Yekova Afu Amaku Fere Susi Gu Mi Aaberã Paha

Ho mi adiberã ni niyangaraha ka tona mangasunge abazakigene, gimi raka aˈariatihe ngba gu gene mi aainongo nga ka pai wo gure mangi ya. (Ef. 3:20) Ono mo ima rengba ka bakabangiro nga wai du si amangi. Mi tonanga pekaha ti tonatonaha.

I avungure Berlin yo, Germani yo, fuo bete adiwi gbua fuo Ue Vura Nga ga Zegino tona rogo 1939. Ho vura aambeda ni ka nyasa rogo 1945, abanzengere aaba dungu abombu ku Berlin yo. Ti kura regbo sa, i aba bombu si ki ti ku bangiri gu gene kpurani adu pati ni, sidu, mi gbiati buba na nina gbiati tooni dawire kini zubo ku rogo gu bagbuko aboro aaro ku rogoho. Tipa gaani bandahe, ani azubo ku Erfurt yo, nga gu rago i avungu nina rogoho.

Nina aagbata rengo na omeri dũ. Nina aaida ka gbia rengo, sidu, ri agedi agu abuku abawisigipai dudunguroo tipa raka akehe na ri ki wisigi dungu apambori ono ka ri agbianga rengo ya. Bara rogo gu garã nangia 1948, aDezire Yekova ue aye ku kpurani yo. Nina adi yo ku dimo yo na ki sanayo na dungu asanahe. Mbata fu susa saa sa, ri agumba gupai fu tooni dawire nga, “Mi ima gbia rengo!” Fuo gure, si aaimanga te, mi gbiati nina na dawire ki tona nduge tipa adunguratise Erfurt yo.

Rogo 1950, ani akaraga tirani berewe ku Berlin yo, yo ani aandu ni ku rogo gu dungurati nangia Berlin-Kreuzberg. Fuo ani ga ku rogo kura ba kina vuru Berlin, ani aandu ku rogo gu dungurati nangia Berlin-Tempelhof. Fuo bete regbo kusa, Nina azi bapatiza, ono mi abi tire nga mi ata rẽnga te. Tipagine?

WAI MI ADIBE GUPAI NGA GA DU NI BORO ZEE

Mi aamanganga bakere sona kumbatayo te mbiko mi angia boro zee. Mi andu gene tungusapai yo na aboro tipa garã ue, ono mi aamanganga dezirepai fu boro te. Apai aˈariatihe ho mi adi regbo ni na agu awirina nayugu gayo wingbaduse gbiati kakutipai. Agu akurayo adu rogo agu abataya zizi aboro nangia ga Nazi watadu rogo agu abambukiso naadu East Germani yo. Agu akurayo amoi gayo ranirii ngbapai yo ni ndu yo na awaraga rogo gbuko yo ku East Germani yo. Gayo akpiapai aima zio ngbadure yo ni kerehe. Mi aberẽ gupai nga, ka si du nga agi awirina re amoi gayo raka ngbapai yo na i ki ima inoho nga i ima rengba ka zio yo ku bambukiso yo tipa Yekova gbiati awirinayo, si naida mi asadi ka mbu bakere zee.

Mi atona mbu zee ho ani amangi gu kparakpara tua ni nga ga tungusapai i amangi mbakadapai tipaha rogo 1955. Rogo gu waraga i akusihe rogo Informant,a Wiriba Nathan Knorr amangi gu tingidapai nga gu tua re angia gu bakere tua kisusi riigbu ambakadihe. Ko ape gupai nga ka abatungusipai dunduko mangihe, “si nika ngia yangara wene diwi kisusi nga ga sunge tungusapai aˈuru kpotosende.” Gure nga kina boro gupai nzunzu namangi! Si aaimanga te fuo gure, mi ki kpara gimi raka fu Yekova, na rogo 1956, ani azi bapatiza wasa na buba gbiati dawire. Ono tie, si aaimanga te mi ki gbiatire na nyanyakipa diaberã.

Tipa dungu agarã, mi aima ino gupai nga si naida mi mangisunge abazakigene, ono mi anye kaa gbisigoho agbisigo kumbatayo. Ni bambataha, mi adiberã ka wirika wai kaa ngbe ahe na kini bagihe fu ababagiahe ku rogo kura aringara. Fuo gure, mi aaida ka mangasunge tipa wa ka mi gbia bakere inohe rogo gi sunge re mbata fu mi tona sunge abazakigene. Sidu tie, rogo 1961, mi atona mangasunge Hamburg yo, nga gu nangia bakere ba keda ahe Germani yo. Mi aima kpinyemu gi sunge re ni kerehe si ki sa gupai nga mi nigbisigi mangasunge abazakigene agbizigo kumbatayo. Ginipai ka mi arengbe ka mangaha?

Mi na bakere ngbarago nga Yekova amangisunge na agu awirina du na nyemuse tiyo tipa i undo re mi moi agu apai nga ga toro mbatayo. Badungu abakureami aima tona sunge abazakigene na i ki moi bawene kpiapai fere. Kurii gure, Wiriba Erich Mundt, nga gu ko naadu bataya zizi aboro yo angarasi re mi kido kuti Yekova. Ko agumba gupai nga bataya zizi aboro yo, agu awirina naakido kina kuti tiyo aima rungbura. Ono aguyo naakido kuti Yekova anye ni ruruyo na i ki da ni adangba rogo dungurati.

Zavura, Wiriba Martin Potzinger namangisunge kusa rogo Riigbu Bipasunge, anaangarasa awirina kini ya, “Wingbaduse nga gu wene he kisusi rengbe kadu bero!” Fuo berã mi kurii agi afugo re, mi ambu gimi sunge marã na ki tona mangasunge ni bazakigene rogo Banzinga 1963. Si nangia gu bawene diaberã kisusi mi amangihe! Fuo adiwi ue, mbata fu mi tona gbata vovo sunge, i ayambu re tipa mi ndu ka mangasunge ni kparakpara bazakigene. Fuo bete agarã kusa, Yekova amangipai fere susi gu mi aaberã paha. I ayambu re tipa namba 44 Sukuru Nga ga Girada.

MI AWIRIKI NYANYAKIPA PAI GIRADA YO

“Ka mo mbunga gu sunge i nafuhe foro niipo ya” nga gu nyanyakipa pai mi awirikihe, gbe be agu Awirina nangia Nathan Knorr na Lyman Swingle. I angarasi rani ani nye kaa manga gu sunge kindi i nafuhe furani ka si vura du ni kpakarakpakaraha vurũ. Wiriba Knorr aya: “Ginipai mo nika maaberã ro tipaha? Biriko, anvurukpe, rungo? Watadu mo nika bi angua, ambumbudo, na agu kpakpuse du na ngbarago? Oni wiriki wai ka kpinyemu aboro!” Rogo gu kura uru sa, ho Wiriba Swingle aasaka ndu gupai ni gu kura awirina ambu gayo sunge ti ni, aume aima mbeda ka kura bangiriko yo. Si kini idi ko mbu fura mbata no tipa ka zanga kpee. Gupai re aima zio ngbadure yo ni kerehe na si ki sa re mi diberã ka zanga ba gberãrago ti Kristo gbiati ruru awirinako.—Mt. 25:40.

Ho i apepa gaani asunge ni, gu kura aboro Betere asana bete rani tipa gu ba ani andu ku rogoho. I afura ni bawenehe tipa agu aba dunduko ni basasa i aakeda aboro ku rogoho na sunge da ho mi aya ni wẽ: “Congo (Kinshasa) yo.” I aongo tooni na ki ya: “Ku Congo yo! Yekova du na mo!” Ti gu regbo re, badungu agu apangbanga naadu nga aboro aasovura na kini imi akurayo Congo (Kinshasa) yo. Ono mi anye kaa berãkurii gupai mi awirikihe Girada yo. Ngbutuko fuo nyasa ani wirikapai rogo Mbirinvuo 1967, mi gbiati Heinrich Dehnbostel, na Claude Lindsay, andu ku rogo gu bakere gbata nga ga Congo nga Kinshasa.

GU NYANYAKIPA APAI ANI AWIRIKIHE NI AMOKEDI

Fuo da ani Kinshasa yo, ani wiriki Faransée tipa adiwi biata. Fuo gure ani andu na tiyara (Avion) ku Lubumbashi yo, nga gu naadu mbata nga Elisabethville, ti ngbanda rago na Zambia rogo gu papara Congo du ku sudiyo yo. Ani aga ku rogo gu kporo nangia ga amokedi naadu bebere gbata.

Boro ho natungusipai mbata rogo gu papara Lubumbashi re te na agu aboro naaraka yo aagianga gu wene pangbanga nga ga Kindo mbata te. Fuo regbo ngbutuko, regbo aadunga tipa ka wisigo Ziazia Kekeapai na agu aboro dunduko naaida ka wisigo Ziazia Kekeapai te. Ani amangi dezirepai a fu agu abanyaki naamangasunge fu agbia ngbii watadu fu aborisi. Badungu aboro nayugu bakere irisa tipa Fugo Mbori na gaani sunge tungusapai. Gu fugo aboro aagumbaha gbe angia Swahili, sidu, mi gbiati Claude Lindsay awiriki gu fugo re. Si aaimanga te tifuo gure, i ki kedi rani ku rogo gu dungurati naape Swahili.

Wa vura duhe nga badungu weneapai namangi furani yo, ani aima gbiatirani na akpakarapai a. Dedede, agu abanzengere nangia abambiri buda naadu na abundu beyo watadu agu abanzengere nangia aboro zuu anaagumba agu apai tipa rani ani aamanganga ha ya. Rogo kura uru sa, badungu aborisi naadu na abundu beyo aye ku rogo gaani dungurati rogo gu kporo amokedi aaraka rogoho na i kini di rani kini ndu na ani ku borisi yo, yo i asungusi rani ni sande dakuti sa bawe yuru i kini ru ka mbu rani.

Rogo 1969, i akedi re mi niita kaa biko adungurati. Ho mi adu ni ni babi adungurati, mi anaata ata ti kura aregbo tipa gbanga regbo rogo dogoro na sosono nvuo, nga agu apai naima nge vuru Afirika. Rogo gu kura gbaria sa, kondo na awiru api tii gimi barame yo yuru. Bangire agonga ti wai gu kondo re azingisi re rame yo na fugo ru kuari ho rago adu ni kindi na bitimo te. Mi naagbia ngbarago agbia ti berã mi kurii pa agu anyemu mi gbiati awirina anaasungo pati we kini fura tipa rengo.

Gu bakere kpakarapai ani agbiatirani na ni angia mangapai na agu aboro naamanga tiyo nga i nga aDezire Yekova, ono i ki ngia papara gu riigbu nangia ga agu abasovura nangia Kitawala.b Agu akurayo aima zio bapatiza na ki da zaatu ni abaakumba rogo dungurati. Badungu agu aboro re angia ‘airabiriki’ nanaananga ruru awirina. (Yuda 12) Niyangaraha, Yekova akusi agu aboro re kusayo rogo dungurati. Fuo gure, badungu aboro aye ku rogo rengo.

Rogo 1971, i akedi re ku rogo gu be-basunge du Kinshasa yo, yo mi amangi dungu asunge ni, asunge wa keka awaraga na kini kedihe, sanahe tipa awaraga, gbiati mangasunge na gu papara basunge nangerakurii sunge tungusapai. Betere yo, mi awiriki wai ka mbakada asunge rogo bakere gbata nga gu gu dungu apai si aidaha anaadunga wenengai rogoho ya. Ti kura aregbo, agu ahe ani anaakedaha na tiyara anaadia adiwi adia tipa si da rogo adungurati. I anizogo agu ahe re rogo tiyara ku rogo akurungba nga gu nanikongo tigu nvuo nakura bangiri ime si ki di dungu aposo. Wa si avura duwo, sunge anaamanga amanga agi akpakarapai re gbiati agu akuraha ki vura du vurũ.

Kina ngbare naazere ka bi wai awirina anaamanga kikindigi adunguratise si ki vura du vurũ nga marã aakiongo berani te. I anaame tambara na go age, kini mbakadi ba bakere dunguratise na gu nvuo nga naugare na kini kakai agu akuraha kuari yo ni nzereme. I anaamanga sunge na nganzi ni gbaraga bambu na kini mangisunge na badumo kaa maaha rii bambu yo na kurii ambisa a. Na i anaamangasunge na fuge ngua kuba anaari. Gu wene aberãpai agi awirina re amangihe tipa ka diabe akpakarapai re aima zio ngbadure yo. Mi aima ye ka kpinyemu yo ni bakerehe. Mi aima zingo tipa yo nirengo ho mi andu ni tipa gu kura vovo sunge!

MANGASUNGE KENYA YO

Rogo 1974, i akedi re ku rogo gu be-basunge du Nairobi yo, Kenya yo. Badungu apai aima duho si aaida ani mangihe, gu be-basunge nga ga Kenya aasongoda sunge tungusapai rogo agu aringara bawe du pati ni na i aima rugusa gaani sunge rogo gu kura aringara. I anaakeda re dedede mi niindu ku rogo agu aringara re, gbe ku Etiopia yo, nga gu ringara i aarungosi awirinarani rogoho na i kini gbiatiyo na dungu aˈasada. I anaata aguyo gbegberẽ na kini bayo ku bambukiso yo na i aima imo agu akurayo. Ono i ahipai niruru yo mbiko i adu na wene pagume na Yekova gbiati akurayo.

Rogo 1980, bawenepai amangi fere ho mi adi Gail Matheson ni ni diare nga guri i avungu ri Kanada yo. Ani adu na Gail rogo bangisa sukuru sa nga ga Girada. Ani anaakeka awaraga akeka dagba tirani. Gail anaamangasunge amokedi Bolivia yo. Tifuo agarã 12, ani agbiatirani berewe New York yo. Fuo gure ngbutuko, ani amangi rogatise Kenya yo. Mi nafu bakere tambuahe fu Gail bambiko ri naberã dedede tipa apai kina wai Yekova aberã na ri na rengba kina be agu ahe du beri. Ri kindi nga gimi bakere undo na ri nga bawene bakureami.

Rogo 1986, i akedi rani na Gail tipa sunge biko adungurati na mi kini mangisunge amanga a ti gu bangisa regbo re Be-basunge yo. Sunge biko adungurati aakoda mangasunge rogo dungu agu aringara du tiibe Kenya.

Mi natingidapa gu regbo atingida ani aambakada tirani tipa bakere dunguratise Asmara yo (Eritrea yo) rogo 1992 ho i aarugusanga gaani sunge ni yo ya. Si nafu kina gberãrago nga, ho ani aangera ni tipa ba ka manga bakere dunguratise rogoho i afu kina gbegberẽ meme bambu furani nga gu bibihe aima gberã ni kerehe vuruhe yo kisusi wai si agbere ku zagi. Rogo uru bakere dunguratise, kina ngbare nazere ho mi abi wai ni awirina ambakadi gu ba re ni bawenehe tipa wa ka ani irisimbori rogoho. Badungu aborokporo naaye na wene aroko ka mbakada rago na ni na ki õko agu ahe dunduko bibihe aangbanga ya. Ani adu na ngbarago ka manga bakere dunguratise na bange aboro adu nga 1,279.

Sunge ta kaa biko adungurati aima du ni ariapai furani bambiko agu aba ani aaraka rogoho na aposo dunduko adu kia. Ti kura regbo sa, ani araki rogo bawene kporo pati baime; ti kura regbo, ani ki raki rogo taata kporo i ambakadihe rogo marã yo, baturõ bambu agino adu na ni nga ametere 100. Zanga bipa agu aba ani amangisunge rogoho, gu wene apai nye rirani yo nga tungusapai na zaaza abazakigene gbiati abatungusipai. Ho ani agbia kura sunge ni, ani ambu wene abakurearani, ani nazingo tipa yo ni kerehe.

GBIA AMAKU ETIOPIA YO

Rogo 1986 kuti 1994, irangbii aima mbu gaani sunge si niimangi rogo gu dungu aringara naadu tiibe gu be-basunge nga ga Kenya. Ni sangbana gipai re, i akparaka be-basunge na ki kusi abasunge rogo aringara. Rogo 1993, i akedi rani ku rogo gu basunge du Etiopia yo Addis Ababa yo, yo ani anaamangasunge ni rogo gbuko yo tipa dungu agarã ono irangbii ima mbu gaani sunge awere si niimangi yo.

Yekova ima fu maku kurii gu sunge du Etiopia yo. Badungu awirina natona sunge abazakigene. Ue bawe rii kama nga ga abatungusipai mangisunge ni abazakigene rogo agarã dunduko naatona rogo 2012. Kurigure, agu asukuru nga ga siokrasia ima fu arabahe, na da ku rogo 2017, i aima me aBambu Kindo bangehe naima susa 120. Rogo 2004 aboro Betere aga ku rogo vovo meme rago, aBambu Bakere Adunguratise ima du ni pa maku fu awirina Etiopia yo .

Vuru agu agarã susi, mi gbiati Gail ima du na mbembedi pa bakure na awirinarani Etiopia yo. Ani ima kpinyemu yo mbiko gayo wene asino na gayo nyemuse. Ani nasovura awere na kpotorani, si wenengai te, na si nga ndungupai naasa gupai nga i kedi rani ku rogo gu be-basunge du Putu yo. Yo du i angerani fuo rani, ono ani nazingo azingo tipa agu abakurearani du Etiopia yo.

YEKOVA NASAHA SI SONO

Ani ima bi wai Yekova nasa gako sunge si sono. (1 Kor. 3:6, 9) Ni kpiapai, ti gu bambata regbo mi amangi dezirepai fu agu aboro Rwanda naage dahabu Congo yo, batungusipai ho nadu Rwanda yo te. Awere, bange abatungusipai rogo gu ringara re ima susa 30,000. Rogo 1967, bange abatungusipai adu Congo (Kinshasa) yo wa 6,000. Awere bange abatungusipai yo ima susa 230,000 na aboro naima susa mirioni naadu pati Tingida Pakpio Yesu rogo 2018. Rogo agu aringara dunduko naadu kutiibe gu be-basunge nga ga Kenya, bange abatungusipai ima sona awere kisusi 100,000.

Agarã susi 50 kusayo, Yekova amangisunge na awirina ni bakiakia tipa i tona mangasunge tungusapai ti aregbo dũ. Wa vura duhe vurũ nga mi kindi nga boro zee, mi ima wirika wai ka kido kuti Yekova. Gupai mi nawirikihe vuru Afirika ima undo re mi sonosi hipai gbiati rengbabepai. Mi gbiati Gail nabi agu awirina nadi rani kugume na kini hi dungu akpakarapai na kini kido kuti Yekova na nyanyakipa yo. Mi na bakere tambuahe tipa ga Yekova weneringise arẽnga aboro tipaha ya. Yekova ima fu amaku fere kisusi gu mi aaberã paha.—Tam. 37:4.