“Ako, Nyemu Ga Rugute Namanga Re!”
“Ako, nyemu ga rugute namanga re amanga ni rengo! Si nga gu mi nabaka bangire tipa ha na uru pitipiti.”—ATAMBUAHE 119:97.
1, 2. (a) Gini kpakarapai gu kumba ga Mbori toro adu kugiiko ko ke Atambuahe 119 agbiatiko nani? (b) Wai ko amangipai sani, na tipagine ko amangi ti ni wa gure?
GU KUMBA nake Atambuahe 119 agbiatiko na iigira asada. Agu akare nangia abasamungu nga aguyo naaberãnga pa ga Mbori andiko ya asawia ko na kini gumba dungu azire tipa ko. Awiri abazogo ataburõ tipa ko na ki rungosi ko. Gbegbere aboro arunguru pati ko na kini serẽ pa imoko. Agi apai dunduko re asako ko ‘niiziri be rõrõi berã.’ (Atambuahe 119:9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161) Wa agi apai re avura nimangi gu bake apapara Atambuahe re, ko abibia ki yaa: “Ako, nyemu ga rugute namanga re amanga ni rengo! Si nga gu mi nabaka bangire tipa ha na uru pitipiti.”—Atambuahe 119:97.
2 Si rengbe ka kpakara bangiri boro ni ki sanahe ki yaa, “Ngba gini gene ga Mbori andiko afu wasa na undo fu gi bake apapara Atambuahe re?” Padu ko naa kido nga Yekova akpinyemu ko akpi, si nangia gupai nasongodi ko. Pa ruga ko tiko na agu agamunihe naye be agu andiko re nasa ko ko duna ngbarago asogoko ki vura nirungosi ko vurũ. Ko akparia gupai nga, Yekova amangi fuko ngba ruru gene. Kurii gure, pa fu bake apapara Atambuahe tiko ka raka ringbisihe kuti agu arugute du rogo ga Mbori andiko asako ko du niʹiratatamana susi avurako na ki batasi ungako a. Pa gia ko sangba gu ndiko re nafu zereda fuko na gigiri sangbakpotoyo.—Atambuahe 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.
3. Tipagine duhe ti ni areme nikpakarapai fu aKristano tipa ka raka ringbisihe kuti ga Mbori agene?
3 Bete ga Mbori amoyambu areme a nagbiatiyo na iigira aʹasada nga ga gayo idapase. Si rengbe kadu nga aboro ho naserã pa imo rani a wa si adu tipa bake apapara Atambuahe te, ono tie, ani naraka ti “gbegbere rago.” Agu aboro ani araka dagbayo, dunguyo abingo agu apai nga ga toro na kikiipaha te, i naberãpa kina agu apai ngbatiyo na kini berãpa kina aũzegino. I namangaapai na kina rukö gbiati zanga iriso. (2 Timoteo 3:1-5) Si naida agu aKristano nga aparanga sovura kuti agu apai naʹasada ka ba yo ka i anyenga niruru yo ya. Rogo ngbatunga apai wa gure, si rengbe kadu nikpakarapai tipa ani banda gaani nyemuse tipa Yekova na tipa rurupai. Wai rengbe ani ka bandatirani?
4. Wai bake apapara Atambuahe aduna tambuahe tipa ga Mbori andiko, na ya mo si naida aKristano mangi kina gu bangisapai re a?
4 Gupai naundo bake apapara Atambuahe tipa ko ru nyanyakii rogo gu fudifudiapai ko agbiatiko nani re nga, ko akpara regbo tipa kaa geda ga Mbori andiko na kini berẽkuriihe. Si nasako ko kpinyemu ga Mbori andiko bakere gbe. Nirengo, si mbedi kadu nga averesi dunduko nga ga Atambuahe 119 nafura tipa ngbatunga ga Yekova andiko.a AKristano areme tiibe ga Moize andiko nga gu Mbori afuhe fu agu aYisaraere nadumbata te. (AKorosaio 2:14) Ono tie, gu bangua arugute du rogo agu andiko re, si kindi na kikiipaha. Gi bangua arugute re adu niguhe naafu wasa fu bake apapara Atambuahe, na kina gu bangisapai re rengbe kadu a tipa gu ga Mbori amoyambu nasovura na agu akpakarapai nafuda yo rogo raka yo ti gi gaani regbo re.
5. Gini abangiriba rogo ga Moize aNdiko ani ka wisigoho?
5 Ani bingo gu ngarasahe rengbe ani ka gbiaha rogo abangiriba biata gbua rogo ga Moize aNdiko: nga gu mbakadapai nadu tipa Rago Sabiti, gu mbakadapai nangia ga dungura futu ahe atiyo, na gu rugute i afuhe ka za boro ti maa ni ngbaduni fuo ga kurani ahe. Rogo agi abangiriba re nibasasa, ani nika bi gupai nga, pa gia ani sangba gu bangua arugute du rogo agi andiko re nga nyanyakipa pai ka ani aida ka diabe agu akpakarapai nafuda rani ti gi gaani regbo re.
Mbiisa agu Azingo Nga ga Toro
6. Gini bangua azingo du aboro dunduko nani?
6 Mbori akusi aboro na azingo tiyo tipa dungu ahe. Nikpiapai, riahe, mbirimbirihe, na bambu nigu nyanyakipa ahe si aidaha tipa kpoto boro du wenengai ti aregbo dũ. Wa vura duhe wo, si naida boro niberẽ aberã a tipa gu gani “azingo nga ga toro.” Ka boro amanganga gupai re ya, ni rengbenga ka gbia ngbarago nirengo te. (Matayo 5:3, NW) Yekova abi pa gbia agi ahe i avungu boro na zingoho re nibanguapai, si du ko afu rugute ti ni fu gako aboro tipa i mbu gu gayo apai i anaamangaha na aʹuru dunduko ki kpara uru sa rogo aposo dunduko tipa ka maaberã yo fuo agu apai nga ga toro.
7, 8. (a) Wai Mbori akpara Rago Sabiti ti kura aʹuru? (b) Tipagine ko akpara Rago Sabiti ti ni?
7 Gu mbakadapai nadu tipa Rago Sabiti anaanyakasapa dia aboro regbo ka mbakada gayo pagume dagbayo na Mbori. Gu bambata regbo furayo tipa “rago sabiti” rogo Ziazia Kekeapai, i akodihe kuti pa fu Yekova manu fu aYisaraere ngbakungba yo. I aya fu aYisaraere wee i duwa ka i dungura gi kpakuto nanaaye ngba iiriwo gene re tipa aʹuru sita. Ti sita uru, si aidi i dungura gu kpakuto “rengbe na uru ue,” bambiko Mbori aidanga ka fuhe fuyo rogo saba uru te. Si adu nga saba uru nikangia “kparakpara ziazia rago sabiti fu Yekova.” Na rogo gi uru re, si aidi aboro dunduko nibasasa susungu kina rogo gayo aba. (Gate 16:13-30) Rugute sa dagba agu Arugute Bawe Mbori afuhe arugu aboro tipa ka i manginga sunge Rago Sabiti wagu tooni ya. Gu uru re adu niziaziaha. Sarangbangaa tipa basa sangba gu rugute re angia kina kpio.—Gate 20:8-11; Pa Geda Aboro 15:32-36.
8 Gu ndiko nangia ga Rago Sabiti re ayugu wai Yekova aaberã tipa gako aboro kini idi i du wenengai ti kpotoyo na rogo toroyo. Yesu ayaa: “I amangi rago sabiti fu aboro.” (Marako 2:27) Anga si adu nikina uru-ongoda sa fu aYisaraere te, ono si adu a nimamu fuyo tipa i mbedi na Bakusiyo na ki yugu gayo nyemuse tipa ko. (Pa Fu Rugute ni Ue he 5:12) Si angia gu uru i akparaha tipa kina agu apai nga ga toro. Gupai re akodi irisombori nga ga aborokporo, kparakpee, gbiati berãkurii ga Mbori aNdiko. Gu mbakadapai re anaabanda aYisaraere ti dia yo gayo regbo naabaha kina kuti gbata aũzegino. Rago Sabiti anaatingida yo na gupai nga, gayo ngbanyaa na Yekova nangia gu banyanyakipa pai rogo gayo raka. Yesu ape kina gu bangisa bangua rugute aʹarianga tihe re ya ho ko ayani wee: “Si ni keke he ya, ‘Boro anye nga ni ungani mbiko kina riahe sa te, ono mbiko agu apai dunduko naye ngba Mbori yo.’”—Matayo 4:4.
9. Ginipai rengbe aKristano ka wirikaha ti gu mbakadapai nadu tipa Rago Sabiti?
9 Mbori akpinga nyemu gupai nga gako aboro naaongoda tipa asa 24 Rago Sabiti berewe te, ono anga gu Rago Sabiti ani nafura tipaha re nga kungbo kuru pangbangaa te. (AKorosaio 2:16) Anga gipai re natingida rani a naapa peresapa agu apai nga ga toro mbatayo fu kura apai tee? Si aidanga ani peresipa aũzegino watadu agu apai nasa ngbarago tirani mbatayo fu agu apai nabipa gaani irisombori te. (AEbere 4:9, 10) Sidu, ani rengbe ka sana tirani ki yaa: “Ginihe mi naperesi paha mbatayo rogo gimi raka? Ya mo mi naaperesapa wisigopai, kparakpee, du pati agu adunguratise nga ga aKristano, naapa tungusa gu wene pangbangaa nga ga Kindo mbatayo rogo gimi raka? Watadu kura apai kinaho ngbatire nga gu nadia bakere regbo bere susi agi apai re?” Ka ani peresi agu apai nga ga toro mbatayo rogo gaani raka, Yekova nakido rani ya zingo agu ahe nasongoda raka amanganga rani te.—Matayo 6:24-33.
10. Wai rengbe ani ka gbia undo mbiko kpara ani regbo tipa agu apai nga ga toro?
10 Gu regbo ani adiaha kuti wisigo Ziazia Kekeapai na agu abuku du mburuhe rii Ziazia Kekeapai, wa sa na berãkuriihe dudunguroo, si rengbe ka undo rani ani mbedi na Yekova gbe. (Yakoba 4:8) Susan, nga gu dee natona kaa kpara regbo tipa wisigo Ziazia Kekeapai agarã wa 40 kusayo aidi kuti gupai nga, si afunga ngbarago furi ti tonatonaha te. Si aima susa omeri. Ono wa ri aagedaha bakere gbe, kinawo a ri aduna ngbarago bakere gbe mbikoho. Ri awere na bakere gberarago ka si du nga ri arengbanga ka wisigo Ziazia Kekeapai te mbiko kura nduapai. Ri nayaa: ‘Wisigopai undo re mi ini Yekova na kini biko ni Barani. Mi nakido akido kutiko, na kini fura naako rogo kparakpee yo wa mi aida nani. Si nairiwo airiwo ka bi wai Yekova akpinyemu gako amoyambu, na wai ko angerafuo re na wai ko amangi weneapai fere.’ Nairiwo gu ngbarago rengbe ani a ka gbiaha mbiko wisigo ani agu apai nga ga toro dedede!
Ga Mbori Ndiko Tipa pa Dungura Futu Ahe
11. Wai gu mbakadapai nadu tipa dungura futu ahe atiyo adu?
11 Gu ue bangiriba rogo ga Moize aNdiko nga gu nayugupa wai Mbori amaaberã ko fuo padu gako aboro wenengai angia gu rengo nadu be aboro tipa ka dungura futu ahe atiyo. Yekova arugu agu aYisaraere nangia abasopobino ki yawee ho ka i ake aũati ni, i ki idihe fu rungorungo aboro i ndu ka dungura futu ahe. Si aidanga abasopobino ke gayo ahe dunduko ki da ku pangba atiyo te, na si aidanga i dungura gu bakakue natiwa rogo gayo ati bakakue watadu gu zuzu ngua eraya tiwi te. Si aidanga i karagatiyo ka dia gu vodivodi aũati bangiriyo anaago ti ni atiyo te. Gipai re nangia gu mbakadapai nga ga nyemuse nadu tipa rungorungo aboro, kungba aboro, awirinyaure, na adekurugbo. Nirengo, pa dungura futu ahe atiyo angia nyanyaki sunge, ono wa si avura duwo, pa manga yo ho wo arengbe ka sa gupai nga ka i hõnga he ya.—Pa Amotumo 19:9, 10; Pa Fu Rugute ni Ue he 24:19-22; Atambuahe 37:25.
12. Gini mamu gu mbakadapai nadu tipa dungura futu ahe afuhe fu abasopobino?
12 Gu ndiko nadu tipa mbu futu ahe atiyo ayugonga gu bakio ahe si aidi abasopobino naambuhe atiyo fu agu aboro nadu rogo zingo te. Si anaabi kina yo singia bakio aũati wai i nika mbuhe ku pangba atiyo zanga kehe. Ngba gi gene re, gu mbakadapai re ayugu gu wene sino nga ga gamahe. Si afu mamu fu abasopobino tipa i yugu gayo tambuahe fu Bafu aũati, wa duhe nga “gu ni naina pai fu irazingohe nairisa [Bamangi ni].” (Asanza 14:31) Boaza nangia boro sa dagba agu aboro namangihe wo. Ko aidihe na ngbaduko yo dunduko fu Ruta, nangia gu dekurugbo naadungura futu ahe rogo gako ati, ri naadunguraha wenengai a wa ri aida nani. Yekova afu mosoro fu Boaza wenengai tipa gako wene sino.—Ruta 2:15, 16; 4:21, 22; Asanza 19:17.
13. Ginipai gu rugute nadu tipa dungura futu ahe ayugoho furani?
13 Gu bangua rugute nadu kugii gi ndiko re aʹarianga tihe te. Yekova nakpinyemu gupai nga, gako amoyambu duna wene sino nga ga gamahe, gbe, fu agu aboro du rogo zingo. A wa ani agamahe bakere gbe, kinawo a Yekova nika fu maku furani bakere gbe. Yesu ayaa: “Oni fú he, i ki fu he fu roni; si ki rengbe gbe, i así he asi, nizigizo ho, si ki niuka auka, kina wo i ka fuhe fu roni. Bambiko na gu moduka oni ka nduka he na ni, i andúka he na kina ha fu roni berewe.”—Ruka 6:38.
14, 15. Wai rengbe ani ka yugo wene sino, na gini aundo rengbehe ka ye nani furani na fu gu boro ani aundo ni?
14 Gu mokedi nangia Pauro ayawee si naida ani “mangi gupai amanga ngba angba fu aboro dunduko, fu kina agu yo gbe du ku idapase yo [na ani].” (AGaratio 6:10) Si ki ta du were, si naida ani naabakabangirani tipa ka undo akuarani aKristano rogo toroyo ti gu regbo ka i gbiatiyo na aʹasada nga ga gayo idapase. Ya mo i naida gu undo nga ga borose, nikpiapai, tipa ka ndu ku Bambu Kindo yo watadu tipa ka ngbe riahe ka mangaha ka rihe? Ya mo aboro ho rogo dungurati naima gbinza, nakaza, watadu arengbanga ka ta ya, nga aguyo si aida aboro ndu ka ngarasa yo watadu ka undo yo ti agu asunge nga ga kporo? Ka ani mangi ome kaa rugatirani na ngbatunga agu azingo re, Yekova rengbe arengba tie ka mangasunge na ani tipa ka karagapai kuti agu akparakpee agu aboro du rogo zingo re afuhe fuko. Wa vura duhe nga pa undo agu aboro du rogo zingo nga dingisoro fu Kristano, pa manga ni he wo naundo ni aundo. Pa yugo ani ndikidi nyemuse tipa akuarani airisimbori naye na bakere ngbarago gbiati wasa furani na si kini sa Yekova ko idi na gaani pai.—Asanza 15:29.
15 Gu kura nyanyakipa gene berewe aKristano ayugo gu sino ngbaha adunga nigbangbati ya nga ka dia regbo na kini mangisunge na omeyo tipa ka fura fu aboro tipa ga Mbori aringbisapai. (Matayo 28:19, 20) Agu aboro dunduko nibasasa naundo kura boro sa na ngbarago tipa ni kpara tini fu Yekova ima rugatiyo na agu afugo Yesu nga: “Fu he ngba ti dia ha.”—Amokedi 20:35.
Bandatise ti Maangbaduse
16, 17. Ginihe gu namba bawe ndiko azahe ti ni, na tipagine?
16 Gu biata bangiriba rogo gu ga Mbori aNdiko ko afuhe fu aYisaraere ani andu ka wisigoho awere, si nangia namba bawe ndiko, nga gu nazahe ti maangbaduse fuo ga aboro ahe. Gu Ndiko re ayaa: “Ka mo kpí nga ga kuaro kporo ya; ka mo kpí nga dia kuaro ya, na gani moyambu, na gani nagbindi, na gani babagara, na gani dongi, na agu ahe dunduko nga ga kuaro.” (Gate 20:17) Boro ho narengbe ka ino ho singia aboro anaairisa sangba gu rugute re te, wa duhe nga boro arengbanga ka ino gupai du ngbadu kurani yo te. Sidu, gu rugute re adu na nyanyakipaha susi agu arugute nga ga aboro dunduko. Si asa aYisaraere nibasasa i rugu tiyo na gupai nga, i dunduko nibasasa narengbe ka karagapai fu Yekova, nga guko rengbe ka ino agu apai du ngbadu boro yo. (1 Samuere 16:7) Kurii gure, gi rugute re afura tipa kina boro ndu agu apai nasa aboro i niimangi agu apai irangbii aima zahe ti ni.—Yakoba 1:14.
17 Gu ndiko Mbori afuhe re angarasi gako aboro tipa i mbu berãpa aũzegino, ngbaduse, na bakere kpakanahe tipa agu apai du tipa yo rogo raka yo. Si abanda yo a ti asada ka dĩhe watadu ti manga wasiwasi mangaapai. Dedede, aboro kinaho nikaa duadu na ahe beyo susi rani watadu agu aboro apai angba angba kubarayo yo susi rani. Ka ani aruganga gaani aberã rogo gi bangiriba re ya, ani rengbe kadu na gberarago na si kini sa gupai nga ani nikpi akuarani akpi tipa gayo ahe. Ziazia Kekeapai nayamba maangbaduse fuo ga aboro ahe nga, “gbegberẽ berã.” Si nibawenepai ka ani amaanga ngbadurani fuo ga aboro ahe ya.—ARomo 1:28-30.
18. Gini ngbatunga sino du rogo gi zegino re, na gini gbegbere sangbana rengbehe ka kusaha?
18 Gu sino du rogo gi zegino re areme, si nangarasapa nyemu aũzegino gbiati manga abaangira. Ngba gu gene nga ga takapande ahe, sunge-bagaahe nazingisa nyemu vovo ahe ti aboro na kini yugu gupai nga, ani arengbanga ka gbia ngbarago te, kinagu ka ani ngbe gu vovo ahe re. Si nga gu ngbatunga sino nzunzu ga Yekova aNdiko azahe ti ni. Gu kura ngbatunga sino berewe du wakina ha, si nga gu nyemuhe nga apai ningba angba kubara boroyo dunduko na ni kidu niʹirakumuko zanga ni berẽpa asangbanaha. Gu mokedi nangia Pauro azahe ki yaa: “Agu yo nakpi nyemu ka kumuko i atiwa ku rogo asada na gbina na dungu mumungo gbegberẽ nyemuahe nga gu narindasi aboro ku rogo gbarasa yo yo na kpio. Bambiko nyemu marã nga tarã ngbatunga gbegberẽapai dũ; agu yo nakpi nyemu he wo i aingi ainga ti idapase, ki nirupu tiyo arupa ni dungu arungo.”—1 Timoteo 6:9, 10.
19, 20. (a) Ginihe nyakipaha bangiri gu boro nakpinyemu ga Yekova andiko? (b) Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekeapai naye fuo gere?
19 Agu aboro nakpinyemu ga Mbori andiko narugatiyo na agu akpakarapai naye be berãpa aũzegino na i kini bandatiyo ti ni. Nikpiapai, bake apapara Atambuahe akparikpee fu Yekova ki yaa: “Mo rúgu kpotore yo tipa gamo adezirepai; sa mokiisa biriki te! Gu rugute nakura ngbaro yo si ni wene he fere ki susi marã dahabu wa akutu na ga feda a.” (Atambuahe 119:36, 72) Pa ruga ani tirani na gu rengo du tipa agi afugo re nika undo rani ani ne agu agbina nga ga nyemu aũzegino, ngbaduse, naapa duna gberarago mbiko agu apai du tipa rani rogo raka yo. “Sinombori,” angianga dungura aũkumuko ya, naye na bakere mosoro.—1 Timoteo 6:6.
20 Gu bangua arugute du kugii agu aNdiko Yekova afuhe fu gu rikaaboro nangia aYisaraere re, si na kikiipaha ti gi kere regbo ani araka ti ni re a wa si adu ti gu regbo Yekova afuhe kube Moize. Wa ani kaa manga gi bangua arugute re bakere gbe rogo gaani raka yo, kinawo a ani ka giarogoyo bakere gbe, kini kpinyemuhe bakere gbe, na kidu na ngbarago bakere gbe. Agu aNdiko re nabanda nyanyakipa apai nga gu rengbe ani ka wirikaapai behe, na gu raka gbiati agu apangbangaa du tipa agu aboro du payo rogo Ziazia Kekeapai nga gu natingida rani naapa nyakapa agu aNdiko re. Ani nika wisigopai tipa bete agu aboro re rogo gu papara kekepai naye fuo gere.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Kparakusayo ti averesi 4 dagba agu averesi du 176 rogo gi papara Atambuahe re, si dunduko nafura tipa ga Yekova arugute, gako adiaberã nga ga sarangbangaa, gako andiko, gako arugapai, gako atingidapai, gako agumbapai, gako agene, watadu gako afugo.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine gu kumba nake Atambuahe 119 akpinyemu ga Yekova ndiko ti ni?
• Ginipai rengbe aKristano ka wirikaha be gu mbakadapai nadu tipa Rago Sabiti?
• Gini nyenye undo duho ti gu ga Mbori Ndiko nadu tipa dungura futu ahe?
• Wai gu rugute du tipa zanga maa boro ngbaduni fuo ga aboro ahe abanda rani?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 13]
Gine gu ndiko nadu tipa Rago Sabiti anyakasipaha?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Ginipai gu ndiko nadu tipa dungura futu ahe ayugoho furani?