Bix jeʼel k-náachkuntikba tiʼ le baʼaloʼob ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ

1. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ u disipuloʼob le áakʼab táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ?

LE ÁAKʼAB ka maʼach utiaʼal kíimsbiloʼ, Jesuseʼ táan kaʼach u tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ken u aktáant u disipuloʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Maʼ táan in kʼáatiktech ka a lukʼesoʼob tiʼ le yóokʼol kaabaʼ, táan in kʼáatik ka a tokoʼob tiʼ kʼaasilbaʼal. Jeʼel bix maʼ yóokʼol kaabileneʼ bey xan letiʼob maʼ yóokʼol kaabiloʼobiʼ» (Juan 17:15, 16). Teʼ oración tu beetaj Jesusaʼ tu yeʼesaj jach u yaabilmoʼob, yéetel tu yeʼesajtiʼobeʼ unaj u kʼaʼajsikoʼob mantatsʼ «maʼ yóokʼol kaabi[loʼobiʼ]» (Juan 15:19). Jesuseʼ tu tsʼáaj u naʼatoʼobeʼ maʼ unaj u táakpajloʼob tiʼ le baʼaloʼob ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ.

2. ¿Tiʼ baʼax táan u tʼaan Jesús le ka tʼaanaj tiʼ le yóokʼol kaaboʼ?

² ¿Tiʼ baʼax táan kaʼach u tʼaan Jesús le ka tʼaanaj tiʼ le yóokʼol kaabaʼ? Tiʼ le máaxoʼob u náachkuntmubaʼob tiʼ Diosoʼ, tiʼ le yanoʼob yáanal u páajtalil Satanasoʼ, tiʼ le ku taaskubaʼob noj baʼaliloʼ yéetel tiʼ le ku kaxtikoʼob chéen u yutsiloʼoboʼ (Juan 14:30; Efesoiloʼob 2:2; 1 Juan 5:19). Le oʼolaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «U bisikuba máak yéetel yóokʼol kaabeʼ ku beetikuba u [enemigo] Jajal Dios» (Santiago 4:4). Tumen k-kʼáat pʼáatal mantatsʼ tiʼ u yaabilaj Dioseʼ, maʼalob ka k-il baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal maʼ k-táakpajal tiʼ le baʼaloʼob ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ. Koʼox ilik cinco baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ: k-tsʼáaikba mantatsʼ tu tséel u Reino Cristo utiaʼal maʼ k-oksikba tiʼ política, maʼ k-táakpajal tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ, k-vestirtikba jeʼex u páaʼtaʼal tiʼ utúul cristianoeʼ, u kiʼimaktal k-óol yéetel le baʼaxoʼob yantoʼonoʼ yéetel u yantaltoʼon le u nuʼukulil baʼateʼel ku tsʼáaik Diosoʼ.

UNAJ K-TSʼÁAIKBA TU TSÉEL U REINO CRISTO YÉETEL MAʼ UNAJ K-OKSIKBA TIʼ POLÍTICAIʼ

3. 1) ¿Tu yoksuba wa Jesús tiʼ política ka taal way yóokʼol kaabeʼ? 2) ¿Baʼaxten le Bibliaoʼ ku yaʼalik ku tʼaanoʼob tu kʼaabaʼ Jesús le yéeyaʼanoʼob utiaʼal bin kaʼanoʼ? (Ilawil le chan tsolajiloʼ.)

³ Jesuseʼ mix utéen tu yoksuba tiʼ política, baʼaxeʼ tu yilaj u kʼaʼaytik mantatsʼ u Reino Dios le tuʼux ken u beet u reyiloʼ (Daniel 7:13, 14; Lucas 4:43; 17:20, 21). Le oʼolaleʼ béeychaj u yaʼalik tu táan Poncio Pilato: «In [reinoeʼ] maʼ yóokʼol kaabiliʼ» (Juan 18:36). Toʼoneʼ mantatsʼ k-beetik jeʼex letiʼoʼ. ¿Bix k-beetik? Ken k-tsʼáaba yáanal u Reino Dios tuʼux ken u beet u reyil Jesucristooʼ, yéetel ken k-kʼaʼayt le Reino tuláakal tuʼuxoʼ (Mateo 24:14). Le apóstol Pablooʼ bey tu beetiloʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Toʼoneʼ [k-tʼaan] tu kʼaabaʼ Cristo[...]; k-kʼáat óoltikteʼex tu kʼaabaʼ Cristo: Bisabaʼex tu kaʼatéen yéetel Jajal Dios» (2 Corintoiloʼob 5:20).a

4. Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, ¿bix tsʼoʼok u yeʼesikoʼob ku tsʼáaikubaʼob mantatsʼ tu tséel u Reino Dios? (Ilaʼak le cuadro «Le yáax cristianoʼoboʼ maʼ tu yoksubaʼob ich políticaiʼ».)

⁴ Utúul embajadoreʼ ku túuxtaʼal yaanal luʼum utiaʼal u tʼaan tu yoʼolal le gobierno tuʼux u taaloʼ. Letiʼeʼ maʼatech u yokskuba tiʼ u políticai le luʼum tuʼux ku túuxtaʼaloʼ. Baʼaleʼ ku yilik u meyaj utiaʼal u yutsil u gobiernoi le luʼumil tuʼux u taaloʼ. Le máaxoʼob kun gobernar yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ, embajadoroʼob xan tiʼ Cristo way Luʼumeʼ (Filiposiloʼob 3:20). Letiʼobeʼ ku kʼaʼaytikoʼob le Reino way Luʼumeʼ, yéetel tsʼoʼok u yáantikoʼob u millonesi máakoʼob ku keʼetloʼob yéetel «uláakʼ tamanoʼob» utiaʼal ka u natsʼubaʼob tiʼ Dios (Juan 10:16; Mateo 25:31-40). Tu yáanal u nuʼuktaj le yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ, le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]» táan xan u tʼaanoʼob tu kʼaabaʼ Cristo. Tuláakloʼobeʼ ku kʼaʼaytikoʼob le baʼaxoʼob ken u beet le Reinooʼ yéetel maʼatech u yokskubaʼob tiʼ política (Isaías 2:2-4).

5. Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿baʼax jelaʼankúuntik u kaajal Jéeoba tiʼ u úuchben kaajil Israel, yéetel baʼax talamiloʼob ku taasik lelaʼ?

⁵ Baʼaleʼ, yaan uláakʼ baʼax oʼolal maʼ unaj k-oksikba tiʼ políticaiʼ. Úuchjeakileʼ, le israelitaʼoboʼ kajaʼanoʼob tiʼ upʼéeliliʼ luʼumil, baʼaleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ maʼ kajaʼanoʼob tiʼ upʼéeliliʼ luʼumiʼ (Mateo 28:19; 1 Pedro 2:9). Baʼaleʼ ¿baʼax jeʼel u yúuchul wa k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno wíinikeʼ? Jeʼel u xuʼulul u yantal le yaabilaj yaan ichil u kaajal Jéeobaoʼ yéetel jeʼel u beetik maʼ k-kʼaʼaytik yéetel jeetsʼelil le maʼalob péektsiloʼ (1 Corintoiloʼob 1:10). Wa xan ku yantal upʼéel nojoch baʼateleʼ yaan k-baʼateʼel tu contra k-sukuʼunoʼob, tsʼoʼoleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ unaj k-yaabiltkoʼob (Juan 13:34, 35; 1 Juan 3:10-12). Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob maʼ u meyajtiʼob u nuʼukuliloʼob baʼatel yéetel tu yaʼalaj xan tiʼob ka u yaabiltoʼob le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ (Mateo 5:44; 26:52; ilaʼak le cuadro «¿Kin wilik wa maʼ in táakpajal tiʼ política?»).

6. Kex unaj k-tsʼáaik tiʼ le gobiernoʼob le baʼaxoʼob ku kʼáatkoʼoboʼ, ¿baʼax maas kʼaʼanan k-beetik?

⁶ Le u jaajil cristianoʼoboʼ tsʼoʼok u kʼubik u kuxtaloʼob utiaʼal u meyajtikoʼob Dios, maʼ utiaʼal u meyajtikoʼob wíinikiʼ. Tsʼoʼoleʼ 1 Corintoiloʼob 6:19, 20, ku yaʼalikeʼ letiʼobeʼ «maʼ u yuumil[oʼob]» u «wíinklil[oʼobiʼ] tumen nojoch u tojol maʼani[koʼob]». Bey túunoʼ kex máaxoʼob meyajtik Dios ku tsʼáaikoʼob tiʼ «Cesar» wa tiʼ le gobiernoʼob, le baʼaxoʼob ku kʼáatikoʼob, jeʼex u boʼotaʼal le impuestoʼob, u yeʼesaʼal tsiikil tiʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼoboʼ, le baʼax maas kʼaʼananoʼ letiʼe u tsʼáaikoʼob tiʼ «Jajal Dios baʼax utiaʼal Jajal Dios[oʼ]» (Marcos 12:17; Romailoʼob 13:1-7). Ichil le baʼaxoʼob utiaʼal Diosoʼ, tiʼ yaan le adoración unaj k-tsʼáaiktiʼoʼ, le yaabilaj kʼaʼabéet k-eʼesiktiʼoʼ, le k-uʼuyik u tʼaanoʼ, le u chúukpajal k-óol meyajtoʼ yéetel wa ku kʼaʼabéettaleʼ k-tsʼáaik tak kuxtal ikil k-meyajtik (Lucas 4:8; 10:27; Beetaʼanoʼob [Hechos] 5:29; Romailoʼob 14:8).

UNAJ K-NÁACHTAL TIʼ «LE BAʼAX KU BEETIK LE YÓOKʼOL KAABAʼ»

7, 8. ¿Baʼaxoʼob ku péeksik u beet máak le yóokʼol kaabaʼ?

⁷ Uláakʼ bix jeʼel k-eʼesik maʼ yóokʼol kaabiloʼoneʼ, letiʼe maʼ k-beetik le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ. Pabloeʼ tu yaʼaleʼ «toʼoneʼ maʼ t-kʼamaj u pixan yóokʼol kaabiʼ baʼaleʼ le [...] ku taal tiʼ Jajal Diosoʼ» (1 Corintoiloʼob 2:12). Yéetel tiʼ le cristianoʼob yanoʼob Efesooʼ tu yaʼalaj: «[Teʼexeʼ ka] beetikeʼex [kaʼach] le baʼax ku beetik le yóokʼol kaabaʼ yéetel [ka] tsʼoʼokbesikeʼex u yóolal kʼaasilbaʼal máax ku meyaj tiʼ le máaxoʼob maʼ tu yuʼubikoʼob u tʼaan Jajal Diosoʼ» (Efesoiloʼob 2:2, 3).

⁸ Teʼ tekstoaʼ le apóstol Pablooʼ táan u yaʼalikeʼ le yóokʼol kaabaʼ ku péeksik máak u beet baʼaloʼob kʼaastak tu táan Dios. Lelaʼ ku yúuchul ken u beet u yantal tiʼ máak «u kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob le luʼumkabil wíinkliloʼ» yéetel «u kʼaakʼas tsʼíibolalil le ichoʼ» (1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10). ¿Baʼaxten le yóokʼol kaabaʼ ku péeksik máak u beet baʼaloʼob kʼaastak? Tumen jeʼex le iikʼ tuláakal tuʼux yanoʼ, tuláakal xan tuʼux ku beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak. Yéetel le yóokʼol kaaboʼ ku beetik u maas yantal tiʼ máak kʼaakʼas modosoʼob, jeʼex u kaxtik chéen u yutsiloʼ, u taaskuba noj baʼalil, u tsʼíiboltik yaʼabach baʼaloʼob yéetel u beetik chéen baʼax u kʼáat.b Bey túunoʼ, le yóokʼol kaabaʼ ku beetik u yantal tiʼ máak le kʼaakʼas modos yaan tiʼ Satanasoʼ (Juan 8:44; Beetaʼanoʼob 13:10; 1 Juan 3:8, 10).

9. ¿Bix jeʼel u káajal k-beetik le baʼaxoʼob ku beetik le yóokʼol kaabaʼ?

⁹ ¿Jeʼel wa xan u káajal k-beetik le baʼaxoʼob ku beetik le yóokʼol kaabaʼ? Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼeleʼ (Proverbios 4:23). Ken káajakeʼ maʼatech k-tsʼáaik cuenta wa táan k-tuukul jeʼex le yóokʼol kaabaʼ. Maʼ xaaneʼ yaan k-éet xookoʼob wa k-éet meyajoʼobeʼ, bey utsul máakoʼob u yilaʼaloʼobeʼ, baʼaleʼ tumen maʼ u yaabilmoʼob Jéeobaeʼ, jeʼel u péekskoʼonoʼob k-beet baʼaloʼob kʼaastakeʼ (Proverbios 13:20; 1 Corintoiloʼob 15:33). Maʼ xaan xaneʼ ku káajal k-chaʼantik tiʼ Internet baʼaloʼob kʼaastak, wa ku káajal k-xokik baʼaxoʼob ku yaʼalik le máaxoʼob u náachkuntmubaʼob tiʼ Jéeobaoʼ, wa k-náaysik óol tiʼ baʼaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ, wa ku káajal k-beetik uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ.

10. ¿Bix jeʼel k-náachtal tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik le yóokʼol kaabaʼ?

¹⁰ ¿Bix jeʼel k-náachtal tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik le yóokʼol kaab utiaʼal ka pʼáatkoʼon mantatsʼ tiʼ u yaabilaj Diosoʼ? Letiʼe ken k-il maas natsʼikba tiʼ Diosoʼ yéetel ken k-kʼáat ka u tsʼáatoʼon u kiliʼich muukʼ. Kex yaan páajtalil tiʼ Satanás bey xan tiʼ u yóokʼol kaabeʼ, maas yaan páajtalil tiʼ Dios (1 Juan 4:4). Le oʼolaleʼ mantatsʼ unaj k-orar tiʼ.

UNAJ K-VESTIRTIKBA JEʼEX U PÁAʼTAʼAL TIʼ UTÚUL CRISTIANOEʼ

11. ¿Bix u yilaʼal bejlaʼa le bix u vestirkuba máakoʼ?

¹¹ Le baʼax yaan tu tuukul máakoʼ ku yeʼesik yéetel le jejeláas baʼaxoʼob ku beetikoʼ. Upʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ letiʼe bix u vestirkubaoʼ. Tiʼ yaʼab luʼumiloʼobeʼ tsʼoʼok u jelpajal u yilaʼal bix unaj u vestirkuba máak. Utúul máak ku meyaj tiʼ upʼéel u programai televisioneʼ tu yaʼaleʼ maʼ kun xáantaleʼ, le koʼoleloʼob chéen bey u máanoʼoboʼ maʼ ken u kaxtoʼob baʼax nookʼil ken u tsʼaʼob. Tak le periodicoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ «wa maas kóom u nookʼeʼ maas minaʼan u subtal», yéetel ku yaʼalikeʼ tsʼoʼok u yilaʼal tak le mejen chʼúupaloʼob bey u tsʼáaik u nookʼoʼoboʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ jach suuk u yilaʼal u tsʼaʼabal nookʼoʼob maʼ tu yeʼesik tsiikil mix yaabilaj tiʼ máaxoʼob bukíintik, tumen yaan horaeʼ jaʼajaʼatoʼob, bóoʼkóochoʼob wa jach tetepʼkiloʼob.

12, 13. ¿Baʼax tekstoiloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-il bix unaj vestirtikbaeʼ?

¹² Tumen táan k-meyajtik Jéeobaeʼ, unaj k-vestirtikba maʼalob, kʼaʼabéet limpio k-nookʼ yéetel maʼalob u yilaʼal. Jeʼel tuʼuxak ka xiʼikoʼoneʼ unaj k-tsʼáaik «kʼambeʼen nookʼoʼob, yéetel chʼaʼa subtalil bey xan yéetel kabal óolal», unaj k-beetik xan «maʼalob meyajoʼob», jeʼel bix u beetik le máaxoʼob ku «jumpáaykuntikubaʼob utiaʼal Jajal Diosoʼ». Toʼoneʼ maʼatech k-kaxtik chéen ka ilaʼak bix vestirtikba, baʼax k-kaxtikeʼ ka yanakoʼon mantatsʼ «tiʼ u yaakunaj Jajal Dios» (1 Timoteo 2:9, 10; Judas 21). Baʼax maas kʼaʼananeʼ u yantaltoʼon «jumpʼéel kiʼichkelemil maʼ táan u saʼatal[oʼ], [...] tumen lelaʼ jach nojoch u tojol tu táan Jajal Dios» (1 Pedro 3:3, 4).

¹³ Unaj k-kʼaʼajsik xaneʼ le bix k-vestirtikbaoʼ ku yáantaj utiaʼal ka úuchuk tʼaan maʼalob tiʼ u kaajal Jéeoba. Le tʼaan ich maya «yéetel chʼaʼa subtalil[oʼ]», ich griegoeʼ ken meyajnak utiaʼal u yaʼalaʼal bix unaj u vestirkuba máakeʼ u kʼáat u yaʼal u yeʼesaʼal tsiikil yéetel u chʼaʼabal en cuenta u maasil. Bey túunoʼ kʼaʼabéet k-ilik baʼax ku tuklik u maasil maʼ chéen le baʼax uts t-tʼaanoʼ. Toʼoneʼ maas kʼaʼanan k-ilik nojbeʼenkúuntik Jéeoba, k-beetik u yúuchul tʼaan maʼalob tiʼ u kaajal yéetel k-kʼaj óoltaʼal bey máaxoʼob ku meyajtikoʼob Dioseʼ. Yéetel k-kʼáat beet «tuláakal utiaʼal u nojbeʼenil Jajal Dios» (1 Corintoiloʼob 4:9; 10:31; 2 Corintoiloʼob 6:3, 4; 7:1).

14. ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob maʼalob ka tuukulnakoʼon utiaʼal k-ilik bix le nookʼ unaj k-tsʼáaikoʼ?

¹⁴ Ken jóoʼkoʼon kʼaʼaytaj wa ken xiʼikoʼon muchʼtáambaleʼ, jach unaj k-bin limpioʼon yéetel unaj k-vestirtikba maʼalob. Le oʼolaleʼ unaj k-tuklik: «Le nookʼ in tsʼaamaʼ ¿maʼalob wa u yilaʼal yéetel limpio wa? ¿Kin beetik wa u suʼlaktal u maasil tu yoʼolal le nookʼ kin tsʼáaikoʼ? ¿Baʼax maas kin tsʼaatáantik, in wilik baʼax nookʼil ken in tsʼáae wa in wilik ka tsʼaʼabakten uláakʼ meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ?» (Salmo 68:6; Filiposiloʼob 4:5; 1 Pedro 5:6).

15. ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ maʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal teʼ Biblia tuláakal le bix unaj u vestirkuba máakoʼ?

¹⁵ Jéeobaeʼ maʼ tu beetaj u tsʼíibtaʼal teʼ Biblia tuláakal le bix unaj u vestirkuba yéetel bix unaj u xáacheʼtik u pool máakoʼ. ¿Baʼaxten? Tumen letiʼeʼ maʼ u kʼáat u lúuʼstoʼon u páajtalil k-yéeyik baʼax nookʼil maas jatsʼuts k-ilkoʼ. Letiʼeʼ u kʼáat ka k-nuʼuktba yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia jeʼex «máaxoʼob tsʼoʼok u nukuch wíiniktaloʼoboʼ, máaxoʼob tsʼoʼok u kanikoʼob pʼis óolal tumen tsʼoʼok u suuktaltiʼob u chʼaʼa nuʼuktikoʼob baʼax le utsoʼ bey xan baʼax le kʼaasoʼ» (Hebreob 5:14). Jéeobaeʼ u kʼáat xan ka k-beet beyoʼ tu yoʼolal k-yaabilaj tiʼ letiʼ bey xan tiʼ uláakʼ máakoʼob (Marcos 12:30, 31). Kex letiʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-kanáant bix k-vestirtikbaeʼ, maʼ u kʼáat u yaʼal wa upʼéeliliʼ bix unaj k-tsʼáaik nookʼiʼ. Ken xiʼikoʼon tiʼ upʼéel asambleaeʼ k-ilik u jejeláas jatsʼuts nookʼoʼob u tsʼaamaj le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yéetel kiʼimak u yóol u yilaʼaloʼob.

UNAJ U KIʼIMAKTAL K-ÓOL YÉETEL LE BAʼAXOʼOB YANTOʼONOʼ

16. Le baʼaxoʼob ku kaʼansik le yóokʼol kaabaʼ, ¿baʼaxten jelaʼan tiʼ le baʼaxoʼob ku kaʼansik Jesusoʼ, yéetel baʼaxoʼob jach maʼalob ka k-tukle?

¹⁶ Le yóokʼol kaabaʼ séeb jeʼel u tuskoʼoneʼ. Ku beetik u tuklaʼaleʼ chéen le ayikʼaliloʼob jeʼel u taasik kiʼimak óolaloʼ, le oʼolaleʼ ku péeksik le máakoʼob u kaxtoʼob yaʼab baʼaloʼoboʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj: «U kuxtal máakeʼ maʼ tu taal tiʼ u yaʼabil le baʼaloʼob yantiʼoʼ» (Lucas 12:15). Jesuseʼ maʼ tu yóotaj u yaʼal wa jach maʼ maʼalob ka yanak mix baʼal tiʼ máakiʼ. Baʼaxeʼ tu kaʼanseʼ chéen jeʼel u yantal kiʼimak óolal yéetel salvación tiʼ «máaxoʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ» yéetel kiʼimak u yóoloʼob yéetel le baʼaxoʼob yantiʼoboʼ tumen jach u tsʼaamaj u yóol u meyajtoʼob Dios (Mateo 5:3, NM; 6:22, 23). Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «¿Jach wa tu jaajil kin creertik le baʼax tu kaʼansaj Jesusoʼ wa kin chaʼik in tuʼusul tumen “u taata le tuusoʼ”?» (Juan 8:44). «¿Baʼax kin tsʼáaik naʼatbil yéetel le baʼaxoʼob kin waʼalikoʼ, kin beetikoʼ, kin chʼaʼatuklikoʼ bey xan yéetel le baʼaxoʼob kin tsʼáaik táanil ichil in kuxtaloʼ?» (Lucas 6:45; 21:34-36; 2 Juan 6.)

17. Aʼal jujumpʼéel utsiloʼob ku taasik u kiʼimaktal u yóol máak yéetel le baʼaxoʼob yantiʼoʼ.

¹⁷ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ wa yantoʼon ojéelaleʼ yaan u yilaʼal yoʼolal le baʼaxoʼob k-beetkoʼ (Mateo 11:19). Baʼaleʼ ¿baʼax utsiloʼob ku kʼamik le máaxoʼob kiʼimak u yóoloʼob yéetel le baʼaxoʼob yantiʼoboʼ? Yáaxeʼ, ku yantaltiʼob jeetsʼelil tumen ku tsʼáaikoʼob táanil ichil u kuxtaloʼob u Reino Dios (Mateo 11:29, 30). Tsʼoʼoleʼ, tumen kiʼimak u yóoloʼob yéetel le baʼaxoʼob yantiʼoboʼ maʼatech u yokskubaʼob tiʼ baʼaloʼob jeʼel u taasiktiʼob chiʼichnakiloʼobeʼ (1 Timoteo 6:9, 10). Maas xan yaʼab tiempo ku máansikoʼob yéetel u familiaʼob bey xan yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Yéetel maases kiʼ u weenloʼob (Eclesiastés 5:12). Maas yaan xan kiʼimak óolal ichil u kuxtaloʼob tumen ku jóoʼskoʼob tiempo utiaʼal u yáantkoʼob uláakʼ máakoʼob yéetel le baʼaxoʼob yantiʼoboʼ (Beetaʼanoʼob 20:35). Tsʼoʼoleʼ yaʼab baʼaloʼob jatsʼutstak ken u kʼamoʼob maʼ kun xáantal yéetel jach yantiʼob jeetsʼelil ichil u kuxtaloʼob (Romailoʼob 15:13; Mateo 6:31, 32). Tuláakal le utsiloʼob ku kʼamikoʼobaʼ maʼ tu páajtal u keʼetel yéetel mix baʼal.

UNAJ U YANTALTOʼON LE U «[NUʼUKULIL] BAʼATEʼEL KU TSʼÁAIK JAJAL DIOSOʼ»

18. ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le baʼateʼel yantoʼonoʼ?

¹⁸ Wa k-pʼáatal tiʼ u yaabilaj Dioseʼ, maʼ ken k-lúubul tu kʼab Satanás, le máax maʼ u kʼáat ka yanaktoʼon kiʼimak óolal mix ka kuxlakoʼon utiaʼal minaʼan u xuuloʼ (1 Pedro 5:8). Pabloeʼ tu yaʼaleʼ yantoʼon upʼéel «baʼateʼel» maʼ «tu contra máakoʼobiʼ, baʼaleʼ tu contra u muukʼ kʼaakʼas pixanoʼob [wa kʼasaʼan angeloʼob] yanoʼob tiʼ le kaʼanilbeʼen kúuchiloʼoboʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ, máaxoʼob ku tusbeeloʼob, jalaʼachoʼob yéetel yaan páajtalil tiʼob tu yóokʼol le éekʼjochʼeʼen yóokʼol kaabaʼ» (Efesoiloʼob 6:12). Le tʼaan ich griego ku suʼutul «baʼatel[oʼ]» ku tsʼáaik naʼatbil upʼéel baʼateʼel tuʼux ku paklan muukʼ kaʼatúul máakoʼob. Pabloeʼ tu yaʼaleʼ yantoʼon upʼéel baʼateʼel yéetel «máaxoʼob ku tusbeeloʼob», «jalaʼachoʼob» bey xan yéetel le máaxoʼob «yaan páajtalil tiʼob[oʼ]». ¿Baʼax ku tsʼáaik naʼatbil lelaʼ? Ku tsʼáaik naʼatbileʼ le «kʼaakʼas pixanoʼob[oʼ]» jach u yojloʼob bix jeʼel k-lúubul tiʼ baʼax kʼaaseʼ.

19. Tsol bix le u nuʼukulil baʼateʼel unaj k-tsʼáaikoʼ.

¹⁹ Tumen kʼeban wíinkoʼoneʼ séeb jeʼel k-beetik baʼaloʼob kʼaastakeʼ, baʼaleʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ tu páajtal k-beetik baʼax u kʼáat Diosiʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ? Letiʼe ka yanaktoʼon le u «[nuʼukulil] baʼateʼel ku tsʼáaik Jajal Diosoʼ» (Efesoiloʼob 6:13). Efesoiloʼob 6:14-18, ku tsolik bix le u «[nuʼukulil] baʼateʼel» unaj k-tsʼáaikaʼ, ku yaʼalik: «Jéetsʼel pʼáateneʼex túun, a kʼaxnakʼtmajeʼex le jaajoʼ bey jumpʼéel kʼaxnakʼeʼ, yéetel kanáantaʼaneʼex tumen le tojoʼ jeʼel bix le u búukil baʼateʼel ku kanáantik u tseem le soldadooʼ. Nuʼuktabaʼex utiaʼal a tseʼektikeʼex u maʼalob péektsilil le jeetsʼeloʼ, jeʼel bix le soldado ku nuʼuktikuba le ken u tsʼáa xanab tu yookoʼ. Tu yóokʼol tuláakaleʼ yanakteʼex le oksaj óolal bey jeʼel bix jumpʼéel pixibeʼ, utiaʼal ka páatak a tupikeʼex tuláakal u tʼabaʼan juluboʼob kʼasilbaʼal. Yanakteʼex le toksajil bey jeʼel bix jumpʼéel chichich pʼóokeʼ yéetel chʼaʼex u kiliʼich tʼaan Jajal Dios bey jeʼel bix le máaskab ku tsʼáaikteʼex le [kiliʼich muukʼoʼ]. Beeteʼex tuláakal lelaʼ yéetel payalchiʼ táan a kʼáat óolaleʼex mantatsʼ tiʼ Jajal Dios tu yoʼolal le [kiliʼich muukʼoʼ]».

20. ¿Baʼaxten jelaʼan le baʼateʼel k-aktáantik tiʼ le ku aktáantik utúul soldadooʼ?

²⁰ Jach jeʼel u yáantkoʼon le u nuʼukulil baʼatelaʼ, tumen tiʼ Dios u taal. Baʼaleʼ unaj k-ilik u meyajtoʼon mantatsʼ. ¿Baʼaxten? Tumen sáamsamal táan k-aktáantik talamiloʼob jeʼel u náachkuntkoʼon tiʼ Dioseʼ, maʼ jeʼex le soldadoʼob yaan kʼiin ku jeʼeleloʼob tumen maʼ táan u aktáantikoʼob mix upʼéel baʼateloʼ. Le baʼateʼel k-aktáantikaʼ yaan u xuʼulul ken luʼsaʼak le yóokʼol kaab tsʼoʼok u jach kʼastalaʼ bey xan ken kʼalaʼak Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼob (Apocalipsis 12:17; 20:1-3). Le oʼolaleʼ wa táan u talamtaltech a beetik wa baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ, maʼ unaj a chiʼichnaktaliʼ, tumen yaan kʼiineʼ tuláakloʼon unaj k-obligartikba k-beet baʼax u kʼáat Jéeoba (1 Corintoiloʼob 9:27). Maas unaj k-chiʼichnaktal wa maʼ táan k-tsʼáaik k-óol beet baʼax maʼalobiʼ.

21. ¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal u chúukpajal k-óol teʼ baʼateʼel yantoʼonoʼ?

²¹ Chéen t-juunaleʼ maʼ tu páajtal k-beetik tuláakal baʼal jeʼex u kʼáat Jéeobaeʼ. Le oʼolaleʼ le apóstol Pablooʼ tu yaʼalajeʼ kʼaʼabéet k-orar «mantatsʼ tiʼ Jajal Dios tu yoʼolal le [kiliʼich muukʼoʼ]». Tsʼoʼoleʼ unaj k-uʼuyik u tʼaan Dios. ¿Bix k-beetik lelaʼ? Letiʼe ken k-xok le Bibliaoʼ yéetel ken k-muchʼba mantatsʼ yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Jeʼex k-ilkoʼ maʼ chéen t-juunal táan k-baʼateliʼ (Filemón 2; Hebreob 10:24, 25). Wa ku chúukpajal k-óol beet baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ, maʼ chéen yaan u yantaltoʼon le kuxtal minaʼan u xuuloʼ, baʼaxeʼ yaan xan k-kanik bix jeʼel k-tsolik tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼaxoʼob k-creertikoʼ.

K-LÍIʼSMAKBA UTIAʼAL K-TSOLIK BAʼAX K-CREERTIK

22, 23. 1) ¿Baʼaxten mantatsʼ kʼaʼabéet k-ilik bix ken k-tsol tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼaxoʼob k-creertikoʼ, yéetel tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob maʼalob ka tuukulnakoʼon? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

²² Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Yóokʼol kaabeʼ u pʼekmajeʼex, tumen maʼ yóokʼol kaabileʼexiʼ» (Juan 15:19). Yoʼolal lelaʼ toʼoneʼ mantatsʼ kʼaʼabéet k-ilik bix ken k-tsol tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼaxoʼob k-creertikoʼ, baʼaleʼ unaj k-beetik yéetel tsiikil (1 Pedro 3:15). Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «¿Kin naʼatik wa baʼaxten u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ maʼatech k-beetik le baʼax ku beetik le yóokʼol kaabaʼ? Cada ken in chʼaʼatukult maʼ in beetik upʼéel wa baʼax ku beetik le yóokʼol kaabaʼ, ¿kin beetik wa tumen kin naʼatik jaaj le baʼax ku yaʼalik le Biblia bey xan le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ?» (Mateo 24:45; Juan 17:17). «Ken kʼaʼabéetchajak xan in weʼesik kin meyajtik Jéeobaeʼ, ¿kin tsolik wa yéetel u jaajil in wóol le baʼax kin creertikoʼ yéetel kin weʼesik wa kiʼimak in wóol tu yoʼolal?» (Salmos 34:2; Mateo 10:32, 33.)

²³ Le Kʼaasilbaʼaloʼ yaan kʼiineʼ ku yilik u táabskoʼon yéetel baʼaloʼob maʼ tu jáan ilaʼal wa kʼaastak utiaʼal u beetik k-náachtal tiʼ Dios. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ ku táabskoʼon yéetel náaysaj óoloʼob maʼ maʼalobtakiʼ. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-il baʼax náaysaj óolaloʼob maʼalobtak tu táan Dioseʼ? Lelaʼ letiʼe baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ.