KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • mwbr20 Ngonda Yimuadi zitsyel. 1-8
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2020)
  • Mua Mintu mi Malongi
  • 3-9 NGONDA YIMUADI
  • Nzambi Wuntedila “Muana Ntinu”
Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2020)
mwbr20 Ngonda Yimuadi zitsyel. 1-8

Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu

3-9 NGONDA YIMUADI

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | NGENESI 12-14

“Luwawanu Luidi Ndandu Kuidi Ngiewu”

(Ngenesi 12:1, 2) Yave wukamba Abalami: ‘Nanguka ku tsi’aku, mu dikanda diaku ayi mu nzo yi tat’aku, muingi wenda ku tsi yala kumonisa. 2 Minu yala kuvana nkunu wunneni wala kituka nkangu wunneni, yala vanga dizina diaku diba dizabakana ayi yela kusakumuna.

it-3 155 ¶4

Luwawanu

Luwawanu na Abalahami. Ḿba luwawanu Yave kavanga na Abalahami, lutona kusalama mu thangu Abalami (Abalahami) kasabuka muila Efalata muingi kukuenda ku Kanani. Luwawanu lu Nsiku luyiza vangama 430 di mimvu kuntuala. (Ngalatia 3:17) Yave wuyoluka na Abalahami mu thangu kaba kalanga ku Mesopotami, ku Uli yi Basi Kaladea, ayi wunkamba kayenda ku tsi Nandi kala kummonisa. (Mavanga 7:2, 3; Ngenesi 11:31; 12:1-3) Esodu 12:40, 41 (LXX) yitukamba ti bo basi Isaeli badukisa 430 di mimvu bazingila ku Ngipiti ayi ku ntoto Kanani, “muna kilumbu beni” bawu bakulu va kivika. Bawu bakulu ku Ngipiti mu kilumbu 14 mu Ngonda Nisa mu mvu 1513 A.T.K, kilumbu baba kembanga Pasika. (Esodu 12:2, 6, 7) Ḿba mawu mammonisa ti Abalahami wusabuka muila Efalata mu Kilumbu 14 mu Ngonda Nisa mu mvu 1943 A.T.K., ayi yawu thangu luwawanu Yave kavanga na Abalahami lutona kusalama. Nzambi wubue monika kuidi Abalahami bo kayenda ku Kanani ayi katuka ku Sikeni, ayi wubue kindisa mambu kankanikisa bo katuba: ‘Yala vana ntoto awuwu kuidi nkunu’aku,’ mu phila ayoyi nandi wumonisa ti lukanu alolo kavanga na Abalahami luba nguizani na lukanu kavanga ku lumbu lu Edeni, ayi mawu mamonisa ti ‘nkunu’ beni wala kuizila mu nzila mutu. (Ngenesi 12:4-7) Kuntuala, Yave wubue tuba mambu mankaka matedi lukanu beni, dedi bummonisina Ngenesi 13:14-17; 15:18; 17:2-8, 19; 22:15-18.

(Ngenesi 12:3) Minu yala sakumuna baboso bala kusakumuna, yela singa baboso bala kusinga, ayi mu nzil’aku yela sakumuna makanda moso va ntoto.’

w89 1/7 3 ¶4

Kibila Mbi Tufueti Zabila Kiedika Kitedi Abalahami?

Luba lukanu lu kukuitukila beni ayi Abalahami wuyuwa luawu kheti khumbu wadi. (Ngenesi 18:18; 22:18) Muingi kudukisa lukanu beni, Nzambi wala vulubusa zimfumu zi makanda bafua. Batu beni bala vulubuka, bala baka lusakumunu luwombo, kibila bawombo mu bawu bala bue denga Paladizu yindedakana na yo Nzambi kavanga va thonono. Bosi bala kuba longisa buidi bu kubakila lusakumunu lu kuzinga mvu ka mvu.—Ngenesi 2:8, 9, 15-17; 3:17-23.

(Ngenesi 13:14-17) Yave wukamba Abalami bo Loti kavambana yandi: “Lemvuka, nanguna mesu maku vo widi ayi tala ku norte, ku sude, ku este ayi ku weste, 15 kibila tsi yoso yimvimba widi mu kumona, minu yala vana yawu kuidi ngiewu ayi kuidi nkunu’aku mu thangu yikayimani. 16 Minu yala vanga nkunu’aku wuba wunneni dedi fundu fundu yi ntoto, diawu, boti mutu kalenda nunga kutanga fundu fundu yi ntoto, buna nkunu’aku mvandi wulenda tangakana. 17 Nanguka, diengidila tsi yoso muingi wumona kukula ayi kutola, bila kuidi ngiewu yala vana yawu.’

it-2 676 ¶1

Nsiku

Dedi bummonisina bivisa bikhulu, batu bankaka balonguka beni bankikinanga ti, mu thangu baba sumbisanga bitini bi ntoto, mutu vuidi kitini beni waba natanga mutu wunsumba kiawu va kibuangu kalenda nunga kumona kitini kioso kankuiza sumba ayi zindilu ziandi. Bo mutu wunsumba kaba tubanga, “yidi mu kumona,” nandi waba monisanga ti be kikinina kusumba kitini beni ki ntoto. Bo Yave kakanikisa kuvana ntoto Kanani kuidi Abalahami, nandi wunkamba theti katala wawu mu zikhonzo zinna. Abalahami kasa tuba ko ti, “yidi mu kumona,” ḿba kibila Nzambi wukanikisa kuvana Ntoto beni kuidi nkunu’andi kuntuala. (Ngenesi 13:14, 15) Bo Mose kaba buka mvuala wu dikabu di Isaeli, Yave wunkamba “kamona” ntoto, ayi boti mambu tube tubila va mongo madi makiedika, mawu maba monisa ti basi Isaeli bankuiza vua ntoto beni mu thangu Yosua kala batuadisa. (Deutelonomi 3:27, 28; 34:4; mona mvandi mambu Satana katomba kuvana Yesu mu Matai 4:8.) Mambu mankaka maba monisanga ti mutu wunkuiza vua ntoto maba: kudiata mu kitini beni ki ntoto, voti kukota muawu na mayindu ma kuvua wawu. (Ngenesi 13:17; 28:13) Zibuku zinkaka zikhulu zintuba ti thalu yi minti miba va kitini ki ntoto bansumbisa, mvandi miaba vuanga kuidi mutu wunsumba kiawu.—Dedikisa mawu na Ngenesi 23:17, 18.

Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi

(Ngenesi 13:8, 9) Buna Abalami wukamba Loti: “Lemvuka, tulendi bika ko ziphaka ziba va khat’itu, ayi va khati mimvungi minkieba mamemi mami ayi minkieba mamemi maku, bila tuidi zikhomba. 9 Tsi yoso yisi ko va ntadisi’aku e? Lemvuka, bika tuvambana. Ngie kukuenda ku khonzo lukieto, minu yala kuenda ku khonzo lubakala; vayi ngie kukuenda ku khonzo lubakala, minu yala kuenda ku khonzo lukieto.”

w16.05 5 ¶12

Dedikisa Mambu mu Luzolo

12 Kibibila kintubila binongo bi bisadi bi Nzambi mu thangu yikhulu banunga kudedikisa mambu maphasi beni, kimueka mu binongo beni, kidi ki Abalahami ayi ki muan’andi khazi Loti. Bawu baba mamemi, ayi mimvungi miaba kiebanga mamemi mawu, baba kuambilanga beni kibila vasa ba ko bidia bifuana muingi bibulu bioso badia. Abalahami waba tomba kudedikisa mambu, diawu kabikila Loti kasola kitini ki ntoto kilutidi muingi kutula bibulu ayi dikanda diandi. (Ngenesi 13:1, 2, 5-9) Kiawu kidi kifuani kimboti beni. Bila kuidi Abalahami kutuadisa ndembama kiawu kiuma kiluta ba nkinza na zitsatu ziandi. Bukiedika ti nandi kasa baka ko ndandu mu mamboti kavanga? Wubaka. Kuntuala, Yave wukanikisa kusakumuna Abalahami. (Ngenesi 13:14-17) Kheti tummona ti tuisi ḿbaka ko ndandu, Nzambi wala tatamana kutusakumuna befu sadila mo tunlonguka mu Kibibila ayi kudedikisa mambu mu luzolo.

(Ngenesi 14:18-20) Ayi Melekisedeki, ntinu Salemi, wunatisa mapha ayi vinu; nandi wuba nganga yi Nzambi Yilutidi Zangama. 19 Nandi wunsakumuna, ayi wutuba: “Bika Abalami kasakumunu kuidi Nzambi Yilutidi Zangama, wuvanga diyilu ayi ntoto; 20 Bika Nzambi Yilutidi Zangama kasakumunu, wuveni zimbeni ziaku mu mioko miaku!” Ayi Abalami wumvana kuku ki Kumi ki biuma mu biabioso.

(Ebeleo 7:4-10) Tala bo kabela mutu wunneni, mutu wowo Abalahami kavana kuku ki Kumi ki biuma kabaka bo tuzebi ti Abalahami nandi tata yi makanda. 5 Ayi mu batu badi mu bana ba Levi, bobo bansalanga kinganga, baba nsua wu kutambulanga kuidi batu kuku ki Kumi boso buididi kiminu, bo dinsundula zikhomba, kheti batotukila mu nkunu wu Abalahami. 6 Vayi Melekisedeki kasi mu dikanda di bana ba Levi ko vayi wutambula kuku ki Kumi kuidi Abalahami ayi wusakumuna mutu wowo wutambula zitsila zi Nzambi. 7 Mu khambu findana ziphaka, befu boso tuzebi ti mutu wowo sakumuni nandi lutidi ayi mutu wowo basakumini. 8 Zinganga zi Nzambi zintambulanga kuku ki Kumi badi batu bamfuanga, vayi Melekisedeki wutambula kuku ki Kumi kiandi, wulembo telomono kimbangi ti widi wu moyo. 9 Tulenda tula Levi wuntambulanga kuku ki Kumi, mvandi wuvana kuku ki Kumi mu nzila Abalahami, 10 bila buna kabutukidi ko, vayi buna wukhidi mu lukieto lu khak’andi Abalahami, Melekisedeki bo kayenda dengana Abalahami.

it-3 484 ¶5

Nganga Nzambi

Melekisedeki, ntinu Salemi, wuba nganga Nzambi (ko·henʹ) yimboti. Kibibila kinsintubila ko matedi bakhulu bandi, mbutukulu’andi voti lufua luandi. Kasa tambula ko kiyeku akioki mu nzila dikanda diandi. Ava nandi, vasa ba ko mutu wuba phila kinganga Nzambi nandi kaba, ayi mvandi vasa ba ko mutu wunkaka wumvingana. Melekisedeki wuba salanga buka ntinu ayi buka nganga Nzambi. Kinganga Nzambi ki Melekisedeki kiluta na ki dikanda di Levi, vayi Levi wufuta kuku ki Kumi ki biuma kuidi Melekisedeki, kibila mu thangu Abalahami kavana kuku ki kumi ki biuma beni kuidi Melekisedeki ayi bansakumuna, Levi kasa ba ko wubutuka. (Ngenesi 14:18-20; Ebeleo 7:4-10) Mu phila ayoyi, Melekisedeki wufuanikisa Yesu Klisto mutu wowo wuyiza ba ‘nganga Nzambi mu zithangu zioso dedi bubela Melekisedeki.’—Ebeleo 7:17.

Matangu ma Kibibila

(Ngenesi 12:1-20) Yave wukamba Abalami: ‘Nanguka ku tsi’aku, mu dikanda diaku ayi mu nzo yi tat’aku, muingi wenda ku tsi yala kumonisa. 2 Minu yala kuvana nkunu wunneni wala kituka nkangu wunneni, yala vanga dizina diaku diba dizabakana ayi yela kusakumuna. 3 Minu yala sakumuna baboso bala kusakumuna, yela singa baboso bala kusinga, ayi mu nzila’aku yela sakumuna makanda moso va ntoto.’ 4 Bosi, Abalami wuyenda dedi bo Yave kantumina, ayi Loti wuyenda yandi. Abalami wuba 75 di mimvu bo kabotuka ku Halani. 5 Abalami wubonga nkazi’andi Salai ayi Loti, muana khomb’andi, kimvuama kiawu kioso babaka, ayi bisadi babaka ku tsi yi Halani. Bananguka muingi kukuenda ku tsi Kanani. Bo batuka ku ntoto Kanani, 6 Abalami wukota ku tsi beni ayi wuyenda nate ku tsi bantedilanga Sikemi, nduka minti minneni mi Mole. Mu thangu beni, basi Kanani baba kalanga ku tsi beni. 7 Yave wumonikina kuidi Abalami ayi wunkamba: ‘Yala vana tsi ayiyi kuidi nkunu’aku.’ Buna Abalami wutungila Yave meza yi kuyokila minkhayilu va kibuangu Yave kammonikina. 8 Kuntuala nandi wananguka vana, wuyenda ku mongo widi ku Beteli ayi kuawu katungila nzo’andi yingoto, kuna Beteli yidi ku weste ayi ku este; kuawu katungila Yave kikuma ayi wutona kusambila mu dizina di Yave. 9 Bosi Abalami wunanguka vana, wuyenda ku khonzu Nengebi, ayi wuzingila mu bibuangu biviakana. 10 Mu thangu beni, nzala yikota mu nsi, ayi Abalami wuyenda ku Ngipiti muingi kuzinga kuna mu mua thangu, kibila nzala yiwombo kuba. 11 Vayi bo baba fikama kota ku Ngipiti, Abalami wukamba nkazi’andi Salai: “Lemvuka, yuwa! Yizebi ti ngiewu widi beni kitoko. 12 Diawu, bo basi Ngipiti bala kumona, bawu bala tuba: ‘Awowo nkieto’andi.’ Buna bawu bala kuphonda, vayi bala kubika wumoyo. 13 Lemvuka, tuba ti ngie widi khomb’ami muingi baphangila mamboti mu kibila kiaku, ayi babika kuphonda.’ 14 Abalami ayi nkieto’andi bo bakota ku tsi Ngipiti, basi Ngipiti bamona ti nkieto’andi wuba beni kitoko. 15 Ayi bisadi bi Falao bo bamona nkieto beni, bawu bayenda ayi batona kunsimina vantuala Falao, buna nkieto beni wunatusua ku nzo Falao. 16 Mu kibila ki nkieto awowo, Falao wuvangila Abalami mambu mamboti. Nandi wuvana kuidi Abalami mamemi, zingombe, ziphunda, bisadi bi babakala ayi bi bakieto, ziphunda zimbakala ayi zinkieto. 17 Vayi Yave wubuisila bivuka binneni kuidi Falao ayi kuidi basi nzo’andi mu kibila ki Salai nkieto wu Abalami. 18 Buna Falao wutumisa Abalami ayi wutuba: “Kibila mbi wuphangidi mambu amama? Kibila mbi wumanga kukhambila ti nandi nkieto’aku? 19 Kibila mbi ngie wutubila, ‘Nandi widi khomb’ama?’ Diawu yimbongila muingi kaba nkazi’ama. Bonga nkieto’aku ayi yendanu kuinu!” 20 Falao wutuma bisadi biandi muingi bakamba Abalami kayenda kuandi na nkazi’andi ayi biabioso kavua.

10-16 NGONDA YIMUADI

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | NGENESI 15-17

“Kibila Mbi Yave Kabaludila Dizina di Abalami ayi di Salai?”

(Ngenesi 17:1) Bo Abalami kaba 99 di mimvu, Yave wumonika kuidi nandi ayi wunkamba: ‘Minu yidi Nzambi yi Nkua Ngolo Zioso’. Tatamana kudiata vantul’ami ayi ba wulunga.

it-2 101 ¶7

Fotu, ayi Kukhambu Fotu

Khumbu zinkaka mutu kalenda vanga nzimbala mu phila kanyindudila ayi kamvangila mambu. Befu boso tutambula nzimbala ayi masumu kuidi Adami. (Loma 5:12; Minkunga 51:5) Vayi Yave widi wusonga ayi nandi ‘zebi buidi tuvangulu, wuntebukanga moyo ti tuidi fundu fundu wu ntoto’ ayi widi nkua nlemvu. (Minkunga 103:13, 14) Nandi wutadila Nowa buka ‘mutu wulunungu ayi wukuikama mu mbandu’andi.’ (Ngenesi 6:9) Nandi wukamba Abalahami, ‘Tatamana kudiata vantul’ami ayi ba wulunga.’ (Ngenesi 17:1) Kheti babakala babuadi abobo baba batu ba masumu ayi bafua, vayi Yave ‘wuntalanga madi mu ntima’, wuba tadila dedi batu balunga. (1 Samueli 16:7; dedikisa na 2 Mintinu 20:3; 2 Lusansu 16:9.) Nandi wukamba basi Isaeli: ‘Vayi beno mufueti ba balunga vantadisi wu Yave Nzamb’inu.’ (Deutelonomi 18:13; 2 Samueli 22:24) Nandi wuvana Muan’andi wuvedila (Ebeleo 7:26) buka khudulu ayi mu nzila khudulu beni nandi kalenda tedila ‘basonga’ voti bakhambulu nzimbala batu banlekilanga kiminu ayi bantumamananga vayi kheti bobo wunsalanga dedi Mfundisi wusonga ayi wukhambulu nzimbala.—Loma 3:25, 26; tala LUKUIKUMUNU; BUVEDILA.

(Ngenesi 17:3-5) Buna Abalami wufukama na zizi kiandi va ntoto, ayi Nzambi wunkamba: 4 “Tala, luwawanu luami yimvanga na ngiewu luawu lualu: Ngie wala ba tata yi makanda mawombo. 5 Dizina diaku dialasa bue ba ko Abalami; vayi Abalahami, bila yala kukitula tata yi makanda mawombo.

it-1 28 ¶6

Abalahami

Thangu yivioka. Badukisa nduka 10 di mimvu ku Kanani ayi Sala wutatamana kisita. Mu kibila beni nandi wukamba Abalahami muingi kabundana nyitu na kisadi kiandi ki nkieto Angali muingi kambutila muana. Abalahami wukikinina. Ayi mu mvu 1932 A.T.K., bo Abalahami kaba 86 di mvu, Isamaeli wubutuka. (Ngenesi 16:3, 15, 16) Vabue vioka thangu. Mu mvu 1919 A.T.K., bo Abalahami kaba 99 di mimvu, buka kidimbu muingi kumonisa kikundi kilutidi naveka Yave kaba na Abalahami, Yave wumvana nsua muingi kuzenga nyitu yi kibakala kuidi babakala boso baba ku nzo’andi. Yoyawu thangu Yave kabalula dizina di Abalami mu Abalahami, ‘bila yala kukitula tata yi makanda mawombo.’ (Ngenesi 17:5, 9-27; Loma 4:11) Bosi kuntuala, Abalahami wuyamba zimbasi zitatu mu dizina di Yave. Zimbasi beni bankanikisa ti Sala wala buta muana wu dibakala, ngete mu mvu wunlanda!—Ngenesi 18:1-15.

(Ngenesi 17:15, 16) Nzambi wukamba Abalahami: ‘Nkazi’aku Salai, bika bue kuntedila Salai, bila dizina diandi diela ba Sala. 16 Minu yela kunsakumuna ayi mu nzil’andi yela kuvanina muana wu dibakala. Minu yela kunsakumuna ayi makanda ma batu mela kuizila mu nandi, mu nkunu’andi muela kuizila mintinu miela yala makanda maphila mu phila.’

w09 1/2 13

Mazina Madi Tsundu?

Naveka Nzambi wubalula mazina ma bisadi biandi binkaka mu thangu yikhulu muingi kubikula diambu. Dedi, wubalula dizina di Abalami dinsundula “Bika Tata Kakembusu,” mu Abalahami, dinsundula “Tata yi Makanda Maneni.” Muingi kumonisa kiedika ki dizina diandi, Abalahami wuyiza ba tata yi makanda mawombo. (Ngenesi 17:5, 6) Tala mvandi mamonikina nkazi Abalahami, Salai, ḿba dizina adiodi dinsundula “wuntuadisanga divunza.” Nandi ḿba wuyangalala mu thangu Nzambi kabalula dizina diandi mu “Sala,” dinsundula “Muana Ntinu,” muingi kumonisa ti nandi wunkuiza ba nkulu wu mintinu.—Ngenesi 17:15, 16.

Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi

(Ngenesi 15:13, 14) Buna Yave wukamba Abalami: ‘Zaba kuaku ti nkunu’aku wala ba nzenza mu tsi yikhambulu yawu, ayi dikabu di tsi beni bala kuba kitula mimvika ayi kuba tuadisa ziphasi mu 400 di mimvu. 14 Vayi minu yela fundisa dikabu bawu bela sadila, ayi kuntuala bala botuka kuna na kimvuama kiwombo.

it-1 615 ¶3

Phila Mambu Mayemonikinanga

Yave wukamba Abalami (Abalahami): ‘Zaba kuaku ti nkunu’aku wala ba nzenza mu tsi yikhambulu yawu, ayi dikabu di tsi beni bala kuba kitula mimvika ayi kuba tuadisa ziphasi mu 400 di mimvu.’ (Ngenesi 15:13; tala mvandi Mavanga 7:6, 7.) Mambu amomo mabikulu ava mbutukulu yi “nkunu” beni, Isaki. Mu mvu 1932 A.T.K., Isamaeli muana Angali wubutuka ayi mu mvu 1918 A.T.K., Isaki wubutuka. (Ngenesi 16:16; 21:5) Befu kutanga 400 di mimvu kumbusa tona mu thangu basi Isaeli babasika ku Ngipiti, thangu ziphasi ziawu zimana (Ngenesi 15:14), tunkuiza tuka mu mvu 1913 A.T.K., mu thangu beni Isaki wuba nduka mimvu mitanu. Ḿba yawu thangu Isaki kabika kukuema ayi wuba “nzenza” mu tsi yikhambu ba yandi, ayi wutona kuviokila mu ziphasi babikula bo Isamaeli ‘kaba kunsakininanga,’ mu thangu beni Isamaeli wuba 19 di mimvu. (Ngenesi 21:8, 9) Kheti mu bilumbu bitu mambu Isamaeli kaba vangilanga Isaki malenda monikina ti masi ko beni nkinza, vayi buisi ko buawu bubela mu thangu yikhulu. Tulenda mona bivisa mu mawu mu mambu Sala kavanga ayi mu phila Yave kakikinina makani Sala kabaka, ma kukuka Angali ayi muan’andi Isamaeli ku nzo’andi. (Ngenesi 21:10-13) Kuzaba ti Yave wutuma kusonika mambu amomo mu buku’andi yinlongo mu phila mamonikina, mawu mamvana bivisa ti yawu thangu 400 di mimvu mi ziphasi babikula yitona ayi yimana mu thangu basi Isaeli babasika ku Ngipiti.—Ngalatia 4:29.

(Ngenesi 15:16) Mu mbandu yinna, nkunu’aku wala vutuka vava, kibila nzimbala yi basi Amoli yitukidi ko mu kitezu yifueti kuba sembila.’

it-2 73 ¶6

Esodu

‘Mu mbandu yinna.’ Tufueti tebuka moyo ti Yave wukamba Abalahami ti mu mbandu yinna, nkunu’andi wala vutuka ku Kanani. (Ngenesi 15:16) Mu 430 di mimvu mioso, tona mu thangu luwawanu Yave kavanga na Abalahami lutona kusalama nate mu thangu basi Isaeli babotuka ku Ngipiti, vaba kuvioka zimbandu zinna, kheti befu kutadila mimvu mioso batu baba zinganga mu thangu yikhulu dedi bummonisina masonoko. Vayi basi Isaeli 215 di mimvu to bazingila ku Ngipiti. ‘Zimbandu zinna’, tona mu thangu basi Isaeli bakota ku Ngipiti, zilenda tangu mu phila ayiyi, mu kusadila kifuani ki mvila wumueka wu basi Isaeli, mvila wu Levi: (1) Levi, (2) Kehati, (3) Amalami, ayi (4) Mose.—Esodu 6:16, 18, 20.

Matangu ma Kibibila

(Ngenesi 15:1-21) Kuntuala Yave wumonikina kuidi Abalami mu kimona meso ayi wunkamba: ‘Abalami bika kumona boma. Minu yidi nkaku’aku. Nsendu’aku wala ba wunneni beni.’ 2 Abalami wutuba: ‘Mfumu Yave buna mbi wala kuphana, mu kuzaba ti yisi ko muana ayi mutu wala vingana va nzo’ama widi Eliezeli muisi Damasko?’ 3 Abalami wubue tuba: ‘Ngiewu wusa kuphana nkunu ko, muisi nzo’ami nandi wala ba mvingini’ami.’ 4 Vayi Yave wumvutudila: ‘Eliezeli kalasa kuvingana ko, vayi muana wala buta nandi wala kuvingana.’ 5 Yave wunata Abalami kunganda ayi wunkamba: ‘Tala ku diyilu ayi tanga zimbuetila boti wulenda nunga kuzitangikisa.’ Yave wubue kunkamba: ‘Buawu bobo nkunu’aku wala bela.’ 6 Abalami wulekila kiminu mu Yave ayi mu kibila ki kiminu akioki, Yave wuntangila buka mutu wusonga. 7 Nandi wutuba: ‘Minu yidi Yave, wubotula ku Uli tsi yi basi Kaladea muingi kuvana tsi ayiyi ayi wuvua yawu.’ 8 Nandi wutuba: ‘A Mfumu Yave, buidi yela zabila ti yala vua tsi ayiyi?’ 9 Yave wunkamba: ‘Tuala muana ngombi yinkieto yidi mimvu mitatu, khombo yinkieto yidi mimvu mitatu, dimemi dimbakala didi mimvu mitatu, kiduka kimueka ayi dibembe dimueka dintuenia.’ 10 Abalami wubonga bibulu bioso abiobi ayi wubasa biawu va khati ayi nandi wutula zindambu zioso yimueka yimueka vantadisi yinkaka, vayi kasa basa ko zinuni. 11 Zingo zi diyilu zikuluka mu bibulu biobi bivondua, vayi Abalami wukuka ziawu. 12 Thangu bo yidiama, Abalami wubua mu tolo tungolo, luphamuku lungolo ayi kitombi kingolo bimbuila. 13 Buna Yave wukamba Abalami: ‘Zaba kuaku ti nkunu’aku wala ba nzenza mu tsi yikhambulu yawu, ayi dikabu di tsi beni bala kuba kitula mimvika ayi kuba tuadisa ziphasi mu 400 di mimvu. 14 Vayi minu yela fundisa dikabu bawu bela sadila, ayi kuntuala bala botuka kuna na kimvuama kiwombo. 15 Vayi ngiewu, wala fua kuaku mu luvovomu, ayi wela zikua mu bununu bumboti. 16 Mu mbandu yinna, nkunu’aku wala vutuka vava, kibila nzimbala yi basi Amoli yitukidi ko mu kitezu yifueti kuba sembila.’ 17 Thangu bo yimana diama ayi kuyiza ba beni kitombi, buna kumonika folonu yi mbazu yaba basisa muisi. Folonu beni yivioka va khati zindambu zi bibulu. 18 Mu kilumbu beni Yave wuvanga luwawanu na Abalami, nandi wutuba: ‘Kuidi nkunu’aku yela vana ntoto awuwu, kutona mu muila Ngipiti nate ku muila wunneni, muila Efalata: 19 Tsi yi basi Keni, yi basi Kenisi, yi basi Kadamoni, 20 yi basi Heti, yi basi Pelesi, yi basi Lefaimi, 21 yi basi Amoli, yi basi Kanani, yi basi Ngilingasi, ayi yi basi Yebusi.”

17-23 NGONDA YIMUADI

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | NGENESI 18-19

“‘ Mfundisi wu Ntoto Woso’ Wutulula Divula di Sodoma ayi Ngomola”

(Ngenesi 18:23-25) Abalahami wufikama, ayi wutuba: Wala bunga basonga va kimueka na bankua mambi? 24 Enati vadi 50 di batu basonga va divula beni. Buna wala ba bunga, ayi wulendi lemvukila ko divula beni mu kibila ki 50 di batu basonga badi muna? 25 Phasi beni kuidi ngiewu kuvanga phila mambu amomo, mu kuvonda basonga va kimueka na bankua mambi, ayi kuvanga basonga bamonikina momawu mambu na batu bambi! Ngete, wulendi kuma vanga ko. Mfundisi wu ntoto woso, kalasa vanga ko mambu masonga?’

w17.04 18 ¶1

“Mfundisi wu Ntoto Woso” Wumvanganga Masonga Thangu Zioso

‘MFUNDISI wu ntoto woso, kalasa vanga ko mambu masonga?’ (Ngenesi 18:25) Abalahami kasa vana ko kiuvu akioki mu kibila ki divuda, vayi mu kiuvu akioki, Abalahami wumonisa ti wuba lufiatu ti Yave wala fundisa mavula ma Sodoma ayi Ngomola mu busonga. Abalahami wuba lufiatu ti Yave kalendi ko ‘kuvonda basonga va kimueka na bankua mambi.’ 400 di mimvu kuntuala, Yave wutuba matedi naveka: ‘Ditadi divedila didi mavanga mandi mamo ma malunga, bila nzengolo ziandi ziazioso zidi zisonga. Yave Nzambi yikuikama ntangu zioso, wukhambu vanganga mambu makhambulu masonga, nandi wuvanganga masulama ayi masonga.’—Deutelonomi 31:19; 32:4.

(Ngenesi 18:32) Bosi Abalahami wutuba: ‘Yave, lemvuka, bika kufuema, ayiyi yawu khumbu yitsuka yinkuvula: Enati kuidi to kumi di batu kuna?’ Yave wuvutudila: ‘Minu yalasa bunga ko divula adiodi mu kibila ki kumi di batu abobo.’

w18.08 30 ¶4

Mvibudulu—Kivuvu ti Mambu Mala Baluka

Yave, nandi kifuani kilutidi tufueti landakana mu matedi kumonisa mvibudulu. (2 Petelo 3:15) Khumbu ziwombo tuntanganga mu Kibibila matedi mvibudulu wunneni Yave kadi. (Nehemia 9:30; Yesaya 30:18) Wuntebuka moyo buidi Yave kamuena bo Abalahami kamvana biuvu bitedi makani kabaka ma kutulula Sodoma? Yave kasa dasuka ko. Vayi mu mvibudulu, nandi wuyuwa biuvu bioso Abalahami kavanga ayi bo kaba tuba mambu maba kuntula dibamu. Bosi Yave wumonisa Abalahami ti nandi wuyuwa mamoso maba kuntula dibamu ayi wunkamba ti kalasa tulula ko divula di Sodoma na kumona kuna 10 di batu badi basonga. (Ngenesi 18:22-33) Yave khumbu zioso wunkuwanga mu mvibudulu, ayi nandi kafika dasukanga ko.

(Ngenesi 19:24, 25) Buna Yave wunokisa mbazu ayi sofolo ku Sodoma ayi Ngomola,—bituka ku diyilu kuidi Yave. 25 Nandi wubunga mavula amomo, batu boso baba kalanga kuna ayi biuma bimena va tsi.

w10 15/11 26 ¶12

Yave Nandi Mfumu’itu Yilutidi!

12 Tulenda ba lufiatu ti thangu yiluelu yisiedi, Yave wala monisa ti nandi to widi nsua wu kuyala. Nandi kalasa bika ko mambi matatamana mu thangu zioso, ayi tuzebi ti tuidi mu kuzingila mu bilumbu bitsuka. Yave wutulula bankua mambi bo katuadisa khuka minlangu. Wutulula Sodoma ayi Ngomola, mvandi Falao ayi masodi mandi. Sisela ayi masodi mandi, Senakelibi ayi masodi ma basi Silia basa luta ko mangolo na Nzambi Yilutidi Zangama. (Ngenesi 7:1, 23; 19:24, 25; Esodu 14:30,31; Nkongudidi 4:15, 16; 2 Mintinu 19:35, 36) Diawu, tulenda ba lufiatu ti Yave kalasa bika ko batu batatamana kumonisa kukhambu ku lukinzu mu dizina diandi, ayi mambi moso bantuadisanga kuidi zimbangi ziandi. Mvandi, tuidi mu kumona bivisa bi ndizulu yi Yesu ayi bitsukulu yi nza ayiyi yimbi.—Matai 24:3.

Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi

(Ngenesi 18:1) Bosi, Yave wumonika kuidi Abalahami va khati minti minneni mi Mamele. Abalahami wuba wukala va muelu nzo’andi yingoto, mu thangu yiluta mbazu yi muinya mu kilumbu.

(Ngenesi 18:22) Bosi, babakala babotuka vana ayi bayenda ku Sodoma, vayi Abalahami wutatamana wutelama vantadisi Yave.

w88 15/5 23 ¶4-5

Vadi Mutu Wumana Mona Nzambi?

Buabu tulenda visa kibila mbi Abalahami kayolukila na mbasi Yave kafila, buka ti naveka Yave waba koluka yandi. Kuzaba ti mbasi beni yituba mambu Yave kaba tomba nandi kakamba Abalahami ayi wuba vana buka mvual’andi, diawu tulenda tubila ti ‘Yave wumonika kuidi Abalahami.’—Ngenesi 18:1.

Tebuka moyo ti zimbasi Yave kaba filanga buka zimvuala ziandi, baba luaku lu kuzabikisa zitsangu ziandi dedi bo telefoni voti kisengu kintiamunanga zitsangu kilenda zabikisila mambu tuntuba kuidi mutu wunkaka. Diawu, tulenda visa kibila mbi Abalahami, Mose, Manoa ayi bankaka baba yolukilanga na zimbasi Yave kafila buka ti kuidi naveka Nzambi baba koluka. Kheti batu abobo bamona zimbasi beni ayi nkembo wu Yave waba monikanga mu bawu, vayi bawu basa mona ko Nzambi. Ayi mawu masimbayisa ko mambu mvuala Yoane katuba: ‘Vasi ko mutu wumana mona Nzambi.’ (Yoane 1:18) Batu abobo, basa mona ko Nzambi, vayi bamona zimbasi kaba filanga buka zimvuala ziandi.

(Ngenesi 19:26) Vayi nkieto wu Loti wutala kumbusa ayi wukituka kikhuku ki tsalu.

w19.06 20 ¶3

Sadisa Bankaka Kununga Kiunda Badi

3 Loti wusola kuzingila ku Sodoma. Vayi makani kabaka masa ba ko mamboti. Kheti kibuangu kasola kiba kimboti, basi Sodoma baba zolanga beni mambu ma kitsuza. (Tanga 2 Petelo 2:7, 8.) Loti wutovuka beni mu kusola kuzingila ku Sodoma. (Ngenesi 13:8-13; 14:12) Ḿba nkieto’andi waba zolanga beni divula baba ayi batu baba kalanga kuna. Diawu bo Nzambi kabaka makani ma kutulula divula beni mu mbazu, nandi kasa tumamana ko zimbasi diawu kafuila. Yindulabu mu bana buadi ba Loti. Bawu baba bakubama muingi kukuela vayi babakala beni mvandi bafua mu mbazu Yave kafila ku Sodoma. (Ngenesi 19:12-14, 17, 26) Nzo Loti, kimvuama kaba bituluka, kubunda mvandi nkazi’andi. Mu thangu ayoyi yi ziphasi, bukiedika kuandi ti Yave wubika kumonisa mvibudulu kuidi Loti? Ndamba.

Matangu ma Kibibila

(Ngenesi 18:1-19) Bosi, Yave wumonika kuidi Abalahami va khati minti minneni mi Mamele. Abalahami wuba wukala va muelu nzo’andi yingoto, mu thangu yiluta mbazu yi muinya mu kilumbu. 2 Bo kananguna thalu’andi, wumona babakala batatu batelama nkadu kinanu. Bo kaba mona, wunanguka mu nsualu va muelu wu nzo’andi yingoto muingi kuba dengana, ayi wufukama va ntoto. 3 Ayi wutuba: ‘Yave, boti yibeki nlemvo va mesu maku, lemvuka, bika kuvioka kisadi kiaku. 4 Lemvuka, bika balunatina mazi muingi musukula malu minu; lulenda vunda kuinu ku tsi nti awuwu. 5 Bo mube viokila vava vadi kisadi kiaku, bika yilunatina bidia biala kuluvana mangolo ma kutatamana kuvanga nzila munkuenda. Ayi bawu batuba: ‘Vasi diambu ko. Vangila boso wube tubila.’ 6 Buna Abalahami wuvutuka ku nzo’andi yingoto ayi wukamba Sala: ‘Wiza! Tula nzaki, bonga tezu bitatu bi falina bifueni, soba yawu ayi vanga mapha.’ 7 Bosi Abalahami wuyenda kuba bibulu biandi ayi wubonga muana ngombe wuntuenya wumboti. Wuvana wawu kuidi kisadi kiandi, ayi nandi wukubika kiawu mu nsualu. 8 Nandi wubonga mateka, leta ayi muana ngombe bakubika ayi wunata kuidi bawu. Nandi wuba yawu ku tsi nti bo baba dia. 9 Bawu bankamba: ‘Nkazi’aku Sala kuidi kadi?’ Abalahami wuvutula: ‘Ku khati nzo kadi.’ 10 Ayi wumueka mu bawu wutuba: ‘Minu yala vutuka kuidi ngiewu mu mvu wunkuiza mu thangu ayiyi, ayi mu thangu beni, nkazi’aku wala buta muana dibakala.’ Sala waba kuwa mamoso kumbusa muelu wu nzo ngoto, wuba kumbusa dibakala beni. 11 Vayi Abalahami ayi Sala banuna, baba mimvu miwombo ayi Sala kasa bue ba ko mu phunga yi kubutila. 12 Buna Sala wutona kuseva mu khati ntim’andi ayi wukiyuvusa: ‘Buabu yima nuna ayi nnuni’ami mvandi ma nuna, buna yala baka mayangi amomo?’ 13 Bosi Yave wukamba Abalahami: ‘Kibila mbi Sala kabe sevila ayi kabe tubila, ‘bukiedika ti yilenda buta muana bo yima nuna?’ 14 Vadi kiuma Nzambi kalenda lembakana kuvanga? Yala vutuka kuidi ngiewu mu mvu wunkuiza, mu thangu yifuana, ayi Sala wala buta muana dibakala.’ 15 Vayi Sala wumona boma ayi wutuba: ‘Minu yisa seva kuami ko!’ Vayi nandi wunkamba: ‘Ngete! Ngie wube seva.’ 16 Mu thangu babakala beni bananguka muingi kukuenda, ayi batala Sodoma, Abalahami wuyenda yawu muingi kuba vekisa. 17 Yave wutuba: ‘Yinsuekila Abalahami mambu yitidi kuvanga? 18 Abalahami kafueti kituka nkulu wu nkangu wunneni ayi wungolo. Mu nandi yala sakumuna makanda mamoso va ntoto. 19 Bila minu yinsola muingi katuma bana bandi ayi basi nzo’andi bala kunlanda, balandakana zinzila zi Yave ayi bavanga malunungu ayi masonga, muingi Yave kavana mambu kakanikisa kuidi Abalahami.’

24 NGONDA YIMUADI–1 NGONDA YINTATU

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | NGENESI 20-21

“Yave Wumvanganga Mamoso Kankanikisa”

(Ngenesi 21:1-3) Yave wutala kuidi Sala, dedi bo kakanikisa, ayi Yave wuvanga dedi bo katubila. 2 Sala wuyiza ba buemba ayi wubutila Abalahami muana dibakala mu bununu buandi, mu thangu Nzambi kakanikisa. 3 Abalahami wuvana dizina di Isaki kuidi muana Sala kambutila.

wp17.5 14-15

Nzambi Wuntedila “Muana Ntinu”

Bukiedika ti Sala wumonisa kukhambu ku kiminu bo kaseva? Ndamba. Kibibila kintuba: ‘Mu kibila ki kiminu, Sala mvandi wubaka zingolo zi kubuta kheti mimvu mi kubutila mimvioka, kibila wumona ti mutu wuvana tsila widi wukuikama.’ (Ebeleo 11:11) Sala wuzaba buboti Yave ayi wuzaba ti nandi kalenda vanga mamoso kankanikisa. Akioki kiawu kiminu befu boso tufueti ba. Tufueti buela zaba buboti Nzambi yikiedika, Yave. Befu kubuela zaba Yave, tuala mona ti Sala wuba bibila bimboti muingi kuba kiminu kingolo mu nandi. Yave widi wukuikama ayi wumvanganga mamoso kankanikisa. Ayi khumbu zinkaka wumvangilanga mawu mu phila yilenda kutuvanga kukuituka!

“YUWA MAMBU NKAZI’AKU KANTUBA”

Bo Sala kaba 90 di mimvu nandi wubaka diambu kaba tombanga mu luzingu luandi loso. Nandi wubutila nnuni’andi wu luzolo muana, kheti Abalahami wuba 100 di mimvu! Abalahami wutumukina Yave ayi wuvana muana beni dizina di Isaki, dinsundula “disevu”. Yindula Sala wuvonga vayi na disevu mu munu, bo katuba: ‘Nzambi be phana kibila muingi kuseva, woso mutu wala zaba mawu wala seva yami.’ (Ngenesi 21:6) Bukiedika, mangitukulu amomo ma Yave mavanga Sala kuba mayangi mu luzingu luandi loso. Vayi kukieba muana beni, kiba kiyeku kinneni nandi katambula.

Bo Isaki kadukisa mimvu mitanu ayi bo kabika kukuema, dikanda diandi bavanga nkungi. Vayi vaba mambu mabe monika. Kibibila kintuba ti Sala wuvisa mavanga mambi Isamaeli kaba. Isamaeli wuba 19 di mimvu vayi kheti bobo waba sakininanga Isaki wuba muana kilezi. Mambu Isamaeli kaba vanganga masa ba ko to phila yi kusakana. Kibila kuntuala, mvuala Polo wutedila mawu zinzomonu. Sala wuvisa ti mavanga ma Isamaeli maba mambi kuidi Isaki. Nandi wuzaba ti Isaki kasa ba ko to muan’andi vayi wutambula kiyeku kinkinza beni mu tsundukulu yi lukanu lu Nzambi. Diawu kabakila kibakala ayi kakambila Abalahami mamoso maba mu ntim’andi. Nandi wudinda Abalahami kakuka Angali ayi muan’andi Isamaeli.—Ngenesi 21:8-10; Ngalatia 4:22, 23, 29.

Buidi Abalahami kamuena mambu beni? Kibibila kintuba: ‘Abalahami kasa zola ko mambu Sala katuba matedi Isamaeli.’ Abalahami waba zolanga beni Isamaeli ayi kasa nunga ko kubotula mabanza kaba mu nandi. Yave wumona mamoso maba monika diawu kakambila Abalahami mambu kafueti vanga. Nandi wunkamba: ‘Bika kunyonga mu mambu Sala kabe tuba matedi Isamaeli ayi kisadi kiaku kinkieto. Yuwa mambu kakembi, bila mu Isaki muala kuizila nkunu’aku.’” Yave wukanikisa kuidi Abalahami ti wala kieba Angali ayi Isamaeli. Abalahami wuvanga mambu Nzambi kankamba.—Ngenesi 21:11-14.

(Ngenesi 21:5-7) Abalahami wuba 100 di mimvu bo Isaki kabutuka. 6 Buna Sala wutuba: ‘Nzambi be phana kibila muingi kuseva, woso mutu wala zaba mawu wala seva yami.’ 7 Sala wubue tuba diaka: ‘Khanu nani wukamba Abalahami: ‘Sala wela kuemika bana’? Buabu, minu yimveni muana wu dibakala mu bununu buandi.’

(Ngenesi 21:10-12) Buna Sala wukamba kuidi Abalahami: ‘Kukisa kisadi akioki ayi muan’andi benda kuawu, kibila muana wu kisadi akioki kalasa tambula ko kiuka va kimueka na muan’ami Isaki!’ 11 Abalahami kasa zola ko mambu Sala katuba matedi Isamaeli. 12 Vayi Nzambi wukamba Abalahami: ‘Bika kunyonga mu mambu Sala kabe tuba matedi Isamaeli ayi kisadi kiaku kinkieto. Yuwa mambu kakembi, bila mu Isaki muala kuizila nkunu’aku.

(Ngenesi 21:14) Mu kilumbu kilanda, Abalahami wubonga mapha, kibasa ki nlangu ayi wuvana biawu kuidi Angali. Nandi wuntudila biawu va divangiti ayi wunkamba kenda na Isamaeli. Nandi wuyenda ayi wudiengila ku thandu yi Beliseba.

Bakula Kiuka Kisuama mu Diambu di Nzambi

(Ngenesi 20:12) Mu bukiedika nandi widi khomb’ami wu nkieto, kibila nandi widi muana tat’ami vayi tuisi ko ngudi yimueka ayi nandi wuyiza ba nkieto’ami.

wp17.3 12, matangu madi va wanda.

“Ngiewu Widi Nkieto wu Kitoko Beni”

Sala wuba khomba yi Abalahami. Bawu buadi baba tata yimueka, Tela, vayi zingudi ziviakana. (Ngenesi 20:12) Bubu, didi diambu dimbi zikhomba zi kinsuni kukuelana, vayi mambu disuasana maba mu thangu yikhulu. Batu baba bafikama mu buvedila bu Adami ayi Eva diawu baluta bela buvinya bumboti. Makuela ma batu ba dikanda dimueka, mabasa tulanga ko luzingu lu bana va kingela. Vayi bo vavioka 400 di mimvu, batu batona kuzinga mimvu miluelu dedi bo tummuenanga bubu. Mu kibila akioki, Yave wuvana minsiku minkandimina batu ba dikanda dimueka kubundasana nyitu.—Levitiku 18:6.

(Ngenesi 21:33) Abalahami wukuna nti wu tamaliska ku Beliseba ayi kuawu nandi kasambidila mu dizina di Yave, Nzambi yi kayimani.

w89 1/7 20 ¶9

Abalahami—Kifuani Kuidi Baboso Bantombanga Kikundi na Nzambi

9 Abalami wubue vanga mambu mankaka mamonisa kiminu kaba. Kibibila kintuba: ‘Abalami wutungila Yave kikuma ki kuyokila minkhayilu va kibuangu Yave kammonikina.’ (Ngenesi 12:7) Ḿba mawu maba sundula kuvana nkhayilu yi kibulu, kibila kikuma ki Ebeleo ‘kikuma ki kuyokila minkhayilu’ kinsundula “kibuangu banyokilanga minkhayilu.” Kuntuala, Abalami wubue vutukila kuvanga mambu amomo ma kiminu mu bibuangu binkaka. Nandi mvandi wuba ‘sambilanga mu dizina di Yave.’ (Ngenesi 12:8; 13:18; 21:33) Thubulu yi ki Ebeleo “kusambila mu dizina” kunsundula mvandi “kuzabikisa (kusamuna) dizina.” Dikanda di Abalami ayi basi Kanani, banyuwa kuzabikisa dizina di Nzambi, Yave. (Ngenesi 14:22-24) Bobuawu mvandi, baboso bantomba kubaka kikundi ki Nzambi mu bilumbu abibi, bafueti zabikisa dizina Diandi mu kiminu. Mawu mansundula kubasika mu kisalu ki kusamuna, muingi ‘tuvananga kuidi Nzambi dikaba di nzitusu, voti, mbutu wu bididi bitu, bimvananga kimbangi ki dizina diandi kuidi baboso.’—Ebeleo 13:15; Loma 10:10.

Matangu ma Kibibila

(Ngenesi 20:1-18) Abalahami wubotuka kuna, wuyenda ku tsi Kanani, nandi wutunga ayi wukala va khati Kadesi ayi Suli. Bo kaba kalanga ku Ngelali, 2 Abalahami wubue tuba matedi Sala nkazi’andi: “Nandi widi khomb’ami yinkieto.” Buna Abimeleki ntinu wu divula di Ngelali wutumisa Sala. 3 Vayi Nzambi wumonikina kuidi Abimeleki mu ndosi ayi wunkamba: “Tala ngie wunkuiza fua mu kibila ki nkieto bongidi, kibila nandi widi wukuela, nkazi wu dibakala dinkaka.” 4 Vayi, Abimeleki kasa simba ko Sala. Nandi wutuba: “A Yave, wela vonda dikabu dimvimba dikhambulu kibila? 5 Abalahami naveka wukhamba, ‘nandi widi khomb’ami yinkieto,’ ayi Sala mvandi wutuba, ‘Abalahami widi khomb’ami.’ Mu ntima wusonga ayi mu mioko mikhambulu kibila yibe vangila mawu.” 6 Nzambi yi kiedika wunkamba mu ndosi: “Ngete, yizebi kuama ti mu ntima wusonga wube vangila mawu. Diawu yisa kubika ko wuvola masumu va meso mami ayi yisa kubika ko wunsimba. 7 Buabu, vutula nkieto awowo kuidi nnuni’andi, bila nandi widi mbikudi, wala kusambidila muingi wubika kufua. Vayi ngie khambu vutula nkieto’andi, zaba kuaku ti ngiewu ayi baboso wuvuidi munkuiza fua.” 8 Abimeleki wukotuka meni meni, wutumisa bisadi biandi bioso ayi wubakamba mambu moso amomo. Ayi bawu bamona beni boma. 9 Abimeleki wutumisa Abalahami ayi wunyuvula: “Mbi be tuvangila? Diambu mbi yibe kuvangila muingi wutuadisa ziphasi zingolo aziozi kuidi minu ayi kintinu kiama? Mambu wube phangila masi ko mamboti.” 10 Ayi Abimeleki wuyuvula Abalahami: “Mayindu mbi mabedi yaku muingi wuvanga mawu?” 11 Abalahami wumvutudila: “Minu yibe yindula, ‘Batu ba tsi ayiyi basadilanga ko Nzambi ayi bela kuphonda mu kibila ki nkazi’ami.’ 12 Mu bukiedika, nandi widi khomb’ami wu nkieto, kibila nandi widi muana tat’ami vayi tuisi ko ngudi yimueka ayi nandi wuyiza ba nkieto’ami. 13 Diawu Nzambi bo kathuma yibotuka ku nzo tat’ami, buna yikamba kuidi Sala: ‘Mbonisa luzolo lukuikama mu phila ayiyi: Koso kuma tunkuenda, wufueti tuba, “Nandi widi khomb’ami.”’” 14 Bosi Abimeleki wubonga mamemi, zikhombo, zingombe, bisadi bi babakala ayi bi bakieto, wuvana biawu kuidi Abalahami, ayi wumvutudila mvandi nkieto’andi Sala. 15 Abimeleki mvandi wutuba: “Tala tsi’ami yimvimba yawu yayi. Kala kuaku koso wutidi.” 16 Ayi nandi wukamba Sala: “Yidi mu kuvana 1.000 bi biuma bi palata kuidi khomb’aku. Muingi kumonisa kuidi bo badi yaku ayi bankaka ti ngiewu wisi ko kibila ayi bala visa ti yisa kuvangila ko diambu dimbi.” 17 Ayi Abalahami wulomba kuidi Nzambi yi kiedika mu lusambulu, ayi Nzambi wulemvukila Abimeleki, nkazi’andi ayi bisadi biandi bi bakieto ayi bawu babuta bana; 18 Kibila Yave wukitula bakieto boso mu nzo yi Abimeleki bisita mu kibila ki Sala, nkazi Abalahami.

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila