Nongo yi Luzingu
Yave wu Tusadisanga ‘Voso Vama Tuidi’
TULENDA kuituka ba ku tuvana malongi “tuyonzuka vama ba tuvata.” Mawu mamonikina yaya Mats ayi yaya Ann-Catrin. Buidi mawu ma basadisila?
Yaya Mats ayi yaya Ann-Catrin bakota kikola ki Ngiliadi mu mvu 1979 ayi buviokila thangu baba fila muingi besadila ku Irã, Zaire, Tanzânia, Maurício ayi Mianmar. Nlongisi wu kikola ki Ngiliadi yaya Jack Redford, wuvana malongi kuidi bakuela abobo, mu ku bakamba bayonzuka vama ba bavata, ayi khumbu ziwombo vaba tombulu bawu kusadila dilongi adiodio. Bika bawu ba tusudikisa.
Buidi mu zabila kiedika?
Mats: Mu thangu mvita wummuadi wulutidi mu nza, matata mama baba kalanga ku Polônia, ayi tat’ami waba monanga mambu mambi kinganga ki Catolica kiaba vanganga. Vayi kheti bobo, nandi waba tubanga: “Vadi vama tulenda bakudila kiedika,” buviokila thangu yimona ti mawu maba makiedika. yisumbila zibuku ziwombo. Yimueka mu zibuku beni baba zitedilanga, Conhecimento Que Conduz à Vida Eterna. Ntu diambu yi buku beni yiphana phuila yi kutanga yawu. Diawu va builu mu kilumbu yisumba buku beni, minu yitona kutanga yawu, ayi vameni yiba lufiatu ti yibe bakula kiedika.
Tona mu Ngonda Yinna mu mvu 1972, minu yitona kutanga binongo biwombo bi zimbangi zi Yave, ayi yibakula mimvutu miwombo mi Kibibila. Yikimuena buka dibakala no Yesu katubila, wusumbisa biabioso kaba bo kabakula kiuka ki luvalu. Minu yibika kumbusa makani mami ma kukota ku faculdade ayi kuba mfelimi, muingi kuzabikisa kiedika ki Kibibila yibakula. (Matai 13:45, 46) Diawu yibotama mu kilumbu 10 Ngonda Kumi Yimueka mvu, 1972.
Bo vavioka mvu mueka, matata mama ayi khomb’ama wu kilezi bakikinina kiedika ayi babotama. Mu Ngonda Sambuadi mu mvu 1973, Yikota mu kisalu ki thangu ka thangu. Yisala va kimueka na zikhomba ziwombo baba beni kifuza mu kisalu ki kusamuna, ayi wumueka mu bawu wuba khomba mueka wuba beni kitoko baba tedilanga Ann-Catrin. Befu tutona kuyizolasana ayi tukuelana mu mvu 1975, tusadila mimvu minna ku divula dimueka bantedilanga Strömsund, kibuangu kiba beni kitoko ku Suécia.
Ann-Catrin: Tat’ama wulonguka kiedika, bo kaba manisa faculdade ku Stockholm. Minu yiba to zingonda zitatu mu thangu beni, vayi nandi waba kundatanga mu zikhutukunu ayi mu kisalu ki kusamuna. Mam’ama kabasa zolanga ko mawu, ayi waba tombanga kubakula mambu mambi matedi zimbangi zi Yave. Bo kasa nunga ko kubakula ni diambu, buviokila thangu nandi wuyiza botama. Bo yidukisa 13 di mimvu yibotama, ayi bo yiba 16 di mimvu, yiyiza ba ntuami ntuala. Bo yaba sadila ku Umeå, kibuangu kiba beni tsatu yi minsamuni, yitambula kiyeku ki kuba ntuami ntuala wufilu.
Buviokila thangu, Mats ayi minu tukuelana, ayi tusadisa batu bawombo kulonguka kiedika. Mu batu tusadisa muba Maivor, ditoko dimueka wubika kubue tanga bisavu kaba zolanga muingi kuba ntuami ntuala na khomb’ami wu kilezi. Bawu bakota kikola ki Gileadi mu mvu 1984 ayi badi mu kisalu ki misioni ku Equador.
Buidi musadila dilongi: ‘Yonzuka vama ba muvata,’ mu biyeku biwombo mutambula mu kisalu ki misioni?
Mats: Tuaba tambulanga biyeku bimona khumbu ziwombo. Diawu tuaba vanganga mangolo muingi kulandakana kifuani ki Yesu ki kukikulula. (Kolo. 2:6, 7) Dedi, bo baba tufilanga ku kibuangu kimueka, tuaba vanganga mangolo muingi kubika kuika zikhomba bavangilanga mambu mu phil’itu, vayi befu tuaba balulanga mua mambu va kutombulu, muingi kuvisa kibila mbi bawu bamvangilanga mambu mu phila yiviakana. Mvandi tuaba longukanga bikhulu biawu muingi kuvisa phil’awu yi kuyindudila. Mu kulandakana kifuani ki Yesu, befu tuaba konzukanga voso vama ba tuvata, voti mu kioso kua kiyeku tuaba tambulanga.—Minku. 1:2, 3.
Tuaba vanganga ziviaje ziwombo muingi kue tala bimvuka ku Zaire
Ann-Catrin: Muingi nti wumena vantombuluanga mvandi muinya. Bobuawu mvandi, Yave wumbanga muiny’itu. (Minku. 84:11) Nandi wu tuvana zikhomba zi kiphevi mu nza yimvimba. Dedi mu kimvuka kitu ku Tehran, ku Irã, zikhomba ba tuyamba mu luzolo. Tuaba tomba kukala kuna, vayi mu Ngonda Sambuadi mvu 1980, bakandimina kisalu kitu ku tsi beni, diawu ba tuvana to bilumbu biodi muingi tubasika kuna. Mu kibila akiokio, ba tufila ku Zaire (Congo), ku África.
Tuba beni mu mayangi mu kiyeku kitu ku Zaire, mu mvu 1982
Yidila bo ba tuzabikisa ti tuenkuenda kue sadila ku África. Kukuwa ti kuawu kuba zinyoka ayi zimbela ziwombo, yiba beni mu boma. Vayi bakundi bama buadi, basadila kuna bakhamba: “Ngie wubedi’abu ko kuna, wunkuiza zola kusadila ku África.” Ayi mawu mamonika. Zikhomba kuna ba tumonisa luzolo. Bo vavioka sambanu di mimvu, vaba tombulu tu basika ku Zaire kibila bazabikisa ti bankuiza kandimina kisalu kitu. Vayi kutsi ntima, yaba sambila muingi tutatamana ku África.
Mayangi mbi mubaka mu mimvu mioso amiomio?
“Kivinga” kitu ku Tanzania, mu mvu 1988
Mats: Tuvanga bukundi na zikhomba zi zitsi ziwombo baba mu kisalu ki misioni. Mvandi tumona beni mayangi kutuadisa ndongukulu yi kibibila kuidi batu bawombo. Yilendi zimbakana ko phila zikhomba ku África ba tuyamba mu mayangi ayi ba tumonisa luzolo. Kheti basa ba ko biuma biwombo, ba tuvana vama va kulala mu zinzo ziawu. (2 Ko. 8:3) Kutsuka kadika kilumbu, minu ayi Ann-Catrin, tuaba kolukanga mambu mamboti ma tumonikina mu kilumbu ayi tuaba tondanga Yave mu mawu. Yaba zolanga beni mambu amomo.
Ann-Catrin: Yizola beni kuzingila va kimueka na zikhomba zi zitsi ziviakana, ayi kulonguka zimbembu zimona dedi farsi, francês, luganda ayi suaíli muingi kuvana kimbangi kuidi batu baba vuanga nkinza diambu di Nzambi. Tusadisa bawombo baba minlandikini mi Yesu, tuvanga bakundi bamboti ayi tusala yawu va kimueka mu kisalu ki Yave.—Sefa. 3:9.
Mvandi tumona bivangu biwombo bi Yave bi kukuitukila. Kadika thangu tuaba tambulanga kiyeku kimona mu kisalu ki Yave, tuaba monanga ti Yave nandi waba tutuadisa mu ziviaje tuaba vanganga. Bukiedika nandi wu tusakumuna mu phila tukhambu yindudila.
Tusamuna mu bibuangu biwombo ku Tanzânia
Mambu mbi maphasi muviokila ayi mbi bi musadisa kununga mawu?
Mats: Tubakana mu bimbevu biwombo, kubunda mvandi malaria. Ayi mvandi vaba tombulu Ann-Catrin bampasula mu thinu. Tuaba kuazuka mvandi matedi buidi bu kukiebila matata mitu bama nuna. Diawu, tuyangalala beni kumona ti zikhomba zi kiphevi bakivana mu luzolo ayi mu mayangi muingi kusadisa matata mitu. (1 Ti. 5:4) Vayi kheti bobo, tuaba banga mayindu ma kuvutuka muingi kuba yawu ayi kuba kieba.
Ann-Catrin: Mu mvu 1983, bo tuaba sadilanga ku Zaire, yibakana cólera. Dotoli wukamba Mats: “Bubu, wufueti kunnata ku tsi yinkaka. Mu kilumbu kilanda, tumaka mu vião ayi tuyenda ku Suécia.
Mats: Tutona kudila beni, kibila tuyindula ti tuembika kisalu kitu ki misioni. Vayi, Ann-Catrin wubeluka mu kimbevu kaba, ayi bo vavioka mvu mueka, tuvutuka ku Zaire mu kimvuka kimueka bankolukanga suaíli, ku Lubumbashi.
Ann-Catrin: Thangu tuviokisa ku Lubumbashi, yiyiza ba mu buemba, vayi mu kinzimbukila buemba beni bubotuka. Kheti tusa ba ko makani ma kubuta bana, yiba beni mu kiunda bo mawu mamonika. Mu thangu ayoyo, Yave wu tusakumuna mu phila tukhambu yindudila. Thalu yi batu baba longuka yitu Kibibila yibuelama. Tuba 35 di minsamuni mu kimvuka, vayi mu mvu mueka to thalu yibuelama ayi tuyiza ba 70 di minsamuni. Va thonono, 40 di batu to baba landakananga zikhutukunu, vayi thalu ayoyo yiyiza buelama mu 220 di batu mu zikhutukunu. Tuba mawombo ma kuvanga mu kisalu ki kusamuna, ayi lusakumunu alolo tutambula ma khindisa beni. Vayi khumbu zinkaka, tuaba kolukanga matedi muana tubina buta ayi tuntelimina mu mayangi thangu Yave kala manisina kiunda kitu mu nza yimona.
Mats: Kilumbu kimueka, Ann-Catrin wuyiza ba beni wuvonga. Bambakula mbela yi câncer de cólon, ayi vaba tombulu bamphasula. Vayi bubu, yidi mua kikhati ayi Ann-Catrin wumvanganga mamoso kannunga mu kisalu ki Yave.
Tubakula ti vaba batu bankaka mvawu baba viokila mu mambu maphasi. Bo bavonda batu bawombo ku Ruanda mu mvu 1994, tuyenda kue tala bakundi bitu baba ku kibuangu banyambilanga zinzenza. Kumona kiminu ayi lukuikumunu luawu, matsadisa kuvisa ti Yave kalenda kieba zitsatu zi dikabu diandi voso vama badi.—Minku. 55:22.
Ann-Catrin: Tuviokila mu mambu mankaka maphasi bo tuyenda kue tala Filiali bayundula ku Uganda mu mvu 2007. Bo bamana kuyundula Filiali beni, tuviaja ku Nairóbi ku Quênia, va kimueka na 25 di zikhomba baba mu kisalu ki misioni ayi zikhomba baba sadilanga ku Beteli. Ava tuvitila ku frontera muingi tukota ku Quênia, mua altocarro yimueka yi tubunda. Muna thangu beni, motorista ayi zikhomba zitanu bafuila vana. Khomba mueka wunkietu bannata ku lupitali, vayi wuyiza fua kuna. Tuidi beni phuila yi kubue bamona mu luvulubukusu.—Yobi 14:13-15.
Buviokila thangu tuyiza beluka mu zimbeza ayi mu nyitu. Vayi minu ayi Mats, tuaba tovuka mu mayindu, mu kibila ki acidente beni. Khumbu zinkaka va builu yabasa bakanga ko tolo ayi yaba kuazukanga beni. Vayi kusambilanga kuidi Yave ayi kutanga matangu ma Kibibila makindusulu, ma tusadisa kuba bavumbama. Mvandi tutambula lusalulu lu mimfelimi bapisuka. Bubu, tumana ba bavumbama ayi tunsambilanga muingi Yave kabomba batu bankaka mvawu bamviokila mu ntindu mambu beni tuviokila.
Mu thangu muviokila mu mambu maphasi, ngie wutuba ti Yave wu musimba dedi bo bansimbilanga matchio. Mbi waba tomba kutuba?
Mats: Mu mbembu yi Suaili, bansadilanga bikuma “Tumebebwa kama mayai mabichi,” muingi kutubila “ba tusimba dedi matchio.” Dedi bo mutu kasimbanga matchio mu keba keba muingi mabika kubudika, Yave wu tu kiebanga mu biyeku bioso tuntambulanga. Khumbu zioso tuaba bakanga biuma bioso biaba tombulu. Phila yimueka Yave ka tumonisanga luzolo luandi yidi mu nzila Dingumba Dintuadisi.
Ann-Catrin: Yintomba kuzabikisa phila yimueka yimona lusalusu lu Yave. Kilumbu kimueka, bathela muingi bakhamba ti banata tat’ama ku lupitali. Mats waba beluka mu kimbevu ki malaria, ayi tusa ba ko zimbongo muingi tu vutuka ku nzo. Diawu tubaka makani ma kusumbisa dikalu ditu. Muna thangu beni, babue tutela kuidi bakuela bamueka bavisa mambu tuaba viokila ayi baba bakubama muingi ku tuvana zimbongo muingi tuvanga viaje. Ayi khomba wunkaka wunkietu yima nuna wu tutela muingi ku tuvana zimbongo kaba lundanga muingi kusadisa batu badi mu tsatu. Mu mua minutu, Yave wu tusadisa mu mambu beni.—Ebe. 13:6.
Mambu mbi mulonguka mu nduka 50 di mimvu mu viokisa mu kisalu ki thangu ka thangu?
Mu kiyeku kitu kimona ku Myanmar
Ann-Catrin: Yivisa ti mangolo mitu mankuizilanga mu ‘kutatamana bavumbama ayi kufiatila mu Yave.’ Bo tumfiatilanga mu Yave, nandi wu tusadisanga kununga mambu moso maphasi. (Yesa. 30:15; 2 Lusa. 20:15, 17) Mu kusadila Yave mu ntima woso mu kadika kiyeku tuaba tambulanga, nandi wu tusakumuna mu phila tukhambu yindudila.
Mats: Yilonguka nkinza wu kufiatilanga mu Yave mu moso kua mambu mu luzingu muingi kubaka lunungu luandi. (Minku. 37:5) Yave wudukisa mambu kakanikisa ti wunkuiza tukieba. Nati bubu, tukhidi monanga nandi kuvanga mawu mu kiyeku kitu kimona ku Beteli yi Myanmar.
Tuntomba muingi zikhomba zi matoko ba kivananga mu kisalu ki Yave, bamona loluawu luzolo lukuikama Yave ka tumonisanga. Tuidi lufiatu ti bawu bala mona mawu, ba kubika muingi Yave ka basadisa bayonzuka vama bala ba vata.