DILONGI 9
NKUNGA 51 Tukivana Kuidi Yave!
Bika Kukala Nkulu Muingi Kubotama
“Mbi widi mu kuvingila? Telama, botama.”—Mav. 22:16.
MAMBU TUANLONGUKA
Tuenlonguka buidi kifuani ki basi Samalia, basi Kolintu, Saulu musi Tarsu ayi Koloneliu bilenda tusadisila kubaka mangolo muingi kubotama.
1. Kibila mbi fueti botimina?
NGIE wunzolanga Yave no wu kuvana monyo? Wuntomba kummonisa ti wu kunzolanga? Phila yilutidi wulenda vangila mawu yidi mu kukivana kuidi nandi ayi kubotama. Ngie kuvanga mawu, Yave wala kutuadisa, ku kukieba kibila wunkuiza ba mu khati dikanda diandi. (Minku. 73:24; Yesa. 43:1, 2) Mvandi kukivana ayi kubotama kuala kuvana luaku lu kuzinga mvu ka mvu.—1 Pet. 3:21.
2. Mbi tuenlonguka mu dilongi adidi?
2 Vadi diambu di kutula nkaku muingi kubotama? Boti ngete, wisi ko to ngie veka. Bawombo bavanga mangolo ma kubalula mayindu ayi mavanga mawu muingi kubotama. Bubu, bawu bansadilanga Yave mu mayangi ayi kifuza. Abu matedi batu babotama mu sekulu yitheti, mbi wulenda longuka mu bawu? Tuemmona bikaku mbi baviokila ayi mbi tulenda longuka mu kifuani kiawu.
BASI SAMALIA BABOTAMA
3. Mbi biaba tombulu basi Samalia kuvanga, muingi kubotama?
3 Basi Samalia mu sekulu yitheti baba mua dingumba di kinganga kimueka diba ku Siquem ku norte yi Yuda. Ava babotama, vaba tombulu basi Samalia kuzaba buboti diambu di Nzambi. Basi Samalia baba kikininanga to mu zibuku zitanu zitheti zi Kibibila—kutona mu Ngenesi nati Deutelenomi, ayi ḿba buku yi Yosua. Diawu baba telimina Mesia kiza mu kutadila lukanu lu Nzambi luidi mu Deutelonomi 18:18, 19; (Yoa. 4:25) Muingi babotama vaba tombulu bawu bakikinina ti Yesu, Nandi Mesia babikula. (Yoa. 4:39) Vaba tombulu bankaka mu bawu kuvanga mangolo muingi kubika ba luvasanu luba basi Samalia na basi Yuda.—Luk. 9:52-54.
4. Dedi bummonisina Mavanga 8:5, 6, 14, buidi basi Samalia batadila mambu Filipi kaba longa?
4 Mbi bisadisa basi Samalia kubotama? Bo Filipi nsamuni kalonga matedi Klistu, basi Samalia bankaka “bakikinina Diambu di Nzambi”. (Tanga Mavanga 8:5, 6, 14.) Filipi wuba musi Yuda, vayi kheti bobo banyuwila. Ḿba bawu batebuka monyo mambu madi mu zibuku zitanu zitheti zi Kibibila Mose kasonika, zimmonisa ti Nzambi kasi ko luvasanu. (Deute. 10:17-19) Boso kua bubela, bawu bateka matu mu mambu Filipi kaba tuba matedi Yesu, ayi bakikinina bivisa bioso biaba monisa ti Nzambi waba kunsadila. Filipi wuvanga mangitukulu mawombo dedi kubelusa bimbevu, ayi kukukisa ziphevi zimbi.—Mav. 8:7.
5. Mbi wulenda longuka mu kifuani ki basi Samalia?
5 Basi Samalia basa bika ko kithatu ayi kukhambu ku nzayilu kuba tula nkaku muingi kukonzuka mu kipheve. Bo bawu bavisa ti mambu Filipi kaba kuba longa maba makiedika, bawu basa kala ko nkulu muingi kubotama. Kibibila kintuba: “Bawu bakikinina mu thangu Filipi kaba longa zitsangu matedi Kintinu ki Nzambi ayi dizina di Yesu Klistu. Diawu, kuba kuandi babakala voti bakietu babotama.” (Mav. 8:12) Ngie wunkikinina ti Diambu di Nzambi didi kiedika? Ayi wunkikinina ti Zimbangi zi Yave bammonisanga luzolo lukiedika—Yesu katubila? (Yoa. 13:35) Boti buawu, ba lufiatu ti Yave wunkuiza kusakumuna.
6. Mbi kifuani ki Ruben ki kulonga?
6 Ruben, wunkalanga ku Alemanha wubutukila mu dikanda di Zimbangi zi Yave. Vayi bo kaba ditoko, nandi wuba divuda boti Nzambi widi. Mbi binsadisa kununga divuda adiodio? Bo kazaba ti vaba tombulu kubuela nzayilu’andi, nandi wubaka makani ma kuvanga mawu. Nandi wutuba: Mu ndongukulu yi minu veka, yibaka makani ma kulonguka matedi bivangu. Nandi wutanga buku, Existe um Criador que se importa com você? Buku ayoyi yisadisa Ruben kukindisa kiminu kiandi mu Nzambi. Nandi wutuba: Bukiedika Yave widi. Bo kayenda kuetala kikhulutu ki Zimbangi zi Yave, luzolo luandi mu Yave lubuelama mu kumona phila tummonisinanga luzolo lu kikhomba mu nza yimvimba. Bo kavutuka ku Alemanha, Ruben wubotama bo kaba 17 di mimvu. Boti widi divuda mu mambu wulonguka, fiongunina mawu mu bilongulu bitu. “Nzayilu yikiedika” yilenda manisa divuda tuidi. (Efe. 4:13, 14) Bo wunkuwa binongo matedi luzolo ayi kithuadi kidi mu dikabu di Yave mu zitsi zinkaka ayi kumona mawu mu kimvuka kiaku, luzolo luaku lu kikhomba luala luta buelama.
SAULU MUSI TARSU WUBOTAMA
7. Mayindu mbi makhambu fuana maba tombulu Saulu kubika?
7 Mona kifuani ki Saulu musi Tarsu. Nandi wuyonzukila mu kinganga ki basi Yuda ayi wuba wuzabakana mu kinganga beni. (Nga. 1:13, 14; Fil. 3:5) Mu thangu basi Yuda baba tadilanga baklistu dedi batu babalukila kimvuka, Saulu waba kuamisanga beni baklistu. Nandi kamuena ti luzolo lu Nzambi kaba vanganga. (Mav. 8:3; 9:1, 2; 26:9-11) Muingi kakikinina Yesu ayi kabotama, vaba tombulu Saulu kuba wukubama muingi kuviokila mu zikhuamusu.
8. (a) Mbi bisadisa Saulu kubotama? (b) Dedi bummonisina buku yi Mavanga 22:12-16, buidi Anania kasadisila Saulu? (Tala mvandi fikula.)
8 Mbi bisadisa Saulu kubotama? Bo Yesu kammonikina, Saulu wuyiza ba phovo. (Mav. 9:3-9) Mu bilumbu bitatu nandi wuvanga jejum ayi ḿba waba yindula matedi mambu kamonikina. Mu kibila akiokio, Saulu wuyiza ba bivisa ti Yesu Nandi Mesia, ayi ti minlandikini miandi baba mu kinganga ki kiedika. Ḿba Saulu wuba mu kiunda kibila wubuela mioko lufua lu Estefanu. (Mav. 22:20) Bo vavioka bilumbu bitatu tona Yesu kammonikina, nlandikini wumueka wu Yesu bantedilanga Anania mu luzolo wufikama Saulu, wumbelusa ayi wunkindisa kafika botama. (Tanga Mavanga 22:12-16.) Saulu wukikulula, wuvitika lusalusu katambula ayi wubotama.—Mav. 9:17, 18.
Kikinina lusalusu muingi kubotama dedi buvangila Saulu. (Tala lutangu 8)
9. Mbi wulenda longuka mu kifuani ki Saulu?
9 Tulenda longuka mambu mawombo mu kifuani ki Saulu. Nandi khanu wubika lungundayi ayi boma bu batu bintula nkaku muingi kubotama. Vayi masi ko mawu mamonika. Saulu wukikulula, wubalula nzingulu’andi ayi wukikinina kiedika kitedi Klistu. (Mav. 26:14, 19) Saulu wuba wukubama muingi kuba nlandikini wu Klistu kheti wuzaba ti wunkuiza viokila mu zikhuamusu ziwombo. (Mav. 9:15, 16; 20:22, 23) Bo kabotama, nandi wutatamana kuba lufiatu ti Yave wunkuiza nsadisa mu zikhuamusu beni. (2 Ko. 4:7-10). Ngie kuba Mbangi yi Yave wulenda viokila mu zikhuamusu ziwombo, vayi wisi ko ngie veka. Ba lufiatu ti Yave ayi Yesu bankuiza kusadisa.—Fil. 4:13.
10. Buidi kifuani ki Anna kilenda kusadisila?
10 Anna wubutukila mu mvila wumueka bantedilanga Kurda ku Europa Oriental. Bo mam’andi kabotama, Anna wutona kulonguka Kibibila bo kaba vua di mimvu. Vayi buviokila thangu, bo bawombo mu basi dikanda diawu bazaba mawu, batona kunkuamisa kibila dedi bo bummonisa kikhulu kiawu, diba buka nandi waba fuisa zitsoni basi dikanda diandi. Bo Anna kaba 12 di mimvu, wudinda kuidi tat’andi muingi kabotama. Tat’andi waba tomba kuzaba boti naveka wubaka makani amomo voti bankaka baba kunkuika kuvanga mawu. Anna wutuba: “Minu yinzolanga Yave.” Ayi tat’andi wuvitika muingi Anna kabotama. Kuntuala, Anna wuviokila mu zikhuamusu. Wumueka va dikanda diandi wunkamba: “Bulutidi mboti kunata luzingu lu kitsuza ayi kunua zitsunga kena kuba Mbangi yi Yave.” Mbi Anna kavanga? Nandi wutuba, “Yave wuphana mangolo, mam’ami ayi tat’ami batsadisa beni.” Anna wunsonikanga ziphila kamana muena lusalusu lu Yave mu luzingu luandi. Khumbu ziwombo wuntanganga mambu beni muingi kabika zimbakana phila Yave kamana nsadisila. Boti widi boma bu kuviokila mu zikhuamusu, tebuka moyo ti Yave kalenda kusadisa.—Ebe. 13:6.
KOLONELIU WUBOTAMA
11. Biyeku mbi Koloneliu kaba?
11 Kibibila mvandi kintubila kifuani ki Koloneliu. Nandi wuba ‘mfumu nkangu wu khama di masodi’ ma basi Loma. (Mav. 10:1.) Mu kuba mfumu masodi, nandi wuba beni wuzabakana. Nandi waba “sadisanga biphumbulu biba va khati dikabu.” (Mav. 10:2) Yave wufila mvuala Petelo muingi kanlonga zitsangu zimboti. Bukiedika ti kimfumu Koloneliu kaba kintula nkaku muingi kufika botama?
12. Mbi bisadisa Koloneliu kubotama?
12 Mbi bisadisa Koloneliu kubotama? Kibibila kintuba ti Koloneliu “waba kinzikanga Nzambi ayi waba kumbuongiminanga va kimueka na dikanda diandi”. (Mav. 10:2) Bo Petelo kasamuna zitsangu zimboti kuidi koloneliu ayi dikanda diandi, bawu bakikinina ayi bafika botama. (Mav. 10:47, 48) Koloneliu wuba wukubama mu kuvanga mamoso mantombulu muingi kusadila Yave va kimueka na dikanda diandi.—Yosua 24:15; Mav. 10:24, 33.
13. Mbi wulenda longuka mu kifuani ki Koloneliu?
13 Dedi Saulu, Koloneliu kasa bika ko kimfumu kaba kintula nkaku kubotama. Vadi mambu mantombulu kubalula mu luzingu luaku muingi wubotama? Boti buawu, ba lufiatu ti Yave wunkuiza kusadisa. Nandi wunkuiza sakumuna mangolo moso wumvanga muingi kusadila minsua mi Kibibila mu luzingu luaku.
14. Mbi kifuani ki Tsuyoshi ki kulonga?
14 Tsuyoshi, wunkalanga ku Japão, wubika kisalu kaba vanganga muingi kubotama. Nandi wuba secretário yi kikola ki Ikenobo baba vanganga kisalu ki ku kubikanga biteka baba sadilanga mu mafua. Mvandi baba landakananga minkungi mi mbuongimini yi nzambi bantedilanga Buda. Mu thangu mfumu’andi kabasa nunganga ko kukuenda mu minkungi amiomio, nandi waba filanga Tsuyoshi muingi kenda va mvingi’andi. Vayi bo Tsuyoshi kalonguka kiedika kitedi bafua, kuvanga mambu amomo mantula nkaku muingi kubotama. Diawu kabakila makani ma kubika kubue landakananga minkungi amiomio. (2 Ko. 6:15, 16) Tsuyoshi wuzabikisa mawu kuidi mfumu’andi yi kisalu. Mbi bimonika? Mfumu’andi wukikinina muingi tsuyoshi kabika kubue landakananga minkungi beni ayi wutatamana mu kisalu. Bo vavioka mvu mueka tona katona kulonguka Kibibila, nandi wubotama.a Boti vantombulu kubika kisalu muingi wuyangidika Nzambi, ba lufiatu ti nandi wala kusadisa kubaka biuma bintombulu muingi wudukisa zitsatu zi dikanda diaku.—Minku. 127:2; Mat. 6:33.
BASI KOLINTU BABOTAMA
15. Bikaku mbi basi Kolintu baviokila muingi kubotama?
15 Batu baba zingilanga ku divula di Kolintu, baba tombanga kubaka biuma biwombo ayi baba natanga luzingu lu kitsuza. Bawombo baba vanganga mambu Yave kanlendanga, diawu diba diambu diphasi muingi kukikinina zitsangu zimboti. Bo mvuala Polo kayenda kuna ayi kaba longa zitsangu zimboti zitedi Klistu, basi Kolintu bawombo bayuwa Diambu di Nzambi, “bakikinina mu mawu ayi babotama.” (Mav. 18:7-11) Yesu Klistu wumonikina mvuala Polo ayi wunkamba: “ku divula adiodio kuidi batu bawombo badi bakubama muingi kukhikinina.” Diawu Polo kakadila kuna mvu mueka ayi ndambu.
16. Mbi bisadisa basi Kolintu kununga bikaku muingi kubotama? (2 Ko. 10:4, 5)
16 Mbi bisadisa basi Kolintu kubotama? (Tanga 2 Kolintu 10:4, 5.) Diambu di Nzambi ayi pheve yinlongo yiba sadisa kubalula mavanga mawu. (Ebe. 4:12) Batu bakikinina zitsangu zimboti zitedi Klistu ku Kolintu, babika bifu bimbi dedi, kukolu malavu, ku kuiba ayi kubundana nyitu babakala na babakala voti bakietu na bakietu.—1 Ko. 6:9-11.b
17. Mbi malonguka mu kifuani ki basi Kolintu?
17 Kheti basi Kolintu, baba bifu biwombo bimbi biaba tombulu babika, vayi basa yindula ko ti balendi nunga ko kuba baklistu. Bawu bavanga mangolo muingi kudiatila mu nzila yifietama yo yinnata mu luzingu lu mvu ka mvu. (Mat. 7:13, 14) Ngie widi mu kuvanga mangolo muingi wubotama? Boti buawu, bika kuvonga. Dinda Yave ka kuvana pheve yinlongo ayi ka kusadisa wununga phuila yi kuvanga mambu mambi.
18. Mbi kifuani ki Monika ki kulonga?
18 Monika wunkalanga ku Georgia, wuvanga mangolo mawombo muingi kubika kifu ki kutubanga mafunza, kumona voti kukuwa mambu mambi muingi kubotama. Nandi wutuba: “Bo yiba muana kikhupa, yaba sambilanga beni. Yave wuzaba ti minu yabe tomba kuvanga mambu masulama ayi nandi waba kuthuadisa ayi waba kutsadisanga.” Monika wubotama bo kaba 16 di mimvu. Vadi mambu wufueti bika muingi kusadila Yave mu phila nandi kantombila? Tatamana kudinda kuidi Yave ka kuvana pheve yinlongo muingi wununga kubalula zikhadulu ziaku.—Yoa. 3:34.
KIMINU KINKUIZA KUSADISA KUNUNGA MAMBU MAPHASI
19. Mbi bilenda kusadisa kununga bikaku biphasi? (tala mvandi foto.)
19 Mu bioso kua bikaku wulenda viokila, ba lufiatu ti Yave wu kuzolanga ayi wuntomba wuba mu khati dikanda diandi. Yesu wukamba kuidi mua dingumba di minlandikini miandi mu sekulu yitheti: “Benu kuba kiminu kidi buka lutheti lu mutalide, benu luala kamba mongo awuwu: ‘Botuka avava ayi yenda kuna’, ayi wawu wala botuka, ayi vasi ko ni diambu luala lembakana.” (Mat. 17:20) Batu baba kuwa mambu amomo, baba bamona mu kiedika, diawu vaba tombulu kiminu kiawu kukonzuka. Vayi Yesu wuba kindisa ti ba kukuna kiminu kingolo, Yave wala basadisa kununga bikaku biphasi. Ayi Yave kalenda vanga mawu mu ngiewu.
Ba lufiatu ti Yave wu kuzolanga ayi wuntomba wuba mu khati dikanda diandi (Tala lutangu 19)c
20. Khindusulu mbi bebaka mu kifuani ki baklistu mu sekulu yitheti, ayi mu bilumbu bitu bantubila mu dilongi adidi?
20 Boti vadi mambu ma kutula nkaku muingi kubotama, bika kukala nkulu, vanga dioso diambu muingi wununga. Landakana kifuani ki baklistu mu sekulu yitheti ayi ki bilumbu bitu muingi wubaka mangolo. Bika kifuani kiawu ki kukindisa wubaka makani ma kukivana kuidi Yave ayi Kubotama. Kibila amomo mawu makani malutidi wulenda baka.
NKUNGA 38 Yave Wala Kuvana Mangolo
a Kinongo ki khomba Tsuyoshi Fujii, kidi mu Despertai! Kilumbu 8 Ngonda Nana, 2005, tsielu 20-23.
b Tala mu jw.org video yintuba ‘Porque Está a Adiar o Batismo?’
c MAMBU MADI MU FOTO: Dingumba di zikhomba bamvana ndizulu yimboti kuidi batu bama botama.