Gu Buku du Tipa I Girogo ho Yo

Nirengo, Ziazia Kekeapai nga bakuru buku. Agarã wai si nadihe? I atona ke Ziazia Kekeapai Middle East yo agarã wa 3,500 kusayo. Ani rengbe ka ringbisaha nga i atona ka kehe bara ti agu aregbo azogarago nangia ga Shang naadu China yo na akama agarã aima manga wa bawe mbata fu gu pambori nga ga aBuddhist tona India yo.—Oni bi gu sanduki nga “Agu Arengo du Tipa Ziazia Kekeapai.”

Tipa gupai nga buku du na undo fu aboro na ki yugu gene fuyo, si naida si du taata i girogoyo na si ki rẽarẽ tipa yo. Ziazia Kekeapai nga gu ngbatunga buku re. Si nafu wene akaragapai kuti gu nyanyakipa asanahe nga ga raka.

Ni kpiapai, ya mo mo abakingo bangiro nga, ‘Tipagine du ani ane ti ni?’ Gu sanahe re aima fuda aboro tipa dungu kutu agarã, na si nafuda yo kindi a. Ono wa vura duhe wo, mo rengbe ka gbia karagapai rogo gu tonatona akapita ue nga ga gu bambata kitabu nga ga Ziazia Kekeapai du rimoho nga Bambata Pai. Gu pangbanga du yo re nafura tipa “ho rago aenge ni” abirioni agarã kusayo, nga gu regbo i akusi zegino ti ni kodihe na badona akerekuru, na akerekuru gbiati kpotosende. (Bambata Pai 1:1) Fuani si ki fura tipa wai kpotosende atona kada ni wenehe tipa rakirakiahe, wai rakirakiahe atona ka kura, na wai aboro aenge gbiati gu ndupai i akusi ahe ti ni.

I AKEHE TIPA I GIROGOYO AGIA

Ziazia Kekeapai nafu wene arugute ka undo rani ani dibe agu akpakarapai ani agbiatirani na ni na aˈuru dũ. Gu rugute re nga taata tipa i girogoyo. Si wo rogo abangiriaba ue.

Bambatapai nga, afugo Ziazia Kekeapai ni ziaziaha na si nafura nzunzu na kini zi ngbadu aboro yo. Kuba gupai nga si mangisunge na agu afugo ka boro agianga rogoyo ya, si namangasunge na agu afugo ani agiarogoyo agia. Gu kpakarakpakara apai du rogoho, i akehe rogo agu afugo yo ani apekaha na aˈuru dunduko.

Ni kpiapai, Yesu amangisunge na badungu taata akpiapai mburuhe adu ri agu apai aboro anaamangaha na aˈuru dunduko tipa ka yugo agu apai naazio ngbadu aboro yo. Dungu agi akpiapai re rogo gu gako tungusapai naadu rii bagangara yo badungu aboro nainihe, du rogo kapita 5 kuti 7 rogo gu kitabu nga ga Ziazia Kekeapai nga Matayo. Kura boro sa afura tipa ha ya si nga “gu tungusapai du na undo ti ni, anga si gbua tipa ka hiiso rirani na apai te, ono si tipa ka ruga gaani mangaapai.” Isoke mo rengbe ka geda agu akapita re rogo aminiti 15 kuti 20, na kina ngbaro nika zera ka bi wai du afugo Yesu yo ni taataha ono kidu na ome.

Gu kurapai nasa Ziazia Kekeapai si du taata tipa i girogoyo nga agu apai si afura tipaha. Anga si nga buku apaturẽ watadu kungbo apangbanga te. Kuba gure, gu buku nga The World Book Encyclopedia afura tipaha ya “si tipa kikindigipa aboro na gu kungbo yo” na “agu apai i aasota ni, gayo amaabangirise, zanga diabese, na gayo adiabese.” Si taata furani ani rugu tirani na agi apangbanga du tipa ndikidi aboro re gbiati agu apai naamangi na ki girogo gu nyanyakipa pai ani awirikaha ti ni.—ARomo 15:4.

SI FU ABORO DUNDUKO

Tipa mo girogo buku yo, si naida si du rogo gu fugo mo naima inoho. Areme, si nawira wa Ziazia Kekeapai kina rogo gu fugo yo mo naima inoho, ka mo vura ka raka kina wari vurũ watadu ka mo vura ngia kina gini ngbatunga boro vurũ. Mo bingo gupai si akodaha tipa ngbatungapai wa gere mangi.

Sapai ku rogo kura afugo. I ake Ziazia Kekeapai mbata rogo pa-Ebere, pa-Arama na pa-Giriki. Gure asaha ni kpakarakpakaraha fu dungu aboro i gedihe. Tipa kura aboro gedihe rogo kura afugo, abasafugo ima manga bakere ome tipa ka saha. Mbiko gu sunge i amangihe re, i ima sa Ziazia Kekeapai awere ku rogo afugo wa 2,700 singia si naabaha watadu kina paparaha. Gere nayugo gupai nga aboro bangeyo naima susa 90 rii kama rogo zegino dũ ima rengba ka geda Ziazia Kekeapai watadu kandara bete paparaha rogo afugoyo.

Pa kusaha. I ake Ziazia Kekeapai mbata ti agu ahe naima rengba ka gberã wa kpoto na badumo. Tipa gu kura aboro gbia gu pangbanga re, si aida i kekehe na bee na rubangirise berewe ti gu kura ahe. Agu i akekehe re adu na genoho kuari, na kina bete aboro narengbe ka ngbehe. Ono ho Gutenberg akusi makana gbingbida awaraga ni agarã naima susa 550 kusayo, si asa badungu aboro i du na Ziazia Kekeapai beyo. Ringbisihe kuti wisigopai sa, bange agu aZiazia Kekeapai i nakparakaha fu aboro ima susa abirioni bisue singia si naabaha watadu kina paparaha.

Buku pambori ho rengbe yo ka ringbisaha kuti Ziazia Kekeapai ni bi gipai re te. Si tie ziazia nga, Ziazia Kekeapai nga gu buku du tipa i girogoyo. Ono tie, si ima rengba ka kpakara ka giarogoyo. Ono mo ima rengba ka gbia undo. Wari rengbe mo ka gbiaha ni? Na wai du rengbe mo ka gbia undo ti ni? Mo gbia karagapai rogo gu kekeapai naye fuo gere.