«Orarneneʼex mantatsʼ»

1, 2. 1) ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet ‹k-orar mantatsʼ›? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik yoʼolal le oracionoʼ?

JUNTÚUL máak ku meyaj kaʼach de áakʼabeʼ tu yaʼalaj: «Le tu taal u sáastaloʼ letiʼe hora maas ku taaktal u wenel máakoʼ tumen jach ku yéeʼjochʼeʼental». Tuláakal máak ku kʼaʼabéettal maʼ u wenel de áakʼabeʼ u yojel bey u yúuchloʼ. Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ le kʼiinoʼob kuxlikoʼonaʼ bey táan u taal u sáastaleʼ, tumen u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanaseʼ jach tʼúubul ich éeʼjochʼeʼenil, jach taʼaytak u xuʼulsaʼaltiʼ (Rom. 13:12). ¡Jach yaj ka wenek máak teʼ súutukil beyaʼ! Jach kʼaʼabéet u ‹yajal k-tuukul yéetel k-orar mantatsʼ› jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ (1 Ped. 4:7).

² Tumen jach taʼaytak u xuʼulsaʼal u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanaseʼ, unaj k-tuklik: «¿Kin jóoʼsik wa u súutukil utiaʼal in tuukul tiʼ bix le oracionoʼob kin beetkoʼ? ¿Kin beetik wa u jejeláasil oracionoʼob? ¿Kin orar wa mantatsʼ? ¿Suuk wa in orar yoʼolal u maasil, wa óoliʼ chéen kin orar utiaʼal in kʼáatik baʼax kʼaʼabéetten yéetel baʼax kin tsʼíiboltik? ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan ka orarnaken utiaʼal in salvarkinba?».

«ORAR JEJELÁAS BIXI»

3. Aʼal jujunpʼéel clase oracionoʼob.

³ Teʼ carta tu tsʼíibtaj apóstol Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Éfesooʼ tu yaʼalaj ka «orar[nakoʼob] jejeláas bixi» (Efe. 6:18). ¿Máasaʼ ken orarnakoʼoneʼ u suukileʼ k-kʼáatik tiʼ Jéeoba baʼax kʼaʼabéettoʼon yéetel ka u yáantoʼon k-aktáant jeʼel baʼaxakeʼ? Le Máax ‹uʼuyik le payalchiʼoboʼ›, kiʼimak u yóol u yuʼubik le baʼax k-kʼáatiktiʼoʼ (Sal. 65:2). Baʼaleʼ unaj k-beetik uláakʼ clase oracionoʼob, jeʼex utiaʼal k-kiʼikiʼtʼantik Jéeoba, utiaʼal k-tsʼáaik gracias tiʼ yéetel utiaʼal k-kʼáat óolal tiʼ.

4. ¿Baʼaxten mantatsʼ unaj k-kiʼikiʼtʼantik Jéeoba ken orarnakoʼon?

⁴ Yaʼab baʼax oʼolal unaj k-kiʼikiʼtʼantik Jéeoba ken orarnakoʼon. Ku taaktal k-kiʼikiʼtʼantik ken k-il «le baʼaxoʼob u beetmaj» yéetel ken tuukulnakoʼon tiʼ «u nojchil minaʼan u xuuloʼ» (xok Salmo 150:1-6). Le Salmo 150, trece u téenel ku yeʼesik unaj u kiʼikiʼtʼantaʼal Jéeoba. Juntúul máax tsʼíibt uláakʼ salmoeʼ tu kʼayaj yéetel tsiikil: «Siete u téenel tiʼ junpʼéel kʼiineʼ kin kiʼikiʼtʼantkech tu yoʼolal u tojil a waʼalmajtʼaanoʼob» (Sal. 119:164). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ jach ku náajmatik ka kiʼikiʼtʼantaʼak. Le oʼolal mantatsʼ unaj k-kiʼikiʼtʼantik ken orarnakoʼon, bey ka k-kiʼikiʼtʼant «siete u téenel tiʼ junpʼéel kʼiineʼ».

5. ¿Tiʼ baʼax ku kanáantkoʼon wa k-tsʼáaik gracias ken orarnakoʼon?

⁵ Uláakʼ clase oracioneʼ, letiʼe ku beetaʼal utiaʼal u tsʼaʼabal graciasoʼ. Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob kaʼach Filiposoʼ: «Maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex tu yoʼolal mix baʼal, baʼaxeʼ tiʼ tuláakal baʼaleʼ, ich oración bey xan ich kʼáat óolal junmúuchʼ yéetel a tsʼáaikeʼex graciaseʼ, aʼaleʼex tiʼ Dios baʼax a kʼáateʼex» (Fili. 4:6). K-tsʼáaik gracias ken orarnakoʼoneʼ yaan tiʼ baʼax ku kanáantkoʼon. ¿Tiʼ baʼax? Tumen tiaʼanoʼon «tu tsʼook kʼiinoʼobeʼ», kuxaʼanoʼon ichil máakoʼob maʼatech u tsʼáaikoʼob u «diosboʼotikil mix baʼal» (2 Tim. 3:1, 2). Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼel u joʼopʼol k-beetik xan beyoʼ. Ken k-tsʼáa gracias tiʼ Dioseʼ ku kiʼimaktal k-óol yéetel baʼax yaantoʼon yéetel maʼ t-beetik jeʼex le máakoʼob «ku tutukchiʼob tu contra u maasil yéetel ku quejarkubaʼob yoʼolal bix u bintiʼob ichil u kuxtaloʼob[oʼ]» (Jud. 16). Le taatatsiloʼoboʼ wa ku tsʼáaikoʼob gracias ken orarnakoʼobeʼ jeʼel u yáantik u yatanoʼob yéetel u paalaloʼob u tsʼáaʼob gracias xaneʼ.

6, 7. 1) ¿Baʼax ku beetik máak utiaʼal u kʼáat óoltik wa baʼax? 2) ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-kʼáat óoltik tiʼ Jéeobaeʼ?

⁶ Máak xaneʼ utiaʼal u kʼáat óoltik wa baʼaxeʼ, ku orar yéetel tuláakal u puksiʼikʼal. ¿Tiʼ baʼax súutukil jeʼel u páajtal k-kʼáat óoltik wa baʼax tiʼ Jéeobaeʼ? Ken k-aktáant chʼaʼpachtajil wa ken k-aktáant junpʼéel yaayaj kʼojaʼanil. Teʼ súutukiloʼob beyaʼ ken orarnak máakeʼ ku kʼáat óoltik ka áantaʼak. Baʼaleʼ ¿chéen wa túun teʼ súutukiloʼob unaj k-kʼáat óolal tiʼ Diosoʼ?

⁷ Koʼoneʼex ilik le oración tu beetaj Jesús utiaʼal u yeʼesik bix unaj u orar máakoʼ. Maʼalob ka k-il baʼax tu kʼáataj yoʼolal u kʼaabaʼ Dios, yoʼolal le Reinooʼ yéetel yoʼolal baʼax uts tu tʼaan Dios (xok Mateo 6:9, 10). Le yóokʼol kaabaʼ jach tsʼoʼok u kʼastal. Le gobiernoʼoboʼ maʼ tu páajtal u tsʼáaikoʼob mix le baʼaxoʼob jach kʼaʼabéet tiʼ máakoʼ. Le oʼolal unaj k-kʼáat óoltik tiʼ k-Taata yaan teʼ kaʼan ka u kiliʼichkúunt u kʼaabaʼ yéetel ka taalak u Reino utiaʼal u luʼsik le páajtalil yaan tiʼ Satanás way yóokʼol kaabeʼ. Unaj xan k-kʼáat óoltik ka beetaʼak baʼax uts tu tʼaan way Luʼumeʼ jeʼex u beetaʼal teʼ kaʼanoʼ. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ maʼ unaj u náayal k-óoliʼ yéetel unaj k-beetik jejeláas oracionoʼob.

«MAʼ U XUʼULUL A ORAREʼEX»

8, 9. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-jáan tʼaan kʼaas tiʼ Pedro yéetel uláakʼ apostoloʼob tumen ook u weenloʼob tu jardinil Getsemanioʼ?

⁸ Apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj ka «orar[nak] mantatsʼ» le cristianoʼoboʼ, baʼaleʼ letiʼeʼ yaan kʼiin maʼ tu beetiʼ. Letiʼeʼ tiaʼan kaʼach ichil le disipuloʼob weenoʼob le táan u orar Jesús tu jardinil Getsemanioʼ. Aʼalaʼan kaʼach tiʼob tumen Jesús: «Ilawil maʼ a weenleʼex yéetel maʼ u xuʼulul a orareʼex»; baʼaleʼ maʼ tu beetoʼobiʼ (xok Mateo 26:40-45).

⁹ ¿Unaj wa k-jáan tʼaan kʼaas tiʼ Pedro yéetel tiʼ uláakʼ apostoloʼob tumen ook u weenloʼob? Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaʼab baʼax anchaj u beetkoʼob utiaʼal u kʼiinbeskoʼob le Pascuaoʼ. Ka tsʼoʼok le Pascuaoʼ Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel cena utiaʼal u yeʼesik bix unaj u kʼaʼajsaʼal ken kíimik (1 Cor. 11:23-25). «Tu tsʼookeʼ, kʼaaynajoʼob tiʼ Dioseʼ, ka binoʼob tu Puʼukil le Olivoʼoboʼ», baʼaleʼ anchaj u máanoʼob tiʼ le nuʼunutʼ bejoʼob yaan Jerusalenoʼ yéetel chan nonoj tu xíimbaltoʼob (Mat. 26:30, 36). Ka tsʼoʼok tuláakal leloʼ maʼ xaaneʼ sáam máanak chúumuk áakʼab. Wa tiaʼanoʼon tu jardinil Getsemaní teʼ áakʼab jeʼeloʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u yokol k-wenel xaneʼ. Jesuseʼ maʼ tu kʼeyaj le apostoloʼoboʼ, baʼaxeʼ tu naʼataj jach kaʼanaʼanoʼob yéetel u yojel «le puksiʼikʼaloʼ chúukaʼan u yóol, baʼaleʼ le wíinkliloʼ minaʼan u muukʼ».

10, 11. 1) ¿Baʼax tu kanaj Pedro úuchik u yokol u wenel tu jardinil Getsemaní? 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktech le baʼax úuch tiʼ Pedrooʼ?

¹⁰ Yoʼolal le baʼax úuch tiʼ Pedro le ka ook u wenel tu jardinil Getsemanioʼ yaan junpʼéel baʼax jach kʼaʼanaʼan tu kanaj. Táanil tiʼ u yúuchul leloʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Teʼ áakʼabaʼ yaan u beetaʼal a láaj tʼóochpajleʼex tin woʼolal». Baʼaleʼ Pedroeʼ tu núukaj: «Kex tuláakal ka beetaʼak u tʼóochpajal ta woʼolaleʼ, ¡teneʼ mix bikʼin kun beetbil in tʼóochpajal!». Le ka aʼalaʼabtiʼ tumen Jesús; óoxtéen ken a waʼal maʼ a kʼaj óoleniʼ, Pedroeʼ tu yaʼalaj: «Kex ka yanak in kíimil ta wéeteleʼ junpuliʼ maʼ ken in waʼal wa maʼ in kʼaj óolechiʼ» (Mat. 26:31-35). Jach jeʼex tu yaʼalil Jesusoʼ, bey tu beetil Pedro. Ka tu yilaj baʼax tsʼoʼok u beetkeʼ «joʼopʼ u yokʼol yéetel yaayaj óolal» (Luc. 22:60-62).

¹¹ Pedroeʼ tu kanaj maʼ unaj u kʼubik u yóol chéen tiʼ letiʼiʼ. Letiʼe u orar áantoʼ. Ka máan kʼiineʼ tu yaʼalaj: «Orarneneʼex mantatsʼ». ¿K-beetik wa le baʼax tu yaʼaloʼ? ¿K-orar wa mantatsʼ tiʼ Jéeoba utiaʼal k-eʼesik k-kʼubik k-óol tiʼ letiʼ? (Sal. 85:8.) Maʼ unaj xan u tuʼubultoʼon le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pabloaʼ: «Le máax ku tuklik waʼalakbal maʼalobeʼ, u kanáant maʼ u lúubul» (1 Cor. 10:12).

JÉEOBAEʼ TU NÚUKAJ U ORACIONOʼOB NEHEMÍAS

12. ¿Baʼaxten jach maʼalob ka k-beet jeʼex Nehemíaseʼ?

¹² Jach maʼalob xan ka k-beet jeʼex Nehemíaseʼ. Letiʼeʼ óoliʼ tu jaʼabil 450 táanil u taal Jesuseʼ ku pichik kaʼach vino tiʼ le rey persa Artajerjesoʼ. Nehemíaseʼ ku orar kaʼach tiʼ Dios yéetel tuláakal u puksiʼikʼal. Ichil tsʼeʼetsʼek kʼiinoʼobeʼ joʼopʼ u «suʼukʼin» yéetel u «payalchiʼ» tu táan Dios yoʼolal bix yanil kaʼach le judíoʼob kajaʼanoʼob Jerusalenoʼ (Neh. 1:4). Ka tu kʼáataj Artajerjes baʼaxten lubaʼan u yóol yéetel baʼax u kʼáateʼ, teʼ súutukiloʼ Nehemíaseʼ orarnaj ‹tiʼ u Diosil kaʼan› (Neh. 2:2-4). ¿Baʼax úuch ka tsʼoʼoki? Jéeobaeʼ tu núukaj u oración Nehemías utiaʼal u yutsil u kaajal (Neh. 2:5, 6). Leloʼ jach tu muʼukʼaʼankúuntaj u fe Nehemías.

13, 14. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u muʼukʼaʼantal k-fe kex jeʼel baʼaxak ka u beet Satanás utiaʼal u lúuʼsik k-óoleʼ?

¹³ Jeʼex Nehemíaseʼ wa k-orar mantatsʼeʼ yaan u muʼukʼaʼantal k-fe. Satanaseʼ jach kʼasaʼan, wa lubaʼan k-óoleʼ maas ku yilik u beetiktoʼon loob. Jeʼex wa kʼojaʼanoʼon yéetel wa jach lubaʼan k-óoleʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklik mix baʼal u yilik Dios le kʼaʼaytaj k-beetik cada mesoʼ. Wa maʼ xaaneʼ jelaʼan k-uʼuyikba yoʼolal baʼaxoʼob uchaʼantoʼon. Satanaseʼ u kʼáat ka k-tukult mix baʼal k-biilal. U kʼáat ka tuukulnakoʼon beyoʼ tumen u yojel jujunpʼíitileʼ jeʼel u xuʼulul u yantaltoʼon fejeʼ. Baʼaleʼ wa ‹k-orar mantatsʼeʼ› yaan u muʼukʼaʼantal k-fe. Maʼ u tuʼubultoʼon xaneʼ «u nojoch escudoil le fejoʼ» jeʼel u yáantkoʼon «[k-tup] tuláakal u tʼabaʼan flechaʼob le j-Kʼasaʼanoʼ» (Efe. 6:16).

¹⁴ Wa ‹k-orar mantatsʼeʼ›, yaan u chúukpajal k-óol k-meyajt Jéeoba kex jeʼel baʼaxak kʼiin ka túuntaʼak k-óoleʼ. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik ken túuntaʼak k-óoleʼ? Tu séebaʼanil unaj k-orar tiʼ Jéeoba jeʼex tu beetil Nehemíaseʼ, tumen yéetel u yáantajeʼ jeʼel u chúukpajal k-óoleʼ.

UNAJ K-ORAR YOʼOLAL U MAASIL

15. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik?

¹⁵ Jesuseʼ tu kʼáat óoltaj tiʼ Dios ka u yáant Pedro utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal u fe (Luc. 22:32). Jeʼex Jesuseʼ, Epafras, juntúul cristiano chúukaʼan u yóol teʼ yáax siglooʼ orarnaj tu jaajil u yóol yoʼolal u maasil. Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob kaʼach Colosasoʼ: «[Epafraseʼ] mantatsʼ táan u tsʼáaik u yóol orar ta woʼolaleʼex, utiaʼal beyoʼ tak tu tsʼookeʼ, ka jeetsʼel pʼáatkeʼex tu chúukaʼanil a kʼubmaj a wóoleʼex tiʼ tuláakal baʼax u kʼáat Dios» (Col. 4:12). Maʼalob ka k-tukle: «¿Kin tsʼáaik wa in wóol orar yoʼolal le sukuʼunoʼob yaan tuláakal yóokʼol kaaboʼ? ¿Cada baʼax kʼiin kin orar yoʼolal le sukuʼunoʼob ku aktáantkoʼob nukuch loobiloʼoboʼ? ¿Baʼax kʼiin ka orarnajen yéetel u jaajil in wóol yoʼolal le sukuʼunoʼob yaʼab meyaj ku beetkoʼob ichil u kaajal Jéeobaoʼ? ¿Baʼax kʼiin ka orarnajen yoʼolal le sukuʼunoʼob yaan tin múuchʼulil táan u aktáantkoʼob talamiloʼoboʼ?».

16. ¿Ku yáantaj wa u orar máak yoʼolal u maasil?

¹⁶ Jach jeʼel k-áantik u maasil ken orarnakoʼon tu yoʼolaloʼobeʼ (xok 2 Corintoiloʼob 1:11). U jaajileʼ Jéeobaeʼ maʼ tu beetik junpʼéel baʼal chéen tumen mantatsʼ táan u kʼáataʼaltiʼ tumen yaʼab máaxoʼob meyajtik. Baʼaleʼ ku kiʼimaktal u yóol ken u yil táan u oraroʼob yoʼolal u maasil, le oʼolal ku beetik baʼax ku kʼáatkoʼob. Junpʼéel nojoch privilegio k-orar yoʼolal u maasil yéetel ku páaʼtaʼal ka k-beete. Jeʼex Epafraseʼ unaj k-tsʼáaik k-óol orar yoʼolal k-sukuʼunoʼob utiaʼal k-eʼesik k-yaabiltmoʼob. Beyoʼ yaan u maas kiʼimaktal k-óol, tumen «maas ku taasik kiʼimak óolal u tsʼaʼabal wa baʼax ke u kʼaʼamal wa baʼax» (Bax. 20:35).

NAATSʼ U KʼIINIL K-SALVARTAʼAL

17, 18. ¿Baʼax kun úuchul wa ‹k-orar mantatsʼ›?

¹⁷ Táanil tiʼ u yaʼalik Pablo, «le áakʼaboʼ tsʼoʼok u jach tʼúubul; jach taʼaytak u sáastal», tu yaʼalaj: «Teʼexeʼ a wojleʼex tiʼ baʼax kʼiinil kuxaʼanoʼon: u kʼiinil a waajleʼex, tumen bejlaʼeʼ maas natsʼaʼan u kʼiinil k-salvartaʼal ke le ka t-tsʼáaj k-fe tiʼ Cristooʼ» (Rom. 13:11, 12). Jach naatsʼ yanil le túumben yóokʼol kaab u yaʼalmaj Diosoʼ, maʼ xaaneʼ maas naatsʼ u kʼiinil k-salvartaʼal tiʼ le k-tuklikoʼ. Maʼ unaj u pʼáatal bey táan k-weenleʼ mix unaj u xuʼulul k-orar tiʼ Jéeoba tumen ku náayal k-óol yéetel le baʼaxoʼob yaan way yóokʼol kaabeʼ. Baʼaxeʼ unaj ‹k-orar mantatsʼ›, tumen leloʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-bisik ‹junpʼéel kiliʼich kuxtal yéetel k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Dios› le táan k-páaʼtik u kʼiinil Jéeobaoʼ (2 Ped. 3:11, 12). Beyoʼ yaan k-eʼesik maʼ táan k-weenliʼ yéetel tu jaajil k-creertik naatsʼ yanil u xuul le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Le oʼolal maʼ unaj u «jáawal [k-orariʼ]» (1 Tes. 5:17). Jeʼex Jesuseʼ unaj k-jóoʼsik u súutukil utiaʼal k-orar tiʼ Jéeoba. Maʼ chéen unaj k-jáajan orar tiʼ letiʼiʼ. Beyoʼ yaan k-maas náatsʼal tiʼ letiʼ (Sant. 4:7, 8). ¿Yaan wa baʼax maas maʼalob tiʼ leloʼ?

¹⁸ Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Cristoeʼ le ka kuxlaj bey wíinik way Luʼumeʼ sen kʼáat óolnaj yéetel tuláakal u puksiʼikʼal tiʼ le Máax jeʼel u páajtal u salvartik tiʼ le kíimiloʼ; lelaʼ tu beetaj yéetel kʼaʼamkach tʼaan bey xan yéetel u jaʼil u yich; tsʼoʼoleʼ chʼenxikintaʼab baʼax tu kʼáataj, tumen u chʼaʼamaj saajkilil tiʼ Dios» (Heb. 5:7). Jesuseʼ sen kʼáat óolnaj tiʼ u Taata yéetel chúukpaj u yóol tuláakal u kʼiinil u kuxtal way Luʼumeʼ. Le oʼolal kaʼa kuxkíintaʼab tumen Jéeoba yéetel teʼ kaʼanoʼ tsʼaʼab u páajtalil maʼ u kíimil mix bikʼin. Wa ‹k-orar mantatsʼeʼ›, yaan xan u chúukpajal k-óol k-meyajt Jéeoba kex jeʼel baʼaxak ka k-aktáanteʼ yéetel yaan k-kʼamik le kuxtal minaʼan u xuuloʼ.