Yekova Nga Babanda Rani
“Yekova nga babandare, zingohe amánga re te.”—Atambuahe 23:1.
1-3. Tipagine si airiwonga tirani ti ni ya, wa fugo Davide aringbisipa Yekova kuti babanda avusende?
KANGIA i sana roni oni ringbisipa gu gene Yekova angerafuo gako aboro ngbaha, ginipai ka oni gumbaha? Gine rengbe oni ka ringbisapa gu wesewese ngerafuose kuti ni ko naangerafuo gako ruru amoyambu ngbaha? Susi agarã awere 3,000 kusayo, gu bakeke apapara Atambuahe nangia Bakindo Davide, ake bawene ringbisapa Yekova rogo papara Atambuahe, nimanga ko sunge na gu wiratise nadu dagba gu sunge ko amangihe mbata mbuko tooni na ga Yekova sunge ngerafuose.
2 Ho Davide aduni niparanga kumba, ko adu nibabanda avusende, sidu, ko aima inopa ngerafuo avusende. Ko aima rugatiko na gupai wenengai nga, ka i mbu avusende nisara, ami nainga ainga taata na abatuka ki dĩ ra watadu anyarinde ki zi ra. (1 Samuere 17:34-36) Na zingo wene babanda avusende tipa kaa ngerafuo ra, ami arengbanga ka bi gaami banambu gbiati gaami riahe te. Zanga kapa, rogo ga Davide kusa agarã, ko aduna wene atingidapai berãko yo tipa gu dungu aregbo ko amangihe kuti sunge ngbembatayo fu avusende, kini banda ra, na kini rigi ra.
3 Bambiko gipai re, si du si airiwonga ti ni tirani ya nga, pa gu sunge nga ga babanda avusende aye kurii Davide yo ho ga Mbori toro aye ni kuriiko ko ringbisipa gu ngerafuose Yekova ayugoho tipa gako aboro. Gu Atambuahe nga namba 23, Davide akehe, si natona na agu afugo nga: “Yekova nga babandare, zingohe amanga nga re te.” Ani makianga ndu gupai du gi fugo ti ni re niruruhe. Fuo gure, na gu undo du rogo Atambuahe namba 23, ani nika bi agu agene Yekova angerafuo airisiko rogoho wa babanda avusende naangerafuo gani avusende.—1 Petero 2:25.
Wene Ringbisapahe na Kuraha
4, 5. Wai Ziazia Kekeapai aringbisapa agu asino nga ga avusende?
4 Dungu arimo nga ga asunge du kurii Yekova du apaha rogo Ziazia Kekeapai, ono gu rimo-sunge nga ‘Babanda avusende’ si dagba agu akuraha ngbaki kisusi. (Atambuahe 80:1) Tipa ka giarogo wai yo wenengai ruhe aru ti ni i naayamba Yekova ni Babanda avusende, si afu undo fu rani ka ani ini apai ue: nibambatapai, si naida ani ini gu sino nga ga avusende, na niuepai, ani ki ini agu asunge na asino nga ga wene babanda avusende.
5 Dedede, Ziazia Kekeapai naafura tipa agu asino nga ga avusende, kini ringbisi para ya ami nakaragapai kuti ga babandara nyemuse niipo (2 Samuere 12:3), ami azinganga te (Yesaya 53:7), na ami arengbanga ka banda tira nisara te. (Mika 5:8) Bakeke abuku sa nazogo avusende tipa dungu agarã akepai ki yaa: “Avusende arengbanga kina ‘kandara rengba ka ngerafuo tira’ wa rengbe kura aboro ka berãha te. Susi kura ngbatunga zogozogo anyaa dunduko, ami naida gupai nga, i naangera angera fuo ra zanga pirigo na kini banda ra sirisiri.” Tipa ami niraki, gi mumungo anyaa re naida wene babanda avusende.—Yezekere 34:5.
6. Wai buku sa nga gu nasakarogo agu apai yo du rogo Ziazia Kekeapai, aringbisapa uru sunge sa rogo gu raka nga ga gu babanda avusende nadumbata?
6 Giniapai gu babanda avusende nadumbata anaamangaha rogo gani uru nga ga sunge? Buku sa nasakarogo agu apai du rogo Ziazia Kekeapai nayaa tipa gu sunge nga ga babanda avusende wee: “Kina boro ngbatutu wiso, ko anikusi gako rimbasa avusende rogo gaami ndugu, kini ngbembatayo fura kurogo gu banambu ami andu ka rika rogoho. Herẽ du ko anaangera ni fuo avusende pitipiti dati ti uru, kini banda ra tipa ka guru ya ngbuonga sa kusayo ya, na kangia guru anibirikpo bangiriko na ki mere kusayo ti agu akura ra, ko anigbata ru sirisiri daho ko ka bi ru ni ki yega na u fuo akura ra. . . . Yuru, ko aniyego na rimbasa avusende ku kporoyo kurogo gaami ndugu, na kini gidi ra wa ami anaasusa tii gu wagiro du ngbadimo gaami ndugu tipa ka rugatiko nzunzu nga agu akura ra akpanga kusayo te. . . . Dedede, si anidu nga, ko duwa ka ko banda gu ndugu re yuru be gu vura nga ga anyarinde, watadu be agu abirĩ asadatise nga ga agu airadĩ ninaapita.”a
7. Tipagine si anaaida gupai ti ni ti kura aregbo nga babanda avusende yugu bakere zerangbaduse gbiati nunga?
7 Gu kura aregbo anidu kinaho avusende anaaida bakere zerangbaduse na nunga be babanda ra, gbe, agu anara nanidu na vuse watadu gu paranga ra. (Bambata Pai 33:13) Kura buku sa nayugobara apai rogo Ziazia Kekeapai yo nayaa: “Dedede, avusende naavunga awira tutuurũ ti kporo pavuru agangara yo. Babanda avusende naabanda gu na-vusende re ti agu aregbo u arengbanga ka undo tiru ya, na kini tindi gu tooni wiru re ka ndu na u kurogo gaami ndugu. Tipa gu bete arame nidu fuo vunga yo ru, dakuti gu regbo u ka rengba ti ni kaa ta nisaru, ko rengbe kaa tinda ru beko watadu ka tinda ru tingba gako baukadi.” (Yesaya 40:10, 11) Si tie ziazia nga, si anaaida wene babanda avusende du ngangaraa na gu sino a nga ga nunga.
8. Gini nduapai Davide agumbapaha tipa gako kido kuti Yekova?
8 “Yekova nga babanda re,” anga gure nga gu ringbisapa boro daada tipa gu Barani du ngbangbaturũ yo tee? Wa ani awisigo Atambuahe namba 23, ani nika bi wai Mbori angerafuo rani na gu ome gbiati nunga duwa ga babanda avusende. Rogo veresi 1, Davide atakipande gako kido ya Mbori amanga gu mbakadaapai amanga dunduko si aaidaha fu Gako avusende tipa ka “zingohe amánga nga” ra ya. Rogo agu averesi naye fuoho, Davide atingidipa nduapai biata tipa gako kido nga: Yekova nangbembatayo fu gako avusende, kini banda ra, na kini rigi ra. Ani sakinga pai tipa agi apai re wa dukuhe nibasasa.
“Ko Ninangbe Fere ku Mbata Yo”
9. Gini ba zereda Davide aringbisipaha, na wai ka avusende arengbe ka ye kurogo ngbatunga gu ba re?
9 Nibambatapai, Yekova ninaangbembatayo fu gako aboro. Davide akepai ki yaa: “Ya ko mi nipi sande rogo wesewese banambu yo. Ko ninangbe fere ku mbata yo kupati ruru ime; ko ninambakada mbisimore. Ko ninangbe fere ku mbata yo ngba gene rurupai tipa rimoko.” (Atambuahe 23:2, 3) Gupai Davide aringbisipaha herẽ nga, rimbasa avusende piki sande na pazereda dagba ahe sekpese, si nga gu ringbisapa pai nga ga rengbabepai, ga wasa, na ga ngbabase. Gu fugo Ebere gumba yo ho nga “banambu,” si rengbe kadu na gu rogoyo nga “wene ba.” Si nawira gupai gbe nga, tipa avusende, ami arengbanga ka gbia ba wasa nisara ka piko rogoho na pazereda te. Kina babanda ra duwa ka ko ngbembatayo fura kurogo ngbatunga gu “wene ba” re.
10. Wai Mbori ayugopa gako kido kuti rani?
10 Wai Yekova angbembatayo fu rani areme? Gene sa dagba akuraha ko amangaha rogoho, si nga gu kpiapai ko ayugoho. Fugoko nazomia rani ani “wiriki Mbori.” (AEfeso 5:1) Agu apai du pati agu afugo re nafura tipa nunga, mbupai fu boro, na nyemuse. (AEfeso 4:32; 5:2) Nirengo, Yekova namaa bawene kpiapai kisusi rogo yugo ngbatunga gu esuesu asino re. Ya mo ko nananga rani ananga nisana ko rani ani naawirika mangapai wa ko? Oó, ko ananganga rani te. Gu rugute naye be ga Mbori toro re, si nirengo nga gako iiriwo yugo kido kuti rani. Rogo gini gene duhe wo? Mbori amangi rani ni kpiako, nga gu nayugo gupai nga, ani adi gu ũkumbo nga ga wene asino na ki rẽarẽ ka manga agu apai nga ga toro. (Bambata Pai 1:26) Sidu, Yekova ima ino gupai nga, wa vura du ani nikpakpa aboro, gu ome nga ga sonosa agu asino teketeke nga gu ko ayugo kpiaha, si kina tirani. Oni berẽnga kandara kina gupai nga, gaani Mbori nga boro nyemuse naa kido ya ani rengbe arengba kadu wa ko. Ka pepai giihe yo, ka ani apekafuo gako kpiapai, ko ngbe angbe fu rani mbatayo, kurogo wene ‘ba ongoda.’ Rogo gi zegino nga ga zuũ re, ani “[a]raka ni bandabanda rani,” kidu na gu pazereda naye be ino ani gupai nga, Mbori naida aida na gaani apai.—Atambuahe 4:8; 29:11.
11. Rogo ga Yekova sunge nga ga ngbembatayo fu gako avusende, ginipai ko amakiaha, na wai du kpia gipai re niyuguyuguhe rogo gupai ko aidaha berani?
11 Wa Yekova angbembatayo fu rani, ko namangaha na nunga gbiati zerangbaduse. Babanda avusende namakiapa agu angbanda amakia nga ga gani avusende, sidu, ko nangbembatayo “ringbisi he na pa nduge anya.” (Bambata Pai 33:14) Yekova nangbembatayo a teketeke wa kina gure “ringbisi he na pa [gu] nduge” nga ga gako avusende. Ko namakiapa gaani abirĩ naapa agu apai du tipa rani. Si nzunzu nga, ko naʹaria pa gaani nduge, na ko asananga rani ani fu guhe fuko kii susi watadu kpakara paha kisusi gu rengbe ani ka fuhe te. Gupai ko asanahe tipaha nga, gupai ani amangaha fuko, si naida ani mangihe na kpotoraniyo dunduko. (AKorosaio 3:23) Ono ginipai rengbe ka manga kangia oni ima gbinza na ka oni arengbanga ka mangasunge wa gu oni anaamangaha mbata ya? Watadu ginipai rengbe oni ka mangaha ka oni du na bakere kaza nga gu nadingiso roni ti agu apai oni anaamangaha mbata? Rogo agi apai yo re du, du gu ngbanyaa ni si akpinyemuhe berani nga ani mangisunge na ngbaduraniyo dunduko. Anga aboro ho ue rogo zegino du teketeke kina kubanisa te. Pa manga mo sunge na ngbaduroyo dunduko nayugopa manga mo sunge na gamo ome dunduko wa rengbe he tipa ro rogo ga Mbori sunge. Zavura agu arungbura nga gu rengbe ka manga ariapai kuti ome gaani nduge, Yekova ima inopai tipaha, ko nabi gaani irisombori ani amangaha na ngbaduraniyo dũ na kikiipaha.—Marako 12:29, 30.
12. Gini kpiapai du rogo ga Mose Ndiko nayugo gupai nga, Yekova nangbembatayo fu gako avusende “ringbisi he na pa [gaami] nduge”?
12 Tipa ka yugoho na kpiapai ya Yekova nangbembatayo fu gako avusende “ringbisi he na pa [gaami] nduge,” oni makianga gupai gumba yo ho tipa motumo tindika rogo ga Mose Ndiko. Yekova anaaida gigiri amotumo nga gu agu aboro anaafuhe nanidu na tambuahe ngbaduyo yo. Ti kina gu bangisa regbo re, i anaakparaka pa fuka amotumo ringbisihe kuti ome gu boro nafuhe. Gu Ndiko re ayaa: “Ka ni arengba nga na fu wiri kandoro ya, ni ki ye na ambipo ue, . . . watadu paranga agbungu ue.” Na wa ka ni arengbanga ka fu kandara agbungu ue ya, ginipai ka ni amangi? Fuo duhe tie wo, ni arengbe ka ye na “fufurũ ngungo.” (Pa Amotumo 5:7, 11) Gere nayugo gupai nga, Mbori anaasananga he tipa boro fu motumo fuko na guhe naadunga beni ya te. Wa duhe nga Mbori aʹarianga sinoko te, ani rengbe arengba ka gbia wasa be ino ani gupai nga, ko arengbanga ka sana rani tipa ani mangi gupai susi omerani te; ono kuba gure, ko na ngbarago ka dia kina guhe rengbe ani ka fuhe fuko. (Maraki 3:6) Nairiwo gu ngbarago re nga, gu Babanda rani duna ngbatunga rugatinapai wa gure, ko nga gu boro nangbe fu rani mbatayo!
“Mi Agunde nga be Gbigbitapai te, Bambiko Mo Du na Mi”
13. Rogo Atambuahe 23:4, tipagine Davide afura ti ni na Yekova wa ka boro afura na bakureani, na tipagine gipai re airiwonga ti ni tirani ya?
13 Davide afu ue ndupai tipa gako kido nga: Yekova nabanda gako avusende abanda. Ani nageda sangbako kini yaa: “Ka mi vura ka ta rogo ngbungumo kirima kpio, mi agunde nga be gbigbitapai te, bambiko mo du na mi; ga ngbondo na ga tepe, si ninangarãsi re.” (Atambuahe 23:4) Davide aafura awere fu Yekova wa ka boro afura fu bakureani kini yambu ko nga “mo.” Anga iiriwopai nga gere te, bambiko Davide aafura tipa wai Mbori aundo ko tipa ko hi gbigbitapai. Davide aima susa rogo kere gbigbitaapai bara dunguhe ho kina boro gako raka aduni rogo gbegberepai. Ono ko ambunga gunde si fu riko te, bambiko ko aima ino gupai nga, Mbori adu naako, na Gako “ngbondo” gbiati “tepe” beko tipa ka mangasunge nani. Pa ruga Davide tiko naapa gi bandahe re afu wasa fuko na zanga kapa, si ki ye naako mbembedii gbe koyo du Yekova ni.b
14. Gini kidohe Ziazia Kekeapai afuhe fu rani nibipa ga Yekova bandahe, ono ginipai angianga rogo gi kidohe yo re ya?
14 Wai Yekova abanda gako avusende areme? Ziazia Kekeapai nakido rani ya, anga asogo Yekova ho nga adaimona watadu aboro nika tingidi duna diabese ka nyasa riipa gako avusende auru kpotosende dunduko te. Yekova arengbanga ka mbugene tipa gupai re mangi wagusa te. (Yesaya 54:17; 2 Petero 2:9) Ono tie, anga rogo gipai re yo nga Babanda rani adada rani adada be agberango dunduko te. Aʹasada namanga rani amanga nga gu namanga aboro dũ, na ani nagbia agu asogote agbia namanga ndikidi aKristano dũ. (2 Timoteo 3:12; Yakoba 1:2) Ka gumbapai rogo kura gene, kura aregbo kinaho si awira wa ani “[na]ta rogo ngbungumo kirima kpio.” Nikpiapai, ani rengbe ka mbeda na kpio nisangbana rungosiro watadu kura fudifudipai nga ga zingo auwa kpotose. Watadu si rengbe kadu nga mbembedi badiangbarani mbedi na kpio watadu ni ima kpi a. Ti agu aregbo nawiraha ya si nigbegberehe kisusi re, Babanda rani na kina rani, na ko abanda rani abanda. Wai ko ka banda rani?
15, 16. (a) Gini agene Yekova aundo rani rogoho ani sovura kuti gu fudifudiapai ka ani gbiaha? (b) Oni tangaranga pangbangaa sa ka yugo wai nani Yekova aundo rani ti aregbo asada.
15 Yekova akidonga he ka banda rani ngba iiriwo gene te.c Ono ani rengbe arengba kadu naa kido tipa gipai re nga, Yekova aundo rani aundo ani dibe ngbatunga gu kpakaraapai dũ ani agbiaha. Ko rengbe arengba ka fu tatamana fu rani ani sovura kuti “dungu ngbatunga asada.” (Yakoba 1:2-5) Babanda avusende naamanganga sunge na gako ngbondo watadu tepe tipa kina danda anyarinde kusayo sa te, ono ko namangasunge nani a tipa yugo gene fu gako avusende ami nindu ngba wene gene. Yekova rengbe arengba a ka “yugo gene” fu rani, isoke rogo kuarani yo nga irisimbori, nimanga ni sunge na gu rugute du mburuhe rii Ziazia Kekeapai nga gu rengbe ka manga bakere ariapai rogo gupai du tipa rani. Kurii gure, Yekova rengbe arengba ka fu gu ome fu rani nga ga hipai. (AFiripoio 4:13) Rogo gako ziazia toro yo, ko rengbe arengba ka songoda rani na gu “bakere tandu ye be Mbori, be boro te.” (2 AKorindo 4:7) Ga Mbori toro rengbe arengba ka undo rani ani hi agu aʹasada dunduko ka Satana ye nani kurii rani. (1 AKorindo 10:13) Anga si ni gupai nafu wasa ka ino gupai nga, Yekova rengbe arengba ti aregbo dũ ka undo rani tee?
16 Ii, ka si vurangia kina gini ngbatunga ngbungumu kirimo kpio ani narengbe ka bi tirani rogoho, ani atanga rogoho nisarani te. Babanda rani na kina rani, kini undo rani rogo agu agene ka ani awiranga ka kpariaha wenengai mbata ya. Oni makianga pa Kristano sa nibakumba nga guko amunganga abi kere kaza rogo gako dudu. Ko ayaa: “Mi duwa ka mi idi gupai nga, nibambatapai, mi aduna bakabangirise singia Yekova avura duna zinga bere watadu kangia kandara nyemu re adu tiko ke. Ono mi amangi nyanyaki diaberã tipa ka zanga gbisa kusayo ti Yekova. Kuba gure, mi afura fuko tipa gimi abakabangirise. Na Yekova aundo re, kini fu wasa fere rogo agu awirinami yo nga ga toro yo. Dunguyo ayugu agu arugatinapai fere nafu undo nadu na mburuhe rii agu apai i amangihe nitiyo ka sovura kuti kere akaza na diabese. Gayo ruru sakarogoapai yo aye na gupai ku berã re yo nga, anga kurapai aduho kia naamanga re nga gu naamanganga kura boro mbata ya te. Wene undo be awirina, kodihe na gu wene aberã nga ga weneringise i afuhe, anyakasi gimi kido ya Yekova adunga na gberarago bere te. Rengo ngaha nga, mi nikaa sovura kindi kumbatayo na gimi kaza, na mi ainongo gine nikangia digidoho te. Ono mi idi kuti gupai zanga kapa nga, Yekova na kina re, na ko nikaa banda re abanda kumbatayo kindi rogo gi asada re.”
“Mo Ninambakada Mbisa Fere”
17. Wai fugo Davide aringbisapa Yekova rogo Atambuahe 23:5, na tipagine adunga gipai re ti ni na tagbagapai dagbaha na gu kpiapai nga ga babanda avusende ya?
17 Fuo gure, Davide atingidi biata ndupai tipa gako kido kuti Babanda ko ki yaa: Yekova nariga gako avusende, na ko nariga ra na zagino ahe. Davide akepai ki yaa: “Mo ninambakada mbisa fere ku bangiri agu yo nafuda re; mo ninambeda rire ni nzeme, [na] gi inga hi niuka auka.” (Atambuahe 23:5) Rogo gi veresi re, Davide aringbisipa Babanda ko nigu bairakporo nga wene boro gamahe nafu riahe na mbirahe kpaima. Gu kpiaapai du ue nga ga wene babanda avusende, na bairakporo niboro gamahe re, si atagbaganga tihe te. Nirengo, wene babanda avusende duwa ka ni ini gini rago ka ni bi wesewese banambu rogoho gbiati mbirimbiri ime tipa ka “zingohe amanga nga” gani rimbasa anyaa ya.—Atambuahe 23:1, 2.
18. Gine nayugo gupai nga, Yekova nga weneringi bairakporo?
18 Ya mo Babanda rani a nga gu bairakporo duna weneringise? Anga kapa ho tipa gako weneringise te! Oni berẽnga kina pa kandara ngbanyaa agu ariahe nga ga toro ani arihe awere, pa bakioho, naapa angbatungaha. Vurube gu rika nga ga ruru kangara moyambu duna tatamana, Yekova ima fuka agu abuku fu rani nafu undo na gu ringbisaapai duna rogoyo ti ni pati adunguratise, na kikindigi adunguratise, nga agu apai dunduko nambiisa gaani azingo nga ga toro. (Matayo 24:45-47) Zanga kapa, zingo ho tipa riahe nga ga toro te. Gu ‘ruru kangara moyambu’ re ima kusa amirioni Ziazia Kekeapai na gu kura abuku nafu undo tipa wisigo Ziazia Kekeapai, na ngbatunga agu abuku re ho awere rogo fugo aboro 413. Yekova ima fuka gi riahe nga ga toro re rogo dungu angbatungaha, tona ti “mamunya” nga tonatona yugoapai nga ga Ziazia Kekeapai, dakuti “nyanyaki riahe,” nga dudunguro yugoapai rogo Ziazia Kekeapai yo. (AEbere 5:11-14) Nisangbana gipai re, ho ani agbiatirani ni na akpakarapai watadu adiaberã, ani rengbe arengba dedede ka ino kina boro gupai nzunzu ani akpinyemuhe. Ginipai rengbe ka manga tipa rani ka ani zanga ngbatunga gu riahe nga ga toro re? Babanda rani nirengo nigu bagamuahe duna weneringise kisusi!—Yesaya 25:6; 65:13.
“Mi Anye Anye Rogo ga Yekova Bambu Yo”
19, 20. (a) Rogo Atambuahe 23:6, gini kido Davide afura tipaha, na wai rengbe ani kadu na gu kido re? (b) Gine ani ka wisigoho rogo gu papara kekepai naye fuo gere?
19 Fuo Davide berẽpa agu agene nga ga Babanda ko na nga Bagamuahe fuko, ko ada kuti gu digisopai nga: “Wenepai apeka re na weneringise kindi wa du mi ni ungare ni rengo; Mi anye anye rogo ga Yekova bambu yo kindi.” (Atambuahe 23:6) Davide aagumba gupai nadu ngbadukoyo nga gu nahi be tambuahe gbiati idapase; tambuahe tipa tingida kuruapai na idapase rogo ngera kumbatayo. Gu babanda avusende nadumbata re, ba ko angba angba, ko ki ini gupai nga, a wa ko adu kindi mbembedii na gu Babanda ko du ngbangbaturũ yo nga Yekova, si kidu wa ko aasungo rogo ga babanda ko bambu yo, ko adu ti aregbo dũ nigu boro babanda ko aangerafuo ko ninyemuse.
20 Nairiwo wai du ani na tambuahe tipa gu bawene afugo du nikekehe rogo Atambuahe namba 23 re! Anga kura gene aduho berewe nangba kisusi gure, ka Davide aringbisipa wai Yekova angbembatayo fu gako avusende, kini banda ra, na kini rigi ra te. I abanda ga Davide afugo wasa tipa si ngarasi rani ani duna kido a tigaani ya, ani rengbe arengba ka ngera koyo du Yekova ni Nibabanda rani. Ii, wa ani nikaa sungo mbembedii na Yekova kindi, ko nikaa ngera angera fuo rani ‘nyeanye kindi’ wa gu Babanda rani duna nyemuse. Ono tie, wa du ani nigako avusende, ani na gu sunge berani nga kaa ta na kikiipa Babanda rani nga Yekova. Agu apai gipai re akodaha, ani nika wisigoho rogo gu papara kekepai naye fuo gere.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Oni bi Bambata Pai 29:7; Eyobo 30:1; Yeremaya 33:13; Ruka 15:4; Yoane 10:3, 4.
b Davide asapu dungu abia nga gu ko atambua Yekova rogoho tipa batasa ko rogo kereapai.—Nikpiapai, oni bi gu kekeapai du barii Atambuahe namba 18, 34, 56, 59, na 63.
c Oni bi gu papara kekepai du riihe nga “Divine Intervention—What Can We Expect?” rogo gu kusikusi Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Tanvuo 1, 2003, rogo pa-Ngirisi.
Oni Natingidaha?
• Tipagine daha ada ti ni nga Davide aringbisipa Yekova kuti babanda avusende?
• Wai Yekova angbe fu rani mbatayo na rugatinapai?
• Rogo gini agene Yekova aundo rani ani hi aʹasada?
• Gine nayugo gupai nga, Yekova nga weneringi bairakporo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 24]
Yekova nangbembatayo fu gako avusende, wa kina gu babanda avusende nadu ringara aYisaraere yo