AGU APAI NANDU NA GUPAI DU TI KPOTOHO
Ya mo Agu Ahe Nazingisa Nyemu Kodaba ni Wenehe Watadu si ni Gbegberẽhe?
Zegino ima hi be agu ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro.a Ani rengbe ka gbiaha rogo agu aba i atakapande pa ahe rogoho, avidio, amanzigo, amagazini, terevizioni, au ambaro, aterefuni, agu abangiri aba nga ga Internet, gbiati agu asura aboro akekedaha rogo Internet fu akurayo. Si nawira wa angbatunga aboro dunduko rogo zegino namanga gipai re. Rogo gu pangbanga nga ga aboro, aboro aabingo agu ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro kisusi gudu awere te.—Oni bi gu sanduki nga “Gu Rengo Du Tipa Agu Ahe Nazingisa Nyemu Kodaba.”
Agu ahe aboro anaabihe mbata nga si nazingisa nyemu kodaba ti boro anga si du awere berewe te. Bakere bayugupai sa nga Gail Dines aya: “Agu asura aboro anaabihe mbata nga si nga gu gbegberẽ ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro, aboro abingo ho awere wo te.”
Gini bipai du mo na ni tipa ngbatunga ahe wagu re? Ya mo mo nabihe wagu he agberãnga tipa boro naabihe ya, wagu he rengbe ka imo boro, watadu mo nabihe nga pai ho dagba agi apai re mbedi na ni te? Yesu aya: “Wene ngua nazu wene rinde; ono gbegberẽ ngua nazu gbegberẽ rinde.” (Matayo 7:17) Agu ahe nazingisa nyemu kodaba nakusa gini zuzuhe? Tipa ani gbia karagapai kuti gi sanahe re, ani wisigingo bete asanahe tipa agu ahe nazingisa nyemu kodaba.
Gini ariapai si amangaha na ga boro raka?
GUPAI WENE ABAINIPAI TIPAHA APEHE: Si nga guhe nazio baha azio kuti boro, na gu kura abawetekepai naya si nazio baha ti boro wakina gundö.
Brian,b naamangasunge na Internet tipa ka bi agu ahe nazingisa nyemu kodaba aya: “He ho narengbe ka za re te. Mi aabi tire wakina tayä. Mi anizigbä be gu kere ahe mi abihe na si ki nye kindi ka imisa re berã re yo. Mi amangi ome tipa ka mbuhe, ono si asatihe ni sino re tipa dungu agarã.”
Dedede, agu aboro nabi agu ahe nazingisa nyemu kodaba, i aidanga aboro inipai tipa sinoyo te. I naida ka manga gayo apai kina rogo gbuko yo. Nirengo, si du nga ndu gupai i arungo ti ni be kparatise ti akurase, zee, bakabangirise, bakere gberarago, na zizinga. Ti kura aregbo, aguyo naimo tiyo aimo. Serge nanaakusa agu ahe nazingisa nyemu kodaba na aˈauru dunduko rogo Internet rogo gako terefuni aya: “Mi atona ka berãpa tire nyanyaki na ki bi gupai nga mi namaabangirise te. Mi abihe nga sunge tire te, mi namanga gbegberẽpai, na guhe re ima zio baha tire. Mi adu na bakere gberarago, na kini gunde agunde tipa ka gbata undo.”
Ka boro vura bihe tipa guru regbo, watadu ní tunguo tiní atunguo na ni, sangbanaha rengbe kadu ni gbegberẽhe. Dr. Judith Reisman nga bangbasia bawetekeapai tipa agu ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro aya: “Agu ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro nazio tihe ku berã boro yo na ki mangi ariapai na berani, na ní nikaa bihe abi kindi berani yo, mbiko si ni mbumbuhe tipa ka diaha kusayo.” Susan du garãri 19 naatona kaa bihe rogo Internet aya: “Agu asura re kindi kina berãre yo. Wo si nayara ku bangire dedede. Si nawira wa gene adunga ho berewe tipa ka diaha kusayo te.”
GUPAI SI AMANGAHA: Si nasa agu aboro nabihe ni akanga fuhe, na kini gbarasi payo.—2 Petero 2:19.
Gini kpakarapai si aye na ni kurii aborokporo?
GUPAI WENE ABAINIPAI TIPAHA APEHE: “Aramukporo gbiati arogatise nagburuwa mbiko bi agu ahe nazingisa nyemu kodaba.”—The Porn Trap, by Wendy and Larry Maltz.
Si nagbarasa aborokporo gbiati aramukporo ngba agi agene du ku sende re
Si nasa gupai nga ka kido, wene pagume, na nyemuse dunga dagba arogotise ya.—Asanza 2:12-17.
Si nasa boro ní naaberã kina pa tiní, na ka ní rengbenga kina be gani badiarogatise ya.—AEfeso 5:28, 29.
Si nasa boro ní idi ka kodaba kina kuti agu apai ni abihe rogoho na ní kidu na bakere nyemu mangaha.—2 Petero 2:14.
Si nasa boro ní naazomia gani badiarogatise ngbaome tipa i nimangi gu ngbatunga akodaba angbanga ya.—AEfeso 5:3, 4.
Si nasa boro ní naabi akurani na kina nyemu kodaba nayo na ka ní dunga ni ruru ní fu gani badiarogatise ya.—Matayo 5:28.
Ziazia Kekeapai nafura fu arogotise nga ka i “adú nga ni aboro zire ya.” (Maraki 2:16) Pa zanga du ni ruruse fu badiarogatise nga gu ngbatunga ziree rengbe ka gbarasapa ramukporo na ki sa gupai nga aboro kparaka watadu i mbutiyo. Kparaka wagu re rengbe kadu na gbegberẽ sangbanaha kurii agude.
Agu ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro na gbegberẽ sangbanaha kurii agude. Brian, ani ni ima fura tipa ko mbata kusayo aya: “Ho garãre adu ni nga bawe, mi abi ga buba magazini nga gu naadu tipa agu ahe nazingisa nyemu kodaba ho ani aangi mbaro ni. Si asa re mi naabihe ni gbuko, ka mi ainongo ndu gupai mi anaabi ngbatunga agu asura re ti ni ya. Gipai re angia tonatona gu riko gbegberẽpai nadi dungu agarã nami rogo gimi raka.” Wisigopai nayugo gupai nga agu agude nabi ngbatunga agi ahe re, si nasayo i du na bakere nyemu kodaba mbuyo kindi kina rukutu na si nasayo i du a ni abanambara, ni agu aboro namanga akurayo ngbaome tipa kodaba, na ka berãyo adunga berewe wenengai ya.
GUPAI SI AMANGAHA: Si nagbarasapa wene pagume dagba aboro, na kini ye na imisiri ngbaduse gbiati ima.—Asanza 6:27.
Ginipai Ziazia Kekeapai apehe tipaha?
FUGO MBORI NAYA: “Oni ími apa kpotoroni yo du auru kpotosende no; pa bari, na meteka, na gbagaura, na kpi nyemu gbegberẽ apai, na kpihe, si nga irisa kpiahe.”—AKorosaio 3:5.
Ka pepai ni wiri guruhe, Yekovac aidanga na agu ahe nazingisa nyemu kodaba te. Anga gipai re wo mbiko ko nga gu boro aidanga na agu apai du tipa kodaba ya te. Ko ambakadi rani ngba gu gene nga ani nigbia ngbarago agbia ho ani akodaba ni na gaani abadiarogatise, na si nasa rani ani du ni kodikodi rani rogo nyemuse, na ani batika agude kurogo gi zegino re.—Yakoba 1:17.
Ono tipagine tie rengbe ani ti ni ka ya rago angbanga ti Yekova na agu ahe nazingisa nyemu kodaba te? Ani wisigingo bete agi apai re:
Ko ima inoho nga si rengbe arengba ka gbarasapa unga rani.—AEfeso 4:17-19.
Ko ima kpinyemu rani na ko naida ka banda rani be gu kerepai rengbe ka manga rani.—Yesaya 48:17, 18.
Ko aidanga aramukporo gburuwa na gu pagume nga ga aborokporo gberẽ te.—Matayo 19:4-6.
Ko naida ani du ni gigiri rani ti bororani na ani irisi gu rengo nga ga kura aboro.—1 ATesaroniko 4:3-6.
Ko naida ka banda agu abarapa rani du tipa kodaba na tipa ani mangisunge na ni ngba wene gene.—AEbere 13:4.
Ko ima inoho nga agu apai du rogoho, si nayugo gu gbegberẽ bipai du Satana na ni tipa kodaba.—Bambata Pai 6:2; Yuda 6, 7.
GUPAI SI AMANGAHA: Si na gbarasa gu pagume du dagba boro na Mbori.—ARomo 1:24.
Ono tie, Yekova na bakere nunga agu aboro naida ka mbu bi agu ahe nazingisa nyemu kodaba ti boro. Ziazia Kekeapai naya: “Yekova duna nunga aboro na inapai a, aipo nga na zinga ya, ki duna weneringise kpaima. Bambiko ko inipa bororani; ko natingidapa rani ya nvutu sende nga ani.” (Atambuahe 103:8, 14) Ko nayamba agu aboro du na umbasitise i ye koyo du ko ni ka dia “inapai ki bi undahe si unda [yó] rogo rago zingo.”—AEbere 4:16; oni bi gu sanduki nga “I Ambu Bi Agu Ahe Nazingisa Nyemu Kodaba.”
Badungu aboro aima dia ga Mbori undo kugume. Ya mo gako undo niwenehe? Ani bingo gupai Ziazia Kekeapai apehe tipa agu aboro namangi ome tipa ka diabe gbegberẽ mangapai: “I azundu roni, . . . i asa roni niziazia roni, . . . i adipai ri roni nirimo Gbia Yesu Kristo, na rogo Toro gaani Mbori.” (1 AKorindo 6:11) A wa si adu tipa gu mokedi nangia Pauro, ngbatunga agu aboro re rengbe ka ya: “Mi rengbe na manga apai dunduko rogo gu ko nanyakasa re.”—AFiripoio 4:13.
Susana naasa gipai re ni sino ri aya: “Kina Yekova sa rengbe ka undo ro mo mbu gipai re. Ka mo sanako tipa undo na ko ngbembatayo foro, mo du adu ni gigiri ro bangiriko. Ko ambunga ro te.”
a Agu ahe aboro nambakadihe tipa si nizingisi nyemu kodaba ti boro nakoda asura, avidio, abuku, awaraga, na agu amanzigo nafura tipa kodaba.
b Ndikidi rimoko ngaha te.
c Rimo Mbori nga Yekova rogo Ziazia Kekeapai.