I Abatikayo Ku Dagba Ga Mbori Siasia Rikaaboro

“Yekova gaoni Mbori sia roni oni du ni ndikidi gako aboro.” —PA FU RUGUTE NI UE HE 7:6.

1, 2. Gini iiriwo mangaapai Yekova amangihe tipa gako aboro, na gini pagume aYisaraere amangihe dagbayo na Yekova?

ROGO gu garã nangia 1513 M.B.K., Yekova ambakadi pagume berewe nivovoho dagbako na gako amoyambu auru kpotosende. Rogo gu garã re, Yekova apayasipa gu ringara nadu na bakere ome kisusi rogo zegino na ki kusi aYisaraere be sunge akanga. Nimangako ho wo, ko ada nigayo Batasi na ni Baira yo. Mbata Mbori nika mangapai, ko aya fu Moize wee: “Mo ya fu awiri aYisaraere, ‘Mi nga Yekova, mi akusa roni be agu asunge mbugo nga ga Ezipeto, ki batasi roni be du ni gayo akanga. Mi ki tumo roni ni taĩtaĩ bere, na bakere ambusa. Mi adia roni ku gume ni gimi aboro, mi ki du ni gaoni Mbori; oni ki ini he ya mi nga Yekova nga gaoni Mbori.’”—Gate 6:6, 7.

² Ngbutuko fuo aYisaraere kuru Ezipeta yo ka ga kurogo gayo ringara, i amangi mokido dagbayo na gayo Mbori, nga Yekova. Kuba gupai nga Yekova naamangapai na bangisa ngbatunga aboro, aborokporo watadu bangisa tunga, ko aduna rikaaboro beko nangia agu aboro nadu nidunguradungura yo auru kpotosende tona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo. (Gate 19:5, 6; 24:7) Ko afu arugute fu gako aboro nga gu naaruga yo tipa i duna wene sino raka dagba aboro, ono gupai paha anyaki gbe angia pa gayo irisombori. Moize ayaa fuyo wee: “Gini bakere rikaaboro du nga ho, du na mbori mbembedi pati yo, wa Yekova gaani Mbori du mbembedi na ani ho ani nikpari ni fu ko? Gini bakere rikaaboro du nga ho, du na rugaapai na asarangbanga ni ruru he dunduko wa gi rugute re, nga gu ringbisi mi he fu roni ni gi uru re?”—Pa Fu Rugute ni Ue he 4:7, 8.

I Abatikayo ku Dagba gu Rikaaboro Nangia ADezire

3, 4. Gini nyanyakipa pai naduho nangia ndu gupai aYisaraere adu ti ni nirikaaboro?

³ Fuo bete akama agarã kusa, Yekova atingidipai fu aYisaraere rogo gu gako nebi nangia Yesaya tipa gu nyanyakipa ndupai i adu ti ni nirikaaboro. Gu nebi re ayaa: “Ya Yekova wẽ, nga gu ko nafu ro, Ako Yakoba, nga gu ko nambakadi ro, Ako Yisaraere: ‘Ka mo gunde nga ya, mbiko mi tumo ro; mi yambu ro ti rimoro, mo nga gimi ko. Bambiko mi nga Yekova nga ga Mbori, nga ga Yisaraere Ziazia Ko, nga ga Batasi. . . . Mo ye na awire gii ngbi yo na agu awire nga ade ti digida kpotosende yo, nga agu yo dunduko i ayamba yo ti rimore, nga agu yo mi afu yo sa gi taarimo, ki mangi yo, ki mbakadi yo.’ ‘Oni nga gimi adezire,’ wo poi Yekova, ‘na gi moyambu mi asia ko, . . . nga agu aboro mi ambakadi yo tipa re i yugu pa tambua re.’”—Yesaya 43:1, 3, 6, 7, 10, 21.

⁴ Nidu aYisaraere na rimo Yekova riyo, ka i adu fuko ni adezire tipa gako bakere pagbia dagba rikaaboro. Ka i arengbe kadu ni agu aboro ‘i akusiyo tipa ga Yekova taarimo.’ Ka i arengbe ka ‘yugopa tambua Yekova,’ na kini fura tipa gako iiriwo mangaapai tipa batasa aboro na kini taasirimoko. Ka gumbapai niguruhe, ka i aduni adezire fu Yekova.

5. Ngba gini gene aYisaraere adu nikparakpara rikaaboro?

⁵ Rogo gu 11 kama agarã  M.B.K., Bakindo Soromo ayuguhe ya Yekova asa aYisaraere i du nikparakpara rikaaboro. Ko akpari kpee fu Yekova ki yaa: “Mo akpara yo dagba angbatunga aboro zegino dunduko, i du ni ndikidi gamo yo.” (1 Abakindo 8:53) AYisaraere nibasasa dunduko aduna kparakpara ngbanyaa dagbayo na Yekova. Mbata kusayo, Moize aya fuyo wee: “Oni nga awiri Yekova gaoni Mbori; . . . Bambiko oni tigaoni du ni kparakpara Ziazia aboro fu Yekova gaoni Mbori.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 14:1, 2) Sidu tie, si aidanga gupai nga agu aYisaraere nangia agude kparatiyo berewe fu Yekova te, bambiko i abatikayo niga Mbori kparakpara aboro. (Atambuahe 79:13; 95:7) Agu agude aYisaraere anaabatikayo dunduko, i anaaruga yo kuti ga Yekova andiko na si kidu nidingisoro fuyo tipa i gisangba agu andiko re mbiko gu mokido aYisaraere amangihe dagbayo na Yekova.—Pa Fu Rugute ni Ue he 11:18, 19.

Diaberã Nitise

6. Gini siapai aYisaraere nibasasa arengbe ka mangaha?

⁶ Wa si avura du nga i abatika aYisaraere nikparakpara rikaaboro, i nibasasa si aidi i mangi diaberã nitiyo ka mangasunge fu Mbori. Mbata i nika rimo kurogo Ringara Mokido, Moize aya fuyo wee: “Mi yambu ngbangbaturũ na kpotosende si du ni dezire kuti roni areme, ya mi ringbisi unga na kpio fu roni, maku na motiwa, si du oni sía unga, oni ki nye ni ungaroni, oni na awironi a, ka akpi nyemu Yekova gaoni Mbori, ka agia fugoko, ka aka kuti ko; bambiko ko nga gaoni unga, nga bagiza gaoni arame, oni ki niraki rogo gu ringara nga gu Yekova azunga he fu abaroni, fu Abarayama, fu Yisaka, na fu Yakoba a, ka fu he fu yo.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 30:19, 20) Sidu, aYisaraere nibasasa si aidi i mangi siapai tipa ka kpinyemu Yekova, ka degatuyo kuti fugoko na ka kakuti ko. Wa si adu nga aYisaraere aduna ranirii, i arengbe arengba ka tinda sangbana gayo adiaberã.—Pa Fu Rugute ni Ue he 30:16-18.

7. Ginipai namangi fuo kpio gu rikaaboro nadu ti rago Yosua?

⁷ Gu regbo nangia ga aBasapungbangaa nayugu wene kpiapai tipa sangbana du boro niruru ni na sangbana manga irairapai. Mbata fu aYisaraere samungu, i adi gu wene kpiapai nangia ga Yosua na Yekova ki fu maku fuyo. Ziazia Kekeapai nayaa: “Aboro anamanga pa Yekova ti rago Yosua dunduko, na ti agu arago dunduko nangia ga agu abaakumba nanye ni ungayo fuo kpio Yosua, nangia agu yo nabi gu iiriwo apai dunduko Yekova amangi he fu aYisaraere.” Ono tie, ngbutuko fuo kpio Yosua, “gu kura rika ngbatungayo ki kuru ku ba yo, nga agu yo naina nga Yekova ya, na gu pai ko anamanga fu aYisaraere a ya. Awiri aYisaraere ki nimangi gu pai nadu ni gbigbita ha bangiri Yekova.” (Abasapungbangaa 2:7, 10, 11) Si tie ziazia nga, agu agude i aabatikayo nangia aguyo naadunga na inohe ya, i abingo gayo ũkumbo na nyanyakipaha, wa agu aboro nadu nikparakpara yo, nangia agu aboro gayo Mbori nga Yekova amangi iiriwoapai tipa yo ti gu regbo nadumbata kusayo te.—Atambuahe 78:3-7, 10, 11.

Raka Kuti Agu Arugute Nga ga Kparatise

8, 9. (a) Gini mbakadapai nasa aYisaraere i yugu gayo kparatise fu Yekova? (b) Ginihe agu aboro nanaafu gu gamahe kina boro afuhe nitini agbiaha?

⁸ Yekova afu arugute fu gako aboro na amamu tipa i niraki kina kuti gayo kparatise nidu yo nikparakpara rikaaboro. Nikpiapai, agu aNdiko ko afuhe fuyo re amangi mbakadapai tipa fuka amotumo, watadu avugahe, nangia agu amotumo nadu nidingisoro fuyo tipa i mangihe, agu akuraha kidu nigupai boro amangaha nitini. (AEbere 8:3) Ngbatunga agu amotumo re akodi zozo amotumo, motumo zende ahe, na amotumo zereda, nga gu aboro anaafuhe nitiyo nigamahe fu Yekova tipa ko idi naayo na si kini yugu gayo tambuahe.—Pa Amotumo 7:11-13.

⁹ Agu amotumo i anaamangaha na ngbaduyo yo dunduko re anaafu ngbarago fu Yekova. Gu Zozo motumo gbiati motumo nga ga riahe i anaamangaha adu “ni guzuguzu fuõhe fu Yekova.” (Pa Amotumo 1:9; 2:2) Rogo Motumo zereda, kure gbiati nzeme anyaa i anaafuhe fu Yekova, ono aboromotumo gbiati gu boro nanaafu motumo, i nanaarihe papara gu pasio re. Si angia gu riahe naarukuba kurapai nga gu naayugopa gu ngbanyaa nadu dagbayo na Yekova. Gu ndiko re ayawee: “Ho oni ka fu amotumo zereda ni fu Yekova, oni afu he mi idi pa roni aida.” (Pa Amotumo 19:5) Wa si avura du nga aYisaraere dunduko aima kparatiyo fu Yekova mbiko vungu, aguyo nasia Yekova nigayo Mbori nifuyo gu gamahe kina yo aidi ka fuhe nitiyo, ko ‘aidi naayo’ na ki fu maku fuyo bakere gbe.—Maraki 3:10.

10. Wai Yekova ayugupa gako gberarago ti rago agu anebi nangia Yesaya na Maraki?

¹⁰ Ono tie, agu aYisaraere nadu nikparakpara rikaaboro re ayenga niruru yo koyo du Yekova ni te. Yekova aya fuyo rogo gu gako nebi nangia Yesaya wee: “Mo aye nga na gamo wiri akandoro fere ni zozo motumo te, mo airisi nga re na gamo amotumo a te. Mi ambusa nga ro naapa manga amotumo nga ga riahe te.” (Yesaya 43:23) Kurii gure, agu amotumo aboro afunga ha na ngbaduyo yo dunduko ya adunga na kikipaha bangiri Yekova te. Nikpiapai, agarã wa 300 tingbafuo Yesaya, ti rago gu nebi nangia Maraki, aYisaraere anaafu amotumo na gbarigbari anyaa. Si du Maraki aya ti ni fuyo wee: “Ngbarago ti re fu roni te, wo poi Yekova nga ga arimbasa ko, mi adía nga motumo nga ga riahe be roni te. . . . Oni naye na agu anya i aroga ra ni zuu watadu gbarĩgbarĩ anya watadu ga kaza ra, gere nga gu oni aye na ni wa gaoni motumo nga ga riahe! Mi adía gure be roni? wo pi Yekova.”—Maraki 1:10, 13; Amosa 5:22.

Yekova Aká Gako Aboro

11. Gini mamu i afuhe fu aYisaraere?

¹¹ Ti gu regbo aYisaraere ada nikparakpara rikaaboro fu Yekova, ko akido yo ki yaa: “Ka oni gí sangbare ni rengo, ki nika kuti gi zungahe, oni adú ni gimi wene ũkumuko dagba kura rika aboro zegino dunduko; bambiko kpotosende dunduko gimi nga ha, oni ki du ni ga bakindo aboromotumo tipa re, ni kparakpara ziazia rikaaboro.” (Gate 19:5, 6) Si adu nga gu Masiya i akidohe tipa ko nika kura dagbayo na ko ki fu bambata mamu fuyo tipa i du abakindo rogo gu zogarago nga ga gu Kindo nga ga Mbori. (Bambata Pai 22:17, 18; 49:10; 2 Samuere 7:12, 16; Ruka 1:31-33; ARomo 9:4, 5) Ono dungu aboro dagba gu rikaaboro nangia aYisaraere re andunga kuti gayo kparatise te. (Matayo 22:14) I aká Masiya na ki imiko niyangaraha.—Amokedi 7:51-53.

12. Ginipai Yesu agumbaha nayugo gupai nga, Yekova aima ká aYisaraere nigu rikaaboro nakparatiyo fuko?

¹² Bete arame mbata fu kpio Yesu, ko aya fu ga aYuda abarumbatayo rogo pambori yo wee: ‘Oni agedanga ha rogo Ziazia Kekeapai yo te? ya, “gu mbia abadua bambu agindigaha, si i asaha nigu nidu ti tukpu rihe, gipai re Gbia amangihe, si ki niiriwo bangirani.” Ya mi furoni wẽ, gu ngbii nga ga Mbori, i adíaha adia beroni, i ki fuhe fu gu rikaaboro nika zu zuzuhe.’ (Matayo 21:42, 43) Tipa ka yugo gupai nga Yekova aima ká gu rikaaboro nakparatiyo fuko re, Yesu ayaa: “Ako aboro Yerusarema, aboro Yerusarema, ninaimo anebi, ki nizumudi agu yo i akedi yo fuo roni! mi akpi nyemu dungura awironi a wa kondo nadungura awiru ku tii puporu bara wãi, ka oni aida nga ha ya! Oni ngére, i he gaoni kporo fu roni ni bate.”—Matayo 23:37, 38.

Vovo Kparakpara Rikaaboro

13. Gini sangbanebi Yekova agumbaha ti rago Yeremaya?

¹³ Ti gu regbo nangia ga gu nebi nangia Yeremaya, Yekova agumba kurapai nivovoho nibipa gako aboro. Ko ayaa: “Mo ngére, arago ho naye, wo poi Yekova, ho mi ka manga vovo mokido ni na aboro aYisaraere na aboro Yuda. wa gu mokido mi amangi na abayo te ho mi azi yo ni ti beyo ka kusa yo ringara Ezipeta yo, gi mokido nga gu i agbarasi, wa mi avura du wa kumbayo vurũ, wo poi Yekova. Ono gere nga gu mokido mi ka manga na aboro aYisaraere fuo agu arago re, wo poi Yekova: mi amáa gi rugute ku rogo yo yo, mi ki ke he ku ngbaduyo yo; mi ki du ni gayo Mbori, i ki du ni gimi aboro.”—Yeremaya 31:31-33.

14. Ti gini regbo na riimburu ginipai ga Yekova kparakpara vovo rikaaboro akuru? Ada nga gu vovo rikaaboro re?

¹⁴ I asigira mburu gu vovo mokido re ho Yesu akpi ni na ki fu gu motumo nga ga kureko fu Bako rogo gu garã nangia 33 F.B.K. (Ruka 22:20; AEbere 9:15, 24-26) Ono tie, ho ziazia toro azoro ni kurii abawiriki ti regbo Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K. na kingia pa batika vovo rikaaboro nangia “ga Mbori Yisaraere,” gure nangia gu regbo gu vovo mokido re atona mangasunge. (AGaratio 6:16; ARomo 2:28, 29; 9:6; 11:25, 26) Gu mokedi nangia Petero akepai fu mbedimbedi aKristano ki yaa: “Oni nga siasia ngbatunga aboro, nga ga bakindo aboromotumo, nga ziazia rika aboro, nga aboro du ni kina ga Mbori yo, ya oni yugu gu wene sino gbayaga nga ga gu ko nayambu roni bitimo yo ku rogo gako iiriwo imarago yo. Oni adu nga ni rika aboro mbata te, ono awere oni nga gu rika aboro nga ga Mbori yo.” (1 Petero 2:9, 10) Si atadu were, gu kparakpara pagume nadu dagba Yekova na agu aYisaraere nangia ga borose yo kini nyasi. Rogo gu garã nangia 33 F.B.K., Yekova adi gako maku kusayo rii ndikidi aYisaraere, kini fuhe fu agu aYisaraere nga ga toro yo. I nga gu dungurati nga ga aKristano, nga gu ‘rika aboro nazuka gu zuzuhe’ nga ga gu Kindo nga ga Masiya.—Matayo 21:43.

Pa Kpara Boro Tini Nisani fu Mbori

15. Ti rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., gini bapatiza Petero azungadi agu aboro naadegatuyo koyo du ko ni tipa i mangihe?

¹⁵ Tingbafuo Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., si aidi aYuda watadu aGendiria nibasasa dunduko naamanga kparatise nitiyo fu Mbori na kini zi bapatiza “ku rogo rimo Mbori nga Ba na [ti rimo] Wiri na [ti rimo] Ziazia Toro.”a (Matayo 28:19) Ti rago Pendekote, gu mokedi nangia Petero agumbapai fu aYuda na agu aboro nasa tiyo kurogo gu pambori nga ga aYuda ki yaa: “Oni sá gaoni berã i ki bapatizi roni dunduko ti rimo Yesu Kristo i di gaoni ingaapai ti roni; oni ki di gu ũgume nga Ziazia Toro.” (Amokedi 2:38) Si aidi agu aYuda gbiati agu aboro nasatiyo kurogo gu pambori nangia ga aYuda re yugu gupai nizio yo bapatiza nga, i ima fu tiyo fu Yekova na i ima idapa Yesu nigu boro Yekova nika mbupai ti gayo ingapai mbiko ni. Si aida gupai nga, i ini Yesu ya ko nga ga Yekova Gbiamotumo na nigayo Bangbembatayo, nga Barii gu dungurati nga ga aKristano.—AKorosaio 1:13, 14, 18.

16. Ti rago gu mokedi nangia Pauro, wai agu aboro nadu na ruru ngbaduyo yo, nangia aYuda gbiati aGendiria, ada nipapara agu aYisaraere nga ga toro yo?

¹⁶ Fuo bete agarã kusa, gu mokedi nangia Pauro ayaa: “Mi agumba pa ha fu agu yo mbata du Damaseke yo, na Yerusarema yo, na rogo ringara Yuda dunduko, ki gumba ha fu aGendiria a, ya i sa gayo berã ki sa tiyo fu Mbori, ki nimangi agu apai rengbe na saberã.” (Amokedi 26:20) Fuo Pauro rugusipai bangiri aYuda gbiati aGendiria ya Yesu angia Kristo, nga Masiya, ko aundo yo tipa i kparatiyo fu Mbori na ki zi bapatiza. (Amokedi 16:14, 15, 31-33; 17:3, 4; 18:8) Ho i anaasa tiyo ni koyo du Mbori ni, gu ngbatunga vovo abawiriki re anida nipapara agu aYisaraere nga ga toro yo.

17. Gini sunge duho nga gu ima mbeda ka digo, na gini kura sunge duho nandu kina kumbatayo niipo?

¹⁷ Areme, gu yangada aYisaraere nga ga toro yo ima mbeda ka ga dunduko ku ngbangbaturũ yo. Ho i nika ga ni dunduko, i nika fu asiahe fu agu “amaraika biama” nazada agu ayuge nga ga gu gbarasahe nga ga “bakere gberãngbi” tipa i za beyo ti agu ayuge re. Wa du rago re, sunge dungura “bakere rimbasa aboro” nandu kina kumbatayo niipo, nga agu aboro duna maabangirise ka raka nyenye kindi auru kpotosende. Gi “kura akandoro” re nayugo gayo idapase kuti “kure Wiri Kandoro” nizio yo bapatiza tipa si yugu gayo kparatise fu Yekova. (Yugoti 7:1-4, 9-15; 22:17; Yoane 10:16; Matayo 28:19, 20) Dungu rukutu agude du dagba gi bakere rimbasa aboro re nga aguyo agu avunguyo araba yo nga aKristano. Kangia mo nga boro sa dagba gu rukutu agude re, mo aduadu na ngbarago ka geda gu papara kekepai naye fuo gere.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Fugöpai

• Tipagine si anaaidanga gu rukutu agude nangia aYisaraere nimangi kparatise ti ni nitiyo fu Yekova ya?

• Wai aYisaraere arengbe ka yugo gupai nga, i aaraka kina kuti gayo kparatise?

• Tipagine Yekova aká aYisaraere ti ni nigu gako kparakpara rikaaboro ko aidi naayo, na wai i asia kura aboro kubayo?

• Natona ti rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K. kaa ndu kumbatayo, ginipai si aidi aYuda na aGendiria mangihe tipa kadu nipapara agu aYisaraere nga ga toro yo?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]

I abatika Paranga aYisaraere nigu siasia rikaaboro nangia ga Mbori yo

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]

AYisaraere nibasasa dunduko si aidi i diberã nitiyo tipa ka mangasunge fu Mbori

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]

Gu gamahe kina boro afuhe nitini asa gupai nga aYisaraere duna mamu beyo tipa ka yugo gayo nyemuse koyo du Yekova ni

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 27]

Tingbafuo Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., si aidi apefuo Kristo nimangi diaberã nitiyo tipa ka manga kparatise fu Mbori na ki yugu gayo kparatise nizio yo bapatiza