KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • nwt Luka 1:1-24:53
  • Luka

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Luka
  • Tsekudulu yi Nza Yimona yi Kibibila
Tsekudulu yi Nza Yimona yi Kibibila
Luka

ZITSANGU ZIMBOTI ZISONIKA LUKA

1 Bawombo bavanga mangolo muingi kufiongunina ayi kusonika mambu moso mamonika mo befu tunkikininanga mu bukiedika. 2 Mawu madi nguizani na mambu tuyuwa kuidi batu bamona bivisa mu mawu, ayi kuidi bo basamuna zitsangu zi Nzambi. 3 Diawu, minu mvama, bo yimana kufiongunina mambu moso buboti tona vana thonono, yibeki makani ma kusonika mawu mu phila malandisinina, kuidi ngie Tiofilo Mutu wu Nzitusu, 4 muingi wuba lufiatu mu mambu wulonguka.

5 Mu bilumbu bi ntinu Elodi, no waba yadilanga divula di Yuda, vaba nganga nzambi mueka baba tedilanga Zakalia, nandi wuba mu dingumba di zinganga nzambi baba tedilanga Abia. Nkazi’andi wuba Elizabeti wumueka mu bana ba Aloni. 6 Baba buadi baba batu basonga va mesu ma Nzambi, baba tumukinanga zithumu zioso zi Yave, ayi mambu moso nandi katuba mo bafueti vanga. 7 Vayi basa ba ko ni muana, kibila Elizabeti wuba kisita ayi baba buadi baba biboba.

8 Mu thangu beni, Zakalia wuba va ntuala Nzambi, waba vanga kisalu ki zinganga nzambi ku tempelu, kibila yiba khumbu yi dingumba diandi. 9 Dedi bo bubela kikhulu batsikika mu kisalu ki zinganga nzambi, yiba thangu’andi yi kukota ku kibuangu kinlongo ki Yave, muingi kuvika nkhailu wu malasi.* 10 Dikabu dioso diba ku nganda ayi baba sambila mu thangu baba vika nkhailu beni wu malasi. 11 Bosi mbasi yi Yave yimmonikina ku khonzu lubakala lu kikumu baba vikilanga nkhailu wu malasi. 12 Vayi bo Zakalia kammona, nandi wuba divuda ayi wuba boma. 13 Vayi mbasi yinkamba: “Zakalia, bika kumona boma, kibila Nzambi bekuwa minsambu miaku. Nkazi’aku Elizabeti wunkuiza buta muana dibakala ayi fueti kumvana dizina di Yoane. 14 Ngie wunkuiza ba mu nyenzi ayi mu mayangi mawombo ayi batu bawombo bankuiza yangalala mu mbutukulu yi muana beni, 15 kibila nandi wala ba mutu wunkinza va mesu ma Yave. Vayi nandi kalendi nua ko vinu ni malavu mankaka mankolusuanga. Ayi kheti ava nandi kabutuka, Nzambi wala kumvana phevi yinlongo. 16 Ayi nandi wala sadisa bawombo mu dikabu di Isaeli kuvutuka kuidi Yave Nzambi’awu. 17 Mvandi Nzambi wala kumfila va ntual’andi na phevi ayi mangolo ma Elia, muingi kavanga mintima mi matata miba buka mi bana* ayi kuvanga batu banlevulanga minsiku kuba nduenga yi batu basonga, ayi muingi kakubikila Yave dikabu.”

18 Zakalia wukamba mbasi beni: “Buidi yilenda bela lufiatu mu mambu amomo? Kibila minu ayi nkazi’ama tueka biboba.” 19 Mbasi beni yimvutudila mu kunkamba: “Minu yidi Ngabrieli ayi yidi va ntuala Nzambi. Nandi bemfila muingi yiza yoluka yaku ayi kuzabikisa zitsangu azizi zimboti. 20 Vayi buabu, ngie wunkuiza ba dibaba ayi wisinkuiza bue yolukanga ko nati mambu amama mala salama, kibila wusa kikinina ko mu mambu mami, mo mala salama mu thangu yifuana.” 21 Bo mambu amomo maba monika, dikabu diaba tatamana kuvingila Zakalia ayi bawu bayituka beni kibila Zakalia waba kala beni kisina ku kibuangu kinlongo. 22 Bo kabasika, nandi kabasa nunga ko kukoluka yawu. Mu phila ayoyo, bawu bavisa ti nandi bemona kimona mesu ku kibuangu kinlongo. Ayi nandi waba kolukila yawu mu mbembu yi mioko,* kibila kabasa nunga ko kukoluka. 23 Bo bilumbu biandi bi kuvanga kisalu kinlongo bimana, nandi wuvutuka ku nzo.

24 Bo vavioka mua bilumbu, nkazi’andi Elizabeti wuyiza ba mu buemba ayi nandi wuvanga zingonda zitanu mu khambu basika ku nzo ayi waba tubanga: 25 “Tala mambu Yave kaphangidi mu bilumbu abibi. Nandi bevutula thalu’andi kuidi minu ayi wubotudi zitsoni ziama va mesu ma batu boso.”

26 Bo buemba buandi budukisa zingonda zisambanu, Nzambi wufila mbasi’andi Ngabrieli ku divula dimueka didi ku Ngalili, bantedilanga Nazaleti, 27 kuidi muana nkietu mueka wukhambu zaba dibakala, bakanikisa dikuela kuidi Yozefi, wuyizila mu nkuna Davidi. Dizina di muana nkietu beni diba Malia. 28 Bo mbasi beni yikota vo Malia kaba, yawu yinkamba: “Mboti, ngie widi lunungu va mesu ma Nzambi, Yave widi yaku!” 29 Vayi nandi wuba beni boma, mu kibila ki mambu mbasi kankamba ayi waba tomba kuvisa mbi mawu maba sundula. 30 Diawu mbasi beni yinkambila: “Malia, bika kumona boma, kibila ngie widi lunungu va mesu ma Nzambi. 31 Ngie wunkuiza ba buemba ayi wunkuiza buta muana dibakala, ayi fueti kumvana dizina, Yesu. 32 Nandi wala ba mutu wunkinza ayi bala kuntedila Muana wu Nzambi Yilutidi Zangama, ayi Yave Nzambi wala kumvana kikundu ki kimfumu ki tat’andi Davidi, 33 ayi nandi wala ba Ntinu wu mvu ka mvu kuidi nkuna wu Yakobi, ayi Kintinu kiandi kialasa ba ko tsukulu.”

34 Vayi Malia wukamba mbasi beni: “Buidi mawu mankuiza salimina, boti minu yibundiniabu ko nyitu na dibakala?” 35 Mbasi beni yimvutudila: “Nzambi Yilutidi Zangama wala kufila mangolo mandi ayi Phevi’andi yinlongo. Mu kibila akiokio, muana beni wala butuka mu khambu disumu ayi wala tedulu Muana Nzambi. 36 Ayi zaba ti Elizabeti, musi dikanda diaku kheti mu kuba kisita, vayi mvandi widi buemba ayi wunkuiza buta muana. Ayi ayiyi, yawu ngond’andi yinsambanu, 37 kibila vasi ko ni diambu Nzambi kantubanga dikhambu salamanga. 38 Bosi Malia wumvutudila: “Minu yidi kisadi ki Yave! Bika mavangimina kuidi minu dedi bo ngie matubila.” Bosi mbasi beni yinanguka va ntual’andi.

39 Mu bilumbu beni, mu thinu Malia wuyenda ku kizunga kiba mongo, ku divula dimueka di Yuda, 40 wukota ku nzo Zakalia ayi wubila Elizabeti. 41 Bo Elizabeti kayuwa mboti Malia kamvana, muana wuba mu kivumu kiandi wunyikuka ayi Elizabeti wuyiza ba mu thuadusulu yi phevi yinlongo. 42 Ayi wutenduka mu kutuba: “Ngiewu nkietu wulutidi lusakumunu kena baboso, ayi bika Nzambi kasakumuna muana widi mu kivumu kiaku! 43 Buabu, buidi yibe bakila luaku alolo, ngudi yi Mfumu’ami kukuiza ku nzo’ama muingi kuiza thala? 44 Kibila bo yibe kuwa mbembu’aku,* muana widi mu kivumu kiama benyikuka mu mayangi. 45 Mayangi kuidi ngiewu mu kukikinina, kibila mambu Yave ka kukembi mala salama mu bukiedika.”

46 Malia wutuba: “Muel’ama* wunzitisa Yave 47 ayi minu yilendi bika ko kukuangalala mu Nzambi, mvukisi’ami, 48 kibila nandi wuvutudi thalu’andi kuidi kisadi kiandi kikhambulu beni mfunu. Ayi kutona kuandi bubu, zimbandu zioso bala kuthedila mutu wu mayangi, 49 kibila nkua Ngolo Zioso wuphangidi mambu ma kukuitukila ayi dizina diandi didi dinlongo, 50 ayi mu zimbandu zioso, nandi wummonisanga kiadi kiandi kuidi baboso ba kunzitisanga. 51 Nandi wuvengi mambu ma kukuitukila mu mioko miandi, ayi wutiakisa baboso badi makani ma kukinangika mu ntima. 52 Wukuludi batu badi mangolo mu bikundu biawu bi kimfumu ayi wunangikidi batu ba kikululanga, 53 wudikila batu badi mu nzala mu biuma bimboti ayi wutuma batu baba kimvuama benda mioko yi mioko. 54 Nandi wusadisidi kisadi kiandi Isaeli, muingi kumonisa ti betebukila moyo lukanu luandi lu kumonisa kiadi mvu ka mvu 55 kuidi Abalahami ayi nkun’andi, dedi bo kakanikisila kuidi bakulu bitu.” 56 Malia wukala yandi, mu kutala mu kumona zingonda zitatu, bosi wuvutuka ku nzo’andi.

57 Bosi, bo kilumbu ki Elizabeti ki kubuta kifuana, nandi wubuta muana dibakala. 58 Ayi bo batu va nsengi ayi basi dikanda diandi bayuwa ti Yave wummonisini kiadi kiwombo, bawu bayangalala yandi va kimueka. 59 Mu kilumbu ki nana, bawu bayenda kue zengisa nyitu yi kibakala yi muana beni ayi babina kumvana dizina di tat’andi, Zakalia. 60 Vayi ngudi’andi wumanga ayi wutuba: “Ndamba! Vayi bankuiza ntedilanga Yoane.” 61 Mu kibila akiokio, bawu bankamba: “Vasi ko ni mutu va dikanda diaku widi dizina adiodio.” 62 Bosi bawu bayuvula tat’andi mu mbembu yi mioko, dizina mbi ngie wuntomba batedila muana. 63 Nandi wudinda mua kitini ki dibaya ayi wusonika muawu: “Dizina diandi Yoane.” Mu phila ayoyo, baboso bayituka. 64 Muna thangu beni, munu’andi wuzibuka ayi ludimi luandi lukutuka, bosi nandi wutona kukoluka ayi kuzitisa Nzambi. 65 Ayi baboso baba kalanga va nsengi bayiza ba beni boma, ayi batona kukolukila matedi mambu beni ku kizunga kioso ki Yuda kiba va mbata mongo. 66 Baboso baba kuwanga mambu amomo, baba lundanga mawu mu mintima miawu, ayi baba tubanga: “Mambu mbi muana awowo kala vanga bo kala konzuka?” Kibila lusakumunu lu Yave luba yandi mu bukiedika.

67 Bosi, tat’andi Zakalia wuyiza ba mu thuadusulu yi phevi yinlongo ayi wutona kubikula, mu kutuba: 68 “Bika Yave Nzambi yi basi Isaeli kazitusu, kibila nandi bevutula thalu’andi kuidi dikabu diandi ayi wuba tuadidi phulusu. 69 Nandi wutu veni mvukisi widi mangolo, wuyizidi mu nkuna wu kisadi kiandi Davidi,* 70 dedi bo katubila mu nzila mimbikudi miandi minlongo mi thangu yikhulu, 71 muingi ka tuvukisa mu mioko mi zimbeni zitu ayi kuidi baboso ba tulendanga. 72 Muingi kumonisa kiadi kuidi bakulu bitu, ayi muingi kutebukila moyo luwawanu luandi lunlongo, 73 lo nandi kavanga na Abalahami nkulu’itu mu kuleva phesi, 74 mu kutuvana luaku bo kamana ku tuvukisa mu mioko mi zimbeni zitu. Luaku lu kuvanga kisalu kinlongo mu khambu mona boma, 75 mu lukuikumunu ayi mu busonga va ntual’andi, mu bilumbu bitu bioso. 76 Vayi mu matedi ngiewu, muan’ama, bala kutedila ḿbikudi wu Nzambi Yilutidi Zangama, kibila wala kuenda va ntuala Yave, muingi kukubika zinzila ziandi, 77 muingi kuvana dikabu diandi nzailu yintuadisanga phulusu, mu nzila nlemvu wu masumu mawu, 78 mu kibila ki kiadi kiwombo ki Nzamb’itu. Kiadi beni kifumina ku diyilu, kiala tulezimina dedi bunleziminanga mbasukulu yi muinya, 79 muingi kuvana kiezila kuidi bo badi bakala ku kitombi ayi kuidi bo badi ku kitombi ki lufua ayi kudiatisa bitambi bitu, mu nzila yi ndembama.”

80 Muana beni wuyonzuka, wuyiza ba mangolo kuba kuandi mu kinsuni ayi mu kiphevi. Nandi wutatamana kuzingila ku thandu nati mu kilumbu kayizabikisa kuidi dikabu dioso di Isaeli.

2 Mu bilumbu beni, ntinu Sezali Angustu, wubasisa nsiku waba tuba ti dikabu dioso bafueti sonikisa mazina mawu. 2 (Yawu khumbu yitheti basonikisa mazina, bo Quirino kaba yadila Silia.) 3 Ayi baboso bayenda kue yisonikisa. Kadika mutu ku divula kabutukila. 4 Yozefi mvandi wunanguka ku Ngalili, ku divula di Nazaleti, muingi kukuenda ku Yuda divula di Davidi, dio bantedilanga Betelemi, kibila nandi wuba musi dikanda di Davidi. 5 Nandi wuyenda kue yisonikisa na Malia, no nandi kakuela dedi bo kankanikisila. Mu thangu beni, Malia waba belama kubuta. 6 Bo baba ku divula beni, thangu’andi yi kubuta yifuana. 7 Ayi nandi wubuta muana wu dibakala, muan’andi wutheti. Bosi wunzinga va minledi ayi wuntula va kibuangu bibulu bandilanga, kibila vasa ba ko kibuangu kinkaka ku kivinga ki zinzenza.

8 Ku kizunga beni kuba mvandi minsungi mi mamemi baba bakala va nganda ayi baba kengidila mamemi va builu. 9 Mu kinzimbukulu mbasi yi Yave yimonika va ntual’awu ayi nkembu wu Yave wulezama vo baba ayi bawu bayiza ba beni boma. 10 Vayi mbasi beni yiba kamba: “Bikanu kumona boma! Yibe kuizila, muingi ku luzabikisa zitsangu zimboti zi mayangi zio dikabu dioso bankuiza tambula. 11 Kibila bubu, ku divula di Davidi, kube butuka mvukisi, nandi Klistu, ayi Mfumu. 12 Ayi buakabu lunkuiza nzabila: lunkuiza mona muana tsombi* wuzingu va minledi ayi widi wulala va kibuangu bibulu bandilanga.” 13 Mu kinzimbukulu, va khonzu mbasi beni vamonika nkangu wu zimbasi baba zitisa Nzambi, mu kutuba: 14 “Bika Nzambi wunzinganga ku kibuangu kilutidi zangama, kazitusu ayi bika batu va ntoto bo nandi kammonisa lunungu, babaka ndembama.”

15 Bo zimbasi bavutuka ku diyilu, minsungi beni batona kuyikambasana, mu kutuba: “Tuendianu ku Betelemi muingi tuemona mambu mabe monika, mo Yave Nzambi kama tuzabikisa.” 16 Muna thangu beni bananguka, bayebata Malia, Yozefi ayi muana tsombi beni wulala va kibuangu bibulu bandilanga. 17 Bo bamona mawu, batona kuzabikisa mambu baba kamba matedi muana. 18 Ayi batu boso bayuwa mambu minsungi batuba, bayituka beni. 19 Vayi Malia wulunda mambu beni ayi wutona kuyindula mbi mawu maba sundula. 20 Bosi minsungi beni bavutuka, mu kue zitisanga ayi kue kembisanga Nzambi mu mambu moso bayuwa ayi bamona. Kibila mawu mamonikina buna buawu baba kambila.

21 Bo vavioka nana di bilumbu, mu thangu yi kuzengisa nyitu yi kibakala yi muana, bamvana dizina Yesu, diodiawu dizina mbasi kankamba ava Malia kaba buemba.

22 Mvandi, bo thangu’awu yi kuyidiodisa yifuana, dedi bo Minsiku mi Mose miaba tumina, bawu banata* muana beni va ntuala Yave ku Yelusalemi, muingi kumonisa ti widi wandi. 23 Kibila Minsiku mi Yave misonama, miaba tuba: “Muana woso wutheti wu dibakala, kafueti tedulu wunlongo va mesu ma Yave.” 24 Ayi bavana nkhailu, dedi bo Minsiku mi Yave miaba tubila: “Mabembi muadi ma nsitu* voti mintende miodi mi Mabembi ma buala.”

25 Ku Yelusalemi kuba dibakala dimueka waba kinzikanga Nzambi ayi wuba wusonga baba tedilanga Simioni. Nandi waba vingilanga mbombolo yi Isaeli ayi wuba mu thuadusulu yi phevi yinlongo. 26 Kubotula kuandi amomo, Nzambi mvandi wunzabikisa mu nzila phevi yinlongo ti, ava nandi kafua wunkuiza mona mutu Yave Kasola.* 27 Mu phila ayoyo, mu thuadusulu yi phevi yinlongo, nandi wuyenda ku tempelu. Ayi bo matata ma Yesu bannata ku khati muingi bamvangila mambu mo baba vanganga dedi buntubila Minsiku, 28 Simioni wusimba muana beni, wuzitisa Nzambi, ayi wutuba: 29 “A Mfumu’ama, buabu kisadi kiaku kalenda fua mu ndembama, dedi bo ngie wutubila, 30 kibila yima mona mutu wunkuiza tuala phulusu, 31 mutu no ngie wufididi va ntuala batu boso, 32 no widi muinda muingi kubotula kitendi kidi mu mesu ma batu ba zitsi zioso ayi wala nangika dikabu diaku, Isaeli.” 33 Ayi matata ma muana beni baba kuituka mu mambu Simioni kaba tuba, matedi muana. 34 Simioni mvandi wuba sakumuna ayi wukamba Malia ngudi muana, mu kutuba: “Yuwa! Muana awuwu, wala vanga bawombo ku Isaeli kubua ayi kutelama. Nandi wala ba kidimbu kio batu bala tubilanga bubi. 35 Vayi mu matedi ngiewu, mbedi yikula yala tobula ntim’aku, muingi mayindu madi mu mintima mi batu bawombo mazabakana.”

36 Vaba mvandi ḿbikudi wumueka wu nkietu wuba kiboba baba tedilanga Ana, muana Fanueli, wubutukila mu nkuna wu Azer. Nandi wuzinga to sambuadi di mimvu na nnuni’andi bo bakuelana. 37 Nandi wuba mfuizi ayi wuba 84 di mimvu. Vayi kheti bobo, builu yi muinya, kabasa khambuanga ko ku tempelu muingi kuvanga kisalu kiandi kinlongo ayi kuvanga jejum* mu kukivana mu minsambu. 38 Muna thangu beni, nandi mvandi wufikama vana ayi wutona kuvutudila Nzambi matondo ayi kutubila matedi muana va ntuala batu boso baba vingila phulusu yi Yelusalemi.

39 Mu phila ayoyo bo bamana kudukisa mambu moso dedi bo Minsiku mi Yave miaba tubila, bawu bavutuka ku Ngalili ku divula di Nazaleti. 40 Ayi muana beni wutatamana kukonzuka, wuyiza ba nduenga yiwombo ayi wutatamana kuba lunungu va mesu ma Nzambi.

41 Mu kadika mvu, matata mandi baba kifu ki kukuendanga ku Yelusalemi mu thangu Nkungi wu Pasika. 42 Ayi bo kaba 12 di mimvu, batombuka ku Yelusalemi mu nkungi beni dedi bo bubela kifu kiawu. 43 Bo nkungi beni wumana, bawu bananguka muingi kuvutuka. Yesu wusiala ku Yelusalemi, vayi matata mandi basa zaba ko ti nandi wusiala. 44 Bawu baba muena ti wuba mu dingumba di batu baba kuenda yawu. Vayi bo badiata kinanu ki kilumbu kimueka, batona kuntomba mu kue yuvulanga basi dikanda ayi bazika.* 45 Vayi bo bakhambu kummona, bawu bavutuka ku Yelusalemi ayi bantomba mu bibuangu bioso. 46 Bo vavioka bilumbu bitatu, bawu bayembata ku tempelu. Nandi wuba wukala va khati minlongisi, waba kuba kuwa ayi nandi waba kuba vana biuvu. 47 Ayi baboso baba kunkuwa, bayituka beni mu phisulu’andi ayi mu mimvutu kaba vananga. 48 Bo matata mandi bammona, bayituka beni ayi mam’andi wunkamba: “Muan’ama, kibila mbi be tuvangila mambu amomo? Tat’aku ayi minu tube ba beni bavulakana mu kue kutombanga” 49 Vayi nandi wuba kamba: “Kibila mbi muidi mu kuthombila? Musa zaba ko ti minu, yifueti ba ku nzo Tat’ama?” 50 Vayi bawu basa visa ko tsundu yi mambu kaba kuba kamba.

51 Bosi nandi wuyenda yawu, bavutuka ku Nazaleti ayi nandi wutatamana kuba tumukina. Mvandi mam’andi wutatamana kulunda buboti mambu moso amomo mu ntim’andi. 52 Ayi Yesu wutatamana kukonzuka mu nduenga ayi mu ntela. Mvandi wuba lunungu va mesu ma Nzambi ayi ma batu.

3 Mu mvu kumi tanu, wu luyalu lu Tibelio Sezali, bo Ponsi Pilatu kaba yadila divula di Yuda, Elodi kaba yadila dibueti di Ngalili, ayi khomb’andi Filipi kaba yadila divula di Itureya, ayi di Talakonite, ayi Lisania kaba yadila dibueti di Abileni,— 2 mu bilumbu bi mfumu yi zinganga nzambi Anasi ayi bi Kaifasi, Nzambi wuyoluka na Yoane muana wu Zakalia, bo kaba ku thandu.

3 Mu phila ayoyo, Yoane wudiengila kizunga kioso ki Yolidani, mu kue samunanga kuidi batu muingi babotama, mu kumonisa ti babe nyongina masumu mawu ayi babaka nlemvu mu mawu, 4 dedi bo masonimina mu buku yi ḿbikudi Yesaya, bo katuba: “Mbembu yi mutu yidi mu kutenduka ku thandu: ‘Kubikilanu Yave nzila ayi ludikanu zinzila ziandi. 5 Mimbuinga mioso bafueti ku misesula, miongo mioso mizangama ayi mua miongo, bafueti ku milalikisa, zinzila zioso zivenga, bafueti ludika ziawu, ayi zinzila zioso zidi miongo mi kunengumuka, bafueti ku zisulika; 6 ayi baboso bala mona phulusu yimfumina kuidi Nzambi.’”

7 Nandi waba kambanga nkangu batu waba kuizanga kuidi nandi, muingi kaba botika: “Nkuna wu nyoka, nani wu lukamba ti benu mulenda vuka mu kilumbu ki nganzi yi Nzambi? 8 Vayi, nyonginanu masumu minu, mu kumonisa mavanga mamboti, ayi bikanu kutubanga: ‘Abalahami widi tat’itu.’ Kibila Nzambi kalenda vanga mamanya amama kukituka bana ba Abalahami. 9 Bukiedika, kitadi kima kubama muingi kuzenga zinganzi zi nti. Diawu, woso nti wukhambu butanga makundi mamboti, wala zengu ayi wala lozu ku mbazu.”

10 Ayi nkangu wu batu wuba vana waba kunkuvula: “Buabu, mbi tufueti vanga?” 11 Nandi wuba vutudila: “Woso widi bikhutu biodi, kavana kinkaka kuidi no wukhambulu, mvandi no widi kiuma ki kudia, kakabula kiawu kuidi no wukhambulu.” 12 Batu baba kongulanga ziphaku, mvawu bayiza kuidi Yoane muingi kaba botika, ayi baba kunkuvulanga: “Nlongisi, mbi tufueti vanga?” 13 Nandi wuba kamba: “Bikanu kukuika batu kufuta zimbongo zinkaka, kubotula kuandi zio batsikika muingi kufuta phaku.” 14 Masodi mvandi bamfikama ayi banyuvula: “Mbi tufueti vanga?” Nandi wuba vutudila: “Bikanu kubonganga zimbongo zingana mu lukuiku, ayi bikanu kuvuninanga bankaka mambu, vayi yangalalanu mu mfutu’inu.”

15 Ayi bo batu boso baba vingila Klistu mu phuila, diawu baba yindudilanga mu matedi Yoane: “Bukiedika ti nandi Klistu?” 16 Vayi Yoane wuba vutudila: “Minu yi mubotikilanga mu nlangu, vayi no wunkuiza, lutidi kena minu, ayi yisi ko wufuana muingi kukutula minsinga mi zisandali ziandi. Nandi wala ku mubotikila mu phevi yinlongo ayi mu mbazu. 17 Nandi widi kisosolo* va mioko muingi kuvasa mbongu ayi bititi ayi kudiodisa kibuangu kansosilanga mbongu’andi. Wala khupika mbongu mu bilundulu, vayi bititi wala vika biawu ku mbazu yikhambu zimanga.*

18 Yoane wuvana mvandi zindubu zinkaka ayi wutatamana kusamuna zitsangu zimboti kuidi dikabu. 19 Vayi nandi waba sembanga Elodi no waba yadila dibueti di Ngalili, mu kibila ki Helodia, nkazi khomb’andi* wu nkulutu kakuela, ayi mu kibila ki mambu moso mambi kaba vanganga. 20 Mu kibila akiokio, Elodi wubue vanga diambu dinkaka dimbi: nandi wutula Yoane mu buloku.

21 Bosi bo batu boso babotama, Yesu mvandi bambotika. Mu thangu kaba sambila, diyilu dizibuka, 22 ayi phevi yinlongo yikulumuka kuidi nandi buka dibembi, ayi mbembu yibasikila ku diyilu yaba tuba: “Ngiewu widi muan’ama, minu yi kuzolanga beni ayi widi lunungu va mesu mami.”

23 Bo Yesu katona kisalu ki kusamuna, nandi wuba nduka 30 di mimvu. Batu banzabila mu kuba

muana wu Yozefi,

muana wu Heli,

24 muana wu Matati,

muana wu Levi,

muana wu Melki,

muana wu Zanai,

muana wu Yozefi,

25 muana wu Matatia,

muana wu Amosi,

muana wu Naum,

muana wu Eseli,

muana wu Nangayi,

26 muana wu Maate,

muana wu Matatia,

muana wu Semeni,

muana wu Yozeki,

muana wu Jodá,

27 muana wu Joanã,

muana wu Leza,

muana wu Zolobabeli,

muana wu Selitieli,

muana wu Neli,

28 muana wu Melki,

muana wu Adi,

muana wu Kosami,

muana wu Elimadami,

muana wu Eli,

29 muana wu Yesu,

muana wu Eliezeli,

muana wu Yolemi,

muana wu Matati,

muana wu Levi,

30 muana wu Simioni,

muana wu Yuda,

muana wu Yozefi,

muana wu Jonã,

muana wu Eliakimi,

31 muana wu Melia,

muana wu Mena,

muana wu Matata,

muana wu Natani,

muana wu Davidi,

32 muana wu Jessé,

muana wu Obedi,

muana wu Bowazi,

muana wu Salmom,

muana wu Nasoni,

33 muana wu Aminadabi,

muana wu Alini,

muana wu Eziloni,

muana wu Pelezi,

muana wu Yuda,

34 muana wu Yakobi,

muana wu Isaki,

muana wu Abalahami,

muana wu Tela,

muana wu Naoli,

35 muana wu Selugue,

muana wu Reú,

muana wu Pelenge,

muana wu Éber,

muana wu Sela,

36 muana wu Cainã,

muana wu Arpaxade,

muana wu Semi,

muana wu Nowa,

muana wu Lameki,

37 muana wu Metuzalem,

muana wu Enoki,

muana wu Jarede,

muana wu Malaleli,

muana wu Cainã,

38 muana wu Enosi,

muana wu Seti,

muana wu Adami,

muana wu Nzambi.

4 Bosi mu thuadusulu yi phevi yinlongo, Yesu wunanguka ku muila wu Yolidani ayi phevi beni yinnata ku thandu, 2 nandi wukala kuna 40 di bilumbu ayi Nkadi’ampemba wusadila luaku alolo muingi kunthota. Mu bilumbu bioso kaviokisa kuna nandi kasa dia ko, diawu kamuena nzala. 3 Bosi Nkadi’ampemba wunkamba: “Boti ngie widi muana Nzambi, kamba mamanya amama makituka mapha.” 4 Vayi Yesu wumvutudila: “Madi masonama: ‘Mutu kalendi zingila ko to mu mapha.’”

5 Bosi nandi wunnata va mbata mongo ayi wummonisa mintinu mioso midi va ntoto, mu mua thangu. 6 Ayi Nkadi’ampemba wunkamba: “Minu yekuvana kimfumu kioso ayi busina bu mintinu mioso amiomio, kibila minu bavana biawu ayi yidi nsua wu kuvana woso mutu yitidi. 7 Diawu, ngie kufukama va ntual’ama ayi kumbuongimina, biabioso binkuiza ba biaku.” 8 Yesu wumvutudila: “Madi masonama: ‘Yave Nzambi’aku to wufueti buongimina ayi nandi to wufueti sadila.’”

9 Bosi wunnata ku divula di Yelusalemi, wuntula va kibuangu kilutidi zangama ku tempelu ayi wunkamba: “Boti ngie widi muana Nzambi, wuyiloza ku wanda akoko, 10 kibila madi masonama: ‘Nandi wala vana nsua kuidi zimbasi matedi ngiewu muingi ba kukieba,’ 11 ayi: ‘Bawu bala kubuila* muingi wubika bua va mamanya.’” 12 Yesu wumvutudila: “Madi masonama: ‘Busa fuana ko kuthota Yave Nzambi’aku.’” 13 Bo Nkadi’ampemba kamana kunthota, nandi wubotuka vana ayi wubue tomba luaku lunkaka muingi kunthota.

14 Bosi Yesu wuvutuka ku Ngalili ayi nandi wuba mu thuadusulu yi phevi yinlongo. Ayi zitsangu zimboti matedi nandi, zitembakana kuidi batu mu bizunga bioso biba bifikama. 15 Mvandi wutona kulonga mu zinzo ziawu zi zikhutukunu, ayi baboso baba kunzitisanga.

16 Bosi nandi wuyenda ku Nazaleti divula kayonzukila. Ayi dedi bo bubela kifu kiandi, mu kilumbu ki kisabala wukota ku nzo yi lukutukunu ayi wutelama muingi kutanga masonoko. 17 Mu phila ayoyo, bamvana masonoko ma ḿbikudi Yesaya, nandi wuzibula mawu ayi wubakula matangu amama: 18 “Phevi yinlongo yi Yave yidi yama, kibila nandi wutsola muingi kusamuna zitsangu zimboti kuidi minsukami. Wumfila muingi kuzabikisa tsangu yi kiphuanza, kusadisa batu bafua mesu kuvutuka kubue mona ayi kutuala luvovomu kuidi batu badi mu kutovuka, 19 muingi kusamuna mvu wu mamboti ma Yave.”* 20 Bo kamana kutanga, wuzinga masonoko beni ayi wuvana mawu kuidi kisadi ki tempelu. Bosi wukala ayi baboso baba ku nzo yi lukutukunu batsikika thalu’awu kuidi nandi. 21 Bosi nandi wuba kamba: “Bubu masonoko amomo luma kuwa, mame salama.”

22 Ayi baboso batona kuntubila buboti ayi baba kuituka beni mu mambu mamboti maba basika va munu’andi, ayi baba kuyikuvusa: “Awowo, kasi ko muana Yozefi?” 23 Mu phila ayoyo, nandi wuba kamba: “Bukiedika minu yizebi ti munkuiza sadila ngana ayiyi muingi kutubila matedi minu: ‘A mfelimi, wuyibuka theti ngie veka.’ Ayi muala tuba: ‘Vanga mvandi ku divula adidi wubutukila, momawu mambu tuyuwidi, mo wuvengi ku Kafalinawu.’” 24 Bosi Yesu wuba kamba: “Yiku lukamba mu bukiedika ti: Vasi ko ḿbikudi banzitisanga ku divula diandi. 25 Mu bukiedika yiku lukamba ti mimfuizi miwombo miba ku Isaeli mu bilumbu bi Elia, bo diyilu dizibama ayi mvula wabasa noka ko mu mimvu mitatu ayi zingonda zisambanu ayi kizunga kioso kiyiza wala beni nzala. 26 Vayi kheti bobo, Elia basa kumfila ko kuidi ni wumueka mu bakietu abobo, vayi bamfila to kuidi mfuizi wumueka musi Salefa waba kalanga ku ntoto Sidon. 27 Mvandi mu thangu ḿbikudi Elizeu, kuba batu bawombo baba bela buazi ku Isaeli ayi nandi kasa buka ko ni wumueka mu bawu, vayi wubuka to Namani musi Silia.” 28 Ayi batu boso bayuwa mambu amomo ku nzo yi lukutukunu baba beni nganzi, 29 ayi batelama, mu thinu bannata ku nganda divula va ndeku mongo vaba ḿbuinga, muingi bannunguna ku wanda. 30 Vayi nandi wuviokila va khati’awu ayi wuyenda kuandi.

31 Nandi wunengumuka ku Kafalinawu, divula diba ku Ngalili. Ayi waba longa batu mu kisabala, 32 ayi bawu baba kuituka beni mu phila nandi kaba kuba longila, kibila mambu kaba longa maba fumina kuidi Nzambi. 33 Ku nzo yi lukutukunu kuba dibakala dimueka wuba mu thuadusulu yi phevi yimbi, ayi nandi wutuba mu kutenduka: 34 “Ah! Mbi wuntomba mu befu, Yesu musi Nazaleti? Makuiza tutulula? Minu yizebi buboti ti ngie widi Mutu Wunlongo wu Nzambi.” 35 Vayi Yesu wusemba phevi beni mu kunkamba: “Vuena sui ayi basika mu mutu awowo.” Mu phila ayoyo, bo phevi beni yibuisa dibakala beni va tsi, yawu yibasika mu nandi, mu khambu kunlueka. 36 Mu phila ayoyo, baboso bayituka beni ayi batona kuyikambasana: “Yuwanu bikuma bingolo kansadila. Kibila mu kimfumu ayi mangolo, nandi wumvana nsua kuidi ziphevi zimbi ayi ziawu zidi mu kubasika!” 37 Ayi tsangu yitedi nandi yitembakana mu bibuangu bioso bi kizunga beni.

38 Bo kabasika ku nzo yi lukutukunu, nandi wuyenda ku nzo Simoni. Kikuekizi ki Simoni ki nkietu waba tovuka, kibila zinzangala* ziwombo ziba yandi ayi badinda Yesu muingi kansadisa. 39 Bosi Yesu wubutama vo kaba, wumbelusa ayi zinzangala beni zimana. Nkietu beni wutelama muna thangu ayi wutona kuba kubikila bidia.

40 Vayi, va masika, baboso baba batu baba bela bimbevu biviakana, baba nata kuidi Yesu. Nandi wuthetika mioko kuidi kadika mutu mu bawu ayi wuba belusa. 41 Mvandi ziphevi zimbi ziaba basika mu batu, ziaba kue tendukanga: “Ngie widi Muana Nzambi.” Vayi Yesu waba kuba woninanga ayi kabasa bikanga ko ziphevi beni ziyoluka, kibila ziawu zizaba ti nandi wuba Klistu.

42 Bo buisi bukia, nandi wubasika ayi wuyenda ku kibuangu kikhambu ba batu. Bosi nkangu wu batu batona kuntomba ayi bavitila nati vo kaba. Bawu bameka kuntula nkaku muingi kabika kuenda ku kibuangu kinkaka. 43 Vayi nandi wuba kamba: “Yifueti kue samuna mvandi zitsangu zimboti zi Kintinu ki Nzambi mu mavula mankaka, kibila diawu bathumina.” 44 Mu phila ayoyo, nandi wuyenda kue samunanga mu zinzo zi zikhutukunu ziba ku Yuda.

5 Kilumbu kimueka bo Yesu kaba ku ndeku diyanga diba ku Ngenezale, nkangu wu batu wuyiza kunzungidila muingi bayuwa diambu di Nzambi. 2 Nandi wumona miatu miodi miba misesu va diyanga beni, ayi minlobi bavuidi miawu baba sukula makondi mawu ku disimu. 3 Bo kamaka mu buatu bu Simoni, nandi wundinda muingi kanunguna buatu beni mua nkadu mu nlangu. Bosi nandi wukala ayi wutona kulonga nkangu wu batu. 4 Bo kamana kuba longa, nandi wukamba Simoni: “Komisa buatu kunneni diyanga ko kuidi kuvinda,* ayi kuba makondi minu muingi muvuba.” 5 Vayi Simoni wumvutudila: “A Nlongisi, kiawu kisalu tube vanga builu boso, ayi tusa baka ko ni kiuma, vayi bo buidi ti ngiewu widi mu kudinda, yemvanga mawu.” 6 Bo bavanga mawu, bawu babaka zimfu ziwombo ayi makondi beni matona kubakuka. 7 Bosi bawu batumisa mimvubi baba mu buatu bunkaka, muingi baba sadisa. Ayi bo bayiza, bawesa zimfu mu miatu mia mimiodi, diawu mitonina kusinda. 8 Bo Simoni Petelo kamona mawu, nandi wufukama va ntuala Yesu ayi wunkamba: “A Mfumu, minu yisi ko wufuana muingi ku kufikama, kibila yidi nsumuki.” 9 Simoni ayi baboso baba yandi, bayituka beni, mu kibila ki thalu yi zimfu bawu babaka. 10 Mawu mvandi Tiagu ayi Yoane bana ba Zebede, baba vubanga va kimueka na Simoni bavanga. Vayi Yesu wukamba Simoni: “Bika kumona boma. Kibila tona kuandi bubu, ngie wunkuiza vanganga kisalu ki kuvuba batu.” 11 Mu phila ayoyo, bawu batitika miatu miawu ku disimu, bayekula biuma biawu bioso, bosi banlandakana.

12 Mu kilumbu kinkaka, nandi wuba ku divula dimueka, ayi vamonika dibakala dimueka wuba buazi. Bo dibakala beni kamona Yesu, nandi wufukama va ntual’andi wuyinika kizizi kiandi va tsi ayi wunlomba: “Boti Mfumu tidi, lemvuka mbelusa.”* 13 Mu phila ayoyo, Yesu wunonuna koko kuandi, wusimba dibakala beni ayi wunkamba: “Minu yitidi! Beluka.” Ayi muna thangu beni, kimbevu ki buazi kaba kimana. 14 Bosi, nandi wukamba dibakala beni muingi kabika zabikisa mawu kuidi ni mutu, ayi wubue nkamba: “Vayi yenda kuidi nganga nzambi muingi wuvana nkhailu Mose kasudikisa, muingi kuvana kimbangi mu mawu.” 15 Vayi zitsangu zitedi nandi zitatamana kutembakana, ayi minkangu mi batu baba kutakananga muingi banyuwa ayi kaba belusa. 16 Ayi khumbu ziwombo, nandi waba kuendanga mu bibuangu bitatuka, muingi kue sambila.

17 Kilumbu kimueka, bo nandi kaba longa, bafalisi ayi minlongisi mi Minsiku bafumina mu mala moso ma Ngalili, Yuda ayi Yelusalemi, baba vana bakala ayi phevi yi Yave, yaba tuadisa Yesu muingi kabelusa batu. 18 Bosi, vayiza mua ndambu di babakala baba nata dibakala dimueka wuba kikata mu kiphoya, ayi bawu baba tomba kunnata ku khati vaba Yesu. 19 Vayi, bo bakhambu baka bu kunnatina vaba Yesu mu kibila ki nkangu wu batu, bawu bamaka ku yilu ayi bazibula muanza, bosi bankuludila mu kiphoya va khati, vo vaba Yesu. 20 Bo kamona kiminu bawu baba, nandi wukamba dibakala beni wuba kikata: “Masumu maku, mabe lemvukulu.” 21 Bosi ziescriba ayi bafalisi, batona kuyikuvasana mu kutuba: “No nani, widi mu kuvueza Nzambi? Bukiedika ti vadi mutu wunkaka wulenda lemvukila masumu, kubika kuandi to Nzambi?” 22 Vayi Yesu mu kuzaba mayindu mawu, diawu kaba yuvudila: “Mambu mbi benu muidi mu kuyindula mu mintima minu? 23 Diambu mbi dilutidi tsuakulu kutuba: ‘Masumu maku mabe lemvukulu’ voti: ‘Telama ayi tona kudiata’? 24 Vayi, muingi muzaba ti Muana Mutu widi kimfumu va ntoto ki kulemvukila masumu . . .”, nandi wukamba kikata beni: “Minu yiku kamba: Telama, nanguna kiphoya kiaku ayi yenda ku nzo’aku.” 25 Muna thangu beni, nandi wutelama va ntuala batu boso, wunanguna kiphoya kiandi ayi wuyenda ku nzo, mu kuezitisanga Nzambi. 26 Baboso bayituka, batona kuzitisa Nzambi, ayi mu boma, baba tuba: “Bubu, tuma mona mambu ma kukuitukila!”

27 Bosi nandi wubasika ayi wumona dibakala dimueka waba kongulanga ziphaku, baba tedilanga Levi, wuba wukala va kibuangu baba kongudilanga ziphaku, ayi wunkamba: “Yiza ba nlandikini’ama.” 28 Levi wubika biabioso, wutelama ayi wutona kunlandakana. 29 Bosi Levi wuvanga nkungi wunneni muingi kuyamba Yesu ku nzo’andi, ayi kuba mvandi nkangu wu batu baba kongulanga ziphaku ayi batu bankaka baba dia yawu. 30 Mu kibila akiokio, bafalisi ayi ziescriba, batona kunyunguta ayi bayuvula minlandikini mi Yesu: “Kibila mbi benu mundilanga ayi lunnuinanga va kimueka na minkongudi mi ziphaku ayi minsumuki?” 31 Yesu wuba vutudila mu kutuba: “Batu badi buvinya, batombanga ko mimfelimi, vayi zimbevu bawu bantombanga mimfelimi. 32 Minu yisa kuiza tela ko batu basonga muingi banyongina masumu mawu, vayi minsumuki.”

33 Bawu bankamba: “Minlandikini mi Yoane ayi mi bafalisi bamvanganga jejum khumbu ziwombo ayi bamvanganga minsambu mingolo, vayi minlandikini miaku, ko kudia ayi kunua to bazebi.” 34 Vayi Yesu wuba kamba: “Bukiedika ti benu mulenda vanga bakundi ba dibakala dinkuela kuvanga jejum, bo nandi kadi yawu va kimueka? 35 Vayi, vala ba bilumbu bio dibakala di dikuela, kalasa bue ba ko yawu ayi mu bilumbu beni, bawu bala vanga jejum.”

36 Nandi wuba kamba mvandi kifuani akiki: “Vasi ko mutu wumbonganga kitendi ki nledi wumona muingi kulonda kikhutu kikhulu. Kibila na kuvanga mawu, kitendi ki nledi wumona kinkuiza kutuka, ayi kitendi beni kisinkuiza dedakana ko na kitendi ki nledi wu khulu. 37 Mvandi, vasi ko ni mutu wulenda tula vinu yimona mu bibasa bikhulu. Kibila na kuvanga mawu, vinu yimona yinkuiza bula bibasa, ayi yinkuiza dukuka, ayi bibasa binkuiza vavuka. 38 Vayi vinu yimona, bafueti kuyitula mu bibasa bimona. 39 Vasi ko ni mutu, bo kammana kunua vinu yikhulu, wuntombanga vinu yimona, kibila wuntubanga: ‘Vinu yikhulu, yidi yimboti.”’

6 Kiba kisabala, Yesu waba viokila mu tsola muba mbongu ayi minlandikini miandi batona kuvela minsesi miba trigu, batunda yawu ayi badia. 2 Bo bafalisi bamona mawu, batuba: “Kibila mbi luidi mu kuvangila mambu makhambulu nsua mu kuvanga mu kisabala?” 3 Vayi Yesu wuba vutudila: “Benu musa tanga ko mambu Davidi kavanga, bo nandi ayi masodi mandi baba mu nzala? 4 Nandi wukota ku nzo yi Nzambi ayi wutambula mapha manlongo, naveka wudia bosi wuvana mvandi masodi maba yandi, kheti ni mutu kasa ba ko nsua wu kudia mapha amomo, vayi zinganga nzambi to?” 5 Ayi wubue tuba: “Muana Mutu, nandi Mfumu yi Kisabala.”*

6 Mu kisabala kinkaka, nandi wukota ku nzo yi lukutukunu ayi wutona kulonga. Ayi dibakala dimueka diba kuna wuba koko ku lubakala kusioka.* 7 Ziescriba ayi bafalisi batsikika thalu kuidi Yesu muingi kumona boti nandi wunkuiza belusa dibakala beni mu kilumbu ki kisabala, muingi babaka kibila ki kumfundila. 8 Vayi bo kazaba mayindu mawu, diawu kakambila dibakala beni wuba koko kusioka: “Telama ayi yiza va khati.” Bosi dibakala beni wuyenda ayi wutelama va khati. 9 Bosi Yesu wuba yuvula: “Minu yiku lukuvula: Vadi nsua mu kilumbu ki kisabala kuvangila mutu mamboti voti mambi, ove kuvukisa luzingu lu mutu voti kuvonda?” 10 Bo kamana kutala batu boso baba kunzungidila, bosi nandi wukamba dibakala beni: “Nonuna koko kuaku.” Nandi wunonuna, ayi kuawu kubeluka. 11 Vayi bafalisi beni ayi ziescriba badasuka ayi batona kufuika makani matedi mbi bankuiza vangila Yesu.

12 Mu bilumbu binani, nandi wutombuka ku mongo muingi kue sambila, ayi wuviokisa builu bumvimba mu kusambila. 13 Ayi bo buisi bukia, nandi wutumisa minlandikini miandi ayi wusola va khati’awu 12, ayi nandi wuba tedila bapostolo.* 14 Mazina mawu maba: Simoni, no mvandi katedila Petelo, Andele, khomb’andi Tiagu, Yoane, Filipi, Batolomeu, 15 Matai, Tomasi, Tiagu muana wu Alifeu, Simoni, baba tedilanga nkua kifuza, 16 Yuda, muana wu Tiagu ayi Yuda Isikalioti, no wuyiza vakula Yesu.

17 Nandi wutona kunengumuka na bapostolo bandi, ayi bo kavitila va kibuangu kimueka kikhambu ba mongo, vo vaba minlandikini miandi minkaka ayi nkangu wu batu wufumina ku Yuda, ku Yelusalemi ayi ku khonzu ḿbu wu Tile ayi Sidon, batu beni bayiza muingi kunkuwa ayi kaba belusa. 18 Nandi wubelusa mvandi batu baba tovula kuidi ziphevi zimbi. 19 Ayi nkangu woso wu batu baba vana, baba tomba luaku muingi kunsimba mu kibila ki lulendu luaba basika mu nandi ayi nandi wubelusa batu boso.

20 Bosi, nandi wuvumuna thalu kuidi minlandikini miandi ayi wutuba:

“Mayangi kuidi benu minsukami, kibila kintinu ki diyilu kidi kinu.

21 “Mayangi kuidi benu bubu luidi mu nzala, kibila luela kukuta.

“Mayangi kuidi benu bubu lundila, kibila luela seva.

22 “Mayangi kuidi benu bo bala ku lulenda, bala ku lukukisa, bo bala ku lufinga ayi bala tubila bubi mazina minu, mu kibila ki Muana Mutu. 23 Luyangalala bo mambu amomo mammonika ayi luzotuka mu nyenzi kibila mfutu’inu widi wunneni ku diyilu. Kibila mambu amomo, mawu bakulu bawu bavangila kuidi mimbikudi.

24 “Kiadi kuidi benu bisina, kibila benu lu yitambudidi mfutu’inu.

25 “Kiadi kuidi benu luidi bayukuta bubu, kibila luala fua nzala.

“Kiadi kuidi benu luidi mu kuseva bubu, kibila luala nyonga ayi luala dila.

26 “Kiadi kuidi benu bo balunyemisa kuidi batu boso, kibila mawu bakulu bawu bavangila kuidi mimbikudi mi luvunu.

27 “Vayi benu boso luidi mu kukhuwa, yiku lukamba: “Tatamananu kuzola zimbeni zinu ayi vangilanganu mamboti kuidi batu ba kululendanga, 28 kudindanga kuidi Nzambi muingi kasakumuna baboso ba ku luvangila bubi, ayi kunatanga mu minsambu baboso baku lufinganga. 29 Woso wu kuviva mbata mu luvenga, vana mvandi luvenga lunkaka; ayi woso wumbonga kikhutu kiaku ki mbata, bika kuntula nkaku mu kunata kiawu, vayi mvana mvandi kikhutu kinkaka ki mbata. 30 Vana kuidi woso mutu wu kudinda ayi boti mutu bebonga kiuma kiaku, bika kundinda kavutula.

31 “Ayi, lufueti vangila bankaka momawu mambu benu muntomba ba luvangila.

32 “Benu kuzola to batu ba muzolanga, ndandu mbi lunkuiza baka? Kibila kheti minsumuki mvandi, banzolanga batu baba zolanga. 33 Ayi benu kuvangila to mamboti kuidi batu ba muvangila mamboti, ndandu mbi lunkuiza baka mu mawu? Kibila kheti minsumuki mvawu bamvanganga mawu. 34 Mvandi, boti lundevisanga to kuidi bo balenda ku luvutudila, buna ndandu mbi lunkuiza baka mu mawu? Kibila minsumuki mvawu bandevisanga kuidi minsumuki minkaka, muingi baba vutudila biobiawu babe kuba devisa. 35 Vayi lutatamana kuzola zimbeni zinu, mu kuba vangila mamboti ayi kuba devisa mukhambu vingila ba muvutudila. Mu phila ayoyo, mfutu’inu wala ba wunneni ayi benu luala ba bana ba Nzambi Yilutidi Zangama, kibila nandi wummonisanga mamboti kuidi bo bakhambu kuntondanga ayi kuidi bankua mambi. 36 Lutatamana kuba bankua kiadi dedi bo Tat’inu kadidi nkua kiadi.

37 “Lubika fundisanga bankaka, muingi benu mvinu babika ku lufundisa; ayi lubika zengilanga bankaka nkanu, muingi babika ku luzengila nkanu. Ayi tatamananu kulemvukilanga bankaka, muingi benu mvinu ba lulemvukila. 38 Benu kukabilanga bankaka, buna mvandi bala kulukabila. Ayi bala ku ludukudila mu zibolsu* zi bikhutu binu kitesu kifuana, kio kikomana, ayi kinsapuka. Kibila kioso kua kitesu lunzongila bankaka, kiawu mvandi bala ku luzongila.”

39 Bosi wuba kamba kifuani kinkaka: “Bukiedika ti phovo kalenda tuadisa phovo yandi? Baba buadi basinkuiza bua ko mu dibulu? 40 Nlonguki kasa lutila ko nlongisi’andi, vayi woso kua mutu banlonga buboti, wala ba dedi mueka na nlongisi’andi. 41 Buabu, kibila mbi ngie wuntadila mua kititi kidi mu diesu di khomb’aku, vayi wisimmona ko mua kitini ki dibaya kidi mu diesu diaku? 42 Buidi wulenda kambila khomb’aku: ‘A khomb’ami, bika yi kubotula mua kititi kidi mu diesu diaku,’ boti ngie veka widi na mua kitini ki dibaya mu diesu diaku? Nkua luvunu! Botula theti mua kitini ki dibaya kidi mu diesu diaku, muingi wubaka bu kumuena buboti buidi bu kubotudila mua kititi kidi mu diesu di khomb’aku.

43 “Kibila vasi ko nti wumboti wumbutanga makundi mambi, ayi vasi ko nti wumbi wumbutanga makundi mamboti. 44 Kibila nti woso, banzabilanga wawu mu makundi mandi. Dedi, bavelanga ko zifigu mu nti wu zitsendi, ni makundi ma vinu ba mavedilanga ko mu nti wu zitsendi. 45 Mutu wumboti wumbasisanga mambu mamboti mawedi mu ntim’andi. Vayi mutu wumbi wumbasisanga mambu mambi mawedi mu ntim’andi, kibila munu wumbasisanga to mambu mawedi mu ntima.*

46 “Buabu kibila mbi lu kuthedilanga ‘A Mfumu! A Mfumu!’ vayi luvanganga ko mo yintuba? 47 Woso mutu wunkuiza kuidi minu muingi kukuwa mambu amama ayi kuma sadila, ye lumonisa nandi widi buka nani: 48 Nandi widi buka dibakala dimueka ava katunga nzo’andi, wusika dibulu divinda ayi wutula lusersu va mbata mamanya. Mu phila ayoyo, bo khuka minlangu yiyiza, nzo beni yisa bua ko, kibila yawu yitungu bumboti. 49 Vayi woso wunkuwa ayi wukhambu sadila mawu, widi dedi mueka na dibakala wutungila nzo va mbata nsengisini mu khambu tula lusersu. Ayi bo khuka yi nlangu yiviokila va nzo beni, yawu yivavuka mu thinu, ayi nzo yoso yitolumuka.”

7 Bo kamana kutuba mambu maba yandi muingi kukamba dikabu, nandi wukota ku divula di Kafalinawu. 2 Ayi vaba kisadi kimueka ki nkulutu masodi waba bela beni ayi waba belama kufua. Mfumu’andi waba kunzolanga beni. 3 Bo mfumu’andi kayuwa matedi Yesu, diawu kafidila mua ndambu mu bakulutu ba basi Yuda muingi badinda Yesu kiza belusa kisadi kiandi. 4 Bawu bayenda kuidi Yesu ayi bandinda khumbu ziwombo mu kutuba: “A mfumu, nandi fueni mu tambula lusadusu luaku, 5 kibila wunzolanga beni dikabu ditu ayi naveka wutungisa nzo yi lukutukunu yidi akuku.” 6 Mu phila ayoyo, Yesu wuyenda yawu. Ayi bo kaba belama kuvitila ku nzo beni, nkulutu wu masodi wufila bakundi bandi muingi bankamba: “A Mfumu, lemvuka yisi ko wufuana muingi ku kutambula ku nzo’ama. 7 Diawu yibe muena ti yisi ko wufuana muingi kukuiza kuidi ngie a mfumu. Vayi tuba to kheti diambu dimueka, ayi kisadi kiama wunkuiza beluka. 8 Kibila minu mvama yidi mu thuadusulu yi mfumu’ami ayi yidi masodi yintumanga. Minu kukamba wumueka: ‘Yenda!’ nandi wunkuendanga, ayi minu kukamba wunkaka: ‘Yiza!’ nandi wunkuizanga. Mvandi minu kukamba kisadi kiama: ‘Vanga adidi!’ nandi wumvanganga.” 9 Bo Yesu kayuwa mambu amomo, nandi wuyituka ayi wukamba nkangu wu batu baba kunlandakana: “Minu yiku lukamba ti: Yimueniabu ko ku Isaeli mutu widi kiminu ki phila ayoyo.” 10 Ayi bo batu beni mfumu masodi katuma bavutuka ku nzo, bayebata kisadi beni be beluka.

11 Bosi Yesu wuyenda ku divula dimueka baba tedilanga Naim, va kimueka na minlandikini miandi ayi nkangu wu batu. 12 Bo baba fikama va muelu divula, bawu badengana batu baba nata ku nganda divula, ditoko wuba wufua. Ngudi’andi wuba mfuizi, ayi wawu to muana kaba. Ayi vaba mvandi nkangu wu batu baba ku divula waba kuba landakana. 13 Bo Yesu kamona mfuizi beni, nandi wummona kiadi ayi wunkamba: “Bika kubue dila.” 14 Bosi nandi wufikama vana, wusimba kiphoya batula mvumbi beni ayi batu baba nata kiawu batelama. Bosi Yesu wutuba: “Muan’ama, yi kukamba: Telama!” 15 Ayi nandi wuvulubuka, wukala ayi wutona kukoluka, bosi Yesu wumvana kuidi mam’andi. 16 Baboso baba beni boma ayi batona kuzitisa Nzambi, mu kutuba: “Ḿbikudi wu mangolo weka va khat’itu”, mvandi baba tuba: “Nzambi bevutula thalu’andi kuidi dikabu diandi.” 17 Ayi tsangu ayoyo yitedi Yesu, yitembakana ku divula dioso di Yuda ayi mu bizunga binkaka biba bifikama.

18 Bosi minlandikini mi Yoane, bakamba Yoane mambu moso amomo. 19 Diawu Yoane katumisina minlandikini miandi ayi wuba fila kuidi Yesu, muingi banyuvula: “A mfumu, ngie Mutu batubila wunkuiza voti tufueti vingila wunkaka?” 20 Bo bavitila vaba Yesu, bawu bankamba: “Yoane Ḿbotiki be tufila kuidi ngie mfumu, muingi tu kuyuvula: ‘A mfumu, ngie Mutu batubila wufueti kuiza, voti tufueti vingila wunkaka?’” 21 Muna thangu beni, nandi wubelusa batu bawombo, kuba kuandi bimbevu bingolo, kukukisa ziphevi zimbi, ayi kubelusa bawombo bafua mesu, 22 Yesu wuba vutudila: “Yendanu, kambanu Yoane mambu luidi mu kukuwa ayi luidi mu kumona: Ziphovo badi mu kumona, bikata badi mu kudiata, bafua matu badi mu kukuwa, batu bambela buazi badi mu kubeluka, bafua badi mu kuvulubuka ayi zitsangu zimboti zidi mu kusamunu kuidi minsukami. 23 Mayangi kuidi mutu no wunkhambu mona diambu mu minu di kumvanga kusumuka.”

24 Bo minlandikini mi Yoane bananguka, Yesu wutona kukamba nkangu wu batu wuba vana matedi Yoane: “Mbi benu lube kue mona ku thandu? Nsenga bavevumuna kuidi phemu? 25 Mbi lube kue mona? Dibakala wumvuatanga bikhutu bimboti? Ndamba. Kibila batu bamvuatanga bikhutu binlezama* ayi badi luzingu lumboti, badi mu zinzo zi mintinu. 26 Buabu, kibila mbi lube kuendila kuna? Muingi lue mona ḿbikudi? Bukiedika yiku lukamba ti, nandi kasi ko to ḿbikudi vayi wulutidi kena ḿbikudi. 27 Mu matedi nandi basonikina mambu amama: ‘Tala! Yala fila mvuala va ntual’aku ayi nandi wala kuenda va ntual’aku, muingi kukubikila nzila!’ 28 Minu yimu kamba ti: Vasi ko ni mutu va ntoto wulutidi kena Yoane, vayi mutu widi kiyeku ki tsuka mu Kintinu ki Nzambi, nandi wulutidi kena Yoane.” 29 (Bo bayuwa mawu, dikabu dioso ayi minkongudi mi ziphaku bakikinina ti Nzambi widi wusonga, kibila bawu babotama mu mbotumunu yi Yoane. 30 Vayi bafalisi ayi minlongisi mi Minsiku, basa kikinina ko luzolo lu Nzambi mu bawu, kibila bamanga kubotama mu mbotumunu yi Yoane.)

31 “Buidi yilenda dedikisila batu ba mbandu ayiyi ayi bawu badi buka nani? 32 Bawu badi buka bana ba bilezi babe kala va zandu ayi bantenduka kuidi badi yawu: ‘Befu tusikidi minkunga mi mayangi, vayi benu lusa kina ko, tusikidi minkunga mi mafua, vayi benu lusa ba ko mu kiunda.’ 33 Bobuawu mvandi, Yoane Ḿbotiki wuyiza mu khambu dia dipha ayi kunua vinu, vayi benu luntubanga: ‘Ziphevi zimbi zidi yandi.’ 34 Ayi bo Muana Mutu kandianga ayi kannuanga, benu luntubanga: ‘Talanu! Dibakala widi phulu mu kudia ayi mu kunua vinu, nkundi wu batu bankongulanga ziphaku ayi minsumuki!’ 35 Vayi kheti bobo, nduenga yi mutu yimmonikinanga mu mambu masonga kamvanga.”

36 Wumueka mu bafalisi waba tatamana kundinda muingi kadia yandi. Bosi nandi wukota ku nzo mfalisi beni ayi wukala va meza. 37 Ayi nkietu mueka wuba wuzabakana va divula mu kuba nsumuki, wuzaba ti Yesu wuba ku nzo yi mfalisi beni. Nandi wuyenda kuna ayi wunata kibudika ki alabasto muba nzeta yi mfimbu wumboti. 38 Nandi wufukama vaba Yesu, wutona kudila ayi wubondika bitambi bi Yesu mu matsuela, bosi wufiona biawu mu minlengi miandi. Mvandi waba vananga zibesu mu bitambi bi Yesu ayi waba kundukudila muawu nzeta yiba mfimbu wumboti. 39 Bo mfalisi beni wutumisa Yesu kamona mawu, waba yindula: “Boti dibakala adiodio widi ḿbikudi, khanu bezaba ti nkietu awowo widi mu kunsimba, widi nsumuki.” 40 Mu phila ayoyo, Yesu wukamba mfalisi beni: “Simoni* diambu yidi muingi ku kukamba.” Nandi wumvutudila: “A Nlongisi tuba kuaku!”

41 “Babakala buadi baba deva dibakala dimueka wundevisanga zimbongo: wumueka mu bawu waba kundeva 500 di zidenario, vayi wunkaka waba kundeva 50. 42 Bo bakhambu baka bu kufutila pholo’andi, nandi wu lemvukila baba buadi. Buabu buidi wummuena, nani mu bawu wunkuiza luta kunzola?” 43 Simoni wumvutudila: “Mu mbuenu’ama no waba luta kundeva,” Yesu wunkamba: “Bukiedika, mvutu’aku wumboti.” 44 Bosi nandi wubalula thalu kuba nkietu beni, ayi wukamba Simoni: “Widi mu kumona nkietu awuwu? Minu yibe kota ku nzo’aku vayi ngie wusa phana ko nlangu muingi kusukula bitambi biama. Vayi nkietu awuwu besukula bitambi biama mu matsuela mandi ayi befiona biawu mu minlengi miandi. 45 Ngie wusa phana ko ndizulu yimboti mu kuphana besu mu matama, vayi nkietu awuwu tona yibe kota ku nzo’aku kasimvonga ko kuvana besu mu bitambi biama. 46 Ngie wusa ndukudila ko nzeta ku ntu, vayi nkietu awuwu bendukudila nzeta yidi mfimbu wumboti mu bitambi biama. 47 Diawu minu yiku kambila ti: masumu ma nkietu awuwu kheti madi mawombo, mabe lemvukulu, kibila nandi be kunzola beni. Vayi woso mutu bakhambu lemvukilanga beni, buna kasi ko beni luzolo mu bankaka.” 48 Bosi nandi wukamba nkietu beni: “Masumu maku mabe lemvukulu.” 49 Batu baba yandi va meza batona kuyikuvusa: “Dibakala adiodio wunlemvukila masumu, nandi buna nani?” 50 Vayi Yesu wukamba nkietu beni: “Mu kibila ki kiminu kiaku, Nzambi be kuvukisa. Diawu yenda mu ndembama.”

8 Bo vavioka mua thangu, Yesu wutona kue yendanga mu mavula maviakana ayi mu mala mawombo, muingi kue samunanga zitsangu zimboti zi Kintinu ki Nzambi. Ayi Kumi Wadi di bapostolo baba yandi, 2 mvandi, vaba ndambu di bakietu Yesu kabelusa mu bimbevu ayi baba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi, mu bawu muba: Malia, no baba tedilanga mvandi Madalena, no babasisa sambuadi di ziphevi zimbi; 3 Zuana nkazi Kuza waba kiebanga nzo yi Elodi, Suzana ayi bawombo mu bakietu bankaka baba sadilanga biuma biawu, muingi kubuela mioko Yesu ayi bapostolo bandi.

4 Bo nkangu wu batu bayiza vo kaba, va kimueka na batu bafumina mu mavula mankaka, nandi wuba longa mu kusadila kifuani akiki: 5 “Mvati mueka wuyenda kue vata mbongu. Bo kaba vata, zitheti zinkaka zibua mu ndeku nzila ayi badiatila ziawu, bosi zinuni badoda ziawu. 6 Zitheti zinkaka zibua va mamanya, ayi bo zitona kumena, ziawu ziyuma, kibila vama beni, vasa ba ko mbozi. 7 Zinkaka zibuila va khati zitsendi, ayi bo zitona kumena, zitsendi zivonda ziawu.” 8 Vayi zinkaka zibua mu ntoto wumboti ayi bo zimena, zibuta mimbutu, kuvioka 100 di zikhumbu. Bo kamana kuba kamba mambu amomo, nandi wutuba mu mbembu yinangama: “Woso widi matu, bika kayuwa.”

9 Vayi minlandikini miandi banyuvula mbi kifuani akiokio kiaba sundula. 10 Nandi wuba kamba: “Benu muidi nsua wu kuvisa masuama manlongo ma Kintinu ki Nzambi, vayi kuidi bankaka, mamoso bala kuba kambila mu bifuani, muingi kheti bo bantala, babika mona, kheti bo bankuwa, babika kuvisa. 11 Kifuani beni kinsundula: Mbongu yinsundula diambu di Nzambi. 12 Zitheti zibua mu ndeku nzila, zinsundula baboso bankuwanga diambu di Nzambi, vayi bo Nkadi’ampemba kankuiza, wumbotulanga diambu di Nzambi mu mintima miawu, muingi babika kukikinina ayi babika kuvuka. 13 Zio zibua va ndeku mamanya zinsundula, baboso bankuwanga diambu di Nzambi, ayi ba ditambula mu mayangi, vayi badi buka nti wukhambulu zinganzi. Bawu bankikininanga mu mua thangu, vayi bo bamviokila mu zikhuamusu, bamvekukanga. 14 Zio zibua va khati zitsendi, zinsundula baboso bankuwa diambu di Nzambi, vayi mu kibila ki kukuazukila ngolo mu mambu ma luzingu, kutombila ngolo busina bu nza, ayi phuila yi kutomba biuma bioso binkaka, mantulanga nkaku muingi diambu beni, dibika konzuka mu mintima ayi kubuta mimbutu miyela. 15 Zio zibua mu ntoto wumboti, zinsundula baboso bankuwa diambu di Nzambi mu ntima wumboti, bankikinina ayi bankindamanga, kheti bo bamviokila mu mambu maphasi.

16 “Vasi ko ni mutu, bo kammana kutatika muinda, wuntulanga wawu ku tsi kiuma voti ku tsi kika, vayi bantulanga wawu vayilu kiuma, muingi batu boso bankota, babaka bu kumuena kiezila. 17 Kibila vasi ko ni diambu disuama, diala khambu monika, ayi vasi ko ni diambu disueku buboti, diala khambu zabakana. 18 Diawu, banu keba keba mu phila munkuwila, kibila woso widi kiuma, bala buela kumvana binkaka, vayi woso wukhambulu, kheti bio kanyindula kubaka, bala kumbonga biawu.”

19 Bosi, ngudi’andi ayi zikhomba ziandi bavitila vana, vayi mu kibila ki nkangu wu batu wuba vana, bawu basa nunga ko kufikama vaba Yesu. 20 Diawu bankambila: “Ngudi’aku ayi zikhomba ziaku badi ku nganda, ayi bantomba ku kumona.” 21 Vayi nandi wuba vutudila: “Ngudi’ama ayi zikhomba ziama badi ababa, bankuwa diambu di Nzambi ayi bansadila diawu.”

22 Kilumbu kimueka, Yesu ayi minlandikini miandi bamaka mu buatu, ayi nandi wuba kamba: “Tuendianu ku disimu dinkaka di diyanga.”* Bosi, bawu bananguka. 23 Vayi bo baba kuenda, Yesu wulala. Bosi kivuka kingolo kitona ku diyanga beni, buatu butona kukota nlangu, ayi luzingu luawu luyiza ba va kingela. 24 Diawu, bawu bankotula ayi bankamba: “A Nlongisi, a Nlongisi, tuembelama kufua!” Nandi wutelama, wuwonina phemu ayi nlangu, bosi biawu bivumbama ayi kivuka beni kimana. 25 Bosi nandi wuba kamba: “Kibila mbi lukhambu kikinina mu Nzambi?” Vayi bawu baba mu boma, bayituka ayi baba kuyikuvusa: “Ntindu mbi mutu nandi kadi? Kibila nandi wumvana lutumu kuidi phemu ayi nlangu, ayi biawu bi kuntumukina.”

26 Ayi bawu bavitila ku disimu dinkaka, ku kizunga ki basi Ngelaseni didi ku khonzu yinkaka yi Ngalili. 27 Bo Yesu kavitila ku kizunga beni, dibakala dimueka waba kalanga kuna wuba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi, wuyiza kundengana. Nandi kabasa vuatanga ko bikhutu ayi kabasa kalanga ko ku nzo, vayi ku biziami.* 28 Bo kamona Yesu, nandi wufukama va ntual’andi ayi wutuba mu mbembu yinangama: “Mbi wuntomba mu minu Yesu, Muana Nzambi Yilutidi Zangama? Minu yiku dinda, lemvuka, bika kuthovula.” 29 (Kibila Yesu wutuma phevi beni yimbi muingi yibasika mu dibakala beni. Phevi beni yaba kunyadilanga khumbu ziwombo, ayi dikabala beni baba kunkanganga mioko ayi malu mu ziphanga ayi baba kunkengidilanga, vayi kheti bobo, nandi waba dulanga* ziawu. Phevi beni yaba kunnatanga mu bibuangu bi kinanu.) 30 Yesu wunyuvula: “Dizina diaku nani?” Nandi wutuba: “Nkangu Wunneni”* kibila ziphevi ziwombo zimbi bakota mu dibakala beni. 31 Ayi baba kundinda muingi kabika kuba tula ku diyenga.* 32 Va kibuangu beni, vaba nkangu wu zingulu baba dikila mu mongo wuba vana; diawu ziphevi zimbi badindila muingi Yesu kaba vana nsua wu kukota mu zingulu, ayi nandi wuba vana nsua. 33 Bosi ziphevi babasika mu dibakala, bakota mu zingulu, ayi nkangu woso wu zingulu wubua ku diyanga ayi ziazioso zimana kufuila muna. 34 Vayi bo batu baba kiebanga zingulu beni bamona mambu mamonika, batina ayi bayenda kue zabikisa mawu kuidi batu baba ku divula, ayi mu mala mafikama.

35 Bosi, batu beni bayenda muingi bemona mambu mamonika, bo bafikama vaba Yesu, bamona dibakala beni babasisa ziphevi zimbi va khonzu Yesu. Nandi wuba wuvuata ayi wuvutuka mu kimutu; bo bammona, baboso baba mu boma. 36 Batu boso bamona mambu amomo, bazabikisa kuidi batu bayenda kuna, buidi dibakala beni wuba mu thuadusulu yi ziphevi zimbi kabelukila. 37 Ayi batu bawombo baba ku kizunga ki Ngelaseni, badinda muingi Yesu kabotuka kuna, kibila bawu baba boma. Bosi Yesu wumaka mu buatu ayi wuyenda. 38 Vayi dibakala beni no Yesu kabasisa ziphevi zimbi, waba kundinda muingi kenda yandi, vayi Yesu kasa kikinina ko, diawu kankambila: 39 “Vutuka ku nzo ayi tatamana kutubilanga matedi mambu Nzambi kama kuvangila. Diawu, nandi wuvutuka ku nzo mu kuesamunanga matedi mambu Yesu kamvangila.

40 Bo Yesu kavutuka ku Ngalili, nkangu wu batu banyamba buboti, kibila baboso baba kumvingila. 41 Bosi vayiza dibakala dimueka baba tedilanga Jairo, nandi wuba mfumu yi nzo yi lukutukunu. Bo kavitila, wufukama va ntuala Yesu ayi wutona kundinda muingi kenda ku nzo’andi, 42 kibila muan’andi wumueka to wu nkietu wuba 12 di mimvu, waba belama kufua.

Bo Yesu kaba kuenda kuna, nkangu wu batu wunzugidila ayi waba kumfietikisa. 43 Vaba nkietu mueka wuba kimbevu kikue basikanga menga mu 12 di mimvu, ayi vasa ba ko mutu wununga kumbuka ayi kumanisa kimbevu beni. 44 Nandi wufikama ku mbusa Yesu ayi wunsimba mu bikhutu, ayi muna thangu beni, menga malembu kubue basika. 45 Diawu Yesu kayuvudila: “Nani be kutsimba?” Mu kumona ti batu boso baba manga, Petelo wunkamba: “A Nlongisi, nkangu woso wu batu babe kuzungidila ayi ngie widi wufietakana va khati’awu.” 46 Vayi Yesu wutuba: “Vadi mutu be kutsimba, kibila mangolo mabe basika mu minu.” 47 Bo nkietu beni kazaba ti babe ḿbakula, mu kutitubuka ayi mu boma, nandi wufikama ayi wufukama vaba Yesu. Bosi wusudikisa va ntuala batu boso, kibila kasimbila Yesu, ayi buidi kabelukila muna thangu. 48 Vayi Yesu wukamba nkietu beni: “Muan’ama, kiminu kiaku, kiawu kima kuvanga kubeluka. Diawu, yenda mu ndembama.”

49 Mu thangu nandi kaba koluka, vavitila dibakala dimueka wufumina ku nzo yi Jairo, ayi wutuba: “Muan’aku wu nkietu befua. Bika kubue tatisa Nlongisi.” 50 Bo Yesu kayuwa mawu, wukamba Jairo: “Bika kumona boma, vayi ba to kiminu, ayi nandi wunkuiza vuka.” 51 Bo kavitila ku nzo beni, kasa bika ko batu bankaka bakota yandi, vayi wubika to Petelo, Yoane, Tiagu ayi matata ma muana beni wu nkietu. 52 Vayi baboso baba dila ayi baba nyonga beni mu kibila ki lufua lu muana beni. Diawu Yesu kaba kambila: “Bikanu kubue dila, kibila nandi kasa fua ko, vayi widi mu kulala.” 53 Mu kibila akiokio, bawu batona kunseva mu lulenzu, kibila bazaba ti muana beni befua. 54 Vayi nandi wusimba muana beni mu koko ayi wuntela: “Muana nkietu, telama!” 55 Monyo* wu muana beni wu nkietu wuvutuka mu nandi, ayi muna thangu beni nandi wutelama, bosi Yesu wutuma muingi bamvana bidia. 56 Matata ma muana beni, baba beni mu mayangi, vayi Yesu wuba kamba babika zabikisa mawu kuidi ni mutu.

9 Bosi Yesu wutumisa bapostolo bandi, wuba vana mangolo ayi kimfumu muingi bakukisa ziphevi zimbi ayi mvandi ba belusa bimbevu. 2 Ayi wuba fila muingi be samuna matedi Kintinu ki Nzambi ayi ba belusa bimbevu, 3 bosi wuba kamba: “Bikanu kunata ni kiuma mu viage: ni nkawu, ni khutu yi kutula biuma, ni dipha, ni zimbongo ayi ni bikhutu binkaka. 4 Vayi yoso kua nzo lunkota, kalanu kuna nati lunkuiza nanguka. 5 Ayi koso kua kuma bakhambu lutambula, bo lumbasika ku divula beni, kukumunanu mbumbungu yidi mu bitambi binu muingi kuta kimbangi mu mawu.” 6 Bosi bawu bananguka ayi bayenda mu kadika buala, mu kue samunanga zitsangu zimboti ayi kue belusanga batu mu bibuangu bioso.

7 Ayi Elodi no waba yadilanga kizunga beni, bo kayuwa mambu moso mamonika, nandi waba tatubuka beni, kibila bankaka baba tuba ti Yoane bevulubuka mu bafua. 8 Vayi bankaka baba tuba ti Elia bemonika, ayi bankaka baba tuba ti wumueka mu mimbikudi mikhulu bevulubuka. 9 Elodi wutuba: “Minu yizenga ntu wu Yoane. Buabu nani weka bue vanga mambu amomo yidi mu kukuwa?” Diawu kaba tombila luaku muingi kummona.

10 Bo bapostolo bavutuka, bazabikisa Yesu mambu moso bavanga. Bosi Yesu wuba nata ayi bayenda ku divula bantedilanga Betesaida. 11 Vayi bo nkangu wu batu bazaba mawu, balandakana Yesu. Nandi wuba yamba buboti ayi wutona kuba longa matedi Kintinu ki Nzambi ayi wu belusa batu baba bimbevu. 12 Bosi, bo buisi buaba kuila, bapostolo bafikama vaba Yesu ayi bankamba: “Bika bawu benda mu mala ayi mu bibuangu bifikama muingi babaka va kulala ayi babaka bi kudia, kibila kibuangu akiki tuidi, kidi beni kinanu.” 13 Vayi nandi wuba kamba: “Benu lufueti kuba vana kioso kiuma muingi badia.” Bawu bankamba: “Tuisi ko ni kiuma kinkaka kubotula kuandi mapha matanu ayi zimfu wadi, buna befu tufueti kuenda muingi kue sumba bidia bi kudikila batu boso abobo.” 14 Mu kutala ayi mu kumona, vaba 5.000 di babakala. Vayi Yesu wukamba minlandikini miandi: “Kambanu bawu bakala mu mangumba ma 50 di batu.” 15 Bawu bavanga mawu, ayi batuma baboso muingi bakala. 16 Bosi Yesu wubonga mapha beni matanu ayi zimfu zia ziwadi, wuvumuna thalu ku yilu ayi wuvanga nsambu. Bosi, wubukuna mawu ayi wutona kuvana minlandikini miandi muingi bakabila nkangu wu batu wuba vana. 17 Mu phila ayoyo, baboso badia ayi bayukuta, bosi bakongula bitini bisobila, biawu biba 12 di biphani.

18 Kilumbu kimueka, bo Yesu kaba sambila va naveka, minlandikini miandi bamfikama ayi nandi wuba yuvula: “Mbi batu badi mu kutuba matedi minu?” 19 Bawu bamvutudila: “Bankaka badi mu kutuba ti widi Yoane Ḿbotiki, bankaka badi mu kutuba ti widi Elia ayi vadi bankaka badi mu kutuba ti widi wumueka mu mimbikudi mi thangu yikhulu bevulubuka.” 20 Bosi Yesu wuba yuvula: “Buabu mu mbuenu’inu, minu yidi nani? Petelo wumvutudila: “Ngie widi Mutu Nzambi Kasola.”* 21 Bosi, Yesu wuba lubula ayi wuba kamba babika zabikisa mawu kuidi ni mutu, 22 vayi wuba kamba: “Muana Mutu, kafueti viokila mu mambu mawombo ma phasi ayi bala kummanga kuidi bakulutu, zimfumu zi zinganga nzambi ayi ziescriba. Bala kumvonda, bosi mu kilumbu kintatu, Nzambi wala kumvulubusa.”

23 Bosi nandi wukamba mvandi batu boso baba vana: “Woso mutu wuntomba kuba nlandikini’ama, kafueti kuyimanga ayi kunata dikunzi diandi di ziphasi bilumbu bioso ayi katatamana kundandakana. 24 Kibila woso wuntomba kuvukisa luzingu luandi, wala luzimbisa; vayi woso wunzimbisa luzingu luandi mu kibila kiama, wala kuluvukisa. 25 Bukiedika, ndandu mbi yidi, mutu kubaka nza yimvimba, boti wunkuiza zimbisa luzingu luandi voti kuyituadisa ziphasi? 26 Kibila woso mutu wummona zitsoni mu kibila kiama ayi mu kibila ki mambu mami, Muana Mutu mvandi wala mona zitsoni mu kibila kiandi bo kala kuiza mu nkembu’andi, mu nkembu wu Tat’andi ayi wu zimbasi zi nlongo. 27 Bukiedika yiku lukamba ti: Bankaka badi avava, ava bafua, bala mona Kintinu ki Nzambi.”

28 Bo kamana kutuba mambu amomo, vavioka nana di bilumbu ayi nandi wunata Petelo, Yoane ayi Tiagu ayi wumaka ku mongo muingi kue sambila. 29 Ayi bo kaba sambila, kizizi kiandi kibaluka ayi bikhutu biandi biyiza ba biphembi ayi biaba lezama. 30 Bosi vayiza monika babakala buadi baba koluka yandi: bawu baba Mose ayi Elia. 31 Bawu bamonikina mu nkembu ayi batona kukoluka na Yesu matedi khotolo’andi ku Yelusalemi. 32 Petelo ayi babakala baba yandi, baba nyungina vayi bo batulumuka, bamona kiezila vo vaba Yesu ayi bamona babakala buadi baba vana batelama. 33 Ayi bo babakala beni baba tatuka vaba Yesu, Petelo wukamba Yesu: “A Nlongisi, luidi luaku lunneni befu mvitu kuba avava. Ayi ngie kutia, tunkuiza telimisa zitenda zitatu: yimueka yaku ngie mfumu, yinkaka yi Mose ayi yinkaka yi Elia.” Vayi nandi kabasa zaba ko mambu kaba tuba. 34 Vayi muna thangu kaba tuba mambu amomo, vamonika dituti ayi diawu ditona kuba fuka. Bo diawu diba fuka, bawu baba mu boma. 35 Bosi va khati dituti beni, vayuwakana mbembu yaba tuba: “Awuwu widi Muan’ama wusolu. Yuwanu mambu ka lukamba.” 36 Mu thangu mbembu beni yiyuwakana, Yesu wusiala naveka. Vayi mu bilumbu beni bawu baba sui ayi basa kamba ko ni mutu mambu bawu bamona.

37 Mu kilumbu kilanda, bo banengumuka ku mongo baba, vaba nkangu wu batu wuyenda kue ndengana. 38 Ayi va khati nkangu beni vaba dibakala dimueka wutenduka: “A Nlongisi, lemvuka sadisa muan’ama wu dibakala, kibila nandi to muana yidi. 39 Phevi yimbi yi kunyadilanga ayi mu kinzimbukulu nandi wuntendukanga. Phevi yi kuntukumunanga ayi yi kumbasisanga difulu mu munu ayi yawu yi kumbikanga to bo yimmana kumvanga phasi. 40 Yibe dinda minlandikini miaku muingi bakukisa phevi beni, vayi bawu basa nunga ko.” 41 Yesu wutuba: “A nkuna wukhambulu kiminu ayi wusumuka, nati thangu mbi yala tatamana kuba yinu ayi yala vibidila mavanga minu? Tuala muan’aku avava.” 42 Ayi bo muana beni kaba fikama vaba Yesu, phevi beni yimbi yinlumba va tsi ayi yaba kuntukumuna beni. Vayi Yesu wuwonina phevi beni yimbi ayi wubelusa muana. Bosi wumvana kuidi tat’andi. 43 Batu boso baba beni boma, mu kibila ki mangolo malutidi ma Nzambi.

Mu thangu bawu baba kuituka mu kibila ki mambu Yesu kaba vanga, nandi wukamba kuidi minlandikini miandi: 44 “Yuwanu buboti mambu amama ayi lundanu mawu buboti mu kilunzi kinu: Muana Mutu bala kumvakula mu mioko mi zimbeni ziandi.” 45 Vayi bawu basa visa ko mambu nandi kaba tuba. Bukiedika baba sueka tsundu yi mambu beni muingi babika visa ayi bawu baba boma bu kukuvula matedi mambu kaba tuba.

46 Bosi minlandikini mi Yesu batona kukuambila baveka matedi nani mu bawu wulutidi. 47 Bo Yesu kazaba mayindu maba mu mintima miawu, nandi wubonga muana kilezi ayi wuntula va khonzu’andi. 48 Bosi wuba kamba: “Woso wuntambula muana awuwu mu dizina diama, buna widi mu kuthambula, ayi woso wu kuthambula, widi mu kutambula mvandi Mutu no wuthuma. Ayi woso wu kikulula va khat’inu nandi wulutidi mu benu.”

49 Mu kibila akiokio, Yoane wutuba: “A Nlongisi, tube mona mutu kukukisa ziphevi zimbi mu kasadila dizina diaku, ayi befu tube meka kunkandimina, kibila nandi ka tulandakananga ko.” 50 Vayi Yesu wuba kamba: “Bikanu kunkandimina, kibila woso wukhambulu mben’inu, buna widi ku khonzu’inu.”

51 Bo thangu muingi Nzambi kammakisa ku diyilu yaba fikama, nandi wubaka makani ma kukuenda ku Yelusalemi. 52 Ayi wutuma mua ndambu mu minlandikini miandi va ntual’andi. Bawu bayenda ayi bakota ku buala bumueka bu basi Samalia, muingi kunkubikila biuma. 53 Vayi basi Samalia bamanga kunyamba, kibila nandi waba kuenda ku Yelusalemi. 54 Bo minlandikini miandi Tiagu ayi Yoane bamona mawu, diawu bankambila: “A Mfumu, ngie wuntomba tutumisa mbazu yibasikila ku diyilu muingi yi batulula?” 55 Nandi wuba sikika thalu ayi wuba semba. 56 Mu phila ayoyo, bawu bayenda ku buala bunkaka.

57 Ayi bo baba diata mu nzila, vamonika mutu mueka wunkamba: “A Mfumu, minu yinkuiza kulandakana, koso kua kuma wunkuenda.” 58 Vayi Yesu wunkamba: “Miḿbaku* badi minsuku, ayi zinuni, badi manza, vayi Muana Mutu kasi ko ni nzo.* 59 Bosi wukamba kuidi wunkaka: “Yiza ba nlandikini’ama.” Vayi dibakala beni wunkamba: “Bika theti yenda muingi yezika tat’ama.” 60 Vayi Yesu wunkamba: “Bika bafua bazika zimvumbi ziawu, vayi ngiewu yenda ayi samuna matedi Kintinu ki Nzambi.” 61 Ayi wunkaka wunkamba: “A Mfumu, minu yinkuiza ba nlandikini’aku, vayi mbika theti ye kanina dikanda diama.” 62 Yesu wunkamba: “Vasi ko mutu wunsimba tsengu, ayi wuntala biuma bidi ku mbusa, widi wukubama muingi kukota mu Kintinu ki Nzambi.”

10 Bosi Yesu wubue fila 70 di minlandikini miandi, wuba fila buadi buadi va ntul’andi, mu mavula moso ayi mu bibuangu bio naveka kaba belama kukuenda. 2 Ayi wuba kamba: “Bukiedika, mbongu yi kuvela yidi yiwombo, vayi bisadi bafueti vela yawu, badi baluelu. Diawu, dindanu Mfumu vuidi tsola muingi kabue fila bisadi bamvela mbongu’andi. 3 Yendanu! Minu yilu fila buka mamemi va khati zimbua zi nsitu.* 4 Bikanu kunata khutu yi zimbongo, ni tsaku yi bidia, ni zisandali ayi bikanu kubila* woso mutu mundengana mu nzila. 5 Yoso kua nzo lunkota, diambu ditheti lufueti kuba kamba didi: ‘Bika ndembama yiba yinu.’ 6 Ayi benu kue bata kuna batu banzolanga ndembama, buna bika ndembama lube banatina yiba yawu. Vayi kua kukhambu ba batu banzolanga ndembama, buna bika yawu yivutuka yinu. 7 Mu phila ayoyo, kalanu ku nzo ba kulutambula, dianu ayi nuanu kioso kiuma ba luvana, kibila kisadi kifueti tambula mfutu’andi. Bikanu kue vingananga mu zinzo ziviakana muingi kuvikila.

8 “Mvandi, dioso divula lunkota ayi dio batu ba lutambula buboti, dianu kioso kiuma ba luvana, 9 belusanu zimbevu ayi kambanu batu badi kuna ti: ‘Kintinu ki Nzambi kima fikama kuidi benu.’ 10 Vayi dioso divula lunkota dio batu bakhambu lutambula, basikanu mu zinzila ziawu zinneni ayi luba kamba: 11 ‘Befu tunkuiza kubula mbumbungu yi divula dinu yidi mu bitambi bitu, muingi kuvana kimbangi mu mawu. Vayi kheti bobo, zabanu ti: Kintinu ki Nzambi kima fikama.’ 12 Minu yiku lukamba ti, tsingulu yi divula adidi yala luta ba yingolo kena yo divula di Sodoma batambula.

13 “Kiadi kuidi ngie Kolazini ayi Betesaida! Kibila mambu ma kukuitukila mavangimini mu mavula minu, boti mavangimina ku divula di Tile ayi Sidon, khanu bawu bamana vuata zitsaku ayi kuvindakana dibombi muingi kumonisa ti ba benyongina masumu mawu. 14 Diawu mfundusulu’inu yala luta ba yingolo kena yo divula di Tile ayi Sidon batambula. 15 A ngie Kafalinawu, wummuenanga ti wala kuyinangika nati ku diyilu? Ngie wala doduka ku Dibumbi!

16 “Woso mutu wu lukuwa, buna widi mu kukhuwa. Vayi woso kua mutu wummanga ku lukuwa, buna widi mu kumanga kukhuwa. Ayi woso wummanga kukhuwa, buna widi mu kumanga kukuwa Mutu wuthuma.”

17 Bo 70 di minlandikini miandi bavutuka mu mayangi, bawu batuba: “A Mfumu, ziphevi zimbi mvandi zidi mu ku tutumukina, bo tunsadila dizina diaku.” 18 Mu phila ayoyo, nandi wuba kamba: “Yima mona Satana madoduka, buka lusiemu ku diyilu. 19 Yuwanu: Minu yilu veni mangolo ma kudiatila zinyoka, zikhutu* ayi ma kununga zimbeni zinu ayi vasi ko kiuma kiala ku luvanga bubi. 20 Diawu, bikanu to kukuangalala kibila ziphevi zimbi zidi mu kulutumukina, vayi yangalalanu kibila mazina minu madi masonama ku diyilu.” 21 Muna thangu beni, nandi wuyiza ba mu thuadusulu yi phevi yinlongo ayi wutuba: “A Tata, Mfumu diyilu ayi ntoto, yikuzitisa va nyalu nguba, kibila wusueka buboti mambu amomo kuidi batu ba luzabu ayi badi nzailu. Vayi wuzabikisa mawu kuidi bana balezi. Bukiedika, a Tata, kibila ngie wunkuangalalanga kuvangila mambu mu phila ayoyo. 22 Tat’ama wuphana biuma bioso. Kubotula kuandi Tata, ni mutu kasa zaba ko Muana widi nani. Mvandi kubotula kuandi Muana, ayi mutu no nandi kanzabikisa, vasi ko mutu wulutidi zaba Tata.”

23 Bosi nandi wubaluka kuba minlandikini miandi ayi wuba kamba va baveka: “Mayangi kuidi mesu ma batu bammona mambu benu luidi mu kumona. 24 Kibila minu yiku lukamba ti: Mimbikudi miwombo ayi mintinu baba tomba kumona mambu benu luidi mu kumona, vayi bawu basa mona ko ayi baba tomba kukuwa mambu benu luidi mu kukuwa, vayi basa makuwa ko.”

25 Bosi, dibakala dimueka wuba wupisuka mu Minsiku wutelama muingi kuthota Yesu, diawu kanyuvudila: “A Nlongisi, mbi yifueti vanga muingi yibaka luzingu lu mvu ka mvu?” 26 Yesu wunkamba: “Mambu mbi madi masonama mu Minsiku? Ayi buidi wumvisilanga mawu?” 27 Nandi wumvutudila: “‘Zola Yave Nzambi’aku mu ntim’aku woso, mu muel’aku woso, mu mangolo maku moso ayi mu mayindu maku moso’ ayi mvandi ‘zola wadi yaku dedi bo wuyizodilanga’.” 28 Yesu wunkamba: “Ngie bevana mvutu wumboti; ngie kutatamana kuvanga mawu, wala baka luzingu lu mvu ka mvu.”

29 Vayi bo kaba tomba kuyimonisa ti wuba mutu wusonga, dibakala beni wubue yuvula Yesu: “Wadi yama buna nani?” 30 Yesu wumvutudila: “Dibakala dimueka waba fumina ku Yelusalemi ayi waba kuenda ku Yeliko, wudengana mivi banyiba biabioso kaba, bansuva khuba yibina kumvonda, bosi bayenda kuawu. 31 Muna thangu beni, wumueka mu zinganga nzambi wuviokila vana, vayi bo kammona wutaba ku khonzu yinkaka. 32 Mvandi, bo wumueka mu zilevita kaviokila vana ayi kammona, mvandi wutaba ku khonzu yinkaka. 33 Vayi musi samalia wumueka waba viokila mu nzila beni, ayi bo kammona, wummona kiadi. 34 Nandi wufikama vo kaba, wunamika zimbeza ziandi mu kudukudila muawu nzeta ayi vinu, bosi wuntula va phund’andi, wunnata ku nzo yi zinzenza ayi wunkieba buboti. 35 Mu kilumbu kilanda, wuvana zidenario wadi kuidi mfumu nzo yi zinzenza, ayi wunkamba: ‘Nkieba buboti, ayi biabioso wunkuiza sadila, yinkuiza kufuta biawu bo yala vutuka.’ 36 Mu mbuenu’aku, nani mu baba tatu wumonisa luzolo kuidi dibakala no bavanga phasi kuidi mivi?” 37 Nandi wumvutudila: “No wumonisa kiadi kuidi dibakala beni.” Bosi Yesu wunkamba: “Yenda, ngie mvaku vanga momawu.”

38 Bo batatamana kudiata, bosi bakota ku buala bumueka. Nkietu wumueka wuba kuna baba tedilanga Malata, wunyamba ku nzo’andi. 39 Nandi wuba khomba mueka yinkietu baba tedilanga Malia, no wuba wukala va ntuala malu ma Mfumu, ayi nandi waba teka matu mu mambu Yesu kaba tuba. 40 Vayi Malata wuba wuvuvuka mu kuvanga biuma biwombo, diawu kafikimina vaba Yesu ayi wunkamba: “A Mfumu, khomb’ama bembika minu veka muingi yivanga biuma bioso abibi, ngie wisintuba ko ni diambu? Lemvuka, nkamba kiza tsadisa.” 41 Mu phila ayoyo, Mfumu wumvutudila: “Malata, Malata, ngie widi mu kutatubukila ngolo mu kukubika biuma biwombo. 42 Vasintombulu ko kuvanga biuma biwombo, ḿba kimueka kuandi to kintombulu. Vayi Malia besola kiuma kimboti ayi balasa kumvionya ko kiawu.”

11 Kilumbu kimueka Yesu waba sambila, ayi bo kamana, wumueka mu minlandikini miandi wunkamba: “A Mfumu, wutu longisa phila tufueti sambidilanga, dedi bo Yoane kalongisila minlandikini miandi.”

2 Bosi Yesu wuba kamba: “Mu thangu munsambila, mufueti tubanga: ‘Tata, bika dizina diaku diba dilongo, bika Kintinu kiaku kiza. 3 Wutu vana bidia* bi kilumbu, mu kutadila zitsatu zitu zi kadika kilumbu. 4 Ayi wutu lemvukila masumu mitu, kibila befu mvitu, tunlemvukilanga woso mutu wu tuvangilanga diambu dimbi.* Ayi kawubika tubua mu zithotolo’”

5 Bosi wuba kamba: “Yindulanu boti wumueka mu benu widi nkundi, ayi nandi wukue ḿbila va khati builu, ayi wu kunkamba: ‘A nkundi’ama, ndevisa to mapha matatu, 6 kibila vadi nkundi’ama wunkaka befumina ku kinanu ayi bevikila ku nzo’ama, vayi yisi ko ni kiuma ki kumvana.’ 7 Kuna khati, nkundi’andi wuntambudila: ‘Bika kuthatisa. Muelu weka wuzibama, ayi minu yeka va kika na bana bama. Diawu, yilendi telama ko muingi ku kuvana kioso kiuma.’ 8 Minu yiku lukamba ti, nandi wunkuiza telama ayi wunkuiza mvana biabioso kantomba. Kubika kuandi ti mu kuba nkundi’andi, vayi kibila nandi wuntatamana kundinda. 9 Diawu minu yiku lukambila: Tatamananu kudinda ayi bala ku luvana, tatamananu kutomba ayi luala bakula, tatamananu kukokuta ayi bala ku luzibudila. 10 Kibila woso mutu wundindanga, wuntambulanga; woso mutu wuntombanga, wumbakulanga; ayi woso mutu wukokutanga, ba kunzibudilanga. 11 Dedi, tata mbi mu benu bo muan’andi ka kundinda mfu, bukiedika ti wunkuiza mvana nyoka kubika kuandi mfu? 12 Voti, na kundinda diaki,* wunkuiza mvana khutu?* 13 Buabu, boti benu kheti mu kuba batu ba masumu, muzebi kuvana biuma bimboti kuidi bana binu, bukiedika ti Tat’inu widi ku diyilu, kasinkuiza vana ko phevi yinlongo kuidi bo ba kundinda?”

14 Bosi, Yesu wukukisa phevi yimbi yaba vanganga dibakala dimueka kabika kutuba. Bo phevi yimbi yibasika, dibakala beni wuyiza tona kutuba, ayi batu baba vana bayituka beni. 15 Vayi bankaka batuba: “Nandi wunkukisilanga ziphevi zimbi mu lusalusu lu Belizebu, mfumu yi ziphevi zimbi.” 16 Ayi bankaka muingi banthota, batona kundinda kidimbu ki diyilu. 17 Bo kazaba mayindu mawu, diawu kaba kambila: “Kintinu kioso kidi kikabuka, kilendi tatamana ko kitelama, ayi dikanda dia kuba dikabuka, dilendi tatamana ko ditelama. 18 Bobuawu mvandi, boti Satana widi wukabuka, buna buidi kintinu kiandi kilenda bela kitelama? Kibila benu muntubanga ti minu yinkukisilanga ziphevi zimbi mu lusalusu lu Belizebu. 19 Boti minu yidi mu kukukisila ziphevi zimbi mu lusalusu lu Belizebu, buna mu lusalusu lu nani bana binu bankukisilanga ziawu? Diawu bawu bala ku lufundisila. 20 Vayi boti mu mangolo ma Nzambi* yinkukisilanga ziawu, buna Kintinu ki Nzambi kieka vo luidi. 21 Bo dibakala widi mangolo kankengidila biuma biandi mu kusadila buta, biuma beni bimbanga mu nsika. 22 Vayi, va kumonika mutu wunlutidi mangolo ayi wu kunnunga, mutu beni wumbonganga mata mandi moso kaba fiatilanga ayi wunkabilanga bankaka biuma biandi bioso ka kumbonga. 23 Woso mutu wukhambulu ku khonzu’ama, buna widi mbeni’ama, ayi woso mutu wummanga kukhupika yama va kimueka, buna kutiamuna kadi mu kutiamuna.

24 “Bo phevi yimbi yimbasika mu mutu, yawu yinkuendanga mu bibuangu bi yuma mu kue tombanga kibuangu ki kuvundila, ayi na kukhambu baka kiawu, yawu yintubanga: ‘Yinkuiza vutuka ku nzo’ama, ko yibedi.’ 25 Ayi bo phevi beni yimvutuka, nandi wumbata nzo beni yikombulu ayi yikubuku buboti. 26 Bosi yawu yimvutukanga muingi kuelanda sambuadi di ziphevi zimbi zinkaka, zilutidi makhema kena naveka, ayi bo zinkota, zinkalanga mu nandi. Mawu mamvanganga mutu awowo kaluta ba makhema, kena bo kabela va thonono.”

27 Bo kaba tuba mambu amomo, nkietu mueka wuba va khati nkangu wu batu, wunkamba mu kutenduka: “Mayangi kuidi nkietu wu kubuta ayi wu kuyemika!” 28 Vayi Yesu wunkamba: “Ndamba, buisi ko buawu, vayi mayangi kuidi bo bankuwa diambu di Nzambi ayi bansadila diawu!”

29 Bo nkangu wu batu waba buelama, Yesu wutona kuba kamba: “Mbandu ayiyi, yidi mbandu yimbi, bantatamana kutomba kidimbu, vayi ni kidimbu kimueka muisinkuiza mona ko, kubotula kuandi kidimbu ki ḿbikudi Yona. 30 Kibila dedi bo Yona kabela kidimbu kuidi basi Ninive, buawu mvandi Muana Mutu kala bela kuidi mbandu ayiyi. 31 Mfumu yi nkietu wuba ku sude, wala vulubuka mu kilumbu ki lufundusu ayi nandi wala fundusu va kimueka na mbandu ayiyi. Nandi wala monisa ti mbandu ayiyi yidi fotu, kibila nandi wufumina ku kinanu muingi kiza yuwa luzabu lu ntinu Salomo. Vayi minu yiku lukamba ti, mutu widi yinu avava, wulutidi nkinza kena ntinu Salomo. 32 Basi Ninive bala vulubuka ayi bala fundusu va kimueka na mbandu ayiyi ayi bawu bala monisa ti, mbandu ayiyi yidi fotu. Kibila bawu babalula mavanga bo Yona kaba samuna. Vayi minu yiku lukamba ti, mutu widi yinu avava, lutidi nkinza kena Yona. 33 Bo mutu kammana kutatika muinda, katulanga ko wawu ku tsi kiuma, ni ku tsi kiphanya, vayi wuntulanga wawu vayilu kiuma, muingi batu boso bankota, babaka bu kumuena kiezila. 34 Mesu madi buka muinda wu nyitu. Boti mawu madi mamboti, nyitu’aku yoso yinkuiza lezama, vayi boti mesu ma nsoki widi, buna nyitu’aku yoso, yidi kitombi. 35 Diawu, ba keba keba muingi kiezila kidi yaku kibika ba kitombi. 36 Boti nyitu’aku yoso yidi yilezama, ayi vasi ko vama vadi kitombi, buna mawu mansundula ti yayoso yinkuiza lezama, buka bunleziminanga kiezila ki muinda.”

37 Bo kamana kutuba mambu amomo, wumueka mu bafalisi, wundinda muingi kadia yandi. Diawu nandi wukota ku nzo’andi ayi wukala va meza. 38 Vayi mfalisi beni wuyituka beni mu kumona ti Yesu kasa sukula ko mioko miandi, ava kadia. 39 Vayi Yesu wunkamba: “Tala, benu bafalisi, munsukulanga mbungu ayi lulonga va mbata, vayi mu khati mintima minu, muwedi zinzinunu ayi mayindu mambi. 40 Benu muidi bivungisi! Mutu wuvanga ku khati, kasi ko nandi wuvanga mvandi ku nganda? 41 Diawu, bo munkabila minsukami, vangilanu mawu mu ntima woso, benu kuvanga mawu, munkuiza ba batu badiodila. 42 Vayi kiadi kuidi benu bafalisi, kibila mumvananga kikhuku ki kumi ki hortelã, ki arruda ayi meza moso mankaka, vayi muvuanga ko nkinza mambu masonga ayi kuvanga luzolo lu Nzambi. Mambu amomo, mawu maba tombulu kuvanga, vayi mu khambu zimbakana mambu mankaka. 43 Kiadi kuidi benu bafalisi, kibila munzolanga kukala mu bikundu bitheti bi zinzo zi lukutukunu, ayi munzolanga kutambula nzitusu mu mazandu manneni! 44 Kiadi kuidi benu, kibila muidi buka mabumbi madi phasi mu kumonika, ayi mo batu bandiatilanga mu khambu zaba!”

45 Mutu mueka wuba wupisuka mu Minsiku wuntambudila: “A Nlongisi, bo widi mu kutuba mambu amomo, mvandi widi mu ku tufinga.” 46 Bosi Yesu wunkamba: “Kiadi kuidi benu mvinu, batu bapisuka mu Minsiku, muntulanga mimfuna midi kizitu mu mavangiti ma batu bankaka, vayi benu veka muisi ko bakubama muingi kusimba miawu ni kheti mu luzala!

47 “Kiadi kuidi benu, kibila muntunganga mabumbi ma mimbikudi, vayi bakulu binu, bawu baba vonda! 48 Bukiedika, benu muntanga kimbangi matedi mavanga ma bakulu binu, ayi munkuangalalanga mu mawu, kibila bawu bavonda mimbikudi, ayi benu muntunganga mabumbi mawu. 49 Diawu Nzambi nkua nduenga katubila: ‘Yala kuba fila mimbikudi ayi bapostolo, bawu bala kuba vonda ayi bala kuamisa bankaka, 50 muingi mbandu ayiyi yiba fotu mu menga ma mimbikudi mioso batengula, tona va thonono nza. 51 Kutonina mu menga ma Abeli, nati menga ma Zakalia, no bavondila va khati tsika kikumu ayi nzo yinlongo. Ngete, yi kulu kamba, mbandu ayiyi bala ba fotu mu mawu.

52 “Kiadi kuidi benu, batu bapisuka mu Minsiku, kibila lumana yadila tsabi yi luzabu. Benu veka muisintomba ko kukota ayi mvandi muntulanga nkaku, muingi bankaka babika kukota!”

53 Mu phila ayoyo, bo nandi kabotuka vana, ziescriba ayi bafalisi batona kumfietikisa ayi kumvana biuvu biwombo, 54 mu kunlenga mu mambu mawombo, muingi babaka bibila bi kumfundila.

12 Bo bivevi na bivevi bi batu baba bakutakana ayi batona kubundasana, Yesu wutona kutuba mu kukamba theti minlandikini miandi: “Banu keba keba mu luvi* lu bafalisi, lunsundula luvunu. 2 Vayi vasi ko diambu disuama buboti diala khambu basika, ayi vasi ko diambu di kinsueki diala khambu zabakana. 3 Diawu, mambu moso luntubila ku kitombi, mala kuwakana ku kiezila, ayi mo lunyunguta ku khati nzo, batu bala masamuna ku kibanga ki nzo. 4 Kubotula kuandi amomo bakundi bama, minu yiku lukamba ti: Bikanu kumona boma batu bamvondanga nyitu, vayi balendi bue vanga ko ni kiuma kinkaka. 5 Vayi minu yinkuiza lumonisina nani lufueti mona boma: lufueti mona boma Mutu no widi mangolo kubika to ma kuvonda, vayi mvandi ma kutulula ku Ngeena. Bukiedika, minu yiku lukamba ti nandi lufueti mona boma. 6 Basumbisanga ko makuanga matanu mu zimbongo ziwadi zikhambulu beni luvalu? Vayi kheti bobo, Nzambi kazimbakananga ko ni kheti dikuanga dimueka. 7 Mvandi, nandi zebi thalu yi minlengi mioso midi mu mintu minu. Diawu, bikanu kumona boma, kibila benu lulutidi luvalu kena makuanga mawombo.

8 “Minu yiku lukamba ti: Woso mutu wunkikinina va ntuala batu ti widi yama kithuadi, Muana Mutu mvandi wala kikinina ti widi yandi kithuadi, va ntuala zimbasi zi Nzambi. 9 Vayi woso wu kumbanga va ntuala batu, mvandi yala kummanga va ntuala zimbasi zi Nzambi. 10 Ayi woso wuntubila bubi Muana Mutu, bala kunlemvukila; vayi woso wumvueza phevi yinlongo yi Nzambi, balasa kunlemvukila ko. 11 Mu thangu bala lunata va ntuala batu boso, va ntuala basi luyalu ayi va ntuala zimfumu, bikanu kukuazuka mu matedi mambu mbi lunkuiza tuba voti buidi lunkuiza yikakidila, ove mu mambu lunkuiza tuba, 12 kibila muna thangu beni, phevi yinlongo yala mulonga mambu lufueti tuba.”

13 Bosi, wumueka wuba mu nkangu wu batu wunkamba: “A Nlongisi, kamba khomb’ama kakabana yama kiuka tat’itu ka tubikila.” 14 Nandi wumvutudila: “Leka, nani wumbieka mfundisi voti nani wuphana nsua muingi yilu kabudila biuma binu, benu babuadi?” 15 Bosi wuba kamba: “Banu keba keba, ayi lukikieba muingi lubika ba phuila yi kubaka biuma biwombo, kibila kheti mutu widi biuma biwombo, luzingu luandi luyizilanga ko mu biuma kadi.” 16 Bosi nandi wuba tela kinongo mu kutuba: “Tsola yi dibakala dimueka widi busina yibuta beni mbongu. 17 Diawu, dibakala beni wutona kuyindula: ‘Mambu mbi yinkuiza vanga, mu kuzaba ti yisiedi ko vama va kulundila mbongu yoso ayoyo?’ 18 Ayi nandi wutuba: ‘Yima zaba mbi yinkuiza vanga: yinkuiza tulula bilundulu biama bikhulu ayi kutunga bilutidi kutola, muingi yibaka bu kulundila mbongu’ama ayi kiuka kiama kioso. 19 Bosi yala tuba minu veka: “Ngie weka biuma biwombo bilundama, bio wulenda sadila mu mimvu miwombo. Diawu, vunda kuaku, dia, nua ayi yangalala.”’ 20 Vayi Nzambi wunkamba: ‘Ngie widi kivungisi, va builu abubu, bankuiza kuvonda. Buabu, nani wunkuiza siala na biuma bioso abiobio wulundizi?’ 21 Mawu mammonikinanga mutu wumvanga mangolo muingi kuyidika busina buwombo, vayi kasi ko busina va mesu ma Nzambi.”

22 Bosi nandi wukamba minlandikini miandi: “Diawu minu yiku lukambila ti: Bikanu kukuazukila ngolo mu mambu ma luzingu, mu matedi mbi lunkuiza dia; ayi mu matedi nyitu’inu, mbi lunkuiza vuata. 23 Kibila luzingu lulutidi luvalu kena bidia ayi nyitu yilutidi kena bikhutu. 24 Talanu zingongongo: ziawu zivatanga ko, zikongulanga ko ayi zisi ko bilundulu bi mbongu, vayi kheti bobo, Nzambi wuzidikilanga. Buabu, bukiedika ti benu lusa luta ko luvalu kena zinuni aziozio? 25 Nani mu benu, kheti mu kukuazukila ngolo kalenda buela bilumbu* bi luzingu luandi? 26 Boti benu lulendi nunga ko kuvanga diambu adiodio di luelu, buabu kibila mbi lunkuazukila beni mu mambu mankaka? 27 Talanu phila biteka bimmenanga bia veka bididi beni kitoko: biawu bisalanga ko ayi bitunganga ko, vayi minu yiku lukamba ti ni ntinu Salomo, mu busina buandi boso kabasa vuatilanga ko mu phila ayoyo. 28 Buabu, boti Nzambi wumvuikanga mu phila yimboti biteka abiobio bubu bidi kitoko, vayi kimba yono biala lozu ku mbazu, bukiedika kuandi ti kasinkuiza luta luvuika ko buboti, benu batu bakhambulu beni kiminu! 29 Diawu, bikanu kukuazukila ngolo mu matedi mbi lunkuiza dia ayi mbi lunkuiza nua, 30 kibila biuma bioso abiobio, biawu batu ba nza bankuazukilanga beni. Vayi Tat’inu zebi ti biuma beni, biawu luntomba. 31 Vayi tatamananu kutomba theti Kintinu ki Nzambi, bosi biuma bioso abiobio, bala ku lubuela biawu.

32 “Mua nkangu wu mamemi, bikanu kuba boma, kibila Tat’inu wu luvana Kintinu kiandi mu mayangi. 33 Sumbisanu biuma bidi yinu ayi kabilanu minsukami. Luvanga zikhutu zikhambu vavukanga muingi kulundila zimbongo. Lundilanu kiuka kinu kikhambu sukanga ku diyilu, ko mivi bakhambulu bu kufikimina ayi mvandi zitselele basi ko bu kudila kiawu. 34 Kibila voso vadi kiuka kiaku, vawu mvandi vala ba ntim’aku.

35 “Banu bavuata ayi bakubama, na minda minu mitatama. 36 Banu buka bisadi bamvingila mfumu’awu bo kamfumina mu nkungi wu dikuela, muingi bo kamvitila ayi kandodumuna muelu, bawu bafika zibula wawu mu thinu. 37 Mayangi kuidi bisadi beni bo mfumu’awu kala kuiza ba bata badi mu kukengidila! Bukiedika yiku lukamba ti: Mfumu’awu wala vuata bikhutu bi kusadila, wala kuba kamba bakala va meza muingi kaba vana bidia. 38 Ayi mfumu’awu na kuvitila mu kilokula kimmuadi voti mu kilokula kintatu, wala ba beni mu mayangi na kuiza kuba bata badi bakubama! 39 Vayi zabanu ti, boti mfumu nzo wunzabanga thangu muivi kankuizila, khanu kabikanga ko mivi bayiba ku nzo’andi. 40 Diawu benu mvinu, banu bakubama, kibila Muana Mutu wala kuiza mu kilokula ayi thangu yo lunkhambu yindula.”

41 Bosi Petelo wunyuvula: “A Mfumu, befu to wunkamba kinongo akiokio, voti kuidi batu boso?” 42 Vayi Mfumu wutuba: “Nani widi kisadi kikuikama ayi ki nduenga, kio mfumu’andi kavana kiyeku ki kukieba dingumba di bisadi muingi katatamana kuba vananga bidia mu thangu yifuana? 43 Mayangi kuidi kisadi beni, boti mfumu’andi wunkuiza ḿbata widi mu kuvanga mawu! 44 Bukiedika yiku lukamba ti: Nandi wala bue kumvana kiyeku ki kukieba biuma biandi bioso. 45 Vayi, boti kisadi beni wunyindula mu ntima: ‘Mfumu’ami widi mu kukala beni kisina, ayi wuntona kusuva khuba bisadi yandi, mvandi wundia, wunnua ayi wunkolo, 46 mfumu kisadi beni, wala kuiza mu kilumbu kio nandi kakhambu yindula ayi mu kilokula kio nandi kakhambu zaba. Mfumu beni wala kuntuadisa ziphasi ziwombo, ayi wala kuntula mu nkangu wu batu bakhambulu bakuikama. 47 Diawu kisadi kio kivisa makani ma mfumu’andi, vayi kasa kubama ko ayi kasa vanga ko mambu nandi kandinda, nandi bala luta tuta bikoti. 48 Vayi kisadi kio kinkhambu visa makani ma mfumu’andi, ayi wuvanga mambu mafueni kutambula tsembolo, kalasa bulu ko bikoti biwombo. Bukiedika, mutu woso bamvana biuma biwombo, bala kundinda mvandi biuma biwombo; ayi no bamvana kiyeku kinneni, bala kundinda kuvioka kitesu kio kintombulu.

49 “Minu yiyiza muingi kutatika mbazu va ntoto, ayi boti yawu yima tatama, mbi binkaka yifueti bue tomba? 50 Bukiedika, yidi phila yinkaka yifueti botimina ayi mayindu mami masinkuiza kuluka ko, boti yawu yimeniabu ko! 51 Benu lummuena ti yiyizila muingi kutuala ndembama va ntoto? Minu yiku lukamba ti ndamba! Vayi yiyizila muingi kutuala luvasu. 52 Kibila kutona kuandi mu thangu ayiyi, nzo yidi batu batanu, bala ba bavasuka bawu na bawu: baba tatu bala balukila ba buadi ayi ba buadi bankaka, bala balukila baba tatu. 53 Tata wala ba wuvasuka na muan’andi wu dibakala, muana wu dibakala wala ba wuvasuka na tata, ngudi wala ba wuvasuka na muan’andi wunkietu ayi muana wunkietu wala ba wuvasuka na ngudi, mvandi kikuekizi ki nkietu wala ba wuvasuka na nkuekizi’andi ayi nkuekizi wala ba wuvasuka na kikuekizi kiandi ki nkietu.”

54 Diawu nandi wubue kamba mvandi nkangu wu batu wuba vana: “Mu thangu lummona dituti dinomba kubasikila ku khonzu yi oeste, benu lufika tubanga: ‘Kivuka kidi mu kukuiza’ ayi mawu mammonikanga. 55 Ayi mu thangu lummona phemu yimfumina ku khonzu sul* kuvevumuka, benu luntubanga: ‘Bubu, kunkuiza ba muinya wuwombo’ ayi mawu mammonikanga. 56 Bankua luvunu! Benu lumvisanga phila diyilu ayi ntoto bikadili, vayi buidi lunkhambu visila mambu madi mu kumonika mu thangu ayiyi? 57 Kibila mbi mvandi benu veka lukhambu nunginanga kufiongunina mambu madi masonga? 58 Dedi, bo munkuenda nzila yimueka na mbeni’aku kuidi mfumu yi luyalu, vanga mangolo bo mukhidi mu nzila mudedikisa mambu muidi, muingi kabika ku kunata va ntuala mfundisi, ayi mfundisi kabika ku kufila kuidi mfumu mimfundisi, ayi muingi mfumu beni kabika ku kutula mu buloku. 59 Minu yiku kamba ti: Ngie walasa basika ko kuna nati wumfuta zimbongo ziaku zioso.”

13 Mu thangu beni, mua ndambu di batu baba vana, bankamba matedi basi Ngalili bo Pilatu kavondisa, mu thangu baba vana minkhailu. 2 Yesu wuba vutudila: “Benu mummuena ti basi Ngalili beni, mu kuviokila mu mambu beni maphasi, buna bawu balutidi masumu kena basi Ngalili boso bankaka? 3 Minu yimu kamba ti ndamba; vayi benu kukhambu balula mavanga minu, benu boso bala lutuludila mu phila yimueka. 4 Voti, benu lummuena ti 18 di batu babuilu kibanga ki Silowe ayi bafua, bawu baluta ba batu bambi kena baboso bankalanga ku Yelusalemi? 5 Minu yiku lukamba ti ndamba, vayi benu khambu balula mavanga minu, benu boso bala ku lutulula dedi bo bawu bafuila.”

6 Bosi wuba tela kinongo akiki: “Dibakala dimueka wuvata mfigu mu tsol’andi yi vinu, ayi wuyenda kue bila zifigu, vayi kasa baka ko ni yimueka. 7 Bosi nandi wukamba dibakala diaba kebanga tsola beni: ‘Vama vioka mimvu mitatu, tona yinkuiza bilanga zifigu, vayi yibakanga ko ni yimueka. Diawu zenga kuandi wawu! Kibila mbi mfigu beni wufueti tatiminina mu tsola mu phamba?’ 8 Dibakala beni dimvutudila: ‘A mfumu, bika theti wawu kheti mu mvu wumueka. Minu yinkuiza sika va disina* di nti beni ayi kutula mbosi; 9 mu mimvu minkuiza wa kubuta, dinkuiza ba diambu dimboti, vayi wa kukhambu buta, buna wulenda zenga wawu.’”

10 Nandi waba longa ku nzo lukutukunu mu kilumbu ki kisabala. 11 Ayi vaba nkietu mueka wuba phevi yimbi yaba kumvanganga kubela mu 18 di mimvu, nkietu beni wuba wukondalala ayi kabasa nunganga ko kunonuka. 12 Bo Yesu kamona nkietu beni, nandi wunkamba: “A nkietu, beluka mu kimbevu ki kuvanganga kuba wukondalala.” 13 Nandi wuntetika mioko, ayi muna thangu, nkietu beni wunonuka ayi wutona kuzitisa Nzambi. 14 Mfumu yi nzo yi lukutukunu kasa kuangalala ko bo Yesu kabelusa mutu mu kisabala, diawu kakambila nkangu wu batu wuba vana: “Vadi bilumbu bitanu, bio mufueti vangila bisalu binu, biawu bilumbu mufueti kuiza muingi bamu belusa, kubika kuandi mu kilumbu ki kisabala.” 15 Yesu wumvutudila: “Bankua luvunu! Nani mu benu mu kilumbu ki kisabala, wukhambu zibudilanga ngombi’andi yimbakala voti phund’andi mu phaka muingi kunnuika nlangu? 16 Bukiedika ti disi ko diambu dimboti kukula nkietu awuwu mu kilumbu ki kisabala, no widi mvandi muana wu Abalahami, ayi no Satana kakanga mu 18 di mimvu?” 17 Bo katuba mambu amomo, zimbeni ziandi zioso bafua tsoni, vayi nkangu woso wu batu bayangalala, mu kibila ki mambu mamboti kaba vanganga.

18 Diawu, nandi wubue tuba: “Mbi yilenda fuanikisa Kintinu ki Nzambi, ayi kiuma mbi yilenda dedikisila kiawu? 19 Kiawu kidi buka lutheti lu mutalide, lo dibakala dimueka kavata mu tsol’andi. Luawu luyonzuka ayi luyiza ba nti wunneni, bosi zinuni ziyiza tunga manza mu matafi mandi.”

20 Nandi wubue tuba: “Buidi yilenda dedikisila Kintinu ki Nzambi? 21 Kiawu kidi buka luvi,* lo nkietu mueka kabonga ayi kasobikisa na bitesu bitatu binneni bi falini, nati luvi lufunisa falini yoso.”

22 Ayi bo kaba kuenda ku Yelusalemi, nandi waba kue longanga mu kadika divula ayi kadika buala. 23 Bosi dibakala dimueka wunyuvula: “A Mfumu, buna batu baluelu to bala vuka ve?” Nandi wuba kamba: 24 “Vanganu mangolo muingi kukota mu muelu wufietama, kibila, bukiedika yiku lukamba ti bawombo bala tomba kukota, vayi balasa nunga ko. 25 Bosi bo mfumu yi nzo kala telama ayi kala zibika muelu, benu muala ba ku nganda ayi muala dodumuna muelu mu kutuba: ‘A Mfumu, wu tuzibudila’, vayi nandi wala ku luvutudila: ‘Yisa zaba ko kuidi lube fumina.’ 26 Bosi benu muala tuba: ‘Befu tudia ayi tunua va ntual’aku, ayi ngie mfumu wulonga mu zinzila zitu zinneni.’ 27 Vayi nandi wala ku lukamba: ‘Yisa zaba ko kuidi lube fumina. Botukanu va ntual’ama, benu boso mumvanganga mambu makhambulu masonga!’ 28 Kuawu muala didila ayi muala kuetila menu, mu thangu muala mona Abalahami, Isaki, Yakobi ayi mimbikudi mioso mu Kintinu ki Nzambi, vayi benu bala ku muloza ku nganda. 29 Mvandi kuala kuiza batu bala fumina ku leste, ku oeste, ku norte ayi ku sul, bala kala va meza mu Kintinu ki Nzambi. 30 Yuwanu: Vadi batu batsuka bala ba batheti, ayi vadi batheti bala ba batsuka.”

31 Muna thangu beni, mua ndambu mu bafalisi bafikama vo kaba ayi bankamba: ‘Tala, mboti wunanguka avava, kibila Elodi wuntomba ku kuvonda.” 32 Nandi wuba kamba: “Kambanu wunani widi mavanga buka ḿbaku: “Tala, yidi mu kukukisa ziphevi zimbi ayi yidi mu kubelusa batu kutonina kuandi bubu, kimba yono, ayi yala manisa mu kilumbu kintatu.’ 33 Vayi, yifueti tatamana bubu, kimba yono ayi kilumbu kinkaka kinlanda, kibila busa fuana ko ḿbikudi kufuila ku nganda divula di Yelusalemi. 34 Yelusalemi, Yelusalemi, benu lumvondanga mimbikudi ayi lumvivanga mamanya batu Nzambi ka mufilanga—khumbu zikua minu yitomba kukutikisa bana baku dedi bo tsusu kankutikisilanga bana bandi ku tsi mavavi! Vayi benu lumanga. 35 Buabu, bankuiza yekula nzo’aku. Ayi minu yiku lukamba ti: Benu mualasa bue kumbona ko, nati muala tuba: ‘Mayangi kuidi no wunkuizila mu dizina di Yave!’”

14 Mu khumbu yinkaka, mu kilumbu ki kisabala, nandi wuyenda kue dia ku nzo yi mfumu mueka yi bafalisi, ayi bawu baba kunsikika thalu. 2 Ayi va ntual’andi, vaba dibakala dimueka wuba kimbevu ki kudinda nyitu.* 3 Mu phila ayoyo, Yesu wuyuvula batu bapisuka mu Minsiku ayi bafalisi: “Vadi nsua wu kubelusa mutu mu kisabala?” 4 Vayi bawu bavuena sui. Diawu, Yesu wusimba dibakala beni, wumbelusa ayi wunkamba kenda. 5 Bosi wuba kamba: “Nani mu benu boti muan’andi, voti ngombi’andi yimbakala, yibe doduka mu dibulu mu kilumbu ki kisabala, kasinkuiza fika thapula ko yawu?” 6 Ayi bawu basa baka ko ni mvutu muingi kumvana.

7 Bo Yesu kamona ti batu bo batumisa baba sola bibuangu bi nzitusu muingi bakala, nandi wuba tela kinongo, mu kutuba: 8 “Boti mutu be kutumisa mu nkungi wu dikuela, bika kukala va kibuangu kilutidi nzitusu. Kibila ḿba nandi betumisa mvandi mutu wunkaka wu kulutidi nkinza.* 9 Kibila mutu no be lutumisa na kuvitila, wunkuiza kukamba: ‘Vana kibuangu kiaku kuidi dibakala adidi.’ Ngie wala nanguka vana mu zitsoni, muingi kue kala va kibuangu ki tsuka. 10 Vayi mu thangu ba kutumisa, fueti kala va kibuangu ki tsuka, muingi bo mutu be kutumisa kamvitila, ka kukamba: ‘A nkundi’ama, kala va kibuangu akiki kilutidi nkinza.’ Mu phila ayoyo, ngie wala tambula nzitusu va ntuala batu boso babe tumisa. 11 Kibila woso mutu wuyinangika, bala kunkulula; vayi woso mutu wuyikulula, bala kunnangika.”

12 Bosi nandi wukamba mvandi kuidi mutu wuntumisa: “Bo wuntumisa batu muingi badia yaku va muinya voti va masika, bika kutumisa bakundi baku, zikhomba ziaku, basi dikanda diaku ayi batu badi busina bankalanga va nsengi. Kibila bawu mvawu balenda kuvutudila mambu be bavangila. 13 Vayi, bo wumvanga nkungi, tumisa batu bakhambulu mbakulu, batu babela binama, bikata ayi ziphovo; 14 mu phila ayoyo, ngie wala ba mu mayangi, kibila bawu basi ko ni kiuma muingi ku kufuta mu mawu. Vayi mfutu’aku wala kuizila bo batu basonga bala vulubuka.”

15 Wumueka mu batu batumisa bo kayuwa mambu amomo, wutuba: “Mayangi kuidi mutu no wala dia mu nkungi wu Kintinu ki Nzambi.”

16 Yesu wunkamba: “Dibakala dimueka wuvanga nkungi wunneni ayi wutumisa batu bawombo. 17 Nandi wutuma bisadi biandi mu thangu nkungi waba tona, muingi bakamba batu nandi katumisa: ‘Yizanu, kibila mamoso meka makubama.’ 18 Vayi baboso bavana bibila muingi babika kuenda. Wutheti wutuba: “Ndevukila, yisinnunga ko kukuiza, kibila tsola yibe sumba ayi yifueti kue tala yawu.’ 19 Wunkaka wunkamba: ‘Ndevukila, yisinnunga ko kukuiza, kibila kumi di zingombi yibe sumba zidi zikangama wadi-wadi mu nkamba mueka, ayi yifueti kue tala ziawu.’ 20 Ayi wunkaka wunkamba: ‘Yisinnunga ko kukuiza, kibila bosi kuandi yima kuela.’ 21 Bosi, kisadi beni wuvutuka ayi wuyenda kue zabikisa mawu kuidi mfumu’andi. Nandi wudasuka ayi wukamba kisadi: ‘Yenda mu thinu mu zinzila zinneni ayi ziluelu zidi ku divula, muingi kue landa batu bakhambulu mbakulu, batu babela binama, bikata ayi ziphovo.’ 22 Bosi, kisadi beni wutuba: ‘A mfumu, yima vanga mamoso be kuthuma, vayi vakhidi bikundu bikhambulu batu.’ 23 Mfumu beni wukamba kisadi: ‘Yenda mu zinzila zidi ku nganda divula, ayi kuika batu boso biza, muingi nzo’ama yiwala. 24 Minu yimu kamba ti: Vasi ko ni wumueka mu batu boso babe tumisa va thonono, wala dia bidia biama.’”

25 Bosi Yesu wubalula thalu kuidi nkangu wu batu waba kuenlandakananga, ayi wuba kamba: 26 “Boti mutu wuntomba kuba nlandikini’ama, kafueti luta monisa luzolo kuidi minu kena mu tat’andi, ngudi’andi, bana bandi, zikhomba ziandi zi babakala, zi bakietu, ayi mvandi luzingu luandi. Na kukhambu vanga mawu, kalendi ba ko nlandikini’ama. 27 Woso mutu wunkhambu nata dikunzi diandi di ziphasi, ayi wummanga kundandakana, kasi ko wufuana muingi kuba nlandikini’ama. 28 Dedi, nani mu benu boti wuntomba kutunga kibanga, wunkhambu kala theti muingi kufiongunina boti widi zimbongo zifuana, zi kumanisina kisalu beni? 29 Na kukhambu vanga mawu, nandi wunkuiza tona lusersu, vayi kalasa nunga ko kumanisa kisalu beni, ayi batu boso bankuiza mvueza, 30 mu kutuba: ‘Dibakala adiodio wutonini buboti kutunga, vayi kasa nunga ko kumanisa kisalu beni.’ 31 Voti ntinu mbi widi 10.000 di masodi wumbaka makani makue nuana mvita na ntinu wunkaka widi 20.000 di masodi, wunkhambu tomba theti malongi muingi kuzaba boti kalenda nunga? 32 Bukiedika, na kumona ti kasi ko bu kunnungina, nandi wumfilanga dingumba di mimvuala muingi batuadisa ndembama bo ntinu wunkaka kakhidi kinanu. 33 Bobuawu mvandi, vasi ko ni wumueka mu benu wummanga kubika biuma biandi bioso, kalenda ba nlandikini’ama.

34 “Bukiedika, tsalu yidi yimboti. Vayi, boti yawu yisiedi ko khadi, mbi bi kuvanga muingi yawu yibue ba khadi? 35 Yawu yisiedi ko tsadulu, ayi balendi sadila ko yawu muingi kutula mbosi va ntoto. Vayi batu banlozanga yawu. Woso widi matu, bika kayuwa.”

15 Minkongudi mioso mi ziphaku ayi minsumuki bayenda kue kutakana vo Yesu kaba muingi banyuwa. 2 Bafalisi ayi ziescriba baba nyungutanga mu kutuba: “Dibakala adiodio, wunyambanga minsumuki ayi wundianga yawu va kimueka.” 3 Diawu Yesu kaba tela kinongo akiki: 4 “Nani mu benu boti widi 100 di mamemi, vayi dimueka mu mawu dibe zimbala, kasinkuiza bika ko 99 di mamemi mankaka ku thandu muingi kue tomba dio dibe zimbala nati kankuiza dibakula? 5 Na ku dibakula nandi wuntulanga diawu va mavangiti ayi wunkuangalalanga beni. 6 Ayi bo kamvitila ku nzo, nandi wuntumisa bakundi bandi ayi batu bankalanga yandi va nsengi, ayi wuba kamba: ‘Yizanu luyangalala yama va kimueka, kibila yibe bakula dimemi diama dibe zimbala.’ 7 Bobuawu mvandi, minu yiku lukamba ti, ku diyilu kuala luta ba mayangi, mu kibila ki nsumuki wumueka wumbalula mavanga mandi kena mu kibila ki 99 di batu basonga bakhambu tombulu kubalula mavanga mawu.

8 “Voti, nkietu mbi widi kumi di zimbongo zi bisengu* ayi na kuzimbisa lubongo lumueka kasinkuiza tatika ko muinda, kukomba nzo ayi kutomba buboti lubongo lube zimbala nati kankuiza lubakula? 9 Na ku lubakula, nandi wuntumisa bakundi bandi, batu bankalanga yandi va nsengi ayi wuba kamba: ‘Yangalalanu yama va kimueka, kibila yibe bakula lubongo luama lu kisengu lube zimbala.’ 10 Bobuawu mvandi, minu yiku lukamba ti, zimbasi zi Nzambi bankuangalalanga beni, mu kibila ki nsumuki wumbalula mavanga mandi.”

11 Bosi nandi wuba kamba: “Dibakala dimueka wuba bana buadi. 12 No wummuadi* wukamba tat’andi: ‘A papa, phana kiuka kiama kio yidi nsua wu kutambula.’ Bosi tata beni wukaba kiuka kuidi baba buadi. 13 Bo vavioka mua bilumbu, muana beni wunanguna biuma biandi bioso ayi wuyenda ku tsi yinkaka. Ayi bo katuka kuna, wubunga biuma biandi bioso mu kunata nzingulu yi divunza. 14 Bo kamana kubunga biuma biandi bioso, bosi ku tsi beni kuyiza ba nzala ayi nandi wutona kufua nzala. 15 Diawu kayivanina muingi kaba kisadi ki dibakala dimueka waba kalanga ku tsi beni, ayi dibakala beni wumfila ku zitsola ziandi muingi kukiebanga zingulu. 16 Ayi mu kibila ki nzala, nandi waba tombanga kudia bidia bi zingulu, vayi ni mutu kabasa kumvananga ko biawu.

17 “Bo kayiza visa naveka buvulu buandi, diawu katubila: ‘Bisadi bi tat’ama bandianga boso kua bawu bantombila, vayi minu akuku yidi mu kufua nzala! 18 Yifueti vutuka ku nzo tat’ama, ayi kunkamba: “A papa, yibe sumuka va ntuala Nzambi yi diyilu ayi va ntual’aku. 19 Yisiedi ko wufuana muingi bathedila muan’aku. Diawu thadila buka wumueka mu bisadi biaku.”’ 20 Bosi nandi wutelama ayi wuyenda kuidi tat’andi. Bo kaba ku kinanu, tat’andi wummona ayi wuduma muingi kuendengana, mu kiadi wumbumbakana ayi wumvana besu. 21 Bosi muana beni wutuba: ‘A papa, yibe sumuka va ntuala Nzambi yi diyilu ayi va ntual’aku. Ayi yisiedi ko wufuana muingi bathedila muan’aku.’ 22 Vayi tata beni wukamba bisadi biandi: ‘Tualanu mu thinu kiyunga kilutidi kitoko, muingi nandi kavuata, mvuikanu nela mu mioko ayi zisandali mu malu. 23 Mvandi vondanu muana ngombi ayi ntualanu muingi tudia ayi tuyangalala, 24 kibila muan’ama awuwu, wubedi buka ti wufua, vayi mavutuka kubue zinga, ayi wubedi wuzimbala vayi bemonika.’ Mu phila ayoyo, batona kudia ayi kukuangalala.

25 “Muana wunkulutu wuba ku tsola ayi bo kaba vutuka ku nzo, nandi wuyuwa lusuku lu bisiku ayi makinu. 26 Diawu nandi katedila kisadi kimueka ayi wunyuvula mambu mbi maba monika. 27 Kisadi beni wunkamba: ‘Khomb’aku wu kilezi bevutuka, ayi tat’aku bemvondila muana ngombi, kibila nandi bevutuka na buvinya bumboti.’ 28 Vayi nandi wudasuka ayi wumanga kukota ku nzo. Diawu tat’andi kabasikila ayi wutona kunleba muingi kakota ku nzo. 29 Muana beni wuvutudila tat’andi: ‘Yima kusadilanga banga kisadi mu mimvu miwombo ayi yintumukinanga mambu moso wu kuthumanga. Vayi kheti bobo, ni khumbu mueka ngie wupheniabu ko khombo muingi yiyangalala va kimueka na bakundi bama. 30 Vayi bo muan’aku awowo kama vutuka, no wumeni kubunga biuma biaku va kimueka na bakietu ba kindumba, ngie bemvondila muana ngombi.’ 31 Bosi nandi wunkamba: ‘Mun’ami, ngie wuntatamananga kukala yama ayi biuma biama bioso, mvandi bidi biaku. 32 Vayi vantombulu befu kuvanga nkungi ayi kukuangalala, kibila khomb’aku wubedi buka ti wufua vayi mavulubuka, wubedi wuzimbala vayi mamonika.’”

16 Nandi wukamba mvandi minlandikini miandi: “Vaba dibakala dimueka wuba busina, wuba kisadi no bayiza funda ti waba bunga kiuka ki mfumu’andi. 2 Diawu, nandi wutumisa kisadi beni ayi wunkamba: ‘Mambu mbi yidi mu kukuwa mu matedi ngiewu? Phana kipholo mu phila wuvangidi kisalu kiaku, kibila ngie wisinkuiza bue ba ko kisadi kiama.’* 3 Diawu, kisadi beni wutona kuyikuvusa: ‘Mbi yinkuiza vanga mu kuzaba ti mfumu’ama wekumbotula mu kisalu? Yisi ko mangolo mawombo ma kuvanga bisalu binsitu; ayi mvandi, zitsoni yimmona mu kuedindanga. 4 Ah! Yima zaba mbi yifueti vanga, muingi bo bankuiza mbotula mu kisalu, batu bathambula mu zinzo ziawu.’ 5 Diawu, nandi wutumisa kadika mutu waba deva mfumu’andi. Ayi kuidi wutheti, wunyuvula: ‘Kikua widi mu kudeva mfumu’ama?’ 6 Nandi wumvutudila: ‘Khama di bizongulu bi nzeta yi olive.’ Ayi kisadi beni wunkamba: ‘Bonga mu thinu nkanda widi wusonama thalu ayoyo, ayi vingisa vana 50.’ 7 Bosi nandi wuyuvula wunkaka: ‘Abu ngiewu, kikua widi mu kundeva?’ Nandi wumvutudila: ‘Khama di bizongulu binneni bi trigu.’ Ayi kisadi beni wunkamba: ‘Bonga nkanda widi wusonama thalu ayoyo, ayi vingisa vana 80.’ 8 Kheti kisadi beni wuvanga mambu makhambulu masonga, vayi mfumu’andi wuntonda mu diela kamonisa mu phil’andi yi kuzingila. Kibila bana ba nza ayiyi, banluta monisanga diela mu phil’awu yi kuzingila va ntuala batu ba mbandu’awu, kena bana ba Nzambi.*

9 “Mvandi yimu kamba ti: Vanganu bakundi, mu kusadila busina bu nza.* Muingi bo muala khambu, bawu ba lutambula mu zinzo ziawu zi mvu ka mvu. 10 Woso widi wukuikama mu biuma biluelu, widi mvandi wukuikama mu biuma biwombo. Ayi woso wukhambulu wusonga mu biuma biluelu, mvandi kasi ko wusonga mu biuma biwombo. 11 Diawu, boti benu luisi ko bakuikama mu kusadila kimvuama kikhambulu kisonga, buna nani wala kulufiatila kimvuama kikiedika? 12 Ayi boti benu luisimmonisa ko lukuikumunu mu kusadila biuma bingana, buna nani wala ku luvana bio ba mukubikila? 13 Vasi ko kisadi wulenda ba mvika wu zimfumu wadi. Kibila nandi wala lenda wumueka ayi wala zola wunkaka, voti wala fikama wumueka ayi wala tatuka wunkaka. Benu mulendi ba ko mimvika mi Nzambi ayi mi busina.”

14 Bafalisi, mu kuba minzodi mi zimbongo, bo bayuwa mambu amomo, bawu batona kumvueza. 15 Mu phila ayoyo, nandi wuba kamba: “Benu lukimonisanga ti luidi basonga vantuala batu, vayi Nzambi zebi mintima minu. Kibila biuma bimmonikanga ti bidi luvalu va mesu ma batu, bidi khenya va mesu ma Nzambi.

16 “Mimbikudi mioso ayi Minsiku mi Mose, mibikula nati mu thangu yi Yoane. Ayi kutona mu thangu beni, zitsangu zimboti zitedi Kintinu ki Nzambi, zidi mu kusamunu. Ayi ntindu woso wu batu, badi mu kuvanga mangolo muingi kukota muawu. 17 Bukiedika, dilutidi diambu diluelu diyilu ayi ntoto kuvioka, kena kisono kimueka mu Minsiku kuvioka, mu khambu salama.

18 “Woso mutu wumvambana na nkazi’andi ayi wunkuela wunkaka, widi mu kuvanga kiphinga. Mvandi, woso mutu wunkuela nkietu wuvambana na nnuni’andi, widi mu kuvanga kiphinga.

19 “Vaba dibakala dimueka di busina, waba vuatanga minledi mi thalu ayi mimboti.* Nandi waba natanga luzingu lu busina ayi lu minyengu. 20 Vayi vaba dibakala dimueka waba dindanga biuma, baba tedilanga Lazalu. Nandi waba kalanga va muelu luphangu lu dibakala beni, ayi wuba zimbeza mu nyitu yoso. 21 Ayi mu kibila ki nzala, nandi waba tombanga kudia biuma biaba dodukanga ku tsi meza yi dibakala beni di busina. Zimbua ziaba kuiza vendanga zimbeza ziandi. 22 Bosi, buviokila thangu, dibakala beni waba dindanga biuma, wuyiza fua ayi zimbasi bannata va khonzu Abalahami.

“Bosi, dibakala di busina mvandi wuyiza fua ayi bayenda kuenzika. 23 Kuna biziami, bo kaba tovuka, nandi wuvumuna thalu ayi wumona Abalahami ku kinanu, na Lazalu va khonzu’andi. 24 Diawu, nandi wuntela ayi wunkamba: ‘Tata Abalahami, mbona kiadi, ayi fila Lazalu muingi kabuika luzala luandi mu nlangu ayi kandodudila dibeti va ludimi, kibila yidi mu kutovuka beni va kibuangu akiki kidi mbazu yiwombo.’ 25 Vayi Abalahami wunkamba: ‘Muan’ama, wuntebuka moyo bo ngie wubedi wumonyo? Ngie wubedi biuma biwombo bimboti. Vayi Lazalu, luzingu luandi lubedi lu ziphasi. Buabu, nandi widi mu kutambula mbombolo akuku. Vayi ngie widi mu kutovuka. 26 Ayi kubotula kuandi amomo, batula diyenga dinneni muingi ku tuvasa. Mu kibila akiokio, bo badi ku khonzu’itu, basi ko bu kukuizila ku khonzu ayoyo, ayi bo badi ku khonzu ayoyo, basi ko bu kukuizila ku khonzu’itu.’ 27 Vayi dibakala beni di busina wunkamba: ‘Boti buawu, yi kudinda tata, muingi wufila Lazalu ku nzo tat’ama. 28 Kibila zikhomba zitanu zidi yama. Diawu, fila Lazalu muingi kenda balubula, muingi bawu mvawu babika kukuiza ku kibuangu akiki kidi beni ziphasi.’ 29 Vayi Abalahami wunkamba: ‘Bawu badi Minsiku mi Mose ayi Masonoko ma mimbikudi. Bika batumukina mawu.’ 30 Bosi dibakala beni wutuba: ‘Ndamba, tata Abalahami! Va kuba mutu wuvulubuka mu bafua muingi kuba kamba mawu, bawu bala balula mavanga mawu.’ 31 Vayi Abalahami wunkamba: ‘Boti bawu basintumukina ko Minsiku mi Mose ayi Masonoko ma mimbikudi, buna mvandi basinkuiza yuwila ko mutu bevulubuka mu bafua.’”

17 Bosi nandi wukamba minlandikini miandi: “Valasa khambu ko bibila bimvanga bankaka kusumuka. Vayi kiadi ayi kiunda kuidi mutu wala tuadisa biawu! 2 Bulutidi mboti banzengidika dimanya banyikinanga zitheti mu dinga ayi kunkuba mu ḿbu, kena kuvanga wumueka mu bana ababa balezi kusumuka. 3 Banu keba keba mu benu veka. Boti khomb’aku bevola disumu, ntumbudila,* ayi na kunyongina diawu, nlemvukila. 4 Kheti nandi bekuvangila diambu dimbi sambuadi di zikhumbu mu kilumbu, ayi na kuvutuka kadika khumbu ayi ku kukamba: ‘Ndemvukila, yibe nyongina mu mawu’, buna ngie fueti kunlemvukila.”

5 Diawu bapostolo badindila kuidi Mfumu: “Wutu buela kiminu.” 6 Bosi Yesu wuba kamba: “Boti luidi kiminu kidi buka lutheti lu mutalide, khanu lunkuiza kamba nti* awuwu: ‘Tumuka avava ayi yenda wemenina mu ḿbu!’ Ayi wawu wunkuiza mu tumukina.

7 “Nani mu benu, boti kisadi kiandi maba kue sala ku nsitu voti kukieba bibulu, ayi bo kamvitila wunkuiza nkamba: ‘Yiza kala va meza mu thinu muingi wudia’? 8 Bukiedika ti kasinkuiza nkamba ko: ‘Khubikila bidia muingi yidia, vuata minledi miaku mi kikuku, thudila bidia va meza nati minu yinkuiza mana kudia ayi kunua, bosi ngie mvaku wulenda kuaku kudia ayi kunua’? 9 Bukiedika ti nandi wunkuiza vutudila matondo kisadi kiandi, mu kudukisa kiyeku ka bemvana? 10 Bobuawu mvandi, mu thangu benu lummanisa kuvanga mambu moso lube tambula kiyeku muingi kuvanga, lutubanga: ‘Befu tuidi bisadi biphamba. Mo tubevanga, mawu tufueti vanga.’”

11 Bo kaba kuenda ku Yelusalemi, Yesu wuviokila mu ndilu divula di Samalia ayi Ngalili. 12 Ayi bo kaba va difula di buala bumueka, kumi di babakala baba buazi bayiza kundengana, vayi basa vitila ko vo kaba. 13 Bawu batuba mu mbembu yinangama: “A Yesu, Nlongisi, wutu mona kiadi!” 14 Bo Yesu kaba mona, wuba kamba: “Yendanu mue kimonisa kuidi zinganga nzambi.” Bo baba kuenda, bazimbukulu bama beluka.* 15 Wumueka mu bawu bo kamona ti mabeluka, wuvutuka mu kue zitisanga Nzambi mu mbembu yinangama. 16 Ayi wufukama va ntuala Yesu, bosi wuntonda. Dibakala beni wuba musi Samalia. 17 Yesu wunyuvula: “Kumi dioso mu benu, mube beluka ve? Buabu, vua dinkaka di batu kuidi badi? 18 Ni wumueka mu bawu kasa vutuka ko muingi kuzitisa Nzambi, kubotula kuandi dibakala adidi musi tsi yinkaka?” 19 Bosi Yesu wunkamba: “Telama ayi yenda. Kiminu kiaku kiawu kibe kuvanga kubeluka.”

20 Bafalisi banyuvula thangu mbi Kintinu ki Nzambi kiala kuizila. Nandi wuba vutudila: “Bo Kintinu ki Nzambi kiala kuiza, kialasa monika ko mu mesu ma batu. 21 Lualasa kuwa ko batu kutuba: ‘Talanu, Kintinu kiakaki!’ voti: ‘Kidi akunani!’ Ayi zabanu kuinu ti Kintinu ki Nzambi, kidi va khat’inu.”

22 Bosi nandi wukamba minlandikini miandi: “Vala ba thangu benu luala tomba kumona kheti kilumbu kimueka, mu bilumbu bi Muana Mutu, vayi lualasa mona ko. 23 Ayi batu bala ku lukamba: ‘Talanu, Nandi widi kunani!’ voti: ‘Talanu, Nandi widi akuku!’ Bikanu kubasika ayi bikanu kuduma muingi kuetala. 24 Kibila dedi bo lusiemu luntoninanga kulezama khonzu yimueka yi diyilu nati ku khonzu yinkaka, buawu mvandi Muana Mutu kala bela mu kilumbu kiandi. 25 Theti, nandi kafueti viokila mu mambu mawombo maphasi ayi bafueti kummanga kuidi batu ba mbandu ayiyi. 26 Mvandi, dedi bo bubela mu bilumbu bi Nowa, buawu mvandi buala bela mu bilumbu bi Muana Mutu: 27 batu baba dia, baba nua, babakala baba kuelanga ayi bakietu baba kuba kuedisanga, nati kilumbu Nowa kakota mu nzaza ayi khuka yi nlangu yiyiza tulula batu boso. 28 Mvandi, biala ba dedi bubela bilumbu bi Ló. Batu baba dianga, baba nuanga, baba sumbanga, baba sumbisanga, baba kunanga ayi baba tunganga. 29 Vayi mu kilumbu Ló kabasika ku Sodoma, kunoka mvula yi mbazu ayi Sofolo.* Yawu yitulula batu boso. 30 Buawu mvandi buala bela kilumbu Muana Mutu kala monika.

31 “Mu kilumbu beni, woso wala batakana* ku kibuangu kidi ku yilu nzo, kabika kukuluka ayi kabika kubue kota ku nzo’andi, muingi kubonga biuma biandi. Mvandi, woso wala ba ku tsola, kabika kubue vutuka muingi kelanda biuma biandi. 32 Tebukilanganu moyo mambu mamonikina nkietu wu Ló. 33 Woso wuntomba kuvukisa luzingu luandi, wala luzimbisa. Vayi woso wunzimbisa luzingu luandi, wala kuluvukisa. 34 Minu yi kulukamba ti: Mu builu bunani, batu buadi bala ba va kika, wumueka bala kunnata, vayi wunkaka bala kumbika. 35 Vala ba bakietu buadi bala nyika zitheti va dimanya, wumueka bala kunnata, vayi wunkaka bala kumbika.” 36*⁠ —— 37 Mu phila ayoyo bawu banyuvula: “A Mfumu, kuidi mawu mala monikina?” Yesu wuba vutudila: “Voso vama vala ba mvumbi, zimbemba* mvandi ziala kutakana vana.”

18 Bosi nandi wuba tela kinongo kimmonisa nkinza wu kutatamananga kusambila, ayi kubika vonga, 2 mu kutuba: “Ku divula dimueka kuba mfundisi, waba khambu kinzikanga Nzambi ayi mvandi kabasa kinzikanga ko ni batu. 3 Mvandi ku divula beni kuba mfuizi wumueka, waba tatamananga kudinda kuidi mfundisi beni, mu kutuba: ‘Ndungisa va ntuala mbeni’ama.’ 4 Mu mua thangu, nandi kabasa tombanga ko kuvanga mawu. Bosi naveka wuyiza yindula: ‘Minu yikinzikanga ko Nzambi ayi mvandi yikinzikanga ko ni mutu wumueka. 5 Vayi bo kadi mu kuthatisa beni, yinkuiza nnungisa muingi kabika tatamana kuthatisa, nati mu kitesu kio yinkhambu bue nunga.’” 6 Bosi Yesu wutuba: “Yuwanu mambu mfundisi katuba, kheti mu khambu ba mutu wusonga! 7 Buabu, bukiedika ti Nzambi, kasinkuiza nungisa ko batu bo kasola, ba kundindanga builu ayi muinya, kheti vammonikina ti nandi widi mu kukala kisina muingi kuba sadisa? 8 Minu yiku lukamba ti: Nandi wala fika kuba vangila mambu masonga. Vayi bukiedika ti bo Muana Mutu kala kuiza, wala bata va ntoto batu badi kiminu buka akiokio?”

9 Nandi mvandi, wutela kinongo kuidi bankaka baba fiatilanga mu busonga buawu veka, ayi baba tadilanga bankaka banga batu baphamba: 10 “Babakala buadi bakota ku tempelu muingi kuesambila. Wumueka wuba mfalisi, ayi wunkaka wuba nkongudi wu ziphaku. 11 Mfalisi beni wutelama, wutona kusambila kutsi ntima, mu kutuba: ‘A Nzambi, yikutonda kibila yisi ko buka batu bankaka: badi mivi, bakhambulu basonga, bankua kiphinga, ayi mvandi yisi ko buka dibakala adiodio wunkongulanga ziphaku. 12 Kibila yimvanganga jejum khumbu wadi mu sabala, yimvananga kikhuku ki kumi mu biuma bioso yimbakanga.’ 13 Vayi dibakala waba kongulanga ziphaku wuba wutelama ku kinanu. Nandi kabasa tomba ko ni kheti kuvumuna thalu’andi ku diyilu. Vayi waba bundanga va ntim’andi mu kutuba: ‘A Nzambi, mbona kiadi, kibila minu yidi nsumuki.’ 14 Minu yiku lukamba ti: Dibakala adiodio bo kavutuka ku nzo, wuluta ba wusonga kena mfalisi beni. Kibila woso wu kinangikanga, bala kunkulula; vayi woso wukikulula, bala kunnangika.”

15 Mvandi, batu baba nata bana bawu balezi kuidi nandi, muingi kaba sakumuna; vayi bo minlandikini miandi bamona mawu, batona kusemba batu beni. 16 Vayi, Yesu wutuma muingi batuala bana beni, mu kutuba: “Bikanu bana biza kuidi minu, ayi bikanu kuba tula nkaku, kibila bo badi buka bana abobo, bawu bavuidi Kintinu ki Nzambi. 17 Mu bukiedika yiku lukamba ti: Woso wukhambu tambula Kintinu ki Nzambi dedi bo muana kilezi kantambudilanga kiuma, kalasa kota ko muawu.”

18 Bosi wumueka mu zimfumu zi basi Yuda wunyuvula: “A Nlongisi wumboti, mbi yifueti vanga muingi yibaka luzingu lu mvu ka mvu?” 19 Yesu wumvutudila: “Kibila mbi wu kuthedila nlongisi wumboti? Vasi ko mutu wunkaka widi nkua mamboti, vayi Nzambi nandi to widi nkua mamboti. 20 Ngie zebi zithumu azizi: ‘Bika kuvanga kiphinga, bika kuvonda, bika kukuiba, bika kuta kimbangi ki luvunu, zitisa tat’aku ayi mam’aku.’” 21 Bosi dibakala beni wunkamba: “Minu yintumukinanga zithumu zioso aziozio, tona mu butoko buama.” 22 Bo kayuwa mawu, Yesu wunkamba: “Diambu dimueka di kukhambu: Sumbisa biuma bioso widi ayi kabila zimbongo kuidi batu bakhambulu mbakulu ayi ngie wala baka kimvuama ku diyilu. Bosi, yiza ba nlandikini’ama.” 23 Bo kayuwa mambu amomo, nandi wuba beni mu kiunda, kibila busina buwombo buba yandi.

24 Yesu wutala kuidi dibakala beni ayi wutuba: “Diala ba diambu diphasi, mutu widi busina kukota mu Kintinu ki Nzambi! 25 Bukiedika, dilutidi diambu diluelu, kamela kuviokila va divudu di thumbu yi kulondila bikhutu, kena mutu widi busina kukota mu Kintinu ki Nzambi.” 26 Bo batu bayuwa mawu, batuba: “Buna nani kalenda vuka?” 27 Nandi wuba kamba: “Mambu moso batu bammonanga ti malendi salama ko, kuidi Nzambi, mansalamanga.” 28 Vayi Petelo wunkamba: “A Mfumu, befu tubikidi biuma bioso muingi ku kulandakana.” 29 Yesu wuba kamba: “Minu yiku lukanikisa ti: Vasi ko ni mutu wubika nzo, nkazi, zikhomba, matata voti bana, mu kibila ki Kintinu ki Nzambi, 30 wala khambu tambula kuvioka khumbu ziwombo mu nza ayiyi, bosi mu nza yimona, kutambula luzingu lu mvu ka mvu.”

31 Bosi nandi wutela Kumi Wadi di minlandikini miandi va khonzu, ayi wuba kamba: “Yuwanu, tuidi mu kutombuka ku Yelusalemi. Ayi mambu moso masonama matedi Muana Mutu mankuiza salama. 32 Dedi, nandi bala kumvakula mu mioko mi zimbeni ziandi, bala kumvueza, bala kumbula ayi bala kunlobutila matha. 33 Ayi bo bala mana kumbula bikoti, bala kumvonda, vayi mu kilumbu kintatu, Nzambi wala kumvulubusa.” 34 Vayi, bawu basa visa ko tsundu yi mambu amomo, kibila baba sueka tsundu yi mambu beni, diawu bakhambu visila ni diambu dimueka mu mambu katuba.

35 Bo Yesu kaba fikama ku divula di Yeliko, bamona dibakala dimueka wuba phovo, nandi wuba wukala va ndeku nzila ayi waba dindanga zimbongo. 36 Bo nandi kayuwa lusuku lu nkangu wu batu baba vioka, diawu kayuvudila mambu mbi maba monika. 37 Bankamba: “Yesu musi Nazaleti, widi mu kuvioka!” 38 Diawu nandi katendukila: “A Yesu Muana Davidi, mbona kiadi!” 39 Ayi batu baba va ntual’andi batona kunsemba, mu kunkamba kavuena sui. Vayi nandi wuluta bue tenduka: “A Muana Davidi, mbona kiadi!” 40 Bosi Yesu wutelama ayi wutuma batuala dibakala beni vo kaba. Bo dibakala beni kavitila vana, Yesu wunyuvula: 41 “Mbi ngie wuntomba yi kuvangila?” Dibakala beni wumvutudila: “A Mfumu, tsadisa muingi yibue mona.” 42 Diawu Yesu kankambila: “Vutuka kubue mona. Kiminu kiaku, kiawu kibe kuvanga kubeluka.” 43 Ayi muna thangu beni, nandi wuvutuka kubue mona ayi dibakala beni wutona kunlandakana, mu kue zitisanga Nzambi. Mvandi, batu boso bamona mawu, bazitisa Nzambi.

19 Bosi nandi wukota ku divula di Yeliko ayi wutaba divula beni. 2 Ku divula beni, kuba dibakala dimueka baba tedilanga Zakeu, wuba mfumu yi minkongudi mi ziphaku ayi nandi wuba kisina. 3 Nandi wuba beni phuila yi kumona Yesu, vayi kasa nunga ko kummona mu kibila ki nkangu wu batu, kibila nandi wuba wukhufi. 4 Diawu kadumina va ntuala ayi wumaka mu nti wuba buka mfigu,* muingi kammona, kibila Yesu waba belama kuviokila vana. 5 Bosi, bo Yesu kavitila vana, wutala ku yilu nti ayi wunkamba: “Zakeu, kuluka mu thinu, kibila bubu yinkuiza vikila ku nzo’aku.” 6 Diawu, nandi wukuluka mu thinu ayi mu mayangi, wunyamba ku nzo’andi. 7 Bo batu boso baba vana bamona mawu, batona kunyunguta mu kutuba: “Nandi be kue vikila ku nzo dibakala widi nsumuki.” 8 Vayi Zakeu wutelama ayi wukamba Mfumu: “A Mfumu, yuwa, yinkuiza kaba kiuka kiama va khati muingi kukabila batu bakhambulu mbakulu, ayi woso kua mutu yibonga biuma, yinkuiza mvutudila biawu kuvioka khumbu zinna.” 9 Bosi Yesu wunkamba: “Bubu phulusu yibe kota ku nzo’aku, kibila ngie mvaku widi muana wu Abalahami. 10 Kibila Muana Mutu wuyiza muingi kutomba ayi kuvukisa batu bazimbala.”

11 Bo baba kuwa mambu amomo, nandi wuba tela kinongo kinkaka, kibila wuba wufikama ku divula di Yelusalemi, ayi bawu baba muena ti, yawu thangu Kintinu ki Nzambi kinkuizila. 12 Mu phila ayoyo, nandi wutuba: “Dibakala dimueka wubutukila mu dikanda di mintinu, wuyenda ku tsi yinkaka muingi bambieka ntinu, bosi wuvutuka. 13 Ava kenda, nandi wutumisa kumi di bisadi biandi ayi wuba vana kumi di zimbongo zi palata,* bosi wuba kamba: ‘Vanganu lungosu mu zimbongo azizi, nati minu yala vutuka.’ 14 Vayi basi tsi’andi baba kunlendanga, diawu batumina mimvuala va mbus’andi muingi bankamba: ‘Tuisintomba ko ngie wuba ntinu’itu ayi wutu yadila.’

15 “Bo bamana kumbieka ntinu, bosi nandi wuvutuka. Bo kavitila, wutumisa bisadi biandi bio kavana zimbongo, muingi kazaba zimbongo zikua babaka mu lungosu bavanga. 16 Bosi kisadi kitheti wufikama ayi wunkamba: ‘A Mfumu, yibeki kumi di zimbongo zipalata va mbata zimbongo wumbikila.’ 17 Mfumu’andi wunkamba: ‘Bukiedika ngie widi kisadi kimboti, kibila mamonisa lukuikumunu mu biuma biluelu. Diawu, yinkuiza kuvana kumi di mavula muingi wutuma.’ 18 Kisadi kimmuadi mvandi wuvitila vana ayi wunkamba: ‘A Mfumu, yibeki zimbongo zitanu zipalata va mbata lubongo wumbikila.’ 19 Mfumu beni wunkamba: ‘Ngie mvaku wunkuiza tambula mavula matanu muingi wutuma.’ 20 Vayi kisadi kinkaka wuvitila vana ayi wunkamba: ‘A Mfumu, lubongo luaku luakalu, yisueka luawu va dikolo di nledi. 21 A mfumu minu boma yibedi, kibila yizebi ti ngie ntima wungolo wukala, wumbonganga bio bekhambu lunda ayi wumvelanga bio bekhambu kuna.’ 22 Mfumu’andi wunkamba: ‘Mambu ngie veka matuba, mawu yekufundisila kisadi kimbi. Bo wuzaba ti minu ntima wungolo yikala, yimbonganga bio yikhambu lunda ayi yinkongulanga bio yikhambu vata, 23 kibila mbi wukhambu vanina zimbongo ziama kuidi basi banco? Mu phila ayoyo, khanu mu phutukulu’ama, bawu bavutudidi ziawu na zimbongo zinkaka va mbata.’

24 “Mu phila ayoyo, mfumu beni wukamba batu baba vana: ‘Ḿbonganu lubongo alolo ayi vananu luawu kuidi no widi kumi di zimbongo.’ 25 Vayi bawu bankamba: ‘A Mfumu, nandi weka kumi di zimbongo!’ 26 Nandi wuba vutudila: ‘Minu yiku lukamba ti woso widi kiuma, bala buela kumvana binkaka. Vayi no wukhambulu, bala kumbonga kheti bio bidi yandi. 27 Mvandi, tualanu zimbeni ziama aziozio, zio ziaba manga muingi minu yiba ntinu ayi yiba yadila, ayi vondanu bawu va ntual’ama.’”

28 Bo Yesu kamana kutuba mambu amomo, wunanguka muingi kutombuka ku Yelusalemi. 29 Ayi bo kavitila va difula di buala bu Betefage ayi Betania, va mongo wu minti mi Olive, nandi wufila minlandikini miandi miodi, 30 ayi wuba kamba: “Yendanu va buala buidi va ntuala ayi bo lummana kukota, munkuiza mona muana phunda widi wukangama wo ni mutu kamekiabu ko. Nkutulanu ayi ntualanu. 31 Vayi, woso kua mutu wunkuiza muyuvula: ‘Kibila mbi muidi mu kukutudila yawu?’, nkambanu: ‘Mfumu nandi widi mu kuyitomba.’” 32 Batu beni nandi katuma bayenda, ayi baye bata phunda beni buna buawu nandi kaba kambila. 33 Vayi bo baba kutula phunda beni, batu bavuidi yawu baba yuvula: “Leka, kibila mbi muidi mu kukutudila phunda ayoyo?” 34 Bawu bavutudila: “Mfumu nandi widi mu kuyitomba.” 35 Bosi banata muana phunda beni kuidi Yesu, ayi batula va mbata phunda beni bikhutu biawu bi mbata, bosi Yesu wumaka vana.

36 Ayi bo nandi kaba vioka, batu baba kuala bikhutu biawu bi mbata mu nzila. 37 Bo kavitila mu nzila yimfumina ku mongo wu minti mi Olive, nkangu woso wu minlandikini mu mayangi batona kuzitisa Nzambi mu mbembu yinangama, mu kibila ki mambu moso ma kukuituka bamona, 38 mu kutuba: “Mayangi kuidi Ntinu wunkuizila mu dizina di Yave! Ndembama ku diyilu ayi tunkembisa no widi ku kibuangu kilutidi zangama!” 39 Vayi mua ndambu mu bafalisi baba va khati nkangu wu batu, bakamba Yesu: “A Nlongisi, kamba minlandikini miaku bavuena sui.” 40 Vayi nandi wuba vutudila: “Minu yiku lukamba ti bawu ba kuvuena sui, buna mamanya mankuiza tenduka.”

41 Mu thangu kafikama va divula di Yelusalemi, nandi wutala diawu ayi wudila, 42 mu kutuba: “Boti ngiewu, mu kilumbu akiki bevisa mambu matedi ndembama . . . Vayi ba kusuekizi mawu, muingi wubika ku mamona. 43 Kibila vala ba bilumbu bio zimbeni ziaku bala kuzungidila, ayi bala tunga luphangu luidi minti mivalu va songi. Bawu bala kuzungidila ayi bala kutovula mu zikhonzu zioso. 44 Ayi bala kutulula va kimueka na bana baku ayi balasa bika ko va kibuangu akiki, dimanya va mbata dimanya dinkaka, kibila mu thangu Nzambi kayiza muingi kukufundisa,* ngie wusa visa ko mawu.”

45 Bosi nandi wukota ku tempelu ayi wutona kukukisa batu baba sumbisa kuna, 46 mu kuba kamba: “Madi masonama: ‘Nzo’ama yala tedulu nzo yi minsambu’, vayi benu luma kitula yawu kisuamunu ki mivi.”

47 Kadika kilumbu nandi waba tatamananga kulonga ku tempelu. Vayi zimfumu zi zinganga nzambi, ziescriba ayi bakulutu ba dikabu, baba tomba luaku muingi kumvonda; 48 vayi babasa bakanga ko luaku muingi kuvanga mawu, kibila dikabu dioso baba kunzungidilanga muingi banyuwa.

20 Kilumbu kimueka bo kaba longa ku tempelu ayi kaba samuna zitsangu zimboti, zimfumu zi zinganga nzambi, ziescriba ayi bakulutu, bayiza vana 2 ayi bankamba: “Wutu kambabu, mu lutumu lu nani widi mu kuvangila mambu amomo? Ayi nani wu kuvana lutumu beni?” 3 Nandi wuba vutudila: “Minu mvama ye luvana kiuvu kimueka, ayi benu lufueti kuphana mvutu: 4 Kuidi nani Yoane katambudila lutumu lu kubotika batu, kuidi Nzambi yi diyilu voti kuidi batu?” 5 Bawu batona kuyindula mawu baveka mu kutuba: “Befu kutuba ti: ‘Kuidi Nzambi yi diyilu’, nandi wunkuiza tuba: ‘Kibila mbi lukhambu kunkikinina?’ 6 Vayi befu kutuba ti: ‘Kuidi batu’, dikabu dioso dinkuiza tukuba mamanya, kibila bawu badi lufiatu ti Yoane wuba ḿbikudi.” 7 Diawu bamvutudila ti basa zaba ko kuidi nani lufumina. 8 Yesu wuba kamba: “Minu mvama yisi mukamba ko mu lutumu lunani yidi mu kuvangila mambu amama.”

9 Bosi nandi wuba tela kinongo akiki: “Dibakala dimueka wuvata tsola yi vinu ayi wulukisa yawu kuidi mimvati, bosi wuyenda ku tsi yinkaka ayi wukala kuna thangu yiwombo. 10 Mu thangu yifuana, nandi wufila wumueka mu bisadi biandi kuidi mimvati, muingi bamvana mua mimbutu mi vinu. Vayi mimvati beni bansuva khuba ayi bankamba kenda kuandi mu khambu kumvana ni kiuma. 11 Vayi nandi wubue fila kisadi kinkaka. Kisadi beni mvandi bambula, bamfuisa zitsoni ayi bankamba kenda mu khambu kumvana ni kiuma. 12 Nandi wubue tuma kisadi kintatu, kisadi beni mvandi banlueka ayi bankuka. 13 Mu kibila akiokio, mfumu yi tsola yi vinu wukiyuvusa: ‘Mbi yinkuiza vanga? Yinkuiza fila muan’ama no yinzolanga. Kibila ḿba bawu bankuiza nkinzika.’ 14 Bo mimvati beni bammona, bayikambasana: ‘Awowo, nandi wunkuiza vua kiuka kioso. Ndokuanu tumvonda muingi kiuka beni kiba kitu.’ 15 Mu phila ayoyo, bawu bambasisa ku nganda tsola yi vinu ayi bamvonda. Buabu, mambu mbi mfumu yi tsola kankuiza ba vangila? 16 Nandi wala vutuka ayi wala vonda mimvati beni, bosi wala vana tsola yi vinu kuidi bankaka.”

Bo batu beni bayuwa kifuani akiokio, bawu batuba: “Mambu maphila ayoyo, malendi monika ko!” 17 Vayi nandi wuba tsikika thalu ayi wuba kamba: “Buabu, mbi mambu amama masonama mansundula: ‘Dimanya dio mintungi bakhambu vua nkinza, diawu diyiza ba dimanya dimfunu va thokongo’? 18 Woso mutu wala buila va dimanya beni, wala tuluka. Vayi kuidi no dimanya beni diala buila, diala kunkosumuna.”

19 Ziescriba ayi zimfumu zi zinganga nzambi baba tomba kumbuila muna thangu beni, kibila bawu bavisa ti bawu nandi kaba tubila mu kinongo beni. Vayi baba boma bu dikabu. 20 Ayi bo bamana kuntsikika thalu, ku kinsueki bawu babinana na mua ndambu di babakala muingi bamonikina ti badi batu ba lufiatu. Bosi baba fila muingi bambaka kibila mu mambu kankuiza tuba ayi babaka bu kumvanina mu mioko mi zimfumu zi luyalu. 21 Ayi batu beni banyuvula: “A Nlongisi, tuzebi ti ngie wuntubanga ayi wunlonganga kiedika ayi wumonisanga ko luvasanu kuidi batu, vayi wunlonganga nzila yi Nzambi mu bukiedika. 22 Tuidi nsua voti ndamba wu kufuta phaku kuidi Sezali?” 23 Vayi Yesu mu kumona diela diawu, nandi wuba kamba: 24 “Mbonisanu denario yimueka. Fikula ayi bisono abibi bidi binani?” Bawu bamvutudila: “Bidi bi Sezali” 25 Bosi nandi wuba kamba: “Diawu, futanu kuidi Sezali biuma bi Sezali, vayi kuidi Nzambi biuma bi Nzambi.” 26 Bukiedika, bawu basa nunga ko kumbaka bibila mu mambu katuba va ntuala dikabu, vayi bayituka mu mvutu nandi kaba vana, diawu bavuenina sui.

27 Mu kuba ti basadusi babasa kikininanga ko mu luvulubukusu, mua ndambu mu bawu bafikama Yesu ayi banyuvula: 28 “A Nlongisi, Mose wusonika ti: ‘Boti dibakala fuidi ayi wubika nkazi’andi mu khambu buta bana, buna khomb’andi kafueti kuela mfuizi beni muingi kabutila khomb’andi bana.’ 29 Va khat’itu vaba sambuadi di zikhomba. Wutheti wukuela, vayi wufua mu khambu buta ni muana, 30 bosi khomba wummuadi 31 ayi wuntatu bakuelana yandi. Mawu mvandi mamonikina kuidi sambuadi dioso di zikhomba; baboso bafua mukhambu buta yandi muana. 32 Ayi kutsuka, nkietu beni mvandi wuyiza fua. 33 Buabu, mu luvulubukusu, nani mu zikhomba zioso wala ba nnuni’andi? Kibila nandi wuba nkazi wu sambuadi dioso di zikhomba.”

34 Yesu wuba kamba: “Bana ba thangu ayiyi bankuelanga ayi baba kuedisanga. 35 Vayi bo badi bafuana muingi kuzingila mu thangu beni ayi kuvulubuka mu bafua, balasa kuela ko ayi balasa bakuedisa ko. 36 Bukiedika bawu balendi bue fua ko, kibila badi buka zimbasi ayi badi bana ba Nzambi mu kuba bana ba luvulubukusu. 37 Vayi bafua bala vulubuka. Diawu Mose katubila mawu mu kinongo ki nti wu zitsendi, bo nandi katedila Yave, ‘Nzambi yi Abalahami, Nzambi yi Isaki ayi Nzambi yi Yakobi.’ 38 Nandi widi Nzambi kubika kuandi ti yi bafua, vayi yi batu bamonyo, kibila kuidi nandi baboso badi bamonyo.”* 39 Mua ndambu mu ziescriba bamvutudila: “A Nlongisi, ngie bevana mvutu wumboti.” 40 Bawu basa baka ko mangolo ma kubue mvana ni kiuvu kimueka.

41 Bosi nandi wuba yuvula: “Kibila mbi bantubilanga ti Klistu widi muana Davidi? 42 Kibila naveka Davidi wutuba mu buku yi Minkunga: ‘Yave wukamba kuidi Mfumu’ami: “Kala va khonzu’ami yi lubakala, 43 nati yala tula zimbeni ziaku ku tsi bitambi biaku.”’ 44 Boti Davidi wu kuntedila Mfumu, buabu buidi nandi kadidi muan’andi?”

45 Ayi mu thangu dikabu dioso baba kunkuwa, nandi wukamba minlandikini miandi: 46 “Banu keba keba kuidi ziescriba banzolanga kudiata na mazuela makula, kutambula nzitusu mu mazandu manneni, kukala mu bikundu bidi ku ntuala mu zinzo zi zikhutukunu ayi mu bikundu bilutidi nkinza mu minkungi, 47 bantianga kuvionya biuma mu zinzo zi mimfuizi ayi bantianga kuvanga minsambu mikula muingi kuyimonisa. Bawu bala tambula lufundusu lulutidi ngolo.”

21 Bosi, Yesu wuvumuna thalu ayi wumona bisina biwombo kutula minkhailu miawu mu zikasu zi zimbongo. 2 Nandi wumona mfuizi mueka wukhambu ba beni mbakulu, kutula muna zimbongo wadi zi bisengu zikhambu ba beni luvalu 3 ayi wutuba: “Mu bukiedika yiku lukamba ti: Mfuizi awowo wukhambulu beni mbakulu, maluta tula zimbongo mu kasu kena batu boso bankaka. 4 Kibila baboso abobo, babe tula minkhailu bakhambu vua beni nkinza, vayi nandi kheti mu khambu ba beni mbakulu, betula ziazioso zibe ba yandi muingi kuzingila.”

5 Mu thangu batu bankaka baba tubila matedi tempelu, phila yawu yitungulu mu mamanya mamboti ayi mu minkhailu bavana kuidi Nzambi, 6 nandi wuba kamba: “Vala ba bilumbu, mamanya moso amomo luidi mu kumona, mala tuluka, ayi valasa siala ko ni dimanya dimueka va mbata dimanya dinkaka.” 7 Bosi banyuvula: “A Nlongisi, thangu mbi mambu amomo mala monikina, ayi kidimbu mbi kiala tumonisa ti mawu mambelama kumonika?” 8 Nandi wuba kamba: “Banu keba keba muingi mubika vunuka, kibila bawombo bala kuizila mu dizina diama ayi bala tubanga: ‘Minu yidi Klistu’, mvandi bala tubanga: ‘Tsukulu yima fikama.’ Bikanu kuba landakana. 9 Mvandi, mu thangu muala kuwa batu kutubila matedi mimvita, ayi divunza, bikanu kuba nyikuka nyikuka. Kibila mambu amomo, mafueti monika theti, vayi tsukulu yalasa kuizila ko muna thangu beni.”

10 Bosi wuba kamba: “Tsi yala nuanisa tsi yinkaka ayi kintinu kiala nuanisa kintinu kinkaka. 11 Mvandi kuala ba zindikununu zinneni zi ntoto mu bibuangu biviakana, bidia biala ba phasi ayi kuala ba bimbevu biwombo. Mvandi batu bala mona mambu ma boma* ayi bidimbu binneni ku diyilu.

12 “Vayi, ava mawu mamonika, batu bala ku lukanga ayi bala mukuamisa, bala kumu nata mu zinzo zi zikhutukunu muingi ba lufundisa ayi bala kumu nata mu buloku. Mvandi bala kumu nata va ntuala mintinu ayi zimfumu, mu kibila ki dizina diama. 13 Mawu mala ku luvana luaku muingi luba vana kimbangi. 14 Diawu, bikanu kufika baka makani mu mintima minu, mu matedi mambu lunkuiza tuba muingi kuyikakidila, 15 kibila minu yala ku luvana nduenga ayi mambu mufueti tuba. Mawu mala vanga zimbeni zinu zioso babika ku lununga ayi ku lubayisa. 16 Kubotula kuandi amomo, mvandi matata minu, zikhomba zinu, basi dikanda dinu ayi bakundi binu, bala ku lukuekula ayi bala tuadisa lufua kuidi bawombo mu benu, 17 ayi bala kululenda kuidi batu boso mu kibila ki dizina diama. 18 Vayi, vasi ko ni nlengi wumueka mu mintu minu, wala zimbala. 19 Mu kibila ki kukindama kuinu, benu luala vukisa luzingu luinu.

20 “Bo luala mona ti masodi bama zungidila divula di Yelusalemi, buna zabanu ti mbungulu’andi yima fikama. 21 Batu bala ba ku divula di Yuda, bafueti tina ku mbata mongo, bo bala ba ku khati divula beni, bafueti basika ayi bo bala ba mu zitsola, babika kubue kota ku divula, 22 kibila bilumbu beni, yala ba thangu yi kufundisila mu busonga, muingi mambu moso masonama, masalama. 23 Kiadi ayi kiunda kuidi bakietu bala ba buemba ayi bala kuemika mu bilumbu beni, kibila vala ba ziphasi ziwombo, ziala tovula dikabu adidi. 24 Bawu bala fuila mu mbedi ayi bankaka bala kuba nata mu buvika, mu zitsi ziwombo. Ayi Yelusalemi, bala tatamana kuyidiatila kuidi zitsi zinkaka, nati thangu Nzambi kasikika, yala fuana.

25 “Mvandi, kuala ba bidimbu mu thangu, mu ngonda, ayi mu zimbuetila. Ayi batu va ntoto, bala ba nyikuka nyikuka, mukhambu zaba ma kuvanga, mu kibila ki biyoko bi mayo ma ḿbu. 26 Batu bala titumuka mu boma, mu kibila ki mambu bala mona va ntoto wumvimba, kibila mangolo ma diyilu mala nyikuka. 27 Bosi, luala mona Muana Mutu kukuiza mu matuti, na mongolo ayi nkembu wuwombo. 28 Vayi, bo muala mona mambu moso amomo kumonika, mufueti telama ayi kuvumuna mintu minu, kibila phulusu’inu yima fikama.”

29 Bosi wuba kamba kifuani akiki: “Talanu buboti mimfigu ayi minti mioso minkaka. 30 Mu thangu miawu mimbasisa mesa mamona, benu lummonanga ayi lunzabanga ti thangu yi mvula yima fikama. 31 Bobuawu mvandi, benu kumona mambu moso amomo kumonika, buna zabanu ti Kintinu ki Nzambi kima fikama. 32 Minu yiku lukanikisa ti mbandu ayiyi, yalasa vioka ko ava mambu amomo kumonika. 33 Diyilu ayi ntoto biala vioka, vayi mambu mami malasa vioka ko mukhambu salama.

34 “Vayi banu keba keba mu benu veka, muingi mubika kuazukila ngolo mu mintima minu, mu matedi mbi lunkuiza dia, mbi lunkuiza nua, ayi kukuazukila ngolo matedi luzingu, muingi kilumbu beni kibika kumu kuizila mu kinzimbukulu, 35 buka ntambu. Kibila kiawu kiala kuizila kuidi batu boso bankalanga va mbata ntoto. 36 Diawu, tatamananu kuba bakotuka mu kuvanganga minsambu, muingi lubaka bu kuvukila mu mambu moso amomo mafueti monika, ayi lubaka bu kutelemina va ntuala Muana Mutu.”

37 Mu phila ayoyo, nandi waba longanga ku tempelu, vayi bo buisi buaba kuilanga, nandi waba basikanga ayi waba viokisanga builu va kibuangu baba tedilanga mongo wu minti mi Olive. 38 Ayi meni meni, dikabu dioso diaba kuendanga ku tempelu muingi banyuwa.

22 Nkungi wu Mapha Makhambulu Luvi* bantedilanga Pasika waba fikama. 2 Zimfumu zi zinganga nzambi ayi ziescriba baba tomba luaku lumboti muingi babaka bu kunkangila, vayi bawu baba mona boma dikabu. 3 Diawu, Satana wukota* mu Yuda, no baba tedilanga Isikalioti, nandi wuba wumueka mu Kumi Wadi di bapostolo, 4 ayi nandi wuyenda kuidi zimfumu zi zinganga nzambi ayi kuidi batu baba kengidilanga tempelu muingi kutubila matedi, buidi kalenda kumvakudila kuidi bawu. 5 Bawu bayangalala mu kibila akiokio ayi bawizana kumvana zimbongo zi Palata. 6 Nandi wukikinina ayi waba tomba luaku lumboti muingi kamvakula kuidi bawu, mu thangu nandi kakhambu ba va khati nkangu wu batu.

7 Bo kilumbu ki Nkungi wu Mapha Makhambulu Luvi* kio baba vananga nkhailu wu Pasika kifuana, 8 Yesu wufila Petelo ayi Yoane, mu kuba kamba: “Yenda kubikanu kibuangu tunkuiza dila bidia bi Pasika.” 9 Bawu banyuvula: “A Mfumu, kuidi ngie wuntomba tukubikila biawu?” 10 Nandi wuba vutudila: “Bo lunkota ku divula, dibakala dimueka widi mu kunata kibasa ki nlangu wunkuiza mudengana. Nlandakananu ayi kotanu ku nzo yo nandi kankuiza kota. 11 Ayi kambanu mutu vuidi nzo: ‘Nlongis’itu be tutuma muingi tukuyuvula: “Khonzu mbi yidi sala bantambudilanga zinzenza, muingi minu ayi minlandikini miama tudila Pasika?”’ 12 Ayi dibakala beni wunkuiza lumonisa sala yinneni yidi ku kibanga, yikubuku na biuma bioso. Kubikilanu kuna biabioso bintombulu.” 13 Bosi bawu bayenda, ayi bayebata mamoso mu phila nandi kaba kambila, ayi bakubika bidia bi Pasika.

14 Bo thangu yifuana, nandi ayi bapostolo bandi bakala va meza. 15 Ayi nandi wuba kamba: “Yibedi beni phuila kudia yinu bidia bi Pasika ava yitovuka, 16 kibila minu yiku lukamba ti: Yalasa bue dia ko biawu, nati mambu moso mala salama mu Kintinu ki Nzambi.” 17 Ayi nandi wubonga mbungu yiba vinu, wuvanga nsambu ayi wutuba: “Bonganu mbungu ayiyi, ayi tambasananu yawu benu na benu, 18 kibila yiku lukamba ti: Kutona kuandi bubu, yalasa bue nua ko vinu nati Kintinu ki Nzambi kiala kuiza.”

19 Mvandi wubonga dipha, wuvanga nsambu, wubukuna diawu ayi wuba vana, mu kutuba: “Dipha adidi dinsundula nyitu’ama, yinkuiza vakulu mu kibila kinu. Tatamananu kuvanganga mawu, muingi muthebukilanga moyo.” 20 Nandi wuvanga momawu mambu mu mbungu, bo bamana kudia, nandi wutuba: “Mbungu ayiyi yinsundula luwawanu lumona lutedi menga mami mankuiza tengulu mu kibila kinu.

21 “Vayi zabanu ti mutu wunkuiza phakula widi yama va meza. 22 Bukiedika, Muana Mutu wenkuenda kuandi, dedi bo Masonoko matubila matedi nandi, vayi kiadi kuidi mutu widi mu kumvakula!” 23 Diawu, bawu batona kuyikuvusa baveka nani mu bawu waba belama kuvanga mambu amomo.

24 Bosi bawu batona kukuambila beni mu matedi nani mu bawu wulutidi. 25 Vayi nandi wuba kamba: “Zimfumu zi nza banyadilanga bankaka mu lukasu, ayi batu baba lutidi kimfumu baba tedilanga ‘bankua mamboti’. 26 Benu lubika ba buka bawu. Vayi no wulutidi va khat’itu kafueti ba buka muana kilezi ayi no wuntuama ntuala, kafueti ba buka kisadi. 27 Nani wulutidi, no widi wukala va meza voti no widi mu kutula bidia va meza? Kasi ko no widi wukala va meza? Vayi minu yidi va khat’inu banga mutu widi ku mutudila bidia va meza.

28 Vayi benu lusa kuthatuka ko mu ziphasi ziama zioso, 29 ayi minu yimvanga yinu luwawanu lu Kintinu, dedi bo Tat’ama kavangila yama luwawanu, 30 muingi benu ludia ayi lunua va mez’ama mu Kintinu kiama ayi mukala mu bikundu bi kimfumu muingi lufundisa 12 di mimvila mi Isaeli.

31 “Simoni, Simoni, yuwa: Satana kantomba muingi benu boso ba lusosa* dedi bo bansosilanga trigu. 32 Vayi yinsambilanga beni muingi kiminu kiaku kibika dekuka, ayi kiminu kiaku bo kiala bue kinda, kindisa zikhomba ziaku.” 33 Diawu nandi kankambila: “Yidi wukubama a Mfumu, muingi kukuenda yaku kuba kuandi mu buloku voti muingi kufua yaku.” 34 Vayi nandi wunkamba: “Petelo, minu yiku kamba ti: Bubu ava tsusu yikokula, ngie wunkuiza mbanga khumbu zitatu.”

35 Nandi wuba kamba mvandi: “Mu thangu yi lufila ayi yi lukamba muingi lubika nata khutu yi kutula zimbongo, ni tsaku yi kutula biuma ayi zisandali zinkaka, bukiedika ti vaba kiuma ki lukhambu?” Bawu bankamba: “Ndamba!” 36 Bosi nandi wuba kamba: “Vayi buabu, woso widi khutu yi kutula zimbongo ayi tsaku yi kutula biuma, bika kanata biawu; ayi woso wukhambulu mbedi, kasumbisa kikhutu kiandi kimbata muingi kasumba yimueka. 37 Kibila minu yiku lukamba ti mambu amama masonama matedi minu, mafueti salama: ‘Nandi bantadila mvandi buka nkua masumu.’ Bukiedika, mambu amomo, madi mu kusunduka mu minu.” 38 Bosi bawu bankamba: “A Mfumu, tuidi avava zimbedi wadi.” Nandi wuba vutudila: “Zifueni kuandi.”

39 Bo babasika, dedi bo bubela kifu kiandi, nandi wuyenda ku mongo wu minti mi Olive, ayi minlandikini miandi mvandi banlandakana. 40 Ayi bo bavitila va kibuangu baba kuenda, nandi wuba kamba: “Tatamananu kusambila muingi lubika bua mu zithotolo.” 41 Bosi Yesu wuba tatuka* mua nkadu, wufukama ayi wutona kusambila, 42 mu kutuba: “Tata, boti kuba tatula mbungu ayiyi kuidi minu. Vayi bakana ko bo minu yintombila, vayi mu phila ngie wuntombila.” 43 Bosi vayiza mbasi ayi yinkindisa. 44 Vayi nandi wuyiza ba beni mu kiunda, diawu kavangila beni minsambu; ayi nyufi* yaba doduka mu nyintu’andi yiba buka mabeti ma menga mandoduka va tsi. 45 Ayi bo kamana kusambila, nandi wutelama, wuyenda vo vaba minlandikini, wuyebabata balala, baba beni bavonga mu kibila ki kiunda. 46 Nandi wuba kamba: “Kibila mbi luidi mu kuladila? Telamanu ayi tatamananu kusambila, muingi lubika bua mu zithotolo.”

47 Muna thangu kaba koluka, vayiza nkangu wu batu ayi dibakala baba tedilanga Yuda no wuba wumueka mu Kumi Wadi di bapostolo, nandi waba kuba tuadisa, ayi wufikama Yesu bosi wumvana besu. 48 Vayi Yesu wunkamba: “Yuda, widi mu kuvakula Muana Mutu mu besu?” 49 Mu thangu batu baba kunzungidila bamona mambu maba belama kumonika, bankamba: “A Mfumu, tuba nuanisa mu zimbedi?” 50 Wumueka mu bawu wuzenga dikutu di khonzu yi lubakala di kisadi ki nkulutu wu zinganga nzambi. 51 Vayi Yesu wutuba: “Bikanu kuvanga mambu amomo!” Bosi nandi wusimba mu dikutu di kisadi beni ayi wumbelusa. 52 Yesu wukamba zimfumu zi zinganga nzambi, batu baba kengidilanga tempelu ayi bakulutu bayenda kuna muingi kuenlanda: “Minu yidi mvondi muingi luiza khanga na zimbedi ayi bimbondo? 53 Mu thangu yaba banga yinu ku tempelu kadika kilumbu, benu lusa kukhanga ko. Vayi ayiyi yawu thangu’inu muingi batu boso badi mu kuyadila ku kitombi bamonisa kimfumu kiawu.”

54 Diawu, bankanga ayi bannata nati ku nzo nkulutu wu zinganga nzambi. Vayi Petelo waba kuenlandakananga mu mua kinanu. 55 Bo batatika mbazu va nganda, baboso bakutakana ayi Petelo mvandi wuye kala vana. 56 Vayi kisadi kimueka ki nkietu bo kamona Petelo waba kota mbazu, wuntsikika thalu ayi wutuba: “Dibakala adidi mvandi wubedi yandi.” 57 Vayi Petelo wumanga mu kutuba: “A nkietu, minu yisa kunzaba ko.” 58 Mua thangu to yivioka, mutu wunkaka wummona ayi wutuba: “Ngie mvaku widi wumueka mu bawu.” Vayi Petelo wunkamba: “A dibakala, minu yisi ko wumueka mu bawu.” 59 Bo vavioka mu kutala mu kumona kilokula kimueka, dibakala dinkaka ditona kutuba: “Bukiedika, dibakala adidi mvandi wubedi yandi, kibila nandi widi musi Ngalili!” 60 Vayi Petelo wutuba: “A dibakala, minu yisa zaba ko mambu amomo ngie widi mu kutuba.” Ayi muna thangu beni, bo nandi kaba tuba, tsusu yikokula. 61 Mu phila ayoyo, Mfumu wubalula thalu kuba Petelo ayi wuntsikika thalu, bosi Petelo wutebuka moyo mambu Mfumu katuba, bo kankamba: “Bubu, ava tsusu yikokula, ngie wunkuiza mbanga khumbu zitatu.” 62 Bosi nandi wubasika, ayi mu kiunda wutona kudila.

63 Babakala bakanga Yesu batona kumvueza, kumbula, 64 ayi bo bamana kumfuka busu, bankamba: “Bikula! Nani ma kubula?” 65 Ayi baba kunkamba mambu mawombo muingi kumvueza.

66 Bo buisi bukia, bakulutu ba dikabu bakutakana na zimfumu zi zinganga nzambi ayi ziescriba. Bosi bawu banata Yesu ku Sinedrio ayi batuba: 67 “Boti ngie widi Klistu, wutu kamba.” Vayi nandi wuba kamba: “Kheti minu ku lukamba, benu luisinkuiza kikinina ko. 68 Mvandi minu ku luvana biuvu, benu luisinkuiza thambudila ko. 69 Vayi kutona kuandi bubu, Muana Mutu wunkuiza kala va khonzu lubakala lu Nzambi Nkua Ngolo Zioso.” 70 Diawu baboso banyuvudila: “Buabu, ngie widi Muana Nzambi?” Nandi wuba vutudila: “Benu veka luidi mu kutuba ti minu yidi Muana Nzambi.” 71 Bawu batuba: “Befu veka tuma kuwa mawu va munu’andi, kibila mbi kubue tombila zimbangi?”

23 Diawu nkangu beni wu batu babasika ayi banata Yesu kuidi Pilatu. 2 Ayi bamvunina mambu mawombo, mu kutuba: “Tube kue bata dibakala adidi widi mu kuvukumuna dikabu mu kuba kandimina kufuta ziphaku kuidi Sezali. Mvandi betuba ti widi Klistu, ntinu.” 3 Diawu Pilatu kanyuvudila: “Ngie widi Ntinu wu basi Yuda?” Nandi wumvutudila: “A Mfumu, ngie veka widi mu kutuba mawu.” 4 Pilatu wukamba zimfumu zi zinganga nzambi ayi nkangu wu batu wuba vana: “Minu yisimmona ko kibila muingi kuzengila nkanu dibakala adidi.” 5 Vayi bawu batatamana kutuba: “Nandi widi mu kutuadisa divunza ku divula dioso di Yuda mu malongi mandi, kutona kuandi ku Ngalili nati akuku.” 6 Bo kayuwa mawu, Pilatu wuyuvula boti dibakala beni wuba musi Ngalili. 7 Mu kuzaba ti Elodi nandi waba yadila kizunga beni, diawu Pilatu kafidila Yesu kuidi Elodi, kibila nandi mvandi wuba ku Yelusalemi mu bilumbu beni.

8 Bo Elodi kamona Yesu, nandi wuyangalala beni. Nandi waba tomba beni kumona Yesu, kibila waba kuwanga beni batu kutubila matedi nandi, ayi waba tomba kumona Yesu kuvanga dioso kua diambu di kukuitukila. 9 Bosi Elodi wutona kumvana biuvu biwombo, vayi Yesu kasa mvana ko ni mvutu. 10 Diawu, zimfumu zi zinganga nzambi ayi ziescriba batelama ayi babue mvubudila* mambu mawombo. 11 Mu kibila akiokio, Elodi va kimueka na masodi mandi, batona kulenza Yesu ayi kumvueza. Bawu bamvuika bikhutu bithalu, bosi bamvutula kuidi Pilatu. 12 Elodi ayi Pilatu baba kimbeni, vayi muna kilumbu beni, bayiza ba kikundi.

13 Bosi Pilatu wutumisa zimfumu zi zinganga nzambi, bakulutu ayi dikabu, 14 ayi wuba kamba: “Benu muthuadidi dibakala adidi buka ti widi mutu wumvukumunanga dikabu, ayi wuntuadisanga divunza. Minu yimveni biuvu muingi kumfiongunina buboti va ntual’inu, vayi yisa mona ko ni kibila mu dibakala adiodio, mu mambu moso lumfundidi. 15 Bukiedika, ni Elodi kasa mona ko diambu mu nandi, diawu kabe mvutudila kuidi benu. Ayi dedi bo mulenda muena, nandi kasa vanga ko ni diambu dintombulu kumvonda. 16 Diawu, minu yekuntovula ayi yekunkuekula.” 17 ——* 18 Vayi nkangu woso wu batu wuba vana wutenduka: “Vonda dibakala adiodio, ayi basisa Balabasi!” 19 (Balabasi beni bantula mu buloku mu kibila ki divunza katuadisa va divula ayi mu kuvonda batu.) 20 Pilatu wubue koluka yawu, kibila waba tomba kubasisa Yesu. 21 Vayi bawu batona kutenduka: “Ḿbanda va dikunzi! Ḿbanda va dikunzi!” 22 Pilatu wubue bakamba mu khumbu yintatu: “Kibila mbi? Diambu mbi dimbi kabe vanga? Minu yisa mona ko kibila muingi kunzengila nkanu wu lufua. Diawu, yakuntovula ayi yakunkuekula.” 23 Mu phila ayoyo, bawu batona kunkuika mu kutenduka muingi kavonda Yesu, ayi zimbembu ziawu, ziaba luta kuwakana. 24 Diawu Pilatu kabakila makani ma kuvanga mambu bawu baba dinda. 25 Pilatu wuyekula dibakala dikabu badinda, dio batula mu buloku, mu kibila ki divunza katuadisa ayi mu kuvonda batu. Vayi wuvana Yesu muingi bamvonda, dedi bo bawu baba tombila.

26 Ayi mu thangu baba kunnata, babuila dibakala dimueka wufumina ku tsola, baba tedilanga Simoni musi Sirene. Ayi bamvana dikunzi muingi kanata, mu kuelandakananga Yesu va mbusa. 27 Vaba mvandi batu bawombo baba kuenlandakanga, kubunda mvandi bakietu baba kue dilanga* mu kibila ki kiunda kiwombo. 28 Yesu wubalula thalu kuba bakietu beni ayi wuba kamba: “Bana ba Yelusalemi, bikanu kundila. Vayi dilanu mu kibila kinu veka ayi mu bana binu; 29 kibila vala ba bilumbu batu bala tubanga: ‘Mayangi kuidi bakietu badi bisita, kuidi bo bakhambu buta ayi bo bakhambu kuemika bana!’ 30 Ayi bala kamba miongo: ‘Wutu buila!’ Mvandi bala kamba mua miongo: ‘Wutu fuka!’ 31 Boti bawu badi mu kuvanga mawu bo nti wukhidi wubondama,* mambu mbi mala monika bo wawu wala kuma?”

32 Mvandi baba nata babakala buadi baba mimvondi, muingi baba vonda va kimueka na Yesu. 33 Ayi bo bavitila va kibuangu baba tedilanga Kibuangu ki Mimvesi mi Ntu, bambanda va dikunzi, ayi va khonzu’andi babanda mvandi mimvondi beni, wumueka ku khonzu’andi yi lubakala ayi wunkaka ku khonzu yi lukietu. 34 Vayi Yesu wutuba: “A Tata, wuba lemvukila, kibila basa zaba ko mambu badi mu kuvanga.” Mvandi, bawu bata kisavu mu kusadila dimanya diba buka di lidon, muingi bakabana bikhutu biandi. 35 Batu baba vana batelama baba kuntalanga. Vayi bakulutu ba dikabu baba kumvueza ayi baba tuba: “Nandi wuvukisidi bankaka, boti nandi widi Klistu, Mutu Nzambi Kasola, buna bika kayivukisa naveka.” 36 Mvandi masodi maba vana baba kumvueza ayi bamvana vinu basobikisa na kititi kindudi, 37 ayi baba tuba: “Boti ngie widi Ntinu wu basi Yuda, wuyivukisa.” 38 Mvandi basonika va dibaya diba va mbat’andi: “Awuwu widi Ntinu wu basi Yuda.”

39 Bosi wumueka mu mimvondi wuba yandi va dikunzi wutona kumvueza, mu kutuba: “Ngie wisi ko Klistu? Wuyivukisa, mvandi wutu vukisa!” 40 Vayi mvondi wunkaka wutona kunsemba, mu kutuba: “Ngie wisi ko boma bu Nzambi, mu kutambula loluawu lufundusu na dibakala adidi? 41 Befu tufueni mu kutambula lufundusu alulu, mu kibila ki mambu mambi tuvengi. Vayi dibakala adiodio, kasa vanga ko ni diambu dimbi.” 42 Bosi dibakala beni wutuba: “A Yesu, thebukila moyo bo wala kota mu Kintinu kiaku.” 43 Yesu wunkamba: “Bukiedika yiku kamba mu kilumbu akiki: Ngie wala ba yama ku Paladizu.”

44 Kiba kilokula kinsambanu, kheti bobo vayiza wala kitombi kingolo va kizunga kioso kinani, nati mu kilokula ki vua, 45 kibila muinya wuzimbala. Bosi nledi* wuba ku tempelu, wukakuka mu bitini biodi. 46 Ayi Yesu wutenduka mu kutuba: “A Tata, yimvana luzingu luama* mu mioko miaku.” Bo kamana kutuba mambu amomo, nandi wumana monyo. 47 Bo nkulutu masodi kamona mambu amomo kumonika, wutona kuzitisa Nzambi, mu kutuba: “Bukiedika, dibakala adiodio wubedi wusonga.” 48 Ayi batu boso baba bakutakana vana, bo bamona mambu amomo kumonika, bavutuka ku nzo mu kiunda. 49 Baboso banzaba, baba batelama ku kinanu. Mvandi bakietu baba minlandikini miandi kutona ku Ngalili, baba vana ayi bamona mambu amomo.

50 Vaba dibakala dimueka baba tedilanga Yozefi, wumueka mu bakulutu ba nzo yi lufundusu,* wuba dibakala dimboti ayi wusonga. 51 (Nandi kasa kikinina ko kubuela mioko mambu bawu bavanga.) Nandi wuba musi Alimateia, divula dimueka di Yuda ayi waba vingila Kintinu ki Nzambi. 52 Nandi wuyenda kuidi Pilatu, ayi wundinda nyitu yi Yesu. 53 Bosi nandi wubotula nyitu beni vana, wuzinga yawu va dilensola dithalu, ayi wutula yawu va dibumbi kazibula va khati dimanya, dio bazikidiabu ko ni mutu. 54 Kiba kilumbu ki khubumunu, ayi kilumbu ki kisabala kiaba belama kutona. 55 Vayi bakietu bayiza yandi kutona ku Ngalili, mvandi bayenda vana ayi bamona dibumbi beni. Bamona buidi batudila nyitu’andi kuna. 56 Bosi bavutuka muingi kue kubika nzeta yi mfimbu wumboti. Vayi dedi bo zithumu ziaba tubila, bawu bavunda mu kilumbu ki kisabala.

24 Mu kilumbu kitheti ki sabala, meni meni bawu bayenda ku dibumbi ayi banata nzeta yiba mfimbu wumboti bakubika. 2 Vayi bawu bamona ti dimanya diaba fuka dibumbi beni ba dinunguna, 3 ayi bo bakota, basa kue bata ko nyitu yi Mfumu Yesu. 4 Mu thangu baba kuituka mu mambu amomo, va khonzu’awu vamonika babakala buadi bavuata minleli minlenzama. 5 Bakietu beni baba mu boma, diawu bayinikina thalu’awu. Bosi babakala beni baba kamba: “Kibila mbi luidi mu kutombila mutu widi wumonyo ku dibumbi? 6 Nandi kasi ko akuku, kibila bamvulubusidi. Tebukanu monyo ti bo kaba ku Ngalili nandi wutuba ti, 7 Muana Mutu bala kumvakula kuidi bankua masumu, bala kumvondila va dikunzi ayi mu kilumbu kintatu Nzambi wala kumvulubusa.” 8 Ayi bawu batebuka moyo mambu kaba kuba kambanga; 9 bo bananguka ku dibumbi, bawu bakamba mambu moso amomo kuidi Kumi Mueka di bapostolo ayi batu bankaka. 10 Bakietu beni baba Malia Madalena, Zuana ayi Malia ngudi Tiagu va kimueka na bakietu bankaka bazabikisa mambu amomo kuidi bapostolo. 11 Vayi, bawu baba muena ti mambu amomo masa ba ko makiedika ayi bawu basa kikinina ko mu bakietu beni.

12 Vayi Petelo wuduma wuyenda ku dibumbi beni, bo kavitila wuyinama muingi kutala kuna khati, vayi minleli to kamona kuna. Mu phila ayoyo, nandi wuvutuka ayi waba kuyikuvusa mambu mbi mamonika.

13 Muna kilumbu beni, babuadi mu bawu baba kuenda ku buala bumueka baba tedilanga Emausi, buawu buba kinanu ki 11 di zikilometro na divula di Yelusalemi. 14 Ayi bawu baba kue yolukanga matedi mambu mamonika.

15 Mu thangu baba kue yolukanga ayi baba kue findasananga ziphaka matedi mambu mamonika, Yesu wu bafikama ayi wutona kudiata yawu, 16 vayi bawu basa zaba ko ti nandi wuba Yesu. 17 Nandi wuba yuvula: “Mambu mbi muidi mu kue yolukanga?” Bawu batelama ayi baba beni mu kiunda. 18 No baba tedilanga Kleopa wumvutudila mu kutuba: “Ngie widi nzenza wunkalanga ngie veka ku Yelusalemi wukhambu zabila mambu madi mu kuvioka kuna mu bilumbu abibi?” 19 Nandi wuba yuvula: “Mambu mbi?” Bawu bamvutudila: “Mambu matedi Yesu, musi Nazaleti. Kuba kuandi va ntuala Nzambi voti va ntuala batu, nandi wumonisini bivisa ti wubedi ḿbikudi wungolo, mu mambu kavengi ayi katubidi, 20 ayi zimfumu zitu zi zinganga nzambi ayi bakulutu bamvakudi, banzengidi nkanu wu lufua ayi bamvondidi va dikunzi. 21 Vayi befu tuaba vingila muingi dibakala adiodio kiza kula Isaeli. Ayi kubotula kuandi mambu amomo, akiki kiawu kilumbu kintatu tona mambu amomo mamonikizi. 22 Mvandi, tube kuituka beni mu kipholo kio mua ndambu di bakietu babe kuenda meni meni ku dibumbi babe tutuadila 23 ayi bo babe khambu kue bata nyitu’andi kuna, babe vutuka ayi babe tukamba ti mbasi yibe ba monikina ayi mbasi beni beba kamba ti, nandi widi wumonyo. 24 Diawu, mua ndambu mu batu va khat’itu babe kuenda ku dibumbi, vayi basa mmona ko ayi babe kue bata mamoso dedi kuandi bo bakietu beni babe tubila.

25 Diawu, nandi wuba kamba: “Buidi benu luididi abobo buvungisi ayi lukhambu fika kikinina mu mambu mimbikudi batuba! 26 Bukiedika ti vabasa tombulu ko Klistu kuviokila mu mambu amomo maphasi, muingi katambula nkembu’andi?” 27 Ayi kutonina kuandi kuidi Mose nati mimbikudi minkaka, nandi wuba sudikisa buboti mambu bawu batuba matedi nandi mu Masonoko moso.

28 Bosi bawu bavitila va difula di buala beni baba kuenda, ayi nandi wuvunikisa buka ti waba kuenda ku kibuangu kinkaka. 29 Vayi bawu baba tatamana kundinda muingi kakala yawu mu kunkamba: “Kala yitu kibila kilumbu ki mamana ayi buisi buenkuila.” Diawu, nandi wu kota ayi wukala yawu. 30 Ayi mu thangu baba dia, nandi wubonga dipha wuvanga nsambu, wubukuna diawu ayi wutona kuba kabila. 31 Bosi mesu mawu mazibuka ayi bazaba ti wuba Yesu; vayi nandi wuzimbala va ntual’awu. 32 Ayi bawu bayikambasana: “Bukiedika mambu kabe tukamba “mabe nyikuna beni mintima mitu bo kafina yolukanga yitu mu nzila, mu thangu kabe tusudikisa buboti Masonoko.” 33 Muna thangu beni, bawu bananguka ayi bavutuka ku Yelusalemi ayi bayenda kue bata Kumi Mueka di bapostolo ayi batu bankaka baba yawu bakutakana, 34 bawu baba tuba: “Bukiedika, Mfumu babe mvulubusa ayi nandi bemonikina Simoni!” 35 Diawu, bawu bazabikisa mambu moso maba monikina mu nzila, ayi phila bawu babakudila ti nandi wuba Yesu, bo kabukuna dipha.

36 Muna thangu baba tubila mambu amomo, Yesu wumonika va khati’awu ayi wuba kamba: “Bika ndembama yiba yinu.” 37 Vayi, bawu baba kuituka ayi baba mu boma mu kuyindula ti kivangu ki kiphevi bamona. 38 Diawu Yesu kaba kambila: “Kibila mbi luididi mu kiunda ayi lukadidi divuda mu mintima minu? 39 Talanu mioko miama ayi bitambi biama, minu kuandi. Tsimbanu ayi monanu, kibila kivangu ki kiphevi kisi ko nsuni ni mimvesi dedi bo benu veka luidi mu kumuena.” 40 Ayi bo kaba tuba mawu, wuba monisina mioko ayi bitambi biandi. 41 Vayi kheti bobo, bawu basa fika kikinina ko mu kibila ki mayangi ayi mu kuba monikina mu kinzimbukulu. Diawu nandi kaba kambila: “Luidi avava kiuma ki kudia?” 42 Bosi bawu bamvana kitini ki mfu yiyangu, 43 bosi nandi wubonga mfu beni ayi wudia yawu vantual’awu.

44 Nandi wuba kamba: “Mambu amama mawu minu yaba ku lukambanga bo yiba yinu ti, mamoso masonama mu Minsiku mi Mose mu masonoko ma Mimbikudi, ayi mu Minkunga matedi minu mafueti salama.” 45 Bosi nandi wuba sadisa bavisa tsundu yi Masonoko. 46 Ayi nandi wuba kamba: “Madi masonama ti, Klistu wala tovuka ayi mu kilumbu kintatu Nzambi wala kumvulubusa mu bafua; 47 ayi mu dizina diandi, tsangu yitedi kubaka nlemvu wu masumu, yala samunu mu zitsi zioso kutonina kuandi ku Yelusalemi. 48 Benu luala ba zimbangi mu mambu amomo. 49 Ayi zabanu ti yala mufila kio Tat’ama ka lukanikisa. Vayi tatamananu ku divula adidi, nati muala tambula mangolo mamfumina ku diyilu.”

50 Diawu, nandi wuba nata ku nganda divula, nati ku Betania; wuvumuna mioko miandi ayi wuba sakumuna. 51 Bo kamana kuba sakumuna, nandi wuba tatuka ayi Nzambi wunnata ku diyilu. 52 Minlandikini bafukama ayi banzitisa, bosi bavutuka ku Yelusalemi mu mayangi mawombo. 53 Bawu baba tatamananga kuba ku tempelu, muingi kuzitisa Nzambi.

Tala Tsudukusu Bikuma.

Voti: “kuvanga mintima mi matata kuvutuka kuidi bana bawu.”

Voti: “mbembu yi mababa.”

Lit: “mboti’aku.”

Tala Tsudukusu Bikuma.

Lit: “nzo yi Davidi.”

Voti: “muana bebe; muana ndengi.”

Voti: “bayundula.”

Voti: “biduka.”

Lit: “Klistu.”

Voti: “kuyifuisa nzala; kusingama; kumina nsoki.”

Batu baba bazabakana kuidi bawu.

Voti: “pa; kiyungulu.”

Voti: “yikhambu dokanga.”

Wunsundula Filipi.

Voti: “kukuaka.”

Voti: “thangu yi kubaka lunungu va mesu ma Yave.”

Voti: “zifebre.”

Voti: “kiziba.”

Lit: “Tsadisa yiba wudiodila.”

Kilumbu ki kuvunda.

Voti: “kubela.”

Voti: “zimvuala.”

Mu thangu yikhulu, batu baba kifu ki kutulanga zibolsu ku ntuala kikhutu, voti baba futikanga kikhutu muingi kuvanga khutu yi kunatina biuma ba kuba vana.

Lit: “kiuka kidi mu ntim’andi.”

Voti: “bithalu.”

Dizina di mfalisi wutumisa Yesu.

Diawu dinsundula diyanga di Ngenesale, voti ḿbu wu Ngalili.

Kuma banzikilanga batu.

Voti: “dudanga.”

Lit: “Legião.” Legião diba dizina baba tedilanga nkangu wu masodi ma basi Loma mu thangu yikhulu, mu nkangu beni muba mu kutala ayi mu kumona 4.000-6.000 di masodi.

Voti: “dibulu diwonguka; divinda.” Tala Tsudukusu Bikuma.

Lit: “phevi’andi yivutuka kuidi nandi.” Tala Tsudukusu Bikuma.

Voti: “Klistu.”

Voti: “Zimbaku.”

Lit: “vama va kutula ntu.”

Voti: “ zimevua.”

Mansundula kuviokisa beni thangu muingi kubila mutu. Dedi: kubumbasana, kuvanasana zibesu ayi kukoluka beni.

Voti: “bikhaati.”

Lit: “dipha.”

Lit: “zipholo.”

Voti: “litchio.”

Voti: “kikhaati.”

Lit: “luzala lu Nzambi.”

Voti: “fermento.”

Lit: “côvado.”

Voti: “phemu yimbazu, yimfumina ku thandu.”

Voti: “va tsitsi nti.”

Voti: “fermento.”

Kimbevu kimvanganga nyitu kudinda, mu kibila ki kuba nlangu wuwombo mu nyitu.

Voti: “nzitusu.”

Lit: “Dracma.” Dracma, ziba zimbongo zi palata basi ngeleko baba sadilanga.

Voti: “muana kilezi.”

Voti: “wisinkuiza bue thuadisanga ko bisadi bi nzo’ama.”

Lit: “bana ba kiezila.”

Lit: “busina bukhambulu busonga.”

Voti: “minledi miba ndimba yimboti ayi yinlezamanga, bantedilanga púrpura ayi mivangulu mu linho.”

Voti: “nsemba.”

Nti wumbutanga makundi bantanguninanga amora.

Voti: “bama diodila.”

Mu lutangu alulu, kikuma sofolo kinsundula mamanya ma mbazu.

Voti: “tabikila.”

Tala Ap. A3.

Voti: “zinyumvu.”

Nti bantedilanga sikômoro.

Lit: “mina.” Mina yimueka ziba zimbongo baba futanga kisadi mu zingonda zitatu zi kisalu.

Lit: “kufiongunina.”

Kibila lukanu luandi lu kuvulubusa batu, luidi lu lufiatu.

Voti: “mambu ma tsisi.”

Voti: “Fermento.”

Voti: “wutuadisa.”

Voti: “Fermento.”

Voti: “luthota.”

Lit: “kinanu kilenda vitila dimanya mutu kankubila mu mioko.”

Voti: “liufi.”

Voti: “mvunina.”

Tala Ap. A3.

Lit: “baba dila mu kue bundanga mintima, mu kibila ki kiunda.”

Voti: “wu nlangu.”

Voti: “kurtina.”

Lit: “phevi’ama.” Tala Tsudukusu Bikuma.

Voti: “Sinedrio.”

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila