Bix jeʼel k-yéeyik náaysaj óoloʼob maʼalobtakeʼ

1, 2. Yaan máaxoʼobeʼ, ¿baʼax ku beetikoʼob ken u yiloʼob bix le náaysaj óoloʼob yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ?

TUKULTEʼ jach a kaʼaj a níichʼ upʼéel manzanaeʼ, ka wilkeʼ tuʼuchajaʼan u xóotʼiʼ. ¿Baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ? Óoxpʼéel baʼal: a jaantik tuláakal jeʼex yaniloʼ, a luʼsik le maʼ patal utiaʼal ka a jaant u maʼalobiloʼ wa a pulik tuláakal. Techeʼ ¿baʼax jeʼel a beetkeʼ?

² Jeʼex u yúuchul yéetel le manzanaoʼ bey xan u yúuchul yéetel le náaysaj óoloʼob yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ, yaan horaeʼ jatsʼuts u yilaʼaloʼob. Baʼaleʼ ken k-jach il bixoʼobeʼ, k-tsʼáaik cuentaeʼ yaʼab maʼ patloʼobiʼ. ¿Baʼax túun ken k-beete? Yaʼab máaxoʼobeʼ kex ku yilkoʼob maʼ patal le náaysaj óoloʼoboʼ ku táakpajloʼobiʼ. Uláakʼoʼobeʼ jach upuliʼ maʼatech u táakpajloʼobiʼ, tumen maʼ u kʼáat u beetoʼob mix baʼal kʼaasiʼ. Yanoʼob xaneʼ ku yilkoʼob maʼ u táakpajloʼob tiʼ le náaysaj óoloʼob maʼ patloʼoboʼ, baʼaleʼ ku náaysik u yóoloʼob yéetel le ku yilkoʼob maʼalobtakoʼ. Kux toʼon, ¿baʼax ken k-chʼaʼatukult k-beet utiaʼal ka pʼáatkoʼon tiʼ u yaabilaj Dios?

3. ¿Baʼax ken k-il beoraaʼ?

³ Yaʼab tiʼ toʼoneʼ k-ojleʼ unaj k-náaysik óol chéen yéetel baʼaloʼob maʼalobtak. Baʼaleʼ unaj k-kanik kʼaj óolt máakalmáak le náaysaj óoloʼob maʼalobtakoʼ yéetel le maʼatechoʼ. Táanil tiʼ k-ilik bix jeʼel k-yéeyik le náaysaj óoloʼob maʼalobtakoʼ, koʼox ilik baʼax jeʼel u yúuchul wa k-náaysik óol yéetel baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ.

«BEETEʼEX TULÁAKAL UTIAʼAL U NOJBEʼENIL JAJAL DIOS»

4. ¿Bix jeʼel k-eʼesik kʼubmaj k-kuxtal tiʼ Dioseʼ?

⁴ Utúul sukuʼun okjaʼanaj tu jaʼabil 1946, maʼ sen úucheʼ tu yaʼalaj: «Teneʼ mantatsʼ kin wilik in wantal tu yorai le discurso ku máansaʼal utiaʼal le máaxoʼob kun okjaʼoboʼ yéetel kin jach chʼenxikintik baʼax ku yaʼalaʼaliʼ, kin wilik bey teen in kaʼaj okjaʼeʼ». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj baʼaxten bey u beetikoʼ: «In kʼaʼajsik in kʼubmimba in meyajt Jéeobaeʼ ku yáantken utiaʼal ka chúukpajak in wóol tiʼ letiʼ». Jeʼex le sukuʼunaʼ toʼoneʼ k-tuklik xaneʼ utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeobaeʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ le ka t-kʼubaj k-kuxtal tiʼ letiʼoʼ t-aʼalajtiʼ yaan k-meyajtik ichil tuláakal u kʼiiniloʼob k-kuxtal (Eclesiastés 5:4; Hebreob 10:7). Le baʼax t-aʼalaj tiʼ Jéeoba le ka t-kʼubaj k-kuxtal tiʼoʼ unaj u yáantikoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-beetik le meeyjil kʼaʼaytajoʼ. Baʼaleʼ tak ken k-náays k-óoleʼ unaj k-kʼaʼajsik k-kʼubmaj kuxtal tiʼ Jéeoba. Bey tu tsʼáaj naʼatbil le apóstol Pablo, le ka tu yaʼalaj tiʼ le cristianoʼob yanoʼob Corintooʼ: «Wa ka janaleʼex, wa ka wukʼuleʼex, wa ka beetikeʼex uláakʼ wa baʼaxeʼ, beeteʼex tuláakal utiaʼal u nojbeʼenil Jajal Dios» (1 Corintoiloʼob 10:31).

5. Tu yoʼolal le baʼax ku yaʼalik Levítico 22:18-20, ¿bix le siibal ku yaʼalik Romailoʼob 12:1 unaj k-tsʼáaik tiʼ Diosoʼ?

⁵ Jeʼex k-ilkoʼ, tuláakal baʼax k-beetik ichil kuxtaleʼ yaan baʼax yil yéetel k-meyajtik Jéeoba. Bey tu yeʼesil le apóstol Pablo le ka tu yaʼalaj tiʼ le cristianoʼob yanoʼob kaʼach Romaoʼ: «Kʼub a wíinklileʼex bey jumpʼéel kuxaʼan siibal, jumpáaykuntaʼan yéetel kʼambeʼen tu táan Jajal Dios. Lelaʼ letiʼ u jaajil [adoración] unaj a tsʼáaikeʼexoʼ» (Romailoʼob 12:1). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal kaʼach Pablo le ka tʼaanaj tiʼ le wíinkliloʼ? Letiʼeʼ táan u tʼaan kaʼach tiʼ u tuukul máak, tiʼ u puksiʼikʼal yéetel tiʼ u muukʼ (Marcos 12:30). ¿Bix túun jeʼel k-kʼubik k-wíinklil «bey jumpʼéel kuxaʼan siibal[eʼ]»? Letiʼe ken k-jach kʼub k-óol meyajt Diosoʼ. Le ken u yaʼal Pablo le tʼaan «siibal[oʼ]» ku yáantkoʼon k-il unaj k-tsʼáaik tiʼ Dios u maas maʼalobil ken k-meyajtoʼ. ¿Baʼaxten? Tumen le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ ku yaʼalik maʼ u kʼuʼubul baʼalcheʼob kʼojaʼantakoʼob, tumen Dioseʼ maʼatech u kʼamikoʼob (Levítico 22:18-20). Wa toʼon k-kʼubik xan siibaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ, Jéeobaeʼ maʼ ken u kʼame. Baʼaleʼ ¿baʼaxoʼob jeʼel u beetik maʼ u kʼamik le siibal k-kʼubiktiʼoʼ?

6, 7. ¿Bix jeʼel u beetik u éekʼtal u wíinklil utúul máax meyajtik Dioseʼ, yéetel baʼax jeʼel u yúuchultiʼeʼ?

⁶ Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le cristianoʼob yanoʼob Romaoʼ: «Maʼ a kʼubikeʼex a wíinklileʼex tiʼ le kʼebanoʼ». Tu yaʼalaj xan tiʼob ka u beetoʼob «u kíimil le baʼax ku beetik le luʼumkabil wíinkliloʼ» (Romailoʼob 6:12-14; 8:13). Le ka tu yaʼalajtiʼob le tʼaanoʼobaʼ, tsʼokaʼaniliʼ u yáax tʼaan tiʼ jujumpʼéel baʼaxoʼob tiʼ u wíinklil máakeʼ yéetel tiʼ bix jeʼel u meyaj tiʼ máak utiaʼal u beetik baʼaloʼob kʼaastakeʼ. Le ka tʼaanaj tiʼ le máaxoʼob ku beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastakoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Chéen kʼaakʼas tʼaanoʼob [...] ku yaʼalikoʼob». «Séebaʼan u yáalkab u yookoʼob utiaʼal kíimsaj.» «Minaʼan u saajkilil Jajal Dios tu tuukuloʼob.» (Romailoʼob 3:13-18.) ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa utúul cristiano ku káajal u beetik le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Pabloaʼ? Yaan u láaj éekʼkuntik u wíinklil. Jeʼex wa u yóoliliʼ u chaʼantik baʼaloʼob kʼaastak wa subtsiltak, jeʼex pornografía wa tuʼux ku sen úuchul baʼateloʼob wa tuʼux kun sen kíimsaʼal máakoʼobeʼ, táan u kʼubik u yich «tiʼ le kʼebanoʼ» yéetel táan u éekʼkuntik u wíinklil. Ken u beet beyaʼ ku pʼáatal maʼ tu páajtal u kʼubik u wíinklil bey siibal tiʼ Dioseʼ, tumen maʼ táan u kʼubik upʼéel siibal limpio tu táaniʼ (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Tsʼoʼoleʼ le u táakpajal tiʼ le baʼaloʼobaʼ jeʼel u beetik u bin kʼaasil tiʼeʼ.

⁷ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkaʼ wa k-yéeyik náaysaj óoloʼob maʼ maʼalobtakeʼ jeʼel u bin kʼaasil toʼoneʼ. U jaajileʼ, toʼoneʼ k-kʼáat k-yéey náaysaj óoloʼob maʼ u kʼaskúuntik le siibal k-tsʼáaik tiʼ Diosoʼ. Beoraeʼ, koʼox ilik bix jeʼel k-kʼaj óoltik máakalmáak le náaysaj óoloʼob maʼalobtakoʼ yéetel máakalmáak le maʼ patloʼoboʼ.

«PʼEKTEʼEX LE KʼAASOʼ»

8, 9. 1) ¿Baʼax kʼaʼabéet u chʼaʼik en cuenta utúul máax meyajtik Dios? 2) ¿Tiʼ baʼax náaysaj óoloʼob maʼ unaj k-táakpajliʼ, yéetel baʼaxten?

⁸ Utiaʼal utúul máax meyajtik Dioseʼ yaan kaʼapʼéel clase náaysaj óoloʼob: upʼéeleʼ letiʼe jach upuliʼ maʼ maʼalobtakoʼoboʼ yéetel uláakʼeʼ letiʼe tuʼux jeʼel u páajtal u táakpajal wa ku chaʼabaltiʼ tumen u concienciaoʼ. Koʼox yáax tʼaan tiʼ le náaysaj óoloʼob maʼ maʼalobtakoʼ.

⁹ Jeʼel bix t-ilil teʼ tu yáax xookil le libroaʼ, yaan náaysaj óoloʼob ku binoʼob tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Yaʼab programaʼob tiʼ televisión, tiʼ Internet, peliculaʼob yéetel kʼaayoʼobeʼ, ku tʼaanoʼob tiʼ baʼaloʼob kʼaastak yéetel subtsiltakoʼob, tiʼ espiritismo, tiʼ pornografía yéetel tiʼ u beetik máak loob tiʼ u yéet máakil. ¿Baʼax unaj k-beetik wa tiʼ upʼéel náaysaj óol ku beetaʼal baʼaxoʼob ku bin tu contra le Bibliaoʼ? Maʼ unaj k-táakpajliʼ (Beetaʼanoʼob [Hechos] 15:28, 29; 1 Corintoiloʼob 6:9, 10; Apocalipsis 21:8). Wa k-beetik beyoʼ, yaan k-eʼesik tiʼ Jéeoba k-kʼáat beet le baʼax ku yaʼalikaʼ: «Pʼekteʼex le kʼaasoʼ» yéetel «Náachkuntaba tiʼ le kʼasaʼaniloʼ». Ken k-beet beyoʼ, k-eʼesik jach yantoʼon fe (Romailoʼob 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5).

10. Yaan máakoʼobeʼ, ¿baʼax ku tuklikoʼob, yéetel baʼaxten maʼ maʼalob ka tuukulnak máak beyoʼ?

¹⁰ Yaan máaxoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ maʼ kʼaas u chaʼantkoʼob baʼaloʼob kʼaastak ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Maʼ xaaneʼ ku yaʼalikoʼob: «Maʼ kʼaas u chaʼantaʼaliʼ, baʼax kʼaaseʼ letiʼe ka beetaʼakoʼ». Baʼaleʼ le máaxoʼob ku tuukuloʼob beyaʼ táan u tuskubaʼob yéetel jeʼel xan u lúubloʼob tiʼ baʼal kʼaaseʼ (Jeremías 17:9). Wa k-chaʼantik baʼax u pʼekmaj Jéeobaeʼ, ¿jeʼel wa u páajtal k-aʼalik «[k-pʼekmaj] le kʼaasoʼ»? Tsʼoʼoleʼ wa ku suuktal k-chaʼantik baʼal kʼaaseʼ yaan u pʼáatal maʼ ken k-il baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaas, tsʼoʼoleʼ leloʼ jeʼel u beetik k-lúubul tiʼ kʼebaneʼ yéetel jeʼel u beetik k-ilik bey maʼ kʼaas le baʼax ku beetik u maasiloʼ (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2).

11. Le baʼax ku yaʼalik Galaciailoʼob 6:7, ¿bix jeʼel u yáantaj utiaʼal k-ilik baʼax náaysaj óoloʼob unaj k-yéeyik?

¹¹ Yaan tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, tumen suukchaj u chaʼantkoʼob baʼaloʼob kʼaastakeʼ, tsʼoʼok u kʼuchul u beetoʼob xan baʼaloʼob kʼaastak. Beyoʼ, tsʼoʼok u kanikoʼobeʼ «le baʼax ku pakʼik máakeʼ le xan bíin u joche» (Galaciailoʼob 6:7). Baʼaleʼ toʼoneʼ unaj k-kanáantikba utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyoʼ. Bey túunoʼ wa k-tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtakeʼ, yaan k-kʼamik yaʼab utsiloʼob (ilaʼak le cuadro «¿Baʼax náaysaj óoloʼob unaj in yéeyik?»).

LE BAʼAX KU YAʼALIK LE BIBLIAOʼ JEʼEL U YÁANTKOʼON K-IL BAʼAX KEN K-BEETEʼ

12. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon Galaciailoʼob 6:5 ken k-yéey tiʼ baʼax ken k-náays óoleʼ, yéetel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-il baʼax unaj k-beetkeʼ?

¹² Beoraaʼ koʼox tʼaan tiʼ le náaysaj óoloʼob maʼatech u yaʼalaʼal teʼ Biblia wa maʼalobtakoʼoboʼ. Tiʼ le náaysaj óoloʼobaʼ cada utúul tiʼ toʼon ken u chʼaʼatukult baʼax unaj u beetik (Galaciailoʼob 6:5). Baʼaleʼ yantoʼon áantajoʼob utiaʼal k-ilik baʼax unaj k-beetik. Teʼ Bibliaoʼ yaan nuʼuktajoʼob, yéetel kaʼansajoʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Le nuʼuktajoʼobaʼ ku yeʼesikoʼob bix u tuukul Jéeoba. Le oʼolaleʼ, wa k-ilik baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ, yaan k-kʼaj óoltik «baʼax u kʼáat [Jéeoba]» ka k-beete yéetel baʼax náaysaj óoloʼob u kʼáat ka k-yéeye (Efesoiloʼob 5:17).

13. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náaysik óol yéetel baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ?

¹³ Tumen kʼeban wíinkoʼoneʼ, maʼ upʼéeliliʼ bix k-ilik tuláakal baʼaliʼ (Filiposiloʼob 1:9). Tsʼoʼoleʼ, cada utúuleʼ yaanal baʼax jatsʼuts u yilik, le oʼolaleʼ, maʼ tu páajtal k-páaʼtik ka utsak tu yich tuláakal máak chéen upʼéeliliʼ baʼal. Kex beyoʼ tuláakloʼon unaj k-ilik mantatsʼ baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel unaj k-chaʼik u yáantkoʼon k-il baʼax unaj k-beetik. Wa k-beetik beyaʼ yaan k-jach ilik maʼ k-náaysik óol yéetel baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu táan Jéeobaiʼ (Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16).

14. 1) ¿Baʼax uláakʼ unaj k-chʼaʼik en cuenta ken k-il baʼax náaysaj óoloʼob k-yéeyik? 2) ¿Baʼax ken u yáantoʼon k-tsʼáa táanil ichil k-kuxtal le baʼaxoʼob yaan yil yéetel u meyajtaʼal Diosoʼ?

¹⁴ Jach maʼalob ka k-il baʼax náaysaj óoloʼob k-yéeyik, tumen beyoʼ yaan k-tsʼáaik cuenta wa maʼalobtakoʼob. Ken k-beet lelaʼ unaj k-chʼaʼik en cuenta bukaʼaj tiempo k-máansikiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen beyoʼ yaan k-ilik baʼax maas kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal. Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ utúul cristianoeʼ maas unaj u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal u meyajtik Dios (Mateo 6:33). ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beet lelaʼ? Letiʼe k-beetik le baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pabloaʼ: «Ilawileʼex bix a xíimbaleʼex. Maʼ a kuxtaleʼex bey máaxoʼob minaʼan u naʼatoʼobeʼ baʼaleʼ bey máaxoʼob yaan u naʼatoʼobeʼ. Maʼ a chéen máansaj kʼiineʼex tumen kʼasaʼan le kʼiinoʼoboʼ» (Efesoiloʼob 5:15, 16). Bey túunoʼ wa k-ilik maʼ k-máansik yaʼab tiempo tiʼ náaysaj óoloʼobeʼ yaan u béeytal k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal le «baʼax [maas] maʼalob[oʼ]» wa le baʼaxoʼob yaan yil yéetel u meyajtaʼal Diosoʼ (Filiposiloʼob 1:10).

15. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-il wa mix upʼíit baʼal kʼaas yaan ichil le baʼaloʼob k-yéeyik utiaʼal k-náaysik óoloʼ?

¹⁵ Ken k-yéey tiʼ baʼax ken k-náays óoleʼ maʼalob xan ka k-il wa mix upʼíit baʼal kʼaas yaniʼ. ¿Bix jeʼel k-beetik lelaʼ? Koʼox kaʼa tʼaan tiʼ le manzana t-aʼalaj teʼ yáax xóotʼoloʼ. Utiaʼal maʼ k-jaantik mix upʼíit tiʼ le tuʼuchajaʼanoʼ, maʼ chéen k-luʼsik le xóotʼ maʼ pataloʼ baʼaxeʼ k-ilik luʼsik tak u chan pʼíit tiʼ le maʼalob yaan tu baʼpachoʼ. Láayliʼ xan bey u yúuchul yéetel le náaysaj óoloʼob k-yéeyikoʼ, maʼ chéen k-ilik maʼ k-náaysik óol yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia maʼ maʼalobtakoʼ; baʼaxeʼ k-ilik xan maʼ k-náaysik óol yéetel baʼaloʼob maʼ k-jach ojel wa maʼalobtakoʼobiʼ (Proverbios 4:25-27). Upʼéel baʼal ken u yáantoʼon k-beet lelaʼ letiʼe k-jach ilik k-beetik tuláakal baʼal jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ.

«TULÁAKAL BAʼAX SAK»

16. 1) ¿Bix jeʼel k-eʼesik táan k-tuukul jeʼex u tuukul Jéeobaeʼ? 2) ¿Baʼax unaj k-ilik beetik sáamsamal?

¹⁶ Le ken k-yéey tiʼ baʼaxoʼob ken k-náays óoleʼ yáax baʼax unaj k-chʼaʼik en cuentaeʼ, letiʼe baʼax ku tuklik Diosoʼ. Utiaʼal lelaʼ unaj k-ilik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tumen tiʼ ku yaʼalik baʼax u kʼáat Jéeoba ka k-beetiʼ. Jeʼel u páajtal k-xokik le baʼaxoʼob u pʼekmaj Jéeoba tu yaʼalaj le rey Salomonoʼ, jeʼex «le chiʼob ku tuusoʼoboʼ», «le kʼaboʼob ku kíimsikoʼob le maʼ siʼipil máakoʼoboʼ», «le tuukuloʼob ku patikoʼob baʼaloʼob kʼaastakoʼob[oʼ]» yéetel «le ookoʼob ku yáalkaboʼob utiaʼal u beetoʼob loob[oʼ]» (Proverbios 6:16-19). ¿Baʼax túun unaj k-beetik le ken tsʼoʼokok k-ilik baʼax ku tuklik Dios? Le salmistaoʼ ku yaʼalik: «Yuumtsileʼ u yaakuntmaj le máaxoʼob u pʼekmajoʼob le kʼaasoʼ» (Salmo 97:10). Bey túunoʼ le náaysaj óoloʼob ken k-yéeyoʼ unaj u yeʼesik k-pʼekmaj le baʼaxoʼob u pʼekmaj Jéeobaoʼ (Galaciailoʼob 5:19-21). Lelaʼ bey unaj k-beetik tak wa maʼ táan k-ilaʼaliʼ, tumen tiʼ ku chíikpajal baʼax yaan ichil k-puksiʼikʼaliʼ (Salmo 11:4; 16:8). ¿Jach wa tu jaajil k-kʼáat kuxtal jeʼel bix u yaʼalik Jéeobaoʼ? Wa beyoʼ, sáamsamal ken k-chʼaʼa en cuenta le baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ tuláakal baʼax ken k-beetoʼ (2 Corintoiloʼob 3:18).

17. ¿Baʼaxoʼob maʼalob ka k-tukult táanil tiʼ k-yéeyik tiʼ baʼax ken k-náays óol?

¹⁷ ¿Baʼax uláakʼ jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-ilik wa maʼalob tu táan Jéeoba upʼéel náaysaj óoleʼ? Unaj k-tuklik lelaʼ: «Le baʼax ken in beetoʼ, ¿jeʼel wa u beetik u binten kʼaas ka tak u náachkunten tiʼ Dioseʼ?». Yéetel táanil tiʼ k-chaʼantik upʼéel peliculaeʼ unaj k-tuklik lelaʼ: «Le baʼax ken in chaʼantoʼ, ¿maʼ wa ken u kʼaskúunt in tuukul?». Koʼox ilik le tsolnuʼukoʼob ku taasik le Biblia jeʼel u yáantkoʼon k-il lelaʼ.

18, 19. 1) ¿Bix u yáantkoʼon Filiposiloʼob 4:8 utiaʼal k-yéeyik maʼalob náaysaj óoloʼobeʼ? 2) ¿Baʼax uláakʼ tekstoʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ? (Ilawil le chan tsolajiloʼ.)

¹⁸ Upʼéel teksto jeʼel u yáantkoʼoneʼ Filiposiloʼob 4:8: «Tu tsʼookeʼ sukuʼuneʼex, tukulteʼex tuláakal baʼax jaaj, tuláakal baʼax ku náajmatik tsiikil, tuláakal baʼax toj, tuláakal baʼax sak, tuláakal baʼax ku lúubul utsil, tuláakal baʼax ku yúuchul tʼaan maʼalob tu yoʼolal, tukulteʼex le baʼax utsoʼ yéetel le baʼax ku náajmatik u kiʼ tʼantaʼaloʼ». Le ka tu yaʼalaj apóstol Pablo le tʼaanoʼobaʼ maʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ le náaysaj óoloʼoboʼ, baʼaxeʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ u kʼaʼabéetil u tuukul máak tiʼ baʼaxoʼob utstutʼaan Dios (Salmo 19:14). Baʼaleʼ le baʼax tu yaʼaloʼ jeʼel u páajtal xan u meyajtoʼon utiaʼal k-ilik baʼax náaysaj óoloʼob maʼalob ka k-yéeye. ¿Bix jeʼel k-beetikeʼ?

¹⁹ Tuukulnakoʼon tiʼ le náaysaj óoloʼob k-yéeyik jeʼex le peliculaʼob, videojuegos, le kʼaayoʼob k-uʼuyikoʼ yéetel uláakʼ baʼaloʼob, tsʼoʼoleʼ unaj k-tuklik lelaʼ: «Le baʼaxoʼob kin yéeykoʼ, ¿ku beetkoʼob wa in tuukul tiʼ baʼaxoʼob maʼalobtak?». Wa ken tsʼoʼokok k-chaʼantik upʼéel película ku beetik k-tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtakeʼ u kʼáat u yaʼaleʼ maʼalob le baʼax t-yéeyaj utiaʼal k-náaysik óoloʼ. Baʼaleʼ wa ku taal t-tuukul chéen baʼaloʼob kʼaastakeʼ u kʼáat u yaʼaleʼ maʼ maʼalob le baʼax t-yéeyajoʼ (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23). ¿Baʼax jeʼel u yúuchultoʼon wa k-tuukul tiʼ baʼaloʼob kʼaastakeʼ? Maʼ kun antaltoʼon kiʼimak óolal, maʼ ken k-il baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaas yéetel jeʼel k-náachtal tiʼ Dioseʼ (Efesoiloʼob 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19). Jeʼex k-ilkoʼ mix baʼal uts ku taasik tiʼ máak u náaysik u yóol yéetel baʼaloʼob kʼaastak; le oʼolaleʼ maʼalob ka k-kanáantba tiʼ le baʼaloʼobaʼ (Romailoʼob 12:2).a Toʼoneʼ unaj xan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba le baʼax tu kʼáataj le salmistaaʼ: «Beet u máan táanil in wichoʼob utiaʼal maʼ u yilkoʼob le baʼax kʼaasoʼ» (Salmo 119:37, NM).

UNAJ K-CHʼAʼIK EN CUENTA BAʼAX KU TUKLIK U MAASIL

20, 21. ¿Bix jeʼel u meyajtoʼon le baʼax ku yaʼalik 1 Corintoiloʼob 10:23, 24 ken k-yéey tiʼ baʼax ken k-náays óoloʼ?

²⁰ Pabloeʼ tu yaʼalaj uláakʼ baʼal unaj k-chʼaʼik en cuenta táanil tiʼ k-beetik wa baʼax: «Juntúul máakeʼ jáalkʼab utiaʼal u beet jeʼel baʼalak u kʼáateʼ, baʼaleʼ maʼ tuláakal baʼal ku taasik utsiʼ. [...] Mix máak ka u kaxant uts utiaʼal tu juunal, baʼaleʼ unaj u kaxantik uts utiaʼal uláakʼ máakoʼob» (1 Corintoiloʼob 10:23, 24). ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beet le baʼax ku yaʼalik le teksto ken k-yéey tiʼ baʼax ken k-náays óoloʼ? Letiʼe k-tuukul tiʼ le kʼáatchiʼaʼ: «¿Bix kun ilbil tumen u maasil le baʼax ken in beetoʼ?».

²¹ Maʼ xaaneʼ k-concienciaeʼ ku yaʼaliktoʼon maʼ kʼaas ka k-náays óol yéetel jujumpʼéel baʼaloʼobiʼ. Baʼaleʼ, wa k-tsʼáaik cuenta maʼ maʼalob u yilik uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ, maas maʼalob ka k-yéey yaanal baʼax utiaʼal k-náaysik óol. ¿Baʼaxten? Tumen maʼ k-kʼáat beet u náachtal le sukuʼunoʼob tiʼ Diosoʼ. Toʼoneʼ maʼ k-kʼáat loobilt «u tuukul le sukuʼunoʼob[oʼ]» yéetel jeʼex tu yaʼalil Pablooʼ maʼ k-kʼáat kʼebanchajal «tu contra Cristo[iʼ]». Unaj k-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Maʼ a tsʼáaikeʼex tiʼ mix máak [baʼax] oʼolal u lúubul» (1 Corintoiloʼob 8:12; 10:32). Toʼoneʼ k-ilik maʼ k-táakpajal tiʼ le náaysaj óoloʼob kex bey maʼalob u yilaʼaloʼobeʼ, baʼaleʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u beetik u tʼóochpajal le sukuʼunoʼoboʼ. Le ken k-beet beyaʼ k-eʼesik táan k-tsʼáaik ichil kuxtal le maʼalob tsolnuʼukoʼob tu yaʼalaj apóstol Pablooʼ (Romailoʼob 14:1; 15:1).

22. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-tʼaan kʼaas tu contra le baʼax ku tuklik uláakʼ sukuʼunoʼoboʼ?

²² Wa toʼon xan maʼ maʼalob k-ilik wa baʼax náaysaj óoleʼ, kʼaʼabéet k-chʼaʼik en cuentai baʼax ku tuklik u maasil. Yéetel maʼ unaj xan k-beetik u tuukul uláakʼ sukuʼunoʼob jeʼel bix k-tuukuloʼ. Lelaʼ jeʼel u páajtal k-ketik yéetel utúul máak u kʼáat ka manejarnak tuláakal máak jeʼex u beetik letiʼeʼ. Le oʼolaleʼ, wa utúul sukuʼun ku yéeyik u náaysik u yóol yéetel upʼéel baʼax chéen toʼon k-tuklik maʼ maʼalob, baʼaleʼ maʼatech u bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, ¿baʼax unaj k-beetik? Tumen k-yaabiltmeʼ, maʼ unaj k-tʼaan kʼaas tu contraiʼ. Beyoʼ tuláakal máak yaan u kʼaj óolkoʼon bey máaxoʼon uts k-puksiʼikʼaleʼ (Filiposiloʼob 4:5; Eclesiastés 7:16).

23. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-yéeyik baʼaloʼob maʼalobtak utiaʼal k-náaysik k-óol?

²³ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, ¿baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-yéeyik baʼaloʼob maʼalobtak utiaʼal k-náaysik óol? Yáaxeʼ unaj k-ilik wa maʼatech u beetaʼal baʼaloʼob ku binoʼob tu contra le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ, yéetel wa ku beetaʼaleʼ maʼ unaj k-náaysik óol tu yéeteliʼ. Baʼaleʼ wa le Biblia maʼatech u yaʼalik wa kʼaas le náaysaj óoloʼ kʼaʼabéet k-ilik baʼax tekstoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-yéey baʼax maʼalobeʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ ken k-yéey le náaysaj óoloʼob jeʼel u kʼaskúuntkoʼob k-concienciaeʼ yéetel jeʼel u beetkoʼob u tʼóochpajal le máakoʼoboʼ bey xan le sukuʼunoʼoboʼ. Wa k-ilik k-yéeyik náaysaj óoloʼob maʼalobtak tu táan Dioseʼ, yaan k-nojbeʼenkúuntik u kʼaabaʼ yéetel beyoʼ yaan k-eʼesikeʼ toʼon yéetel k-familiaeʼ k-kʼáat pʼáatal tiʼ u yaakunaj Dios.