ÉXODO
1 Yanna, ndiʼ nga lá ca xiiñiʼ Israel, ca ni yendané laabe* Egipto, cada tobi de ca xiiñibe né familia stiʼ: 2 Rubén, Simeón, Leví ne Judá; 3 Isacar, Zabulón ne Benjamín; 4 Dan ne Neftalí, ne Gad ne Aser. 5 Biaʼsi 70 binni nga familia stiʼ Jacob. Ne José maca nuu Egipto. 6 Peru guti José ne laaca guti guiráʼ ca biʼchiʼ ne guiráʼ ca binni ni bibani tiempu bibánicabe. 7 Gupa ca israelita* stale xiiñicaʼ, ne bizulú bidálecaʼ ne guizáʼ nagueenda gúcaca’ stale ne gúcaca’ nadipaʼ, ngue runi guyuu stale israelita ndaaniʼ guidxi que.
8 Gudiʼdiʼ si tiempu, biʼniʼ mandar sti rey Egipto, peru laabe qué ñunibiaʼbe José. 9 Ne gúdxibe ca binni xquídxibe: «Laguuyaʼ, jma stale binni napa guidxi Israel ne jma nadípacaʼ que laanu. 10 Naquiiñeʼ gúninu xiixa para gucueezanu laacabe ti cadi guidálecabe. Pa coʼ la? ora gaca ti guerra, zieegucabe ca enemigu stinu, zucaalúcabe laanu ne zareecabe de guidxi riʼ».
11 Ngue runi guluu ca egipciu stale hombre ni gaca xaíque sti’ ca esclavu para gucaa laacabe gúnicabe dxiiñaʼ nadipaʼ ne biʼniʼ obligarcaʼ laacabe gucuícabe ca guidxi Pitom ne Raamsés, biquiiñeʼ ca guidxi riʼ para guiaapaʼ ca cosa stiʼ faraón. 12 Peru ra jma biquiichinácabe ca israelita, jmaru’ si bidálecaʼ ne bireechecaʼ ndaaniʼ guidxi que. Ngue runi guizáʼ bidxibi ca egipciu que ca israelita. 13 Pur nga biʼniʼ ca egipciu que laacabe esclavu sticaʼ ne guizáʼ bininacaʼ laacabe. 14 Guizáʼ nagana guca guendanabani stiʼ ca israelita pur ca dxiiñaʼ nadipaʼ bicaacabe laacaʼ gúnicaʼ: bicaacabe laacaʼ uguuchacaʼ beñe, gúnicaʼ ladríu ne gúnicaʼ guiráʼ dxiiñaʼ ni raca lu layú. Zacá bizaacani, bininá ca egipciu laacabe ne bicaacaʼ laacabe gúnicabe guiráʼ dxiiñaʼ ni runi ca esclavu.
15 Gudiʼdiʼ si tiempu, guniʼné rey stiʼ Egipto chupa partera hebrea ni láʼ Sifrá ne Pua. 16 Gúdxibe laacaʼ: «Ora gacanetu ca gunaa hebrea gápacaʼ xiiñicaʼ ne gúʼyatu zúbacabe lu banguʼ ra ribí gunaa ora rapa xiiñiʼ, naquiiñeʼ gúnitu ndiʼ: pa gúʼyatu gápacabe ti hombrehuiiniʼ la? laguuti laa, peru pa gúʼyatu gápacabe ti dxaapahuiiniʼ la? cadi guutitu laa». 17 Peru ridxibi* ca partera que Dios ni dxandíʼ. Ngue runi lugar de ñúnicabe ni biʼniʼ mandar rey stiʼ Egipto laacabe, qué ruuticabe ca hombrehuiiniʼ ni rale. 18 Gudiʼdiʼ si tiempu, bisendacaa rey stiʼ Egipto ca partera que ne gúdxibe laacaʼ: «¿Xiñee cadi cayuutitu ca hombrehuiiniʼ ni cayale ca pue?». 19 Para bicabi ca partera que faraón: «Purtiʼ maʼ gadxé si ca gunaa hebrea de ca gunaa de Egipto. Nabé nadipaʼ ca gunaa hebrea, ante chindá partera, mápeca gúpacabe xiiñicabe».
20 Ngue runi guluu Dios ndaayaʼ guiropaʼ partera que, ne biroobaʼ guidxi stiʼ ca israelita que ne gúcacaʼ jma nadipaʼ. 21 Despué, cumu bidxibi ca partera que Dios ni dxandíʼ la? laaca bidii Dios laacabe xiiñicabe. 22 Ne ndiʼ nga ni biʼniʼ mandar faraón guidubi guidxi stiʼ: «Ca hombrehuiiniʼ ni deruʼ gule, xiiñiʼ ca hebreu, lagulaa laacaʼ ndaaniʼ guiiguʼ Nilo, peru ca dxaapahuiiniʼ ca coʼ».
2 Ca dxi que, bichaganáʼ ti hombre de familia stiʼ Leví ti xiiñidxaapaʼ Leví. 2 Gucaxiiñiʼ gunaa que ne gupa ti hombrehuiiniʼ. Ora bíʼyabe pabiáʼ galán baʼduhuiiniʼ que, bicaachibe laa chonna beeu. 3 Dxi maʼ qué ñanda nucaachibe baʼduhuiiniʼ que, gucuaabe ti dxumi* de papiro, guxúbibe alquitrán ne brea* ládini, gudíxhebe baʼduhuiiniʼ que ndaanini ne guluube dxumi que lade ca guixi ni rigaa guriá guiiguʼ Nilo. 4 Peru biaana bizaʼnaʼ baʼduhuiiniʼ que gaxha para guʼyaʼ xi guizaacabe.
5 Óraque yegaze xiiñidxaapaʼ faraón ndaaniʼ guiiguʼ Nilo. Laga zizá ca criada stibe guriá guiiguʼ que, biiyabe dxumi que nuu lade ca guixi gaʼ que, oraqueca gúdxibe ti criada stibe guedané dxumi que ra nuube. 6 Ora bixhélebe ni, biiyabe baʼduhuiiniʼ que cayuunaʼ. Biabe laa ne guniʼbe: «Tobi de ca xiiñiʼ ca hebreu baʼduhuiiniʼ riʼ». 7 Óraque gunabadiidxaʼ bizaʼnaʼ baʼduhuiiniʼ que xiiñidxaapaʼ faraón: «¿Ñee zaa chiyubeʼ ti gunaa hebrea para gusiniisi baʼduhuiiniʼ riʼ para lii la?». 8 Para gudxi xiiñidxaapaʼ faraón laabe: «¡Zaa, guyé!». Óraque biree guxooñeʼ dxaapahuiiniʼ que ziyubi jñaa baʼduhuiiniʼ que. 9 Ne gudxi xiiñidxaapaʼ faraón gunaa que: «Yené baʼduhuiiniʼ riʼ ne bisiniisi laabe para naa, ne zaguixeʼ lii». Ngue runi ziné gunaa que baʼduhuiiniʼ que ne maʼ laa bisiniisi laabe. 10 Dxi maʼ huaniisi hombrehuiiniʼ que, yenebe laa ra nuu xiiñidxaapaʼ faraón, ne beeda gaca baʼdudxaapaʼ que jñaa hombrehuiiniʼ que. Ne gulee lá xiiñidxaapaʼ faraón hombrehuiiniʼ que Moisés,* ne guníʼ: «Purtiʼ ndaaniʼ nisa guleeʼ laabe».
11 Despué, dxi maʼ huaniisi Moisés,* yegánnabe ca bíʼchibe hebreu para gúʼyabe pabiáʼ nadipaʼ dxiiñaʼ cayúnicaʼ, ne biiyabe caguiñe ti egipciu tobi de laacaʼ. 12 De raqué biiyadxibe guiráʼ ladu ne, cumu qué ñuuyabe guirutiʼ la? biitibe egipciu que ne bicaachibe laa ndaaniʼ yuxi.
13 Sti dxi que, bireebe ne biiyabe cadinde chupa hebreu. Ngue runi gúdxibe ni napa donda que: «¿Xiñee caguíñeluʼ xcompañéruluʼ pue?». 14 Para gudxi hombre que laabe: «¿Tu biʼniʼ lii príncipe ne juez luguiadu pue? ¿Cá íqueluʼ guutiluʼ naa, cásica biitiluʼ egipciu que la?». Óraque bidxibi Moisés ne guníʼ ique: «¡Maʼ nánnacabe xi bineʼ!».
15 Ora gunna faraón ni biʼniʼ Moisés, gucalaʼdxiʼ ñuuti laabe. Peru bixooñeʼ Moisés de faraón ne yendeza guidxi Madián. Ora yendabe raqué, guribe ra nuu ti bizé. 16 Lugar que nabeza ti sacerdote de Madián ni napa gadxe xiiñidxaapaʼ. Ne yendá ca baʼdudxaapaʼ que raqué para cueecaʼ nisa gueʼ ca dendxuʼ stiʼ bixhózecaʼ. 17 Peru yendá caadxi pastor ne guládxicaʼ ca baʼdudxaapaʼ que de raqué, casi maca rúnicaʼ laacabe. Ora biʼyaʼ Moisés ngue, biasa para gacané ca gunaa que ne bidiibe nisa gueʼ ca dendxuʼ sticaʼ. 18 Ora bibiguetaʼ ca baʼdudxaapaʼ que ra lidxi Reuel,* bixhózecaʼ, gunabadiidxabe laacaʼ: «¿Xiñee tempranu bedandatu ra yoo yannadxí pue?». 19 Para bicábicaʼ: «Bilá ti egipciu laadu de ca pastor que. Dede guleebe nisa stidu ne bidiibe nisa gueʼ ca dendxuʼ ca». 20 Óraque gúdxibe ca xiiñidxaapabe: «¿Paraa nuube yaʼ? ¿Xiñee bisaanatu laabe raqué yaʼ? Lachicaa laabe para gónebe laanu». 21 Despué, guná Moisés cueza ra lidxi hombre que, ne bidii hombre que laabe ti xiiñidxaapaʼ ni láʼ Ziporá para gaca xheelabe. 22 Gudiʼdiʼ si tiempu, gupa gunaa que ti hombrehuiiniʼ, gulee lá Moisés laabe Guersom,* purtiʼ guníʼ: «Maʼ beeda gacaʼ tuuxa ni bedandeza xquidxi binni».
23 Gudiʼdiʼ si stale iza,* guti rey stiʼ Egipto. Peru neca zaqué, cayacanaruʼ ca israelita purtiʼ nácacaʼ esclavu ne cayaca quejarcaʼ. Ne qué nusaana de ninábacabe Dios ni dxandíʼ gacané laacabe. 24 Gudiʼdiʼ si tiempu, binadiaga Dios modo cucaacabe ridxi ne bietenalaʼdxiʼ* acuerdu ni biʼniné Abrahán, Isaac ne Jacob. 25 Ngue runi biiyadxí Dios ca israelita ne biiyabe pabiáʼ cayacanacaʼ.
3 Beeda gaca Moisés pastor sti ca dendxuʼ stiʼ Jetró, suégrube, sacerdote stiʼ Madián. Ti dxi, laga zinebe ca dendxuʼ que lu desiertu, neza riaaziʼ gubidxa, yendabe Horeb, dani stiʼ Dios ni dxandíʼ. 2 Óraque bihuinni ángel stiʼ Jehová nezalube lu ti bele, galaa de ti yaga guichi. Ora guca fijar Moisés, biiyabe naze bele yagahuiiniʼ que, peru cadi cayáʼquini. 3 Ngue runi guníʼ Moisés: «Chiguidxiñaʼ para guuyaʼ xi cazaaca raríʼ ne guuyaʼ xiñee cadi cayaʼquiʼ yaga guichi riʼ». 4 Ne biiyaʼ Jehová zidxíñabe para gúʼyabe xi cazaaca. Óraque bicaa ridxi Dios laabe dede lu yaga guichi que, ne ná: «¡Moisés! ¡Moisés!». Ne laabe bicábibe: «Raríʼ nuaaʼ». 5 Ne gudxi Dios laabe: «Maʼ cadi guidxíñaluʼ. Gulee ca elaguidi cá ñeeluʼ, purtiʼ santo* layú ra nuzuhuaa ñeeluʼ riʼ».
6 De raqué gudxi laabe: «Naa nga Dios stiʼ bixhózeluʼ, Dios stiʼ Abrahán, Dios stiʼ Isaac ne Dios stiʼ Jacob». Óraque bichii Moisés lú, purtiʼ bidxibi ñuuyaʼ Dios ni dxandíʼ. 7 Ne laaca gudxi Jehová laabe: «Dxandíʼ peʼ maʼ biiyaʼ yuubaʼ stiʼ guidxi stinneʼ ni nuu Egipto ne maʼ binadiagaʼ modo cucaacabe ridxi pur ca binni ni napa laacabe de esclavu. Nannaʼ dxicheʼ pabiáʼ cayacanácabe. 8 Nga runi chiguieteʼ para gulaʼyaʼ laacabe de lu náʼ ca egipciu, chindeeʼ laacabe de ra nuucabe para chiniáʼ laacabe lu ti layú galán ne xilaga, ra nuu ziáʼ leche ne miel, lu layú stiʼ ca cananeu, ca hitita, ca amorreu, ca perizita, ca heveu ne ca jebuseu. 9 Purtiʼ, biaa, maʼ bedandá queja stiʼ guidxi Israel dede ra nuaaʼ. Laaca maʼ biiyaʼ pabiáʼ cayuniná ca egipciu laacabe. 10 Yanna, gudáʼ, chiguseendaʼ lii nezalú faraón. Lii cueeluʼ ca israelita, guidxi stinneʼ, de Egipto».
11 Peru gudxi Moisés Dios ni dxandíʼ: «¿Tuu nga naa para chaaʼ nezalú faraón ne cueeʼ ca israelita de Egipto yaʼ?». 12 Ne laabe bicábibe Moisés: «Qué zusaanaʼ lii. Ne ndiʼ nga ni gusihuinni naa nga cuseendaʼ lii: ora cueeluʼ xquidxeʼ de Egipto, guiratu zeedatu lu dani riʼ ne zuni adorartu* Dios ni dxandíʼ».
13 Peru sicaríʼ gudxi Moisés Dios ni dxandíʼ: «Bueno, pa naa chaaʼ ra nuu ca israelita ca ne gabeʼ laacaʼ: “Dios stiʼ ca bixhozebiidatu biseendaʼ naa ra nuutu”. Ne guinabadiidxacabe naa “¿Tu labe yaʼ?”, ¿xi gabeʼ laacabe?». 14 Ngue runi, sicaríʼ bicabi Dios Moisés: «Naa Zacaʼ ni Naa Gacalaʼdxeʼ Gacaʼ».* Laaca guniʼbe: «Ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gábiluʼ ca israelita: “Ni láʼ «Naa Zacaʼ» biseendaʼ naa ra nuutu”». 15 Óraque gudxi Dios Moisés sti biaje:
«Ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gábiluʼ ca israelita: “Jehová, Dios stiʼ ca bixhozebiidatu, Dios stiʼ Abrahán, Dios stiʼ Isaac ne Dios stiʼ Jacob, biseendaʼ naa ra nuutu”. Ndiʼ nga laʼyaʼ ne qué ziuu dxi guidxaani, ne zacá nga zietenalaʼdxiʼ guiráʼ binni naa, guiráʼ ni guibani despué. 16 Yanna guyé, bichiña guiráʼ hombre huaniisi* de guidxi Israel ne gudxi laacaʼ: “Jehová, Dios stiʼ ca bixhozebiidatu, Dios stiʼ Abrahán, Isaac ne Jacob, bihuinni nezaluáʼ ne gudxi naa: «Dxandíʼ peʼ maʼ biiyaʼ laatu ne maʼ biiyaʼ xi cayúnicabe laatu Egipto. 17 Nga runi, cudieeʼ stiidxaʼ laatu zabeeʼ laatu de ca yuubaʼ ni cutiidiʼ ca egipciu laatu ne ziniáʼ laatu lu layú stiʼ ca cananeu, ca hitita, ca amorreu, ca perizita, ca heveu ne ca jebuseu, lu ti layú ra nuu ziáʼ leche ne miel»”.
18 »Ne laacabe zucaadiágacabe lii. Ne naquiiñeʼ chineluʼ ca hombre huaniisi* stiʼ guidxi Israel nezalú rey stiʼ Egipto, ne ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gábitu laabe: “Guniʼné Jehová, Dios stiʼ ca hebreu, laadu. Nga runi, canábadu lii gudiiluʼ lugar laadu gúnidu ti viaje de chonna gubidxa lu desiertu, para gúnidu sacrificiu para Jehová, Dios stidu”. 19 Peru nannaʼ dxicheʼ qué zudii rey stiʼ Egipto lugar chetu, dede óraruʼ gucaa tuuxa ni napa poder laabe gúnibe ni. 20 Nga runi zusigaanaʼyaʼ ne zusabanaʼyaʼ Egipto dede zadxagayaacaʼ guiráʼ cosa ni guneʼ raqué. Despué, zudiibe lugar chetu. 21 Laaca zucaaʼ ca egipciu gácacaʼ nachaʼhuiʼ né guidxi riʼ. Ne ora guireetu, dxandíʼ peʼ qué zareetu xieenatu. 22 Cada gunaa napa xidé guinabaʼ cosa de plata, de oro ne lari vecina stiʼ ne gunaa ni nabeza ra lídxibe, ne napa xidé gudiitu cani ca xiiñitu ne ca xiiñidxaapatu. Záxhatu ca egipciu guiráʼ cosa sticaʼ».
4 Para bicabi Moisés laabe: «¿Xi guneʼ pa qué guni crécabe ne qué gucaadiágacabe naa yaʼ? Purtiʼ zaníʼcabe “qué nihuinni diʼ Jehová nezaluluʼ”». 2 Óraque gunabadiidxaʼ Jehová laabe: «¿Xi naazeluʼ?». Para bicabi Moisés: «Ti vara». 3 Ne gudxi Dios laabe: «Bilaa ni layú». Ne ora bilaabe ni layú, guca vara que ti beendaʼ. Nagueendaca bixeleʼ Moisés de laame. 4 Yanna, gudxi Jehová Moisés: «Bisigaanáʼ ne gunaazeʼ xcólame». Óraque bisigaanabe ne gunaazebe laame, ne guca beendaʼ que ti vara. 5 Óraque gudxi Dios laabe: «Zacá nga zánnacabe bihuinni Jehová nezaluluʼ, Dios stiʼ ca bixhozebiidacabe, Dios stiʼ Abrahán, Dios stiʼ Isaac ne Dios stiʼ Jacob».
6 Ne laaca gudxi Jehová laabe: «Canabaʼ lii cuʼ naluʼ ndaaniʼ xhábaluʼ».* Ngue runi guluu náʼ Moisés ndaaniʼ xhaba, ne ora gulee nabe, ¡napa nabe lepra! ¡Blancu ni casi nieve! 7 Despué gudxi Dios laabe: «Guluu náʼ sti biaje ndaaniʼ xhábaluʼ». Ngue runi guluu náʼ Moisés ndaaniʼ xhaba sti biaje. Ne ora gulee nabe, ¡maʼ nazaacani cásica guidubi ládibe! 8 De raqué gudxi Dios laabe: «Pa qué guni crécabe o qué gulábicabe primé señal ca, zulábicabe guiropa señal ca. 9 Ne pa qué guni crécabe guiropaʼ señal ca ne qué nácabe gucaadiágacabe, óraque naquiiñeʼ cueeluʼ nisa ndaaniʼ guiiguʼ Nilo ne guxhiiluʼ ni layú, ra nabidxi. Nisa cueeluʼ ndaaniʼ guiiguʼ Nilo zácani rini».
10 Óraque gudxi Moisés Jehová: «Biʼniʼ perdonar naa Jehová, peru cadi casi ziaaʼ ridxelaʼ xi guinieeʼ, nin dxiqué, nin yanna ra maʼ caníʼneluʼ naa, mozo stiluʼ. Purtiʼ nanene rinieeʼ ne rucá ruaaʼ». 11 De raqué gunabadiidxaʼ Jehová laabe: «¿Tu bizáʼ ruaa binni? ¿Tu laa zanda guni ti binni mudu o gusicuaataʼ diágabe? ¿Tu laa zanda guxheleʼ lú tuuxa para guʼyaʼ o guni laabe ciegu yaʼ? ¿Cadi naa, Jehová, zanda guneʼ ni la? 12 Nga runi guyé. Naa zacaniáʼ lii ora guiniʼluʼ ne zusiideʼ lii ni naquiiñeʼ guiniʼluʼ». 13 Peru laabe bicábibe: «Biʼniʼ perdonar naa Jehová, peru canabaʼ lii guseendaluʼ sti binni, tutiica si gacaláʼdxiluʼ». 14 Óraque guizáʼ bidxiichiné Jehová Moisés ne gudxi laabe: «¿Cadi bíʼchiluʼ nga Aarón, levita que la? Laabe nánnabe guiniʼbe. Maʼ zeedabe raríʼ para guidxaagalube lii ne guizáʼ ziéchebe* ora gúʼyabe lii. 15 Gudxi laabe ni maʼ gudxeʼ lii para guiniʼbe cani. Naa zacaniáʼ laatu ora guiniʼtu ne zulueeʼ laatu ni naquiiñeʼ gúnitu. 16 Laabe zaníʼnebe guidxi ca ne zaniʼbe pur lii. Ne lii zácaluʼ casi Dios para laabe.* 17 Laaca zineluʼ vara ni naazeluʼ ca ne zúniluʼ milagru né laani».
18 Óraque biguetaʼ Moisés ra nuu Jetró, suegru, ne gúdxibe laa: «Canabaʼ lii gudiiluʼ lugar chaaʼ. Napaʼ gana guibiguetaʼ Egipto para guuyaʼ pa nabániruʼ ca bicheʼ ne ca bizanaʼ». Óraque gudxi Jetró Moisés: «Zaa guyé, ne sicarú cheluʼ». 19 Despué, dxi maʼ nuu Moisés Madián, gudxi Jehová laabe: «Biguetaʼ Egipto purtiʼ maʼ guti guirá ca hombre gucalaʼdxiʼ ñuuti lii».*
20 Ngue runi, bidxiibaʼ Moisés xheelaʼ ne ca xiiñiʼ deche ti burru ne bireecabe zécabe guidxi Egipto. Laaca zinebe vara stiʼ Dios ni dxandíʼ lu nabe. 21 Ne gudxi Jehová Moisés: «Ora maʼ nuuluʼ Egipto ne cheluʼ ra nuu faraón, biʼniʼ ca milagru ni zanda gúniluʼ né poder ni maʼ bidieeʼ lii. Neca zacá, zudieeʼ lugar gaca ladxidoʼbe naguidxi, ne qué zudiibe lugar guiree guidxi riʼ. 22 Ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gábiluʼ faraón: “Ndiʼ nga ni ná Jehová: «Xiiñeʼ nga Israel, baʼduʼ primé stinneʼ. 23 Nga runi cayabeʼ lii: bidii lugar guiree xiiñeʼ de raríʼ para guni adorar* naa. Peru pa qué gudiiluʼ lugar guireebe, zuuteʼ xiiñiluʼ, baʼduʼ primé stiluʼ»”».
24 Yanna, ora zebe neza para chindabe lugar ra chitídibe gueelaʼ, bidxaagalú Jehová laabe ne gucalaʼdxiʼ ñuuti laabe. 25 Para gucuaa Ziporá ti guié naduxhuʼ* ne biʼniʼ circuncidar* xiiñiʼ. Óraque gudixhe Ziporá guidi ni bigá que lu ñeebe* ne guníʼ: «Bineʼ ndiʼ, purtiʼ né rini riʼ zeeda gácaluʼ xheelaʼ». 26 Ngue runi bidii Dios lugar laabe chebe. Raqué nga guniʼbe «né rini riʼ zeeda gácaluʼ xheelaʼ» pur circuncisión que.
27 Óraque gudxi Jehová Aarón: «Yedxaagalú Moisés lu desiertu». Ngue runi yedxaagalú Aarón Moisés lu dani stiʼ Dios ni dxandíʼ ne bigapadiúxibe Moisés né ti bixiduʼ. 28 Óraque gudxi Moisés Aarón guiráʼ ni gudxi Jehová laabe, Dios ni biseendaʼ laabe. Ne laaca gúdxibe laa de ca señal ni biʼniʼ mandar Dios laabe gúnibe. 29 Bizaaca si ngue, guyé Moisés ne Aarón ra nuu guiráʼ ca hombre huaniisi* stiʼ guidxi Israel. 30 Ne gudxi Aarón ca hombre que guiráʼ ni gudxi Jehová Moisés, ne bíʼnibe ca señal que nezalú guidxi que. 31 Ngue runi biʼniʼ cré guidxi que laabe. Ne ora gunna ca israelita zacané Jehová laacaʼ ne maʼ biiyabe guiráʼ yuubaʼ ni cadíʼdicaʼ, bizuxíbicaʼ dede gundeteʼ íquecaʼ layú.
5 Despué de ngue, guyé Moisés ne Aarón nezalú faraón ne gúdxicaʼ laabe: «Ndiʼ nga ni ná Jehová, Dios stiʼ Israel: “Bidii lugar guiree guidxi stinneʼ para gúnicaʼ ti saa para naa lu desiertu”». 2 Peru bicabi faraón laacabe: «¿Tuu nga Jehová ca para guzuubaʼ stiidxaʼ ne gudieeʼ lugar guiree Israel yaʼ? Qué gannaʼ tuu nga Jehová ne qué zudieeʼ lugar guiree Israel». 3 Óraque gúdxicabe faraón: «Maʼ guniʼné Dios stiʼ ca hebreu laadu. Canábadu lii gudiiluʼ lugar laadu gúnidu ti viaje de chonna gubidxa lu desiertu para gúnidu sacrificiu para Jehová, Dios stidu. Pa qué gúnidu ni la? zuni castigarbe laadu né ti guendahuará o zátidu né espada». 4 Peru bicabi rey stiʼ Egipto laacabe: «Moisés ne Aarón, ¿xiñee nuutu gusaana guidxi ca xhiiñaʼ pue? ¡Laibiguetaʼ lu xhiiñatu!». 5 Laaca guníʼ faraón: «Laguuyaʼ panda binni xquídxitu napaʼ raríʼ. ¿Ne laatu nuutu gucueezatu xhiiñacabe la?».
6 Ne dxi queca, biʼniʼ mandar faraón ca xaíque stiʼ ca esclavu ne ca ni racané laacaʼ: 7 «Maʼ cadi gudiitu guixi ca binni de guidxi ca para gúnicaʼ ladríu. Maʼ laacabe chichuugucabe ni. 8 Ne lagucaa laacabe gúnicabe biaʼ ladríu ni rúnicabe. Cadi guinábatu laacabe gúnicabe huaxiéʼ. Guendaflojo si nga nuunécabe racá, nga runi cananíʼcabe: “¡Nápadu gana chuudu! ¡Nápadu gana gúnidu sacrificiu Dios stidu!”. 9 Lagucaa laacabe gúnicabe dxiiñaʼ jma nadipaʼ, ne lagudii laacabe jma dxiiñaʼ para cadi gucaadiágacabe ca ni canaguite laacabe».
10 Ngue runi guyé ca xaíque stiʼ ca esclavu ne ca ni racané laacaʼ ra nuu guidxi que, ne guniʼcaʼ: «Ndiʼ nga ni ná faraón: “Maʼ qué zudieeʼ laatu guixi. 11 Lachiyubi ni laatu, ratiica guidxélatu ni ne qué zandeteʼ diaʼ lu dxiiñaʼ stitu”». 12 Ngue runi biree guidxi que yetopa guixi bidxi lu guiráʼ layú stiʼ Egipto para guninécabe ni ladríu. 13 Ne ndiʼ nga ni gudxi ca xaíque stiʼ ca esclavu que laacabe para gúnicabe jma dxiiñaʼ: «Guiratu naquiiñeʼ gunduuxetu dxiiñaʼ stitu guiráʼ dxi, cásica rúnitu ni dxi rudiicabe laatu guixi». 14 Ne laaca gudiñe ca xaíque stiʼ ca esclavu stiʼ faraón ca hombre israelita ni racané laacaʼ gúʼyacaʼ guni ca israelita dxiiñaʼ. Ne gunabadiidxacaʼ laacabe: «¿Xiñee qué ñúnitu neegueʼ ne yannadxí biaʼca ladríu ni maca rúnitu dxiqué pue?».
15 Óraque yeguiniʼné ca hombre israelita* que faraón. Ne gúdxicabe laa: «¿Xiñee cayúniluʼ ca mozo stiluʼ sicaríʼ pue? 16 Cadi cudiitu guixi laadu, ca mozo stiluʼ, peru cayábirutu laadu: “¡Laguni ladríu!”. Ne caguíñetu laadu, neca guidxi stiluʼ nga napa donda».* 17 Peru laa bicabi laacabe: «¡Flojo caʼ! ¡Guendaflojo nga nuunetu! Nga runi caniʼtu: “Nápadu gana chuudu. Nápadu gana gúnidu sacrificiu para Jehová”. 18 ¡Laché ne laguni dxiiñaʼ! Qué zacaatu guixi, peru naquiiñeʼ gúnitu biaʼ ladríu ni huayúnitu».
19 Ngue runi guyuu ca hombre israelita que ra nagana, purtiʼ biʼniʼ mandárcabe laacaʼ: «Cadi gusaana de gúnitu biaʼ ladríu ni rúnitu guiráʼ dxi». 20 Despué de ngue guyécabe ra nuu Moisés ne Aarón, laacaʼ cabézacaʼ laacabe guireecabe de ra nuu faraón. 21 Oraqueca gúdxicabe Moisés ne Aarón: «Jehová guʼyaʼ xi cayúnitu ne guni juzgar laatu, purtiʼ maʼ bicaatu faraón ne ca xpinni gaca nanaláʼdxicaʼ* laadu ne maʼ bigaasatu ti espada nácabe para guuticabe laadu». 22 Para guniʼné Moisés Jehová ne gúdxibe laa: «Jehová, ¿xiñee cayuninaluʼ guidxi riʼ? ¿Xiñee biseendaluʼ naa pue? 23 Dede dxi guyaaʼ nezalú faraón para guinieeʼ pur lii, jmaruʼ si cuquichinabe guidxi riʼ ne lii caʼruʼ gúniluʼ gastiʼ para gulaluʼ xquídxiluʼ».
6 Ngue runi bicabi Jehová Moisés: «Yanna huaxa zuuyaluʼ ni chiguneʼ faraón. Né ti náʼ ni napa poder zucaaʼ laabe gudiibe lugar guireetu, ne pur ti náʼ ni napa poder zucaaʼ laabe guiládxibe laatu de xquídxibe».
2 Óraque gudxi Dios Moisés: «Naa nga Jehová. 3 Naa bihuinneʼ nezalú Abrahán, Isaac ne Jacob casi Dios ni jma napa poder, peru qué ñunibiáʼ chaahuicabe xi riníʼ laʼyaʼ, Jehová. 4 Laaca bineʼ ti acuerdu né laacabe para gudieeʼ laacabe guidxi Canaán, lugar ra gulézacabe casi binni de sti guidxi. 5 Naa piaʼ maʼ binadiagaʼ ridxi cucaa guidxi Israel pur cayacanacaʼ, guidxi ni naca esclavu stiʼ ca egipciu, ne rietenalaʼdxeʼ acuerdu ni bineniáʼ laacabe.
6 »Nga runi gudxi ca israelita: “Naa nga Jehová, ne zulaʼyaʼ laatu de lu náʼ ca egipciu, para maʼ cadi gúnitu ca dxiiñaʼ nadipaʼ ni rucaacabe laatu gúnitu, ne para cadi gácatu esclavu stícabe. Zulaʼyaʼ laatu né nayaʼ ni napa poder,* ne zedaniáʼ castigu* naroʼbaʼ luguiáʼ ca egipciu. 7 Ne zacaaʼ laatu para gácatu guidxi stinneʼ, ne naa zacaʼ Dios stitu. Dxandíʼ peʼ zánnatu naa nga Jehová, Dios stitu, ni culá laatu de ca dxiiñaʼ nadipaʼ ni cayúnitu Egipto. 8 Ziniáʼ laatu lu layú ni bineʼ jurar* gudieeʼ Abrahán, Isaac ne Jacob ne zudieeʼ ni laatu para gácani stitu. Naa nga Jehová”».
9 Despué, gudxi Moisés ca diidxaʼ que ca israelita, peru qué nulábicabe Moisés purtiʼ maʼ bireecabe gana ne guizáʼ cayacanácabe pur nácacabe esclavu.
10 Óraque gudxi Jehová Moisés: 11 «Yetidxi faraón, rey stiʼ Egipto, gudii lugar guiree ca israelita de guidxi stiʼ». 12 Para bicabi Moisés Jehová: «Peru, pa qué rulabi ca israelita naa, ¿ximodo gulabi faraón naa pa raca nagana para naa guinieeʼ yaʼ?». 13 Neca zaqué, biguetaʼ gudxi Jehová Moisés ne Aarón ni biʼniʼ mandarbe laacaʼ gábicaʼ ca israelita ne faraón, rey stiʼ Egipto, para cueebe ca israelita de guidxi Egipto.
14 Ndiʼ nga ca hombre guca xaíque stiʼ ca familia stiʼ ca israelita. Ca xiiñiʼ Rubén, baʼduʼ primé stiʼ Israel, nga Hanok, Palú, Hezrón ne Carmí. Laacabe nga ca familia stiʼ Rubén.
15 Ca xiiñiʼ Simeón nga Jemuel, Jamín, Ohad, Jakín, Zóhar ne Shaúl, jñaa Shaúl nga ti gunaa cananea. Laacabe nga ca familia stiʼ Simeón.
16 Ndiʼ nga lá ca xiiñiʼ Leví, según familia sticaʼ: Guersón, Cohat ne Merarí. Bibani Leví ti gayuaa treinta y siete iza.
17 Ndiʼ nga ca xiiñiʼ Guersón: Libní ne Simeí, según familia sticaʼ.
18 Ca xiiñiʼ Cohat nga Amram, Izhar, Hebrón ne Uziel. Bibani Cohat ti gayuaa treinta y tres iza.
19 Ca xiiñiʼ Merarí nga Mahlí ne Musí.
Laacabe nga ca familia stiʼ ca levita, según familia sticaʼ.
20 Bichaganáʼ Amram ti bizaʼnaʼ bixhoze ni láʼ Jokébed. Gudiʼdiʼ si tiempu, gupa Jokébed Aarón ne Moisés. Bibani Amram ti gayuaa treinta y siete iza.
21 Ca xiiñiʼ Izhar nga Coré, Néfeg ne Zicrí.
22 Ca xiiñiʼ Uziel nga Misael, Elzafán ne Sitrí.
23 Bichaganáʼ Aarón Eliseba, xiiñidxaapaʼ Aminadab, bizaʼnaʼ Nahsón nga Eliseba. Gudiʼdiʼ si tiempu, gupa Eliseba Nadab, Abihú, Eleazar ne Itamar.
24 Ca xiiñiʼ Coré nga Asir, Elcaná ne Abiasaf. Laacabe nga ca familia stiʼ ca coreíta.
25 Ne bichaganáʼ Eleazar, xiiñiʼ Aarón, tobi de ca xiiñidxaapaʼ Putiel. Gudiʼdiʼ si tiempu, gupa xheelaʼ Eleazar ti xiiñiʼ ni biree lá Finehás.
Laacabe nga ca hombre ni guca xaíque stiʼ ca familia stiʼ ca levita, zeeda lácabe pur familia.
26 Ndiʼ nga Aarón ne ndiʼ nga Moisés ca ni gudxi Jehová ca diidxaʼ riʼ: «Lacuee guidxi Israel de guidxi Egipto pur grupu».* 27 Laacabe nga guniʼnécabe faraón, rey stiʼ Egipto, para cuee guidxi Israel de Egipto. Moisés ne Aarón nga biʼniʼ ca cosa riʼ.
28 Dxi guniʼné Jehová Moisés ndaaniʼ guidxi Egipto, 29 gudxi Jehová Moisés: «Naa nga Jehová. Gudxi faraón, rey stiʼ Egipto, guiráʼ ni cayabeʼ lii». 30 Óraque gudxi Moisés Jehová: «Peru ¿ximodo gulabi faraón naa pa raca nagana para naa guinieeʼ yaʼ?».
7 Ngue runi gudxi Jehová Moisés: «Biaa, maʼ bineʼ lii casi Dios* para faraón, ne bíʼchiluʼ Aarón zeeda gaca profeta stiluʼ. 2 Lii gábiluʼ bíʼchiluʼ Aarón guiráʼ ni guneʼ mandar lii guiniʼluʼ ne laabe nga guiníʼnebe faraón. Ne últimu la? zudii faraón lugar guiree ca israelita de guidxi riʼ. 3 Ne naa la? zudieeʼ lugar gaca ladxidóʼ faraón naguidxi ne zuneʼ stale milagru ne señal guidubi guidxi Egipto. 4 Peru qué zulabi faraón laatu. Nga runi zusabanaʼyaʼ Egipto ne zabeeʼ guiráʼ xpinneʼ* de raqué, ca israelita, guidxi stinneʼ. Ne zabeeʼ laacabe ra guseendaʼ castigu* naroʼbaʼ luguiáʼ guidxi Egipto. 5 Ne dxandíʼ peʼ zanna ca egipciu naa nga Jehová ora gusigaanaʼyaʼ luguiáʼ Egipto ne cueeʼ ca israelita ládecabe». 6 Nga runi, biʼniʼ Moisés ne Aarón ni biʼniʼ mandar Jehová laacaʼ. Bíʼnicaʼ casi peʼ modo gúdxibe laacaʼ. 7 Dxi guniʼnécabe faraón, napa Moisés 80 iza ne Aarón napa 83.
8 Yanna, ndiʼ nga ni gudxi Jehová Moisés ne Aarón: 9 «Pa gabi faraón laatu “Laguni ti milagru”, naquiiñeʼ gábiluʼ Aarón “Gucuaaʼ vara stiluʼ ne bilaa ni nezalú faraón”. Ne zaca vara ca ti beendaʼ naroʼbaʼ». 10 Para guyé Moisés ne Aarón nezalú faraón ne bíʼnicabe casi peʼ modo biʼniʼ mandar Jehová laacabe. Óraque bilaa Aarón vara stiʼ nezalú faraón ne nezalú ca xpinni, ne guca vara que ti beendaʼ naroʼbaʼ. 11 Peru bisendacaa faraón ca hombre nuu xpiaaniʼ, ca hechiceru ne ca sacerdote runi magia de Egipto ne biquiiñecabe magia para bíʼnicabe ni biʼniʼ Aarón. 12 Cada tobi de laacabe bilaa vara stiʼ layú, ne guiráʼ vara que gúcacani beendaʼ naroʼbaʼ. Peru gubi vara stiʼ Aarón ca vara stícabe. 13 Neca zaqué, guca ladxidóʼ faraón naguidxi ne qué nulábibe Moisés ne Aarón, casi peʼ modo guníʼ Jehová zazaacani.
14 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Qué naʼ faraón gudii lugar guiree guidxi riʼ. Naguidxi ladxidoʼbe. 15 Guyé yeguuya faraón guixíʼ siadóʼ. Laabe ziebe ra guiiguʼ Nilo, nga runi bizuhuaaʼ guriá guiiguʼ que, ra ganda guidxaagaluluʼ laabe. Ne yené vara ni guca beendaʼ que lu naluʼ. 16 Ne naquiiñeʼ gábiluʼ faraón: “Jehová, Dios stiʼ ca hebreu, biseendaʼ naa para gabeʼ lii: «Bidii lugar guiree guidxi stinneʼ de raríʼ para guni adorárcabe* naa lu desiertu». Peru dede yanna cadi cuzuubaluʼ diidxaʼ. 17 Ndiʼ nga ni ná Jehová: «Zánnaluʼ naa nga Jehová pur ni chiguneʼ riʼ: chiguchendaʼ vara ni naazeʼ riʼ lu nisa stiʼ guiiguʼ Nilo, ne zácani rini. 18 Zati ca benda stiʼ guiiguʼ Nilo, zandáʼ yuudxuni ne qué zanda gueʼ ca egipciu nisa stini»”».
19 Despué, biʼniʼ mandar Jehová Moisés: «Gudxi Aarón: “Gucuaa vara stiluʼ ne bisigaanáʼ lu ca nisa stiʼ Egipto, lu ca guiiguʼ, lu ca canal,* lu ca pantanu ne guiráʼ lugar ra riguu chaahuicabe nisa, para gaca nisa stícani rini”. Ziuu rini guidubi guidxi Egipto, dede né ndaaniʼ ca traste de yaga ne de guié». 20 Oraqueca biʼniʼ Moisés ne Aarón ni peʼ biʼniʼ mandar Jehová laacaʼ gúnicaʼ. Gundisaʼ Aarón vara stiʼ lu bi ne bichéndabe ni lu nisa stiʼ guiiguʼ Nilo nezalú faraón ne ca xpinni. Óraque guca nisa stiʼ guiiguʼ que rini. 21 Guti ca benda que, bizulú bindáʼ yuudxuʼ guiiguʼ que ne maʼ qué ñanda ñeʼ ca egipciu nisa stiʼ guiiguʼ Nilo. Guiráʼ ladu guyuu rini ndaaniʼ guidxi Egipto.
22 Peru ca sacerdote ni runi magia de Egipto laaca bíʼnicaʼ nisa que rini né magia sticaʼ. Ngue runi, gúcaruʼ ladxidóʼ faraón naguidxi ne qué nulábibe Moisés ne Aarón, casi peʼ modo guníʼ Jehová zazaacani. 23 Óraque biguetaʼ faraón ra lidxi ne qué nulabi ni bizaaca que. 24 Cumu qué ganda gueʼ ca egipciu nisa stiʼ guiiguʼ Nilo que la? bizulú gudaañecabe guriá guiiguʼ que cuyúbicabe nisa guécabe. 25 Yanna, despué de bininá Jehová guiiguʼ Nilo, gudiʼdiʼ gadxe gubidxa.
8 Óraque biʼniʼ mandar Jehová Moisés: «Guyé ra nuu faraón ne gudxi laa: “Ndiʼ nga ni ná Jehová: «Bidii lugar guiree xquidxeʼ para guni adorar* naa. 2 Peru pa qué naluʼ guireecabe, zuseendaʼ ti plaga de bidxiʼ ndaaniʼ guidubi xquídxiluʼ. 3 Zadxá bidxiʼ ndaaniʼ guiiguʼ Nilo ne zareecame de ndaaniʼ nisa, ziuucame ra lídxiluʼ, ra rásiluʼ, lu cama stiluʼ ne ra lidxi ca xpínniluʼ, ne ziuucame ndaaniʼ xquídxiluʼ, ndaaniʼ ca horno stiluʼ ne ndaaniʼ ca traste ra riuchanáʼ cuba. 4 Ne zadxá bidxiʼ ra nuuluʼ, ndaaniʼ xquídxiluʼ ne ra nuu ca xpínniluʼ»”».
5 Despué, biʼniʼ mandar Jehová Moisés: «Gudxi Aarón: “Bisigaanáʼ né vara stiluʼ luguiáʼ ca guiiguʼ, ca canal stiʼ Nilo ne ca pantanu, ti zacá guiree ca bidxiʼ ca ne guidxácame ndaaniʼ guidxi Egipto”». 6 Ngue runi bisigaanáʼ Aarón luguiáʼ ca nisa stiʼ Egipto, ne bizulú biree ca bidxiʼ que ne bidxácame ndaaniʼ guidxi que. 7 Yanna, ngueca biʼniʼ ca sacerdote ni runi magia ra biquiiñecaʼ magia sticaʼ, laaca gunda guleecabe bidxiʼ ndaaniʼ guiiguʼ que ne bidxácame ndaaniʼ guidxi Egipto. 8 Peru despué, bisendacaa faraón Moisés ne Aarón ne gúdxibe laacaʼ: «Laguinabaʼ Jehová cuee ca bidxiʼ riʼ de ra nuaaʼ ne de ndaaniʼ xquidxeʼ, purtiʼ yanna huaxa zudieeʼ lugar guiree guidxi riʼ para chigúnicaʼ sacrificiu para Jehová». 9 Óraque gudxi Moisés faraón: «Lii nga gábiluʼ naa padxí racaláʼdxiluʼ guinabaʼ Dios cuee ca bidxiʼ ca ra nuuluʼ, ra nuu ca xpínniluʼ, ndaaniʼ xquídxiluʼ ne ndaaniʼ lídxitu. Ndaaniʼ guiiguʼ Nilo si ziaana ca bidxiʼ ca». 10 Para bicabi faraón: «Guixíʼ». Ngue runi gudxi Moisés laabe: «Para gánnaluʼ gastiʼ stobi casi Jehová, Dios stidu, zaca ni canábaluʼ ca. 11 Zaree ca bidxiʼ ca de ra lídxitu, maʼ qué ziuu bidxiʼ ra nuuluʼ, ra nuu ca xpínniluʼ ne nin ndaaniʼ xquídxiluʼ. Ndaaniʼ guiiguʼ Nilo si ziaana ca bidxiʼ ca».
12 Para biree Moisés ne Aarón nezalú faraón, ne gunabaʼ Moisés Jehová cuee ca bidxiʼ ni biseendaʼ ra nuu faraón. 13 Ne bi’ni’ Jehová ni gunabaʼ Moisés laa, bizulú guti ca bidxiʼ que ndaaniʼ ca yoo que, lu ca patiu ne lu ca layú que. 14 Para bitopa ca egipciu laacame ne bicuicaʼ stale montón de laacame. Ne bizulú bindáʼ yuudxuʼ guidxi que. 15 Ora biʼyaʼ faraón maʼ gudiʼdiʼ plaga que, biquidxi ladxidóʼ ne qué niná ñuni ni gunabaʼ Moisés ne Aarón laa, casi peʼ modo guníʼ Jehová zazaacani.
16 Óraque biʼniʼ mandar Jehová Moisés: «Gudxi Aarón: “Gundisanáʼ né vara stiluʼ lu bi, bichenda ni layú ne zaca yudé ca biuxiʼ,* ne ziuucame ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto”». 17 Ne nga nga ni bíʼnicabe. Bisigaanáʼ Aarón né vara stiʼ ne gundísabe ni lu bi, bichéndabe ni layú ne bizulú guze ca biuxiʼ que binni ne maniʼ. Ne yudé ni nuu guidubi guidxi Egipto gúcani biuxiʼ. 18 Óraque gucalaʼdxiʼ ca sacerdote ni runi magia ñuni copiarcaʼ laacabe ne ñúnicaʼ biuxiʼ né magia sticaʼ, peru qué ñanda ñúnicaʼ ni. Ne guze biuxiʼ binni ne maniʼ. 19 Ngue runi gudxi ca sacerdote ni runi magia que faraón: «¡Poder stiʼ Dios ndiʼ!».* Peru qué niguudxi ladxidóʼ faraón ne qué nulabi laacabe, casi peʼ modo guníʼ Jehová zazaacani.
20 Óraque biʼniʼ mandar Jehová Moisés: «Biasa tempranu guixíʼ siadóʼ ne guyé ra nuu faraón. Laabe ziebe ra guiiguʼ, ne naquiiñeʼ gábiluʼ laabe: “Ndiʼ nga ni ná Jehová: «Bidii lugar guiree xquidxeʼ para guni adorar naa. 21 Peru pa qué gudiiluʼ lugar guiree xquidxeʼ, zuseendaʼ tábano* luguialuʼ, luguiáʼ ca xpínniluʼ, luguiáʼ xquídxiluʼ ne ndaaniʼ lídxitu. Zadxá tábano ndaaniʼ ca yoo stiʼ Egipto ne dede zuchiicame layú ra nuu ca egipciu. 22 Ne dxi ca, qué zuniná diʼ plaga ca Gosén, ra nabeza xquidxeʼ. Raqué qué ziuu tábano, ne zacá zánnaluʼ naa, Jehová, nuaaʼ ndaaniʼ guidxi riʼ. 23 Zabeechuáʼ guidxi stinneʼ de guidxi stiluʼ. Zahuinni señal riʼ guixíʼ»”».
24 Ne nga peʼ nga ni biʼniʼ Jehová. De bicahui tantu stale tábano bidxá ra lidxi faraón, ra lidxi ca xpinni ne guidubi guidxi Egipto. Guizáʼ bininá tábano guidxi que. 25 De raqué bisendacaa faraón Moisés ne Aarón ne gúdxibe laacaʼ: «Zaa laché, lachiguni sacrificiu para Dios stitu ndaaniʼ guidxi riʼ». 26 Peru bicabi Moisés: «Cadi jneza gúnidu nga. Purtiʼ qué riuulaʼdxiʼ ca egipciu ca sacrificiu ni racaláʼdxidu gúnidu para Jehová, Dios stidu. Ne pa gúnidu ca sacrificiu ni qué riuuláʼdxicabe nezalúcabe, ¿ñee rábiluʼ qué zuchácabe guié laadu la? 27 Nga runi, zúnidu ti viaje de chonna gubidxa lu desiertu, ne raqué zúnidu sacrificiu para Jehová, Dios stidu, casi peʼ gúdxibe ni laadu».
28 Ngue runi guníʼ faraón: «Zudieeʼ lugar chetu lu desiertu para gúnitu sacrificiu para Jehová, Dios stitu. Peru cadi chetu tan zitu. Ne laguinabaʼ pur naa». 29 Ne bicabi Moisés: «Zareeʼ de nezaluluʼ faraón, ne zanabaʼ Jehová cuee ca tábano ca de ra nuuluʼ, de ra nuu ca xpínniluʼ ne ndaaniʼ xquídxiluʼ guixíʼ. Peru cadi guibiguetaʼ quiteʼ faraón laadu ne guiníʼ maʼ qué zaree guidxi stidu para guni sacrificiu para Jehová». 30 Óraque biree Moisés nezalú faraón ne biʼniʼ orarbe Jehová. 31 Ne biʼniʼ Jehová ni gunabaʼ Moisés laa. Ngue runi maʼ qué ñuu tábano ra nuu faraón, ra nuu ca xpinni ne ndaaniʼ xquidxi. Maʼ qué ñaana nin ti tábano ndaaniʼ guidxi que. 32 Peru biquidxi faraón ladxidóʼ sti biaje ne qué nudii lugar niree guidxi que.
9 Ngue runi biʼniʼ mandar Jehová Moisés: «Guyé yetidxi faraón: “Ndiʼ nga ni ná Jehová, Dios stiʼ ca hebreu: «Bidii lugar guiree xquidxeʼ para guni adorar* naa. 2 Peru pa qué naluʼ guireecabe ne gucueezalu’ laacabe sti biaje, 3 gunna dxichi zusabanáʼ Jehová ca maniʼ ni nápaluʼ lu layú. Ca caballu, ca burru, ca camellu, ca vaca ne ca dendxuʼ stiluʼ, ziaba ti guendahuará luguiácame ni zuuti laacame. 4 Peru zabeechú Jehová ca maniʼ stiʼ Israel de ca maniʼ stiʼ Egipto, ne nin ti maniʼ stiʼ ca israelita qué zati»”». 5 Ne gudixhe Jehová padxí guni ni ora guníʼ: «Guixíʼ zuni Jehová ni ndaaniʼ guidxi riʼ».
6 Ne nga peʼ nga ni biʼniʼ Jehová sti dxi que. Bizulú guti guiráʼ clase maniʼ stiʼ ca egipciu, peru qué ñati nin tobi de ca maniʼ stiʼ guidxi Israel. 7 Ora biseendaʼ faraón tu chiguuya xi cazaaca, biiyacaʼ qué ñati nin tobi de ca maniʼ stiʼ guidxi Israel. Neca zaqué, qué nudii faraón lugar niree guidxi que, purtiʼ naguídxiruʼ ladxidoʼbe.
8 Despué de ngue, gudxi Jehová Moisés ne Aarón: «Laguicaa dé nayaaseʼ stiʼ ti horno né guiropaʼ chú natu ne gulaa Moisés ni lu bi nezalú faraón. 9 Ne zaca dé nayaaseʼ ca ti dé jma nanuí, zuchiini guidubi guidxi Egipto ne zácani guiʼdxuʼ daʼ pus ladi binni ne ladi maniʼ, ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto».
10 Ngue runi gucuaacabe dé nayaaseʼ stiʼ ti horno ne bizuhuaacabe nezalú faraón. Despué, bilaa Moisés dé que lu bi ne gúcani guiʼdxuʼ daʼ pus ladi binni ne ladi maniʼ. 11 Ne qué ñanda ñe ca sacerdote runi magia nezalú Moisés, purtiʼ laaca biree guiʼdxuʼ ládicaʼ, cásica bireeni ladi guiráʼ ca egipciu que. 12 Peru bidii Jehová lugar gaca ladxidóʼ faraón naguidxi sti biaje ne qué nulabi faraón laacabe, casi peʼ modo gudxi Jehová Moisés zazaacani.
13 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Biasa tempranu guixíʼ siadóʼ ne guyé ra nuu faraón. Gudxi laabe: “Ndiʼ nga ni ná Jehová, Dios stiʼ ca hebreu: «Bidii lugar guiree xquidxeʼ para guni adorar naa. 14 Purtiʼ yanna maʼ chiguseendaʼ castigu luguialuʼ,* luguiáʼ ca xpínniluʼ ne luguiáʼ xquídxiluʼ para gánnaluʼ gástiruʼ stobi casi naa lu guidubi guidxilayú. 15 Dede nase ñanda nusigaanaʼyaʼ ne nuseendaʼ ti guendahuará malu para ñuneʼ castigar lii ne xquídxiluʼ, ne maʼ qué ñuuluʼ lu guidxilayú riʼ. 16 Peru cudieeruaʼ lugar guibániluʼ pur razón riʼ: para gulueeʼ lii poder stinneʼ ne para gunibiáʼ binni laʼyaʼ lu guidubi guidxilayú. 17 ¿Xiñee cayácaluʼ ti binni guizáʼ orgulloso né xquidxeʼ ne cadi cudiiluʼ lugar guireecabe pue? 18 Guixíʼ, biaʼ hora riʼ, zuseendaʼ ti granizu guizáʼ nadipaʼ, ni qué huayuu dxi guihuinni Egipto dede dxi guyáʼ guidxi ca hasta yannadxí. 19 Nga runi, biʼniʼ mandar cúʼcabe guiráʼ maniʼ stiluʼ ni nápaluʼ lu layú, xaʼnaʼ techu. Purtiʼ pa guiaana ti binni o ti maniʼ lu layú ne qué guyubi ra guilá, zati ora guiaba granizu»”».
20 Guiráʼ ca xpinni faraón ni bidxibi ca diidxaʼ guníʼ Jehová, nagueendaca biʼniʼ mandarcaʼ ca mozo sticaʼ guyúbicaʼ ra guilacaʼ ne ra guilá ca maniʼ que. 21 Peru ca ni qué nulabi ca diidxaʼ guníʼ Jehová, bisaanacaʼ ca mozo sticaʼ ne ca maniʼ sticaʼ lu layú.
22 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Gundisanáʼ guibáʼ ne óraca ziaba granizu lu guidubi guidxi Egipto. Ziábani luguiáʼ binni, luguiáʼ maniʼ ne lu guixi nuu lu ca layú stiʼ Egipto». 23 Óraque gundisaʼ Moisés vara stiʼ guibáʼ ne biseendaʼ Jehová rayu ne granizu, ne biaba bele* lu guidxilayú. Ne qué nusaana Jehová de nusaba granizu luguiáʼ Egipto. 24 Biaba granizu ne laaca biaba bele ni bizaaniʼ ra cayaba granizu que. Dede dxi guca Egipto ti guidxi qué huayuu dxi guiaba ti tormenta de granizu nadipaʼ raqué, casi ni biaba riʼ. 25 Binitilú granizu que guiráʼ ni nuu lu ca layú stiʼ Egipto —cásica binni zaqueca maniʼ—, bixuuxeni guiráʼ guixi ne yaga ni nuu lu ca layú que. 26 Lugar si ra qué ñaba granizu nga Gosén, ra nuu ca israelita.
27 Ngue runi bisendacaa faraón Moisés ne Aarón ne gúdxibe laacaʼ: «Yanna huaxa maʼ bidieeʼ cuenta maʼ bicheeʼ. Runi Jehová ni jneza, peru naa ne xquidxeʼ cadi jneza ni cayúnidu. 28 Laguinabaʼ Jehová gucueeza ca rayu ne granizu ca. Óraca zudieeʼ lugar chetu ne maʼ qué ziaanarutu raríʼ». 29 Para bicabi Moisés laabe: «Casi peʼ guireeʼ de ndaaniʼ guidxi riʼ, zandisanaʼyaʼ nezalú Jehová. Ne para gánnaluʼ stiʼ Jehová guidxilayú, zabezadxí ca rayu ne granizu ca. 30 Peru nannaʼ nin óraca, lii ne ca xpínniluʼ qué zadxíbitu Jehová Dios».
31 Yanna, biniti cosecha stiʼ lino ne cebada, purtiʼ mayaca gala cebada que ne lino que maʼ cabeeni guieʼ. 32 Peru qué niniti cosecha trigu ne espelta,* purtiʼ rálacani despué. 33 Ora biree Moisés ndaaniʼ guidxi ra nuu faraón, gundisanáʼ nezalú Jehová ne óraque gulezadxí ca rayu ne granizu que ne gulezadxí nisaguié. 34 Ora biʼyaʼ faraón maʼ gulezadxí nisaguié, granizu ne ca rayu que, bibiguetaʼ bichee ne biquidxi ladxidóʼ, ne ngueca biʼniʼ ca xpínnibe. 35 Peru qué niguudxi ladxidóʼ faraón, ne qué nudii lugar niree ca israelita, casi peʼ modo gudxi Jehová Moisés zazaacani.
10 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Guyé nezalú faraón, purtiʼ maʼ bidieeʼ lugar iguidxi ladxidoʼbe ne ladxidóʼ ca xpínnibe para ganda guneʼ ca señal stinneʼ nezalube. 2 Ne laaca cudieeʼ lugar cazaaca ndiʼ para ganda güíneluʼ ca xiiñiluʼ ne ca xniétulu’ ximodo bineʼ castigar ca egipciu ne xi señal bineʼ ra nuucabe. Ne dxandíʼ peʼ zánnatu naa nga Jehová».
3 Ngue runi guyé Moisés ne Aarón nezalú faraón ne gúdxicaʼ laabe: «Ndiʼ nga ni ná Jehová, Dios stiʼ ca hebreu: “¿Padxí nga guzuubaluʼ stiidxaʼ pue? Bidii lugar guiree xquidxeʼ para guni adorar* naa. 4 Purtiʼ pa qué gudiiluʼ lugar guiree guidxi stinneʼ, guixíʼ zedaniáʼ langosta* ndaaniʼ xquídxiluʼ. 5 Zuchiicame layú, dede qué zahuinni layú de tantu stálecame. Zócame ni bisaana granizu que ne zócame guiráʼ yaga ni cagaa lu layú. 6 Zadxácame ra lídxiluʼ, ra lidxi ca xpínniluʼ ne ra lidxi guiráʼ binni de Egipto. Dede dxi nabani bixhózeluʼ, jñaaluʼ ne ca bixhozebiidaluʼ ndaaniʼ guidxi riʼ, qué huayuuyacaʼ guizaaca xiixa casi ni chiguizaaca riʼ”». Óraque bidxiidéchebe ne bireebe de ra nuu faraón.
7 Despué de ngue, gudxi ca xpinni faraón laa: «¿Padxí nga gusaana hombre riʼ de cuʼ xquendanabáninu ra naxoo* pue? Bidii lugar guiree ca binni ca para guni adorarcaʼ Jehová, Dios sticaʼ. ¿Cadi cudiiluʼ cuenta maʼ binitilú Egipto la?». 8 Nga runi, bisendacaacabe Moisés ne Aarón nezalú faraón sti biaje. Ne gudxi faraón laacabe: «Laché, lachiguni adorar Jehová, Dios stitu. Peru lagabi naa, ¿tu guiráʼ nga cheʼ pue?». 9 Óraque gudxi Moisés laabe: «Cumu chigúnidu ti saa para Jehová la? zinedu ca joven, ca binni huaniisi, ca xiiñidu, ca xiiñidxaapadu, ca dendxuʼ ne ca vaca stidu». 10 Peru bicabi faraón laacabe: «¿Ñee rábitu zudieeʼ lugar guireetu ne guiree ca xiiñitu la? Pa guizaaca nga, ¡zahuinni nuuné Jehová laatu! Rihuinni dxíchica, cadi jneza ni cá íquetu gúnitu. 11 ¡Coʼ! Qué zaca ni natu ca. Ca ni zanda si chiguni adorar Jehová nga ca hombre, purtiʼ nga nga ni maca gunábatu naa». Óraque guládxicabe laacaʼ de ra nuu faraón.
12 Yanna, gudxi Jehová Moisés: «Bisigaanáʼ luguiáʼ guidxi Egipto para guiaba langosta lu guidubi guidxi riʼ ne gócame guiráʼ guixi, guiráʼ ni bisaana granizu que». 13 Oraqueca gundisaʼ Moisés vara stiʼ ne bisigaanáʼ luguiáʼ guidxi Egipto. Óraque biseendaʼ Jehová ti bi ni beeda neza rindani gubidxa ne bindúbini luguiáʼ guidxi que, guidubi dxi ne guidubi gueelaʼ. Birá si gueelaʼ, bedané bi que ca langosta que. 14 Ne bidxá langosta ndaaniʼ guidxi Egipto ne guyuucame guiráʼ rincón stiʼ guidxi que. Guizáʼ feu gúcani. Qué huayuu dxi chuʼ stale langosta ne qué ziuuruʼ dxi chúʼcame zaqué. 15 Bichiicame guidubi guidxi Egipto dede bicahui guidxi que. Gudócame guiráʼ guixi stiʼ guidxi que, ne guiráʼ cuananaxhi stiʼ ca yaga ni bisaana granizu. Qué ñaana nin ti bandaga lu ca yaga que ne nin ti guixi nagáʼ lu ca layú stiʼ Egipto.
16 Oraqueca bisendacaa faraón Moisés ne Aarón, ne gúdxibe laacaʼ: «Maʼ bicheeniáʼ Jehová, Dios stitu, ne maʼ bicheeniáʼ laatu. 17 Canabaʼ laatu guni perdonartu pecadu stinneʼ biaje riʼ ne laguinabaʼ Jehová, Dios stitu, cuee plaga malu riʼ de ra nuaaʼ». 18 Ngue runi bireebe* de ra nuu faraón ne biʼniʼ orarbe Jehová. 19 Óraque bichaa Jehová neza zeeda bi que, ne bíʼnibe ni ti bi jma nadipaʼ ni zeeda neza riaaziʼ gubidxa ne zineni ca langosta que ne bisábani laacame ndaaniʼ nisadóʼ Xiñáʼ. Qué ñaana nin ti langosta ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto. 20 Peru bidii Jehová lugar gaca ladxidóʼ faraón naguidxi, ngue runi qué niná faraón niree ca israelita que.
21 Despué, gudxi Jehová Moisés: «Gundisanáʼ guibáʼ para guiaba ti guelacahui ne guchiini guidxi Egipto. Guizáʼ nacahui zaca dede ruluíʼ zanda cánacabe guelacahui ca». 22 Oraqueca, gundisanáʼ Moisés guibáʼ ne bichii ti guelacahui doʼ guidubi guidxi Egipto chonna gubidxa. 23 Qué ñanda ñuuyaʼ ca egipciu sti binni de tantu nacahui. Ne nin tobi qué niniibi de ra nuu chonna gubidxa. Peru ra nabeza ca israelita guyuu biaaniʼ. 24 Óraque bisendacaa faraón Moisés ne gúdxibe laa: «Laché lachiguni adorar Jehová. Ne laaca zanda chinetu ca xiiñitu. Peru ca dendxuʼ ne ca vaca stitu ziaanacaʼ raríʼ». 25 Peru bicabi Moisés laabe: «Laaca zudiiluʼ laadu* maniʼ para gúnidu sacrificiu ne ofrenda ni riaʼquiʼ, ne zudiʼdu laacame Jehová, Dios stidu. 26 Laaca zinedu ca maniʼ stidu, qué zusaanadu nin tobi, purtiʼ zaquíʼñedu caadxi de laacame para guni adorardu Jehová, Dios stidu. Ne óraruʼ chindadu raqué zánnadu gunáʼ de laacame gudiʼdu Jehová». 27 Peru bidii Jehová lugar gaca ladxidóʼ faraón naguidxi sti biaje, ne qué nudii faraón lugar nireecabe. 28 Ne gudxi faraón laabe: «¡Biree de luaʼ! Cadi guibiguetaʼ gueedaluʼ ra nuaaʼ. Purtiʼ zátiluʼ dxi lii gúniluʼ ni». 29 Para gudxi Moisés laabe: «Zacá gácani. Maʼ qué zabiguetaʼ nezaluluʼ».
11 De raqué, gudxi Jehová Moisés: «Zedaniáʼ sti plaga luguiáʼ faraón ne Egipto. Despué zudiibe lugar guireetu. Ne ora gudiibe lugar guireetu, ni chigúnibe nga chiládxibe laatu de raríʼ. 2 Yanna, guniʼné guidxi ca ne gudxi de guiráʼ hombre ne gunaa guinábacaʼ cosa de plata ne de oro ca vecinu sticaʼ». 3 Ne bicaa Jehová ca egipciu gácacaʼ nachaʼhuiʼ né xquídxibe. Dede beeda gaca Moisés ti hombre ni nabé biʼniʼ respetárcabe ndaaniʼ guidxi Egipto, cásica para ca ni runi xhiiñaʼ faraón ne zaqueca para ca egipciu.
4 Para gudxi Moisés faraón: «Ndiʼ nga ni maʼ guníʼ Jehová: “Biaʼ galaa gueelaʼ zazayaʼ ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto. 5 Ne zati guiráʼ baʼduʼ primé ni nuu Egipto, dede baʼduʼ primé stiʼ rey faraón hasta baʼduʼ primé stiʼ esclava ni ruutuʼ biidxiʼ.* Laaca zati guiráʼ ca maniʼ ni gule primé. 6 Zunadiaga binni ti ridxi reciu ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto de tantu naroʼbaʼ yuubaʼ sticaʼ, ti ridxi ni qué huayuu dxi gunadiaga binni ne maʼ qué zabiguetaʼ gunadiágacaʼ. 7 Peru ca israelita ne ca maniʼ sticaʼ la? nin ti biʼcuʼ qué zaduxhu laacaʼ. Zacá zánnatu maʼ gadxé modo runi tratar Jehová ca egipciu ne maʼ gadxé modo runi tratarbe ca israelita”. 8 Ne zeeda guiráʼ ca ni runi xhiiñaluʼ ra nuaaʼ, ziábacaʼ nezaluáʼ ne zaniʼcaʼ: “Bireené guidxi ni nanda lii ca de raríʼ”. Guizaaca si nga, zareʼdu». Guníʼ si Moisés ndiʼ, biree de ra nuu faraón ne guizáʼ zidxiichi.
9 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Qué zucaadiaga faraón laatu, ne zazaacani para guneʼ stale milagru ndaaniʼ guidxi Egipto». 10 Guiráʼ ca milagru ni maʼ guca que, biʼniʼ Moisés ne Aarón cani nezalú faraón, peru bidii Jehová lugar gaca ladxidóʼ faraón naguidxi, para cadi gudii faraón lugar guiree ca israelita de xquidxi.
12 Yanna, ndiʼ nga ni gudxi Jehová Moisés ne Aarón dxi nuucaʼ Egipto: 2 «Beeu riʼ nga primé beeu stiʼ guiráʼ beeu, zeeda gácani primé beeu stiʼ ti iza lu calendariu stitu. 3 Laguiníʼ nezalú guidubi guidxi Israel ne lagabi laacaʼ: “Ra guizaa chii gubidxa* stiʼ beeu riʼ, cada familia naquiiñeʼ guicaa ti dendxuhuiiniʼ, ti dendxuhuiiniʼ pur yoo. 4 Peru pa guizáʼ nahuiiniʼ familia stitu ne qué zanda goto interu ti dendxuhuiiniʼ, naquiiñeʼ gábitu* vecinu stitu ni nabeza gaxha cheʼ ra lídxitu para goto laame. Naquiiñeʼ ugatu laame biaʼ binni ni chitó ne biaʼ go cada tobi. 5 Dendxuhuiiniʼ ca naquiiñeʼ gácame ti machu nazaaca ne gácame de ti iza. Zanda gácame ti dendxuhuiiniʼ o ti chivuhuiiniʼ. 6 Naquiiñeʼ gápatu laame hasta dxi 14 stiʼ beeu riʼ, ne guiráʼ binni de guidxi Israel napa xidé guuti laame ra maʼ zixhinni.* 7 De racá, naquiiñeʼ xhúbitu caadxi rini stime guiropaʼ laadu ne luguiáʼ marcu stiʼ puertaʼ stiʼ yoo ra chitoto laame.
8 »”Naquiiñeʼ goto beela stime gueelaʼ ca. Laugaaguiʼ laame lu bele ne lagó laame né pan ni qué gapa levadura ne verdura ni nandáʼ.* 9 Cadi goto nin ti ndaa beela yaa nin ni guguiʼ ndaaniʼ nisa ndaʼ. Laugaaguiʼ laame lu bele, íqueme, ca caniá stime ne ca órganu stime. 10 Cadi naquiiñeʼ gusaanatu beela stime para sti dxi. Ne pa guiaana xiixa para sti dxi, laguzaaquiʼ ni lu bele. 11 Ora goto maʼ nuutu listu para guireetu,* maʼ cá elaguidi ñeetu ne naazetu bastón lu natu. Ne naquiiñeʼ goto nagueenda. Pascua stiʼ Jehová ni. 12 Gueelaʼ riʼ zazayaʼ ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto ne zuuteʼ guiráʼ baʼduʼ primé stiʼ ca hombre ne ca maniʼ ni gule primé ni nuu ndaaniʼ guidxi Egipto. Zuneʼ juzgar ne zuneʼ castigar guiráʼ ca dios stiʼ Egipto. Naa nga Jehová. 13 Zeeda gaca rini ca ti seña ndaaniʼ ca yoo ra nuutu. Ora tideʼ ne guuyaʼ rini ca qué ziuaaʼ ndaaniʼ yoo ca. Ne qué zuuti plaga ca laatu ora guneʼ castigar guidxi Egipto.
14 »”Naquiiñeʼ guietenaláʼdxitu dxi riʼ ra gúnitu ti saa para Jehová. Ne guiráʼ xiiñitu ni guibani despué naquiiñeʼ gúnicaʼ saa riʼ. Ndiʼ nga ti ley ni cadi naquiiñeʼ gusaana de chinándatu. 15 Naquiiñeʼ goto pan ni qué gapa levadura gadxe gubidxa. Nga runi, dede primé dxi naquiiñeʼ cueetu cuba ni napa levadura de ra lídxitu. Purtiʼ tutiica binni go xiixa ni napa levadura de primé dxi hasta ra rizaa gadxe gubidxa ndaaniʼ guidxi Israel, naquiiñeʼ gatiʼ. 16 Primé dxi ne lu gadxe gubidxa ca, naquiiñeʼ guidxíñatu para guni adorartu Dios. Cadi naquiiñeʼ gúnitu dxiiñaʼ lu guiropaʼ dxi ca. Ni zanda si gúnitu nga guendaró biaʼ caquiiñeʼ go cada tobi.
17 »”Naquiiñeʼ gúnitu Saa stiʼ ca Pan Sin Levadura, purtiʼ yannadxica zabeeʼ guiráʼ ca xpínniluʼ* de ndaaniʼ guidxi Egipto. Ne guiráʼ xiiñitu ni guibani despué, naquiiñeʼ guietenaláʼdxicaʼ dxi riʼ. Ndiʼ nga ti ley ni cadi naquiiñeʼ gusaana de chinándatu. 18 Lu primé beeu naquiiñeʼ goto pan ni qué gapa levadura dede huadxí stiʼ dxi 14 hasta huadxí stiʼ dxi 21. 19 Gadxe gubidxa cadi naquiiñeʼ gápatu cuba ni napa levadura ra lídxitu. Tutiica binni —gácabe binni de sti guidxi o ti israelita— go xiixa ni napa levadura ndaaniʼ guidxi Israel, naquiiñeʼ gatiʼ. 20 Cadi goto xiixa ni napa levadura. Ndaaniʼ guiráʼ yoo naquiiñeʼ go binni pan ni qué gapa levadura”».
21 Oraqueca bisendacaa Moisés guiráʼ hombre huaniisi* de guidxi Israel, ne gúdxibe laacaʼ: «Cada tobi cheʼ ne cuí ti manihuiiniʼ* para familia stiʼ ne guuti laame para gúnicabe Pascua. 22 Despué, laguicaa ti manojo rama stiʼ hisopo,* laugadxe ni ndaaniʼ rini ni bitópatu ndaaniʼ ti traste ne laxhubi ni guiropaʼ ladu ne luguiáʼ marcu stiʼ puertaʼ ni nuu entrada lídxitu. Guirutiʼ naquiiñeʼ guiree de ra lidxi dede ora guirá gueelaʼ. 23 Ora tidiʼ Jehová para guni castigar ca egipciu ne guʼyaʼ rini ni neʼ guiropaʼ ladu ne luguiáʼ marcu stiʼ puertaʼ ni nuu entrada lídxitu, qué ziuu diʼ Jehová ndaaniʼ yoo ca. Qué zudiibe lugar chuʼ plaga de guendaguti ndaaniʼ lídxitu.
24 »Naquiiñeʼ guietenaláʼdxitu dxi riʼ. Ndiʼ nga ni maʼ nexheʼ chinándatu,* laatu ne ca xiiñitu. 25 Ne ora chuʼtu lu layú ni maca bidii stiidxaʼ Jehová gudii laatu, cadi gusaana de gúnitu saa riʼ. 26 Ora guinabadiidxaʼ ca xiiñitu laatu “¿Xiñee rúninu saa riʼ pue?”, 27 naquiiñeʼ gábitu laacabe “Ndiʼ nga maniʼ ni biitidu para gúnidu Pascua para Jehová. Dxi qué ñuube ra lidxi ca israelita dxi nuucaʼ Egipto ne bilabe ca familia stinu dxi biʼniʼ castigarbe ca egipciu”».
Óraque bizuxibi guidxi que dede gudixhe íquecaʼ layú. 28 Ngue runi biʼniʼ ca israelita casi peʼ modo biʼniʼ mandar Jehová Moisés ne Aarón. Bíʼnicabe ni modo peʼ guniʼbe.
29 Ne ora gunda galaa gueelaʼ, biiti Jehová guiráʼ baʼduʼ primé ni nuu ndaaniʼ guidxi Egipto, dede baʼduʼ primé stiʼ faraón* hasta baʼduʼ primé stiʼ hombre ni nuu ndaaniʼ cárcel. Laaca biitibe guiráʼ maniʼ ni gule primé. 30 Gueelaʼ que biasa faraón, ca ni runi xhiiñaʼ ne guiráʼ ca egipciu, ne gucuá ti ridxi reciu de tantu cayacaná binni ndaaniʼ guidubi guidxi Egipto, purtiʼ ndaaniʼ guiráʼ yoo que guti tuuxa. 31 Gueelaʼ queca, nagueenda bisendacaa faraón Moisés ne Aarón ne gúdxibe laacaʼ: «¡Laguiree de raríʼ! Laguixeleʼ de xquidxeʼ, laatu ne xcaadxi israelita ca. Lachiguni adorar Jehová, casi maca guniʼtu. 32 Lachiné ca dendxuʼ ne ca vaca stitu, casi maca guniʼtu. Ne lacuu ndaayaʼ naa».
33 Ne bizulú biʼniʼ purá ca egipciu que ca israelita guireecaʼ de ndaaniʼ guidxi que nagueendaca, ne gúdxicabe laacaʼ: «¡Pa qué chetu la? guiradu zátidu!». 34 Ngue runi gucuaa guidxi que cuba de harina ni qué gapa levadura ne ca traste ra riuchanáʼ cuba ni bichéndacabe lari ne bidxiibacabe cani xíʼquecabe. 35 Ne laaca biʼniʼ ca israelita ni gudxi Moisés laacaʼ: gunábacabe ca egipciu cosa de plata, de oro ne lari. 36 Ne bicaa Jehová ca egipciu gácacaʼ nachaʼhuiʼ né guidxi que ne bidiicaʼ ni gunábacabe laacaʼ. Ne zaqué nga guxha ca israelita guiráʼ cosa stiʼ ca egipciu.
37 Óraque biree ca israelita de Ramesés zecaʼ Sucot. Biaʼsi nácacabe xhoopaʼ gayuaa mil hombre ni zizá a pie,* sin nigabaʼ ca xcuidi. 38 Ládecabe laaca zeʼ stale binni de gadxé gadxé ladu.* Ne laaca zinécabe dendxuʼ ne vaca, guizáʼ stale maniʼ zinécabe. 39 Bizulú bíʼnicabe pan redondo ni qué gapa levadura né cuba ni bireenécabe de Egipto. Qué gapa pan que levadura, purtiʼ cumu nagueenda guladxi ca binni de Egipto laacabe la? ngue runi qué nudii tiempu ñúnicabe guendaró ni chinécabe.
40 Biaʼsi tapa gayuaa treinta iza guleza ca israelita Egipto. 41 Dxi cazaa tapa gayuaa treinta iza que, biree guiráʼ xpinni* Jehová de Egipto. 42 Ndiʼ nga gueelaʼ ni naquiiñeʼ guietenaláʼdxicabe, gueelaʼ gulee Jehová laacabe de Egipto. Guidubi guidxi Israel, guiráʼ ca xiiñicabe ni gale despué, naquiiñeʼ guietenaláʼdxicaʼ gueelaʼ riʼ para gusisácacaʼ Jehová.
43 Óraque gudxi Jehová Moisés ne Aarón: «Ndiʼ nga ley para Pascua. Nin ti binni de sti guidxi cadi naquiiñeʼ go maniʼ ni gatiʼ para Pascua. 44 Pa tuuxa napa ti esclavu ni guzíʼ, naquiiñeʼ guni circuncidar laabe. Zacatiʼ zanda go esclavu ca maniʼ gatiʼ ca. 45 Nin ti binni de sti guidxi ni nabeza ládetu, nin tobi de ca ni riguíxetu para guni xhiiñatu qué zanda go de laani. 46 Naquiiñeʼ goto dendxuhuiiniʼ ca ndaaniʼ ti yoo si. Cadi naquiiñeʼ cueetu nin ti ndaa beela stime de ra yoo ca ne cadi naquiiñeʼ cúzatu nin ti dxitaládime. 47 Guidubi guidxi Israel naquiiñeʼ guni saa stiʼ Pascua. 48 Pa racalaʼdxiʼ ti binni de sti guidxi ni nabeza ládetu guni saa stiʼ Pascua para Jehová, naquiiñeʼ gaca circuncidar guiráʼ hombre ni nabeza ra lídxibe. Zacatiʼ zanda guidxíñabe ne gúnibe saa ca, ne zácabe ti binni de guidxi riʼ. Nin ti hombre ni caʼruʼ gaca circuncidar qué zanda go maniʼ ni gatiʼ para Pascua. 49 Ti ley si naquiiñeʼ chinanda binni de guidxi riʼ, zaqueca ca binni de sti guidxi ni nabeza ládetu».
50 Ngue runi biʼniʼ guiráʼ israelita casi peʼ modo biʼniʼ mandar Jehová Moisés ne Aarón. Bíʼnicabe ni modo peʼ guniʼbe. 51 Ne dxi queca gulee Jehová guiráʼ israelita de ndaaniʼ guidxi Egipto.
13 Laaca gudxi Jehová Moisés: 2 «Guleechú* para naa guiráʼ hombre ni gule primé* stiʼ ca israelita. Stinneʼ baʼduʼ primé stiʼ ti israelita ne stinneʼ primé cría machu stiʼ ti maniʼ».
3 De raqué gudxi Moisés guidxi que: «Laguietenalaʼdxiʼ dxi riʼ, dxi bireetu de Egipto, guidxi ra gúcatu esclavu,* purtiʼ biquiiñeʼ Jehová poder naroʼbaʼ stiʼ* para gulee laatu de raríʼ. Nga runi cadi goto xiixa ni napa levadura. 4 Zareetu yannadxí, lu beeu abib.* 5 Maca bidii stiidxaʼ Jehová ca bixhozebiidatu zudii laatu layú stiʼ ca cananeu, ca hitita, ca amorreu, ca heveu ne ca jebuseu, ti layú ra nuu ziáʼ leche ne miel. Ne ora maʼ yenebe lii raqué, naquiiñeʼ gunirouʼ saa ni cayaca yannadxí lu beeu riʼ. 6 Gadxe gubidxa naquiiñeʼ goloʼ pan ni qué gapa levadura, ne ra guizaa gadxe gubidxa ca, zaca ti saa para Jehová. 7 Lu gadxe gubidxa ca, naquiiñeʼ goto pan ni qué gapa levadura ne cadi gápaluʼ xiixa ni napa levadura. Ne lu guidubi layú ra chichuuluʼ ca, cadi naquiiñeʼ gápatu cuba ni napa levadura. 8 Ne dxi ca napa xidé gábiluʼ xiiñiluʼ: “Cayuneʼ ndiʼ para guietenaladxeʼ ni biʼniʼ Jehová pur naa dxi bireeʼ de Egipto”. 9 Zeeda gaca saa riʼ casi ti seña ni cá lu naluʼ ne lucualuʼ,* para guietenaláʼdxiluʼ ni. Ne zacá zaniʼluʼ de ley stiʼ Jehová,* purtiʼ gulee Jehová lii de Egipto né náʼ ni napa poder. 10 Cada iza lu fecha riʼ naquiiñeʼ chinándalu’ ni maʼ gudixheʼ gúniluʼ.
11 »Ora chiné Jehová lii lu layú stiʼ ca cananeu —ni maʼ bidii stiidxabe gudiibe lii ne ca bixhozebiidaluʼ—, 12 napa xidé cueechuluʼ para Jehová guiráʼ hombre, baʼduʼ primé,* zaqueca guiráʼ cría machu gale primé stiʼ ca maniʼ stiluʼ. Stiʼ Jehová ca hombre ne ca maniʼ ni gale primé. 13 Ne cría stiʼ ti burru ni gale primé, naquiiñeʼ gudiiluʼ ti dendxuʼ lugar stime para gulaluʼ laame. Peru pa qué gudiiluʼ ti dendxuʼ lugar stime, naquiiñeʼ cúzaluʼ yánnime. Laaca naquiiñeʼ guiaxa para guilá guendanabani* stiʼ guiráʼ ca baʼduʼ primé stiʼ ca xiiñiluʼ.
14 »Pa despué guinabadiidxaʼ xiiñiluʼ lii “¿Xiñee rúninu sicaríʼ pue?”, naquiiñeʼ gábiluʼ laabe “Biquiiñeʼ Jehová poder naroʼbaʼ stiʼ* para gulee laadu de Egipto, guidxi ra gúcadu esclavu. 15 Cumu qué niná faraón nireʼdu de raqué, biiti Jehová guiráʼ baʼduʼ primé stiʼ binni ne guiráʼ maniʼ gule primé ni guyuu guidxi Egipto. Nga runi rudiʼnu guiráʼ maniʼ machu ni rale primé* casi sacrificiu para Jehová ne riguíxenu para guilá ca baʼduʼ primé stiʼ ca xiiñinu hombre”. 16 Ne naquiiñeʼ gaca ndiʼ casi ti seña ni cá lu naluʼ ne casi ti cinta ni liibi lucualuʼ,* purtiʼ gulee Jehová laanu de Egipto né poder naroʼbaʼ stiʼ».
17 Yanna, ora bidii faraón lugar guiree guidxi Israel, qué niné Dios laacabe neza ra nabeza ca filisteu, neca jma gaxha neza que. Ne biʼniʼ Dios ni purtiʼ guníʼ: «Ora cheʼ guidxi riʼ lu guerra, zándaca guiníʼ íquecaʼ guibiguétacaʼ Egipto». 18 Ngue runi yené Dios guidxi que lu neza stiʼ desiertu ni nuu gaxha de nisadóʼ Xiñáʼ. Biree ca israelita de guidxi Egipto casi riree ti ejércitu ni nuu listu para cheʼ lu guerra. 19 Ne ziné Moisés ca dxitaladi José. Purtiʼ maca gunabaʼ José ca xiiñiʼ Israel guni jurarcaʼ laabe ora gúdxibe laacaʼ: «Dxandíʼ peʼ zacané Dios laatu. Canabaʼ laatu chinetu ca dxitaladeʼ ora guireetu de raríʼ». 20 Ngue runi biree ca israelita de Sucot ne bicuicaʼ yoo de lari sticaʼ Ezam, lugar ra ruzulú desiertu.
21 Zániru Jehová nezalúcabe. Ridxíʼ riquiiñebe ti columna de za para guluiʼbe laacaʼ neza checaʼ, ne huaxhinni la? riquiiñebe ti columna de bele para guzaaniʼ laacaʼ. Zacá nga zánnacabe pa ladu chécabe ridxíʼ ne huaxhinni. 22 Qué rixeleʼ columna de za que de guidxi que ridxíʼ, ne huaxhinni qué rixeleʼ columna de bele que de laacabe.
14 Gudxi Jehová Moisés: 2 «Gudxi ca israelita guibiguétacaʼ ne gucuicaʼ yoo de lari sticaʼ frente de Pihahirot, entre Migdol ne nisadóʼ, dede ra ganda gúʼyacabe Baal-Zefón. Naquiiñeʼ gucuícabe ca yoo de lari stícabe frente de Baal-Zefón, guriá nisadóʼ. 3 Despué, zaníʼ faraón: “Canaguiniti ca israelita ne canazásicaʼ ndaaniʼ guidxi ca. Maʼ qué ganda guireecaʼ lu desiertu”. 4 Ne zudieeʼ lugar gaca ladxidóʼ faraón naguidxi ne zazanándabe laacaʼ, peru zusisacaʼ naa ra guniteluáʼ faraón ne interu ejércitu stiʼ. Zacá, dxandíʼ peʼ zanna ca egipciu naa nga Jehová». Nga runi, biʼniʼ ca israelita modo peʼ gúdxicabe laacaʼ.
5 Despué, gunna rey stiʼ Egipto maʼ biree guidxi Israel de raqué. Oraqueca guca arrepentir faraón ne ca xpinni pur ni bíʼnicaʼ ne guniʼcaʼ: «¿Xi bíninu pue? ¿Xiñee bidiʼnu lugar biree ca israelita, ca esclavu stinu pue?». 6 Para biʼniʼ mandar faraón cúʼcabe listu ca carru stiʼ ni riné lu guerra ne zinebe ca soldadu stibe. 7 Yenebe xhoopaʼ gayuaa carru stibe de ni jma galán, ne laaca yenebe xcaadxi carru ni nuu Egipto ne dxiʼbaʼ soldadu lu cada tobi de laacani. 8 Ne bidii Jehová lugar gaca ladxidóʼ faraón, rey stiʼ Egipto, naguidxi, ngue runi guzananda faraón ca israelita. Peru cadi cadxibi ca israelita ora zireecaʼ de ndaaniʼ guidxi que. 9 Ne zinanda ca egipciu laacabe. Laga nuu ca israelita guriá nisadóʼ cueʼ Pihahirot, frente de Baal-Zefón, zedadxiña ejércitu stiʼ faraón, ca soldadu stibe ni dxiʼbaʼ caballu ne ca soldadu stibe ni dxiʼbaʼ lu carru de guerra.
10 Ora zedadxiña faraón jma gaxha, gundisalú ca israelita ne biiyacaʼ nanda ca egipciu laacaʼ. Guizáʼ bidxibi ca israelita, ngue runi bizulú cucaacaʼ ridxi, canábacaʼ Jehová gacané laacaʼ. 11 Ne gúdxicabe Moisés: «¿Ñee gastiʼ lugar Egipto ra igá’chidu nga runi bedaneluʼ laadu lu desiertu riʼ para gátidu la? ¿Xii nga maʼ bíʼniluʼ laadu pue? ¿Xiñee guleeluʼ laadu de Egipto pue? 12 ¿Cadi nga peʼ nga ni gúdxidu lii Egipto la? ¿Cadi gúdxidu lii: “Zaa nuudxidu raríʼ, bidii lugar gúnidu xhiiñaʼ ca egipciu” la? Jma galán gúnidu xhiiñacabe que gátidu lu desiertu riʼ». 13 Peru gudxi Moisés guidxi que: «Cadi guidxíbitu. Laguzuhuaa dxiichiʼ ne laguuyaʼ ximodo chigulá Jehová laatu yannadxí. Purtiʼ ca egipciu ni cayuuyatu yannadxí, maʼ qué ziuuruʼ dxi gúʼyatu laacabe. 14 Jehová peʼ chitinde pur laatu, ne laatu zabézatu ne qué zúnitu gastiʼ».
15 Óraque gudxi Jehová Moisés: «¿Xiñee cucaaluʼ ridxi naa para gacaniáʼ lii pue? Gudxi ca israelita guindísacaʼ ca yoo de lari sticaʼ. 16 Ne lii, gundisaʼ vara stiluʼ ne bisigaanáʼ lu nisadóʼ ca para gácani chupa ndaa. Zacá zanda tidiʼ ca israelita ndaaniʼ nisadóʼ ra nabidxi. 17 Ne naa la? zudieeʼ lugar gaca ladxidóʼ ca egipciu naguidxi ne zazanándacabe ca israelita. Ne zusisacaʼ naa ra guniteluáʼ faraón ne interu ejércitu stiʼ, ca carru de guerra stiʼ ne ca soldadu stiʼ ni dxiʼbaʼ caballu. 18 Ne dxandíʼ peʼ zanna ca egipciu naa nga Jehová ora gusisacaʼ naa ra guniteluáʼ faraón, ca carru de guerra stiʼ ne ca soldadu stiʼ ni dxiʼbaʼ caballu».
19 Óraque biguetaʼ ángel stiʼ Dios ni dxandíʼ ni zeʼ delante de guidxi Israel ne guyé atrá de laacabe, ne columna de za ni zeʼ delante de laacabe biniibini ne guyeni atrá de laacabe ne raqué biaanani. 20 Biaʼsi galaa de ejércitu stiʼ ca egipciu ne guidxi Israel nga biaanani. Ti ladu za que nacahui, peru sti ladu que cuzaanini gueelaʼ que. Ngue runi qué ñanda nidxiña ejércitu que guidxi Israel guidubi gueelaʼ que.
21 De raqué bisigaanáʼ Moisés lu nisadóʼ que, óraque bixheleʼ Jehová nisadóʼ que né ti bi nadipaʼ ni beeda neza rindani gubidxa ne bindúbini guidubi gueelaʼ. Guca nisadóʼ que chupa ndaa ne nabidxi biaana ra bixeleʼ nisadóʼ que. 22 Zaqué nga gudiʼdiʼ ca israelita ndaaniʼ nisadóʼ que lu ti neza nabidxi. Guca ca nisa que ti muru ladu derechu ne ladu bigaʼ stícabe. 23 Óraque guzananda ca egipciu laacabe. Guiráʼ ca caballu, ca carru de guerra ne ca soldadu ni dxiʼbaʼ caballu stiʼ faraón biuucabe ndaaniʼ nisadóʼ atrá de ca israelita. 24 Ne nacándaruʼ,* dede lu columna de bele ne za que, biiyadxí Jehová ejércitu stiʼ ca egipciu ne bíʼnibe guidxibi xhaatacaʼ. 25 Gúxhabe ca rueda stiʼ ca carru sticaʼ para cadi ganda gusacaʼ ni. Ne guníʼ ca egipciu que: «¡Guxooñelunu de ca israelita, purtiʼ cadindené Jehová Egipto para gacané laacabe!».
26 De raqué gudxi Jehová Moisés: «Bisigaanáʼ lu nisadóʼ ca para guieeguʼ ca nisa ca ne guiábacani luguiáʼ ca egipciu, ca carru de guerra sticaʼ ne luguiáʼ ca soldadu ni dxiʼbaʼ caballu». 27 Nagueendaca bisigaanáʼ Moisés lu nisadóʼ que, ne ra mayaca guirá gueelaʼ, biguetaʼ ca nisa que lugar sticaʼ. Gucalaʼdxiʼ ca egipciu que nuxooñelucaʼ, peru bilaa Jehová laacabe galaa nisadóʼ que. 28 Ne ora biguetaʼ ca nisa que lugar sticaʼ, biaba ca nisa que luguiáʼ ca carru de guerra, ca hombre ni dxiʼbaʼ maniʼ ne interu ejércitu stiʼ faraón, ca ni guzananda ca israelita ndaaniʼ nisadóʼ. Nin tobi de laacaʼ qué nilá.
29 Peru gudiʼdiʼ ca israelita galaa nisadóʼ que ne zizacaʼ lu layú ra nabidxi. Ne guca ca nisa que ti muru ladu derechu ne ladu bigaʼ stícabe. 30 Zaqué nga bilá Jehová Israel de lu náʼ ca egipciu dxi que, ne biiyaʼ guidxi Israel nexheʼ ca egipciu que guriá nisadóʼ maʼ gúticaʼ. 31 Laaca biiyaʼ Israel pabiáʼ naroʼbaʼ poder ni biquiiñeʼ Jehová luguiáʼ ca egipciu. Ngue runi bizulú bidxibi guidxi que Jehová ne gúpacaʼ fe Jehová ne Moisés, hombre ni runi xhiiñabe.
15 Dxi bizaaca ndiʼ, biindaʼ Moisés ne ca israelita canción riʼ para Jehová:
«Zuundaʼ para Jehová purtiʼ guizáʼ risaca modo biʼniʼ ganarbe.
Bilaabe caballu ne ni dxiʼbaʼ laame ndaaniʼ nisadóʼ.
2 Stipa ne poder stinneʼ nga Jah,* purtiʼ maʼ beeda gácabe ni rulá naa.
Ndiʼ nga Dios stinneʼ, ne naa zusisacaʼ laabe. Laabe nga Dios stiʼ bixhozeʼ ne naa zaguaaʼ naróʼ stibe.
3 Jehová nga tuuxa ni rié lu guerra ne napa poder. Jehová nga labe.*
4 Bilaabe ca carru stiʼ faraón ne ejércitu stiʼ ndaaniʼ nisadóʼ.
Ne ca soldadu stibe ni jma nanna tinde biaazicaʼ ndaaniʼ nisadóʼ Xiñáʼ.
5 Bichii ca ola nadipaʼ stini laacabe ne biaazicabe ndaaniʼ nisadóʼ casi riaaziʼ ti guié.
6 Guizáʼ nadipaʼ naluʼ ladu derechu, Jehová Dios.
Ruxuuxe naluʼ ladu derechu ti enemigu, Jehová Dios.
7 Pur poder naroʼbaʼ stiluʼ rusabanaluʼ ca ni rucaalú lii.
Rulaaluʼ xiana stiluʼ ni cá guí ne runideni laacabe casi ridé guixi.
8 Biasa ca nisa que né ti bi si ni biree xiiluʼ;
qué niniibicani, bicueezaluʼ ca nisa ziáʼ que.
Guca cuajar ca nisa ni caniibi que galaa nisadóʼ.
9 Guníʼ enemigu que: “¡Zazayanandaʼ laacabe! ¡Zugaandaʼ laacabe!
¡Zaguiizeʼ ni gaxhaʼ laacabe, zacaaʼ guiráʼ ni gapaʼ gana!
¡Zabeeʼ espada stinneʼ! ¡Né nayaʼ zuniteluá’ laacabe!”.
10 Bindúbiluʼ né bi stiluʼ, ne bichii nisadóʼ que laacabe.
Biaazicabe casi riaaziʼ plomo ndaaniʼ ca nisa ni cadi nexhedxí que.
11 ¿Tuu nga naca casi lii lade guiráʼ ca dios ca yaʼ, Jehová Dios?
¿Tuu nga naca casi lii, pa lii rusihuínniluʼ gástiruʼ stobi jma santo* que lii yaʼ?
Lii nga ni naquiiñeʼ guidxíbidu ne gusisácadu né canción, lii nga rúniluʼ stale cosa ni ridxagayaa binni.
12 Bisigaanaluʼ ladu derechu, ne gubi guidxilayú laacabe.
13 Né guendarannaxhii stiluʼ ni qué rirá maʼ biluiʼluʼ xquídxiluʼ ni bilaluʼ pa neza cheʼ.
Né stipa stiluʼ zineluʼ laacabe lugar santo ra nabézaluʼ.
14 Napa xidé gunadiaga ca guidxi ca. Zacadíticabe.
Zanaaze ti yuubaʼ* ca binni de Filistea.
15 Óraca guizáʼ zadxibi ca xaíque* stiʼ Edom.
Zacaditi ca gobernante stiʼ Moab, ca ni runi dominar binni.
Guiráʼ ca binni de Canaán maʼ qué zápacaʼ valor.
16 Ziaba ti dxiibi guizáʼ naroʼbaʼ luguiácabe.
Pur naluʼ ni napa poder zachóngacabe casi ti guié
dede ora tidiʼ guidxi stiluʼ, Jehová Dios,
dede ora tidiʼ guidxi ni lii bizaʼluʼ.
17 Zedaneluʼ laacabe ne zuzuhuaaluʼ laacabe dxiichiʼ lu dani ni naca herencia stiluʼ,
lugar ni maʼ guluuluʼ listu para cuézaluʼ, Jehová Dios,
lugar santo ni maʼ guluuluʼ listu né naluʼ, Jehová Dios.
18 Qué ziuu dxi gusaana Jehová de guni mandar.*
19 Ora guyuu ca caballu, ca carru de guerra ne ca soldadu stiʼ faraón ni dxiʼbaʼ caballu ndaaniʼ nisadóʼ,
bidxiguetaʼ Jehová ca nisa que lugar sticaʼ ne bichiini laacabe,
peru guidxi Israel guzá lu layú ni nabidxi galaa nisadóʼ».
20 Óraque, profetisa Míriam, bizaʼnaʼ Aarón, gucuaa ti pandereta ne guiráʼ ca gunaa que zinándacaʼ laabe ziguxhídxicaʼ pandereta ne ziguyaacaʼ. 21 Bicabi Míriam ca hombre que ra bíʼndabe sicaríʼ:
«Laguundaʼ para Jehová, purtiʼ guizáʼ risaca modo biʼniʼ ganarbe.
Ndaaniʼ nisadóʼ bilaabe caballu ne ni dxiʼbaʼ laame».
22 Despué, bireené Moisés guidxi Israel de ruaa nisadóʼ Xiñáʼ. Guyécabe lu desiertu ni láʼ Sur ne guzácabe chonna gubidxa lu desiertu ne qué guidxélacabe nisa. 23 De raqué yendácabe Mará,* peru qué ñanda ñéʼcabe nisa ni nuu Mará purtiʼ nandani.* Ngue runi gulee labe lugar que Mará. 24 Ne bizulú guidxi que caníʼ mal de Moisés. Ne nacaʼ: «¿Xi guideʼnu yanna yaʼ?». 25 Gunabaʼ Moisés Jehová gacané laa, ne yené Jehová laabe ra nuu ti yaga. Óraque bilaa Moisés ni ndaaniʼ nisa ne gúcani nisa naxhi.
Raqué bidii Dios laacabe ti ley* ne ni zacané laacabe despué para guibánicabe modo racalaʼdxiʼ, ne bi’ni’ Dios xiixa para guʼyaʼ pa zuzuubacabe stiidxaʼ o pa coʼ. 26 Gúdxibe laacaʼ: «Pa gucaadiaga chaahuitu stidxi Jehová, Dios stitu, ne gúnitu ni jneza nezalube, ne pa gucaadiágatu ca mandamientu stibe ne chinándatu guiráʼ ca ley* stibe, qué zuseendaʼ nin ti guendahuará ni biseendaʼ luguiáʼ ca egipciu luguiatu; purtiʼ naa, Jehová, cayapaʼ laatu para cadi gaca huaratu».
27 Despué de ngue, yendácabe Elim, raqué nuu 12 lugar ra rindani nisa ne 70 palmera. Bicuícabe ca yoo de lari stícabe raqué, guriá nisa que.
16 De raqué bireecabe de Elim, ne despué guidubi guidxi Israel yendá lu desiertu stiʼ Sin, ni nuu entre Elim ne Sinaí. Yendácabe lu dxi 15 stiʼ guiropa beeu despué de bireecabe de Egipto.
2 Lu desiertu que, bizulú guidubi guidxi Israel caníʼ mal de Moisés ne Aarón. 3 Ne gudxi ca israelita que laacabe: «¡Mejor ñuuti Jehová laadu ndaaniʼ guidxi Egipto! Raqué ribidu ruaa ca cazu dxaʼ beela ndaaniʼ ne ridoʼdo pan dede ra guidxá ndaanidu. Peru laatu bedanetu laadu lu desiertu riʼ para gati guidubi guidxi riʼ de hambre».
4 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Chigusabaʼ pan de guibáʼ, ne guiráʼ binni de guidxi riʼ naquiiñeʼ guiree ne gutopa biaʼ go guiráʼ dxi. Zacá zuuyaʼ xi gúnicabe ne zudieeʼ cuenta pa zinándacabe ley stinneʼ o pa coʼ. 5 Peru lu xhoopaʼ gubidxa, naquiiñeʼ gutópatu doble de biaʼ rutópatu cada dxi ne guni preparartu maca né para sti dxi».
6 Ngue runi gudxi Moisés ne Aarón guiráʼ ca israelita que: «Huadxí riʼ dxandíʼ peʼ zánnatu Jehová nga gulee laatu de Egipto. 7 Ne guixíʼ siadóʼ zuuyatu pabiáʼ naroʼbaʼ poder stiʼ Jehová, purtiʼ maʼ binadiaga Jehová caniʼtu mal de laa. Purtiʼ ¿tu nácadu para guiniʼtu mal de laadu yaʼ?». 8 Guniʼruʼ Moisés: «Ora gudii Jehová laatu beela huadxí ne gudiibe laatu pan siadóʼ para goto ne guidxá ndaanitu, zudiitu cuenta maʼ binadiaga Jehová caniʼtu mal de laa. Ne laadu ¿tu nácadu? Cadi de laadu nga caniʼtu mal. De Jehová nga caniʼtu mal».
9 Óraque gudxi Moisés Aarón: «Ndiʼ nga ni gábiluʼ guidubi guidxi Israel: “Latáʼ nezalú Jehová, purtiʼ maʼ binadiágabe xquéjatu”». 10 Casi peʼ biluxe guniʼné Aarón guidubi guidxi Israel, bidii ca israelita que vuelta ne biiyadxicaʼ lu desiertu, ne óraque bihuinni poder stiʼ Jehová lu za que.
11 Laaca gudxi Jehová Moisés: 12 «Maʼ binadiagaʼ queja stiʼ ca israelita. Gudxi laacabe: “Ra maʼ zixhinni* zoto beela, ne siadóʼ zoto pan dede ra guidxá ndaanitu. Ne dxandíʼ peʼ zánnatu naa nga Jehová, Dios stitu”».
13 Ngue runi huadxí que guizáʼ stale berexunaxi* bedandá dede bichiicame ra nuu ca israelita, ne ora birá gueelaʼ nexheʼ ti capa gupa guidubi vuelta ra nucuícabe ca yoo de lari stícabe. 14 Ora bibidxi capa gupa ni biaba que, biaana ti capa naxhuxhu layú lu desiertu que ne guizáʼ nanuí ni dede ruluiʼni hielu biuxe. 15 Ora biʼyaʼ ca israelita ni, cumu qué gánnacaʼ xii ni la? bizulú gunabadiidxacaʼ: «¿Xii ni pue?». Para gudxi Moisés laacabe: «Ndiʼ nga pan ni cudii Jehová laatu para goto. 16 Ndiʼ nga ni maʼ biʼniʼ mandar Jehová: “Cada tobi naquiiñeʼ gutopa biaʼ go. Naquiiñeʼ gutópatu ti omer* para cada binni ni nabeza ndaaniʼ yoo de lari stitu”». 17 Ne nga peʼ nga ni biʼniʼ ca israelita. Nuu tu laa bitopa stale ne nuu tu laa bitopa huaxiéʼ. 18 Ora guluubiáʼcabe ni né omer, binni bitopa stale qué ñuni sobra stiʼ, ne ni bitopa huaxiéʼ la? qué ñaadxaʼ stiʼ. Cada tobi bitopa biaʼ naquiiñeʼ go.
19 De raqué gudxi Moisés laacabe: «Guirutiʼ gusaana xiixa para sti dxi». 20 Peru qué nulábicabe Moisés. Ora bisaana caadxi hombre xiixa para sti dxi, bidxani bicutiʼ ne bizulú bindáʼ yuudxuni. Ngue runi guizáʼ bidxiichiné Moisés laacabe. 21 Guiráʼ siadóʼ, cada tobi rutopa biaʼ go. Ne ora gaca jma nandáʼ, riá ni riaana que.
22 Ra bizaa xhoopaʼ gubidxa que bitópacabe doble de pan, chupa omer pur cada binni. Nga runi, beeda guiráʼ xaíque stiʼ guidxi que ne gúdxicabe ni Moisés. 23 De raqué, gúdxibe laacaʼ: «Ndiʼ nga ni maʼ guníʼ Jehová. Guixíʼ, zácani ti dxi ni cadi naquiiñeʼ gúnitu dxiiñaʼ,* ti sábadu santo* para Jehová. Nga runi, lacuu ndaaniʼ horno ni naquiiñeʼ chuʼ ndaaniʼ horno ne lagusindaabiʼ ni naquiiñeʼ guindaabiʼ. Ni guiaana ca, lacuu chaahuiʼ ni para sti dxi». 24 Nga runi, gundísacabe ni biaana que para sti dxi, casi biʼniʼ mandar Moisés laacabe, ne qué nidxani bicutiʼ ne qué nindáʼ yuudxuni. 25 Óraque guníʼ Moisés: «Lagó ni yannadxí, purtiʼ yannadxí nga ti sábadu para Jehová. Ne yannadxí qué zadxélatu ni layú. 26 Xhoopaʼ gubidxa zutópatu ni, peru lu gadxe gubidxa, sábadu ca, qué ziaba diʼ gastiʼ». 27 Neca zaqué, lu gadxe gubidxa que, biree caadxi binni de guidxi que zitópacaʼ ni, peru qué nidxélacaʼ gastiʼ.
28 Ngue runi gudxi Jehová Moisés: «¿Padxí nga maʼ guzuubatu diidxaʼ ne chinándatu ca mandamientu ne ca ley stinneʼ pue? 29 Cadi gusiaandatu maʼ bidii Jehová laatu sábadu. Nga runi lu xhoopaʼ gubidxa rudiibe laatu pan para chupa gubidxa. Ne lu gadxe gubidxa ca guiratu naquiiñeʼ guiaanatu ra nuutu; guirutiʼ naquiiñeʼ guiree». 30 Ngue runi lu gadxe gubidxa que biziilaʼdxiʼ guidxi que dxi sábadu.
31 Ne gulee lá guidxi Israel pan que maná.* Blancu ni casi semiá stiʼ cilantru ne nápani sabor galleta de miel. 32 Óraque guníʼ Moisés: «Ndiʼ nga ni maʼ biʼniʼ mandar Jehová: “Laguicaa ti omer de maná ne lacuuchaahuiʼ ni para guʼyaʼ ca xiiñitu ni gale despué pan ni bidieeʼ laatu lu desiertu para goto dxi guleeʼ laatu de guidxi Egipto”». 33 Ngue runi gudxi Moisés Aarón: «Gucuaa ti jarru, guluu ti omer de maná ndaanini ne guluu ni nezalú Jehová para guiaapani ti cadi guiaandani guiráʼ generación guibani despué». 34 Ne casi peʼ modo biʼniʼ mandar Jehová Moisés, guluu Aarón ni frente de ti caja especial* para guiaapani. 35 Gudó ca israelita que maná 40 iza, dede ora yendácabe ti región ra nabeza binni. Gudócabe maná dede ra yendácabe guriá guidxi Canaán. 36 Chii por ciento stiʼ ti efá* nga ti omer.
17 Biree guidubi guidxi Israel de lu desiertu stiʼ Sin. Zinándacabe ni gabi Jehová laacabe ne ziyúnicabe parada neza zécabe. De raqué bicuícabe ca yoo de lari stícabe Refidim, peru raqué gastiʼ nisa gueʼ guidxi que.
2 Ngue runi bizulú guidxi que bicaalú Moisés, ne gúdxicaʼ laabe: «¡Bidii laadu nisa guideʼdu!». Peru bicabi Moisés laacabe: «¿Xiñee cucaalutu naa pue? ¿Xiñee nuurutu gúʼyatu pa zacané Jehová laatu pue?». 3 Peru guizáʼ cayati guidxi que nisa. Ngue runi cadindenécabe Moisés ne cayábicabe laa: «¿Xiñee guleeluʼ laadu de Egipto pue? ¿Ñee guleeluʼ laadu, ca xiiñidu ne ca maniʼ stidu para gátidu la? Purtiʼ gastiʼ nisa guideʼdu raríʼ». 4 De raqué gunabaʼ Moisés Jehová gacané laa ne guníʼ: «¿Xi guneniáʼ guidxi riʼ pue? ¡Maʼ biaʼ que guchásicabe guié naa!».
5 Para gudxi Jehová Moisés: «Guzániru lu guidxi ca ne yené caadxi hombre huaniisi* de Israel, laaca yené vara ni bichéndaluʼ lu guiiguʼ Nilo. Gunaaze vara ca ne guzániru lúcabe. 6 Naa ziuaaʼ raqué delante de lii lu guié ni nuu Horeb. Naquiiñeʼ guchéndaluʼ vara ca guié ca, ne zaree nisa luni para gueʼ guidxi ca». Ne nga peʼ nga ni biʼniʼ Moisés nezalú ca hombre huaniisi* de Israel. 7 Ngue runi gulee labe lugar que Masá* ne Meribá,* purtiʼ raqué nga bicaaluʼ ca israelita Moisés ne purtiʼ raqué nga biyúbicabe gúʼyacabe pa zacané Jehová laacabe ora guníʼcabe: «¿Ñee nuu Jehová ládenu la? o coʼ?».
8 Bizaaca si ngue, guyé ca amalequita Refidim ne bicaalucaʼ Israel. 9 Ngue runi gudxi Moisés Josué: «Gulí caadxi de ca hombre stinu ne guyé yetindené ca amalequita. Guixíʼ zaguibaʼ lu danihuiiniʼ ca ne ziniáʼ vara stiʼ Dios ni dxandíʼ lu nayaʼ». 10 Ngue runi biʼniʼ Josué casi peʼ modo gudxi Moisés laa ne guyebe yetindenebe ca amalequita. Ne Moisés, Aarón ne Hur la? gudxíʼbacaʼ ique danihuiiniʼ que.
11 Ora rindisanáʼ Moisés, runi ganar ca israelita; peru ora rindeteʼ nabe, runi ganar ca amalequita. 12 Ora bidxaga náʼ Moisés, bichíñacabe ti guié ra nuube ne guribe luni. Ne bizuhuaa Aarón ne Hur cueʼbe, tobi cada ladu para guacaʼ nabe. Zaqué gunda biaana nabe luguiáʼ dede ora biaaziʼ gubidxa. 13 Pur ngue, biʼniʼ ganar Josué ca binni de Amalec né espada.
14 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Bicaa ndiʼ lu libru ca para cadi guiaandaʼ ni laatu ne bisietenalaʼdxiʼ ni Josué: “Zuniteluáʼ guiráʼ ca amalequita ni nuu lu guidxilayú ne guirutiʼ zietenalaʼdxiʼ laacaʼ”». 15 Despué, biʼniʼ Moisés ti altar* ne gulee labe ni Jehová-Nisí* 16 ora guniʼbe: «Cumu gundisanácabe para gucaalúcabe trono stiʼ Jah, qué zusaana Jehová de tindené ca amalequita ne ca xiiñicaʼ ni guibani despué».
18 Yanna, gunna Jetró, sacerdote stiʼ Madián, suegru Moisés, guiráʼ ni biʼniʼ Dios pur Moisés ne pur Israel, guidxi stiʼ. Gúnnabe xi biʼniʼ Jehová para gulee Israel de Egipto. 2 Maca biseendaʼ Moisés Ziporá ra lidxi Jetró, suegru Moisés, ne Jetró bidii ni iquiiñeʼ Ziporá 3 ne ni iquiiñeʼ guiropaʼ xiiñibe. Gulee lá Moisés tobi de ca xiiñiʼ, Guersom,* purtiʼ guníʼ: «Maʼ beeda gacaʼ tuuxa ni bedandeza xquidxi binni». 4 Ne stobi que gulee labe laa Eliezer,* purtiʼ guniʼbe: «Dios stiʼ bixhozeʼ nga ni racané naa, ni bilá naa para cadi ñuuti faraón naa né espada stiʼ».
5 Para bireené Jetró guiropaʼ hombrehuiiniʼ que ne xheelaʼ Moisés zecaʼ lu desiertu, para guidxagalucaʼ Moisés ra nucuí yoo de lari stiʼ, gaxha de dani stiʼ Dios ni dxandíʼ. 6 Óraque biseendaʼ Jetró tu chitidxi Moisés: «Zedaguuya suégruluʼ Jetró lii, nebe xheelaluʼ ne guiropaʼ xiiñiluʼ». 7 Nagueendaca biree Moisés bidxaagalú suegru, bizuxibi ne bidii bixiduʼ laabe, ne caníʼcabe ximodo huayeni laacabe. De raqué guyuucabe ndaaniʼ yoo de lari que.
8 Gudxi Moisés suegru guiráʼ ni biʼniʼ Jehová faraón ne guidxi Egipto para gucané guidxi Israel. Laaca gúdxibe laa xi guiráʼ guendanagana gúpacabe neza zeedacabe ne ximodo bilá Jehová laacabe. 9 Ne biecheʼ Jetró ora gunna xi guiráʼ cosa galán biʼniʼ Jehová pur guidxi Israel para bilá laacabe de Egipto.* 10 Óraque guníʼ Jetró: «Guisaca Jehová, ni bilá laatu de Egipto ne de lu náʼ faraón, ne gulee guidxi riʼ de lu náʼ Egipto. 11 Yanna huaxa maʼ nannaʼ jma napa Jehová poder que guiráʼ dios ni nuu. Nannaʼ zacá ni pur ni bíʼnibe ca binni ni guca orgulloso ne bininá xquídxibe». 12 Óraque yené Jetró, suegru Moisés, ti ofrenda ni riaʼquiʼ ne sacrificiu para Dios. Ne guyé Aarón ne guiráʼ ca hombre huaniisi* de guidxi Israel yetónecaʼ suegru Moisés nezalú Dios ni dxandíʼ.
13 Sti dxi que, casi maca biaa Moisés guni, gurí para guni juzgar guidxi que. De siadóʼ hasta huadxí rié ca binni guidxi que ra nuu Moisés. 14 Ora biʼyaʼ suegru Moisés guiráʼ ni rúnibe pur guidxi que, gunabadiidxaʼ laabe: «¿Xii ndiʼ cayúniluʼ pur guidxi riʼ pue? ¿Xiñee stúbiluʼ ribiluʼ raríʼ ne reeda guiráʼ binni ca ra nuuluʼ de siadóʼ hasta huadxí pue?». 15 Para bicabi Moisés suegru: «Purtiʼ reeda guidxi riʼ ra nuaaʼ para guluíʼ Dios laacaʼ xi gúnicaʼ. 16 Ora rapa chupa binni ti guendanagana reedacaʼ ra nuaaʼ ne rábicaʼ ni naa. Óraca, napa xidé guneʼ juzgar ni bizaacacabe ne gulueeʼ laacabe xi racalaʼdxiʼ Dios ni dxandíʼ gúnicabe ne gulueeʼ laacabe ca ley stiʼ».
17 Óraque ná suegru Moisés rabi laa: «Cadi jneza diʼ ni cayúniluʼ ca. 18 Zedandá ora zadxágaluʼ ne zadxaga ca binni de guidxi riʼ. Nabé nadipaʼ dxiiñaʼ ca para lii ne qué zanda gúniluʼ ni stúbiluʼ. 19 Bicaadiaga naa. Chigudieeʼ lii ti conseju ne qué zusaana Dios lii. Lii nga riniʼluʼ pur guidxi riʼ nezalú Dios ni dxandíʼ, ne ra nuu Dios ni dxandíʼ nga guchíñaluʼ ca guendanagana stícabe. 20 Ne naquiiñeʼ gusiidiluʼ laacabe gunáʼ nga ca mandatu* ne ca ley stiʼ Dios, gunáʼ nga neza ni naquiiñeʼ sácabe ne xi naquiiñeʼ gúnicabe. 21 Naquiiñeʼ cuiluʼ hombre de guidxi riʼ ni zanda guni dxiiñaʼ ca, ni ridxibi Dios, ni napa binni confianza laa ne ni qué riná guicaa bueltu para guni ni cadi jneza. Naquiiñeʼ gúniluʼ laacabe xaíque ndaaniʼ guidxi riʼ, ni gaca xaíque stiʼ ti mil, xaíque stiʼ ti gayuaa, xaíque stiʼ cincuenta ne xaíque stiʼ chii. 22 Napa xidé guni juzgárcabe binni ora chiné ca guendanagana stiʼ ra nuucabe.* Ca guendanagana jma naroʼbaʼ ca zinécabe cani ra nuuluʼ, peru ca ni nahuiiniʼ ca la? laacabe guni juzgárcabe cani. Zacá qué zaca peʼ dxiiñaʼ ca nadipaʼ para lii purtiʼ zacanécabe lii. 23 Pa gúniluʼ ni, ne pa nga nga ni ná Dios, qué zaca dxiiñaʼ ca nadipaʼ para lii ne guiráʼ binni zabiguetaʼ ra lidxi nayecheʼ».
24 Oraqueca gucuaa Moisés conseju stiʼ suegru ne biʼniʼ guiráʼ ni gúdxibe laa. 25 De ndaaniʼ guidxi Israel gulibe hombre ni zanda guni dxiiñaʼ que ne bíʼnibe laacaʼ xaíque stiʼ guidxi que: xaíque stiʼ ti mil, xaíque stiʼ ti gayuaa, xaíque stiʼ cincuenta ne xaíque stiʼ chii. 26 Laacabe runi juzgárcabe binni ora rinecaʼ guendanagana sticaʼ ra nuucabe. Ca ni jma nagana rinécabe cani ra nuu Moisés, peru ca ni huaxiéʼ nagana que laacabe runi juzgárcabe cani. 27 Despué de ngue, biiyaʼ Moisés biree suegru zeʼ xquidxi.
19 Gudiʼdiʼ si chonna beeu despué de biree ca israelita de guidxi Egipto, dxi queca, yendácabe lu desiertu stiʼ Sinaí. 2 Bireecabe de Refidim, ne yendácabe lu desiertu stiʼ Sinaí ne bicuícabe ca yoo de lari stícabe raqué, frente de dani que.
3 Óraque gudxiʼbaʼ Moisés lu dani que para guzuhuaa nezalú Dios ni dxandíʼ. Ne bicaa ridxi Jehová laabe dede lu dani que ne gudxi laabe: «Ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gábiluʼ ne ni gusiéneluʼ ca israelita, ca xiiñiʼ Jacob: 4 “Laapetu biiyadxiichitu xi bineʼ ca egipciu. Bineʼ ni para guedaniáʼ laatu ra nuaaʼ, casi riné ti águila ca cría stiʼ lu xhiaa. 5 Ne yanna, pa guzuubatu stiidxaʼ, gúnitu casi peʼ cayabeʼ laatu ne chinándatu acuerdu stinneʼ, zácatu guidxi stinneʼ ni jma risaca de lade guiráʼ ca guidxi ni nuu, purtiʼ stinneʼ guidubi guidxilayú. 6 Zácatu sacerdote ni guni mandar casi rey ne ti guidxi nayá* para naa”. Guiráʼ ndiʼ naquiiñeʼ gábiluʼ ca israelita».
7 Ngue runi biete Moisés de lu dani que, bichíñabe guiráʼ hombre huaniisi* de guidxi que ne gúdxibe laacaʼ guiráʼ ni biʼniʼ mandar Jehová laabe. 8 Despué de ngue, guidubi guidxi que bicabi: «Zúnidu guiráʼ ni maʼ guníʼ Jehová». Oraqueca zitidxi Moisés Jehová xi ná guidxi que. 9 Para gudxi Jehová laabe: «Biaa, zendaʼ ra nuuluʼ lu ti za nacahui para gunadiaga guidxi ca ora guinieniáʼ lii, ti zacá laaca cadi gusaana de guni crécabe lii». Óraque gudxi Moisés Jehová ni guníʼ guidxi que.
10 Despué gudxi Jehová laabe: «Guyé ra nuu guidxi ca ne gudxi laacabe chúʼcabe nayá* yannadxí ne guixíʼ, ne naquiiñeʼ quíʼbicabe xhábacabe. 11 Ne lu guionna gubidxa naquiiñeʼ chúʼcabe listu, purtiʼ lu guionna gubidxa ca ziete Jehová lu dani Sinaí nezalú guidubi guidxi ca. 12 Naquiiñeʼ gábiluʼ guidxi ca pa guidubi si zanda guzuhuaacaʼ guidubi vuelta dani ca, ne gudxi laacabe: “Lachuu cuidadu cadi quíbatu lu dani ca ne guxhatañeetu guriani. Tutiica si canaʼ dani ca naquiiñeʼ gatiʼ”. 13 Peru cadi naquiiñeʼ cánatu binni canaʼ dani ca, sínuque naquiiñeʼ guchatu guié laabe o gundaatu xiixa laabe.* Gácani ti binni o ti maniʼ, naquiiñeʼ gatiʼ. Ne ora xidxi cachu stiʼ dendxuʼ* la? zanda guidxíñatu dani ca».
14 Despué, biete Moisés de lu dani que ne gúdxibe guidxi que chuʼ nayá, para gudiibiʼ ca binni que xhábacaʼ. 15 Ne gudxi Moisés laacabe: «Lachuu listu para lu guionna gubidxa. Cadi gatanetu gunaa».*
16 Ne siadóʼ, lu guionna gubidxa que guxidxi rayu ne bihuinni xpiaaniʼ rayu. Nuu ti za nacahuidóʼ lu dani que ne guizáʼ reciu caxidxi cachu. Óraque bizulú gucaditi guiráʼ binni nuu raqué. 17 Para gudxi Moisés guidxi que guireecaʼ ne checaʼ ra nuu Dios ni dxandíʼ, ne bizuhuaacaʼ ñee dani que. 18 Guiráʼ ladu cabee dani Sinaí guʼxhuʼ, purtiʼ biete Jehová luni lu bele. Caree guʼxhuʼ que casi rireeni ndaaniʼ ti horno ne guizáʼ reciu caniibi dani que. 19 Laga zeʼ hora jma reciu caxidxi cachu que, riníʼ Moisés ne runadiágabe stidxi Dios ni dxandíʼ cacabi laabe.
20 Óraque biete Jehová ique dani Sinaí. Ne gudxi Jehová Moisés quibaʼ ique dani que, para gudxiʼbaʼ Moisés. 21 Biʼniʼ mandar Jehová laabe: «Biete ne gudxi guidxi ca cadi gacaláʼdxicaʼ guidxíñacaʼ para gúʼyacaʼ Jehová pacaa zati stale de laacaʼ. 22 Ne ca sacerdote ni ridxiña nezalú Jehová, naquiiñeʼ chuʼcaʼ nayá para cadi guuti Jehová laacaʼ». 23 Óraque gudxi Moisés Jehová: «Qué zanda diʼ quibaʼ guidxi ca lu dani Sinaí purtiʼ maʼ gúdxiluʼ naa gabeʼ laacabe: “Gudxi laacabe pa guidubi si zanda guidxíñacabe de dani ca ne guleechú ni para naa”».* 24 Peru gudxi Jehová laabe: «Guyé, biete, ne ora ibiguétaluʼ dané Aarón. Peru cadi gudiiluʼ lugar quibaʼ ca sacerdote ne ca binni de guidxi ca ra nuu Jehová, para cadi guutibe laacaʼ». 25 Para bieteʼ Moisés ra nuu guidxi que ne gúdxibe ni laacaʼ.
20 De raqué bidii Dios ca mandatu riʼ:
2 «Naa nga Jehová, Dios stiluʼ, ni gulee lii de guidxi Egipto, guidxi ra gúcaluʼ esclavu. 3 Cadi gápaluʼ xcaadxi dios aparte de naa.*
4 »Cadi guzaʼluʼ xiixa ni gapa forma de ti cosa ni nuu guibáʼ, ni nuu lu guidxilayú o ni nuu ndaaniʼ nisa. 5 Cadi guzuxíbiluʼ nezalú ca cosa ca ne cadi gudiiluʼ lugar gucuudxicabe lii para guni adorarluʼ cani, purtiʼ naa, Jehová, Dios stiluʼ, nacaʼ ti Dios ni rinabaʼ guni adorárcabe laasi. Pa guchee bixhoze ne jñaa binni, zusabaʼ donda stícabe luguiáʼ ca xiiñicabe, dede luguiáʼ ca nietu ne ca bisnietu stiʼ ca ni nanalaʼdxiʼ naa, 6 peru qué zusaanaʼ de gannaxhieeʼ guiráʼ xiiñiʼ* ca binni ni nadxii naa ne ni rinanda ca mandamientu stinneʼ.
7 »Cadi iquiiñeluʼ lá Jehová, Dios stiluʼ, lu ca cosa ni cadi jneza,* purtiʼ zuni castigar Jehová tuuxa ni iquiiñeʼ labe* lu ca cosa ni cadi jneza.
8 »Cadi guiaandaʼ lii naca dxi sábadu ca ti dxi para Dios. 9 Nápaluʼ xhoopaʼ gubidxa para gúniluʼ dxiiñaʼ ne para gúniluʼ guiráʼ ca cosa stiluʼ, 10 peru lu gadxe gubidxa ca nácani ti sábadu para Jehová, Dios stiluʼ. Dxi ca, cadi gúnitu nin ti dxiiñaʼ lii, xiiñiluʼ, xiiñidxaapaluʼ, esclavu stiluʼ, esclava stiluʼ, nin maniʼ ni runineluʼ dxiiñaʼ ne nin ca binni de sti guidxi ni nabeza ndaaniʼ xquídxiluʼ. 11 Purtiʼ xhoopaʼ dxi bizáʼ Jehová guibáʼ, guidxilayú, nisadóʼ ne guiráʼ ni nuu ndaanicani, peru lu gadxe dxi ca biziiláʼdxibe. Nga runi guluu Jehová ndaayaʼ sábadu ne guleechube ni para laabe.*
12 »Biʼniʼ respetar* bixhózeluʼ ne jñaaluʼ, para guibániluʼ xadxí lu layú ni chigudii Jehová, Dios stiluʼ, lii.
13 »Cadi guutiluʼ.
14 »Cadi chúʼneluʼ ni cadi xheelaluʼ.
15 »Cadi cuánaluʼ.
16 »Cadi gusiguiiluʼ para guninaluʼ ti binni xquídxiluʼ* ora gusendacaacabe lii para guiniʼluʼ xi bíʼnibe.
17 »Cadi gacaláʼdxiluʼ guicaaluʼ lidxi ti binni xquídxiluʼ. Cadi gacaláʼdxiluʼ guicaaluʼ xheelaʼ ti binni xquídxiluʼ, nin esclavu, nin esclava, nin toro, nin burru ne nin intiica cosa ni napa ti binni xquídxiluʼ».
18 Laga cazaaca ngue, biiyaʼ guidxi que ca rayu ne ca xpiaaniʼ rayu, ne binadiágacabe caxidxi cachu ne caree guʼxhuʼ lu dani que. Ora bíʼyacabe ne binadiágacabe guiráʼ ndiʼ, bizulú gucadíticabe ne qué nidxíñacabe dani que. 19 Ngue runi gúdxicabe Moisés: «Guníʼ pur laadu ne zucaʼdiágadu lii, peru cadi guiniʼné Dios laadu, cadi málasi gátidu». 20 Para gudxi Moisés guidxi que: «Cadi guidxíbitu, purtiʼ maʼ beeda Dios ni dxandíʼ para guʼyaʼ pa zuzuubatu stiidxaʼ, ti zacá cadi gusaana de guidxíbitu laabe ne cadi gucheetu». 21 Ngue runi qué nidxiña guidxi que dani que, peru Moisés bidxiña ra nuu za nacahui que, ra nuu Dios ni dxandíʼ.
22 Óraque ná Jehová rabi Moisés: «Ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gábiluʼ ca israelita: “Laapetu maʼ biiyatu maʼ gunieniáʼ laatu dede guibáʼ. 23 Cadi guzaʼtu dios de plata para guni adorartu laacaʼ aparte de naa. Laaca cadi guzaʼtu dios de oro. 24 Bizáʼ ti altar de yu para naa. Luni zaguíxheluʼ ca ofrenda ni riaʼquiʼ stiluʼ, ca sacrificiu de paz,* ca dendxuʼ ne ca vaca stiluʼ. Ratiica si gacalaʼdxeʼ guietenaláʼdxicabe laʼyaʼ,* ziaaʼ ra nuuluʼ ne zaguaaʼ ndaayaʼ lii. 25 Pa gúniluʼ ti altar de guié para naa la? cadi gúniluʼ ni né guié ni biganécabe herramienta. Purtiʼ pa iquiiñeluʼ cincel para gúniluʼ ni, maʼ qué zacaadiáʼ ni.* 26 Laaca cadi gúniluʼ escalón lu altar stinneʼ, para cadi guihuinni ca parte stiluʼ ora quíbaluʼ luni”.
21 »Ne laaca naquiiñeʼ gábiluʼ laacabe ca decisión* stinneʼ ora guizaaca ca cosa riʼ:
2 »Pa siluʼ ti esclavu hebreu, xhoopaʼ iza zúnibe dxiiñaʼ de esclavu, peru ra guizaa gadxe iza ziaanabe libre sin quíxebe gastiʼ. 3 Pa stúbibe yendabe, laasibe guireebe. Peru pa maʼ bichaganabe ora yendabe, zareenebe xheelabe. 4 Pa gudii xpixuaanabe laabe ti gunaa para guichaganabe ne gapa gunaa ca xiiñibe, sti’ xpixuaanabe gunaa ca ne ca xiiñibe, nga runi ora gaca esclavu ca libre zaree stubi. 5 Peru pa qué gusaana de guiníʼ esclavu ca “Qué gapaʼ gana gacaʼ libre, purtiʼ nadxieeʼ xpixuaanaʼ, xheelaʼ ne ca xiiñeʼ”, 6 zuchiña xpixuaanabe laabe nezalú Dios ni dxandíʼ. Óraque ziné laabe ra nuu puertaʼ o ra nuu marcu stiʼ puertaʼ ne zaguiide diágabe né ti punzón. Zacá zeeda gácabe esclavu stiʼ biaʼ dxi guibánibe.
7 »Pa gutoo ti hombre ti xiiñidxaapaʼ para gaca esclava, qué zaca baʼdudxaapaʼ ca libre cásica rizaaca ti hombre ni raca esclavu. 8 Pa hombre ni siʼ baʼdudxaapaʼ riʼ qué guichaganáʼ laabe, purtiʼ qué riuulaʼdxiʼ laabe ne guidxela tu siʼ laabe, qué zanda diʼ gutoobe gunaa ca lu ti hombre de sti guidxi, purtiʼ maʼ biʼniʼ traicionarbe gunaa ca. 9 Pa cuibe baʼdudxaapaʼ riʼ para ti xiiñibe hombre, naquiiñeʼ guni tratarbe laa casi ti xiiñidxaapabe. 10 Pa guyubi hombre ca sti xheelaʼ, cadi naquiiñeʼ gusaana de gudii biaʼ naquiiñeʼ go primé xheelaʼ, nin ca lari ni gácube ne nin ni runi deber gudii laabe.* 11 Pa qué naʼ hombre ca gudii guionnaʼ cosa ca gunaa ca, óraque ziaana gunaa ca libre sin quixe.
12 »Pa gueeda guniná tuuxa ti hombre ne gatiʼ hombre ca la? naquiiñeʼ gatiʼ hombre ni biiti ca. 13 Peru pa biitibe hombre ca ne cadi gucuá íquebe ñúnibe ni ne bidii Dios ni dxandíʼ lugar guizaaca ni, zanda guxooñebe ne chebe lugar ra chigulueeʼ lii. 14 Pa guidxiichiné ti hombre xhamigu* ne guuti laabe purtiʼ zacá guníʼ ique guni ni, naquiiñeʼ gatiʼ hombre ca neca de lu altar stinneʼ cueeluʼ laabe. 15 Ni uguu golpe bixhoze o jñaa la? naquiiñeʼ gatiʼ.
16 »Pa guni secuestrar tuuxa ti hombre ne gutoo laabe o gánnacabe laa naaze hombre ca, naquiiñeʼ gatiʼ.
17 »Pa tuuxa guni maldecir* bixhoze o jñaa, naquiiñeʼ gatiʼ.
18 »Pa tinde caadxi hombre ne tobi de laacabe guniná xhamigu né ti guié o né puño* ne qué gatiʼ hombre riʼ peru qué ganda saʼ, naquiiñeʼ gúnitu ndiʼ: 19 pa ganda guiásabe ne iquiiñebe bastón para sabe, qué zaca castigar hombre ni bininá laabe; ni naquiiñeʼ si gúnibe nga, quíxebe hombre gucaná ca biaʼ tiempu guiaana sin guni dxiiñaʼ dede ora guianda.
20 »Pa uguu ti hombre palu esclavu o esclava stiʼ ne gueeda gati hombre o gunaa ca lu nabe, naquiiñeʼ quixe hombre ca pur ni biʼniʼ. 21 Peru pa qué gatiʼ binni ca ne guibani ti dxi o chupa gubidxa, cadi naquiiñeʼ quixe hombre ca pur ni biʼniʼ, purtiʼ hombre ca guzíʼ laabe né bueltu stiʼ.
22 »Pa cadinde caadxi hombre ne guninácabe ti gunaa ni nacaxiiñiʼ, ne gueeda gapa gunaa ca xiiñiʼ ante guizaa beeu stiʼ* peru guirutiʼ gatiʼ,* ni napa donda ca naquiiñeʼ quixe biaʼ guinabaʼ xheelaʼ gunaa ca laa pur ni biʼniʼ. Naquiiñeʼ quíxebe biaʼ quixheʼ ca juez. 23 Peru pa gatiʼ tuuxa,* naquiiñeʼ gudiicabe guendanabani pur guendanabani,* 24 guielú pur guielú, laya pur laya, náʼ pur náʼ, ñee pur ñee, 25 ni guzaaquiʼ laaca ziaʼquiʼ, ni guchuuguʼ laaca zaruuguʼ, golpe pur golpe.
26 »Pa gueeda guniná ti hombre guié lú esclavu o esclava stiʼ ne guicheepaʼ lú, naquiiñeʼ gúnibe esclavu ca libre pur guié lú ni bicheepaʼ ca. 27 Ne pa gudiibe ti golpe esclavu o esclava stibe ne guiaaxha ti laya, naquiiñeʼ gúnibe esclavu ca libre pur laya ni biaaxha ca.
28 »Pa cuʼ xcachu ti toro ti hombre o ti gunaa ne gatiʼ binni ca, naquiiñeʼ guchatu guié toro ca de ra gatiʼ ne cadi goto xpeelame. Peru qué zaca castigar xpixuaanaʼ toro ca. 29 Yanna, pa maruʼ huaguu xcachu toro ca binni ne qué ñapa xpixuaaname laame, neca maʼ gúdxicabe laa gapa’ laame, ne gueeda guuti toro ca ti hombre o ti gunaa, naquiiñeʼ guchatu guié toro ca ne laaca naquiiñeʼ guutitu xpixuaaname. 30 Pa guinábacabe xpixuaaname gudii xiixa para cadi gatiʼ,* naquiiñeʼ quíxebe biaʼ tiica si guinábacabe laabe para guilá xquendanabánibe. 31 Pa cuʼ xcachu toro ca ti hombrehuiiniʼ o ti dxaapahuiiniʼ, naquiiñeʼ gaca juzgar xpixuaanaʼ toro ca modo maʼ gudixheʼ gúnitu ni. 32 Ne pa cuʼ xcachu toro ca ti esclavu o ti esclava, naquiiñeʼ quixe xpixuaaname 30 siclo* xpixuaanaʼ esclavu ca, ne naquiiñeʼ guchatu guié toro ca dede ra gatiʼ.
33 »Pa guxheleʼ ti hombre ruaaʼ ti barranca o caañebe ti barranca ne qué guchiibe ruaani, ne gueeda guiaba ti toro o ti burru ndaanini, 34 naquiiñeʼ quixe hombre biʼniʼ barranca ca pur laame. Naquiiñeʼ quíxebe saca maniʼ ca xpixuaaname, ne ziaananebe maniʼ ni gutiʼ ca. 35 Pa gueeda guniná toro stiʼ ti hombre toro stiʼ stobi ne gueeda gati toro ca, naquiiñeʼ gutoocabe toro nabani ca ne guindaacabe sácame lúcabe. Laaca naquiiñeʼ guindaacabe maniʼ ni guti ca lúcabe. 36 O pa maca nánnacabe maruʼ huaguu xcachu toro ca peru qué ñapa xpixuaaname laame, naquiiñeʼ gudiibe toro pur toro para quíxebe ne ziaananebe toro ni gutiʼ ca.
22 »Pa cuanaʼ ti hombre ti toro o ti dendxuʼ ne despué gutoo laame o guuti laame, naquiiñeʼ gudii gaayuʼ toro pur toro ca ne tapa dendxuʼ pur dendxuʼ ca.
2 »(Pa guinaazecabe ti gubaanaʼ ziyuu ra lidxi binni huaxhinni ne chuʼ tu guniná ne guuti laabe, binni ni guuti laabe ca qué gapa donda pur rini bixii ca. 3 Peru pa guizaaca ni despué de guirá gueelaʼ, binni ni guuti laabe ca napa donda pur rini bixii ca).
»Naquiiñeʼ quixe gubaanaʼ ca pur ni gulaʼnaʼ. Pa qué gápabe ni quíxebe, óraca naquiiñeʼ guidoobe para quíxebe ni guláʼnabe ca. 4 Pa guihuinni nabániruʼ toro, burru o dendxuʼ ni guláʼnabe ne laabe nápabe laame, naquiiñeʼ gudiibe doble pur laame.
5 »Pa chiné tuuxa ca maniʼ stiʼ chitocaʼ lu ti layú o lu ti layú ra zuhuaa yaga uva ne gudiibe lugar gócame lu layú stiʼ sti binni, naquiiñeʼ quíxebe ni gudó ca maniʼ stibe ra gudiibe de ni jma galán ni nápabe lu layú stibe o lu layú ra nápabe yaga uva.
6 »Pa gucaaguí tuuxa guiʼxhiʼ ne saʼ bele ca lade yaga guichi, ne tídini lu layú ra nexheʼ guixi ni liibi o ugaandani biidxiʼ ni caʼruʼ guidopa ni nuu lu layú o guzaaquini guiráʼ ni nuu lu layú ca, napa xidé quixe binni ni biʼniʼ bele ca guiráʼ ni guyaʼquiʼ lu layú ca.
7 »Pa gudii ti hombre bueltu o intiica si cosa xhamigu* para gapa’ ni peru cuánacabe ni ra lidxi, pa guidxélacabe gubaanaʼ ca, naquiiñeʼ gudii gubaanaʼ ca doble pur laani. 8 Peru pa qué guidxélacabe gubaanaʼ ca, naquiiñeʼ chinécabe dueñu stiʼ yoo ca nezalú Dios ni dxandíʼ para guihuinni pa laabe biaananebe ca cosa stiʼ xhamígube o pa coʼ. 9 Cada biaje ugaanicabe donda ique tuuxa purtiʼ canacaa xiixa ni cadi stiʼ —gácani ti toro, ti burru, ti dendxuʼ, ti lari rácucabe o intiica si cosa ni biniti ne guiníʼ tuuxa «¡Stinneʼ ni!»—, naquiiñeʼ chinécabe guendanagana riʼ nezalú Dios ni dxandíʼ. Óraque zusihuinni Dios tu napa donda, ne ni napa donda ca naquiiñeʼ quixe xhamigu doble pur ni gucuaa.
10 »Pa guinabaʼ ti hombre xhamigu gapagá burru stibe, ti toro, ti dendxuʼ o intiica si maniʼ ni nápabe ra lídxibe ne gueeda gati maniʼ ca, guichiitaʼ ñeeme o chiné tuuxa laame ne guirutiʼ tu ñuuyaʼ, 11 ni cayapa maniʼ ca, napa xidé guni jurar nezalú Jehová qué gapa donda pur ni bizaaca maniʼ ca. Naquiiñeʼ guicaa xpixuaanaʼ maniʼ ca juramentu stibe ne qué zaguixe hombre ca gastiʼ. 12 Peru pa lu nabe nuu maniʼ ca ora guláʼnacabe laame, naquiiñeʼ quíxebe xpixuaanaʼ maniʼ ca. 13 Ne pa guxuuxe ti maniʼ duxhuʼ maniʼ ca, óraque naquiiñeʼ chinebe ca pedazu stime ni biaana ca para gusihuínnibe dxandíʼ biiti ti maniʼ laame. Cadi naquiiñeʼ quíxebe pur ti maniʼ ni bixuuxe ti maniʼ duxhuʼ.
14 »Yanna, pa quiʼñeʼ tuuxa ti maniʼ stiʼ xhamigu ne guichiitaʼ ñeeme o gátime ne qué guinni dueñu stime, hombre ni gudiiñeʼ laame ca naquiiñeʼ quixe pur laame. 15 Peru pa nuu xpixuaaname raqué, qué zaguixe diʼ hombre ca gastiʼ. Peru pa caguíxebe saca caquiiñebe maniʼ ca ne gueeda gácame xiixa, maʼ qué zaguíxebe gastiʼ pur laame.
16 »Pa gacalaʼdxiʼ ti hombre gucuudxi ti binnidxaapaʼ ni qué gapa compromisu né sti hombre ne gatané laabe, napa xidé quíxebe pur baʼdudxaapaʼ ca para guichaganabe laa. 17 Peru pa qué naʼ bixhoze baʼdudxaapaʼ ca gudii laabe hombre ca, laaca si naquiiñeʼ quixe hombre ca saca baʼdudxaapaʼ ca.
18 »Pa chuʼ ti bruja ládetu naquiiñeʼ guutitu laa.
19 »Tutiica si chuʼné* ti maniʼ naquiiñeʼ gatiʼ.
20 »Tutiica si gudii sacrificiu para xcaadxi dios lugar de guni ni para Jehová si naquiiñeʼ gatiʼ.*
21 »Cadi guni tratarluʼ mal ne cadi guquichinaluʼ binni de sti guidxi, purtiʼ laatu laaca gúcatu binni de sti guidxi dxi guyuutu Egipto.
22 »Cadi guni tratartu mal ca viuda ninca ca xcuidi ni maʼ guti bixhoze. 23 Pa guninaluʼ laacabe ne guinábacabe naa gacaniáʼ laacabe, dxandíʼ peʼ zunadiagaʼ laacabe. 24 Óraque guizáʼ zadxiicheniáʼ laatu ne zuuteʼ laatu né espada. Ziaana xheelatu viuda ne ziaana ca xiiñitu sin bixhózecaʼ.
25 »Pa gutiiñeluʼ bueltu ti pobre* de xquidxeʼ, ni nuu ládetu, cadi naquiiñeʼ gúniluʼ casi runi ca ni rutiiñeʼ bueltu.* Cadi naquiiñeʼ guquíxeluʼ laabe interés.
26 »Pa yetixhe xhamíguluʼ prenda ti lari stiʼ ra nuuluʼ, naquiiñeʼ gudxiguétaluʼ ni laabe ante guiaaziʼ gubidxa. 27 Purtiʼ nga si nga lari ni nápabe para guchaa xcuérpube. Yanna, ¿xi guiréndabe ora chigásibe yaʼ? Ora guinábabe naa gacaniáʼ laabe, dxandíʼ peʼ zunadiagaʼ laabe purtiʼ riaʼyaʼ binni.
28 »Cadi guni maldecirluʼ* Dios ne cadi guni maldecirluʼ nin ti xaíque stiʼ xquídxiluʼ.
29 »Ora guindísaluʼ stale cosecha ne cueeluʼ ziáʼ vinu ne aceite ndaaniʼ ca lagar* stiluʼ, cadi guiuubaʼ ladxidoʼloʼ ora gudiiluʼ de laacani para ofrenda. Naquiiñeʼ gudiiluʼ naa baʼduʼ primé stiluʼ. 30 Ne ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gúniluʼ toro ne dendxuʼ stiluʼ: naquiiñeʼ gusaanaluʼ maniʼ ca gadxe gubidxa né jñaame, peru lu xhono gubidxa ca zudiiluʼ laame naa.
31 »Naquiiñeʼ gusihuínnitu nácatu guidxi santo* stinneʼ. Ne pa guidxélatu ti maniʼ ni bixuuxe maniʼ duxhuʼ lu layú, cadi goto beela stime. Naquiiñeʼ gulaatu ni lu biʼcuʼ.
23 »Cadi saluʼ guiniʼluʼ ti cosa ni cadi dxandíʼ. Cadi gacaneluʼ ti binni malu para guiniʼtu xiixa ni guniná stobi. 2 Cadi chinándaluʼ ra zeʼ stale binni para gúniluʼ cosa malu, ne cadi guiniʼluʼ ti cosa ni cadi jneza lu ti juiciu para si guni apoyarluʼ ni caníʼ stale binni. 3 Biʼniʼ juzgar jneza ti pobre. Cadi tisi pobre laa gacaneluʼ o guninaluʼ laa.
4 »Pa guidxélaluʼ toro o burru ni biniti stiʼ enemigu stiluʼ, naquiiñeʼ gudxiguétaluʼ laame laabe. 5 Pa gúʼyaluʼ biaba burru stiʼ tuuxa ni nanalaʼdxiʼ lii purtiʼ nuame ni nanaa, cadi gusaanaluʼ binni ca stubi. Naquiiñeʼ gacaneluʼ laabe guiasa maniʼ ca.
6 »Cadi guchaaluʼ xiixa cosa ni guiniʼluʼ para si gacaneluʼ o guninaluʼ ti binni pobre ni nabeza ládetu ora cayaca juzgar.
7 »Cadi gacaneluʼ ca binni ni caníʼ ni cadi dxandíʼ ora cayaca juzgar tuuxa, ne cadi gacaneluʼ para gatiʼ tuuxa ni qué gapa donda ne ni runi jneza, purtiʼ qué zanieeʼ jneza runi* ti binni malu.
8 »Cadi gudiiluʼ lugar sícabe lii, purtiʼ rusicheepaʼ bueltu lú ca hombre ni nuu xpiaaniʼ ne rucaani ca binni ni runi ni jneza guiniʼcaʼ cosa ni cadi jneza.
9 »Cadi guquichinaluʼ binni de sti guidxi. Laatu nánnatu ximodo nga xpida binni ora nabeza sti guidxi, purtiʼ zacá bibánitu dxi guyuutu Egipto.
10 »Xhoopaʼ iza zudxiibaluʼ ne zandísaluʼ cosecha lu layú stiluʼ. 11 Peru lu gadxe iza ca qué zudxiibaluʼ gastiʼ luni, zudiiluʼ lugar guiziiláʼdxini. Zo ca binni pobre de xquídxiluʼ ni gudii luni, ne ni gusaanacabe la? para go ca maniʼ guiʼxhiʼ ni. Laaca ngueca naquiiñeʼ gúniluʼ né ca yaga uva ne ca yaga olivo stiluʼ.
12 »Zúniluʼ dxiiñaʼ xhoopaʼ gubidxa, peru lu gadxe gubidxa ca qué zúniluʼ dxiiñaʼ para guiziilaʼdxiʼ toro ne burru stiluʼ ne para guibiguetaʼ stipa stiʼ xiiñiʼ esclava stiluʼ ne binni de sti guidxi ni runi xhiiñaluʼ.
13 »Lagucaa ique gúnitu guiráʼ ni maʼ gudxeʼ laatu. Cadi guzeetetu lá xcaadxi dios; cadi lica guiniʼtu lácabe.
14 »Guiráʼ iza naquiiñeʼ gúniluʼ chonna saa para naa. 15 Zúniluʼ Saa stiʼ ca Pan Sin Levadura. Ne casi maca bineʼ mandar lii gúniluʼ, gadxe gubidxa zoloʼ pan ni qué gapa levadura dxi nexheʼ gácani lu beeu abib,* purtiʼ dxi ca nga bireeluʼ de Egipto. Guirutiʼ zadxiña ra nuaaʼ xiee náʼ. 16 Laaca naquiiñeʼ gúniluʼ Saa stiʼ Cosecha* ora guindísaluʼ ca primé ni gudii lu layú stiluʼ,* ca ni bitópaluʼ lu layú ra bíʼniluʼ dxiiñaʼ. Ne laaca zúniluʼ Saa stiʼ ca ni Bidopa* ra maʼ ziluxe iza, ora gutópaluʼ ni bidii layú ra bíʼniluʼ dxiiñaʼ. 17 Chonna biaje lu ti iza, guiráʼ ca hombre stiluʼ zuzuhuaacaʼ nezalú Señor ni dxandíʼ, Jehová.
18 »Ora gudiiluʼ ti sacrificiu naa, cadi gudiiluʼ rini stiʼ sacrificiu ca né ti cosa ni napa levadura. Ne cadi gusaanaluʼ para sti dxi za stiʼ ca sacrificiu ni chigudiiluʼ naa lu ca saa stinneʼ.
19 »Naquiiñeʼ chineluʼ ca primé de ni jma galán ni rudii lu layú stiluʼ* ra lidxi Jehová, Dios stiluʼ.
»Cadi gusindaabiluʼ ti chivuhuiiniʼ ndaani’ leche sti’ jñaame.
20 »Chiguseendaʼ ti ángel sániru nezaluluʼ para gapa’ lii neza zeluʼ ne chiné lii lugar ni maʼ guluaaʼ listu. 21 Bicaadiaga laabe ne bizuubaʼ stiidxabe. Cadi gucaaluluʼ laabe purtiʼ qué zuni perdonarbe lii pa gucheeneluʼ laabe, purtiʼ nuu laʼyaʼ* luguiabe. 22 Pa gúniluʼ casi peʼ gábibe lii, ne gúniluʼ guiráʼ ni gabeʼ lii, zacaʼ enemigu stiʼ guiráʼ ca enemigu stiluʼ ne zucaaluáʼ ca ni cucaalú lii. 23 Purtiʼ zazániru ángel stinneʼ nezaluluʼ ne ziné lii ra nuu ca amorreu, ca hitita, ca perizita, ca cananeu, ca heveu ne ca jebuseu, ne naa zuniteluáʼ laacabe. 24 Cadi guzuxíbiluʼ nezalú ca dios stícabe ne cadi gudiiluʼ lugar gucuudxicabe lii para guni adorarluʼ cani, ne cadi gúniluʼ ni rúnicabe, sínuque naquiiñeʼ gunideluʼ ca bidóʼ stícabe ne gunideluʼ ca columna ni runi adorárcabe. 25 Naquiiñeʼ guni adorartu* Jehová Dios stitu, ne laa zaguu ndaayaʼ pan ne nisa stitu. Ne naa zuxheleʼ intiica guendahuará de laatu. 26 Qué zadidixiiñiʼ ca gunaa de xquídxiluʼ ne qué zácacaʼ estéril. Ne zudieeʼ lugar guibániluʼ xadxí.
27 »Zucaaʼ ca guidxi ca guidxíbicaʼ naa ante chindaluʼ ra nuucaʼ, ne qué zadxélacaʼ xi gúnicaʼ ora gúʼyacaʼ lii ne zucaaʼ guiráʼ ca enemigu stiluʼ guxooñecaʼ de lii ora guneʼ ganar laacaʼ.* 28 Ante chindaluʼ, zusaanaʼ ca enemigu stiluʼ sin gana,* ne pur nga zuxooñeʼ ca heveu, ca cananenu ne ca hitita nezaluluʼ. 29 Qué zabeediáʼ laacabe de nezaluluʼ lu ti iza si, para cadi guiaana guidxilayú riʼ sin binni ne para cadi guidale maniʼ duxhuʼ ni guniná lii. 30 Chaahuiʼ chaahuiʼ zabeeʼ laacabe nezaluluʼ dede ora gácaluʼ stale ne guicaaluʼ layú ca.
31 »Zuneʼ chindá límite stiʼ xquídxiluʼ dede lu nisadóʼ Xiñáʼ hasta lu nisadóʼ stiʼ ca filisteu ne dede lu desiertu hasta guiiguʼ Éufrates, purtiʼ zudieeʼ ca binni de guidxi ca laatu, ne lii zaládxiluʼ laacabe de ra nuuluʼ. 32 Cadi gúniluʼ ti acuerdu né laacabe ne ninca né ca dios stícabe. 33 Ne cadi cuézacabe ndaaniʼ xquídxiluʼ, para cadi gucaacabe lii gucheeneluʼ naa. Pa guni adorarluʼ* ca dios stícabe, dxandíʼ peʼ zácani ti trampa para lii».
24 De raqué gúdxibe Moisés: «Gudxiʼbaʼ ra nuu Jehová ne dané Aarón, Nadab, Abihú ne 70 hombre huaniisi* de Israel, ne dede zitu laguzuxibi. 2 Moisés si zanda guidxiña ra nuu Jehová. Xcaadxi hombre ca cadi naquiiñeʼ guidxíñacaʼ, ne cadi naquiiñeʼ quibaʼ guidxi ca né laabe».
3 Óraque yetidxi Moisés guidxi que guiráʼ ni maʼ guníʼ Jehová ne guiráʼ ca decisión* stibe. Ne guidubi guidxi que bicabi: «Nuudu dispuestu gúnidu guiráʼ ni maʼ guníʼ Jehová». 4 Ngue runi bicaa Moisés guiráʼ ni guníʼ Jehová. De raqué biásabe tempranu ne bicuibe ti altar ñee dani que ne gundísabe 12 columna biaʼ ca 12 tribu stiʼ Israel. 5 Despué gulibe hombre joven de Israel, ne laacaʼ bidiicaʼ ofrenda ni riaʼquiʼ ne biiticaʼ toro para gudiicaʼ laacame casi sacrificiu de paz para Jehová. 6 Óraque bitopa Moisés galaa de rini stícame ndaaniʼ caadxi tazón ne birúbabe xcalaa que lu altar que. 7 Últimu la? gucuaabe libru ra cá acuerdu ni bíʼnicabe ne biindabe ni reciu para gunadiaga guidubi guidxi que ni. De raqué, guníʼ ca binni que: «Nuudu dispuestu gúnidu guiráʼ ni maʼ guníʼ Jehová ne zuzúʼbadu stiidxabe». 8 Ngue runi biruba Moisés rini que luguiáʼ guidxi que, ne gúdxibe laacaʼ: «Ndiʼ nga rini stiʼ acuerdu ni maʼ biʼniʼ Jehová né laatu casi ná ca diidxaʼ ni zeeda raríʼ».
9 De raqué gudxiʼbaʼ Moisés, Aarón, Nadab, Abihú ne 70 hombre huaniisi de Israel lu dani que 10 ne biiyacabe Dios stiʼ Israel. Ra nuxhatañeebe que ruluiʼni ti pisu de guié zafiro, nayáʼnini casi guibáʼ. 11 Ne qué ñuninabe ca hombre risaca stiʼ Israel riʼ. Laacabe biiyacabe Dios ni dxandíʼ lu ti visión, ne gudócabe ne güéʼcabe.
12 Yanna, gudxi Jehová Moisés: «Gudxiʼbaʼ ra nuaaʼ lu dani ca ne biaana racá. Chigudieeʼ lii ca tabla de guié ne ca ley ne ca mandamientu ni chigucaaʼ para gusiideʼ guidxi riʼ». 13 Para guyuu Moisés listu ne Josué, hombre ni racané laabe. Ne gudxiʼbaʼ Moisés lu dani stiʼ Dios ni dxandíʼ. 14 Peru ante la? gúdxibe ca hombre huaniisi que: «Lacueza raríʼ dede ora guibiguétadu. Ziaana Aarón ne Hur ra nuutu, laché ra nuucabe pa gapa tuuxa xiixa guendanagana ni caquiiñeʼ gaca juzgar». 15 De raqué gudxiʼbaʼ Moisés lu dani que, ne nuchii za que ni.
16 Qué nixeleʼ poder stiʼ Jehová de lu dani Sinaí, ne bichii za que ni xhoopaʼ gubidxa. Lu gadxe gubidxa que, guniʼné Dios Moisés dede lu za que. 17 Ne ca israelita ni cayuuyadxí lu dani que, biiyacaʼ poder stiʼ Jehová casi ti bele ni cunitilú ique dani que. 18 Óraque guyuu Moisés lade za que ne gudxíʼbabe lu dani que, ne biaanabe raqué 40 dxi ne 40 gueelaʼ.
25 Ne gudxi Jehová Moisés: 2 «Gudxi ca binni de Israel gudiicaʼ de ni nápacaʼ para naa. Tutiica si gacalaʼdxiʼ gudii xiixa naa de guidubi ladxidóʼ la? laguicaa ni. 3 Ndiʼ nga ca cosa ni zanda gudiicabe ni naquiiñeʼ guicaatu: oro, plata, cobre, 4 hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini, lari de lino de ni jma galán, guichaladi chiva, 5 guidiladi dendxuʼ barracu dieʼ naxiñáʼ, guidiladi foca, yaga acacia, 6 aceite para ca lámpara, ne aceite rindáʼ naxhi* para gaca preparar aceite santo* ne para gaca inciensu* ni rindáʼ naxhi, 7 ne guié de ónice ne xcaadxi guié para guicá lu efod* ne lu pectoral.* 8 Naquiiñeʼ gúnicabe ti lugar para guni adorárcabe naa, ne naa zabezaʼ ládecabe. 9 Naquiiñeʼ gúnicabe tabernáculo* riʼ ne guiráʼ ca cosa stini casi diseñu ni chigulueeʼ lii.
10 »Naquiiñeʼ gúnitu ti arca* de yaga acacia de chupa codo* arondaʼ de ziuulaʼ, ti codo arondaʼ de xilaga ne ti codo arondaʼ de nasoo. 11 De racá naquiiñeʼ guni forrarluʼ ni de oro puru pur dentru ne pur fuera. Laaca naquiiñeʼ gúniluʼ ti moldura de oro guidubi vuéltani. 12 Biʼniʼ tapa argolla de oro ni guca fundir ne bicaa cani luguiáʼ de guidapaʼ ñee arca ca: chupa argolla ti ladu ne xhupa argolla sti ladu. 13 Laaca naquiiñeʼ gúniluʼ vara de yaga acacia ne guni forrarluʼ cani de oro. 14 Naquiiñeʼ gutiidiluʼ ca vara ca ndaaniʼ ca argolla ni cá cueʼ Arca ca para ganda guácabe ni. 15 Naquiiñeʼ guiaana ca vara ca ndaaniʼ ca argolla stiʼ Arca ca. Cadi naquiiñeʼ guireecani. 16 Ne ndaaniʼ Arca ca naquiiñeʼ cu’lu’ ca tabla sti’ Testimonio.*
17 »Ne laaca naquiiñeʼ gúniluʼ tapa stini de oro puru, de chupa codo arondaʼ de ziuulaʼ ne ti codo arondaʼ de xilaga. 18 Naquiiñeʼ gúniluʼ chupa querubín de oro. Napa xidé guzaʼluʼ cani né martíu lu guiropaʼ ladu neza ziuulaʼ tapa ca. 19 Biʼniʼ ca querubín ca lu guiropaʼ punta tapa ca, tobi cada punta. 20 Naquiiñeʼ guchiaa ca querubín ca guiropaʼ xhiaacaʼ luguiáʼ para guchiica’ tapa ca. Naquiiñeʼ chuʼ tobi frente de stobi ne guyadxícani lu tapa ca. 21 Ne lii naquiiñeʼ quíxheluʼ tapa ca lu Arca ca, ne ndaaniʼ Arca ca zaguuluʼ ca tabla stiʼ Testimonio ni chigudieeʼ lii. 22 Racá nga guihuinneʼ nezaluluʼ ne de luguiáʼ tapa ca zanieniaʼ lii. Ne dede racá, lade guiropaʼ querubín ni nuu lu arca ra riaapaʼ Testimonio* zudieeʼ lii ca mandamientu ni naquiiñeʼ gábiluʼ ca israelita.
23 »Laaca naquiiñeʼ gúniluʼ ti mexaʼ de yaga acacia de chupa codo de ziuulaʼ, ti codo de xilaga ne ti codo arondaʼ de nasoo. 24 Naquiiñeʼ guni forrarluʼ ni de oro puru ne gúniluʼ ti moldura de oro guidubi vuéltani. 25 Guidubi vuéltani guluu ti franja de tapa bicuini* de xilaga ne ti moldura de oro guidubi vuelta franja ca. 26 Laaca zúniluʼ tapa argolla de oro ne bicaa cani cada squina ra cá guidapaʼ ñeeni. 27 Naquiiñeʼ guicá ca argolla ca gaxha de franja stini, ne ndaanini tidiʼ ca vara ni zaquiiñeʼ para guanécabe mexaʼ ca. 28 Naquiiñeʼ gúniluʼ ca vara ca de yaga acacia, guni forrarluʼ cani de oro ne zaquiiñecani para guácabe mexaʼ ca.
29 »Ne laaca naquiiñeʼ gúniluʼ para laani bladuʼ ne copa, laaca naquiiñeʼ gúniluʼ jarra ne tazón para guixiiné ofrenda.* Biʼniʼ cani de oro puru. 30 Ne lu mexaʼ ca, cadi naquiiñeʼ guiaadxaʼ nezaluáʼ pan ni rudiitu para Dios.*
31 »Zúniluʼ ti candelabru de oro puru. Naquiiñeʼ guzaʼluʼ ni né martíu ne gácani de ti pieza si. Zápani ti base, ti eje galaani, zápani nani, xcuuchi, mudu* ne guieʼ. 32 Zaree xhoopaʼ náʼ lu eje ni nuu galaa candelabru ca: chonna náʼ ti ladu ne chonna náʼ sti ladu. 33 Ti ladu ca, cada nani zapa chonna xcuuchi ni napa forma guieʼ almendro, chonna mudu ne chonna guieʼ, ti xcuuchi, ti mudu ne ti guieʼ. Ne sti ladu ca, cada nani zapa chonna xcuuchi ni napa forma guieʼ almendro, chonna mudu ne chonna guieʼ, ti xcuuchi, ti mudu ne ti guieʼ. Zacá nga gaca xhoopaʼ náʼ ni guiree lu eje ni nuu galaa candelabru ca. 34 Ne eje ni nuu galaa candelabru ca zapa tapa xcuuchi ni napa forma guieʼ almendro, tapa mudu ne tapa guieʼ, ti xcuuchi, ti mudu ne ti guieʼ. 35 Luguiáʼ de primé mudu stiʼ eje ca zaree chupa náʼ, luguiáʼ de guiropa mudu stiʼ eje ca zaree xhupa náʼ, ne luguiáʼ de guionna mudu stiʼ eje ca zaree xhupa náʼ. Zacá nga gaca xhoopaʼ náʼ ni guiree lu eje ni nuu galaa candelabru ca. 36 Ca mudu stini, ca nani ne interu candelabru ca naquiiñeʼ gácacani de ti pieza si de oro puru, ne guzaʼluʼ cani né martíu. 37 Lu candelabru ca zúniluʼ gadxe lámpara. Ora guicaguí ca lámpara ca, zuzaanicani lugar ni nuu frente de laani. 38 Ca pinza ne ca braseru* stini naquiiñeʼ gácacani de oro puru. 39 Napa xidé iquiiñeʼ ti talentu* de oro puru para cháʼ candelabru riʼ ne ca herramienta stini. 40 Biiyaʼ gúniluʼ cani casi peʼ diseñu ni bilueeʼ lii lu dani ca.
26 »Zúniluʼ tabernáculo ca né chii ndaa lari ni riquiiñeʼ para gaca yoo de lari de hilu de lino de ni jma galán, hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ ne hilu naxiñáʼ rini, ne zuni bordarluʼ querubín lúcani. 2 Cada ndaa lari ca zapa 28 codo* de ziuulaʼ ne tapa codo de xilaga. Ti medida si zapa guiráʼ ndaa lari ca. 3 Zaguíbaluʼ gaayuʼ ndaa lari ca para gácacani tobi si ne xcaayuʼ ndaa ca laaca zaguíbaluʼ cani para gácacani tobi si. 4 Zúniluʼ ojal de hilu azul guriá últimu lari de ca primé gaayuʼ ndaa lari ni gudíbaluʼ ca, ne laaca zúniluʼ ojal guriá xcaayuʼ ndaa lari ni gudíbaluʼ ca, zápacani ojal para iguiidiʼ guiropaʼ ndaa lari ca. 5 Zúniluʼ 50 ojal guriá lari de gaayuʼ ndaa ca ne laaca zúniluʼ 50 ojal lu sti lari de gaayuʼ ndaa ca, ti guiaana ti ojal frente de sti ojal ne racá iguiidiʼ ca lari ca. 6 Zúniluʼ 50 broche de oro ni zaquiiñeʼ para iguiidiʼ guiropaʼ ndaa lari ca. Zacá zaca tabernáculo ca tobi si.
7 »Ne laaca zúniluʼ lari de guichaladi chiva para guchii tabernáculo ca. Biaʼsi 11 ndaa lari ni riquiiñeʼ para yoo de lari. 8 Cada ndaa lari ca zapa 30 codo de ziuulaʼ ne tapa codo de xilaga. Ti medida si zapa 11 ndaa lari ca. 9 Zaguíbaluʼ gaayuʼ ndaa lari ne aparte zaguíbaluʼ xhoopaʼ ndaa lari ca, ne últimu ndaa ra guiʼdiʼ xhoopaʼ ndaa lari ca zuzeechuluʼ ni para guiaanani frente de tabernáculo ca. 10 De racá zúniluʼ 50 ojal guriá lari de gaayuʼ ndaa ni gudíbaluʼ ca, ne laaca zúniluʼ sti 50 ojal lu sti lari de xhoopaʼ ndaa ni gudíbaluʼ ca, ne racá iguiidiʼ ca lari ca. 11 Zúniluʼ 50 broche de cobre ne zucaaluʼ cani lu ca ojal stiʼ guiropaʼ ndaa lari ca para iguiidicani; zacá zácacani tobi si. 12 Ni riaana de lu lari ni biguiidiʼ ca zándacani. Xcalaa de lari ni guiaana sobra ca zándani atrá de tabernáculo ca. 13 Lu cada ladu ziaana sobra ti codo neza ziuulaʼ lari ca ne zindani dede layú para guchiini tabernáculo ca.
14 »Laaca zúniluʼ ti capa de guidiladi chivu barracu dieʼ naxiñáʼ ni guirenda tabernáculo ca. Ne luguiáʼ de capa riʼ zaguíxheluʼ sti capa de guidiladi foca.
15 »Zúniluʼ armazón rectangular para tabernáculo ca. Naquiiñeʼ gácacani de yaga acacia ne zuzuhuaacani. 16 Cada armazón zapa chii codo de ziuulaʼ ne ti codo arondaʼ de xilaga. 17 Ne cada armazón zapa chupa espiga* xagueteʼ, tobi cueʼ stobi, zacá nga naquiiñeʼ gúniluʼ guiráʼ ca armazón stiʼ tabernáculo ca. 18 Zúniluʼ gande armazón para ladu gueteʼ stiʼ tabernáculo ca, zuyadxícani ladu gueteʼ.
19 »Laaca zúniluʼ 40 base de plata ni napa huecu para cuʼluʼ cani xagueteʼ de gande armazón ca: xagueteʼ de ti armazón ziuu chupa base ra guiaba guiropaʼ espiga stiʼ armazón ca, ne xagueteʼ de xcaadxi armazón ca laaca ziuu chupa base ra guiaba guiropaʼ espiga stícani. 20 Zúniluʼ gande armazón para sti ladu tabernáculo ca, ladu guiaʼ. 21 Laaca zúniluʼ 40 base de plata stícani: xagueteʼ de ti armazón ziuu chupa base ne xagueteʼ de xcaadxi armazón ca laaca ziuu chupa base. 22 Ne para atrá de tabernáculo ca, ladu riaaziʼ gubidxa, zúniluʼ xhoopaʼ armazón. 23 Laaca zúniluʼ chupa armazón ni gaca squina atrá de tabernáculo ca. 24 Zápacani chupa pieza, zuzulúcani xagueteʼ ne zaguiidicani luguiáʼ ra chichuu primé argolla. Zacá nga naquiiñeʼ gaca guiropaʼ armazón riʼ, ne guiropaʼ ni nga gaca squina. 25 Ne ziuu xhono armazón ne zápacani 16 base de plata: xagueteʼ de ti armazón ziuu chupa base ne xagueteʼ de xcaadxi armazón ca laaca ziuu chupa base.
26 »Zúnilu’ barra de yaga acacia: gaayu’ para guinaaze ca armazón ti ladu sti’ tabernáculo ca, 27 gaayu’ para guquiidilu’ ca armazón sti ladu tabernáculo ca ne xcaayu’ para guinaaze ca armazón neza atrá de tabernáculo ca, ladu riaazi’ gubidxa. 28 Barra che’ galaa tabernáculo ca, zieni galaa de ca armazón ca, ne zadíʼdini ti punta hasta sti punta.
29 »Zuni forrarluʼ ca armazón ca de oro ne zúniluʼ argolla de oro ra tidiʼ ca barra stini. Laaca zuni forrarluʼ ca barra ca de oro. 30 Naquiiñeʼ guzaʼluʼ tabernáculo ca casi diseñu ni bilueeʼ lii lu dani ca.
31 »Zúniluʼ ti cortina de hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. Ne zaca bordar querubín luni. 32 Zugaandaluʼ ni lu tapa columna de yaga acacia ni nuu forradu de oro. De oro gaca ca gandxu ra gándani, ne ca columna ca zuzuhuaacani lu tapa base de plata. 33 Zugaandaluʼ cortina ca xagueteʼ de ra nuu ca broche ca, ne zaguuluʼ arca ra riaapaʼ Testimonio ca deche cortina ca. Zuni dividir cortina ca Santo ne Santísimo. 34 Zaguíxheluʼ tapa que ruaaʼ arca ra riaapaʼ Testimonio, ni chichuu ra Santísimo.
35 »Sti ladu de cortina ca* zuzuhuaaluʼ mexaʼ que. Frente de mexaʼ ca zuzuhuaaluʼ candelabru que. Ziaanaʼ mexaʼ ca ladu guiaʼ de tabernáculo ca, ne candelabru ca ziaanani ladu gueteʼ. 36 Para entrada stiʼ tabernáculo ca zúniluʼ ti cortina lu ti telar* de hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. 37 Ne para cortina riʼ zúniluʼ gaayuʼ columna de yaga acacia ni gaca forrar de oro. Zúniluʼ gandxu de oro lu ca columna ca ne gaayuʼ base de cobre ni guca fundir para laacani.
27 »Zúniluʼ altar que de yaga acacia. Zácani cuadradu, zápani gaayuʼ codo* de ziuulaʼ, gaayuʼ codo de xilaga ne chonna codo de nasoo. 2 Ne zúniluʼ ti cachu lu guidapaʼ squina stini. Zaca ca cachu riʼ parte de altar ca. Ne zuni forrarluʼ altar ca de cobre. 3 Laaca zúniluʼ bote para guidopané dé,* ne zúniluʼ pala, tazón, tenedor ne braseru. Guiráʼ herramienta riʼ zácacani de cobre. 4 Laaca zúniluʼ ti parrilla de cobre para altar ca, casi ti malla. Ne naquiiñeʼ gucaaluʼ tapa argolla de cobre lu guidapaʼ squina stini. 5 Zutiidiluʼ malla ca ndaaniʼ altar ca, de ruaani para xagueteʼ ti guiaana malla ca biaʼ galaa de altar ca. 6 Ne laaca naquiiñeʼ gúniluʼ vara de yaga acacia para altar ca ne guni forrarluʼ cani de cobre. 7 Naquiiñeʼ tidiʼ ca vara ca ndaaniʼ ca argolla ni cá guiropaʼ ladu altar ca para guácabe ni. 8 Zaca altar ca casi ti caja ni qué gapa xaʼnaʼ ne zácani de tablón. Zúniluʼ ni casi peʼ biluiʼbe ni lii lu dani que.
9 »Laaca zúniluʼ ti patiu guidubi vuelta tabernáculo ca. Ladu gueteʼ stiʼ patiu ca, ni nudxiilú ladu gueteʼ, zápani ti gayuaa codo de ziuulaʼ ne zápani cortina de hilu de lino de ni jma galán. 10 Zápani gande columna ne gande base* de cobre. Ca gandxu ne ca abrazadera* stiʼ ca columna ca zácacani de plata. 11 Ne ladu guiaʼ zápani ti gayuaa codo de ziuulaʼ ne laaca zápani cortina. Zápani gande columna ne gande base de cobre. Laaca zapa ca columna ca gandxu ne abrazadera de plata. 12 Ne ladu riaaziʼ gubidxa, zapa patiu ca 50 codo de xilaga ne zápani cortina, chii columna ne chii base. 13 Ne para ladu ni riaana neza rindani gubidxa, zapa patiu ca 50 codo de xilaga. 14 Ti ladu entrada stini zapa 15 codo de cortina, chonna columna ne chonna base. 15 Ne sti ladu ca laaca zapa 15 codo de cortina, chonna columna ne chonna base.
16 »Naquiiñeʼ gapa entrada stiʼ patiu ca ti cortina de lari ni raca lu telar* de gande codo de ziuulaʼ, de hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. Zapa entrada ca tapa columna ne tapa base. 17 Guiráʼ columna ni chuʼ guidubi vuelta patiu ca, zápacani abrazadera de plata ne gandxu de plata, peru ca base ca zácacani de cobre. 18 Zapa patiu ca ti gayuaa codo de ziuulaʼ, 50 codo de xilaga. Zaca ca cortina ni cheʼ guidubi vuelta patiu ca de hilu de lino de ni jma galán, zápani gaayuʼ codo de nasoo ne de cobre zaca ca base stini. 19 Laaca de cobre naquiiñeʼ gaca guiráʼ ca herramienta ne ca cosa ni iquiiñeʼ para gaca dxiiñaʼ ndaaniʼ tabernáculo, zaqueca ca staca para tabernáculo ne para patiu ca.
20 »Ne laaca naquiiñeʼ guni mandarluʼ ca israelita guedanecaʼ aceite de oliva* puro para cadi guizuíʼ ca lámpara ca ne chuʼ biaaniʼ. 21 Ne Aarón ne ca xiiñiʼ naquiiñeʼ gaca xcuéntacaʼ ca lámpara ni nuu deche cortina gaxha de Testimonio, ni nuu ndaaniʼ yoo ra raca reunión, naquiiñeʼ gúʼyacabe cadi guizuíʼ ca lámpara ca dede huadxí hasta siadóʼ nezalú Jehová. Ndiʼ nga ti ley ni naquiiñeʼ chinanda ca israelita ne guiráʼ ca xiiñicaʼ ni guibani despué.
28 »De lade guiráʼ ca israelita, bichiña bíʼchiluʼ Aarón ne ca xiiñiʼ para gácabe sacerdote stinneʼ. Ya, Aarón ne ca xiiñiʼ: Nadab ne Abihú, ne Eleazar ne Itamar. 2 Naquiiñeʼ gúniluʼ lari santo para gacuʼ bíʼchiluʼ Aarón, para guni respetar binni laabe ne guihuínnibe sicarú. 3 Guniʼné guiráʼ binni ni nanna guni xiixa dxiiña’, ca ni maʼ bidieeʼ guendabiaaniʼ, ne gudxi laacabe gúnicabe lari para Aarón, ni gusihuinni maʼ gulieeʼ* laabe para ganda gácabe sacerdote stinneʼ.
4 »Ndiʼ nga ca lari* ni gúnicabe: ti pectoral, ti efod, ti túnica sin manga, ti túnica ni napa cuadru lu, ti lari especial ni guixii íquebe* ne ti lari ni guixii ndaanibe. Zúnicabe ca lari santo riʼ para Aarón ne ca xiiñiʼ, ti zacá ganda gácabe sacerdote stinneʼ. 5 Zaquiiñeʼ ca trabajador ni nanna guni ca dxiiñaʼ riʼ oro, hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán.
6 »Zúnicabe efod ca né oro, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. Ne naquiiñeʼ gaca bordarni. 7 Laaca naquiiñeʼ gaca efod ca casi ti mandil de chupa ndaa, ti ndaa delante ne ti ndaa atrá ne naquiiñeʼ iguiidicani lu xíʼquebe. 8 Cinturón de lari ni rinaazeʼ efod ca para cadi guiniibini, laaca naquiiñeʼ gácani de ca material riʼ: oro, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán.
9 »Naquiiñeʼ guicaaluʼ chupa guié de ónice ne gucaaluʼ lá ca xiiñiʼ Israel lúcani. 10 Zucaaluʼ lá xhoopaʼ lu ti guié ne lá xhoopaʼ lu sti guié, según orden gúlecabe. 11 Tuuxa ni nanna guni dxiiñaʼ lu guié naquiiñeʼ gucaa lá ca xiiñiʼ Israel lu guiropaʼ guié ca, casi ricá lu ti sellu. Despué zaguucabe cada guié ndaaniʼ ti base de oro. 12 Zucaaluʼ guiropaʼ guié ca lu xíʼquebe, ra guiʼdiʼ guiropaʼ pieza stiʼ efod ca, zaquiiñecani casi guié para guietenalaʼdxiʼ Dios ca xiiñiʼ Israel. Ziné Aarón lácabe* lu xiʼqueʼ nezalú Jehová para guietenaláʼdxibe ca israelita. 13 Naquiiñeʼ gúniluʼ base de oro 14 ne chupa cadena de oro puru casi torzal. Ne napa xidé guicá cadena ni napa forma torzal lu ca base stiʼ ca guié ca.
15 »Zanábaluʼ ti bordador guni pectoral para juiciu casi efod que, naquiiñeʼ gácani né oro, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. 16 Ora guieechuni, zácani ti cuadru de ti cuarta* de ziuulaʼ ne ti cuarta de xilaga. 17 Zucaaluʼ tapa fila de guié né base stiʼ luni, lu primé fila ca zacá rubí, topacio ne esmeralda. 18 Lu guiropa fila ca zacá turquesa, zafiro ne jaspe. 19 Lu guionna fila ca zacá guié léshem,* ágata ne amatista. 20 Ne lu guidapa fila ca zacá crisólito, ónice ne jade. Guiráʼ guié ca zápacani base de oro. 21 Zacá lá ca 12 xiiñiʼ Israel lu ca guié ca. Cada lá ca nga tobi de ca 12 tribu. Ne lu cada guié ca zacá ti lá casi ricá ni lu ti sellu.
22 »Laaca naquiiñeʼ gúniluʼ cadena tipu trenza para pectoral ca, zácacani casi torzal de oro puru. 23 Zúniluʼ chupa aníu de oro para pectoral ca, ne zucaaluʼ cani lu guiropaʼ squina* stiʼ pectoral ca. 24 Óraca zutiidiluʼ guiropaʼ torzal de oro ca ndaaniʼ guiropaʼ aníu ni cá lu ca squina stiʼ pectoral ca. 25 Naquiiñeʼ tidiʼ guiropaʼ punta stiʼ guiropaʼ torzal ca lu guiropaʼ base stiʼ ca guié ca, ne neza delante gucaaluʼ cani lu ca pieza ni nuu lu xiʼqueʼ efod ca. 26 Laaca zúniluʼ chupa aníu de oro ne zucaaluʼ cani lu guiropaʼ squina xagueteʼ deche pectoral ca. 27 Ne laaca zúniluʼ xhupa aníu de oro cueʼ efod ca lu pieza ni cheʼ delante, guriá ra riguiidiʼ ca pieza stiʼ efod ca, luguiáʼ si de cinturón de lari ca. 28 Para cadi guiniibi pectoral ca de lugar, zadiʼdiʼ ti doo azul ndaaniʼ ca aníu stiʼ pectoral ca ne ndaaniʼ ca aníu stiʼ efod ca. Zacá nga qué zaniibi pectoral ca de lu efod, luguiáʼ de cinturón de lari ca.
29 »Ora chuʼ Aarón ndaaniʼ lugar Santo,* zinebe lá ca xiiñiʼ Israel lu pectoral ni cá ladxidoʼbe para cadi gusiaandaʼ Jehová ca xiiñiʼ Israel. 30 Ndaaniʼ pectoral para juiciu ca zaguuluʼ Urim ne Tumim.* Naquiiñeʼ chúʼcani luguiáʼ de ladxidóʼ Aarón ora chuʼbe nezalú Jehová. Siempre naquiiñeʼ chiné Aarón ca cosa ni riquiiñeʼ para gaca juzgar ca israelita luguiáʼ de ladxidóʼ, ora chuʼbe nezalú Jehová.
31 »Zúniluʼ guidubi túnica sin manga stiʼ efod ca de hilu azul. 32 Zápani ti abiertu galaani para tidiʼ íquebe ne tuuxa ni riguiba zuzeechuʼ guidubi ruaani. Zaca yánnini casi yanni ti coraza ni riquiiñeʼ ca soldadu, para cadi guirézani. 33 Zúniluʼ caadxi granada de hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ ne hilu naxiñáʼ rini ne zugaandaluʼ ni ñee túnica lu dobladíu stini, ne lade chupa granada zugaandaluʼ ti campanahuiiniʼ de oro. 34 Lu guidubi dobladíu stiʼ túnica sin manga ca zugaandaluʼ ti campanahuiiniʼ de oro, ti granada, ti campanahuiiniʼ de oro, ti granada... 35 Naquiiñeʼ gacuʼ Aarón túnica ri’ para ganda guni dxiiñaʼ de sacerdote.* Ne naquiiñeʼ xhídxini ora chuʼbe ndaaniʼ santuariu* nezalú Jehová ne ora guireebe, para cadi gátibe.
36 »Laaca zúniluʼ ti placa ni ruzaaniʼ de oro puru ne casi ricá lu ti sellu zucaaluʼ luni: “Naca Jehová ti Dios Santo”.* 37 Naquiiñeʼ gucaaluʼ ni lu lari especial ni chiguixii íquebe né ti hilu azul, para guiaanani delante. 38 Lucuá Aarón guicá placa ca ne luguiabe guiaba donda stiʼ tutiica ni guni ti pecadu né ca cosa ni bibí para Dios, ca cosa ni cueechú ca israelita para gusigáʼdecaʼ Dios. Cadi naquiiñeʼ guiladiʼ placa ca lucuá Aarón, para chuulaʼdxiʼ Jehová ni guni guidxi ca.
39 »Ne laaca zúniluʼ ti túnica de hilu de lino de ni jma galán ni napa cuadru, ti lari especial ni guixii íquebe de hilu de lino de ni jma galán ne ti lari ni guixii ndaanibe.
40 »Laaca zúniluʼ túnica para ca xiiñiʼ Aarón, lari guixii ndaanicaʼ ne lari ni guixii íquecaʼ para guni respetar binni laacaʼ ne guihuínnicaʼ sicarú. 41 Zugáculuʼ ca lari ca bíʼchiluʼ Aarón ne ca xiiñiʼ. Zundaateluʼ aceite íquecabe, zúnilu’ laacabe sacerdote ne zabeechuluʼ* laacabe para naa. Óraca zeeda gácacabe sacerdote stinneʼ. 42 Ne laaca naquiiñeʼ gúniluʼ calzoncíu de lino para cadi guihuinni ra nácacabe hombre. Naquiiñeʼ guchii ni dxitaxáʼnacabe hasta lu xcóʼrecabe. 43 Naquiiñeʼ gacuʼ Aarón ne ca xiiñiʼ ca lari ca ora chuʼcaʼ ndaaniʼ tabernáculo ne ora guidxíñacaʼ ra nuu altar para gúnicaʼ dxiiñaʼ lugar santo. Zacá qué ziaba donda íquecabe ne qué záticabe. Ndiʼ nga ti ley ni naquiiñeʼ chinándabe ne ca xiiñibe ni guibani despué.
29 »Para gueeda gácacabe sacerdote stinneʼ, naquiiñeʼ gúniluʼ ni chitidxeʼ lii riʼ ti zacá cueechuluʼ laacabe para naa. Gulí ti toro nahuiiniʼ ne chupa dendxuʼ barracu ni qué gapa nin ti defectu. 2 Gucuaaʼ harina de trigu de ni jma galán ne biʼniʼ pan ni qué gapa levadura, pan de rosca ni qué gapa levadura ni gacané aceite ne laaca biʼniʼ galleta nalaseʼ ni qué gapa levadura ni bixuubi aceite lu. 3 Guluu cani ndaaniʼ ti dxumi ne bidii cani casi ofrenda ra gudiiluʼ toro ne guiropaʼ dendxuʼ barracu ca.
4 »Zineluʼ Aarón ne ca xiiñiʼ ra entrada stiʼ tabernáculo* ne zusialuʼ laacabe né nisa. 5 De racá zacaaluʼ ca xhábacabe ne zugáculuʼ Aarón túnica que, zaqueca túnica ni qué gapa manga ni rié xagueteʼ efod, efod ne pectoral. Ne zundiibi dxiichiluʼ cinturón de lari stiʼ efod ca ndaanibe. 6 Zuchéndaluʼ lari especial ca íquebe ne luni zucaaluʼ señal* santo ni gusihuinni maʼ gulieeʼ laabe. 7 De racá zundaateluʼ aceite santo* íquebe para guihuinni maʼ bibibe.
8 »Despué zuchíñaluʼ ca xiiñibe ne zugáculuʼ laacaʼ túnica 9 ne laaca zuxhiiluʼ lari que ndaanicabe —Aarón ne ca xiiñiʼ— ne zuchéndaluʼ lari especial que íquecabe. Lu familia stícabe nga guiree ca ni gaca sacerdote. Ndiʼ nga ti ley ni cusaanaʼ ni naquiiñeʼ chinándacabe. Zacá nga naquiiñeʼ gúniluʼ Aarón ne ca xiiñiʼ sacerdote para gácacaʼ sacerdote stinneʼ.
10 »De racá zineluʼ toro que frente de tabernáculo ne zaguixhenáʼ Aarón ne ca xiiñiʼ íqueme. 11 Biiti toro ca nezalú Jehová, ra entrada stiʼ tabernáculo ca. 12 Gucuaa caadxi rini stiʼ toro ca né bicuininaluʼ ne guxubi ni lu ca cachu stiʼ altar ca. De racá bixhii rini ni biaana ca ñee altar ca. 13 Guleechú guiráʼ za ni nuu lu dooxquiʼme ne za ni nuu lu laʼdxiʼ stime, zaqueca guiropaʼ riñón stime ne za ni nuu lúcani. Zuzaaquiluʼ guiráʼ ndiʼ para guni guʼxhuʼ lu altar ca, 14 peru beela stiʼ toro ca, guidiládime ne xquiʼme zuzaaquiluʼ ni lu bele fuera de campamentu. Ndiʼ nga ti ofrenda pur pecadu.
15 »Óraca zacaalu’ tobi de ca dendxuʼ barracu ca ne zaguixhenáʼ Aarón ne ca xiiñiʼ íqueme. 16 Zuutilu’ dendxuʼ barracu ca ne zurúbalu’ rini stime guiráʼ ladu stiʼ altar. 17 De racá, zugalu’ dendxuʼ barracu ca pur trozo, zaguiibilu’ ca dooxquiʼme ne ca xcaniame, ne ra quíxheluʼ ti trozo cueʼ sti trozo laaca zaguíxheluʼ íqueme. 18 Ne zuzaaquiluʼ interu dendxuʼ barracu ca para gúnini guʼxhuʼ lu altar. Nácani ti ofrenda ni riaʼquiʼ para Jehová, ti ofrenda ni guizáʼ rindáʼ naxhi.* Ndiʼ nga ti ofrenda ni raʼtaʼ lu bele para Jehová.
19 »De racá bichiña sti dendxuʼ barracu ca ne quixhenáʼ Aarón ne ca xiiñiʼ íqueme. 20 Biiti dendxuʼ barracu ca ne bichiña Aarón ne ca xiiñiʼ ne guxubi caadxi rini stime punta diágacabe xagueteʼ ladu derechu, lu bicuiniroʼ nácabe ladu derechu ne lu bicuiniroʼ ñeecabe ladu derechu. Ne biruba rini stime guiráʼ ladu stiʼ altar. 21 Ne gucuaa caadxi rini de lu altar ne caadxi aceite santo* ne biruba ni ladi Aarón ne lu xhaba, zaqueca biruba ni luguiáʼ ca xiiñibe ne lu xhábacaʼ. Zacá zeeda gácabe santo* zaqueca ca xiiñibe, xhábabe ne xhaba ca xiiñibe laaca zácacani santo.
22 »De racá guxha za stiʼ dendxuʼ barracu ca, za stiʼ xcólame, za ni nuu lu ca dooxquiʼme, za ni nuu lu laʼdxiʼ stime, guiropaʼ riñón stime ne za ni nuu lúcani, zaqueca pata stime ladu derechu purtiʼ laame nga ti dendxuʼ barracu ni zudiitu casi ofrenda para ora gaca tuuxa sacerdote. 23 De racá, gucuaa ti pan redondo, ti pan de rosca ni gucané aceite ne ti galleta nalaseʼ de ndaaniʼ dxumi ra nuu ca pan ni qué gapa levadura ni nuu nezalú Jehová. 24 Gudixhe guirani ndaaniʼ náʼ Aarón ne ca xiiñiʼ ne biniibi cani cheríʼ chericaʼ casi ti ofrenda ni riniibi nezalú Jehová. 25 De racá zandísaluʼ ca cosa ca de lu nácabe ne zuzaaquiluʼ cani lu altar, luguiáʼ ofrenda ni riaʼquiʼ. Ndiʼ nga ti ofrenda ni raʼtaʼ lu bele para Jehová, ni guizáʼ rindáʼ naxhi para Jehová.
26 »Yanna, gucuaa xpechu dendxuʼ barracu ni biquiiñeʼ casi ofrenda para gaca Aarón sacerdote ne biniibi ni cheríʼ chericaʼ casi ti ofrenda ni riniibi nezalú Jehová. Ndiʼ nga parte ni gaca tocar lii. 27 Ne lu dendxuʼ ni biquiiñeʼ para gaca Aarón ne ca xiiñiʼ sacerdote, naquiiñeʼ cueechuluʼ* ca parte riʼ: pechu stiʼ ofrenda ni maʼ biniibi ne pata stime ni naca ti parte santo ne ni maʼ biniibi nezalú Dios. 28 Ndiʼ nga ni guicaa Aarón ne ca xiiñiʼ. Laani nga ti regla* ni qué zusaana de chinanda ca israelita, purtiʼ nácani ti parte santo, ne zeeda gácani ti parte santo ni gudii ca israelita. Ndiʼ nga ti parte santo para Jehová de ca sacrificiu de paz ni gudiicabe.
29 »Ca lari santo stiʼ Aarón zacu ca xiiñibe ni despué de laabe ora guilate aceite íquecaʼ ne gácacaʼ sacerdote. 30 Tobi de ca sacerdote xiiñiʼ Aarón ni chuʼ xlugarbe para chuʼ ndaaniʼ tabernáculo ne guni dxiiñaʼ lugar santo, zácube ca lari ca gadxe gubidxa.
31 »De racá zacaaluʼ dendxuʼ barracu ni biquiiñeʼ ora gúcacabe* sacerdote ne zusindaabiluʼ xpeelame ti lugar ni naca santo. 32 Zo Aarón ne ca xiiñiʼ xpeelaʼ dendxuʼ barracu ca ne pan ni nuu ndaaniʼ dxumi ra entrada stiʼ tabernáculo. 33 Laacabe zócabe ca cosa ni biquiiñeʼ ora bixiá pecadu stícabe dxi gúcacabe sacerdote ne bireechúcabe para naa. Peru tuuxa ni qué gapa derechu* cadi naquiiñeʼ go cani, purtiʼ nácacani santo. 34 Pa sti dxi ca guiaanaruʼ beela ni biquiiñeʼ ra gúcacabe sacerdote ne guiaanaruʼ pan, naquiiñeʼ guzaaquiluʼ cani lu bele. Guirutiʼ naquiiñeʼ go cani, purtiʼ nácacani santo.
35 »Zacá nga naquiiñeʼ gúniluʼ né Aarón ne ca xiiñiʼ, casi maʼ bineʼ mandar ni lii. Zaquiiñeluʼ gadxe gubidxa para gúniluʼ laacabe sacerdote. 36 Cada dxi zudiiluʼ ti toro casi ofrenda pur pecadu para guixiá pecadu, zacá zusialuʼ altar ca de pecadu. Ne laaca naquiiñeʼ guxhiiluʼ aceite lu altar ca para gácani santo. 37 Zúniluʼ ofrenda gadxe gubidxa para guixiá pecadu de lu altar ca, ne zabeechuluʼ ni para naa ti gueeda gácani ti altar guizáʼ santo. Guiráʼ tu naca si santo nga naquiiñeʼ canaʼ altar ca.
38 »Ndiʼ nga ni naquiiñeʼ gudiiluʼ casi ofrenda lu altar ca. Cada dxi naquiiñeʼ gudiiluʼ chupa dendxuʼ barracu de ti iza, ne cadi naquiiñeʼ gusaana de gúnitu ni. 39 Primé dendxuʼ barracu nahuiiniʼ ca zudiiluʼ laame siadóʼ ne stobi ca ra maʼ zixhinni.* 40 Ra gudiiluʼ primé dendxuʼ barracu nahuiiniʼ ca, laaca zudiiluʼ chii por ciento stiʼ ti efá* de harina de ni jma galán ni nucha ti cuartu stiʼ ti hin* de aceite de oliva.* Laaca zudiiluʼ ti ofrenda ni rixii de ti cuartu stiʼ ti hin de vinu. 41 Guiropa dendxuʼ barracu nahuiiniʼ ca zudiiluʼ laame ra maʼ zixhinni* juntu né ofrenda de biidxiʼ ne ofrenda ni rixii cásica ni rudiiluʼ siadóʼ. Guiráʼ ndiʼ zácacani ti ofrenda ni guizáʼ rindáʼ naxhi, ti ofrenda ni raʼtaʼ lu bele para Jehová. 42 Zácani ti ofrenda ni riaʼquiʼ ni qué zusaanaʼ de gúnitu ne ni naquiiñeʼ guni guiráʼ generación ni guibani despué ra entrada stiʼ tabernáculo nezalú Jehová. Racá nga guihuinneʼ nezalutu para guinieniáʼ lii.
43 »Racá nga guihuinneʼ nezalú ca israelita, ne pur gloria stinneʼ zaca lugar ca santo. 44 Zabeechuaʼ tabernáculo ne altar ca para naa, ne laaca zabeechuaʼ Aarón ne ca xiiñiʼ para gácacaʼ sacerdote stinneʼ. 45 Naa zabezaʼ lade ca israelita ne zacaʼ Dios sticaʼ. 46 Ne laacabe dxandíʼ peʼ zánnacabe naa nga Jehová, Dios stícabe, ni gulee laacabe de guidxi Egipto para cuezaʼ ládecabe. Naa nga Jehová, Dios stícabe.
30 »Naquiiñeʼ guzaʼluʼ ti altar de yaga acacia para chaquiʼ inciensu. 2 Zácani cuadradu ne zápani ti codo* de ziuulaʼ, ti codo de xilaga ne chupa codo de nasoo. Ti pieza si zaca altar ca ne ca cachu stini. 3 Zuni forrarluʼ luguiani, ca ladu stini ne ca cachu stini de oro puru. Ne zúniluʼ ti moldura de oro guidubi vuéltani. 4 Xagueteʼ moldura ca, zucaaluʼ chupa argolla de oro ti ladu ne xhupa argolla de oro sti ladu. Zaquiiñecani para tidiʼ vara ndaanicani para guácabe ni. 5 Biʼniʼ ca vara ca de yaga acacia ne biʼniʼ forrar cani de oro. 6 Zuzuhuaaluʼ altar ca frente de cortina ni nuu gaxha de arca ra riaapaʼ Testimonio, frente de tapa ni nuu luguiáʼ Testimonio, lugar ra guihuinneʼ nezaluluʼ.
7 »Zuzaaquiʼ Aarón inciensu ni rindáʼ naxhi lu altar ca. Zúnibe guʼxhuʼ luni guiráʼ siadóʼ laga cucaaguibe ca lámpara ca. 8 Ne ra maʼ zixhinni* ora gucaaguí Aarón ca lámpara ca, laaca zuzaaquibe inciensu. Nácani ti ofrenda de inciensu ni zaca guiráʼ dxi nezalú Jehová ne ni naquiiñeʼ guni guiráʼ generación ni guibani despué. 9 Cadi naquiiñeʼ guzaaquitu inciensu ni qué raca deber lu altar ca, ninca ofrenda ni riaʼquiʼ ninca ofrenda de biidxiʼ. Laaca cadi naquiiñeʼ guxhiitu xiixa ofrenda luni. 10 Naquiiñeʼ guni Aarón ofrenda para guixiá pecadu lu altar ca ti biaje lu ti iza. Ne zúnibe ni ora xhúbibe caadxi rini stiʼ ofrenda pur pecadu lu ca cachu stiʼ altar ca para guxhiabe pecadu lu altar ca. Naquiiñeʼ gácani ti biaje lu ti iza ne naquiiñeʼ guni guiráʼ generación ni guibani despué ni. Guizáʼ santo* altar ca para Jehová».
11 De raqué gudxi Jehová Moisés: 12 «Ora gúniluʼ ti censu ne ugábaluʼ ca xiiñiʼ Israel, cada tobi de laacabe naquiiñeʼ gudii xiixa* Jehová para cadi gatiʼ ora gacaʼ censu ca. Zacá qué ziaba ti castigu luguiácabe ora guicá lácabe. 13 Guiráʼ ca ni guicá lá naquiiñeʼ quíxecaʼ galaa siclo,* según siclo ni riquiiñeʼ lugar santo. Gande guerá* nga ti siclo. Galaa siclo nga gudiicabe Jehová. 14 Guiráʼ ca ni guicá lá ne napa gande iza o jma zaguixe biaʼ nexheʼ para Jehová. 15 Cadi naquiiñeʼ gudii ca ricu jma ne cadi naquiiñeʼ gudii ca pobre menu de ti galaa siclo ni chiguiaxa para Jehová ti zacá guilá xquendanabánitu. 16 Ne zacaaluʼ bueltu* ni gudii ca israelita lii, ni gudiicabe para guilá xquendanabánicabe, ne zudiiluʼ ni para gaca dxiiñaʼ ndaaniʼ tabernáculo. Zaquiiñeʼ bueltu riʼ nezalú Jehová para guietenaláʼdxibe de ca israelita ne para guiaxa pur xquendanabánitu».
17 Ne laaca gudxi Jehová Moisés: 18 «Biʼniʼ ti palangana para guiaʼriʼ nácabe ne guiaʼriʼ ñeecabe ne biʼniʼ ti base stini. Guirópacani zácacani de cobre. Ne guluu palangana ca entre yoo ra raca reunión ne altar ca, ne bichá ni de nisa. 19 Racá quibináʼ ne quibiñee Aarón ne ca xiiñiʼ. 20 Ora chúʼcabe ndaaniʼ tabernáculo ne ora guidxíñacabe ra nuu altar para gúnicabe dxiiñaʼ ne para gudiicabe ofrenda ni raʼtaʼ lu bele ne guni guʼxhuʼ para Jehová, naquiiñeʼ quíʼbicabe nácabe ne ñeecabe né nisa. Zacá qué záticabe. 21 Naquiiñeʼ quibinácabe ne quibiñeecabe para cadi gáticabe. Ndiʼ nga ti regla* ni cadi naquiiñeʼ gusaana de chinanda Aarón ne ca xiiñiʼ, guiráʼ generación ni guibani despué».
22 Laaca gudxi Jehová Moisés: 23 «De racá gucuaa ca cosa ni jma rindáʼ naxhi riʼ: gaayuʼ gayuaa siclo de mirra ni nabidxi, ne chupa gayuaa cincuenta siclo de canela ni rindáʼ naxhi, zaqueca chupa gayuaa cincuenta siclo de cálamo ni rindáʼ naxhi 24 ne gaayuʼ gayuaa siclo de casia ni guyuubiáʼ según siclo ni riquiiñeʼ lugar santo, ne ti hin* de aceite de oliva. 25 Zaquiiñeluʼ guiráʼ ca cosa riʼ para gúniluʼ ti aceite santo para guilate ique tuuxa.* Naquiiñeʼ gaca preparar chaahuini.* Zácani ti aceite santo ni guilate ique tuuxa.
26 »Zaquiiñeluʼ ni para guxhiiluʼ aceite lu tabernáculo ne lu arca ra riaapaʼ Testimonio, 27 ne lu mexaʼ ne guiráʼ ca traste stini, lu candelabru que ne guiráʼ ca herramienta stini, lu altar ra riaʼquiʼ inciensu, 28 lu altar ra raca ofrenda ni riaʼquiʼ ne guiráʼ ca herramienta stini ne lu palangana ne base stini. 29 Naquiiñeʼ cueechuluʼ cani para naa ne guizáʼ santo zácacani. Guiráʼ tu naca si santo nga naquiiñeʼ canaʼ cani. 30 Ne zundaateluʼ aceite ique Aarón ne ca xiiñiʼ ne zabeechuluʼ laacabe para gácacabe sacerdote stinneʼ.
31 »Laaca zábiluʼ ca israelita: “Para guiráʼ generación ni guibani despué, ndiʼ nga aceite santo stinneʼ ni guilate ique tuuxa. 32 Guirutiʼ naquiiñeʼ xhubi ni ladi, ne cadi naquiiñeʼ guni preparartu xcaadxi aceite casi laani. Santo ni ne qué zusaana de gácani santo para laatu. 33 Tutiica si binni de ndaaniʼ xquídxitu guni ti aceite rindáʼ naxhi casi laani ne xhubi ni ladi ti binni ni qué gapa derechu* naquiiñeʼ gatiʼ”».
34 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Bichiña ca cosa rindáʼ naxhi riʼ, biaʼca biaʼca naquiiñeʼ gácacani: tini stiʼ estacte, bichuʼ rindáʼ naxhi,* tini gálbano rindáʼ naxhi ne olíbano puro. 35 Biʼniʼ ti inciensu né guiráʼ cosa riʼ. Ra guiuʼchaʼ guiráʼ ca cosa rindáʼ naxhi riʼ ne gaca preparar chaahuicani,* zácani puro ne santo, ne zineni zidi. 36 Biituʼ caadxi de laani de ra gácani ti dé guizáʼ nanuí ne guluu caadxi de laani delante de Testimonio ni nuu ndaaniʼ tabernáculo, ra guihuinneʼ nezaluluʼ. Guizáʼ santo naquiiñeʼ gaca inciensu riʼ para laatu. 37 Cadi iquiiñetu ca cosa riʼ para gúnitu inciensu para laatu. Cadi gusaana de gúʼyaluʼ ni casi xiixa santo para Jehová. 38 Tutiica si binni de xquídxitu guni inciensu riʼ purtiʼ si riuulaʼdxiʼ chuʼ xii ni, naquiiñeʼ gatiʼ».
31 Óraque gudxi Jehová Moisés: 2 «Biaa, maʼ gulieeʼ Bezalel, xiiñiʼ Urí ne xnietu Hur, de tribu stiʼ Judá. 3 Zuchayaʼ tipaʼ laabe de espíritu stinneʼ* para gápabe guendabiaaniʼ, guendariene ne gánnabe gúnibe guiráʼ clase dxiiñaʼ ni raca lu náʼ 4 ne zacá ganda gúnibe dxiiñaʼ sicarú, gúnibe dxiiñaʼ né oro, plata ne cobre, 5 ugabe guié sicarú ne gúnibe guiráʼ clase dxiiñaʼ de yaga. 6 Ne maʼ gulieeʼ Oholiab xiiñiʼ Ahisamac, de tribu stiʼ Dan, para gacané laabe, ne zaguaaʼ guendabiaaniʼ ndaaniʼ ladxidóʼ guiráʼ binni ni nanna guni xiixa dxiiñaʼ para gúnicaʼ guiráʼ ni maʼ bineʼ mandar lii: 7 tabernáculo,* arca ra guiaapaʼ Testimonio ne tapa ni gataʼ luguiani, guiráʼ ni riquiiñeʼ ndaaniʼ tabernáculo, 8 mexaʼ ne ca traste stini, candelabru de oro puro ne guiráʼ herramienta stini, altar ra chaquiʼ inciensu, 9 altar para ofrenda ni riaʼquiʼ ne guirá herramienta stini, palangana né base stini, 10 ca lari sicarú ni gácucabe ni chaʼ lu ti telar,* ca lari santo para sacerdote Aarón ne ca lari ni gacuʼ ca xiiñibe para gúnicaʼ dxiiñaʼ de sacerdote, 11 aceite santo* ne inciensu ni rindáʼ naxhi para santuariu. Laacabe zúnicabe guiráʼ ni maʼ bineʼ mandar lii».
12 Ne laaca gudxi Jehová Moisés: 13 «Guniʼné ca israelita ne gudxi laacaʼ: “Ne ni jma risaca, naquiiñeʼ guni respetartu ca sábadu stinneʼ, purtiʼ laani nga ti seña entre naa ne laatu, guiráʼ generación ni guibani despué, para gánnatu naa, Jehová, cabeechuaʼ laatu para naa.* 14 Naquiiñeʼ guni respetartu dxi sábadu, purtiʼ santo ni para laatu. Tutiica qué chinanda ley riʼ naquiiñeʼ gatiʼ. Pa tuuxa de xquídxitu guni dxiiñaʼ dxi ca naquiiñeʼ gatiʼ. 15 Zanda gúnitu dxiiñaʼ xhoopaʼ gubidxa, peru lu gadxe gubidxa ca zácani ti sábadu para guiziiláʼdxitu. Santo ni para Jehová. Pa tuuxa guni dxiiñaʼ sábadu, naquiiñeʼ gatiʼ. 16 Naquiiñeʼ guni respetar ca israelita dxi sábadu. Guiráʼ generación guibani despué naquiiñeʼ guiziiláʼdxicaʼ dxi sábadu. Nácani ti acuerdu ni qué ziuu dxi guixiá. 17 Nácani ti seña ni qué ziuu dxi guixiá entre naa ne guidxi Israel, purtiʼ xhoopaʼ dxi biʼniʼ Jehová guibáʼ ne guidxilayú, ne lu gadxe dxi bisaana de gúnibe dxiiñaʼ ne biziiláʼdxibe”».
18 Yanna, casi biluxe guniʼné Dios Moisés lu dani Sinaí, bidiibe laa guiropaʼ tabla stiʼ Testimonio, laacani nga guiropaʼ tabla de guié ra bicaa Dios né bicuinináʼ.
32 Yanna, biiya’ guidxi que guizá’ candaa Moisés lu dani que. Ngue runi guirácabe bidxíñacabe ra nuu Aarón ne gúdxicabe laa: «¡Biasa! Biʼniʼ ti dios ni sániru nezaludu, purtiʼ qué gánnadu xi bizaaca Moisés, hombre ni gulee laadu de guidxi Egipto». 2 Ngue runi gudxi Aarón laacabe: «Laguicaa ca arete de oro ni nanda diaga xheelatu, ca xiiñitu ne ca xiiñidxaapatu, ne latané cani ra nuaaʼ». 3 Óraque guirácabe gúxhacabe ca arete de oro ni nanda diágacabe ne yenécabe cani ra nuu Aarón. 4 Para gucuaabe oro que, bidiibe forma ni né ti cincel ne bíʼnibe ti estatua* ni napa forma ti yuzehuiiniʼ. Ne bizulú ca binni que caniʼcaʼ: «Ndiʼ nga Dios stiluʼ, lii, Israel, ni gulee lii de guidxi Egipto».
5 Ora biʼyaʼ Aarón ndiʼ, bizaʼbe ti altar delante de yuzehuiiniʼ que. De raqué gúdxibe laacaʼ: «Guixíʼ zúninu ti saa para Jehová». 6 Ngue runi sti dxi que, biásacabe tempranu ne bizulú bíʼnicabe ofrenda ni riaʼquiʼ ne sacrificiu de paz. Despué, gurí ca binni de guidxi que para gocaʼ ne guecaʼ, de raqué biásacaʼ para chuʼcaʼ nayecheʼ.*
7 Óraque gudxi Jehová Moisés: «Guyé ne biete, purtiʼ guidxi stiluʼ, ni guleeluʼ de Egipto, guizáʼ feu ni cayúnicaʼ. 8 ¡Guizáʼ nagueenda bireechúcabe de lu neza ni bineʼ mandar laacabe sácabe! Maʼ bíʼnicabe ti estatua* ni napa forma ti yuzehuiiniʼ ne cuzuxhíbicabe nezaluni, cayúnicabe sacrificiu para laani ne caníʼcabe: “Ndiʼ nga Dios stiluʼ, lii, Israel, ni gulee lii de guidxi Egipto”». 9 Laaca gudxi Jehová Moisés: «Maʼ biiyaʼ naca guidxi riʼ tercu. 10 Yanna bidii lugar guniteluáʼ laacabe, purtiʼ guizáʼ cuchiichicabe naa, ne zuneʼ lii ti guidxi naroʼbaʼ».
11 Óraque biʼniʼ rogar Moisés* Jehová, Dios stiʼ: «Jehová Dios, ¿xiñee chigusábaluʼ xiana stiluʼ luguiáʼ xquídxiluʼ despué de biquiiñeluʼ naluʼ ni napa stale poder para guleeluʼ laacabe de Egipto pue? 12 Pa gúniluʼ ni, zaníʼ ca egipciu: “Gulee Dios stícabe laacabe para guniná laacabe. Maca cá ique guuti laacabe lu ca dani ca ne gunitilú laacabe de lu guidxilayú”. Bicueeza xiana stiluʼ ne bichaa decisión stiluʼ para cadi gunitiluluʼ xquídxiluʼ. 13 Bietenalaʼdxiʼ de ca xpínniluʼ Abrahán, Isaac ne Israel. Pur lalu’ biʼniʼ jurarluʼ laacabe: “Zuneʼ ca xiiñitu* stale casi ca beleguí ni nuu guibáʼ, ne zudieeʼ ca xiiñitu ca layú ni maʼ gulieeʼ riʼ, para cadi gusaana de gácani stícabe”».
14 Ne bichaa Jehová decisión stiʼ, ne maʼ qué nunitilú xquidxi.
15 Despué de ngue, bidxiideche Moisés ne biete de lu dani que ne naazebe guiropaʼ tabla stiʼ Testimonio. Guiropaʼ ladu de ca tabla que cá letra: neza delante ne neza atrá. 16 Dios biʼniʼ ca tabla que, ne ca letra ni cá lu ca tabla que la? letra stiʼ Dios cani. 17 Yanna, binadiaga Josué cayaca ruidu ne cucaa ca binni de guidxi que ridxi, para gúdxibe Moisés: «Caxidxi casi ora cadíndecabe ndaaniʼ campamentu». 18 Peru bicabi Moisés laabe:
«Cadi cayunadiagaʼ cayuundacabe purtiʼ biʼniʼ ganárcabe,
ninca cadi cayunadiagaʼ cayuunacabe purtiʼ biníticabe.
Ni cayunadiagaʼ nga cayuundacabe pur sti cosa».
19 Ora bidxiña Moisés ra nuu campamentu que ne biiyabe yuzehuiiniʼ que ne cuyaa ca binni que, guizáʼ bidxiichibe, bilaabe ca tabla ni naazebe que ne gundaabe cani ñee dani que. 20 De raqué gucuaabe yuzehuiiniʼ ni biʼniʼ ca binni que, bizaaquibe ni lu bele ne gundaabe ni dede gúcani dé. Despué bilaabe ca dé que lu nisa ne bicaabe ca israelita que guecaʼ ni. 21 Óraque gudxi Moisés Aarón: «¿Xi biʼniʼ guidxi riʼ lii para gucaaluʼ laacabe gúnicabe ti pecadu guizáʼ naroʼbaʼ pue?». 22 Para bicabi Aarón: «Cadi guidxiichiluʼ, señor stinneʼ. Lii nánnaluʼ riuulaʼdxiʼ guidxi riʼ guni cosa malu. 23 Laacabe gúdxicabe naa: “Biʼniʼ ti dios ni sániru nezaludu, purtiʼ qué gánnadu xi bizaaca Moisés, hombre ni gulee laadu de guidxi Egipto”. 24 Ngue runi gudxeʼ laacabe: “Tutiica nanda xiixa de oro, gaxha ni ne guedané ni ra nuaaʼ”. Óraque bilaaʼ oro que lu bele ne biree yuzehuiiniʼ riʼ».
25 Ne biiyaʼ Moisés cayuni ca binni de guidxi que ni gápacaʼ gana, purtiʼ bidii Aarón lugar laacabe, ngue runi bíʼnicabe cosa ni bisituí lúcabe nezalú ca enemigu stícabe. 26 Óraque bizuhuaaʼ Moisés ra entrada stiʼ campamentu que ne guníʼ: «¿Tu nuu ladu stiʼ Jehová? ¡Gueeda ra nuaaʼ!». Ne guyé guiráʼ ca levita que ra nuube, bizuhuaacaʼ guidubi vuelta de laabe. 27 Óraque gúdxibe laacaʼ: «Ndiʼ nga ni maʼ guníʼ Jehová, Dios stiʼ Israel: “Cada tobi guicaa espada stiʼ ne tidiʼ ndaaniʼ campamentu de ti entrada hasta sti entrada ne guuti biʼchiʼ, xpecinu ne xhamigu”». 28 Para biʼniʼ ca levita ni gudxi Moisés laacaʼ, ne dxi que guti chonna mil hombre. 29 De raqué biʼniʼ mandar Moisés: «Laguireechú yannadxí para gúnitu xhiiñaʼ Jehová, purtiʼ guiratu maʼ bicaalutu ca xiiñitu ne ca bíʼchitu. Laabe zaguube ndaayaʼ laatu yannadxí».
30 Sti dxi que, gudxi Moisés guidxi que: «Maʼ bíʼnitu ti pecadu guizáʼ naroʼbaʼ. Nga runi chichibaʼ lu dani ca para guinieniáʼ Jehová ne guuyaʼ pa zanda guneʼ xiixa para guni perdonarbe pecadu stitu». 31 Óraque, gudxiʼbaʼ Moisés sti biaje ne gúdxibe Jehová: «¡Guizáʼ naroʼbaʼ pecadu maʼ biʼniʼ guidxi riʼ! ¡Bíʼnicabe ti dios de oro para laacabe! 32 Peru pa naluʼ la? biʼniʼ perdonar pecadu stícabe. Pa coʼ la? canabaʼ lii guxhialuʼ laʼyaʼ lu libru ni maʼ bicaaluʼ». 33 Peru bicabi Jehová Moisés: «Zuxhiayaʼ de lu libru stinneʼ lá binni ni maʼ bicheené naa. 34 Yanna guyé ne yené guidxi ca lugar ra maʼ gudxeʼ lii que. Biaa, zazaniru ángel stinneʼ nezaluluʼ, ne dxi guneʼ juzgar laacabe, zuneʼ castigar laacabe pur pecadu stícabe». 35 Ne bizulú biʼniʼ castigar Jehová guidxi que pur yuzehuiiniʼ ni bicaacabe Aarón guni.
33 Laaca gudxi Jehová Moisés: «Bireené guidxi ni guleeluʼ de Egipto. Ne guyé lu layú ni bineʼ jurar Abrahán, Isaac ne Jacob, dxi gudxeʼ laacaʼ: “Zudieeʼ ni xiiñiluʼ”.* 2 Zuseendaʼ ti ángel sániru nezaluluʼ ne zaladxeʼ ca cananeu, ca amorreu, ca hitita, ca perizita, ca heveu ne ca jebuseu. 3 Guyé lu ti layú ra nuu ziáʼ leche ne miel. Peru qué ziniáʼ diaʼ laatu, purtiʼ nácatu ti guidxi tercu ne zándaca guniteluáʼ laatu neza».
4 Ora binadiaga guidxi que ca diidxaʼ nadipaʼ riʼ, gucaná ladxidoʼcaʼ, ne nin tobi qué ñanda ca adorno stiʼ. 5 Ne gudxi Jehová Moisés: «Gudxi ca israelita: “Nácatu ti guidxi tercu. Ti ratu si ñanda nidideʼ ládetu ne nuniteluáʼ laatu, nga runi cadi gándatu ca adorno stitu laga guuyaʼ xi guneniáʼ laatu”». 6 Pur nga, lu dani Horeb, guxha ca israelita ca adorno ni nándacaʼ ne maʼ qué ñándacabe cani.
7 Óraque gulee Moisés yoo de lari stiʼ ne bizuhuaabe ni cadi tan zitu de campamentu que, ne gulee labe ni yoo ra raca reunión.* Guiráʼ ca ni racalaʼdxiʼ ganna xi ná Jehová, rireecaʼ ne riecaʼ ra yoo ra raca reunión ni nuu fuera de campamentu que. 8 Cada biaje cheʼ Moisés ra yoo que, riasa guiráʼ ca binni de guidxi que. Ruzuhuaacabe ra entrada stiʼ yoo de lari stícabe ne maʼ ziyuuyadxícabe Moisés dede ora chuʼ ndaaniʼ yoo que. 9 Casi peʼ chuʼ Moisés ndaaniʼ yoo que, riete columna de za que ne ruzuhuaani ra entrada stiʼ yoo que laga caniʼné Dios Moisés. 10 Ora ruuyaʼ ca binni de guidxi que columna de za que ra entrada stiʼ yoo que, guiracaʼ ruzuxíbicaʼ ra entrada stiʼ yoo de lari sticaʼ. 11 Ne ruuyaʼ Jehová lú Moisés ne ruuyaʼ Moisés lube* ora riníʼcabe diidxaʼ, cásica riníʼ chupa hombre diidxaʼ. Ora riree Moisés para cheʼ ra nuu campamentu que, ra yoo que riaana hombre ni racané laabe ne ni naca mozo stibe, Josué xiiñiʼ Nun.
12 Óraque gudxi Moisés Jehová: «Cayábiluʼ naa “Biluíʼ guidxi riʼ neza cheʼ”. Peru caʼruʼ gábiluʼ naa tu chiguseendaluʼ para chiniáʼ. Ne laaca maʼ gúdxiluʼ naa “Runebiaʼyaʼ lii pur laluʼ* ne laaca rusiécheluʼ naa”. 13 Pa rusiecheʼ lii, canabaʼ lii gusiidiluʼ naa ca neza stiluʼ para ganda gunebiaʼyaʼ lii ne cadi gusaanaʼ de gusiecheʼ lii. Cadi gusiaandaluʼ naca ca binni riʼ xquídxiluʼ». 14 Ngue runi laabe bicábibe Moisés: «Naa piaʼ ziniáʼ lii ne zudieeʼ lugar gápaluʼ guendariuudxí. 15 Óraque gudxi Moisés laabe: «Pa qué zineluʼ laadu, cadi cueeluʼ laadu de raríʼ. 16 ¿Ximodo ganna binni naa ne xquídxiluʼ rusiéchedu lii yaʼ? Pa chineluʼ laadu, naa ne xquídxiluʼ zácadu gadxé de xcaadxi guidxi ni nuu lu guidxilayú».
17 Para gudxi Jehová Moisés: «Laaca zuneʼ ni canábaluʼ naa riʼ, purtiʼ rusiécheluʼ naa ne runebiaʼyaʼ lii pur laluʼ». 18 Ne bicabi Moisés laabe: «Canabaʼ lii gudiiluʼ lugar guuyaʼ poder stiluʼ». 19 Óraque gúdxibe Moisés: «Zadideʼ nezaluluʼ ne zuuyaluʼ pabiáʼ naroʼbaʼ guendanachaʼhuiʼ stinneʼ ne zanieeʼ laʼyaʼ,* Jehová, nezaluluʼ. Ne zacaʼ nachaʼhuiʼ né tu gacalaʼdxeʼ gacaʼ nachaʼhuiʼ, ne zapaʼ misericordia né tu gacalaʼdxeʼ gapaʼ misericordia». 20 Ne laaca guniʼbe: «Qué zanda diʼ gúʼyaluʼ luaʼ, purtiʼ nin ti binni qué zanda guʼyaʼ naa ne guibániruʼ».
21 Laaca gudxi Jehová laabe: «Raríʼ nuu ti lugar gaxha de naa. Bizuhuaa lu guié ca 22 ne laga zidideʼ né poder stinneʼ, zaguaaʼ lii ndaaniʼ ti huecu stiʼ guié ca ne zapaʼ lii né nayaʼ dede ora maʼ gudideʼ. 23 De racá zabeeʼ nayaʼ ne zuuyaluʼ decheʼ. Peru qué zanda diʼ gúʼyaluʼ luaʼ».
34 De raqué gudxi Jehová Moisés: «Biʼniʼ chupa tabla de guié casi ca primé que. Purtiʼ laca ni bicaaʼ lu ca primé tabla ni gundaaluʼ que, ngueca chigucaaʼ lúcani. 2 Guyuu listu para quíbaluʼ lu dani Sinaí guixíʼ siadóʼ ne guzuhuaaluʼ nezaluáʼ ique dani ca. 3 Guirutiʼ cadi naquiiñeʼ quibané lii ne guirútiruʼ naquiiñeʼ guihuinni lu dani ca. Ninca cadi naquiiñeʼ chitó dendxuʼ o vaca guixi frente de laani».
4 Ngue runi biʼniʼ Moisés chupa tabla de guié casi ca primé que. Sti dxi que tempranuruʼ biásabe ne gudxíʼbabe lu dani Sinaí, casi peʼ biʼniʼ mandar Jehová laabe. Lu nabe zinebe guiropaʼ tabla de guié que. 5 Óraque biete Jehová de lu za que ne bizuhuaa cueʼ Moisés ne guníʼ Jehová lá.* 6 Zidiʼdiʼ Jehová nezalube ne ziníʼ: «Jehová, Jehová, ti Dios ni napa misericordia ne riá, ni napa paciencia,* ni qué rusaana de gannaxhii* ne riníʼ ni dxandíʼ,* 7 ni qué rusaana de gannaxhii mil de binni, ni runi perdonar ora guchee tuuxa, ora guni tuuxa ni cadi jneza ne ora guni tuuxa ti pecadu, peru runi castigarbe ni napa donda ne ora guchee bixhoze ne jñaa binni laaca rusábabe donda sticaʼ luguiáʼ ca xiiñicaʼ, dede luguiáʼ ca nietu ne ca bisnietu sticaʼ».
8 Nagueendaca bizuxibi Moisés dede gudixhe ique layú. 9 Ne guníʼ: «Jehová, pa rusiecheʼ lii, yené laadu. Canabaʼ lii, Jehová, yené laadu neca nácadu ti guidxi tercu, biʼniʼ perdonar donda ne pecadu stidu ne gucuaa laadu para gueeda gácadu stiluʼ». 10 Para bicábibe Moisés: «Chiguneʼ ti acuerdu né laatu: zuneʼ stale cosa galán nezalú guidubi guidxi riʼ, cosa ni qué huayuu dxi gaca* lu guidubi guidxilayú o ndaaniʼ ca guidxi ca, ne guiráʼ ca guidxi ra cuézatu zuuyacaʼ ni chiguni Jehová, purtiʼ chiguneʼ né laatu xiixa ni guizáʼ zadxagayaa guiráʼ binni.
11 »Bicaadiaga chaahuiʼ ca mandatu ni chigudieeʼ lii yannadxí. Neza zeluʼ zaladxeʼ ca amorreu, ca cananeu, ca hitita, ca perizita, ca heveu ne ca jebuseu. 12 Gupa cuidadu cadi gúniluʼ nin ti tratu né ca binni de guidxi ra cheluʼ, purtiʼ zácani ti trampa para lii. 13 Ni naquiiñeʼ gúnitu nga gusábatu ca altar stícabe, gunidetu ca columna ne ugatu ca poste ni runi adorárcabe.* 14 Cadi guzuxíbiluʼ nezalú sti dios, purtiʼ runibiáʼcabe Jehová casi* Dios ni rinabaʼ guni adorárcabe laasi.* Ya, laabe nga ti Dios ni rinabaʼ guni adorárcabe laasi. 15 Gupa cuidadu cadi gúniluʼ nin ti tratu né ca binni de guidxi ca, purtiʼ ora gaca prostituírcabe* ra guni adorárcabe ca dios stícabe ne gúnicabe sacrificiu para ca dios ca, zándaca tuuxa de laacabe zabi laatu goto de ca sacrificiu ca ne laatu zoto ni. 16 De racá, zucheelaluʼ ca xiiñiluʼ hombre ca xiiñidxaapacabe ne zaca prostituir ca gunaa ca ra guni adorarcaʼ ca dios sticaʼ ne laaca zucaacabe ca xiiñitu gaca prostituircaʼ ra guni adorarcaʼ ca dios stícabe.
17 »Cadi guni fundirluʼ guiibaʼ para gúniluʼ dios.
18 »Naquiiñeʼ gúniluʼ Saa stiʼ ca Pan Sin Levadura. Naquiiñeʼ goloʼ pan ni qué gapa levadura casi maca bineʼ mandar lii gúniluʼ. Zúniluʼ ni gadxe gubidxa dxi nexheʼ gácani lu beeu abib,* purtiʼ lu beeu abib nga bireeluʼ de Egipto.
19 »Stinneʼ guiráʼ hombre ni gale primé.* Laaca stinneʼ guiráʼ maniʼ machu ni gale primé lade ca vaca ne ca dendxuʼ stitu. 20 Ne cría stiʼ ti burru ni gale primé, naquiiñeʼ gudiiluʼ ti dendxuʼ lugar stime para gulaluʼ laame. Peru pa qué gudiiluʼ ti dendxuʼ lugar stime, naquiiñeʼ cúzaluʼ yánnime. Laaca naquiiñeʼ guiaxa para guilá guendanabani stiʼ guiráʼ ca baʼduʼ primé stiʼ ca xiiñiluʼ. Guirutiʼ cadi naquiiñeʼ guidxiña ra nuaaʼ xiee náʼ.
21 »Zúniluʼ dxiiñaʼ xhoopaʼ gubidxa, peru lu gadxe gubidxa ca zaziiláʼdxiluʼ,* dede né tiempu ricá surcu ne riasa cosecha.
22 »Zúniluʼ Saa stiʼ ca Semana ra gudiiluʼ ca primé biidxiʼ nagüí de cosecha stiʼ trigu. Ne laaca zúniluʼ ca Saa stiʼ ca ni Bidopa* ra maʼ ziluxe iza.
23 »Chonna biaje lu ti iza, guiráʼ ca hombre stiluʼ zuzuhuaacaʼ nezalú Señor ni dxandíʼ, Jehová, Dios stiʼ Israel. 24 Ca guidxi ni guidxaagaluluʼ zaladxeʼ laacaʼ ne zusiroobaʼ layú stiluʼ. Guirutiʼ tu zacalaʼdxiʼ guicaa layú stiluʼ ora cheluʼ chiguuyaluʼ lú Jehová, Dios stiluʼ, chonna biaje lu ti iza.
25 »Ora gudiiluʼ ti sacrificiu naa, cadi gudiiluʼ rini stiʼ sacrificiu ca né ti cosa ni napa levadura. Cadi naquiiñeʼ guiaana sacrificiu stiʼ saa stiʼ Pascua para sti dxi.
26 »Naquiiñeʼ chineluʼ ca primé de ni jma galán ni rudii lu layú stiluʼ* ra lidxi Jehová, Dios stiluʼ.
»Cadi gusindaabiluʼ ti chivuhuiiniʼ ndaani’ leche sti’ jñaame».
27 Ne laaca gudxi Jehová Moisés: «Bicaa ca diidxaʼ riʼ, purtiʼ cayuneʼ ti acuerdu né lii ne guidxi Israel pur ni ná ca diidxaʼ riʼ». 28 Ne biaana Moisés raqué né Jehová 40 dxi ne 40 gueelaʼ. Qué ñobe pan ne qué ñeʼbe nisa. Ne bicaabe* lu ca tabla que ca diidxaʼ stiʼ acuerdu que, laacani nga ca Chii Mandamientu.*
29 Despué, biete Moisés de lu dani Sinaí ne naazebe guiropaʼ tabla stiʼ Testimonio. Cumu Dios nga guníʼnebe la? qué nudiibe cuenta pa caree biaaniʼ lube. 30 Ora biʼyaʼ Aarón ne guiráʼ ca israelita Moisés, biiyacaʼ caree biaaniʼ lube. Ngue runi bidxíbicaʼ nidxíñacaʼ laabe.
31 Peru bicaa ridxi Moisés laacabe, ngue runi bidxiña Aarón ne guiráʼ ca xaíque stiʼ guidxi que ra nuube. De raqué guníʼnebe laacaʼ. 32 Despué bidxiña guiráʼ ca israelita ne gúdxibe laacaʼ guiráʼ ca mandamientu ni bidii Jehová laabe lu dani Sinaí. 33 Ora riluxe riniʼné Moisés laacabe, ruchii lú né ti lari. 34 Peru ora ridxiña Moisés nezalú Jehová para guiniʼné laabe, ribee Moisés lari que lú dede ora riree de raqué. Ne ora ribiguétabe, rábibe ca israelita ca mandatu ni bidii Dios laabe. 35 Ne ruuyaʼ ca israelita riree biaaniʼ* lú Moisés. Óraque ruchii Moisés lú né lari que sti biaje ne qué ribeebe ni dede ora ribiguetaʼ guiníʼnebe Dios.
35 Despué, bichiña Moisés guidubi guidxi Israel ne gúdxibe laacaʼ: «Ndiʼ nga ni maʼ biʼniʼ mandar Jehová gaca: 2 zanda gúnitu dxiiñaʼ xhoopaʼ gubidxa, peru lu gadxe gubidxa ca zácani ti dxi santo* para laatu; zácani ti sábadu para guiziiláʼdxitu para gúnitu ni ná Jehová. Pa tuuxa guni dxiiñaʼ sábadu, naquiiñeʼ gatiʼ. 3 Guirutiʼ naquiiñeʼ guni bele ra lidxi dxi sábadu».
4 De raqué gudxi Moisés guidubi guidxi Israel: «Ndiʼ nga ni maʼ biʼniʼ mandar Jehová: 5 “Lagutopa xiixa ni gudiitu para Jehová. Guiráʼ ni gacalaʼdxiʼ gudii xiixa para Jehová de guidubi ladxidóʼ guedané: oro, plata, cobre, 6 hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini, lari de lino de ni jma galán, guichaladi chiva, 7 guidiladi dendxuʼ barracu dieʼ naxiñáʼ, guidiladi foca, yaga acacia, 8 aceite para ca lámpara, ne aceite rindáʼ naxhi* para gaca preparar aceite santo* ne para gaca inciensu* ni rindáʼ naxhi, 9 ne guié de ónice ne xcaadxi guié para guicá lu efod* ne lu pectoral.*
10 »”Gueeda guiráʼ ca binni ni nanna guni xiixa dxiiñaʼ ni nuu ládetu ne gúnicaʼ guiráʼ ni maʼ biʼniʼ mandar Jehová: 11 tabernáculo ne ca lari stini ne ni guchii íqueni, ca broche ne ca armazón stini, ca barra, ca columna ne ca base* stini; 12 Arca né ca vara ne tapa stini, ne cortina ni cuʼ división; 13 mexaʼ, ca vara stini ne guiráʼ ca traste stini ne pan ni gataʼ nezalú Dios; 14 candelabru para guzaaniʼ, ca herramienta stini, ca lámpara stini ne aceite para guzaanicani; 15 altar ra chaquiʼ inciensu ne ca vara stini; aceite ni guilate ique tuuxa ne inciensu ni rindáʼ naxhi; cortina para entrada stiʼ tabernáculo; 16 altar para ofrenda ni riaʼquiʼ, parrilla de cobre stini, ca vara stini ne guiráʼ ca herramienta stini; palangana ne base stini; 17 ca cortina stiʼ patiu, ca columna stini ne ca base stini; cortina para entrada stiʼ patiu; 18 ca staca para tabernáculo ne para patiu ne ca doo stícani, 19 ca lari sicarú ni chaʼ lu ti telar* para gácucabe ora gúnicabe dxiiñaʼ ndaaniʼ santuariu, ca lari santo para gacuʼ sacerdote Aarón ne ca lari ni gacuʼ ca xiiñibe para gúnicaʼ dxiiñaʼ de sacerdote”».
20 Óraque biree guidubi guidxi Israel de ra nuu Moisés. 21 De raqué, guiráʼ ni biniibi ladxidóʼ ne espíritu* stiʼ bizulú yenecaʼ xiixa para Jehová. Zaquiiñecani para chaʼ tabernáculo ti gápani guiráʼ ni iquiiñeʼ para gaca dxiiñaʼ ndaanini ne para gaca ca lari santo. 22 Ne bizulú guyé hombre ne gunaa ne de guidubi ladxidoʼcaʼ zinecaʼ broche, arete, aníu ne xcaadxi cosa risaca ni randa gunaa ne guiráʼ clase cosa de oro. Bichiña guirácabe ca ofrenda* de oro stícabe ra nuu Jehová. 23 Ne guiráʼ ca ni napa hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini, lari de lino de ni jma galán, guichaladi chiva, guidiladi dendxuʼ barracu dieʼ naxiñáʼ ne guidiladi foca yenécabe cani. 24 Guiráʼ ca ni guyuula’dxi’ gudii plata ne cobre yenécabe cani para gudiicabe ni Jehová, ne guiráʼ ca ni napa yaga acacia ni chiguiquiiñeʼ para ca dxiiñaʼ que yenécabe cani.
25 Guiráʼ gunaa ni nanna guni dxiiñaʼ lu náʼ bí’nica’ hilu lu nacaʼ ne yenecaʼ ca hilu ni bíʼnicaʼ: hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne lari de lino de ni jma galán. 26 Ne guiráʼ gunaa ni nanna guni dxiiñaʼ lu náʼ ni biniibi ladxidóʼ laa, bí’nica’ hilu de guichaladi chiva.
27 Ne laaca yené ca xaíque stiʼ guidxi que guié de ónice ne xcaadxi guié para guicá lu efod ne lu pectoral. 28 Laaca yenécabe aceite rindáʼ naxhi, ne aceite para ca lámpara ne para gaca aceite santo ne para gaca inciensu ni rindáʼ naxhi. 29 Guiráʼ hombre ne gunaa ni biniibi ladxidóʼ yenecaʼ xiixa para dxiiñaʼ ni bi’ni’ mandar Jehová Moisés gaca. Yené ca israelita ni casi ti ofrenda ni biale de laacaʼ gudiicaʼ Jehová.
30 Óraque gudxi Moisés ca israelita que: «Laguuyaʼ, maʼ gulí Jehová Bezalel, xiiñiʼ Urí ne xnietu Hur, de tribu stiʼ Judá. 31 Maʼ bichá tipa Dios laabe de espíritu stiʼ para gápabe guendabiaaniʼ, guendariene ne gánnabe gúnibe guiráʼ clase dxiiñaʼ ni raca lu náʼ 32 ne zacá ganda gúnibe dxiiñaʼ sicarú, gúnibe dxiiñaʼ né oro, plata ne cobre, 33 ugabe guié sicarú ne gúnibe dxiiñaʼ sicarú né laacani, ne gúnibe guiráʼ clase dxiiñaʼ sicarú de yaga. 34 Ne laaca maʼ guluube guendabiaaniʼ ndaaniʼ ladxidóʼ Bezalel ne ndaaniʼ ladxidóʼ Oholiab, xiiñiʼ Ahisamac, de tribu stiʼ Dan, para gánnacaʼ gusiidicaʼ xcaadxi. 35 Maʼ bidiibe laacaʼ stale guendabiaaniʼ* para gúnicaʼ dxiiñaʼ ni raca lu náʼ, gúnicaʼ diseñu ne guni bordarcaʼ ra iquiiñecaʼ hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxu’, hilu naxiñáʼ rini ne lari de lino de ni jma galán, ne laaca gúnicaʼ lari lu telar. Zuni ca hombre riʼ guiráʼ clase dxiiñaʼ ne zúnicabe guiráʼ tipu diseñu.
36 »Zuniné Bezalel Oholiab dxiiñaʼ né guiráʼ ca hombre ni nanna guni xiixa dxiiñaʼ ni maʼ bidii Jehová guendabiaaniʼ ne guendariene para gánnacabe gúnicabe guiráʼ dxiiñaʼ ni chigaca para tabernáculo, casi maʼ biʼniʼ mandar Jehová ni».
2 Óraque guniʼné Moisés Bezalel, Oholiab ne guiráʼ ca hombre ni nanna guni xiixa dxiiñaʼ ni maʼ guluu Jehová guendabiaaniʼ ndaaniʼ ladxidoʼcaʼ, guiráʼ ca ni biniibi ladxidóʼ laa chigacané gaca dxiiñaʼ que. 3 Ne bidii Moisés laacabe guiráʼ ni maʼ yené ca israelita, ni bidiicaʼ para gaca dxiiñaʼ ra chaʼ tabernáculo que. Peru guiráʼ siadóʼ yeneruʼ ca israelita ni biale de laacaʼ gudiicaʼ para Dios.
4 Bizulú si dxiiñaʼ para tabernáculo que, guiráʼ ca trabajador ni nanna guni xiixa dxiiñaʼ, tobi pur tobi guyecaʼ 5 ra nuu Moisés ne gúdxicaʼ laabe: «Cayedané binni jma de biaʼ ni caquiiñeʼ para gaca dxiiñaʼ ni maʼ biʼniʼ mandar Jehová gaca». 6 Ngue runi biʼniʼ mandar Moisés gábicabe ca binni ni nuu ndaaniʼ campamentu que ca diidxaʼ riʼ: «Guiráʼ hombre ne gunaa, maʼ cadi guedanérutu material para chaʼ tabernáculo». Zaqué nga bicueezacabe ca binni de guidxi que para maʼ cadi chinecaʼ cosa raqué. 7 Guyuu stale material para ca dxiiñaʼ ni chigaca que. Dede guyuu jma que biaʼ ni caquiiñeʼ.
8 Óraque, guiráʼ ca trabajador ni nanna guni xiixa dxiiñaʼ bíʼnicaʼ tabernáculo que né chii ndaa lari ni riquiiñeʼ para gaca yoo de lari de hilu de lino de ni jma galán, hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ ne hilu naxiñáʼ rini. Ne laabe* biʼniʼ bordarbe querubín lúcani. 9 Cada ndaa lari napa 28 codo* de ziuulaʼ ne tapa codo de xilaga. Ti medida si napa guiráʼ ndaa lari que. 10 Óraque gudíbabe gaayuʼ ndaa lari para gácacani tobi si, ne aparte gudíbabe xcaayuʼ ndaa para gácacani tobi si. 11 Despué, biquiidibe gaayuʼ ndaa lari ne bicaabe ojal de hilu azul guriá ni, ne biquiidibe xcaayuʼ ndaa lari ne laaca bicaabe ojal de hilu azul guriá ni para iguiidiʼ guirópacani. 12 Bíʼnibe 50 ojal guriá lari de gaayuʼ ndaa que, ne laaca bíʼnibe 50 ojal lu sti lari de gaayuʼ ndaa que, ra iguiidicani. Zacá bíʼnibe cani para guiaana ti ojal frente de sti ojal. 13 Últimu la? bíʼnibe 50 broche de oro para biquiidibe guiropaʼ ndaa lari que, para gaca tabernáculo que tobi si.
14 De raqué, bíʼnibe lari de guichaladi chiva para guchii tabernáculo que. Bíʼnibe 11 ndaa lari ni riquiiñeʼ para yoo de lari. 15 Cada ndaa lari napa 30 codo de ziuulaʼ ne tapa codo de xilaga. Ti medida si napa 11 ndaa lari que. 16 Óraque, biquiidibe gaayuʼ ndaa lari ne aparte biquiidibe xhoopaʼ ndaa lari. 17 Despué bíʼnibe 50 ojal guriá lari de gaayuʼ ndaa ni biquiidibe que, ne laaca bíʼnibe 50 ojal guriá lari de xhoopaʼ ndaa ni biquiidibe que, ne racá nga iguiidiʼ guiropaʼ lari riʼ. 18 Bíʼnibe 50 broche de cobre para iguiidiʼ guiropaʼ ndaa lari que ne zaqué gácacani tobi si.
19 Laaca bíʼnibe ti capa de guidiladi chivu barracu dieʼ naxiñáʼ ni guirenda tabernáculo que. Ne luguiáʼ de capa riʼ gudíxhebe sti capa de guidiladi foca.
20 De raqué bíʼnibe ca armazón rectangular stiʼ tabernáculo que. De yaga acacia cani ne bizuhuaacani. 21 Cada armazón napa chii codo de ziuulaʼ ne ti codo arondaʼ de xilaga. 22 Ne cada armazón napa chupa espiga,* tobi cueʼ stobi. Zacá nga bíʼnibe guiráʼ ca armazón stiʼ tabernáculo. 23 Ngue runi bíʼnibe ca armazón ni chiguiaana ladu gueteʼ stiʼ tabernáculo, gande armazón ni guyadxí ladu gueteʼ. 24 Laaca bíʼnibe 40 base* de plata para chuʼ xagueteʼ de gande armazón ca: xagueteʼ de ti armazón ziuu chupa base ra guiaba guiropaʼ espiga stiʼ armazón ca, ne xagueteʼ de xcaadxi armazón ca laaca ziuu chupa base ra guiaba guiropaʼ espiga stícani. 25 Ne para sti ladu tabernáculo ca, ladu guiaʼ, bíʼnibe gande armazón. 26 Laaca bíʼnibe 40 base de plata stícani: xagueteʼ de ti armazón ziuu chupa base ne xagueteʼ de xcaadxi armazón ca laaca ziuu chupa base.
27 Ne para atrá de tabernáculo que, ladu riaaziʼ gubidxa, bíʼnibe xhoopaʼ armazón. 28 Laaca bíʼnibe chupa armazón ni gaca squina atrá de tabernáculo que. 29 Napa ca armazón ca chupa pieza ni ruzulú xagueteʼ ne riguiidicani luguiáʼ, ra nuu primé argolla que. Nga nga ni bíʼnibe né guiropaʼ armazón ni cheʼ squina riʼ. 30 Ngue runi guyuu xhono armazón ne nápacani 16 base de plata: xagueteʼ de cada armazón guyuu chupa base.
31 Laaca bíʼnibe barra de yaga acacia: gaayu’ para guinaaze ca armazón ti ladu sti’ tabernáculo, 32 xcaayuʼ para guinaaze ca armazón sti ladu tabernáculo ne xcaayuʼ para guinaaze ca armazón atrá de tabernáculo, ladu riaaziʼ gubidxa. 33 Barra zéʼ galaa que, bicaabe ni galaa de ca armazón que para tídini ti punta hasta sti punta. 34 Biʼniʼ forrarbe ca armazón que de oro ne bíʼnibe argolla de oro ra tidiʼ ca barra que. Laaca biʼniʼ forrarbe ca barra que de oro.
35 Bíʼnibe ti cortina de hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. Ne biʼniʼ bordarbe querubín luni. 36 De raqué bíʼnibe tapa columna de yaga acacia ne biʼniʼ forrarbe cani de oro. Laaca bíʼnibe gandxu de oro ne tapa base de plata ni guca fundir para ca columna que. 37 De raqué, para entrada stiʼ tabernáculo que, bíʼnibe ti cortina lu ti telar* ne biquiiñebe hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. 38 Laaca bíʼnibe gaayuʼ columna ne ca gandxu stícani. Biʼniʼ forrarbe luguiáʼ ca columna ne ca abrazadera* stícani né oro, peru gaayuʼ base stícani guca de cobre.
37 Despué, bizá’ Bezalel Arca que de yaga acacia. Gúpani chupa codo* arondaʼ de ziuulaʼ, ti codo arondaʼ de xilaga ne ti codo arondaʼ de nasoo. 2 Biʼniʼ forrarbe ni de oro puru pur dentru ne pur fuera, ne bíʼnibe ti moldura de oro guidubi vuéltani. 3 De raqué bíʼnibe tapa argolla de oro ni guca fundir ne bicaabe cani luguiáʼ de guidapaʼ ñeeni: chupa argolla ti ladu ne xhupa argolla sti ladu. 4 Despué bíʼnibe vara de yaga acacia ne biʼniʼ forrarbe cani de oro. 5 De raqué bitiidibe ca vara que ndaaniʼ ca argolla ni cá cueʼ Arca que para ganda guácabe ni.
6 Laaca bíʼnibe ti tapa stini de oro puru, gúpani chupa codo arondaʼ de ziuulaʼ ne ti codo arondaʼ de xilaga. 7 Laaca bíʼnibe chupa querubín de oro, bizaʼbe cani né martíu lu guiropaʼ ladu neza ziuulaʼ tapa ca. 8 Biaana ti querubín ti punta ne biaana sti querubín sti punta. Bizaʼbe ca querubín que lu guiropaʼ ladu neza ziuulaʼ tapa ca. 9 Guiropaʼ querubín que nuchiaa xhiaaca’ ne nuchiicaʼ lu tapa que. Nuu tobi frente de stobi ne cayuuyadxícani lu tapa que.
10 De raqué bíʼnibe ti mexaʼ de yaga acacia ne gúpani chupa codo de ziuulaʼ, ti codo de xilaga ne ti codo arondaʼ de nasoo. 11 Despué biʼniʼ forrarbe ni de oro puru ne bíʼnibe ti moldura de oro guidubi vuéltani. 12 Laaca guluube ti franja de tapa bicuini* de xilaga guidubi vuéltani ne ti moldura de oro guidubi vuelta franja ca. 13 Laaca bíʼnibe tapa argolla de oro ni guca fundir ne bicaabe cani lu guidapa’ squina ra cá guidapaʼ ñeeni. 14 Biaana ca argolla que gaxha de franja que, ne biquiiñecani para tidiʼ ca vara ni guanécabe mexaʼ que. 15 Óraque bíʼnibe ca vara para guácabe mexaʼ que de yaga acacia ne biʼniʼ forrarbe cani de oro. 16 De raqué bíʼnibe ca cosa ni cheʼ lu mexaʼ que de oro puru: ca bladuʼ ne ca copa, zaqueca ca tazón ne ca jarra ni chiguiquiiñeʼ para ca ofrenda ni rixii.
17 Despué bíʼnibe candelabru que de oro puru. Bizaʼbe ni né martíu ne bíʼnibe ni de ti pieza si. Gúpani ti base, ti eje galaani, xcuuchi, mudu* ne guieʼ. 18 Lu eje ni nuu galaa candelabru que biree xhoopaʼ náʼ: chonna náʼ ti ladu ne chonna náʼ sti ladu. 19 Ti ladu ni, cada náʼ napa chonna xcuuchi ni napa forma guieʼ almendro, chonna mudu ne chonna guieʼ, ti xcuuchi, ti mudu ne ti guieʼ. Ne sti ladu ni, cada náʼ napa chonna xcuuchi ni napa forma guieʼ almendro, chonna mudu ne chonna guieʼ, ti xcuuchi, ti mudu ne ti guieʼ. Zaqué nga guca xhoopaʼ náʼ ni biree lu eje ni nuu galaa candelabru que. 20 Ne eje ni nuu galaa candelabru que napa tapa xcuuchi ni napa forma guieʼ almendro, tapa mudu ne tapa guieʼ, ti xcuuchi, ti mudu ne ti guieʼ. 21 Luguiáʼ de primé mudu stiʼ eje ca biree chupa náʼ, luguiáʼ de guiropa mudu stiʼ eje ca biree xhupa náʼ, ne luguiáʼ de guionna mudu stiʼ eje ca biree xhupa náʼ. Zaqué nga guca xhoopaʼ náʼ ni biree lu eje ni nuu galaa candelabru que. 22 Ca mudu stini, ca nani ne interu candelabru que gúcacani de ti pieza si de oro puru, ne guyáʼcani né martíu. 23 Despué bíʼnibe gadxe lámpara stini de oro puru, zaqueca ca pinza ne ca braseru stini. 24 Biquiiñebe ti talentu* de oro puru para bizaʼbe candelabru que ne ca herramienta stini.
25 Laaca bizaʼbe ti altar de yaga acacia para chaquiʼ inciensu. Gúcani cuadradu ne gúpani ti codo de ziuulaʼ, ti codo de xilaga ne chupa codo de nasoo. Ti pieza si guca altar que ne ca cachu stini. 26 Óraque biʼniʼ forrarbe luguiani de oro puru, ca ladu stini ne ca cachu stini. Ne laaca bíʼnibe ti moldura de oro guidubi vuéltani. 27 Xagueteʼ moldura que bicaabe chupa argolla de oro ti ladu ne xhupa argolla de oro sti ladu para tidiʼ vara ndaanicani para guácabe ni. 28 Despué bíʼnibe ca vara stini de yaga acacia ne biʼniʼ forrarbe cani de oro. 29 Laaca bíʼnibe aceite santo para guilate ique tuuxa,* ne inciensu puru ni rindáʼ naxhi. Guca preparar chaahuicani.*
38 Ne laaca bíʼnibe altar para ofrenda ni riaʼquiʼ de yaga acacia. Gúcani cuadradu ne gúpani gaayuʼ codo* de ziuulaʼ, gaayuʼ codo de xilaga ne chonna codo de nasoo. 2 Ne bíʼnibe ti cachu lu guidapaʼ squina stini. Altar que ne ca cachu que gúcacani ti pieza si. De raqué biʼniʼ forrarbe altar que de cobre. 3 Despué, bíʼnibe guiráʼ herramienta stiʼ altar que: ca bote, ca pala, ca tazón, ca tenedor ne ca braseru. Bíʼnibe guiráʼ herramienta riʼ de cobre. 4 Ne cadi ngasi, laaca bíʼnibe ti parrilla para altar que —ti malla de cobre—, bitiidibe ni ndaaniʼ altar que ne guluube ni biaʼ galaa de altar que, de ruaani para xagueteʼ. 5 Laaca bíʼnibe tapa argolla ni guca fundir para guidapaʼ squina stini ne bicaabe cani biaʼ ra didi parrilla de cobre que para tidiʼ vara ndaanicani. 6 Despué bíʼnibe ca vara que de yaga acacia ne biʼniʼ forrarbe cani de cobre. 7 Óraque bitiidibe ca vara que ndaaniʼ ca argolla ni cá cueʼ altar que para ganda guácabe ni. Casi ti caja ni qué gapa xaʼnaʼ nga altar que ne gúcani de tablón.
8 De raqué bíʼnibe palangana de cobre que ne base de cobre stini. Para bíʼnibe ni la? biquiiñebe ca espeju* stiʼ ca gunaa ni runi dxiiñaʼ ni maca nexheʼ gúnicaʼ ra entrada stiʼ tabernáculo* que.
9 De raqué bíʼnibe patiu que. Para ladu gueteʼ sti’ patiu que, ni nudxiilú ladu gueteʼ, bíʼnibe cortina de hilu de lino de ni jma galán lu ti gayuaa codo de ziuulaʼ. 10 Guyuu gande columna ne gande base* de cobre. Ne ca gandxu ne ca abrazadera* stiʼ ca columna que de plata cani. 11 Laaca gúpani cortina lu ti gayuaa codo ladu guiaʼ. Gande columna ne gande base stini de cobre cani. Ne ca gandxu ne ca abrazadera stiʼ ca columna que de plata cani. 12 Peru ladu riaaziʼ gubidxa, gúpani cortina lu 50 codo. Gúpani chii columna ne chii base. Ne ca gandxu ne ca abrazadera stiʼ ca columna que de plata cani. 13 Para ladu ni riaana neza rindani gubidxa, gúpani 50 codo de xilaga. 14 Ti ladu de entrada stiʼ patiu que gupa 15 codo de cortina ne chonna columna ne chonna base. 15 Ne sti ladu entrada stiʼ patiu ca gupa 15 codo de cortina ne chonna columna ne chonna base. 16 Guiráʼ ca cortina ni nuu guidubi vuelta patiu que de hilu de lino de ni jma galán cani. 17 De cobre ca base stiʼ ca columna que; de plata ca gandxu ne ca abrazadera stini, ne de plata bi’ni’ forrarbe luguiáʼ ca columna que. Guiráʼ ca columna stiʼ patiu que gúpacani abrazadera de plata.
18 Cortina stiʼ entrada sti’ patiu que gúcani lu telar* né hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. Gúpani gande codo de ziuulaʼ ne gaayuʼ codo de nasoo. Biaʼca nasooni né ca cortina stiʼ patiu que. 19 Guidapaʼ columna stiʼ cortina riʼ de cobre cani ne guidapaʼ base sti’ ca columna que laaca de cobre cani. De plata ca gandxu ne ca abrazadera stícani, ne laaca de plata guca forrar luguiáʼ de ca columna que. 20 Guiráʼ ca staca stiʼ tabernáculo ne ca staca para guidubi vuelta patiu que de cobre cani.
21 Ndiʼ nga lista stiʼ ca material ni biquiiñeʼ para guca tabernáculo, tabernáculo stiʼ Testimonio que. Biʼniʼ mandar Moisés gaca lista riʼ ne ca levita gucuaa dxiiñaʼ riʼ ne Itamar xiiñiʼ sacerdote Aarón biʼyaʼ gúnicabe dxiiñaʼ que. 22 Bezalel, xiiñiʼ Urí ne xnietu Hur, de tribu stiʼ Judá, biʼniʼ guiráʼ ni biʼniʼ mandar Jehová Moisés. 23 Laabe ne Oholiab xiiñiʼ Ahisamac, de tribu stiʼ Dan, bíʼnicabe dxiiñaʼ juntu. Biʼniʼ Oholiab dxiiñaʼ ni raca lu náʼ, biʼniʼ bordar ne biʼniʼ lari lu telar né hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne lari de lino de ni jma galán.
24 Oro ni biquiiñeʼ para guca dxiiñaʼ lugar santo que, biaʼ que nga oro ni yenécabe para ofrenda ni riniibi: 29 talentu* ne gadxe gayuaa treinta siclo,* según siclo ni riquiiñeʼ lugar santo. 25 Ne ca hombre de guidxi que, ni gucuá lá lu censu, yenecaʼ ti gayuaa talentu ne ti mil gadxe gayuaa setenta y cinco siclo, según siclo ni riquiiñeʼ lugar santo. 26 Cada hombre de gande iza o jma ni cá lá lu censu que yené galaa siclo, según siclo ni riquiiñeʼ lugar santo. Biaʼsi xhoopaʼ gayuaa chonna mil gaayuʼ gayuaa cincuenta hombre.
27 Guca fundir ti gayuaa talentu de plata que para gaca ca base stiʼ lugar santo ne ca base stiʼ cortina ni chinduu división. Biquiiñeʼ ti gayuaa talentu para gaca ti gayuaa base, ti talentu para cada base. 28 Biquiiñebe ti mil gadxe gayuaa setenta y cinco siclo que para bíʼnibe ca gandxu stiʼ ca columna que, ne biʼniʼ forrarbe luguiáʼ de ca columna que ne biquiidibe cani.
29 Biaʼsi 70 talentu ne chupa mil tapa gayuaa siclo de cobre nga yenécabe.* 30 Biquiiñebe guiráʼ ni para bíʼnibe ca base stiʼ entrada tabernáculo,* altar de cobre ne parrilla de cobre stini, ne guiráʼ ca herramienta stiʼ altar que, 31 ca base ni nuu guidubi vuelta patiu que, ca base stiʼ entrada stiʼ patiu que, guiráʼ staca stiʼ tabernáculo ne guiráʼ staca ni nuu guidubi vuelta patiu que.
39 Bíʼnicabe lari sicarú ni guca lu telar né hilu azul, hilu moradu* de guichaladi dendxuʼ ne hilu naxiñáʼ rini para gacuʼ ca ni guni dxiiñaʼ ndaaniʼ lugar santo.* Laaca bíʼnicabe ca lari santo para gacuʼ Aarón, gúcacani casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés.
2 Laabe* bíʼnibe efod que né oro, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. 3 Bicaachecabe oro né martíu para bíʼnicabe lámina nalaseʼ. De raqué, bigabe lámina que ne bíʼnibe ni hilu, ne gucuaabe hilu riʼ, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán para bíʼnibe efod que. 4 Bíʼnicabe ni casi ti mandil de chupa ndaa, ti ndaa delante ne ti ndaa atrá ne biguiidicani lu xíʼquebe. 5 Ne cinturón de lari stiʼ efod* ca, ni rinaazeni para cadi guiniibini, laaca bíʼnicabe ni né ca material riʼ: oro, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini, hilu de lino de ni jma galán, gúcacani casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés.
6 Óraque guluucabe ca guié de ónice que ndaaniʼ base de oro ne bicaacabe lá ca xiiñiʼ Israel lu ca guié que casi ricá lu ti sellu. 7 Despué, bicaabe guiropaʼ guié que lu xiʼqueʼ efod que, ra guiʼdiʼ guiropaʼ pieza stini, ne biquiiñecani casi guié para guietenalaʼdxiʼ Dios ca xiiñiʼ Israel, casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés. 8 De raqué bíʼnibe pectoral que. Guca bordarni cásica guca efod que: né oro, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ, hilu naxiñáʼ rini ne hilu de lino de ni jma galán. 9 Ra bieechuʼ pectoral que, gúcani ti cuadru de ti cuarta* de ziuulaʼ ne ti cuarta de xilaga. 10 Bicaacabe tapa fila de guié luni. Lu primé fila que zéʼ rubí, topacio ne esmeralda. 11 Lu guiropa fila que zéʼ turquesa, zafiro ne jaspe. 12 Lu guionna fila que zéʼ guié léshem,* ágata ne amatista. 13 Ne lu guidapa fila que zéʼ crisólito, ónice ne jade. Guiráʼ ca guié riʼ gúpacani base de oro. 14 Lá ca 12 xiiñiʼ Israel cá lu ca guié que. Cada lá que nga tobi de ca 12 tribu que. Ne gucuácani casi ricá lu ti sellu.
15 De raqué bíʼnicabe cadena tipu trenza para cheʼ lu pectoral que. Gúcacani casi torzal de oro puru. 16 Óraque bíʼnicabe chupa base de oro ne chupa aníu de oro ne bicaacabe guiropaʼ aníu que lu guiropaʼ squina* stiʼ pectoral que. 17 Despué bitiidicabe guiropaʼ torzal de oro que ndaaniʼ guiropaʼ aníu ni cá lu squina stiʼ pectoral que. 18 De raqué bitiidicabe guiropaʼ punta stiʼ guiropaʼ torzal que lu guiropaʼ base stiʼ ca guié que ne bicaacabe ca pieza riʼ lu xiʼqueʼ efod que neza delante. 19 Despué bíʼnicabe chupa aníu de oro ne bicaacabe cani lu guiropaʼ squina xagueteʼ deche pectoral que. 20 Laaca bíʼnicabe xhupa aníu de oro cueʼ efod que lu pieza ni cheʼ delante, guriá ra guiʼdiʼ ca pieza stiʼ efod que, luguiáʼ si de cinturón de lari que. 21 Últimu la? para cadi guiniibi pectoral que de lugar, bitiidicabe ti doo azul ndaaniʼ ca aníu stini ne ndaaniʼ ca aníu stiʼ efod que, zaqué nga qué niniibi pectoral que de lu efod, luguiáʼ de cinturón de lari que, gúcacani casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés.
22 Laaca bíʼnibe túnica sin manga stiʼ efod que, guidúbini de hilu azul, ne ti tejedor gudiba ni. 23 Gupa túnica sin manga riʼ ti abiertu ni biaana galaa para tidiʼ íquebe, guca yánnini casi yanni ti coraza ni riquiiñeʼ ti soldadu. Guidubi ruaani bieechuʼ para cadi guirézani. 24 De raqué, lu dobladíu stiʼ túnica sin manga que, bíʼnicabe granada de hilu azul ne hilu moradu de guichaladi dendxuʼ ne hilu naxiñáʼ rini. 25 Laaca bíʼnicabe campanahuiiniʼ de oro puru ne bicaacabe ni lade ca granada guidubi ruaa dobladíu stiʼ túnica sin manga que: lade chupa granada bigaandacabe ti campanahuiiniʼ. 26 Bigaandacabe ti campanahuiiniʼ, ti granada, ti campanahuiiniʼ, ti granada... Ne zacá guca lu guidubi dobladíu stiʼ túnica sin manga ni biquiiñecabe para gúnicabe dxiiñaʼ de sacerdote, gúcacani casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés.
27 Laaca bíʼnicabe ca túnica de lino de ni jma galán, ni gudiba ti tejedor, para Aarón ne ca xiiñiʼ, 28 lari especial de lino de ni jma galán ni guixii ique Aarón, ca lari de lino de ni jma galán ni guixii ique ca xiiñiʼ Aarón, ca calzoncíu de hilu de lino de ni jma galán 29 ne lari ni guixii ndaanibe ni guca lu telar de hilu de lino de ni jma galán, hilu azul, hilu moradu de guichaladi dendxuʼ ne hilu naxiñáʼ rini, gúcacani casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés.
30 Últimu la? bíʼnicabe placa ni ruzaaniʼ de oro puru—señal santo ni gusihuinni maʼ gulí Dios laabe— ne casi ricá lu ti sellu bicaacabe luni: «Naca Jehová ti Dios Santo». 31 Óraque bindiibicabe ni né ti hilu azul ne bicaacabe ni lu lari especial ni xíʼ íquebe, gúcani casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés.
32 Sicaríʼ nga biluxe tabernáculo, o, yoo ra raca reunión, ne guiráʼ ni chiguiquiiñeʼ para gaca dxiiñaʼ ndaanini. Biʼniʼ ca israelita que guiráʼ ni biʼniʼ mandar Jehová Moisés. Bíʼnicabe ni casi peʼ modo guniʼbe.
33 Óraque yenécabe tabernáculo que ra nuu Moisés, ca lari stini, ne guiráʼ ni chiguiquiiñeʼ para gaca armar ni: ca broche, ca armazón, ca barra, ca columna, ca base;* 34 capa de guidiladi chivu barracu dieʼ naxiñáʼ, capa de guidi ladi foca, ne cortina ni riguu división; 35 arca ra riaapaʼ Testimonio ne ca vara ne tapa stini; 36 mexaʼ ne guiráʼ cosa ni cheʼ luni ne pan ni raʼtaʼ nezalú Dios; 37 candelabru de oro puru, ca lámpara stini —fila de lámpara que—, guiráʼ ca herramienta stini ne aceite para guzaanini; 38 altar de oro, aceite santo,* inciensu rindaʼ naxhi, ne cortina para entrada stiʼ tabernáculo; 39 altar de cobre ne parrilla de cobre stini, ca vara ne guiráʼ ca herramienta stini, zaqueca palangana ne base stiʼ; 40 ca cortina stiʼ patiu que ne ca columna ne ca base stini, cortina para entrada stiʼ patiu que, ca doo, ca staca ne guiráʼ ca herramienta ni iquiiñeʼ para gaca dxiiñaʼ ra tabernáculo que, o ra yoo ra raca reunión; 41 ca lari sicarú ni guyáʼ lu telar ni gacuʼ ca ni guni dxiiñaʼ ndaaniʼ santuariu,* ca lari santo para gacuʼ sacerdote Aarón ne ca lari ni gacuʼ ca xiiñibe para gúnicaʼ dxiiñaʼ de sacerdote.
42 Biʼniʼ ca israelita que guiráʼ dxiiñaʼ que modo peʼ biʼniʼ mandar Jehová Moisés. 43 Ora bi’ya’ Moisés pa biaʼsi dxiiñaʼ stícabe, biiyaʼ bíʼnicabe ni modo peʼ biʼniʼ mandar Jehová. Ne guluu Moisés ndaayaʼ laacabe.
40 Óraque gudxi Jehová Moisés: 2 «Primé dxi stiʼ primé beeu zuni armarluʼ tabernáculo, o, yoo ra raca reunión. 3 Napa xidé cuʼluʼ arca ra riaapaʼ Testimonio ndaanini ne cuʼluʼ arca ca atrá de cortina que para cadi guihuínnini. 4 Laaca napa xidé cuʼluʼ mexaʼ que, quixhe chaahuiluʼ ca cosa ni cheʼ luni, cuʼluʼ candelabru que ne gucaaguiluʼ ca lámpara stini. 5 De racá naquiiñeʼ cuʼluʼ altar de oro para inciensu delante de arca ra riaapaʼ Testimonio* ne ugaandaluʼ cortina para entrada stiʼ tabernáculo lugar ra cheni.
6 »Naquiiñeʼ cuʼluʼ altar para ofrenda ni riaʼquiʼ frente de entrada stiʼ tabernáculo, o, yoo ra raca reunión. 7 Ne napa xidé cuʼluʼ palangana que entre yoo ra raca reunión ne altar que, ne guchaluʼ ni de nisa. 8 Despué, naquiiñeʼ guni armarluʼ ni cheʼ guidubi vuelta patiu ca ne ugaandaluʼ cortina para entrada stiʼ patiu ca. 9 De racá naquiiñeʼ gundaateluʼ aceite santo* luguiáʼ tabernáculo ne guiráʼ ni nuu ndaanini. Ne naquiiñeʼ cueechuluʼ* tabernáculo ca ne guiráʼ ca herramienta stini para gácacani santo.* 10 Laaca naquiiñeʼ gundaateluʼ aceite santo lu altar para ofrenda ni riaʼquiʼ ne lu guiráʼ ca herramienta stini. Ne naquiiñeʼ cueechuluʼ altar ca para gácani ti altar guizáʼ santo. 11 Ne laaca naquiiñeʼ gundaateluʼ aceite santo lu palangana ne lu base stini para cueechuluʼ cani.
12 »Óraca naquiiñeʼ guchíñaluʼ Aarón ne ca xiiñiʼ ra entrada stiʼ yoo ra raca reunión ne zusialuʼ laacabe né nisa. 13 Napa xidé ugáculuʼ Aarón ca lari santo, gundaateluʼ aceite santo íquebe ne cueechuluʼ laabe, ne zacá zeeda gácabe sacerdote stinneʼ. 14 Despué laaca naquiiñeʼ guchíñalu’ ca xiiñibe ne naquiiñeʼ ugáculu’ laacaʼ túnica. 15 Napa xidé gundaateluʼ aceite santo íquecabe cásica bindaatelu’ ni ique bixhózecabe para gueeda gácacabe sacerdote stinneʼ. Ne ra guilate aceite riʼ íquecabe zusihuínnini qué zusaana de gaca ca xiiñicabe sacerdote stinneʼ para guiráʼ generación ni guibani despué».
16 Biʼniʼ Moisés guiráʼ ni biʼniʼ mandar Jehová laa. Bíʼnibe ni casi peʼ modo gudxi laabe.
17 Guca armar tabernáculo que lu primé dxi stiʼ primé beeu stiʼ guiropa iza. 18 Ra guca armar tabernáculo que, gudixhe Moisés ca base que ne guluube ca armazón que luguiácani. Guluube ca barra stini ra naquiiñeʼ chécani ne gundísabe ca columna stini. 19 Bichiaabe lari para yoo de lari que lu tabernáculo que, ne gudíxhebe ca capa de guidi que luguiani, casi biʼniʼ mandar Jehová laabe.
20 Despué gucuaabe ca tabla stiʼ Testimonio* que ne guluube cani ndaaniʼ Arca que. Óraque bitiidibe ca vara que lu Arca que ne gudíxhebe tapa stini. 21 Laaca guluube Arca que ndaaniʼ tabernáculo, bigaandabe cortina ni riguu división que lugar stiʼ para cadi guihuinni arca ra riaapaʼ Testimonio que, casi biʼniʼ mandar Jehová laabe.
22 De raqué, guluube mexaʼ que ndaaniʼ tabernáculo, ladu guiaʼ stini, sti ladu cortina que,* 23 ne luni gudíxhebe ca pan ni raʼtaʼ nezalú Jehová pur capa, casi biʼniʼ mandar Jehová laabe.
24 Guluube candelabru que ndaaniʼ yoo ra raca reunión ne bizuhuaabe ni frente de mexaʼ que, ladu gueteʼ stiʼ tabernáculo que. 25 Laaca bicaaguibe ca lámpara que nezalú Jehová, casi biʼniʼ mandar Jehová laabe.
26 Despué guluube altar de oro que ndaaniʼ yoo ra raca reunión, frente de cortina que, 27 para guzaaquibe inciensu rindáʼ naxhi luni, casi biʼniʼ mandar Jehová laabe.
28 Óraque bigaandabe cortina para entrada sti’ tabernáculo que lugar stiʼ.
29 Laaca bizuhuaabe altar para ofrenda ni riaʼquiʼ frente entrada stiʼ tabernáculo —o, yoo ra raca reunión— para gudiibe ofrenda ni riaʼquiʼ ne ofrenda de biidxiʼ luni, casi biʼniʼ mandar Jehová laabe.
30 Óraque guluube palangana que entre yoo ra raca reunión ne altar que ne bichabe ni de nisa para quibinácabe ne quibiñeecabe. 31 Ne ra nuuni gudibináʼ ne gudibiñee Moisés, Aarón ne ca xiiñiʼ. 32 Cada biaje chúʼcabe ndaaniʼ yoo ra raca reunión o guidxíñacabe altar que riguiibicabe nácabe ne riguiibicabe ñeecabe, casi biʼniʼ mandar Jehová Moisés guni.
33 Últimu la? biʼniʼ armarbe ni cheʼ guidubi vuelta tabernáculo ne altar que ne bigaandabe cortina entrada patiu que.
Zaqué nga biluxe Moisés dxiiñaʼ que. 34 Óraque bizulú bichii za que yoo ra raca reunión que ne bidxá guendanandxóʼ* stiʼ Jehová ndaaniʼ tabernáculo que. 35 Qué ñanda ñuu Moisés ndaaniʼ yoo ra raca reunión que purtiʼ nuu za que luguiani, ne nuchii guendanandxóʼ stiʼ Jehová tabernáculo que.
36 Biaʼ tiempu guzá ca israelita lu desiertu rindísacabe campamentu que cada biaje guiasa za que luguiáʼ de tabernáculo que. 37 Peru pa qué guiasa za que, qué rindísacabe campamentu que ne ribézacabe dede dxi guiasa za que. 38 Ne biaʼ tiempu guzácabe lu desiertu, guiráʼ ca israelita que biiyacaʼ za stiʼ Jehová ridxíʼ luguiáʼ de tabernáculo que, ne huaxhinni la? biiyacaʼ ti bele luguiani.
Lit. «Jacob».
Lit. «ca xiiñiʼ Israel».
O «runi respetar».
O «arca», «cofre».
O «betún ne pez».
Riníʼ lá riʼ “ni biree”, o bilabe para cadi ñátibe ndaaniʼ nisa.
O «ra maʼ ziyaca Moisés jma nadipaʼ».
O Jetró.
Riníʼ lá riʼ “ni yendeza raqué casi binni de sti guidxi”.
Lit. «stale dxi».
O «gudixhe ique guni xiixa para guni cumplir».
Biiyaʼ glosario.
Lit. «servirtu».
O «Naa Zeeda Gacaʼ ni Gueeda Gacaʼ». Biiyaʼ apén. A4.
O «hombre ni napa autoridad». Biiyaʼ glosario, ancianu.
O «hombre ni napa autoridad».
Bolsa ni napa lari ni biquiiñecabe dxiqué, ni riaanaʼ biaʼ lu xpéchucabe.
Lit. «ziecheʼ ladxidoʼbe».
O «Ne zácaluʼ representante stinneʼ para laabe».
O «ni canayubi alma stiluʼ».
Lit. «servir».
O «gudxíu de guié».
Biiyaʼ glosario, circuncisión.
Zándaca raríʼ caniʼni de ñee ángel que.
O «hombre ni napa autoridad».
O «ca hombre israelita ni racané ca xaíque stiʼ ca esclavu».
O «guidxi stiluʼ nga cuchee».
O «maʼ bíʼnitu guindáʼ yuudxudu nezalú faraón ne ca xpinni».
Lit. «ni nusigaaʼ».
Lit. «juiciu».
Lit. «gúndisaʼ naʼyaʼ para».
Lit. «según ejércitu sticaʼ».
Lit. «maʼ bineʼ lii Dios».
Lit. «ca ejércitu stinneʼ».
Lit. «ca juiciu».
Lit. «servírcabe».
Laacani nga ca canal stiʼ guiiguʼ Nilo.
Lit. «servir».
O «jején».
Lit. «¡Bicuinináʼ Dios ndiʼ!».
Ti tipu biáʼlazi ni riguiru.
Lit. «servir».
Lit. «ca golpe stinneʼ ladxidoʼloʼ».
Zándaca casi bele biiyacabe ca xpiaaniʼ rayu nadipaʼ que.
Ti tipu trigu bidxiibacabe Egipto dxiqué.
Lit. «servir».
Ti manihuiiniʼ casi uxharu ne guizáʼ stale ro.
Lit. «ti trampa para laanu».
Zándaca Moisés.
O «zudiiluʼ lugar chinedu».
Lit. «ni runiné molinu de manu dxiiñaʼ».
O «día diez».
Lit. «gábiluʼ».
Zándaca ra maʼ ziyaaziʼ gubidxa ne ra maʼ zixhinni.
O «amarga».
O «maʼ xiʼ cinturón ndaanitu».
Lit. «ejércitu stiluʼ».
O «hombre ni napa autoridad».
Ti dendxuhuiiniʼ o ti chivuhuiiniʼ.
Biiyaʼ glosario.
O «norma ni qué zusaana de chinándatu».
O «faraón ni zuba lu trono stiʼ».
Raríʼ caniʼni de ca hombre ni zanda cheʼ lu guerra.
Laacabe nga stale binni ni cadi israelita, ne ládecabe nuu egipciu.
Lit. «ejércitu».
Lit. «Biʼniʼ santificar».
Lit. «guiráʼ baʼduʼ primé ni ruxheleʼ ti matriz».
Lit. «lidxi ca esclavu».
Lit. «náʼ ni napa poder».
Biiyaʼ apén. B15.
Lit. «galaa de ca bizaluluʼ».
Lit. «ziuu ley stiʼ Jehová ndaaniʼ ruaaluʼ».
Lit. «guiráʼ ni ruxheleʼ matriz».
O «quíxeluʼ ti rescate». Biiyaʼ glosario, rescate.
Lit. «náʼ ni napa poder».
Lit. «guiráʼ ni ruxheleʼ matriz».
Lit. «galaa de ca bizaluluʼ».
Biaʼ las 2 de la mañana hasta las 6 de la mañana.
Jah nga sti modo jma nachucu para lá Jehová.
O «xlabe».
Biiyaʼ glosario.
Lit. «yuubaʼ rapa ti gunaa ni cayapa xiiñiʼ».
O «xaíque stiʼ ti tribu».
O «reinar».
Riníʼ lá riʼ “nandáʼ” o “amargura”.
O «amárgani».
O «norma».
O «norma».
Zándaca ra maʼ ziyaaziʼ gubidxa ne ra maʼ zixhinni.
O «codorniz».
Biaʼ 2.2 L. Biiyaʼ apéndice B14.
O «naquiiñeʼ guiziiláʼdxitu».
Biiyaʼ glosario.
Zándaca zeedani de ti diidxaʼ hebreu ni riníʼ “¿xii ni?”.
Lit. «Testimonio». Zándaca ti caja ni biquiiñecabe para cúʼchaahuicabe cosa risaca.
Ti efá nga 22 L. Biiyaʼ apén. B14.
O «hombre ni napa autoridad».
O «hombre ni napa autoridad».
Riníʼ lá riʼ “examen” o “prueba”.
Riníʼ lá riʼ “guendarucaalú”.
Biiyaʼ glosario.
Nisí, zeedani de ti diidxaʼ hebreu ni riníʼ “poste stinneʼ ni riquiiñeʼ de seña”.
Riníʼ lá riʼ “ni yendeza raqué casi binni de sti guidxi”.
Riníʼ lá riʼ “Dios stinneʼ nga racané naa”.
Lit. «de lu náʼ Egipto».
O «hombre ni napa autoridad».
O «norma».
Lit. «ora tiica si».
O «santo».
O «hombre ni napa autoridad».
Biiyaʼ glosario.
Zándaca gundaacabe ti flecha laabe.
O «cachu stiʼ borregu guiʼxhiʼ».
O «Cadi gápatu relación sexual».
O «biʼniʼ ni sagradu». Biiyaʼ glosario, santo.
O «para gucaaluluʼ naa».
O «stale mil generación stiʼ ca».
O «sin respetu».
O «xlabe».
O «bíʼnibe ni sagradu».
O «honrar».
O «prójimo stiluʼ».
Biiyaʼ glosario, ofrenda de paz.
O «guni adorárcabe naa».
O «maʼ qué zácani santo».
O «decisión judicial». Biiyaʼ glosario.
Raríʼ caniʼni de relación sexual.
O «prójimo stiʼ».
O «guinabaʼ mal para».
O zándaca «ti herramienta».
Lit. «ne guiree ca xiiñibe».
O «guizáʼ gacaná».
Gunaa ca o xiiñibe.
O «alma pur alma».
O «ti rescate». Biiyaʼ glosario, rescate.
Ti siclo nga 11.4 g. Biiyaʼ apén. B14.
O «prójimo stiʼ».
O «gapa relación sexual né».
O «guinitilú».
O «tuuxa ni cayacaná».
O «ca ni runi cobrar stale».
O «Cadi guiniʼluʼ mal de».
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
O «qué zusaanaʼ libre».
Biiyaʼ apén. B15.
Laaca runibiáʼcabe ni casi Saa stiʼ ca Semana o Pentecostés.
Biiyaʼ glosario, primicia.
Laaca runibiáʼcabe ni casi Saa stiʼ ca Ramada o stiʼ ca Tabernáculo.
Biiyaʼ glosario, primicia.
O «xlayaʼ».
Lit. «servirtu».
O «ne gudxiidéchecaʼ lii».
O zándaca «guidxibi xhaatacabe».
Lit. «servirluʼ».
O «hombre ni napa autoridad».
O «decisión judicial». Biiyaʼ glosario.
Lit. «púrpura».
O «bálsamo».
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
O «caja», «cofre».
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
O «ca tabla de guié ni zeeda gaca casi ti testigu».
O «caja ra riaapaʼ ca tabla de guié ni zeeda gaca casi ti testigu».
Biaʼ 7.4 cm. Biiyaʼ apén. B14.
O «libación». Biiyaʼ glosario, ofrenda ni rixii.
Biiyaʼ glosario, pan ni raʼtaʼ nezalú Dios.
O «botón stiʼ guieʼ».
Biiyaʼ glosario.
Ti talentu nga 34.2 kg. Biiyaʼ apén. B14.
Lit. «púrpura».
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
O «chupa pieza ni zuhuaa».
Raríʼ caniʼni ndaaniʼ Santo.
Biiyaʼ glosario.
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
O «dé ni nuchaʼ za», ndiʼ riníʼ dé ni nadxeʼ de za stiʼ ca sacrificiu.
O «base ni napa huecu».
O «aníu», «aru», «argolla», para iguiidiʼ.
Biiyaʼ glosario.
Lit. «púrpura».
O «de aceituna ni bigaache».
O «bineʼ santificar».
Biiyaʼ apén. B5.
O «ti turbante especial».
Lit. «púrpura».
O «xlácabe».
Biaʼ 22.2 cm. Biiyaʼ apén. B14.
Qué gánnanu xi guié sicarú cayete raríʼ. Zándaca laani nga ámbar, jacinto, ópalo o turmalina.
Raríʼ caniʼni de guiropaʼ squina ni nuu luguiáʼ.
Raríʼ caniʼni ndaaniʼ tabernáculo.
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
O «zuni santificarluʼ».
O «yoo ra raca reunión».
O «placa».
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
Lit. «ni riguixhedxí».
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
Biiyaʼ glosario.
O «guni santificarluʼ».
O «norma».
O «guca nombrárcabe».
Lit. «tuuxa ni qué runibiáʼcabe». Raríʼ caniʼni de ti hombre ni cadi naca de familia stiʼ Aarón.
Zándaca ra maʼ ziyaaziʼ gubidxa ne ra maʼ zixhinni.
Ti efá nga 22 L. Biiyaʼ apén. B14.
Ti hin nga 3.67 L. Biiyaʼ apén. B14.
O «aceite de aceituna ni bigaache».
Zándaca ra maʼ ziyaaziʼ gubidxa ne ra maʼ zixhinni.
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
Zándaca ra maʼ ziyaaziʼ gubidxa ne ra maʼ zixhinni.
Biiyaʼ glosario.
O «ti rescate». Biiyaʼ glosario, rescate.
Ti siclo nga 11.4 g. Biiyaʼ apén. B14.
Ti guerá nga 0.57 g. Biiyaʼ apén. B14.
Lit. «plata».
O «norma».
Ti hin nga 3.67 L. Biiyaʼ apén. B14.
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
O «Naquiiñeʼ gácani casi runi tuuxa ni nanna guni aceite rindáʼ naxhi».
Lit. «tuuxa ni qué runibiáʼcabe». Raríʼ caniʼni de ti hombre ni cadi naca de familia stiʼ Aarón.
Qué gánnanu xi peʼ ni. Zándaca zeedani de ti yagahuiiniʼ rindáʼ naxhi o bichuʼ nisadóʼ.
O «Naquiiñeʼ gácacani casi runi tuuxa ni nanna guni aceite rindáʼ naxhi».
Lit. «de espíritu stiʼ Dios».
O «yoo ra raca reunión».
Biiyaʼ glosario.
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
O «cayuneʼ santificar laatu».
O «estatua ni guca fundir».
O «gaca divertircaʼ».
O «estatua ni guca fundir».
O «bicuudxi Moisés lú».
O «descendencia stitu».
O «descendencia stiluʼ».
Biiya’ glosario.
Qué riníʼ diʼ ni biiyaʼ Moisés lú Dios, sínuque guníʼcabe modo riníʼ chupa binni ni naca xhamigu diidxaʼ.
O «Maʼ gulieeʼ lii».
O «xlayaʼ».
O «xlá». Raríʼ caníʼ Jehová ximodo naca.
O «ni rindaa para guidxiichi».
O «ni napa stale guendarannaxhii ni qué rirá».
O «guizáʼ naca fiel».
O «cháʼ».
Biiyaʼ glosario.
Lit. «Jehová, labe nga».
O «ni qué rudii lugar chuʼ stobi lugar stiʼ».
Raríʼ caniʼni gucheecabe ra guni adorárcabe ca dios stícabe.
Biiyaʼ apén. B15.
Lit. «guiráʼ ni ruxheleʼ matriz».
O «zuni respetarluʼ dxi sábadu».
Laaca runibiáʼcabe ni casi Saa stiʼ ca Ramada o stiʼ ca Tabernáculo.
Biiyaʼ glosario, primicia.
Raríʼ caniʼni de Dios.
Lit. «ca Chii Diidxaʼ». Laaca runibiáʼcabe ni casi Decálogo.
O «rayu».
Biiyaʼ glosario.
Lit. «púrpura».
O «bálsamo».
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
O «base ni napa huecu».
Biiyaʼ glosario.
Biiyaʼ glosario.
O «ca ofrenda ni riniibi».
Lit. «Maʼ guluube guendabiaaniʼ ndaaniʼ ladxidoʼcaʼ».
Lit. «púrpura».
Zándaca raríʼ caniʼbe de Bezalel.
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
O «chupa pieza ni zuhuaa».
O «base ni napa huecu».
Biiyaʼ glosario.
O «aníu», «aru», «argolla», para iguiidiʼ.
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
Biaʼ 7.4 cm. Biiyaʼ apén. B14.
O «botón stiʼ guieʼ».
Ti talentu nga 34.2 kg. Biiyaʼ apén. B14.
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
O «Gúcacani casi runi tuuxa ni nanna guni aceite rindáʼ naxhi».
Ti codo nga 44.5 cm. Biiyaʼ apén. B14.
Rarí’ cani’ni de guiibaʼ ni guca pulir.
O «yoo ra raca reunión».
O «base ni napa huecu».
O «aníu», «aru», «argolla», para iguiidiʼ.
Biiyaʼ glosario.
Lit. «púrpura».
Ti talentu nga 34.2 kg. Biiyaʼ apén. B14.
Ti siclo nga 11.4 g. Biiyaʼ apén. B14.
O «ofrenda ni riniibi».
O «yoo ra raca reunión».
Lit. «púrpura».
Biiyaʼ glosario.
Diidxaʼ «Laabe» ni zeeda lu versículo riʼ, ne diidxaʼ «bicaabe» ni zeeda lu versículo 7 ne diidxaʼ «bíʼnibe» ni zeeda lu ca versículo 8 ne 22 caníʼcani de Bezalel.
Biiyaʼ glosario.
Biaʼ 22.2 cm. Biiyaʼ apén. B14.
Qué gánnanu xi guié sicarú cayete raríʼ. Zándaca laani nga ámbar, jacinto, ópalo o turmalina.
Raríʼ caniʼni de ca squina ni nuu luguiáʼ.
O «ca base ni napa huecu».
O «aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ».
Biiyaʼ glosario.
Raríʼ caniʼni deche cortina ni riguu división ni nuu gaxha de arca ra riaapaʼ Testimonio.
Laca laani nga aceite ni riquiiñeʼ ora guicaa tuuxa xiixa dxiiñaʼ.
O «guni santificarluʼ».
Biiyaʼ glosario.
O «ca tabla de guié ni zeeda gaca casi ti testigu».
Raríʼ caniʼni ndaaniʼ Santo.
O «gloria».