Gúninu ni na Dios sin quiche ruaanu
«Laguni irá ni sin quiche ruaa tu.» (FILIPENSES 2:14.)
1, 2. Xi conseju bidii apóstol Pablu ca xpinni Cristu de Filipo ne Corinto, ne xiñee.
LU CARTA ni bicaa apóstol Pablu pur espíritu santu ra nuu ca binni ridagulisaa de guidxi Filipo lu primé siglu que la? guluube naróʼ sticaʼ luni purtiʼ riuuláʼdxicaʼ gudiicaʼ ni nápacaʼ, ne purtiʼ cayúnicaʼ xhiiñaʼ Dios ne stale gana. Laaca bisihuínnibe lu carta que nayecheʼ nuube ne ca binni que pur guiráʼ dxiiñaʼ ni cayúnicaʼ. Peru laaca gúdxibe laacaʼ: «Laguni irá ni sin quiche ruaa tu» (Filipenses 2:14). Xiñee bidii Pablu conseju riʼ yaʼ.
2 Pablu maca nanna xi rizaaca binni ora riguiche ruaa pur xiixa. Chupa chonna iza ante, bisietenaláʼdxibe ca binni ridagulisaa de guidxi Corinto xi rizaaca binni ora riguiche ruaa. Laabe guniʼbe qué nusaana ca israelita de nuchiichicaʼ Jiobá dxí guyuucaʼ lu desiertu que. Ximodo yaʼ. Ca israelita que jma gucuá íquecaʼ gúnicaʼ ni qué iquiiñeʼ, guni adorarcaʼ bidóʼ, chúʼnecaʼ ni cadi xheelacaʼ, gúʼyacaʼ pa dxandíʼ napa Jiobá poder ne gudiche ruaacaʼ. Nga runi, Pablu bicaabe ca xpinni Cristu de Corinto guiziidicaʼ de ca ejemplu riʼ ora guniʼbe: «Nin quiche ruaa tu pur ni guni Dios, casi biʼni caadxi de laacabe, ne beeda ti ángel ni runitilú, biiti laacaʼ» (1 Corintios 10:6-11).
3. Xiñee naquiiñeʼ gánnanu cadi jneza nga quiche ruaanu.
3 Laanu ca xpinni Jiobá, laaca zeeda gácanu casi ca binni ridagulisaa de Filipo que. Rúninu stale cosa galán ne stale gana ne nadxiisaanu (Juan 13:34, 35). Peru, pa guietenaláʼdxinu pabiáʼ gucaná xquidxi Dios dxiqué pur gudiche ruaa la? nga zacané laanu chinándanu conseju ni na: «Laguni irá ni sin quiche ruaa tu». Guidúʼyanu caadxi ejemplu ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios de binni ni gudiche ruaa dxiqué, para cadi gúninu zaqueca.
Stale binni malu gudiche ruaa pur ni biʼniʼ Jiobá
4. Xiñee gudiche ruaa ca israelita que lu desiertu.
4 Dxi guyuu ca israelita que lu desiertu cuarenta iza la? biquiiñecabe ti diidxaʼ hebreu ni riníʼ «quiche ruaa binni, guiníʼ de tuuxa o guiníʼ cadi jneza cayaca xiixa». Guyuu biaje gudiche ruaa ca israelita que pur modo guyuucaʼ, zaqué bisihuínnicabe qué ñuucabe nayecheʼ. Gudiʼdiʼ si chupa chonna semana de bireecabe Egipto ra guyuucabe de esclavu la? «guiráʼ ca israelita que bizulú gudiche ruaacaʼ pur ni cayuni Moisés ne Aarón». Laacabe qué ñuuláʼdxicabe guendaró ni gucuaacabe, ne guníʼcabe: «¡Jma galán ñuuti Jiobá laanu ndaaniʼ guidxi Egipto, ra gudoʼno beela, ne ra gudoʼno pan dede bidxá ndaaninu, purtiʼ laatu yendeetu laadu raqué ne beedanetu laadu lu desiertu riʼ para gutizitu guiráʼ ca binni riʼ!» (Éxodo 16:1-3).
5. Tuu ngue bidxiichiné ca israelita que ora gudiche ruaacaʼ.
5 Ni dxandíʼ nánnanu nga Jiobá bidii laacabe guendaró ne nisa guécabe lu desiertu que purtiʼ gunnaxhii laacabe. Qué ñuu dxi ñaadxaʼ ni ñócabe. Peru cumu qué ñuucabe nayecheʼ ne biaʼ gúpacabe que la? bizulú guníʼcabe cadi galán nuucabe ne gudiche ruaacabe. Nécapeʼ Moisés ne Aarón nga gúdxicabe ca diidxaʼ que, peru Jiobá biiyaʼ laa ngue cadxiichinécabe. Moisés gudxi laacabe: «Jiobá maʼ binadiaga caguiche ruaatu pur ni cayúnibe. Ne tuu nga laadu yaʼ. Guiráʼ ni caniʼtu ca cadi laadidu nga cayábitu cani, sínuque cayábitu cani Jiobá» (Éxodo 16:4-8).
6, 7. Casi modo rieeteʼ lu Números 14:1-3, xiñee bichaa modo guníʼ ique ca israelita.
6 Qué nindaa diʼ de ni guca que gudiche ruaa ca israelita sti biaje. Moisés biseendaʼ doce hombre para chiguuyaʼ ximodo nuu Layú ni Bizabiruaa Dios gudii laacabe que. Ora bibiguétacabe, chii de laacabe bizulú gulee gana ca binni que pur ni bíʼyacaʼ raqué. Xi guca runi ngue yaʼ. «Guiráʼ ca israelita que bizulú gudiche ruaacaʼ pur ni cayuni Moisés ne Aarón, ne gúdxicaʼ laacabe: “¡Jma galán ñátinu dxi guyuʼnu ndaaniʼ guidxi Egipto, o ñátinu lu desiertu riʼ! Ne xiñee ziné Jiobá laanu lu layú ca [stiʼ Canaán] para guuticabe laanu ne espada yaʼ. Xheeladu ne ca xiiñidu zinécabe laacaʼ. Ñee cadi jma galán nibiguétanu Egipto la?”» (Números 14:1-3.)
7 ¡Guizáʼ maʼ bichaa modo guníʼ ique ca israelita que! Ora bireecabe de Egipto ne gudíʼdicabe nisadóʼ Xiñáʼ que bidiicabe xquíxepeʼ Jiobá, dede bicaa ni laacabe gúʼndacabe para gusisácacabe laabe (Éxodo 15:1-21). Peru, cumu qué ñápacabe guiráʼ ni niquiiñecabe lu desiertu que ne bidxíbicabe ca binni de Canaán la? guizáʼ bidxiichicabe. Lugar de nudiicabe xquíxepeʼ Dios pur gulee laacabe de esclavu, laga bigaanicabe donda laabe purtiʼ nácabe qué nudiibe ni caquiiñecabe. Cani guníʼcabe que bisihuinni qué ñuucabe nayecheʼ ne cani bidii Jiobá laacabe. Nga runi laabe gunabadiidxabe: «Padxí nga maʼ gusaana guiráʼ ca binni malu riʼ de quiche ruaacaʼ pur ni cayuneʼ pue» (Números 14:27; 21:5).
Ca binni ni gudiche ruaa lu primé siglu que
8, 9. Bizeeteʼ chupa chonna ejemplu de ximódoruʼ riguiche ruaa binni ni ruzeeteʼ Stiidxaʼ Dios.
8 Lu ca ejemplu ni maʼ bizéʼtenu ca bihuinni pabiáʼ bidxiichi ca binni ca nezalú xcaadxi. Yanna guidúʼyanu ximódoruʼ riguiche ruaa binni. Dxi guyé Jesucristu saa stiʼ ca judíu ra rucuícabe ranchuhuiiniʼ ni guca Jerusalén lu iza 32 la? stale de ca binni nuu ra saa que caniʼcaʼ laabe, peru caniʼcaʼ chaahuidugá ti cadi gunadiaga xcaadxi laacaʼ (Juan 7:12, 13, 32). Xadiaga si ca binni que caniʼcaʼ de Jesús. Caadxi de laacaʼ nacaʼ: hombre chaʼhuiʼ laabe, ne xcaadxi na coʼ.
9 Sti biaje, dxi biʼniʼ invitar ti hombre ni láʼ Leví (ni laaca láʼ Mateo) Jesús ne ca discípulo stiʼ ra lidxi la? «bizulú ca fariseu ne ca [maestru sticaʼ] caníʼ ca Jesús ne ca discípulu stiʼ, na ca rabi ca ca discípulu que: Xiñee ro né tu ca malu ni ruquixe impuestu ne cani qué rulabi ley» pue (Lucas 5:27-30). Gupa si dxi, ndaaniʼ guidxi Galilea, «bizulú ca judíu caníʼ ca [Jesús] purti na be laabe nga pan ni biete de ibáʼ». Dede bidxiichi caadxi de ca discípulo stibe pur cani guniʼbe que ne bizulú gudiche ruaacaʼ (Juan 6:41, 60, 61).
10, 11. Xiñee guluu ca judíu ni riníʼ griegu xqueja cani riníʼ hebreu, ne xi riziidiʼ ca binnigola pur modo guca chaahuiʼ ni.
10 Gudiʼdiʼ si chupa chonna gubidxa de guca Pentecostés stiʼ iza 33 que, laaca gudiche ruaa xcaadxi binni, peru ndiʼ maʼ gadxé modo guca. Stale de cani deruʼ guca discípulo ni beeda de zitu la? nabé galán modo bidxaagalú ca discípulo de Judea laacabe, peru guyuu ti guendanagana ora biaaziʼ guendaró para caadxi binni. Stiidxaʼ Dios na: «Uluu cani riníʼ griegu xqueja cani riníʼ hebreu, na ca jma huaxiéʼ ricaa ca viuda ni nuu lade caʼ ora riaazi ni tidi né ca dxi» (Hechos 6:1).
11 Laacabe qué niníʼdicabe cásica modo guníʼ ca israelita que lu desiertu. Ca judíu ni riníʼ griegu que, qué niguudicabe queja pur modo nuucabe, sínuque biiyacabe cadi jneza diʼ modo cudii ca discípulo ni iquiiñeʼ caadxi viuda. Laaca qué ñúnicabe guendanagana que jma naroʼbaʼ ne qué nucaalúcabe Jiobá. Laacabe guyécabe ra nuu ca apóstol, ne laacaʼ nagueendaca guniʼcaʼ xi gaca purtiʼ biiyacaʼ dxandíʼ queja beedandá que. ¡Guizáʼ galán ejemplu gudixhe ca apóstol que para ca binnigola ni zinanda Cristu yanna riʼ! Ca pastor ni zaniruʼ lu xhiiñaʼ Dios rucaadiágacaʼ binni ora guiníʼ cadi jneza cayaca xiixa (Proverbios 21:13; Hechos 6:2-6).
Gápanu laanu para cadi quiche ruaanu
12, 13. 1) Xi ejemplu rusihuinni cadi jneza diʼ quiche ruaanu. 2) Xi zanda gucaa tuuxa quiche ruaa.
12 Stale de ca ejemplu ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios ni maʼ bidúʼndanu ca, rusihuinni cani ca guendananá gupa xquidxi Dios pur gudiche ruaacaʼ. Nga runi, cadi galán diʼ quiche ruaanu yanna riʼ, purtiʼ zápanu guendanagana. Guidúʼyanu ti ejemplu. Stale guiibaʼ nabé nagueenda ricá tini, ne pa qué guiani para cadi sáʼ tini ca la? qué zandaa maʼ qué zaquiiñeʼ ni. Stale carru ridoo casi guiibaʼ tini, cadi purtiʼ maʼ bixiiñeʼ cani, sínuque pur maʼ gudopeʼ tini carru ca ne maʼ qué zanda diʼ iquiiñeʼ binni ni. Ximodo zanda uchaaganu ejemplu ca ne ora riguiche ruaa tuuxa yaʼ.
13 Cásica nuu guiibaʼ nabé nagueenda ricá tini la? laanu laaca nagueenda rininu de xiixa ora cadi cayuuláʼdxinu modo cayaca ni, nga runi galán gápanu laanu ti cadi gácanu zacá. Cásica nagueenda ricá tini ti guiibaʼ ni guiaana lu gupa la? ca guendanagana rápanu nagueenda rucaa cani laanu quiche ruaanu. Ora qué ridxélanu ximodo gaca chaahuiʼ xiixa guendanagana la? rúninu ni jma naroʼbaʼ. Lu ca últimu dxi ra ziyaca ca tiempu riʼ jma nagana, zándaca chuʼ jma cosa ni gucaa laanu quiche ruaanu (2 Timoteo 3:1-5). Nga zanda gucaa ti xpinni Dios guzulú guiníʼ de ca biʼchiʼ ne ca bizaʼnaʼ. Zándaca gácani pur xiixa ni qué risácapeʼ, casi ora gúʼyabe tuuxa ni raca nagana para laa guni guiráʼ ni na Dios. Zacaca ora gúʼyabe tuuxa guni xiixa jma jneza que laabe o pacaa ora guicaa tuuxa sti dxiiñaʼ jma naroʼbaʼ ndaaniʼ xquidxi Dios.
14, 15. Xi naquiiñeʼ gúninu pa maʼ biaʼnu guininu binni.
14 Pa laanu guidxiichinu pur intiica cosa ne nagueendaca guininu cadi jneza cayaca ni la? zándaca maʼ qué ziuʼnu nayecheʼ ne ni nápanu, ne laaca zucaani laanu guininu binni. Dxandíʼ, pa laanu nabé riguiche ruaanu purtiʼ qué raca xiixa modo racaláʼdxinu, chaahuidugá zaxélenu de Jiobá. Dxi maʼ qué ñuulaʼdxiʼ ca israelita que modo bibánicaʼ lu desiertu que la? bicaani laacaʼ ugaanicaʼ donda Jiobá (Éxodo 16:8). ¡Qué chuʼ dxi guiníʼ íquenu gúninu zacaca!
15 Nécapeʼ maʼ cayó tini ti guiibaʼ, zanda cuézani pa guidieeni ne pintura ni rucueeza tini, ne riquiiñeʼ guiani nagueendaca pa guihuinni maʼ chiguicá tini sti lugar. Zacaca nga laanu, pa guidúʼyanu nuu xiixa ni rucaa laanu guininu binni la? zanda gucueezanu laanu pa guni orarnu ne gúninu nagueendaca ni caquiiñeʼ ti cadi guininu binni. Xi naquiiñeʼ gúninu yaʼ.
Guidúʼyanu ca cosa ca casi ruuyaʼ Jiobá
16. Xi naquiiñeʼ gúninu ti cadi gácanu casi ca binni ni riníʼ cadi jneza cayaca xiixa.
16 Cadi galán ndiʼ nga quiche ruaanu, purtiʼ zucaani laanu guicá íquenu ni caquiiñesinu ne ximodo gaca chaahuiʼ ca guendanagana si stinu. Ne laaca pur laani maʼ qué zusisácanu ca ndaayaʼ ni cudii Jiobá laanu casi testigu stiʼ. Para cadi gácanu casi ca binni ni nabé riníʼ cadi jneza cayaca xiixa la? galán nga guiníʼ íquenu ca ndaayaʼ ni nápanu. Guidúʼyanu chupa chonna de laacani: guiranu zinenu lá Jiobá (Isaías 43:10). Ora tiisi gacaláʼdxinu zanda guinínenu Dios «Ni rucaadiaga oración» ne zanda chuʼnu gaxha de laabe (Salmo 65:2; Santiago 4:8). Maʼ nánnanu xiñee nabáninu, purtiʼ riénenu Jiobá si nga napa derechu para guni mandar guidubi naca guibáʼ ne Guidxilayú ne purtiʼ ruzúʼbanu stiidxabe (Proverbios 27:11). Zanda gucheechenu ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu stiʼ Dios biaʼ gacaláʼdxinu (Mateo 24:14). Runi crenu guti Jesucristu para guilá binni ne nga racané chuʼ guendabiaaniʼ stinu nayá (Juan 3:16). Guiráʼ ndiʼ nga ca ndaayaʼ ni rusiecheʼ laanu neca guidxaagalunu stale guendanagana.
17. Xiñee riquiiñeʼ gúninu stipa pur guidúʼyanu ca cosa ca casi ruuyaʼ Jiobá, neca nuu xiixa ni cuchiichi laanu.
17 Rúninu stipa pur guidúʼyanu ca cosa ca casi ruuyaʼ Jiobá, ne cadi casi modo ridúʼyanu cani. David, hombre bicaa salmo riʼ biindaʼ sicaríʼ: «Biluíʼ naa ca neza stiluʼ, Jiobá; bisiidiʼ naa ca neza stiluʼ» (Salmo 25:4). Pa nuu xiixa ni cuchiichi laanu la? Jiobá nanna ni. Ne ñanda nibeebe ni nagueendaca. Peru, xiñee nuu tiru qué ribeebe cani cayuniná laanu ca yaʼ. Zándaca rudiibe lugar guizaacanu cani para gacanebe laanu iguidxi fe stinu, guizíʼdinu guni huantarnu ne guizíʼdinu cadi guidxiichinu nagueendaca (Santiago 1:2-4).
18, 19. Bizeeteʼ ti ejemplu ni rusihuinni xi rizaaca ora qué riguiche ruaanu.
18 Pa laanu qué guidxiichinu nagueendaca pur intiica si ni gúnicabe laanu la? cadi zacanésini guchaʼnu modo laanu, sínuque laaca zucaani binni guiníʼ galán de laanu. Lu iza 2003, caadxi testigu stiʼ Jiobá de Alemania guyécabe Hungría para gápacabe ti guendaridagulisaa. Hombre ni zigusá carru ra zécabe que cadi Testigu diʼ laa, ne ora gúnnabe ziuube lade ca binni que chii gubidxa la? qué ñuuláʼdxipebe. Peru ora bibiguétacabe maʼ gadxé modo riníʼ íquebe de ca Testigu. Xi bicaa laabe guchaabe modo riníʼ íquebe yaʼ.
19 Neca bizaaca stale cosa ora zécabe, ca Testigu que nin ti ora qué nidxiichicaʼ ne niguiche ruaacaʼ pur guiráʼ ni guca ora zécabe. Hombre ni zigusá carru que guníʼ qué huayuu dxi chinebe binni casi ca Testigu que purtiʼ guizáʼ ruzuubacaʼ diidxaʼ. Ne guniʼbe ora cheʼ ca Testigu ra lídxibe chigucheechecaʼ diidxaʼ la? zaguube laacaʼ ndaaniʼ lídxibe ne zucaadiágabe laacaʼ. ¡Guizáʼ bidxagayaa hombre riʼ purtiʼ ca binni riʼ yenándacaʼ conseju ni na: «Laguni irá ni sin quiche ruaa tu»!
Riuʼnu tobi si ora rutiidiláʼdxinu donda
20. Xiñee riquiiñeʼ gutiidiláʼdxisaanu donda stinu.
20 Xi zanda gúninu pa ti bíʼchinu o ti bizáʼnanu ni zinanda Cristu guni laanu xiixa. Pa guizáʼ malu ni bíʼnibe la? riquiiñeʼ gúninu ni na ca diidxaʼ ni guníʼ Jesús ni zeeda lu Mateo 18:15-17. Peru cadi guiráʼ diʼ ora zúninu casi na ca diidxaʼ ca, purtiʼ stale de ni runi binni laanu cadi málupeʼ cani. Xiñee qué gusihuínninu rutiidiláʼdxinu donda stiʼ binni ni bininá laanu yaʼ. Pablu bicaa ca diidxaʼ riʼ: «Cadi ixhacalaʼdxi saa tu, ne laguni perdonar ni guni stobi laatu. Casi bini perdonar Cristu laatu, zacaca laguni. Peru jma naquiiñe ganaxhii saa tu, purti zacá zaca pe tu tobi si» (Colosenses 3:13, 14). Ñee zanda gutiiláʼdxinu donda stiʼ ni bicheené laanu la? Guníʼ ique: Ñee raʼbuʼ qué ñanda ñabi Jiobá laanu xiñee nabé ruchéʼnenu laa la? Neca zacá, riabe laanu ne rutiidiláʼdxibe donda stinu ora guchéʼnenu laabe.
21. Xi runi sentir tuuxa ora gunibiáʼ ti binni nabé riguiche ruaa.
21 Intiica cosa ni gúnicabe laanu, gastiʼ zabeendunu pa nisi maʼ caguiche ruaanu pur ni bíʼnicabe laanu. Diidxaʼ hebreu ni riníʼ «quiche ruaa binni» laaca riníʼ ni «guiníʼ huaahuaʼ binni». Cadi dxandíʼ qué riuʼnu galán pa nuu ti binni ládenu nisi maʼ caguiche ruaa la? Zándaca maʼ qué ziuuláʼdxipenu guidxaaganu laabe. Zacaca nga zuni sentir xcaadxi pa laanu nisi maʼ caninu cadi jneza cayaca xiixa o nisi maʼ caníʼ huaahuanu. Maʼ qué ziuuláʼdxicabe modo nácanu dede zaxélecabe de laanu. Ora riguiche ruaanu nezalú sti binni la? zándaca gucaadiágabe laanu, peru qué ziábadinu laabe galán.
22. Xi bicaa ti baʼdudxaapaʼ de ca testigu stiʼ Jiobá pur modo nácacaʼ.
22 Pa laanu qué guiaananenu xiana ora gutiidiláʼdxinu donda stiʼ tuuxa la? zacané nga laanu chuʼnu tobi si, ne nga risaca stale ndaaniʼ xquidxi Jiobá (Salmo 133:1-3). Ndaaniʼ ti guidxi stiʼ Europa, ti baʼdudxaapaʼ católica de 17 iza biseendabe ti carta Betel, ra runi ca testigu stiʼ Jiobá dxiiñaʼ, ne luni caniʼbe galán de laacaʼ. Laabe bicaabe sicaríʼ: «Ngasi nga religión ni runebiaʼyaʼ ra nuu binni qué rapa xiana, qué rachelucaʼ gápacaʼ jma, nácacaʼ binni riuu razón, qué racaláʼdxicaʼ para laasicaʼ ne cadi nuudinde xpínnicaʼ».
23. Xi zazíʼdinu lu sti tema ca.
23 Pa risaca para laanu guiráʼ ca ndaayaʼ ni rudii Jiobá, Dios ni dxandíʼ la? zúninu stipa para chuʼnu tobi si ne qué zaguiche ruaanu pur intiica cosa guni ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu laanu. Stiʼ tema ca zusihuinni gunáʼ nga ca guenda napa ca xpinni Cristu ni racané laacaʼ cadi quiche ruaacaʼ pur modo runi xquidxi Jiobá dxiiñaʼ.
Rietenalaʼdxuʼ la?
• Xii nga quiche ruaa ti binni.
• Xi ejemplu rusihuinni cadi galán diʼ quiche ruaa binni.
• Xi naquiiñeʼ gúninu ti cadi gácanu casi binni ni nabé riníʼ cadi jneza cayaca xiixa.
• Ora rutiidiláʼdxinu donda, ximodo racané nga laanu para cadi gácanu binni riguiche ruaa.