibasisa?” Bawu bankamba: “Balabasi!” 22 Pilatu wuba yuvula: “Buabu, mambu mbi yifueti vangila Yesu, no bantedilanga Klistu?” Baboso bamvutudila: “Ḿbanda va dikunzi!” 23 Nandi wuba yuvula: “Kibila mbi? Diambu mbi dimbi kabe vanga?” Vayi babue tenduka mu kutuba: “Ḿbanda va dikunzi!”
24 Mu kumona ti vasa ba ko diambu dinkaka di kuvanga ayi baba tuadisa divunza, Pilatu wubonga nlangu ayi wusukula mioko va ntuala nkangu wu batu, ayi wutuba: “Minu yisi ko fotu mu menga ma dibakala adidi. Amomo ma lutedi kuinu.” 25 Dikabu dioso dimvutudila: “Bika befu ayi bana bitu tuba fotu mu menga mandi.” 26 Bosi nandi wubasisa Balabasi, vayi wutuma muingi babula Yesu bikoti ayi wunyekula muingi bambanda va dikunzi.
27 Masodi ma Pilatu banata Yesu ku nzo mfumu’awu ayi baboso bazungidila Yesu. 28 Bosi bavula bikhutu biandi ayi bamvuika kiyunga kibenga. 29 Bosi bavanga kolowa* yi zitsendi ayi bamvuika yawu ku ntu, mvandi bansimbisa nti ku koko kuandi ku lubakala. Bafukama va ntual’andi ayi baba kumvueza mu kutuba: “Mboti, Ntinu basi Yuda!” 30 Bosi bantabudila* matha, babonga mua nti beni ayi batona kunkuata wawu ku ntu. 31 Ayi bo bamana kumvueza, bambotula kiyunga beni ayi babue mvuika bikhutu biandi, bosi bannata muingi bambanda va dikunzi.
32 Bo babasika, badengana dibakala dimueka musi Sirene baba tedilanga Simoni ayi bankuika kanata dikunzi beni. 33 Bo bavitila va kibuangu baba tedilanga Ngolongota, kinsundula Kibuangu ki Mivesi Mintu, 34 bamvana vinu yisobakana na kititi ki ndudi muingi kanua, vayi bo kabimba yawu, nandi wumanga kubue yinua. 35 Bo bamana kumbanda va dikunzi, bawu bata kisavu mu kusadila dimanya buka di lido* muingi babaka bu kukabinina bikhutu biandi biba va mbata. 36 Ayi bawu bakala vana, muingi kunkengidila. 37 Mvandi babanda mu dikunzi beni, mua kitini ki dibaya diba va mbata ntu’andi diaba monisa kibila banzengila nkanu. Muawu muba bisono biaba tuba: “Awuwu widi Yesu, Ntinu basi Yuda.”
38 Vaba mvandi mivi miodi babanda mu makunzi maba va khonzu Yesu, wumueka ku khonzu’andi yi lubakala ayi wunkaka ku khonzu’andi yi lukietu. 39 Baboso baba viokilanga vana, baba finganga Yesu, baba nyikunanga ntu, 40 ayi baba tubanga: “Ngie waba tubanga ti wulenda tolumuna tempelu ayi kubue tunga yawu mu bilumbu bitatu, wuyivukisa ngie veka! Boti ngie widi muana Nzambi kuluka va dikunzi adiodio!” 41 Bobuawu mvandi, zimfumu zi zinganga nzambi va kimueka na ziescriba ayi bakulutu, batona kumvueza mu kutuba: 42 “Nandi wuvukisidi bankaka, vayi kasi yivukisa ko naveka! Boti nandi widi Ntinu wu Isaeli, bika kakuluka va dikunzi, ayi mu phila ayoyo, befu tunkuiza nkikinina. 43 Nandi wutula lufiatu luandi mu Nzambi, diawu boti nandi widi lunungu va mesu mandi, bika Nzambi kamvukisa, kibila nandi wutuba: “Minu yidi muana Nzambi.” 44 Bobuawu mvandi, mivi babanda mu makunzi maba va khonzu’andi, mvawu baba kumvueza.
45 Kutona mu kilokula kinsambanu nati mu kilokula kivua, kizunga kioso kinani ki ntoto kiyiza ba beni kitombi. 46 Mu kilokula kivua, Yesu wutenduka mu mbembu yinangama: “Eli, Eli, lama sabactani?” mawu mansundula, “Nzambi’ama, Nzambi’ama, kibila mbi ma kukhuekudila?” 47 Bo bayuwa mawu, bankaka mu batu baba vana batuba: “Dibakala adiodio, widi mu kutela Elia.” 48 Ayi mu thinu wumueka mu bawu wuduma, wubonga kitini ki esponja wubuika kiawu mu vinu yiba ngami,* bosi wutula kiawu mu mua nti ayi wuvana Yesu muingi kanua. 49 Vayi bankaka baba tuba: “Ḿbikanu! Muingi tumona boti Elia wunkuiza mvukisa.” 50 Bosi Yesu wubue tenduka ayi wumana monyo.*
51 Muna thangu beni, nledi* wuba ku tempelu wukhakuka mu bitini biodi, kutona ku yilu nati ku wanda. Vamonika ndikununu yi ntoto ayi mamanya manneni mabudika. 52 Mabumbi mazibuka ayi zinyitu ziwombo zi banlongo bazika mu mabumbi ziaba monika 53 ayi batu bawombo baba kuna bamona zinyitu beni. (bosi, bo Yesu kavulubuka, batu boso bafumina ku biziami bakota* ku divula dinlongo)* 54 Vayi bo nkulutu wu masodi ayi bo baba kengidila Yesu bamona ndikununu yi ntoto ayi mambu moso maba monika, bayiza ba beni mu boma ayi batuba: “Bukiedika, awowo wubedi Muana Nzambi.”
55 Ayi vaba bakietu bawombo baba tala ku kinanu. Bawu baba minlandikini mi Yesu tona ku Ngalili ayi baba kunsadisanga. 56 Mu bawu, vaba: Malia Madalena mvandi Malia ngudi Tiagu ayi Yozesi, ayi ngudi bana ba Zebede.
57 Bosi, bo buisi buyila, vavitila dibakala di busina, musi Alimateia baba tedilanga Yozefi, no wuba mvandi nlandikini Yesu. 58 Nandi wuyenda kuidi Pilatu ayi wundinda nsua muingi kanata nyitu yi Yesu. Bosi Pilatu wutuma muingi bamvana yawu. 59 Yozefi wubonga nyitu beni, wuzinga yawu va dilensola* di thalu diba didiodila 60 ayi wutula nyitu beni mu dibumbi dimona kazibula va khati dimanya dinneni. Bosi wununguna dimanya dinneni muingi kuzibika dibumbi beni ayi wuyenda kuandi. 61 Vayi Malia Madalena ayi Malia wunkaka, batatamana vana bakala va ntuala dibumbi beni.
62 Bo kilumbu ki khubumunu* kivioka, mu kilumbu kilanda, zimfumu zi zinganga nzambi ayi bafalisi bakutakana va kimueka na Pilatu 63 ayi batuba: “A mfumu, befu tuntebuka moyo ti nkua luvunu wunani bo kaba wumoyo waba tubanga ti: ‘Bo vala vioka bilumbu bitatu, Nzambi wala kuphulubusa.’ 64 Diawu, a mfumu, tuma muingi bakengidila buboti dibumbi diandi nati mu kilumbu kintatu muingi minlandikini miandi babika kue yiba nyitu’andi ayi bakamba dikabu ti: “Nandi bevulubuka mu bafua! Mu phila ayoyo, khanu luvunu alolo lunkuiza luta ba lungolo kena luvunu lutheti.” 65 Pilatu wuba kamba: “Benu lulenda nata kuinu masodi. Yendanu ayi kengidilanu buboti dibumbi diandi mu phila yilutidi yo mulenda nunga.” 66 Mu phila ayoyo bawu bayenda, bazibika buboti dibumbi ayi batula kidimbu va dimanya, bosi babika vana masodi muingi bakengidila.
28 Bo kisabala kivioka, mu kilumbu kitheti* ki sabala bo buisi buaba kia, Malia Madalena ayi Malia wunkaka, bayetala dibumbi vo bazikila Yesu.
2 Vamonika ndikununu yi ntoto yinneni, kibila mbasi yi Yave yikuluka ku diyilu, yivitila va dibumbi ayi nandi wubotula dimanya diaba fuka dibumbi, bosi wukala va mbata dimanya beni. 3 Mbasi beni yaba lezama banga zitsiemu ayi bikhutu biandi biba beni bimphembi. 4 Batu baba kengidila dibumbi, baba beni boma ayi baba buka bafua.
5 Vayi mbasi wukamba bakietu baba vana: “Bikanu kumona boma, kibila minu yizebi ti luidi mu kutomba Yesu, no bavondidi va dikunzi. 6 Nandi kasi ko akuku, kibila babe mvulubusa, dedi bo nandi ka lukambila. Yizanu, talanu kibuangu kio nandi kabedi. 7 Bosi yendanu mu thinu mue kamba minlandikini miandi: ‘Nandi babe mvulubusa mu bafua, ayi buabu widi mu kuenda va ntual’inu ku Ngalili. Ayi kuakuna lunkuiza mmuena.’ Mambu amomo, mawu minu yibe kuiza luzabikisa.”
8 Mu phila ayoyo, babika mu nsualu dibumbi beni, mu boma ayi mu mayangi mawombo baduma muingi kue zabikisa mawu kuidi minlandikini miandi. 9 Bosi Yesu wuye badengana ayi wuba kamba: “Mbot’inu!” Bawu bamfikama, bafukama mu bitambi biandi ayi banzitisa. 10 Yesu wuba kamba: “Bikanu kumona boma! Yendanu, luezabikisa zikhomba ziama muingi benda ku Ngalili ayi kuakuna bankuiza mbuena.”
11 Bo bawu baba mu nzila, mua ndambu di minsungi bayenda ku divula ayi baye zabikisa kuidi zimfumu zi zinganga nzambi mambu moso mamonika. 12 Bo bamana kukutakana na bakulutu muingi babaka makani matedi mambu mbi bankuiza vanga, bosi bavana zimbongo ziwombo zi palata kuidi masodi beni 13 ayi baba kamba: “Tubanu: ‘Va builu minlandikini miandi babe kuiza ayi babe kuiba nyitu’andi bo befu tube lala.’ 14 Ayi mambu amomo ma kuvitila kuidi mfumu, befu tunkuiza nsudikisa, diawu vasinkuiza tombulu ko benu kutatubuka mu mawu.” 15 Mu phila ayoyo, bawu babonga zimbongo zi palata ayi bavanga mamoso mu phila baba kambila. Vayi kinongu akiokio kikhidi tembakana va khati basi yuda nati bubu.
16 Bosi 11 di minlandikini bayenda ku Ngalili, ku mongo Yesu kaba kamba muingi benda. 17 Bo bammona, bafukama va ntual’andi, vayi bankaka baba finda ziphaka. 18 Yesu wuba fikama ayi wuba kamba: “Bama phana kimfumu kioso kutona ku diyilu nati va ntoto. 19 Diawu, yendanu ayi longanu batu ba zitsi zioso muingi baba minlandikini miama, luba botika mu dizina di Tata, di Muana ayi di phevi yinlongo. 20 Luba longa mambu moso yima lutuma. Ayi zabanu ti minu yidi yinu bilumbu bioso nati kuna tsukulu yi nza.”
Mu kikhulu ki basi yuda, mutu widi makangu, baba kuntadilanga buka ti widi wukuela.
Voti: “nyalu nguba.”
Mu kikhulu ki basi yuda, muingi mutu widi makangu kabaka nsua wu kukuela mutu wunkaka, vaba tombulu theti kuvana nkanda wu luvambanu muingi kumanisa makangu.
Voti: “minlongisi mi minsiku.” Tala Tsudukusu Bikuma.
Voti: “Olibanu ayi Mile.” Tala tsudukusu yi bikuma.
Mawu mansundula, Klistu.
Tala tsudukusu yi bikuma.
Voti: “cinto.”
Voti: “makhokodo.”
Voti: “mafuta ma zinyosi.”
Voti: “zisapatu; mapapa.”
Voti: “dokanga.”
Voti: “mambu moso masonga.”
Voti: “kusingama; kuyifuisa nzala; kumina nsoki.”
Voti: “kukuaka; kuyamba.”
Voti: “phuka.”
Voti: “bafumina ku kizunga ki Kumi di Mavula.”
Voti: “babeki.”
Voti: “bavumbama.”
Voti: “midiodila; mivedila.”
Voti: “khini.”
Lit: “bala kunkuba ku Ngeena, diyenga di mbazu.” Tala Tsudukusu Bikuma.
Tala Tsudukusu Bikuma.
Voti: “Nzambi.”
Lit: “Nkua Mambi.”
Voti: “milha.”
Voti: “kuvuya.”
Voti: “kudefisa mu khambu tomba lucro va mbata.”
Voti: “bantomba ku lutula nkaku.”
Voti: “bamfutisanga.”
Tala Tsudukusu Bikuma.
Voti: “widi ku kinsueki.”
Voti: “dipha.”
Voti: “zipholo.”
Voti: “zinzimbala.”
Voti: “mu kuyifuisa nzala; munsingama; mummina nsoki.”
Basi Yuda mu thangu yikhulu, baba kifu ki kuvindanga nzeta mu minlengi, muingi miawu milezama ayi kumonikina kitoko.
Voti: “ferrugem.”
Voti: “wesanu; khupikanu.”
Voti: “kuyindudila; tatakana.”
Voti: “côvado.” Tala Ap. B14.
Voti: “yiyalubuka.”
Voti: “zimbua zi nsitu.”
Voti: “nti wu bitatama, nti wu matata.”
Voti: “nsengenene.”
Lit: “Tsadisa yiba wudiodila.”
Voti: “zifebre.”
Voti: “Zimbaku.”
Lit: “Vama va kuladisa ntu.”
mawu mansundula batu bafua mu kiphevi.
Voti: “simitero.”
Voti: “kumina nsoki; kusingama.”
Voti: “deya; kiunda.”
Voti: “zitsaku; zimbasa.”
Voti: “soso; tsongi; mo bazilila kikhutu.”
Voti: “ziflauta.”
Voti: “ziphofu.”
Voti: “wuba dibaba; tsisilu.”
Voti: “nzietolo.”
Voti: “zisandali.”
Voti: “zimbua zi nsitu.”
Voti: “bakhambulu kibila; bakhambulu fotu.”
Voti: “lubokutina.”
Voti: “kivuvu ki kubue zinga.”
Tala Tsudukusu Bikuma.
Lit: “sabala, dikieta, mbedi.”
Voti: “bundiafu; wundianga beni.”
Voti: “bimangu.”
yawu yiba trigo voti ble, zitheti bamvangilanga falini yi mapha.
Voti: “bisafu.”
Kilumbu ki kuvunda.
Voti: “kubela.”
Voti: “disuka.”
Voti: “mianzi.”
Voti: “badokisa.”
Voti: “mianzi.”
Voti: “trigu.”
Voti: “joio.” Ntindu kititi kimmonikinanga buka trigo.
Voti: “mintombo.”
Voti: “fermento.”
Voti: “nduka 10 di zikilu.”
Lit: “bana ba Kintinu.”
Voti: “forno.”
Voti: “nsadi mabaya.”
Voti: “phofu; wufua mesu.”
Voti: “estomagu.”
Voti: “bifufulu.”
Voti: “fermento.”
Petelo kikuma ki kingeleko kinsundula, dimanya dinneni voti kitini ki dimanya.
Voti: “mavuala; zinzo zi ngoto.”
Voti: “phuka.”
Tala Ap. A3.
Zimbongo ziwadi zi bisengu baba tedilanga dracma, baba futanga mu bilumbu biodi bi kisalu.
Tala Tsudukusu Bikuma.
Tala Ap. A3.
Ḿba kunsundula zikhomba zintuama ntuala. Dedikisa na Deutelonomi 19: 16, 17.
Lit: “kio Nzambi katula mu nkambu mueka.”
Voti: “divulu.”
Voti: “tsoma.”
Voti: “wonina; temina.”
Voti: “kienzanga.”
Voti: “dikhonzo.”
Mua zikasu beni ziba mua ndambu di masonoko manlongo, baba vuatanga ziawu va mbulu ayi mu koko ku lukietu.
Thangununu yi nzitusu baba tedilanga minlongisi mi basi yuda.
Tala Ap. A3.
Voti: “kuvanga mutu kukikinina kinganga ki basi yuda.”
Madi meza ayi zitheti bansadilanga muingi kutula mfimbu mu bidia.
Voti: “Dikabu di Yelusalemi.”
Voti: “khenene.”
Zinzo ziwombo mu thangu yikhulu, ziaba banga bibuangu ku yilu baba sadilanga muingi kuvangila mambu maviakana. Ayi kikada ki kumakina ku kibuangu beni kiaba banga ku nganda.
Lit: “ziphemu zinna zi ntoto.”
Lit: “bala kunzenga mu bitini biodi.”
Yiba ntindu nzeta yaba basikilanga mu minti mi olive, baba tulanga mu minda muingi milema.
Voti: “mintutu.”
Voti: “kuzima.”
Voti: “balubuka.”
Voti: “kidi buyemba.”
Voti: “Fermento.”
Lit: “Benu boso munkuiza sumuka, mu kibila ki mambu matedi minu mu builu abubu.”
Voti: “kudukika ntu.”
Mawu mansundula, nyitu yi mutu wu masumu.
12 di zilegiao.
Voti: “banlobutila.”
Voti: “tereno.”
Voti: “thata; nthata.”
Voti: “banlobutila.”
Muingi kuzaba kio kadika mutu kankuiza bonga.
Voti: “ngangumunu.”
Voti: “wubika kubue vumuka.”
Voti: “kurtina.”
Ḿba muingi kue zabikisa bankaka mambu bamona.
Dinsundula ‘Yelusalemi.’
Voti: “dikenge; nledi.”
kintanu.
Lit: “Kinsundula kilumingu. Kuidi basi yuda kilumbu kilumingu, kiawu kiba kilumbu kitheti ki sabala.”