DISOLO DI NDONGOKOLO 47
NKUNGA 103 Babateli ya mpate—Makabo oyo ezali bato
Bakhomba ba babakala—Lulembo tombi luba bakulutu?
“Woso mutu wulembo tombi ba ntuadisi, niandi tidi sala kisalu kimboti.”—1 TIM. 3:1.
MAMBU MO MADI MU KHATI DISOLO DIADI
Mu disolo diadi, tueka ntadila ndambu bikadulu biobi khomba wubakala kafueti dukisa muingi kaba nkulutu.
1-2. “Kisalu mbi kimboti” nkulutu kafueti sala?
ENATI widi sadi mu kisalu vame vioka mua thangu, bulendakana metula ngolo mu dukisa mambu momo mantombana muingi wuba nkulutu. Mawu yangalala sala buwombo mu diambu di sadisa bakhomba ziaku ba babakala ayi ba baketo mu ba nkulutu?—1 Tim. 3:1.
2 Kisalu mbi nkulutu keta sala? Weta vana kifuani mu kisalu ki tsamununu, weta sala kisalu kingolo mu tanina mamemi, kubalonga, ayi weta kindisa kimvuka mu ziphova ayi mu kifuani kiandi. Diawu Bibila kieta tedila bakulutu bobo balembo sadi buwombo “makaba ma batu.”—Efe. 4:8.
3. Bue khomba wubakala kalenda bela nkulutu? (1 Timote 3:1-7; Tito 1:5-9)
3 Bue wulenda bela nkulutu? Yisi ko kaka maluaku momo mutu kadi mawu mafueti tula ti kaba nkulutu. Nduka nduka mu nza yayi, muingi wubaka kisalu wufueti ba na maluaku voti diela diodi pfumu kisalu kalembo tombi. Vayi enati tidi ba nkulutu, wedi sukila ko kaka mu samuna voti mu longanga bumboti. Wufueti dukisa phe mambu momo mantombana mu ba nkulutu momo basudikisidi mu Bibila mu 1 Timote 3:1-7 ayi mu Tito 1:5-9. (Tanga.) Mu disolo diadi tueka ntubila bikadulu bitatu biobi bakulutu bafueti dukisa: Ba mutu nioni zabikini banga mutu mboti buba mu khati voti ku nganda kimvuka, ba pfumu mboti yi dikanda, ayi sadila kimvuka mu luzolo.
BA MUTU NIONI ZABIKINI BANGA MUTU MBOTI
4. Mbi yinsundula “ba mutu kambulu tsembolo”?
4 Muingi wuba nkulutu, wufueti “ba mutu kambulu tsembolo,” yinsundula, zabikini mu kimvuka ti ndiatulu yimboti widi, yoyi yikambulu tsembolo. Mu buela, fueti “ba kimbangi kimboti va meso ma batu bobo badi ku nganda.” Batu bobo kabasadilanga ko Yehova balenda vueza luwiluku luaku, vayi babika ba bibila biobi bilenda kubatuma bamemata mu diambu di kuikama kuaku voti ndiatulu’aku. (Dan. 6:4, 5) Wukiyuvula: ‘Nzabikini banga mutu mboti mu khati voti ku nganda kimvuka?’
5. Bue wulenda monisina ti widi mutu nioni “weti zola mamboti”?
5 Enati widi mutu nioni “weti zola mamboti,” wela mona bikadulu bimboti bi batu bankaka ayi kubaniemisa mu diambu di bikadulu biawu bimboti. Wela ba mu zikhini zivangila batu bankaka mambu mamboti, buba mambu momo ka basi kulomba ko. (1 Tes. 2:8) Bila mbi kadulu beni kididi mfunu wombo kuidi bakulutu? Bila beta sadila buwombo thangu’awu yimfunu mu diambu di tanina kimvuka ayi mu diambu di dukisa biyeko biawu. (1 Pi. 5:1-3) Buba ti kisalu beni kilembo ntombi ti kasala buwombo ayi kakiyimina, nkulutu weta ba mu zikhini zi sadila batu bankaka.—Mav. 20:35.
6. Mu ziphila mbi wulenda bela ‘mutu nioni zebi yakula bumboti banzenza’? (Ebelewo 13:2, 16; Tala phe foto.)
6 Wulenda monisa ti widi mutu nioni “zebi yakula bumboti banzenza” mu thangu wulembo vangila batu bankaka mambu mamboti, buba batu bobo basi ko bakundi baku ba ntima. (1 Pi. 4:9) Nkanda mosi wusudikisidi mutu nioni weta yakula bumboti banzenza mu phila yayi: “Muelo nzo’andi—ayi ntim’andi—bifueti ba bizibuka kuidi banzenza.” Wukiyuvula, ‘Nzabikini banga mutu nioni weti yakula bumboti banzenza mu kimvuka kieto?’ (Tanga Ebelewo 13:2, 16.) Mutu nioni zebi yakula bumboti banzenza, weta yamba nioso kuandi nzenza. Mu kifuani, weta yakula batu bobo bakambulu busila, weta yakula batu bobo beta tedisa mu tula zidiskur mu kimvuka, ayi weta yakula batu bobo beta sala buwombo mu kindisa bakhomba, banga minkengi mi zunga.—1 Mo. 18:2-8; Zin. 3:27; Luka 14:13, 14; Mav. 16:15; Lom. 12:13.
Khomba mosi wubakala ayi nketo’andi bobo badi kadulu kiyamba banzenza, bayembi nkengi wuzunga ayi nketo’andi (Tala paragrafi 6)
7. Bue nkulutu kalenda monisina ti “kasi khunia zimbongo ko”?
7 “Kasi khunia zimbongo ko.” Yinsundula ti kaluta tulanga ko thalu’andi mu bima bi kinsuni. Buba ti widi mvuama voti mutu nioni kondolo busila, fueti tula minluta mi Kipfumu va buangu kitheti mu luzingu luaku viokila mambu moso mankaka. (Mat. 6:33) Sadila thangu’aku, zingolo ziaku, ayi bima biaku binkaka mu diambu di sadila Yehova mu tanina dikanda diaku ayi mu sadila kimvuka. (Mat. 6:24; 1 Yow. 2:15-17) Wukiyuvula: ‘Bue ndieta tadila zimbongo? Ndieta yangalala mu bima bimfunu biobi bidi yama? Voti ndieta luta tula zingolo mu tomba zimbongo ayi baka bima binkaka bi kinsuni?’—1 Tim. 6:6, 17-19.
8. Mu ziphila mbi wulenda monisina ti widi ‘mutu nioni ka kaviokisanga ko viangu mu bifu biandi’ ayi “zebi kukiyala”?
8 Enati widi ‘mutu nioni ka kaviokisanga ko viangu mu bifu biandi’ ayi “zebi kukiyala,” muna widi mu bukhati khati mu mambu moso momo matedi luzingu luaku. Mu kifuani, wulendi ko ba phulu dia ayi nua, kadi viokisanga tezo mu phila yivuatila ayi mu phila yimbongosolu’aku yi nitu ayi mu phiokosolo yi thangu’aku. Kadi ba mvika wu ziphuila zi nza yayi. (Luka 21:34; Zaki 4:4) Kukiyala, kunsundula ba suii buba ti balembo zomi. Ba mutu nioni ‘kakolongo ko malavu;’ ayi kasi zabakana ko ti weta nua buwombo malavu. Wukiyuvula: ‘Nzingulu’ama yilembo monisa ti ndidi mutu nioni ka kaviokisanga ko viangu mu bifu biama?’
9. Mbi yinsundula “ba nkua nduenga” ayi ba mutu ‘kambulu divunzi’?
9 Enati widi “nkua nduenga,” weta tadila mambu bumboti mboti mu tadila zitsikudukusu zi Bibila. Ngeyo yindudila zitsikudukusu beni mu buphinda, mazi vana phisulu ayi tsudukulu yi mambu. Wukuiza baki ko zinzengolo mu nsualu nsualu. Va buangu ki kubutudila, mawu keta tomba zaba mambu mankaka mamfunu. (Zin. 18:13) Yawu mayi sadisa wubaka zinzengolo zifuana mu tadila mayindu ma Yehova. Enati widi mutu nioni ‘kambulu divunzi,’ muna widi mutu nioni zebi ludika mambu ayi weti zitisa thangu. Wela zabakana phe banga mutu nioni lenda tudulu ntima ayi weti landakana lutuadusu. Bikadulu beni biobi biela tula wuzabakana ti widi mutu mboti. Tutubila bikadulu biobi Bibila kitubidi nkulutu kafueti ba muingi kamonisa kifuani kimboti mu ba pfumu dikanda.
BA PFUMU MBOTI YI DIKANDA
10. Bue khomba bakala kalenda bela “mutu zebi diatisa bumboti nzoꞌandi”?
10 Enati widi bakala ayi tidi sadila kimvuka banga nkulutu, dikanda diaku phe difueti vana kifuani kimboti muingi wubaka biyeko beni. Diawu, wufueti ba mutu nioni “zebi diatisa bumboti nzoꞌandi.” Yinsundula, dukisa ziphuila zi dikanda diaku mu luzolo ayi baka zinzengolo zimboti mu diambu di dikanda diaku. Yawu yimmonisa ti wufueti tuadisa tsambudulu yi dikanda, tula ti dikanda diaku dikutakananga mu zikhutukunu ayi kubasadisa basala bumboti kisalu ki tsamununu. Bila mbi mambu momo madidi mfunu wombo? Mvuala Polo wuyindula ti: ‘Enati mutu kasi zaba ko diatisa nzoꞌandi, buna buevi kalenda kebila kimvuka ki Nzambi?’—1 Tim. 3:5.
11-12. Bila mbi ndiatulu yi basi dikanda di khomba bakala yididi mfunu enati tidi ba nkulutu? (Tala phe foto.)
11 Enati widi dise, bana baku bobo ka badukisidi ko 18 ki mimvu bobo badi kutsi lutuadusu luaku, wufueti ‘kubanata bumboti ku bulemvo.’ Fueti kubalonga ayi kubavana formasio mu luzolo. Bukiedika, banga kuandi bana boso, bana baku beta yangalala seva ayi sakana. Vayi mu tadila formasio yimboti yoyi wulembo bavani, bela ba bana bobo beta tumuka, badi lukinzu ayi bela ba bikadulu bimboti. Mu buela, sadisa bana baku bayonzula nguizani’awu ayi Yehova, basadila zitsikudukusu zi Bibila mu luzingu luawu, ayi bayonzuka mu kipheve muingi babaka mbotama.
12 ‘Beki bana bakuikama. Batu babika baka diluaku di fundila bana beni ti khadulu yimbimbi badi voti batumukinanga ko batu.’ Enati muana nioni widi Mukristu mu khati nzo vengi disumu dinneni, mbi diambu beni dilenda tula kuidi pfumu nzo? Enati dise beni kasi vana ko formasio yimboti ayi disiplini, mu kambu finda phaka kela sia bue dukisa ko mambu momo meta tombana mu ba nkulutu.—Tala Nzo yi nkengidi yi 15 Octobre 1996, pha. 21, par. 6-7 mu dingala.
Pfumu mosi yi dikanda wulembo vani bana bandi formasio mu mambu mawombo ma kipheve (Tala paragrafi 11)
SADILA KIMVUKA MU LUZOLO
13. Bue wulenda monisina ti widi “nlembami,” ayi widi mutu “wunkambu tulanga diana mu diela diandi”?
13 Bakhomba ba babakala bobo beta monisa bikadulu bimboti bi Bukristu mfunu wombo badi mu kimvuka. Mutu nioni widi “nlembami” weta kindisa ndembama. Enati tidi zabakana ti widi nlembami, wanga batu bankaka ayi kikininanga mabanza mawu. Mu lukutukunu, mawu ba wukubama mu kikinina nzengolo yoyi yibeki batu bawombo yoyi yisi vuezilandi ko mina ayi zitsikudukusu zi Bibila? “Wunkambu tulanga diana mu diela diandi,” yinsundula kadi tulanga ziphaka muingi batu bakikinina mambu masalama mu phil’aku. Monanga mfunu wu zindongi zi batu bawombo. (1 Mo. 13:8, 9; Zin. 15:22) Ba mutu nioni “kasi nkua ziphaka ko” voti “kafuemanga nsualu ko.” Va buangu kikambila batu mambu mu kambu ku luzitu voti kubazonzisa, banga zanti ayi manga lueka batu bankaka mu ziphova. Bo widi mutu nioni weta tia ndembama, banga wutheti mu tomba vutula ndembama, buba phe mu mambu momo malutidi phasi. (Zk. 3:17, 18) Ziphova ziaku zi zanti zilenda lembika batu bankaka, buba batu bobo ka bakikininanga ko luwiluku luaku.—Mko. 8:1-3; Zin. 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.
14. Ziphova ‘kabika ba mutu nioni beki bosi mbotama’ ayi ziphova ba ‘wukuikama,’ mbi zinsundula?
14 Khomba bakala nioni wulembo dukisa mambu momo mantombana muingi kaba nkulutu, ‘kabika ba mutu nioni beki bosi mbotama.’ Buba ti yisi tombana ko ti kaviokisa mimvu miwombo tona kabaka mbotama, vayi yifueti tombana mua thangu muingi kaba Mukristu nioni meyonzuka mu kipheve. Tuamina kaba nkulutu, kafueti monisa kukikulula banga Yesu ayi kabika fuemanga enati kakadi fika baka biyeko mu phila yoyi kantombila. (Mat. 20:23; Flp. 2:5-8) Wulenda monisa ti widi mutu ‘wukuikama’ mu thangu widi wukuikama kuidi Yehova mu tumukinanga minsiku miandi.—1 Tim. 4:15.
15. Nkulutu kafueti zaba bumboti mboti longa va ntuala batu bawombo? Sudikisa.
15 Masonoko mamonisini bumboti mboti ti nkulutu kafueti ba mutu nioni “zebi longa.” Mbi yinsundula ba mutu nioni zebi longa? Bakulutu boso basi ko batu bobo bazebi bumboti mboti longa. Vayi, thangu balembo longi ayi thangu balembo tadi mamemi, bakulutu bafueti ba batu bobo bazebi sadila bumboti Bibila mu diambu di longa ayi kindisa bakhomba ba babakala ayi ba baketo. (Dedikisa 1 Kolinto 12:28, 29 ayi Efeso 4:11.) Buba ti wisi ko mutu nioni zebi longa bumboti mboti, fueti tatamana tula ngolo muingi wuba mutu nioni zebi longa. Bue wulenda bela mutu nioni zebi longa?
16. Bue wulenda bela mutu nioni zebi longa? (Tala phe foto.)
16 “Kafueti ba wukangama mu mambu makuikama.” Muingi wuba mutu nioni zebi longa, wufueti ba sikididi ti mambu momo wulembo longi ayi zindongi ziozi wulembo vani kuidi bakhomba nguizani madi ayi Bibila. Muingi wubutudila, wufueti longukanga bumboti Bibila ayi minkanda mieto. (Zin. 15:28; 16:23) Mu thangu wulembo longuka, talanga bumboti phila yoyi minkanda mieto milembo sudikisila ziverse zi Bibila muingi wuzisadila bumboti. Mu thangu wulembo longi, tulanga ngolo wusimba bumboti mintima mi batu bobo balembo wa. Wulenda bongisa diaka phil’aku yi longila enati wulembo tombi ayi sadila zindongi zi bakulutu bobo bame sala kisalu beni mu mimvu miwombo. (1 Tim. 5:17) Bakulutu bafueti ba batu ‘bafuana . . . mu kindisa’ bakhomba ziawu ba babakala ayi ba baketo; vayi, thangu zinkaka yeta tombana ti bakulutu bavana zindongi voti ‘semba’. Vayi mu mambu beni momo, bakulutu bafueti banga thangu zioso zanti. Enati widi nlembami, weta monisa luzolo ayi weta tula ti malongi maku mabimina mu Mbembo Nzambi, wela ba nlongi wumboti bila wulembo sokudila Yesu, Nlongi Nneni.—Mat. 11:28-30; 2 Tim. 2:24.
Sadi mu kisalu beki diluaku di longuka phila yisadila Bibila mu thangu kalembo baki formasio kuidi nkulutu nioni metula mimvu miwombo. Sadi mu kisalu beni wulembo mekisa diskur yandi va ntuala lumueno (Tala paragrafi 16)
TATAMANA DUKISA MAMBU MOMO MANTOMBANA
17. a) Mambu mbi malenda sadisa bisadi mu kisalu muingi batatamana dukisa mambu momo mantombana muingi baba bakulutu? b) Diambu mbi bakulutu kabalendi zimbakana ko mu thangu balembo tadila khomba mosi wubakala muingi kaba nkulutu? (Tala ankadre “Kadi ba mambu mangolo ngolo mu thangu lulembo tadila khomba mosi enati kalenda ba nkulutu.”)
17 Bisadi mu kisalu binkaka balenda banzila ti bedi nunga ko ba bakulutu bila bikadulu biwombo bintombana mu baka biyeko beni. Vayi kadi zimbakana ti Yehova ayi khubukulu’andi basi kutomba ko wudukisa bikadulu beni mu phila mosi yilunga. (1 Pi. 2:21) Pheve yi lulendo yi Yehova yilenda kusadisa wuyonzula bikadulu beni. (Flp. 2:13) Wulenda ba na kadulu kimosi kioki tidi bue bongisa? Sambila Yehova muingi kasadisa mu diambu beni. Tula zithombolo mu diambu beni, ayi lomba kuidi wumosi mu bakulutu kasadisa wuzaba phila yoyi wulenda tudila muingi wubongisa kadulu beni.
18. Bisadi mu kisalu bioso, diambu mbi babakindisidi bavanga?
18 Beto boso, buba batu bobo badi bakulutu, tutatamana yonzula bikadulu biobi tume yolukila mu disolo diadi. (Flp. 3:16) Widi sadi mu kisalu? Tatamana yonzuka mu kipheve! Lomba Yehova kavana formasio ayi kaludika muingi wuba mfunu mu kunsadila ayi sadila kimvuka. (Yes. 64:8) Bika Yehova kasakumuna buwombo zingolo ziozi wulembo tudi mu dukisa mambu momo mantombana mu ba nkulutu.
NKUNGA 101 Tósala na bomoko