Ya Mo Oni Kparia agu Apai Nayugo Padu Yesu ho ti ni na Ome Kindo Beko?
ANGA boro ho sa naida na gupai nga kere kaza watadu gberango mangi ni te. Tipa ka bata be ngbatunga agu agberangbii re watadu ka nehe, iratatamana namaabangirini tipa ka ino agu apai i ainopa kereapai ti ni, na ni ki mangi gupai daada tipaha. Yesu Kristo aringbisipa kura kparakparapai sa i ainopa apai ti ni si aida ani kpariaha. Gupai ko afura tipaha re, si adu nga si nika manga zegino naabaha dunduko na ki mangi ariapai rogo gu raka nga ga ngbatunga aboro dunduko. Si ni gupai nakoda roni na gaoni aborokporo.
Yesu afura tipa gu Kindo nga ga Mbori nika dia gbegbereapai kusayo ki sa kpotosende ni paradiso. Gako abawiriki aduna bakere nyemu ka ino apai tipa gipai re na ka ino gu regbo si adu nga ga Mbori Kindo nika ye ti ni. I asana ko ki yaa: “Mo gúmba nga ha fu rani, ni gini rago agi apai ka manga re? gine i ka ina pa ga ye ti ni [“padu mo ho ti ni na ome kindo bero,” NW ], na pa digida rago [“digido zegino,” NW ]?”—Matayo 24:3.
Yesu aima ino gupai nga, tingbafuo kpioko na gako zingabekpio, dungu akama agarã nika susa mbata i nika maa ko rii mbatabakindo ngbangbaturũ yo nigu Bakindo nga Masiya ko zogo ngbatunga aboro. Wa si adu nga aboro abingo ga Yesu sungo rii mbatabakindo nibangirise te, si du ko apeke agu apai ti ni i ainopa apai ti ni fu apefuoko tipa si undo yo i kparia ‘padu ko ho na ome kindo beko’ wa sa naapa “digido zegino.” Gipai i ainopa apai ti ni re, si na dungu apaparaha ti ni, nga gu tibaraha dunduko nga kodikodi gu papara apai i ainopa apai ti ni, nga padu Yesu ho na ome kindo beko.
Agu abakeke abuku Wene Pangbangaa nangia aMatayo, Marako, na Ruka, i nibasasa akeke ga Yesu karagapai na rubangirise. (Matayo, kapita 24 na 25; Marako, kapita 13; Ruka, kapita 21) Kura abakeke Ziazia Kekeapai agbia kura futufutuapai kuti agu apai i ainopa apai ti ni. (2 Timoteo 3:1-5; 2 Petero 3:3, 4; Yugoti 6:1-8; 11:18) Ba ambunga gene fu rani rogo gi papara kekepai re ani wisigi gipai re na rukutuhe awere te, ono tie, ani nika makia abanguapai bisue nga gu nakoda agu apai i ainopa apai ti ni Yesu apekepaha. Oni abi gupai nga, gipai re na rogoyo ti ni, na ninyanyakipa pai fu kina boro oni.—Oni bi gu sanduki du ti kpewaraga 6.
“Agu Agarã Ariapai Nayugopa Vovo Regbo”
“Rika aboro azínga kuti gu rika aboro, ngbi ki zingi kuti gu ngbi.” (Matayo 24:7) Waraga pangbangaa sa du rogo pa-Germani nayawee mbata fu 1914, aboro “aidi kuti gupai nga, kumbatayo, weneapai nikadu gbiati bakere ranirii, sona kumbatayo, gbiati zugö ahe.” (Der Spiegel) Fuo gure apai aʹariatihe naabaha nigbegberehe. Magazini sa nayaa: “Gu vura natona rogo Buza rogo 1914 na ki nyasi rogo Ngbangba rogo 1918, si angia iiriwopai. Si amangi bakere ariaʹapai rogo gu pangbangaa nga ga ngbatunga aboro, ki kparaka vovoapai ti kuruhe.” (GEO) Abanzengere susi amirioni 60 naso gi kere vura re rogo bariwara akpakpu sende bisue. Abanzengere wa 6,000 nanaakpiko rogo aʹuru nibasasa. Natona ti gu regbo re kaa ndu kumbatayo, abakeke kuru apangbangaa dagba arikaaboro nibasasa gbiakuti aboro birĩ zogarago abi “agu agarã nangia 1914 dakuti 1918, ni agu agarã ariapai nayugopa vovo regbo.”
Bambata Vura Nga ga Zegino aʹaria gu kodatise nga ga aboro ngbaome na kini ndu na ngbatunga aboro kurogo yangara arame nga ga gi zegino re. Gu yangara 20 akama agarã re, si angia agu agarã nadu na avura, gu vura nga ga bangisa ringara gbiakuti gu vura nga ga abamoi. Apai aʹarianga tihe niwenehe rogo gi tonatona 21 kama agarã re te. Kodihe kuti vura, kura apapara agu apai i ainopa apai ti ni kinaho berewe.
Ngbongi, Riri Akaza, na Abazigizo
“Angbongi nikadu.” (Matayo 24:7) Gomoro amangi Putu yo ti regbo bambata vura nga ga zegino, na ngbongi aima tona nimangi ngbatunga aboro natona ti gu regbo re ka da ku awere. Gu bakeke kuru apangbangaa nga Alan Bullock akepai nayawee, rogo gu garã nangia 1933 Russia yo na Ukraine yo, “rimbasa aboro aakoba yo be gomoro na kini ngbuo angbuo kubani na kubani rogo ringara . . . Na bemba akangba ki duku pangba agene.” Bakeke apangbangaa nga T. H. White adu nidezire gu ngbongi namangi rogo 1943 China yo rogo gu paparaha nga Henana. Ko akepai ki yaa: “Baraho ngbongi aamanga ni, si mbembedii nga, ahe dunduko rengbe kadu niriahe na i ki rengbe ka rihe si fu ome fu kpotoboro. Ono kinaho daha ni ti kpio rengbe aboro ka tona berãpa ri agu ahe ni i naaringa ha mbata ya.” Si nipa rungo ani yawee, rogo Afirika, ngbongi ambedi ka dia rago dunduko vuru gu bawe agarã susi kusayo re. Wa vura duhe nga kpotosende nakusa riahe akusa rengbe tipa aboro dunduko, gu riigbu nga ga Yu-eni (UN) nga ga ariahe du tipa sopa-bino (Food and Agriculture) nayawee aboro wa 840 amirioni rogo zegino dunduko duna kina wiri tooni riahe beyo tipa rihe.
“Riri akaza adu rogo arago.” (Ruka 21:11, NW ) Waraga pangbangaa sa ayaa: “Bangangari aimi aboro bangeyo adu bangbanda amirioni 20 na 50 rogo gu garã nangia 1918, kisusi aguyo nakpiki be bambata vura nga ga zegino.” (Süddeutsche Zeitung) Natona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, akaza adunga bagedaha ti ni ya aimi dungu aboro, ngbatunga gu duwa keregbundu (malaria), bakofo, dingo, ngbaramoni, na banikiro (cholera). Zegino nakiga akiga wa si abi gu kaza nga ugudi-kongo (SIDA) si nigbataka dagba aboro zanga he duho ka rugusaha. Ani na gu gasigasipai berani awere nga bangabanga akaza kinaho kindi, iiriwo sona kumbatayo rogo sunge husa akaza ki vura du vurũ. Gi kpakarapai ngbatunga aboro ata ruganga tiyo naapaha da ku awere re ya, si naundo rani ani ini pa gu regbo nzunzu ani araka rogoho re.
“Abazigizo.” (Matayo 24:7) Rogo gu 100 agarã susi kusayo, abazigizo ima imo dungu akama akutu aboro. Kuti kura pangbangaa sa, agu abazigizo duna gu ome na gburuwa abambu na kini sapu sende, bangehe dedede nga 18 rogo garã sa natona rogo 1914. Agu abanaru abazigizo nga gu rengbe ka gburuwa abambu, si namanga bara sa vuru garã. Wa vura duhe nga aboro ima sona kumbatayo rogo birĩ-ino-mangaahe, kpio nandu kindi kina kumbatayo bambiko dungu abaagbata nasona nikina boro ipo i kini dudua akporo ngba agu gene nga ga abazigizo.
Wene Pangbangaa!
Dungu apapara agu apai i ainopa yangara arame ti ni, si nikina parungo. Ono Yesu aima pepa wene pangbangaa a.
“Gi wene pangbangaa nga ga ngbi re i atungusa ha [atungusa] rogo zegino dunduko mbiko ndika fu arikaaboro dũ.” (Matayo 24:14) Gu sunge kina boro Yesu nitiko atonaha, nga tungusa gu wene pangbangaa nga ga Kindo, si nika da nibakerehe kisusi ti yangara arame. Gere nga gupai namanga wa du rago re. ADezire Yekova natungusapa gu pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai na kini yugupai fu agu aboro duna ruru ngbaduyo yo tipa i nimangi agu apai na aʹuru i awirika rogo gayo raka. Wa du rago re, aDezire bangeyo nasusi amirioni sita natungusapai rogo aringara susi 235 na rogo afugo susi 400.
Oni kparia gupai nga, Yesu apenga gupai nga raka nika digo be gu kereapai namanga rogo zegino te. Na ko ayanga a wee, kina bangisa gupai i ainopa apai ti ni nika manga rogo zegino naabaha te. Ono ko afura tipa dunguapai kumbatayo nga agu tibaraha dunduko si adu nga si nikangia agu apai i ainopa apai ti ni nga gu i ka inoho aino auru kpotosende dunduko.
Ka ngera kugii basasa apai yo watadu agu apai namanga nibasasa, ya mo oni bingo kpiapai sa, nga kodikodi agu apai i ainopa apai ti ni duna nyanyakipaha si nimangi rogo zegino? Ginipai namanga ri kpotosende namanga ariapai tipa roni na gaoni aborokporo. Ani rengbe ka sanahe nga, Ono tipagine kina bete aboro gbua naini gipai re ti ni?
Kina agu Apai Nga Gaani Ani Aperesapaha Kumbatayo
“Si aidanga boro guzo ime herẽ te,” “Bakere ome karaba du herẽ,” “Oni zeresi ato tarambiri herẽ.” Gere nga bete agu apai i ainopa apai ti ni nazahe, ani kita bihe abi kini basapaha. Tipagine? Bambiko ani ninanginangi rani taata be kina agu apai ani abihe ya si ngbaa tipa rani. Nikpiapai, ani rengbe kadu na nyemu ka ora na ũnduge nyanyaki susi gu ndiko aidaha, watadu kakaka nyemu guzo ime rogo gu ba ndiko aidanga ha rogoho ya. Ono pa basa boro agu apai i ainopa apai ti ni, si nga zanga tatamana.
Nikpiapai, agu amorogumba du rii gu baagangara nga Alpine du Austria yo, na gu du France yo, gu du Itaria yo, na gu du Switzerland yo, si naimo agu aboro ninaata ka biko arago yo ho i abasa agu azahe ni nazungodi yo i sungu rii kpakpa angua ka zerenga kina ti gu gene ngbaa tipaha. Ringbisihe kuti kura waraga pangbangaa sa, dungu agu aboro ninaata ka biko arago nabasa ngbatunga agu azahe re abasa, i naraka kuti gu rugute nga, Ka mbaro zanga imaha, ngbarago dunga rogoho te. (The Süddeutsche Zeitung) Si nafu kina gberarago nga, pa basa zahe rengbe ka ye na kere sangbanaha.
Gini nduapai du aboro nani nibipa basayo agu apai i ainopa agu apai ti ni Yesu aringbisipaha? Nyemu ahe gbiakuti gbangbati kisi bangiriyo yo, zanga nunga mbiko sakparakpa, zanga rengba ka mangapai mbiko zingo diaberã, ome agu apai i amangaha na aʹuru nadia beyo, watadu gunde nazio yo be gupai nga payo ka paya bangiri aboro. Ya mo agi apai re rengbe arengba ka sa roni oni basa pa agu apai i ainopa apai ti ni nga, Yesu ho areme na ome kindo beko? Ya mo si arengbanga kadu nipatatamana gbe ka ida kuti agu apai i ainopa apai ti ni na ki mangipai na ngbanyaa kuti ni tee?
Raka Rogo Paradiso Auru Kpotosende
Kura bange aboro kinaho namangapai na ngbanyaa kuti agu apai i ainopa agu apai ti ni nga Yesu ho na ome kindo beko. Kristian, nga paranga nikumbakudee Germani yo, akepai ki yaa: “Gere nga agu aregbo du aboro rogoho na kina gberarago tiyo. Zanga kapa, ani naraka ‘rogo yangara arame.’ ” Ko na diako nadia regbo nibakerehe ka gumbapa gu Kindo nga ga Masiya fu kura aboro. Frank naraka kina rogo gu bangisa ringara re a. Ko na diako nangarasa kura aboro na gu wene pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai. Frank nayaa: “Bambiko agu apai du rogo zegino, dungu aboro nabaka kina bangiriyo tipa agu apai du kumbatayo. Ani naaʹasada tirani ka ngarasa yo na gu sangbaanebi du rogo Ziazia Kekeapai tipa paradiso kpotosende.” Rogo gi gene re, Kristtian na Frank nadigiso paparapai sa nga gu Yesu agumbaha tipa agu apai i ainopa apai ti ni, nga tungusa gu wene pangbangaa nga ga Kindo.—Matayo 24:14.
Fuo da yangara arame ti digidoho kindi, Yesu nika dia gi zagino re kusayo kodihe na agu aboro nangbe nani. Fuo gure, gu Kindo nga ga Masiya nika ngerakurii apai auru kpotosende, nga gu nika ye na gu sino apai i afura tipaha kumbatayo tipa Paradiso. I abatasa ngbatunga aboro be kaza na bekpio a, na i ki zingisi aguyo nakpiki kurogo unga auru kpotosende. Gere nga gu wene maabangirise napido agu aboro idi kuti agu apai i ainopa digido zegino ti ni. Ya mo anga si nipatatamana ka wirikapai bakere tipa agu apai i ainopa apai ti ni na gupai si aida boro mangihe tipa ka bata ti digido gi zagino re tee? Nirengo, gere nga gupai si aida aboro dunduko mangapai tipaha niipiipihe.—Yoane 17:3.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 6]
KPARIA AGU APAI NAYUGOPA YANGARA ARAME
Gu vura, gu aamanganga mbata wa ha ya.—Matayo 24:7; Yugoti 6:4
Ngbongi.—Matayo 24:7; Yugoti 6:5, 6, 8
Riri akaza.—Ruka 21:11; Yugoti 6:8
Ingapai amaapai.—Matayo 24:12
Abazigizo.—Matayo 24:7
Gbegbere aregbo nikpakarakpakaraha ka mangapai sani.—2 Timoteo 3:1, NW
Gbegbere nyemu marã.—2 Timoteo 3:2
Basa agude sangba avunguyo.—2 Timoteo 3:2
Du aboro sakparakpa.—2 Timoteo 3:3
Kpinyemu sangba borose susi nyemu Mbori.—2 Timoteo 3:4
Zanga rugatise.—2 Timoteo 3:3
Zanga kpinyemu wenepai.—2 Timoteo 3:3
Zanga ino gupai nga kerepai naye.—Matayo 24:39
Ti airasawia kango gupai nayugopa yangara arame.—2 Petero 3:3, 4
Tungusapa ga Mbori Kindo rogo zegino dunduko.—Matayo 24:14
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 4]
Yesu afura tipa dungu apai kumbatayo nga gu nika kodatihe dunduko nikpia gupai i ainopa apai ti ni nga gu i nika kpariaha rogo arago dũ auru kpotosende
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 5]
Agu abanzengere nga ga WWI: From the book The World War—A Pictorial History, 1919; rungorungo aborokporo: AP Photo/Aijaz Rahi; boro gbaramani: © WHO/P. Virot
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 6]
Ya mo ani bingo kpiapai, nga kodikodi agu apai i ainopa apai ti ni duna nyanyakipaha si nimangi rogo zagino dunduko tee?