Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu
6-12 NGONDA YINTANU
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | 2 KOLINTO 4-6
“Befu Tuvonganga ko”
(2 Kolinto 4:16) Diawu tuvonganga ko, kheti kimutu kitu kilembu biva, vayi kimutu kitu ki khati kilembu kituka kimona kadika kilumbu.
w04 15/8 25 ¶16-17
Bika Kuvutuka Ḿbusa, Kheti Widi Wuvonga
16 Bukiedika ti kukieba buvinya buitu bu kiphevi nkinza beni. Boti kikundi kitu na Yave Nzambi kidi kikinda, ḿba tulenda ba bavonga mu kinsuni, vayi tulendi vonga ko kumbuongimina. Yave nandi ‘wumvananga mangolo kuidi mutu widi wuvonga, ayi wumbwelanga buvinya kuidi mutu khambulu mangolo.’ (Yesaya 40:28, 29) Mvuala Polo wuviokila mu mambu amomo, wuvisa kiedika beni bo kasonika: ‘Diawu tuvonganga ko, kheti kimutu kitu kilembu biva, vayi kimutu kitu ki khati kilembu kituka kimona kadika kilumbu.’—2 Kolinto 4:16.
17 Tala kikuma ‘kadika kilumbu.’ Mawu mammonisa ti tufueti bakanga ndandu kadika lumbu mu mambu ma kiphevi Yave katuvananga. Khomba mueka yinkieto wusala mu lukuikumunu buka misioni mu 43 di mimvu, wuviokila mu thangu yi kiunda kingolo ayi phokongo, vayi nandi kasa vonga. Nandi wutuba: “Yiyiza ba kifu ki kukotukanga meni meni, ayi ava kutona kiosokua kisalu, yimbakanga thangu muingi kusambila kuidi Yave ayi kutanga Kibibila. Mawu makutsadisanga kukindama nate bubu.” Tulenda fiatila mu mangolo ma Yave yosokua thangu befu ba kifu ki ‘kadika kilumbu’ kusambila kuidi nandi, kuyindula zikhadulu ayi zikhanu ziandi.
(2 Kolinto 4:17) Bila, kheti ziphasi zitu zidi mu ndambu thangu ayi vioka kuandi zimvioka, zilembu kutukubikila nkembo wunneni wukawusukanga ko mu khambu kitesu;
Perspicaz vol. 3 ¶256 ¶1
Kukindama
Mvandi nkinza beni kubika zimbisa kivuvu kitu ki Buklisto, ki kuzinga mvu ka mvu mu nza yimona mu khambu masumu. Ni lufua mu mioko mi zimbeni zitu lulenda tubotula kivuvu beni. (Loma 5:4, 5; 1 Tesalonika 1:3; Nzaikusu 2:10) Ziphasi tumviokila bubu zisi ko beni tsundu befu dedikisa na tsundukulu yi kivuvu tuidi. (Loma 8:18-25) Befu yindulanga kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu, tunkuiza mona ti ziosokua ziphasi tummona, kheti zidi zingolo, “vioka kuandi zimvioka.” (2 Kolinto 4:16-18) Kutebuka moyo ti ziphasi tummonikina vioka kuandi zimvioka ayi kusimbidila kivuvu kitu ki Buklisto, kulenda tusadisa tubika kukiyekula mu kiunda ayi tuba bakuikama kuidi Yave Nzambi.
(2 Kolinto 4:18) bo tunsikika thalu’itu mu bika ti mu biuma biobi tummona, vayi biobi tukhambu mona. Bila biuma biobi bimmonikanga bidi mu ndambu thangu, vayi biobi kabimonikanga ko binzingilanga mu zithangu zioso.
Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi
(2 Kolinto 4:7) Vayi tuidi kiuka akiki ki bibasa kivangulu mu tuphandu, muingi lulendu lolo lulutidi ngolo luba lu Nzambi, bika ba luitu veka.
w12 1/2 28-29
“Muyangidika Yave”
Yaya David Splane wu Dingumba Dintuadisi, wutubila ntu diambu awuwu wubongulu mu Kibibila. (2 Kolinto 4:7) Kiuka mbi kioki? Bukiedika ti yidi nzayilu voti nduenga? Nandi wutuba ti: “Ndamba.” “Kiuka mvuala Polo kaba tubila, kidi ‘kisalu akiki’ ki ‘kuzabikisa kiedika.’” (2 Kolinto 4:1, 2, 5) Yaya Splane wutebula moyo minlonguki ti zingonda zitanu balongukila, ziba kubika mu kiyeku kimfunu beni mu kisalu ki kusamuna. Bawu bafueti vua beni nkinza kiyeku kiawu.
Nlongisi wusudisika ti “bibasa bi tuphandu” binsundula zinyitu zitu zi kinsuni. Nandi wusuasisa kibasa ki tuphandu ayi ki wola. Bibasa bi wola, babisadilanga ko beni. Vayi bibasa bi tuphandu, bivangu muingi kusadila lumbu ka lumbu. Befu tula kiuka mu kibasa ki wola, ḿba tulenda sikika beni mayindu mitu mu kibasa ayi mu kiuka kidi mu khati. Yaya Splane wuba kamba: “Mulendi luta kukivua ko nkinza benu veka.” “Buka misioni, benu muala tomba kuvanga batu baluta vua Yave nkinza. Benu muidi bibasa bimboti.”
(2 Kolinto 6:13) Bika ndiluyolukila—banga bana bama ba luzolo,—bika luzibula benu mvinu mintima minu
w09 15/11 21 ¶7
Tatamana Kukonzuka mu Luzolo lu Kikhomba
7 Abo befu? Buidi tulenda ‘buela’ monisina luzolo lu kikhomba? Dilenda ba diambu diluelu kuidi batu badi phunga yimueka, voti bikhulu bimueka kuzola viokisa thangu bawu yi bawu. Ayi batu banzolanga bisavu bimueka banluta viokisanga beni thangu bawu yi bawu. Vayi, boti mambu tunzolanga na bankaka ma kututatula mu zikhomba zinkaka, tufueti ‘zibula mintima mitu.’ Buboti beni kuyikuvusa: Bukiedika kuandi ti yisamunanga ko beni voti yiviokisanga ko beni thangu ayi zikhomba bakhambulu bakundi bama bafikama? Mu Nzo yi Kintinu, minu yinkolukanga to ayi bamona mu kuyindula ti bawu bafueni tambula theti kikundi kiama? Yimvananga mboti matoko ayi biboba mu kimvuka?’
Matangu ma Kibibila
(2 Kolinto 4:1-15) Diawu, bo tuidi kisalu Nzambi katuvana mu kiadi kiandi katumonisina, buna tubika vonga. 2 Angi, tuloza mambu matsoni, mamvangiminanga mu kisueki, ayi tubikanga luvunu ayi tubika balulanga mambu ma Nzambi; vayi mumonisanga mambu makiedika, buna tueti kukimonisanga kuidi batu boso muingi batutala buboti vantuala Nzambi. 3 Enati nsamu wumboti wowo tueti longa wukhidi wufuku, buna widi wufuku kuidi bawu badi mu nzila yi nzimbala, 4 kuidi batu bobo kabawilukilanga ko, bobo nzambi yi nza ayiyi yifuka diela diawu muingi babika mona kiezila ki nsamu wumboti wu nkembo wu Klisto widi mfikula wu Nzambi 5 Bila befu tulonganga ko mambu mitu veka, vayi Mfumu Yesu Klisto nandi tueti longa. Befu veka tuidi bisadi binu mu diambu di Yesu. 6 Bila Nzambi yoyi yi yituba: “Bika kiezila kiba va khati kitombi,” nandi wunkienzuka mu mintima mitu muingi kakienzula nzayilu yi nkembo’andi wowo widi mu zizi ki Klisto. 7 Vayi tuidi kiuka akiki ki bibasa kivangulu mu tuphandu, muingi lulendu lolo lulutidi ngolo luba lu Nzambi, bika ba luitu veka. 8 Ba kutumonisanga ziphasi zi phila mu phila, vayi tusa vonga ko. Vayi mu mambu ma kiadi, tusa loza diana ditu ko; 9 batuyamisa, vayi tusa yekulu ko; batubula, vayi tusa fua ko. 10 Tunata mu zithangu zioso, mu zinyitu zitu lufua lu Yesu muingi luzingu lu Yesu lumonikina mu zinyitu zitu. 11 Bila befu tulembo zinga, tuidi mu zithangu zioso vantuala lufua mu diambu di Yesu, muingi luzingu lu Yesu lumonikina mu zinyitu zitu zimfuanga. 12 Diawu lufua lulembo sala kisalu mu befu ayi luzingu lulembo sala kisalu mu benu. 13 Disonama ti: “Minu ndiwilukila, vayi ndituba”; mu kiminu kimueka kioki befu mvitu tuwilukila, diawu tutubila, 14 tuzebi ti Nzambi wuvulubusa mfumu Yesu mu bafua, wela tuvulubusa va kimueka ayi Yesu; wela kutumonisa befu ayi benu vantual’andi. 15 Mambu moso amomo madi mu diambu di mamboti minu muingi nlemvo wuba wuwombo ayi batu bawombo bela vutula matondo mawombo mu diambu di nkembo wu Nzambi.
13-19 NGONDA YINTANU
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI |2 KOLINTO 7-10
“Kuvana Lusalusu Kuidi Bamviokila mu Bivuka, Yidi Mvandi Phila yi Kuvangila Kisalu Kitu Kuidi Yave”
(2 Kolinto 8:1-3) Buabu zikhomba, tutidi muzaba matedi nlemvu wu Nzambi tukhambu fuana kutambula kamonisa bimvuka ku Macedonia. 2 Kheti mu yamusu buwombo mu ziphasi zingolo, mayangi mawu mawombo ayi buphumbulu buawu, bamonisa mu phila yifuana ti baba koko kuyalubuka. 3 Bila mambu bavanga maba mu mbakulu’awu, ayi minu yidi mbangi ti bavana viokila mbakulu’awu ayi basa kuiku ko.
w98 1/11 25 ¶1
“Nzambi Weta Zola Mutu Wowo Weta Vanina mu Mayangi”
Ditheti, Polo wutubila matedi basi Macedonia kuidi basi Kolinto, mu phila bakivanina muingi kuvana lusadusu kuidi bankaka. “Nandi wusonika: Kheti mu yamusu buwombo mu ziphasi zingolo, mayangi mawu mawombo ayi buphumbulu buawu, bamonisa mu phila yifuana ti baba koko kuyalubuka”. Basi Macedonia basa kuba kuika ko kusadisa. Angi Polo wutuba ti “batuleba ngolo mu diambu bawu mvawu babaka nlemvu wu kuvana lusadusu.” Mayangi basi Macedonia baba makutuvanga beni kukuituka mu kumona ti baveka baba “minsukami.”—2 Kolinto 8:2-4
kr 209 ¶1
Kisalu ki Kuvana Lusadusu
Widi mvu 46 T.K., ayi divula di Yuda dimviokila mu nzala yingolo. Minlonguki mi Yesu banzingilanga kuna, basi ko bu kufutila thalu yinangama yi bidia. Bawu badi beni nzala ayi nduka kufua. Vayi beka nduka kumona mangitukulu ma Yave mu phila Baklisto bankaka ba Yesu bamonanga ko. Mambu mbi manduka kumonika?
(2 Kolinto 8:4) batuleba ngolo mu diambu bawu mvawu babaka nlemvu wu kuvana lusadusu lunkuenda kuidi banlongu ku Yelusalemi.
kr 209-210 ¶4-6
Kisalu ki Kuvana Lusadusu
4 Mu nkanda wumuadi kasonikina basi Kolinto, Polo wusudikisa ti Baklisto badi bisalu biodi. Kheti nkanda beni kasonikina wawu kuidi Baklisto basolu, vayi mambu katuba nkinza madi kuidi “mamemi mankaka” ma Klisto bubu. (Yoane 10:16) Kimueka mu kisalu beni kidi “kisalu kivutulanga nguizani” voti kisalu kitu ki kusamuna ayi kulonga. (2 Kolinto 5:18-20; 1 Timoteo 2:3-6) Kinkaka kidi “kisalu ki kuvana lusadusu kuidi banlongu,”dedi bo Polo katubila, kisalu ki kuvana lusadusu kuidi zikhomba zitu mu thangu bammonikina bivuka. (2 Kolinto 8:4) Bikuma “kisalu kivutulanga nguizani” ayi “kisalu ki kuvana lusadusu kuidi banlongu”, mu mayindu beni mamuadi, kikuma “kisalu” yidi tsekudulu babongila mu kingeleku di·a·ko·ní a. Kibila mbi madi mambu mankinza?
5 Mu kusadila kikuma kiokiawu muingi kutubila bisalu beni bibiodi, Polo wumonisa nguizani kisalu ki kuvana lusadusu kidi na bisalu binkaka tumvanga mu bimvuka. Nandi wutuba: “Bisalu bidi mu phila mu phila vayi Mfumu yidi yimueka to; ayi mavanga madi ma phila mu phila vayi Nzambi widi wumueka to, wumvanganga mamoso mu baboso, ayi phevi yimueka ayi yawu yimvanganga mambu moso amomo.” (1 Kolinto 12:4-6, 11) Bukiedika, Polo wumonisa nguizani bisalu tumvanga mu kimvuka bidi ayi “kisalu kinlongu.” (Loma 12:1, 6-8) Disi ko di kukuitukila bo nandi kavana thangu’andi “muingi kusadila banlongu”!— Loma 15:25, 26
6 Polo wusadisa basi Kolinto kumona kibila mbi kisalu ki kuvana lusadusu kibela nguizani na kisalu kiawu ki kusamuna ayi mu mbuongimini’awu kuidi Yave. Tala mambu katuba: Baklisto bamvananga lusadusu kuidi batu bammonikina bivuka, bamvangilanga mawu bila “bantumamana mu kibila ki Nsamu Wumboti wu Klisto.” (2 Kolinto 9:13) Diawu, muingi kumonisa ti bantumamana mambu Yesu kalonga, baklisto bansadisanga zikhomba. Dedi bo Polo katubila, mavanga mawu mamboti, madi phila yikumonisina ti ‘beta kuba zola mu diambu di nlemvo wunneni wowo Nzambi kabavana.’ (2 Kolinto 9:14; 1 Petelo 4:10) Bo kaba tubila zikhomba baba mu tsatu, matedi mvandi lusadusu kuidi batu bammonikina bivuka, A Sentinela de 1. de março de 1976, yituba: “Tulendi ba ko divuda ti Yave Nzambi ayi Muan’andi Yesu Klisto bamvua beni nkinza phila kisalu akiki.” Tummona ti kuvana lusadusu bo bammonikina bivuka, yidi mvandi phila yinkinza beni yi kuvangila kisalu kinlongu.—Loma 12:1, 7; 2 Kolinto 8:7; Ebeleo 13:16.
(2 Kolinto 9:7) Bika kadika mutu kavana boso bo kazengidi mu ntim’andi, mu khambu luniongo ayi mu khambu kuiku bila Nzambi weta zola mutu wowo weta vanina mu mayangi.
kr 196 ¶10
Kuidi Kumbanga Zimbongo Zinsadisanga Bisalu Bitu bi Kintinu
10 Ditheti, tumvananga minkhayilu mu khambu kuiku kibila tunzolanga Yave ayi tuntomba “kuvanga mambu mankuangidika Yave.” (1 Yoane 3:22) Yave wumbanga mayangi kuidi mutu wunkabanga mu ntim’andi woso. Tutala mambu Polo katuba matedi kuba khubumunu Baklisto badi yi kuvana. (Tanga 2 Kolinto 9:7.) Kisadi ki Yave kavananga ko minkhayilu mu kukuiku. Angi, nandi wumvangilanga mawu bo “kazengidi mu ntim’andi.” Voti nandi wunkabanga bo kanyindula mutu widi tsatu ayi buidi kalenda sadisila. Yave wunzolanga phila batu abobo, kibila “Nzambi weta zola mutu wowo weta vanina mu mayangi.” Tsekudulu yinkaka yintuba: “Nzambi wunzolanga mutu wunvaninanga mu khini.”
Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi
(2 Kolinto 9:15) Matondo kuidi Nzambi mu diambu di dikaba diandi dinneni diodi dilendi baka busukusulu ko.
w16.01 12 ¶2
Bika “Dikaba Dinneni di Nzambi Diodi Dilendi baka Busudukusulu ko” Dinyikuna Mabanza Maku
2 Polo wuzaba ti zikhanu zioso zimboti Nzambi kakanikisa, ziala sunduka mu nzila khudulu wuvedila wu Klisto. (Tanga 2 Kolinto 1:20.) Mawu mansundula ti “dikaba dinneni diodi dilendi baka busudukusulu ko” didi nkhayilu wu Yesu, mamboti ayi luzolo lukuikama lo Yave katumonisinanga. Dikaba beni ditutuadisa beni mu mayangi ayi tuisi ko bu kusudukisila diawu mu bikuma. Buidi kutambula nkhayilu beni kulenda nyikunina mabanza mitu? Mbi mawu ma tunata kuvanga bo tunkubama mu Mbambukulu Moyo lufua lu Klisto mu kintatu, Ngonda Yintatu kilumbu 23, 2016?
(2 Kolinto 10:17) “Vayi woso mutu tidi kukiniemisa, buna bika kakiniemisa mu Yave.”
g99 8/7 20-21
Didi Diambu Dimbi Kuba Luniemu?
Mu masonoko ma Kingeleko (Novo Testamento), kikuma kau·khá o·mai, basekudila “kuba lungundayi, kukimonisa, kukiniemisa,” bakisadila muingi kutubila diambu dimboti ayi dimbi. Dedi, Polo wutuba ti tulenda ‘kukiniemisa mu kibila ki diana di nkembu wu Nzambi.’ Nandi mvandi wutuba: “Woso mutu tidi kukiniemisa, buna bika kakiniemisa mu Yave.” (Loma 5:2; 2 Kolinto 10:17) Mawu mansundula kukiniemisa mu kuzaba ti Yave nandi Nzamb’itu, ayi madi mabanza ma kuba mayangi mu dizina diandi dimboti ayi mavanga mandi.
Matangu ma Kibibila
(2 Kolinto 7:1-12) Bakundi bama ba luzolo, Kuzaba ti tubeki zikhanu azizi, bika tukivedisa mu mambu moso amomo malenda sumuna nyitu ayi pheve mu diambu di dukisa bunlongu buitu mu kinzika Nzambi. 2 Lutuvangisila bibuangu mu mintima minu bila tusa vanga ni diambu di mbimbi. Tusa yiba mutu ko; tusa bonga biuma bi mutu mu diela di mbimbi ko. 3 Bika ti ndintubila mambu amama mu diambu ndilubedisa. Ndamba, bila ndituama ku lukamba ti luidi mu mintima mitu; buba mu luzingu voti mu lufua. 4 Diana dinneni didi yama mu diambu dinu ayi ndieta kukiniemisa buwombo mu diambu dinu. Bila ndikindusu buwombo ayi mayangi mawombo yimona mu ziphasi zitu zioso. 5 Bila mu thangu tutuka ku Macedonia, tusa baka ko bu kuvundila vayi tumona ziphasi zi phila mu phila; nzingu wuba ku nganda ayi tsisi mu khati. 6 Vayi Nzambi, wunkindisanga batu bobo badi bavonga, wutukindisa bo Titu kayiza; 7 Kubika to ndizulu’awu yitukindisa vayi mu diambu di khindusulu yi kabaka kuidi benu. Wutukamba lukanu lungolo luidu yinu mu kumbona, wutukamba kiadi kinu ayi luzolo luinu luwombo mu minu. Mamoso amomo maluta buela kumbonisa mayangi. 8 Kheti yiluniongisa mu nkanda yilufila, vayi minu yisi kuma nyongina ko. Kheti va thononu ndinionga, kibila yizebi ti muniongina mambu maba muna kheti mu mua thangu, 9 Buabu mayangi ndimmona, bika ti mu bo muidi mu kiadi, vayi mu diambu di kiadi kinu kilunata nate kubalula mavanga. Bila kiadi beni kiba mu luzolo lu Nzambi; tusa kuluvangila ko diambu dimbi. 10 Bila kiadi kioki didi mu luzolo lu Nzambi kimbutanga mbalululu yi mavanga, ayoyi yinnatanga ku phulusu ayi bayinionginanga ko. Vayi kiadi ki Nza kinnatanga ku lufua. 11 Bila kiadi kidi mu luzolo lu Nzambi kimbutanga mambu amama mu benu: kifuza kiwombo mu benu, ndombolo yi nlemvu, tina mambu mambi, lueka mona tsisi, mona phuila yiwombo mu kumbona, kifuza kiwombo mu kisalu, kifuza kiwombo mu tumbudila mutu vengi diambu dimbi. Lumonisa ti lusa zaba diambu dimueka ko mu mambu beni. 12 Bila ndilusonikina, bika ti mu diambu mutu awowo wuvanga diambu dimbi voti mu diambu di mutu awowo bavangila mambi, vayi mu diambu kifuza kioki luidi mu benu bumonikina va meso ma Nzambi.
20-26 NGONDA YINTANU
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | 2 KOLINTO 11-13
“Polo Wuvibidila ‘Mu Nsongo Kaba mu Nsuni’”
(2 Kolinto 12:7) muingi yibika kukiniemisa mu diambu di matsiminanga ma zitsongolo ziozi, diawu Nzambi kaphanina nsongu mu nsuni. Wuyiza banga mbasi yi Satana mu kundiamikisanga muingi yibika kukiniemisanga.
w08 15/6 3-4
Yidi Wukinda Kheti bo Yidi Wulebakana
Kisadi kinkaka kikuikama Mvuala Polo, wudinda Yave kambotula ‘nsongu wuba kuntatisa beni’. Nandi wudinda Nzambi viazi zitatu muingi kankula mu zithotolo beni. Ziphasi beni Mvuala Polo kaba viokila bandekisa na nsongu wuba kuntatisa mu nsuni, waba kumbotulanga mayangi mu kisalu ki Yave. Polo wudedikisa ziphasi beni na mutu baba tutanga zimbata thangu ka thangu. Yave wumvutudila: “Nlemvu’ama wufueni mu diambu diaku bila lulendu luama lueti monika mu lebakana.” Yave kasa botula ko zithotolo beni Mvuala Polo kaba viokila. Polo wulonguka bu kuzingila mu mambu beni, vayi wutuba: “Mu thangu yidi wulebakana yawu thangu yidi mangolo.” (2 Kolinto 12:7-10) Mbi nandi kaba tomba kutuba?
(2 Kolinto 12:8, 9) Mu diambu adidi, mu zikhumbu zitatu ndisambidila Mfumu mu diambu nsongu beni wubotuka mu minu. 9 Vayi nandi wukhamba ti: “Nlemvu’ama wufueni mu diambu diaku bila lulendu luama lueti monika mu lebakana.” Diawu mu mayangi yifueti kukiniemisa mu kulebakana kuama mu diambu di lulendu lu Klisto lutatamana mu minu.
w06 15/12 24 ¶17-18
Yave Wumvananga “Phevi Yinlongu Kuidi bo ba Kundinda”
17 Mu matedi minsambu Mvuala Polo kavanga, Yave wumvutudila: “Nlemvu’ama wufueni mu diambu diaku bila lulendu luama lueti monika mu lebakana.” Polo wutuba: “Diawu mu mayangi yifueti kukiniemisa mu kulebakana kuama mu diambu di lulendu lu Klisto lutatamana mu minu.” (2 Kolinto 12:9; Minkunga 147:5) Diawu Polo wumona mu nzila Klisto lukebu lungolo lu Nzambi buka nzo ngoto. Bubu Yave wuntambudilanga minsambu mitu banga bo katambudila mi Mvuala Polo. Nandi wumvananga lukebu kuidi bisadi biandi banga kisuamunu.
18 Bukiedika ti, nzo ngoto yilendi tula ko nkaku kuidi mvula voti ziphemu, vayi yilenda tuala mua lukebu mu mambu beni. Bobuawu mvandi, lukebu lungolo lu Klisto lututulanga ko nkaku muingi tubika viokila mu zithotolo voti mambu maphasi. Lukebu beni lulenda kutukeba mu kiphevi, mu mambu ma nza ayiyi ayi mu mintambu mi Satana. (Nzaikusu 7:9, 15, 16) Diawu kheti thotolo yisi kutatuka ko, zaba ti Yave zebi nzingu wunnuana ayi nandi ‘wuntambudilanga minsambu miaku.’ (Yesaya 30:19; 2 Kolinto 1:3, 4) Polo wusonika: “Ziphukumunu zioso zibuila batu, ziba ziphukumunu batu boso balenda nunga. Vayi Nzambi widi wukuikama, kalendi tala ko ti phukumunu yiluviatukila ngolo. Vayi phukumunu bo yiyizidi, nandi kafueti kuluvana luaku lufueti totukila muingi lubaka bu vibidila yawu.”—1 Kolinto 10:13; Filipi 4:6, 7.
(2 Kolinto 12:10) Diawu mayangi yimmonanga mu lebakana, mu bifingu, mu ziphasi, mu yamusu ayi mu maniongu momo yeta mona mu diambu di Klisto. Bila mu thangu yidi wulebakana yawu thangu yidi mangolo.
‘Nandi Wumvananga Mangolo Kwidi Mutu Widi Wuvonga’
8 Tanga Yesaya 40:30. Tulenda kwitu ba luzabu luwombo, vayi tulendi nunga ko kuvanga mambu moso mu ngolo zitu veka. Adyodyo, dyambu di nkinza befu boso tufweti zaba. Mvwala Polo wuba lwaku lu kuvanga mangitukulu ayi mambu mankaka, angi nandi kasa baka ko bu kuvangila mamoso kabatomba. Bo kazabikisa Yave ziphasi zyandi, Yave wunkamba: ‘Mangolo mami meti monika mu thangu lwidi lulebakana.’ Polo wuvisa mambu Yave kankamba, kibila nandi wutuba: “Mu thangu ndidi wulebakana, yawu yoyi thangu ndidi ngolo.” (2 Kolinto 12:7-10) Mbi kaba tomba kutuba?
9 Polo wuzaba ti kalendi nunga ko kuvanga bima byoso naveka. Wuvisa ti waba tomba lusadusu lumfumina kwidi mutu wunlutidi mangolo. Phevi yinlongo yi Yave yikindisa Polo bo kaba wuvonga. Ayi yimvana mvandi mangolo mwingi kavanga mambu kakhambu nunga. Mambu beni, malenda kutumonikina. Vayi bo Yave katuvana phevi’andi yinlongo, befu bukyedika twala kindama!
Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi
(2 Kolinto 12:2-4) Yizebi mutu wumueka mu Klisto, 14 di mimvu mivioka tona mambu beni mavangimina, bannata nate ku diyilu dintatu. Yisa zaba ko keni mambu momo mavangimina mu nyitu’andi voti mu kambu nyitu’andi, vayi Nzambi zebi. 3 Diawu, yizebi dibakala adiodi, buba mu nyitu’andi voti khambu ku nyitu’andi, yisa zaba ko, vayi Nzambi zebi— 4 wunatu ku paladizu ayi wuyuwa mambu mamboti momo mutu kasi ko nsua wu kukoluka.
Biuvu bi Mintangi
“Diyilu dintatu” bantubila 2 Kolinto 12:2, ḿba kidi Kintinu Yesu ayi 144.000 bala yala, ayi bantedila mvandi “diyilu dimona” mu 2 Petelo 3:13.
Diyilu beni didi dintatu, kibila luyalu lu Kintinu ki Nzambi lulendi dedakana ko.
“Paladizu” Polo “kanatu” mu kimona mesu, ḿba yintubila (1) paladizu yo yala ba va ntoto, (2) paladizu yi kiphevi yala ba mu thangu beni yo yala luta na paladizu yi kiphevi yidi bubu ayi (3) “paladizu yi Nzambi” ku diyilu. Zia zitatu ziala ba thangu yimueka mu nza yimona.
(2 Kolinto 13:12) Luvanasana mboti benu na benu mu mfibulu yinlongu.
it-1 325
Mfibulu yinlongu
“Mfibulu yinlongu.” Mu Baklisto batheti, muba “mfibulu yinlongu” (Loma 16:16; 1 Kolinto 16:20; 2 Kolinto 13:12; 1 Tesalonika 5:26) voti “mfibulu yi luzolo” (1 Petelo 5:14), ḿba dibakala na dibakala voti nkieto na nkieto to baba kuyivanasananga yawu mu ditama. Phila ayiyi yikhulu Baklisto baba vaninanga mboti, ḿba yiyizila mu kifu ki basi Ebeleo baba ki kuvana batu mboti mu mfibulu. Kheti masonoko masintubila ko beni mambu beni, vayi “mfibulu yinlongu” voti “mfibulu wu luzolo” ḿba yiba monisanga phila luzolo ayi kithuadi kimboti kiba va khati kimvuka ki Baklisto.—Yoane 13:34, 35.
Matangu ma Kibibila
(2 Kolinto 11:1-15) Yitidi luvibidila fioti buvungisi buama. Ngete, bika lumvibidila. 2 Bila kiphala kidi yama mu kibila kinu, vayi kiphala beni kidi buka Nzambi. Bila minu yilukanikisa mukuelana nnuni mueka, Klisto; muingi yibaka bu kulutambika kuidi nandi banga ndumba yi vedila, yi khambu zaba dibakala. 3 Vayi boma yimmona mu ziphila zioso, mayindu minu mabika bivusu ayi zimbukusu mu kibila ki khuikumunu yinu mu mambu matedi Klisto banga nyioka bu kavukumuna Eva. 4 Bila enati mutu wunkaka wizidi mu kululonga Yesu wunkaka, bika Yesu wowo tululonga, voti lutambudi phevi yinkaka yiviakini ayi ayoyi lutambula, voti zitsangu zimboti ziviakana na zio lutambula, buna lueti kikinina kuinu. 5 Bila minu yisinyindula ti batu bobo bantedilanga ‘zimvuala zinneni’, basi kumvioka ko. 6 Vayi kheti yiyolukanga ko mboti vayi nzayilu yidi yama, tulumonisa yawu mu mambu moso ayi ziphila zioso. 7 Voti nzimbala yivanga bo yikikulula minu veka muingi balunangika, bo yilulonga Nsamu Wumboti mu khambu mfutu? 8 Minu yimanisa kiuka ki bimvuka binkaka biobi biaba kumfilanga lusadusu muingi yimusadisa. 9 Vayi bo yiba kuidi benu, yiba tomba lusadusu, yisa kituka ko kizitu kuidi ni khomba, vayi zikhomba bafumina ku Macedonia bathuadila biuma bioso biobi bikhambu. Mu mambu moso yiba keba keba mu diambu yibika ba kizitu kuidi ni mutu mu benu ayi yala tatamana kuvanganga mawu. 10 Banga bo yidi kiedika ki Klisto, kuisi ko mutu wulenda kumbotula nkembu awowo mu tsi yoso yi Akayi. 11 Bila mbi? Bila ndiluzolanga ko? Nzambi zebi buidi ndikuluzodilanga. 12 Mambu yilembu vanga yala tatamana vanga mawu mu diambu dibotula luaku kuidi bobo bantomba luaku; muingi batudedakana mu bila kioki beta kiniemisina. 13 Batu bobo, badi zimvuala zi luvunu, badi bisadi bimvunanga batu ayi beti kukikitula zimvuala zi Klisto. 14 Vayi disi diambu di kuitukila ko bila naveka Satana weta kukikitula mbasi yikiezila. 15 Disi diambu di kuitukila ko enati bisadi biandi binkitukanga banga bisadi bisonga. Vayi tsukulu’awu yala dedakana boso buidi mavanga mawu.
27 NGONDA YINTANU–2 NGONDA YINSAMBANU
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | NGALATIA 1-3
“Minu Yinsemba va Mesu ma Batu Boso”
(Ngalatia 2:11-13) Vayi Petelo bo kavitila ku Antiokia; minu yinsemba va mesu ma batu boso, bila mu nzimbala kaba. 12 Bila ava batu bafumina kuidi Yakobi biza, Petelo wuba dianga va kimueka ayi bapakanu. Vayi batu bobo baba kuidi Yakobi bo bayiza, Petelo wukivengumuna va khonzu ayi wuvambana yawu bila wumona boma basi Yuda. 13 Bayuda bankaka bavukumuka mu luvunu, ayi Balinabasi mvandi wuvukumuka mu luvunu luawu.
w17.04 27 ¶16
Ngie Wuntadilanga Mambu Masonga mu Phila Yave Kantadilanga?
16 Tanga Ngalatia 2:11-14. Petelo wubua mu ntambu wu kuba boma bu mutu. (Zingana 29:25) Nandi wuzaba buboti buidi Yave kaba tadilanga diambu beni. Vayi mu thangu zikhomba baba ku Yelusalemi baba kikininanga kuzenga kibakala batuka, Petelo wumona boma mu phila bankuiza yindudila. Bo mvuala Polo kamona mambu beni, nandi wukamba Petelo ti wuba nkua luvunu. (Ngalatia 2:13, tala matangu madi va wanda.) Kibila mbi? Bila Polo wuyuwa bo Petelo kaba kakidila batu bakhambulu basi Yuda mu lukutukunu lu Dingumba Dintuadisi ku Yelusalemi mu mvu 49 T.K. (Mavanga 15:12) Buidi Baklisto bakhambu ba basi Yuda baba bakundi ba Petelo bamuena? Bila bawu kaluta niongisa mu mambu beni. Bukiedika ti mawu maba vanga kubua mu masumu? Abu Petelo? Bukiedika ti nandi wuzimbisa kiyeku kaba mu kibila beni?
(Ngalatia 2:14) Vayi bo yimona ti babika bue diatila mu kiedika, boso buididi nsamu wumboti, minu yikamba Petelo va mesu ma batu boso ti: “Enati ngiewu musi Yuda, wunzingila banga bunzingilanga bapakanu vayi bika banga basi Yuda, buna buidi wulembu kuikila bapakanu bazingila banga bueta zingila basi Yuda?’’
w13 15/3 5 ¶12
Kuidi bo Banzolanga Yave “Vasi ko Kiuma Kilenda kuba Buisa”
12 Petelo khumbu zinkaka wumonisa boma bu mutu, vayi nandi wutatamana wukuikama kuidi Yesu ayi Yave. Dedi, nandi wumanga Nlongisi’andi va mesu ma baboso, bika ti khumbu mueka angi khumbu zitatu. (Luka 22:54-62) Kuntuala Petelo kasa monisa ko zikhadulu zi Baklisto, bo katadila Baklisto bakhambu ba basi Yuda banga basi ko bafuana buka basi Yuda bazengu kibakala. Vayi Mvuala Polo wumona diambu beni bumboti ayi vasa ba ko kibila muingi kutula kithatu mu kimvuka. Mavanga mandi maba mambi. Muingi mabika vava kithuadi mu kimvuka, Polo wunsemba. (Ngalatia 2:11-14) Bukiedika ti Petelo wubika lungundayi lumvanga katatuka mu nzila yi luzingu? Ndamba. Nandi wukikinina tsembolo yi Polo ayi wutatamana mu nzila yi luzingu.
Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi
(Ngalatia 2:20) Minu yidi yibandu va dikunzi va kimueka ayi Klisto. Bika ti minu yinzinga, vayi Klisto nandi wunzinga mu minu. Ayi luzingu yilembu zinga mu nsuni, mu kiminu yilembu zingila; kiminu akioki kidi yama mu muana wu Nzambi mutu awowo wunzola ayi wukivana mu diambu diama.
w14 15/9 16 ¶20-21
Sadila Nzambi mu Lukuikumunu Kheti mu Ziphasi “Ziwombo”
20 Vayi boti zithotolo beni zitukuizila mu phila tukhambu zaba? Buka, buidi tulenda nungina kiunda kingolo? Phila yilutidi yidi mu kuyindula mu khudulu. Mawu Mvuala Polo kaba vanganga. Khumbu zinkaka nandi wuba monanga kiunda naveka. Vayi nandi wuzaba ti Klisto kasa fuila ko mu batu bavedila angi mu batu ba masumu. Ayi Polo wuba wumueka mu batu beni ba masumu. Nandi wusonika: “Mu kiminu yilembu zingila; kiminu akioki kidi yama mu muana wu Nzambi mutu awowo wunzola ayi wukivana mu diambu diama.” (Ngalatia 2:20) Bukiedika, Mvuala Polo waba kikininanga mu khudulu. Ayi nandi wuzaba ti yaba kuntuadisanga ndandu.
21 Kuyindudilanga mu phila ayoyi—kutadilanga khudulu buka nkhayilu Yave kakuvana—kulenda kusadisa beni. Mawu masinsundula ko ti kiunda widi kinkuiza mana. Bila befu bawombo tufueti tatamana kunuana nzingu ayi mbeni beni nate mu nza yimona. Vayi tebuka moyo: Yave wala vana mfutu kuidi batu bala khambu vonga. Kadika thangu tuluta fikama kilumbu ki nkembu, bo Kintinu ki Nzambi kiala tuala ndembama, ayi kiala vanga batu boso bakuikama baba bavedila.—Diawu baka makani ma kukota mu Kintinu beni kheti mu kuviokila mu ziphasi ziwombo.
(Ngalatia 3:1) Basi Ngalatia luidi bivulu! Nani wu mulonga mambu amomo mambi? Bila ba lusudikisa buidi babandila Klisto va dikunzi?
it-2 171
Nkanda Kuidi Basi Ngalatia
Bo Polo katuba: “Basi Ngalatia luidi bivulu,” masinsundula ko ti nandi waba tubila to mua dingumba di batu bayizila mu divula di Ngalatia. (Ngalatia 3:1) Polo waba semba bankaka mu bimvuka bi Ngalatia bo babika mutu wuba malongi ma basi Yuda kaba vukumuna, bila bawu baba tombanga kumonisa busonga buawu veka mu nzila minsiku mi Mose, bika ti mu busonga bu kiminu buidi mu luwawanu lumona. (2:15–3:14; 4:9, 10) “Bimvuka bi Ngalatia Polo kasonikina” (1:2) muba batu bawombo ba mimvila miviakana, muba basi Yuda, bo bakhambu ba basi Yuda, buka bo baba mu binganga binkaka bazengu kibakala, mvandi batu ba mimvila minkaka bakhambu zengu kibakala, mansundula ti bawombo mu bawu baba basi Céltica. (Mavanga 13:14, 43; 16:1; Ngalatia 5:2) Baboso baba kuba tedilanga Baklisto ba ngalatia, kibila kibuangu baba kalanga baba tedilanga kiawu Ngalatia. Mambu moso masonama mu nkanda beni, mammonisa ti mvuala Polo wuba sonikinanga kuidi batu nandi kazaba buboti ku divula di Loma, bika ti kuidi batu bo bakhambu zaba ku khonzo norte, bila nandi kasa kuenda ko ku kibuangu beni.
Matangu ma Kibibila
(Ngalatia 2:11-21) Vayi Petelo bo kavitila ku Antiokia; minu yinsemba va mesu ma batu boso, bila mu nzimbala kaba. 12 Bila ava batu bafumina kuidi Yakobi biza, Petelo wuba dianga va kimueka ayi bapakanu. Vayi batu bobo baba kuidi Yakobi bo bayiza, Petelo wukivengumuna va khonzu ayi wuvambana yawu bila wumona boma basi Yuda. 13 Bayuda bankaka bavukumuka mu luvunu, ayi Balinabasi mvandi wuvukumuka mu luvunu luawu. 14 Vayi bo yimona ti babika bue diatila mu kiedika, boso buididi nsamu wumboti, minu yikamba Petelo va mesu ma batu boso ti: “Enati ngiewu musi Yuda, wunzingila banga bunzingilanga bapakanu vayi bika banga basi Yuda, buna buidi wulembu kuikila bapakanu bazingila banga bueta zingila basi Yuda?’’ 15 Befu tuidi bayuda tona mu mbutukulu’itu, vayi tuisi bankua masumu ko va khati tsika bapakanu, 16 Tuzebi buboti ti mutu kalendi ba ko wusonga mu kinzinkanga mavanga ma nsiku, vayi mu kiminu mu Yesu Klisto. Diawu befu veka tuwilukila Yesu Klisto muingi tukitulu batu basonga mu kiminu mu Klisto vayi bika mu mavanga ma nsiku; bila kuisi ko mutu wala ba wusonga mu diambu di kinzinkanga mavanga ma nsiku. 17 Vayi boti befu mvitu tulembo monika batu ba masumu bo tuntomba monika batu basonga mu Klisto, diawu dinsundula ti Klisto widi mvangi wu masumu? Ndamba! 18 Enati mambu amomo yitolumuna minu veka, ndieka buela kubue tunga diaka, buna yidi mu kumonisa ti yimbundula nsiku. 19 Bila mu diambu di nsiku, minu yifua muingi yizinga mu Nzambi. 20 Minu yidi wubandu va dikunzi va kimueka ayi Klisto. Bika ti minu yinzinga, vayi Klisto nandi wunzinga mu minu. Ayi luzingu yilembu zinga mu nsuni, mu kiminu yilembu zingila; kiminu akioki kidi yama mu muana wu Nzambi mutu awowo wunzola ayi wukivana mu diambu diama. 21 Minu yisi manga ko nlemvu wu Nzambi, bila enati mu nsiku mutu kalenda kitukila wusonga, buna buphamba kuandi Klisto kafuila.