Ga Mbori Toro Naangbembatayo Fu Gu Ruru Amoyambu Nadumbata
“Gbia MBORI kedi re na gako Toro.”—YES. 48:16.
1, 2. Ginipai si aidaha tipa kadu na idapase, na gini ngarasaro ani nika gbiaha ti wisigo ani gu idapase nangia ga gu ruru amoyambu nadumbata?
WA VURA duhe nga dungu aboro naayugu idapase tona ti gu regbo nangia ga Ebere, anga ‘aboro dunduko du na idapase te.’ (2 Tesa. 3:2) Tipagine boro adu ti ni na idapase, na gine naundo ní ní du niruru ní? Boro nadu na idapase mbiko agu apai ni agiaha rogo Fugo Mbori yo. (Rom. 10:17) Si nga papara zuzu ga Mbori ziazia toro. (Gara. 5:22, 23) Sidu, tipa ani du na idapase, si naida ziazia toro.
2 Agu akumba na adee du na idapase, i abatikanga yó na kina idapase te. Agu amoyambu ani agedapa gayo kpiapai rogo Ziazia Kekeapai, i ‘adu ni aboro nahi dungu apai wakina rani.’ (Yak. 5:17) I aduadu na atikö, agunde, na arungbura, ono ga Mbori toro ‘asayo ninyanyaki yo’ i dibe agu akpakarapai i agbia tiyo nani. (Eb. 11:34) Ka ani wisigi wai ga Mbori toro amangisunge naayo, si rengbe arengba ka ngarasa rani areme ani ndu kumbatayo niruru rani, kini raki kina wai ani araka ti gi regbo du gaani idapase ngba aʹasada re.
Ga Mbori Toro Afu Ome fu Moize
3-5. (a) Wai ini ani gupai nga Moize aamangapai mbiko gu undo nangia ga ziazia toro? (b) Ga Moize kpiapai nayugo ginipai furani nibipa wai Yekova agama gako toro?
3 Dagba agu aboro naaraki rogo gu garã nangia 1513 M.B.K., Moize “angia bayee boro ni rengo ki susi.” (Geda 12:3) Gi bayee moyambu re, Mbori afu bakere sunge fuko dagba aYisaraere yo. Ga Mbori toro afu ome fu Moize ko gumba sangbaanebi, ko saringbanga, ko kepai, ko ngbembatayo, na ko nimangi iiriwo apai. (Oni gedi Yesaya 63:11-14.) Ono wa si avura duwo, kura regbo adu kinaho Moize abi gupai nga gu sunge ko amangaha, omehe aima kio. (Geda 11:14, 15) Sidu, Yekova adi “bete gu toro” naadu rogo Moize yo na ki moihe kurii akumba naadu 70 tipa i undo ko ti gu sunge re. (Geda 11:16, 17) Wa si avura du bangiri Moize nga gu sunge re aima kio kisusi omeko, anga ko aamangaha nisako te, na zavura agu akumba 70 i asia yó i undo ko re, i aandunga ka manga gu sunge re nisayo te.
4 Mbori afu ziazia toro fu Moize rengbe arengba tipa gu sunge re. Na fuo manga gi ariapai, Moize adu kindi na gu toro narengbe arengba. Gu toro naadu rogo Moize yo aadunga niumbaha te, na gu naadu rogo agu akumba naadu 70 aakiongo kisusi omeyo te. Yekova nafu ziazia toro furani kina wai ani aidaha ringbisihe kina kuti gaani apai. Ko “aringbisa nga Toro aringbisa” ka fuhe te ono ko nafuhe be “gako hibepai.”—Yo. 1:16; 3:34.
5 Ya mo oni nahi aʹasada? Ya mo oni nabihe nga agu apai si aida oni mangihe ima fu rii ome roni? Ya mo oni namanga ome tipa ka ngerafuo gaoni aborokporo rogo toro yo na rogo borose na kini takpata na akakaza watadu gu gberã geno ahe du awere? Ya mo oni na dungu atindiro beroni rogo dungurati? Oni du na kido nga, ga Mbori toro nika fu gu ome afu furoni oni aidaha tipa ka sovura kuti agi apai re.—Rom. 15:13.
Ga Mbori Toro Aundo Besarere
6-8. (a) Ginipai ga Mbori toro aundo aBesarere na Oriaba i mangihe? (b) Gine nayugo nani nga ga Mbori toro naangbembatayo fu aBesarere na Oriaba? (c) Rogo gini gene ga Besarere kpiapai angarasa rani ngbaha?
6 Gu pangbanga du tipa Besarere nga gu boro naraki ti regbo Moize nayugo gu gene ga Mbori toro amangasunge ngbaha. (Oni gedi Gate 35:30-35.) Mbori asia Besarere ko ngerefuo gu sunge nangia ga mbakada banye. Ya mo ko aima du na inohe tipa mbakada ahe mbata fu fu yó gi sunge re fuko? Si rengbe arengba kadu wo, ono gu sunge ko amangihe barambeda angia meka biriki Ezipeta yo. (Gate 1:13, 14) Wai du ka Besarere arengbe ka manga gi gako kpakarakpakara sunge re? Ziazia Kekeapai nayaa: Yekova “ki hiisi ko ni ga Mbori Toro, na tatamana, na rugatinapai, na inahe, ko rengbe na ngbatunga asunge dunduko, ka sanga asunge ni tatamana, . . . ka manga ha rogo asunge ni tatamana dunduko.” Ka si vurangia Besarere aima du na bete inohe, ziazia toro nakiisi gu gako inohe re. Kina gu bangisapai re naadu tipa Oriaba. ABesarere na Oriaba aima wirikapai wenengai, mbiko i amanganga kina mangimangi sunge sa te ono i ayugupai ayugo fu kura aboro a tipa gu sunge re. Ii, Mbori du naafu gu inohe fuyo nga i yugupai.
7 Gu kurapai nayugo nani nga ga Mbori toro du nangbe kumbatayo fu aBesarere na Oriaba nga pa nyaka agu ahe i ambakadihe. Agu ahe i ambakadihe re, aboro aamangasunge nani kindi tifuo agarã nga 500 kusa. (2 Peka. 1:2-6) ABesarere na Oriaba aadunga wa agu abambakadi ahe du ti gi gaani regbo namanga ahe tipa aboro natambua yó ti ni te, i amangi gu sunge re kafu taarimo fu Yekova.—Gate 36:1, 2.
8 Areme, ani ima rengba ka gbiatirani na gu sunge naida na wene inohe, ngbatunga gu duwa sunge dudua abambu, mangasunge na makana kusa awaraga, ngerakurii pa kikindigi adunguratise, ngerakurii sunge fu undo ti regbo gberango, na fura na amunganga tipa gupai nabipa dia kure. Ti kura aregbo, agu aboro du na inohe ninaamanga agi asunge re, ono dedede, kina agu awirina adunga na inohe ya ninaafu tiyo tipa kaa mangaha. Ga Mbori toro naundo yó aundo i du na diabese rogo gayo asadatise yo. Ya mo oni akánga sunge rogo dungurati mbiko oni nabi tironi nga oni arẽnga te? Oni tingidi gupai nga, ga Yekova toro rengbe arengba ka kiiso gaoni inohe gbiati gu birĩ du tironi na ki undo roni oni mangi gu sunge fu yó ho furoni re.
Ga Mbori Toro Naundo Yosua Ko Du na Diabese
9. Gini ngbatunga pai aYisaraere agbia tiyo nani fuo kurayo Ezipeta yo, na gini sanahe si akusihe?
9 Ga Mbori toro aundo gu kura boro berewe nangia Yosua naadu ti regbo aMoize na Besarere. Ngbutuko fuo kura aYisaraere Ezipeta yo, aMareko azubo yó na vura. Gere nangia regbo fu aYisaraere i dibe avurayo. Wa si avura du nga aYisaraere ainidonga tiyo na vura te, gere nangia bambata regbo fuyo i sovura fuo gbia yó ranirii. (Gate 13:17; 17:8) Si aida boro du adu ho nika ngbe kumbatayo fu abasovura. Da narengbe kangia gu boro re?
10. Tipagine aYisaraere adu ti ni na diabese ti gu regbo Yosua angbe fuyo kumbatayo gene vurayo?
10 Mbori asia Yosua. Boro ka si adu nga ko pekepa agu apai ko amangihe mbata nga gu narengbe ka sako ko rẽ tipa gi sunge re, boro gini apai ka ko atangaraha? Sunge kanga? Sunge meka biriki? Dungura manu? Nirengo, gu tita Yosua nangia Erisama, ko angia barii gu ngbatunga nangia Efuraima na si nawira wa ko aangera kurii abanzengere nga 108,100. (Geda 2:18, 24; 1 Peka 7:26, 27) Ono wa si avura duwo, Yekova aruganga Moize ko sia Erisama watadu wiriko nangia Nuna te, ono ko asia kina Yosua ko ngbembatayo fu gu rikavura naandu ka wega avurayo kusayo. Gu vura re ambedi ka dia uru naabaha. AYisaraere aduna diabese mbiko ga Yosua giasangba gbiati gako tambuahe tipa wai ga Mbori toro angbe fuko kumbatayo.—Gate 17:9-13.
11. Wai rengbe ani ka du na diabese rogo agu asunge nga ga dungurati wa gu si adu tipa Yosua?
11 Kusa, Yosua adiba Moize. Ko ‘ahi be toro tatamana.’ (Pa Rug. 34:9) Ziazia toro aafunga gu rengba fuko nga ga gumba sangbaanebi watadu ga manga iiriwo apai wa gu naadu tipa Moize te, ono si aundo ko ko ngbembatayo fu aYisaraere rogo gu vura i asoho tipa ka dia ringara Kanana. Areme, ani ima rengba ka bi tirani nga inohe tirani te watadu ani arẽnga ka manga sunge sa dagba agu asunge nga ga dungurati te. A wa si adu tipa Yosua, i nakido rani nga ka ani kakuti manga agu arugute Mbori afuhe furani, ani duadu na diabese.—Yos. 1:7-9.
“Ga Yekova Toro ki Ye Ku ri” Gidiona
12-14. (a) Pa dia akumba 300 be aMidiano nayugo ginipai furani? (b) Gini gene Yekova akido Gidiona ngbaha fuo umbasi ko gako abanzengere? (c) Gini kidohe Mbori akido rani nani?
12 Fuo kpio Yosua, Yekova ayugu wai berewe rengbe gako ome ka nyakasa ruru aboro. Gu kitabu nga Abasapungbanga ima hi be apangbanga agu aboro naadu “ni rurungbura yo i ki sa yo ni nyanyaki yo.” (Eb. 11:34) Mbiko ziazia toro, Mbori aundo Gidiona ko sovura tipa ga Mbori aboro. (Abasa. 6:34) Ono tie, ga aMidiano abanzengere aima nge kisusi agu abanzengere Gidiona adungura yó, aMidiano anidu biama kuti boro sa. Ono bangiri Yekova tigako, gu umba namba abanzengere nangia ga aYisaraere yó re aima du nidungu yó. Ko aya bara ue fu Gidiona wee ko umbasi bange agu abanzengere re daho avurayo nika dani nga aboro 450 kuti bangisa boro sa. (Abasa. 7:2-8; 8:10) Gi umba namba yó re du Yekova aidi nani. Ka i adu na diabese nzunzu, gini boro ka rengbe ka ya wee gu diabese re aye be ga boro ome watadu tatamana?
13 AGidiona na gako abanzengere aima mbakadatiyo. Ani ya ka mo adu yo, boro ka rago angba tiro ka bi gupai nga i ima roga airagunde kusayo dagbaroni? Watadu ka gunde azi ro azio be berãpa wai sangbana gu vura re arengbe kadu? Ani ima inoho nga Gidiona aima kido kuti Yekova. Ko amangi kina gupai Yekova agumbaha fuko ko mangihe! (Oni gedi Abasapungbanga 7:9-14.) Yekova azinganga kuti Gidiona tipa sanako he Yekova yugu gu gopai nayugo nani nga ko nika duadu naako te. (Abasa. 6:36-40) Kuba gure, ko anyakasi ga Gidiona idapase.
14 Digido ga Yekova ome batasa aboro ti ni te. Ko rengbe arengba ka batasa gako aboro be agu akpakarapai dunduko rengbe ka gbia yó. Ko rengbe ka mangasunge na agu aboro du nirurungbura yó watadu aguyo adunga gene beyo ya tipa i mangi gipai re. Ti gu kura aregbo, ani rengbe ka bi tirani nga agu aboro nasoga rani ima nge kisusi rani watadu ani rogo kere kpakarapai. Ani aidanga Yekova mangi iiriwopai amanga furani wa gu naadu tipa Gidiona te, ono ani rengbe arengba ka gbia bakere undo gbiati kido be Fugoko na vuru be dungurati gako toro angbembatayo fuhe. (Rom. 8:31, 32) Agu akidohe Yekova akido rani nani nanyakasa gaani idapase na kini sa rani ani ini gupai nga ko nzunzu nga gaani Moundo!
“Ga Yekova Toro ki Ye Ku ri Yepeta”
15, 16. Tipagine wiri Yepeta adu ti ni na wene bipai, na gini ngarasaro avunguagude agbiaha behe?
15 Oni kparianga gu kura kpiapai. Ho si adu ni nga aYisaraere ndu ka sovura na aAmono, “ga Yekova Toro ki ye ku ri Yepete.” Mbiko wa Yepeta adu na nyemu diabese tipa ka fu taarimo fu Yekova, ko amangi nyanyakipa kidohe. Ko akidohe nga ka Mbori fu aAmono kubeko, gu bambata boro nika kura rogo gako ngbadimo kporo ka ye ka gbiako, ko nika funi fu Yekova. Ho ko akaragatiko ni, wiriko nga degude aye ka gbiako. (Abasa. 11:29-31, 34) Ya mo gipai re azeresi ngba Yepeta? Si azeresanga ngbako te, mbiko gude adu beko kina sa gbua. Ko adigisi gako kido nifuko wiriko ri ndu ka manga sunge rogo ga Mbori kparakpara ba naadu Siro yo. Nidu Yepeta nigu irisi Yekova naadu niruruko, wiriko aidi kuti gupai nga, gu kidohe bari amangihe, si du wa ka si digisitihe. (Oni gedi Abasapungbanga 11:36.) Ga Yekova toro aima fu gu ome fuyo i aidaha.
16 Wiri Yepeta aru wai ka sonosa gu toro nga ga mbupa kura gari apai re? Zanga kapa, gari idapase asono be wai ri anaabi gu kakaka nyemu iriso Mbori naadu ti bari. Avunguagude, awironi nabi gaoni kpiapai abi. Agu adiaberã oni amangaha nayugo gupai fuyo nga oni ima ida kuti gupai oni amangaha. Awironi nabi wai abi oni akparakpee gbiati gaoni wene yugopai kodihe na gaoni kpiapai nga ga iriso Yekova na ngbaduroniyo dunduko. Wa awironi nikaa bi roni oni mangi agi apai re, si nika sayo i fu tiyo tipa ka manga agu asunge nga ga Yekova. Gere nga agu apai rengbe oni ka gbia ngbarago behe.
“Ga Yekova Toro ki Ye na Bakere Tandu Ku ri” Samusona
17. Ginipai ga Mbori toro aundo Samusona ko mangihe?
17 Oni kparianga gu kura kpiapai berewe. Ho aFereseto azi aYisaraere ni, “ga Yekova Toro ki tona wo ti” Samusona ko batasi aYisaraere. (Abasa. 13:24, 25) Ga Mbori toro afu ome fu Samusona ko nimangi iiriwoapai nga gu ome naadunga mbata ti boro ya. Ho aFereseto azomia aYisaraere ni i zi Samusona, “ga Yekova Toro ki ye na bakere tandu ku ri ko, gu gire naadu ti beko si ki du wa kina gbitiri giri nzibi, gire ki zaki azaka ti beko.” (Abasa. 15:14) Zavura ti gu regbo Samusona adu nirurungbura ko mbiko gako iraira diaberã, ko agbia ome “mbiko idapase.” (Eb. 11:32-34; Abasa. 16:18-21, 28-30) Ga Yekova toro aundo Samusona rogo kparakpara gene yo mbiko agu apai naadu tipa ko si adu kia. Wa vura duhe wo, ani rengbe arengba ka gbia ngarasaro be agi apangbanga re. Rogo gini gene?
18, 19. (a) Ga Samusona pangbanga nafu gini ngbatunga kido furani? (b) Wai gu gbia oni undo ti wisigo oni agu akpiapai nga ga gu ruru amoyambu nadumbata rogo gi kekeapai re?
18 Ani nakido kina kuti gu bangisa ziazia toro naundo Samusona re. Ani nakido kutini wa ani amanga gu sunge Yesu afuhe fu apefuoko nga i ‘nitungusi pai fu aboro, na ki nigumba pai’ fuyo. (Amo. 10:42) Si ima rengba ka kpakara furani tipa ka manga gi sunge re. Nairiwo gu ngbarago du ani nani nga Yekova namangasunge na gako toro tipa ka undo rani ani digisi gu bakere sunge fu yó ho furani re! Sidu, wa ani kaa manga gi sunge re, ani rengbe ka pepai wa gu Yesaya agumbaha nga: “Gbia MBORI kedi re na gako Toro.” (Yes. 48:16) Ii, Mbori namangasunge na gako ziazia toro tipa ka keda rani! Ani namanga gi sunge re na ngbaduraniyo dunduko na gu maabangirise nga Yekova nika undo rani aundo ani kiisi gaani inohe wa gu si adu tipa Moize, Besarere, na Yosua. Ani nadia “gu basape nga ga Toro, nga sangba Mbori” kini kido nga ko nika fu ome afu furani wa gu ko afuhe fu Gidiona, Yepeta, na Samusona. (Ef. 6:17, 18) Ka ani kido kuti Yekova ko undo rani ani dibe akpakarapai, ko fu ome afu furani ani mangi gako sunge a wa gu naadu tipa Samusona.
19 Nirengo, Yekova nafu maku afu fu agu airisimbori du na wingbaduse. Ka ani mbu ga Mbori ziazia toro si ngbe furani kumbatayo, gaani idapase nyaki anyaka. Sidu tie, si adu a niwenepai ka ani fugu bete gu wene apangbanga du rogo Vovo Ndiko yo. Gure nika yugo wai furani ga Yekova toro amangisunge na gu ruru amoyambu naadu rogo bambata sa kama agarã mbata fu rago Pendekote na fuo Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K. Ani nika wisigopai tipa gipai re rogo gu kekeapai naye fuo gere.
Rogo gini gene oni agbia ngarasaro tipa ino oni wai ga Mbori toro amangisunge na . . .
• Moize?
• Besarere?
• Yosua?
• Gidiona?
• Yepeta?
• Samusona?
[Gu sura du ti kpewaraga 24]
Ga Mbori toro rengbe arengba ka fu ome furani ani mangi gako sunge a wa si adu tipa Samusona
[Gu sura du ti kpewaraga 23]
Avunguagude, gaoni wene kpiapai rengbe arengba kadu na wene sangbanaha kurii awironi