“I Ake He Tipa Gaani Wirikapai”

“PA MANGA dungu akitabu digidaha ti ni te.” (Batungusipai 12:12) Gu badungu akitabu duho areme aboro nakusihe, si nayugo gupai nga, gupai Batungusipai agumbaha re, kina rengo du ngaha areme a wa si adu ti gu regbo re. Gu boro nasiaka abuku asiaka tipa kaa gedaha, wai tie rengbe ní ka ino agu rengbe ní ka siakaha?

Tipa dungu abagedipai, ho i aida ka diaberã ni singia ka geda buku watadu ka zanga gedaha, i naaida ka inopai tipa gu boro nake gu buku re. Agu aboro nakusa awirina gu buku re nibadunguhe, i niima kepai rogoho tipa gu gbata gu boro nakehe adu rogoho, wai ní awirikipai, gbiati gu kura abuku ní akekehe. Pa ino gu boro nake buku nga nyanyakipa pai, bambiko rogo agu agarã nadu kusayo, agu adee nanaakeka abuku, i aanimoi kina rimo kumba rogoho mbiko gupai nga aboro andu ka zanga gedaha na gu nduhe nga dee du nakehe.

A wa duhe rogo gu papara kekeapai ye mbata fu gere, si nafu kina gberarago nga, badungu aboro aidanga ka mangasunge na Kuru Ndika (Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere) te, bambiko i nayawee gu Mbori gumbayo pako rogoho yo, ko nga gbegberẽ mbori nanaaimo avurako zanga bi rungoyo.a Ani wisigingo agu apai Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere gbiati Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Giriki (Vovo Ndika) agumbaha furani tipa gu boro nake Ziazia Kekeapai.

Bake Ziazia Kekeapai

Rogo Bambata Papara Ziazia Kekeapai yo, Mbori aya fu aYisaraere wee: “Mi nga Yekova mi asa nga pa re wa sa te.” (Maraki 3:6) Agarã wa 500 fuo gu regbo re, gu bake Ziazia Kekeapai nangia Yakoba akepai ki yaa: ‘Satise ti Mbori te, na kirima satise a te.’ (Yakoba 1:17) Tipagine tie badungu aboro ape gupai ti ni nga gu Mbori gumbayo pako rogo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere, ko kia ti guko gumbayo pako rogo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Giriki?

Karagapai kuti gu sanahe re nga, asino Yekova nibakiakia yuguyo ho rogo apapara Ziazia Kekeapai nibakiakia. Kandara rogo gu kitabu nga Bambata Pai nisaha, i gumba pako yo nigu boro ‘ngbaduni aima aima,’ nigu boro “nga baira ngbangbaturũ na kpotosende,” na kingia “Basapungbanga zegino dunduko.” (Bambata Pai 6:6; 14:22; 18:25) Ya mo bangisa Mbori du i naringbisipani wa gere? Wo duhe nirengo.

Ani yugunga ha na kpiapai: Ka basapungbanga du rogo rago, agu aboro nabiko ngbangayo rengbe ka inoko nigu boro nanyakasapa ndiko. Tipa awiriko tigayo, i rengbe kaa biko nigu baagude nakpinyemu awirini. Abakureako tigayo rengbe kaa biko nigu boro du niwene sino bakure na nigu boro nagumba nzinziri afugo. Ono bangisa boro du gumba ani pani nga basapungbangaa, baagude, na bakure re. Gupai namanga nga, aboro naino asinoko nibakiakia rogo agu aba du ko rogoho nibakiakia re.

Teketeke a, Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere, si nafura tipa Yekova kini yawee ko “nga Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai kpaima na rengo.” Ono si nagumba gupai a berewe nga, ko “nga gu [boro] ka asara nga ngbanga fu aboro ingapai wa sa ya, [“kaa henga fu mbusa fu aboro ingaapai ya,” NW].” (Gate 34:6, 7) Agu asino Mbori du ue re nayugopa rogo rimoko yo. Gu rimo Mbori nga “Yekova,” rogoyo nga “Ko Nasa Tiko Kadu Nigu Boro Ko Aida Kadu Nga Ní.” Gure nayugo gupai nga, ko nasa tiko nigu boro ko aida kadu nga ní tipa ka manga gupai ko akpinyemuhe. (Gate 3:13-15) Ono ko nga kina gu bangisa Mbori re. Yesu ayaa: “Gbia nga gaani Mbori, Gbia sa.”—Marako 12:29.

Ya Mo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Giriki Du Naye Kuba Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere?

Gupai namanga areme gbe nga, i nakeka vovo abuku kuba agu akuruhe duho fuo weteka yó vovo apai ki bihe nga si ngbaa ti kuruhe, na fuo ga aboro bipai gbiati sino raka ariatihe. Ya mo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Giriki aye kuba Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere ngba gu gene re? Oó, wo duhe te.

Ka Yesu aidi gupai nga, agu apai i akehe tipa gu sunge ko amangihe gbiati gu gako abawiriki akehe, si du kuba Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere, ka ko aima gumbaha nirengo. Ono tie, gu wene pangbangaa Ruka akehe nafura tipa Yesu ho regbo kpioko ambedi ni, kini yaa: “Ko ki tona yugo agu apai fu [gako abawiriki ue] dunduko tona ti ga Mose apai na ga anebi [du rogo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere], na rogo Ziazia Kekeapai dunduko nga gu du tipa ko tigako.” Fuo bete regbo kusa, Yesu akuru fuo gako amokedi gbiati gu kura aboro. Gu pangbangaa re nandu kumbatayo kindi kini yaa: “Ko ki ya fu yo, ‘Gi nga gu gimi apai mi agumba fu roni re, wa mi adu na oni, ya i ka digisa apai dunduko, nga gu du ni keke he rogo ga Mose Rugute yo na anebi na Atambuahe yo tipa re.’” (Ruka 24:27, 44) Ka si adu nga sunge aadunga berewe ti Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere te, tipagine tie ka Yesu amangisunge ti ni berewe nani ti digido gako sunge tungusapai auru kpotosende?

Fuo i sigira gu dungurati nga ga aKristano rogo bambata sa kama agarã, apefuo Yesu aamangasunge kindi na Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere tipa kaa sakarogo gu sangbaanebi yo naadanga ti rengo ti gu regbo re ya, na i kini mangisunge na agu abangua arugute du rogo ga Moize aNdiko yo nga gu nayugo nyanyakipa apai furani, na kini mangisunge a na agu apangbangaa du tipa gu ga Mbori amoyambu nadumbata kusayo nga gu rengbe ka sa aKristano areme i du niruruyo. (Amokedi 2:16-21; 1 AKorindo 9:9, 10; AEbere 11:1–12:1) Gu mokedi nangia Pauro akepai ki yawee ‘Ziazia Kekeapai dunduko aye be ga Mbori Toro si ki rengbe tipa yugopai, tipa zapai, tipa ruga aboro, na tipa raba aboro rogo rurupai.’b (2 Timoteo 3:16) Wai rengbe agu apai du rogo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere ka undo rani areme?

Arugute Tipa Raka

Oni bingo gupai namanga areme nga aboro nasoga agu akurayo du ngbatungayo kia. Rogo kura bagbata sa Putu yo, kumba niboro Etiopia du garãko 21 ayaa: ‘Ho ani nga aboro Etiopia naaida ka mera ni ka taandurani, ani nindu nikina badona. Bambiko ho nge ani ange ni, aboro nagunde agunde ka zubo rani na kpata. Ono ka ani merenga ka ta tona nziinzii rago kada ku yuru te, gbe, na agu agatara nandu tii sende yo. Ho aboro abi rani ni, i nakparia kina rangi kpotorani.’ Ya mo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere afunga rugute tipa gi ngbatunga sogote re?

Mbori aya fu agu aYisaraere nadumbata wee: “Gu kungba boro sungu ku dagba roni adú fu roni wa wiri ringara dagba roni, oni ki nikpi nyemu ni a wa oni akpi nyemu tironi; bambiko oni adu ni kungba aboro ringara Ezipeta yo: Mi nga Yekova nga gaoni Mbori.” (Pa Amotumo 19:33, 34) Nirengo, rogo gu ringara aYisaraere nadumbata, gu ndiko re ayugu gupai nga si naida aboro nimangi wenengai fu ‘kungbo aboro,’ watadu ayeaye. Na gu ndiko re anye kindi nikekehe rogo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere. Ya mo oni aidanga kuti gupai nga, wa ka aboro naandu kuti gu ndiko re areme, ka aboro naasoganga agu aboro du ngbatungayo kia, watadu du gayo ringara kia te tee?

Wa vura duhe nga Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere afuranga afura zukazuka tipa wai si aida boro nimangisunge na marã te, si nafu arugute afu tipa marã. Ani nageda gupai rogo Asanza yo nga: “Gu ni nga badibape nga kanga fu bafubape.” (Asanza 22:7) Badungu aboro idi kuti gupai areme nga, ka boro aroga bape aroga kindi, si nika sa gupai nga ka marã sungungo beni ya.

Kurigure, rogo gi zegino ani araka rogoho re, aboro nagbata aũkumuko ngba agene dunduko, zanga i berẽpa gupai rengbe ka manga. Gure nga gupai gu kumukokumuko bakindo nangia Soromo aima fura tipaha nzunzu. Ko ayaa: “Gu ni nakpi nyemu marã, marã anyasa nga gani nyemuhe te; watadu gu ni nakpi nyemu badungu ahe na mokiisa ku ri he: gere nga kina kungba pai a.” (Batungusipai 5:10) Afugo tatamana du nga gupai re nirengo!

Maabangirise Kumbatayo

Ziazia Kekeapai dunduko na bangua riipai rogoho sa. Si nga: Mbori nika mangasunge na gu Kindo du Yesu Kristo nga Bakindo ho tipa ka dia gbarasarimo kusayo ti gako bakere pagbia, na tipa ka ziasi Rimoko.—Daniere 2:44; Yugoti 11:15.

Rogo Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere naabaha, ani nawirika apai yo tipa wai raka nikadu tiibe ga Mbori Kindo. Gipai re nafu wasa furani na kini sa rani ani du penepene gbe na Bafu gu wasa re, nga Yekova Mbori. Nikpiapai, gu nebi nangia Yesaya afura tipa agu apai nika manga kumbatayo ki yawee zereda nikadu dagba anyaa na aboro. Ko ayaa: “Waru asunga na wiri kandoro, mama api sande pati wiri meme, wiri bagara adu wa sa na wiri bahu na nzenze wiri nya a, kina wiri gude angbe fu ra ku mbata yo.” (Yesaya 11:6-8) Nga gu bawenepai si aida ani moibangirani tipaha!

Na ginipai tigaha nika manga tipa agu aboro narungo mbiko gu sogote nga ga angbatunga, aguyo duna wokote, na aguyo adunga wiri gene beyo ka gbia marã ya? Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere, si afura nisangbanebi tipa Yesu Kristo ki yaa: “Ko nabatasa irazingo ahe ho ni nakpara ni ku ari; na irarungo na gu ni adu nga mounda ti ni ya. Nunga rurungbura boro du ti ko na irazingo ahe a, ko nabanda unga airazingo ahe.” (Atambuahe 72:12, 13) Ngbatunga agu amokido re naundo aundo bambiko si nasa agu aboro du na idapase kuti ni i niingere kumbatayo na maabangirise gbiati kido.—AEbere 11:6.

Si du ga Mbori toro adu ti ni kugii gu mokedi nangia Pauro ko kepai ki yaa: ‘Agu apai i ake mbata rogo Ziazia Kekeapai i akehe tipa gaani wirikapai, ani moi bangirani mbiko gu zera nga ga kekeapai na wasa’! (ARomo 15:4) Nirengo, gu papara Ziazia Kekeapai i ayambaha nga Kuru Ndika re, si kindi nga nyanyakipa papara Fugo Mbori i akehe na ome ziazia toro. Si kindi na kina sunge ti ni areme. Ani namaabangirani nga oni nika asaditironi aʹasada tipa ka wirika gupai Ziazia Kekeapai naabaha ayugoho nzunzu, na si ki sa roni oni mbedi koyo du Bakehe ni, nga Yekova Mbori.—Atambuahe 119:111, 112.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 6]

KURU NDIKA WATADU GU PAPARA ZIAZIA KEKEAPAI I AKE BAMBATA FUGOHO ROGO PA-EBERE?

Gu fugo nga “kuru ndika,” i adihe rogo 2 AKorindo 3:14. Gu fugo nga “ndika” re, si nga sasa gu fugo Giriki nga di·a·theʹke. Gu kura sasa-fugo Ziazia Kekeapai nga New International Version gbiati agu akuraha, si mangisunge na gu pa-Ngirisi nga (covenant) du rogoyo nga “mokido” watadu “mozunga.” Tipagine si amangisunge ti ni na gu fugo re?

Bake abuku sakarogoapai yo du rimoko nga Edward ayaa: ‘Wa duhe nga gu mokido watadu mozunga nadumbata si rogo agu akitabu yo Moize akehe, sidu, [di·a·theʹke] narukuba agu akitabu nga ga mokido, nga agu akitabu Moize akehe, nga Ndiko.’ Rogo 2 AKorindo 3:14, Pauro aafura tipa ga Moize Ndiko, du gbua nga bete gu papara Ziazia Kekeapai i akehe mbata fu regbo aKristano.

Gini rimo tie si aida i niiyambu gu bambata akitabu nani du 39 rogo Ziazia Kekeapai? Tipa ka zanga yugo gupai nga gi papara Ziazia Kekeapai re, sunge aadunga berewe ti ni te, watadu ka yawee si nga kuruhe, Yesu Kristo gbiati apefuoko ayambuhe nga “Ziazia Kekeapai.” (Matayo 21:42; ARomo 1:2) Si kita duwo, aDezire Yekova ayambanga gi bambata papara Ziazia Kekeapai re nga Kuru Ndika te. I nayambaha rogo pa-Zande nga Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere. Wakina gure a, i nayamba Vovo Ndika nga Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Giriki.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 4]

I rengbe ka ino boro nigu basapungbangaa nanyakasapa ndiko, nigu baagude nakpinyemu awirini, na niwene sino bakure

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 5]

Yesu anaamangasunge na Gu Papara Ziazia Kekeapai I Ake Bambata Fugoho Rogo Pa-Ebere ho ko anaatungusapai ni auru kpotosende ane

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 7]

Gini abangua arugute du rogo Ziazia Kekeapai rengbe ka undo boro ní mangi ruru adiaberã?