‘Oni Wirikipai Bere’

“Oni dí gi gonga ku gorõroni, ki wiriki pa[i be]re; bambiko bayee boro nga mi nga irazerangbaduse, oni ki bi ongoda tipa mbisimoroni.”—MATAYO 11:29.

1. Waigu rengbe wirikapai be Yesu ka duni wenepai na ni ũkumuko?

DEDEDE, agu apai Yesu Kristo anaberãha, kini yuguhe na kini mangihe aduni beedihe. Gako regbo auru kpotosende adu gbua ni kina guruhe, ono ko agbia ngbarago be mosoro gako wene sunge, na ko ki nye kindi na ngbarago. Ko adungura abawiriki fuo ko ki yugu wai fuyo si aida i irisi Mbori, wai si aida i kpinyemu aboro, na ki yugu wai fuyo rengbe yo ka diabe zegino. (Yoane 16:33) Ko asa yo i duna maabangirise na “[ki ye] na unga ku imarago yo na zanga zirã rogo wene pangbanga yo.” (2 Timoteo 1:10) Kangia oni dagba gako abawiriki, gine oni aberãha ya si nga gupai si aida boro mangihe ka duni bawiriki? Ni wisigo ani gupai Yesu agumbaha tipa abawiriki, ani rengbe ka wirika wai ka ani mbakadi gaani raka si du wenengai. Gure nakoda gupai nga ani nibi apai a wa ko anabihe na kini mangi bete bangua andiko.—Matayo 10:24, 25; Ruka 14:26, 27; Yoane 8:31, 32; 13:35; 15:8.

2, 3. (a) Gu boro nga ga Yesu bawiriki, gani sunge nga gine? (b) Tipagine duhe tini ni nyanyakipa pai ani sana tirani ki ya, ‘Gada bawiriki nga mi?’

² Rogo ga aKristano Ziazia Kekeapai i akehe rogo pa-Giriki, gu fugo i asaha nga “bawiriki,” bambata rogoyo nga gu boro namaa berã ni fuo pai, watadu gu boro nawirikapai. Kina ngbatunga gu fugo re du rogo gu veresi nga rii gi gaani kekeapai re, nga gu du rogo Matayo 11:29: “Oni dí gi gonga ku gorõroni, ki wiriki pa[i be]re; bambiko bayee boro nga mi nga irazerangbaduse, oni ki bi ongoda tipa mbisimoroni.” (Pigipigi kekeapai nga gaani.) Ii, bawiriki nga gu boro nawirikapai ka inoho. Dedede, abuku Wene Pangbanga namangasunge na gu fugo nga “bawiriki” tipa agu apefuo Yesu nambedi na ko gbe, nga aguyo nanata na ko wa ko anatungusapai na ko kini yugupai fuyo. Gu kura aboro avura dia agu apai Yesu anayugoho kugume, watadu ka diaha ni gbuko zanga kura aboro ini gupai nga i ima mangaha wo. (Ruka 6:17; Yoane 19:38) Abakeke abuku Wene Pangbanga afura a tipa “ga Yoane [Babapatiza] abawiriki . . . na ga aFarusi abawiriki.” (Marako 2:18) Wa duhe nga Yesu aza apefuo ko “ti gu yugopai nga ga aFarusi,” ani rengbe ka sana tirani ki ya, ‘Gada bawiriki nga mi?’—Matayo 16:12.

³ Kangia ani nga ga Yesu abawiriki, na ki ima wirikapai beko, sidu tie si naida kura aboro gbia wasa berani rogo toroyo ho du yo ni na ani. Si naida i bi gupai nga, ani ima da ni bayee aboro na ni aboro zerangbaduse. Ka si du nga ani nga abangere kuriisunge rogo gaani abasunge, nga avunguagude, watadu ani nangera fuo avusende rogo ga aKristano dungurati, ya mo agu aboro du kutii berani nabi gupai nga ani namanga fuyo wa gu Yesu anamanga fu agu aboro nadu kutii beko?

Gu Gene Yesu Anamanga fu Aboro Rogo

4, 5. (a) Tipagine adunga ha tini ni kpakarakpakarapai ka ino wai Yesu anamanga fu agu aboro nadu na fudifudiapai ya? (b) Ginipai namangi Yesu ho ko aari riahe ni kua Farusi yo?

⁴ Si naida ani ini gu gene Yesu anamanga fu aboro rogo, gbe, aguyo nadu na kere fudifudiapai. Gure arengbanga ka duni kpakarakpakarapai ka inoho te; mbiko Ziazia Kekeapai na dungu agu apangbanga rogo napepa agu aboro Yesu anagbia yo, nga aguyo bete yo aduni fudifudiyo. Ani kparianga gu gene abarumbatayo rogo pambori, gbe agu abarumbatayo nangia aFarusi, anamanga fu aboro rogo nga agu aboro nadu na apai tipa yo wa kina ga aguyo Yesu anagbia yo. Gu kparakparapai ani ka bihe dagbaha nika undo rani ani rugutirani na kura apai.

⁵ Rogo gu garã nangia 31 ti Gaani Regbo, baraho Yesu amanga tua ni nga ga tungusapai Gariraya yo, “gu ni [sa] dagba aFarusi yo ki sana Yesu ko ye i ri riahe na ko.” Yesu asoganga pa nduge ka ri gu riahe i ayambu ko tipaha te. “[Ko a]rimi ku rogo ga Farusi bambu, ki sungu ka ri riahe. Mo ngére, de nadu bakporo yo, nangia boro ingapai; ho ri aini he ni ya ko sungu ka ri riahe rogo ga Farusi bambu, ri ki ye na wene fũo nzeme mbeda[tise], ki ta ru pati nduko gii ko yo, nikpari. Ri ki tona [ka] mbeda nduko ni aumeri ki niwege he ni mangeriri, ki nidungo nduko ki nimbedi he ninzeme.”—Ruka 7:36-38.

6. Ginipai navura mbugene fu gu dee nangia ‘boro ingapai’ ri rimi gu kporo nangia ga Farusi?

⁶ Oni rengbe ka bi kpia gupai re berã roni yo? Gu kura buku sa nayaa: ‘Gu dee re (veresi 37) agbia mamu ka mbeda na Yesu be gu sino aYuda nangia ka mbu ngbadimo ngbatunga agu apumbo re nizazaha fu aira zingo tipa i ndu ka rogoda yangara riahe.’ Gure rengbe ka ringbisapa wai ri aru ka rimo zanga i yambu ri ayamba. Gu kura aboro avura duho naapido yangara riahe ka dunguraha fuo ngba aboro behe. Ono tie, ga gu dee mangaapai re adunga wa aguyo anamangaha dedede te. Ri asungonga pangba rago yo kaa pido agu aboro naari riahe i zundu beyo fuo riahe te. Rimo gi dee re aima gbera nikerehe rogo gu dagbarago re, ri angia gu ‘boro ingapai’ aboro dunduko aima ino pai tipa ri, si ki da a ti gupai nga Yesu ini pai tipa “gari dungu ingaapai.”—Ruka 7:47.

7, 8. (a) Waigu ka ani amangi wa ka i aya ani nadu rogo ngbatunga agu apai gumba yo paha rogo Ruka 7:36-38? (b) Waigu Simona akaragapai sani?

⁷ Oni binga tironi wa oni aaraka ti gu regbo re na oni ki du rogo gu ba nga ga Yesu. Ginipai ka oni amangi? Ka oni aduna gberarago tironi wa gu dee re aye ku pati roni? Ginipai ka ngbatunga gupai re amangi roni nani? (Ruka 7:45) Ka oni akigi ki duna gberarago tironi?

⁸ Kangia oni adu dagba gu kura ageno re, ka gaoni berã adu wa kina ga gu Farusi nangia Simona? “Were ho gu Farusi abi he ni nayambu ko, ko ki ta berã ha tigako, niya, ‘Gi kumba re, si ngia nebi du, ka ko aini sino gi de nazada ko re na gu pai du ti ri, ya de ingapai nga ri.’ ” (Ruka 7:39) Kuba gure, Yesu angia gu kumba tigako nadu na bakere nunga aboro tiko. Ko arugutiko na pa gu gbegbere raka gu dee re adu rogo na ki rugutiko a na gupai naafuda ri. I apenga gupai fu rani nasari ri ti kurogo manga ingapai te. Kangia ri adu nirengo ni gu debäri nanakodaba na akumba tipa marã, si ziazia tie nga, agu aYuda naya aboro Mbori nangia yo aundonga ri te.

9. Ga Yesu karagapai angia gine, na sangbanaha angia gine?

⁹ Ono tie, Yesu aaida ka undo ri. Ko aya furi: “I vu ro ti ga ingaapai.” Fuo gure ko ki gbia gupai kuti ni nga: “Ga idapase batasi ro, mo ndú zezeredi.” (Ruka 7:48-50) Gi pangbanga re kini digi ku herẽ. Boro rengbe ka tikango ya Yesu amanganga wiripai nga gu ka undo gi dee re te. Ono nirengo tie, ko afu maku furi ki ya furi ri ga. Oni naberãha ya ri avura karaga tiri berewe kurogo gu gari gbegbere mangaapai nadu mbata? Wa ani avuranga rugatirani nzunzu na pa gupai ri amangihe fuo gure ya, ani kparianga gupai Ruka agumbaha fuo gure. Ko aya Yesu andu nunguro “rogo abaakporo na akporo dunduko nitungusi pai ki niyugu gu wene pangbanga nga ga ga Mbori ngbi.” Ruka atingidi gupai a nga ‘kura adee’ aduna Yesu kodihe na gako abawiriki i kini ‘mangi payo [pa Yesu na gako abawiriki] na gayo ũkumuko.’ Gupai narengbe arengba ka manga nga gu ani arengbanga ka diaha kusayo ya nga, gi dee re aima sa gari berã na ki du dagba agu adee gumba yo payo re, kini raki gu raka awere nga ga vuru Mbori na gigiri sangbakpotoriyo, gari raka ki du awere na wene mbakadimbakadi rogoyo tini berewe, na ki duna bakere nyemu Mbori tiri.—Ruka 8:1-3.

Gu kparakparapai Nadu Dagba AFarusi na Yesu

10. Tipagine duhe tini ni wenepai ani wisigi gu pangbanga du tipa Yesu na gu dee nagbia Yesu kua Simona yo?

¹⁰ Gine rengbe ani ka wirikaha ti gi bawene pangbanga gumba yo ho re? Si nafõngbaduraniyo, anga wo tee? Oni berẽnga pa tironi wa oni adu kua Simona yo. Waigu ka oni aberẽ? Ka oni amangipai wa Yesu amangihe, watadu ka oni aberẽ tooni wa gu Farusi nayambu ko? Yesu angia Wiri Mbori, sidu ani arengbanga ka berã na ki mangipai teketeke wa ko te. Ngba kura gene, si rengbe ka du nga ani aberãnga pa tirani ya ani rengbe ka mangapai wa Simona nangia Farusi te. Kina bete aboro gbua rengbe ka sambuo tiyo ya aFarusi nga yo.

11. Tipagine ka ani adunga tini na nyemu gupai nga i kodi rani kuti aFarusi ya?

¹¹ Ka ani wisigi gu gopai nga ga Ziazia Kekeapai na ga kuru pangbanga, ani abi gupai nga aFarusi anabi tiyo ni agu aboro payo adu kuari gbe na ni ababanda aboro na ni agu aboro nangera fuo raka rogo ringara si du wenengai. Rago angbanga tiyo na gupai nga, ga Mbori aNdiko aima du ziazia ni gupai du taata tipa aboro girogoyo te. Ho Ndiko anafuranga ni tipa pai zukazuka ya, i anakoda kura arugute kuti ni tipa ka ba adunga tipa boro mangisunge na gani sangbakpoto ya. Agu abarumbatayo rogo pambori re a’asadi tiyo ka rũ andiko tipa wiri apai dunduko rogo ga aboro raka yo, kodihe na agu arukutuhe a.a

12. Waigu aFarusi anabi tiyo?

¹² Gu bake kuru apangbanga nga ga aYuda rimoko angia Josephus ake gupai ziazia nga, aFarusi anabi tiyo ni weneringi aboro, ni bayee aboro, angbenga na kina kura aboro ya, na ni ruru aboro rogo wiri apai dunduko. Ziree ngaha te, sino bete yo aima mbeda ka du wo nirengo. Pa Nikodemo vura ye ku berã roni yo. (Yoane 3:1, 2; 7:50, 51) Kusa, bete yo adi gu sino raka nga ga aKristano kugume. (Amokedi 15:5) Gu Kristano ni mokedi nangia Pauro akepai tipa aYuda, ngbatunga aguyo nadu wa aFarusi ki ya: “[I na] nyemu Mbori ti yo ono ku sangba inahe yo te.” (ARomo 10:2) Ono tie, abuku Wene Pangbanga nayugo yo a wa kungbo aboro anabi yo, ni airaruko, aira abiapai, agu aboro nanabi tiyo ya ruru aboro nangia yo, agu aboro nanagbata kina irairaapai ti akurayo, agu aboro nanasapangbanga akurayo, na ni agu aboro nanabisirapa akurayo.

Ga Yesu Bipai

13. Ginipai Yesu agumbaha tipa aFarusi?

¹³ Yesu abisirapa aFarusi ki ya i angia airabiriki. “i navoda rõrõi tindiro ki tutumba ha ku pagorõ aboro; ono i akpi nga nyemu ka zada ha tigayo ni wirinzagayo te.” Ii, agu atindiro re aima rõa nirengo, na gu gonga i anamaaha ku pagoro aboro aduni gbegberehe. Yesu aya tipa abakeapai na aFarusi wee i angia “mumungo aboro.” Mumungo boro dagba aboro nafuda kura aboro na agu apai ka ni naamangaha tipa tini. Yesu ayambu abakeapai na aFarusi a nga ‘airavurari ni angbembatayo fu aboro’ na ki nyakasi gupai nga i aima gindigo “manga gu pai kii dagba arugute, nga [ruru] sapangbanga, na inapai, na idapase.” Gini boro ka idi Yesu bi ni wa Farusi?—Matayo 23:1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) Ga Yesu mangapai na Matayo Revi nayugo gine tipa ga aFarusi sino mangaapai? (b) Gini nyanyakipa pai rengbe ani ka wirikaha be gi pangbanga re?

¹⁴ Dungu agu aboro nageda agu apangbanga du rogo abuku Wene Pangbanga rengbe ka bi gu kere sino nadu ti badungu aFarusi. Fuo Yesu yambu Matayo Revi nangia barogo marã ngbeti tipa ko duni gako bawiriki, Revi amangi bakere pumbo nga ga riahe tipa ko. Pangbanga gupai re nayaa: “AFarusi na gayo abakeapai ki gumba rimo ga Yesu abawiriki, ki ya, ‘Tipagine oni nari riahe ti ni ki nimbiri he na abarogo marã ngbeti na aboro ingapai?’ Yesu ki ta karaga ha fu yo niya, ‘. . . Mi aye nga ka yamba ruru aboro te, ono kina aboro ingapai i sa gayo berã.’ ”—Ruka 5:27-32.

¹⁵ Gu kurapai kinaho Revi aduna tambuahe tipaha nga gu Yesu agumbaha ti gu regbo re nga: “Oni ndú ka wirika gi pai re, ‘Mi nakpi nyemu weneringise, motumo te.’ ” (Matayo 9:13) Wa si avura du nga aFarusi aya i idi kuti gu kekeapai nga ga agu anebi nangia aEbere, i aidanga kuti gi gumbapai re du rogo Osea 6:6 te. Kakuti manga sino atitayo paha anyaki susi manga sangba Ndiko. Ani nibasasa si aida ani sana tirani na gu sanahe nga, ‘Rimore nagbera ngba aboro tipa gu sinore nga ga nyakasapa kura arugute, wa ngbatunga agu aberã du tipa kina re? Watadu kura aboro naberã pare ni gu boro duna gu bangua sino nga ga inapai fu aboro na ki duna weneringise?’

16. Ginipai aFarusi anamanga, na waigu rengbe ani ka ne du wa yo?

¹⁶ AFarusi agasi be bisirapa aboro dedede. Si nga gupai aFarusi anamanga. AFarusi anangereka tipa irairaapai ti aboro singia si nirengo watadu si ni rengo te tipa ka bisira payo mbikoho. I asa aboro i moi bangiriyo tipa gupai nga aFarusi nika tunguo yo na gbegbere afugo ti aregbo dunduko na kini tingidi yo na pa agu apai dunduko i akpa ti mangaha. AFarusi anasambuo tiyo riipa fu sa dagba bawe nga ga rukutu akpepasio, wa danda, anisi, na kumina. I anatakapande gayo sinombori ni gayo vorokoo na kini asadi ka yugo gene raka fu gu rikaaboro nangia aYuda. Nirengo, ka si du nga ani naida ka mangapai kuti gu kpiapai nga ga Yesu, ani du wa ka ani ne gu nyemupai nga ga ngereka tipa gu irairaapai du ti aboro na kini durugoho.

Waigu Yesu Anabi Ziga sa Kpakarakpakaraapai?

17-19. (a) Oni sakinga rogo wai Yesu amangipai sa gupai ka duna kere sangbanaha. (b) Gine nasa gupai re si duni fudifudipai na ka si angbanga ya? (c) Wa ka oni adu yo ho gu dee aye ni re koyo du Yesu ni, ginipai ka oni amangi?

¹⁷ Gu gene Yesu anamangasunge rogo tipa ka bi ziga sa kpakarakpakarapai adu kia na niba tuturuhe gbe ti gu gene nangia ga aFarusi. Oni berẽnga pa gupai Yesu agumbaha fu gu dee ka i aya tipa ri, ri kuondiko nikerehe. Gupai re adu tipa gu dee kureri aga tipa agarã 12. Oni rengbe ka geda gu pangbanga re rogo Ruka 8:42-48 ka oni aidaha.

¹⁸ Gu pangbanga Marako akehe tigako naya gi dee re ‘aagunde kini kio.’ (Marako 5:33) Tipagine? Zanga kapa, mbiko ri aini gupai nga ri ima kuo ga Mbori Ndiko. Kuti sangba Pa Amotumo 15:25-28, gu dee kureni aaga ni adunga nigigiri ni te daa kinaho ka si ru ni poso kisusi sa fuo ruhe. Agu ahe dunduko ri anizadihe anida nibibirikoho na agu aboro dunduko kpoto ri aniwege kpotoyo anada nibibiriko yo. Tipa gi dee re da pati Yesu, si aidi ri sota dagba ndurumo aboro tipa ka da. Wa ani aberã kurii gi pangbanga namangi agarã nasusi fuoho awere 2,000 re, kina nunga gi dee re namanga rani tipa gi kerepai ri adu rogo re.

¹⁹ Kangia oni aduho rogo gu uru re, waigu ka oni abi gupai re? Ginipai ka oni agumbaha? Oni kparia gupai nga Yesu amangi fu gi dee re rogo weneringise na ni nyemuse na nunga, zanga ko yugu kandara wiripai tooni ya ri kuondiko.—Marako 5:34.

20. Kangia Pa Amotumo 15:25-28 areme ni gu rugute i aidaha be aKristano, gini kpakarakpakarapai ka duho barabangirani ani mangihe?

²⁰ Pai ho rengbe ani ka wirikaha be gipai namangi re? Ani ya oni nga bakumba rogo ga aKristano dungurati areme. Na kurii gure ani ya Pa Amotumo 15:25-28 ni gu rugute si aida aKristano irisihe areme na ani ya gu Kristano nga dee ri kuo gi ndiko re, kini gunde na ki bi tiri wa boro tiri te. Waigu ka oni mangipai sani? Ya mo oni fu zee furi ku bangiri dungu aboro na gu rugute anziranga ya? Watadu oni ya wee, “Ako, . . . ka mi manginga pai wa gure te! Ni pe mi fuo ga Yesu kpiapai, mi mangi ngbatunga a’asadatise dunduko ka duna weneringise, na nyemuse, ka duna ruru berã na ka duna nunga.” Ka oni mangihe wo, si ngba angba gbe nirengo! Ono tie, gu kpakarakpakarapai duho nga, ka mangaha, ka wirika gu kpiapai Yesu amangihe.

21. Ginipai Yesu anayugoho fu aboro tipa ga Mbori Ndiko?

²¹ Bambatapai nga, Yesu anafu wasa fu aboro, kini mbakadi bayo rogo toroyo na kini ngarasi yo. Ho ga Mbori Ndiko anidu ni zukazuka, kina gupai re a si anaidaha be aboro. Kangia si anafuranga tipa bangisapai sa te, i anamangasunge na gayo sangbakpotoyo na kini yugu gayo nyemuse tipa Mbori ni gu gayo adiaberã i anamangaha. Ga Mbori Ndiko asa yo i baome yo na kini raki. (Marako 2:27, 28) Mbori akpinyemu gako aboro, na kini mangisunge kindi zanga piriga tipa ka mbakada bayo, na ko aduna nyemu ka inapai fuyo ho ka i ingi ni. Wogu Yesu adu.—Yoane 14:9.

Asangbana agu Apai Yesu Anayugoho

22. Gini sino berã ga Yesu abawiriki awirikihe beko?

²² Agu aboro nanadegetuyo kuti fugo Yesu na ki sa tiyo ni gako abawiriki aduna tambuahe tipa gu rengo ko anatakapandehe nga: “Kii nga gi gonga te, na gi tindiro ni aakpura ha.” (Matayo 11:30) I abinga tiyo nga ko afu rorõi tindiro fuyo, anafu gberarago fuyo, watadu ka zio yo ngba ome na torotiri fugo i idi kina gako pai te. I adu ngba riyo, ki duna ngbarago na ki ima ruga tiyo na pa wai gayo pagume dagba yo na Mbori adu na gayo pagume dagba yo na akurayo. (Matayo 7:1-5; Ruka 9:49, 50) I awiriki gupai beko nga, padu boro ni bangbe mbatayo rogo toroyo naida gupai beni nga ni naafu wasa fu aboro, ki duna umbasitise nga ga berã na ki duna zerangbaduse.—1 AKorindo 16:17, 18; AFiripoio 2:3.

23. Gini nyanyakipa pai ga Yesu abawiriki awirikihe beko mbiko pa sungo yo na ko na ginihe si aundo yo i inihe?

²³ Kurii gure, dungu aboro abi pa ziotise kuti Kristo ni nyanyakipa pai, sidu i ki sa gako sino ni gayo. Ko aya fu gako abawiriki wee: “Wa Buba nakpi nyemu re, mi nakpi nyemu roni a; oni nyé rogo gi nyemuse. Ka oni ka kuti gi rugute, oni nye anye rogo gi nyemuse; wa ka mi kuti ga Buba rugute, ki nye rogo gako nyemuse.” (Yoane 15:9, 10) Kangia i aida ka duni ga Mbori amoyambu ni agu abamangisunge pambori duna diabese, si aidi i mangi agu apai zanga nyomoro i awirikihe be Yesu, nga kita tungusa ga Mbori wene pangbanga gbaiga kini yuguhe fu aboro na kini mangi gayo aborokporo na abakurea yo rogo wene gene. Wa bange awirina akio ki da ni dungu adungurati, si aidi i naatingida tiyo dedede na gupai nga, gako gene nga ruru gene. Gupai ko anayugoho angia rengo, na gu sino raka i abihe tiko angia gu sino raka nzunzu si aida i moibangiriyo tipa mangaha.—Yoane 14:6; AEfeso 4:20, 21.

24. Gine nga gu ga Yesu kpiaapai si aida ani moihe ku ngbaduraniyo?

²⁴ Wa oni aberã awere kurii gu bete agene wisigi ani he re, ya mo oni binga agu agene rengbe oni rogo ka mbakada apai si ngba kumbatayo? Oni idi gupai nga dedede, Yesu anayugo kina gupai ko anaaberãha na kini mangi kinaha? Fuo gure tie, oni ngarasi tironi. Gu gako afugo nangarasa rani nga: “Ka oni ini agi apai re, rago ngba angba ti roni ka oni amanga ha.”—Yoane 13:17.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Gaoni Karagapai Nga Gine?

• Gu boro nga ga Yesu bawiriki, gani sunge nga gine?

• Waigu Yesu anamangapai na aboro?

• Ginipai rengbe ani ka wirikaha be agu apai Yesu anayugoho?

• Gini kparakparapai nadu dagba aFarusi na Yesu?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]

Nga gu kparakparapai nadu dagba gu sino berã nangia ga Yesu koyo du aboro ni na gu nangia ga aFarusi!