Yekova Nungusi Roni Sa Ndikidi Ranirii
‘Oni ngana gu ziazia rugute nga ga ranirii.’—YAK. 1:25.
ONI RENGBE KA SAKAROGOYO?
Gini rugute nandu na aboro sa ndikidi ranirii, na ada nika gbia undo be gu rugute re?
Ginipai si aida ani mangihe tipa ka gbia ndikidi ranirii?
Gini ranirii nasungudo agu aboro nanye ngba gu gene nandu sa unga?
1, 2. (a) Ginipai namanga tipa gu ranirii nga ga zegino, na tipagine? (b) Gini ranirii du kumbatayo fu ga Yekova amoyambu?
ANI naraka ti gu regbo aboro naima gasa be ngbaduse, zuũ, gbiati kuoandiko. (2 Tim. 3:1-5) Tipa ka kuo we agi aboro re, gupai aboro zogarago amangaha awere nga kaa maa dungu arugute watadu andiko, kaa kiiso namba aborisi, na kini moi agu akamera nadia sura aboro na agu apai i amangaha. Rogo gu kura aringara, aboro namaa agu anzoro kpuyo nga agura rengbe ka ta wowo ka airadĩ ye, aguyo nakiso gayo angbadimo na dungu amafuta, aguyo kini moi karaba ti gayo andugu tipa ka banda tiyo be aboro. Dungu aboro atanga yuru te, na i ambunga awiriyo i ndu kaa nge mbaro zegiyo zanga boro duho ka banda yó uru watadu yuru te. Si tie ziazia nga, ranirii be aboro gbua tooni, na zavura gu toonihe re, si nandu ka nyasa anyasa.
2 Ati Edene yo, Satana agumba gupai nga aboro rengbe ka gbia ndikidi ranirii sa kinagu ka i amanga gayo apai ngbariyo zanga Yekova naaruga yó. Agu apai mangi natona ti gu regbo re kada ku awere nayugo gupai nga ziree du nga gupai ko agumbaha re! Kina wai aboro andu kindi kumbatayo kaa manga agu apai ngba tiyo angianga agu apai Mbori aya fuyo i mangihe ya, kinawo a riko nga ga aboro ambu. Gipai re gu duadu a na maapai kurii ga Yekova amoyambu. Ono wa vura duhe wo, ani na gu maabangirise nga uru adu kinaho aboro nika kura tii gu sunge kanga nga ga ingapai na ki gbia gu ranirii Ziazia Kekeapai ayambaha nga “gu taarimo nga ga awiri Mbori.” (Rom. 8:21) Nirengo, Yekova nambakada gako amoyambu awere tipa gu ranirii re. Ngba gini gene?
3. Gini rugute Yekova nafuhe fu apekefuo Kristo, na gini asanahe ani nika wisigopai tipaha?
3 Karagapai kuti gu sanahe re gu du rogo gupai yo gu Bake Ziazia Kekeapai nangia Yakoba ayambuhe nga ‘gu ziazia rugute nga ga ranirii.’ (Oni gedi Yakoba 1:25.) Gu kura sasa afugo Ziazia Kekeapai naya tipa gi fugo re wee, si nga “gu rugute nasa rani ani du na ranirii” (The New English Bible) na “gu ziazia rugute nga ga ranirii” (The New American Bible). Rengo ngaha nga dedede, aboro nabi arugute wa dingisoro, angianga wa gu he naye na ranirii ya. Gini he tie nga ‘gu ziazia rugute nga ga ranirii’ re? Na wai gu rugute re asa rani ani du na ranirii?
GU RUGUTE NAKUSA ABORO TII SUNGE KANGA
4. Gine nga ‘gu ziazia rugute nga ga ranirii,’ na ada nagbia undo ti ni?
4 Anga ‘gu ziazia rugute nga ga ranirii’ re nga ga Moize aNdiko te. Yekova afu ga Moize aNdiko fu aYisaraere tipa ka yugo gupai fuyo nga i angia aboro ingapai, na Yesu aima digiso gu Ndiko re. (Mt. 5:17; Gara. 3:19) Gini ngbatunga rugute tie gu Yakoba aafura tipaha? Ko aafura tipa “ga Kristo rugute” i ayambaha a nga “gu rugute nga ga idapase” na ‘gu rugute nga ga ranirii.’ (Gara. 6:2; Rom. 3:27; Yak. 2:12) Sidu tie, ‘gu ziazia rugute nga ga ranirii’ re nakoda agu apai dunduko Yekova akpinyemuhe berani. Mbedimbedi aKristano gbiati gu “kura akandoro” dunduko nagbia undo ti ni.—Yo. 10:16.
5. Tipagine adunga gu rugute ti ni nga ga ranirii nikpakarakpakaraha tipa ka pekafuoho ya?
5 Gu “ziazia rugute” re kia ti agu arugute nga ga dungu aringara. Si na agu andiko rogoho du taata na ki du na agu arugute anyakanga anyaka tipa boro gi rogoho yo na ki pekefuoho ya. (1 Yo. 5:3) Yesu agumba gupai nga: “Kii nga gi gonga te, na gi tindiro ni aakpura ha.” (Mt. 11:29, 30) Kurigure, gu “ziazia rugute” re na dungu ambusa rogoyo te, bambiko mburuhe rii nyemuse na si kpoto aboro yo na ngbaduyo yo, angianga nikekehe rii seke-seke ambia ya.—Oni gedi AEbere 8:6, 10.
GU GENE GU “ZIAZIA RUGUTE” RE AKUSA RANI TII SUNGE KANGA NGBAHA
6, 7. Ginipai rengbe ani ka gumbaha tipa agu apai Yekova nasigiraha, na ginipai gu rugute nga ga ranirii asa rani ani mangihe?
6 Agu angbanda Yekova namoihe fu gako kusikusi aboro, si tipa ka banda yó na ki undo yó. Oni dinga kpiapai kuti agu andiko ahe andu kuti ni, ngbatunga gu du wa ome gbiati ahe. Aboro akpakananga he be agu andiko re nga si nasa yó ni akanga te. Kuba gure, i na ngbarago kadu na agu andiko re, bambiko i ini gupai nga agu andiko ahe andu kutini re ho tipa ka undo kina yó. Teketeke a, agu arugute Yekova namoihe tipa sino mangaapai gbiati agu apai nga ga toro, nga gu du niyuguyuguhe rogo gu “ziazia rugute” nga ga Kristo, si tipa ka undo aboro.
7 Kodihe kuti gupai nga gu rugute re naundo rani, si nasa gupai nga ani mbiisi gaani nyemu apai dunduko zanga ti kurogo kerepai na zanga gberesapa gu ranirii gbiati rengo nga ga kura aboro. Sidu tie, tipa ani du nzunzu na ndikidi ranirii na kini mangi gupai ngba tirani, si naida ani sonosi gu nyemuapai rogo rani yo du niwenehe, nga agu apai du na ngbanya na asino Yekova gbiati agu apai sigirako ho. Ka pehe rogo kura afugo, gupai si aida ani mangihe nga ka wirika kpinyemu gupai Yekova akpinyemuhe na ki sogo gupai ko asogaha. Gu ziazia rugute nga ga ranirii rengbe ka undo rani ani mangi gipai re.—Amosa 5:15.
8, 9. Gini undo agu aboro nakakuti gu rugute nga ga ranirii agiaha? Oni funga kpiapai tipa gipai re.
8 Mbiko gaani zangarengba, ani nasota asota tipa ka diabe gaani gbegberẽ nyemuapai. Ono ho ani anye ni niruru rani kuti gu rugute nga ga ranirii, ani nabi wai abi si afu ranirii furani awere. Ani yugungo ho na kpiapai: Vovo bawiriki Ziazia Kekeapai rimoko angia Jay angia bavu gundö. Ho ko awiriki gupai ni nga vu gundö angbanga ti Mbori te, si aidi ko mangi diaberã. Ko adu na asiapai ue, singia kaa manga gupai boroko akpinyemuhe watadu ka manga gupai Yekova akpinyemuhe. Ko amangi gu diaberã nadu na tatamana ki sia ka iriso Yekova wa nyemu gundö avura kaa kpe ko wai vurũ. Wai gu ko adu tifuo mbuko vu gundö? Ko agumba gupai kusa nga: “Mi adu na bakere ngbarago na kidu na ranirii.”
9 Gu ranirii gi zegino re afuhe fu aboro nasa gupai nga i mangi agu apai dunduko ngba tiyo. Ono ringbisihe kuti gupai namangi Jay, sangbana gu ranirii re nga si nasa aboro ni akanga fu ingapai. Ono agu aboro nagiasangba gu ga Mbori rugute nga ga ranirii, i nambu ga Mbori toro si niingbe fuyo mbatayo, na sangbanaha nga si nakusa yó tii sunge kanga na i kidu na “unga na zereda.” (Rom. 8:5, 6) Wari gu Jay agbia ome ni tipa ka mbu vu gundö? Mbori nafu ome fuko. Ko agumba gupai nga: “Aregbo dunduko mi anaawisigo Ziazia Kekeapai, kini kpari tipa ziazia toro, na kini gbata undo be agu awirina du rogo gu dungurati nga ga aKristano.” Kina gi bangisa apai re rengbe ka undo rani dunduko tipa ani gbia ndikidi ranirii. Ani bingo wai rengbe agi apai re ka undo rani.
ONI NGANA FUGO MBORI
10. Rogo gupai yo nga ka ‘ngana’ ga Mbori rugute nga gine?
10 Papara gu veresi nga ga Yakoba 1:25 nagumba gupai nga: ‘Gu ní nangana gu ziazia rugute nga ga ranirii, ki nye rogo ho i afu maku afu fu ni rogo gani manga sunge.’ Gu pa-Giriki i asaha kurogo pa-Zande nga “nangana,” rogoyo nga ka “dua riise ka bi he.” Ho boro adua rii ní ni kaa ngana he, berani dunduko nadu kuti gu he re. Nirengo, ka ani aida gu rugute nga ga ranirii du na maapai kurii gaani aberã na kpotorani yo, si naida ani naawisigo Ziazia Kekeapai dudunguro na kini di regbo kaa berãkurii gupai ani agedaha.—1 Tim. 4:15.
11, 12. (a) Wai gu Yesu anyakasi gupai nga si naida ani sa rengo ni gaani gene raka? (b) A wa ani nabihe rogo gu kpiapai du kuari re, gini he si aida paranga aboro banda tiyo ti ni?
11 Ti kina gu bangisa regbo re, si naida ani kpatagara kuti manga agu apai Ziazia Kekeapai agumbaha, na ki sa rengo ni gaani gene raka. Kina ngbatunga gupai re Yesu agumbaha ho ko ayani fu agu aboro naidi kuti ko wee: ‘Ka oni nye na gi pai, oni duadu tie ni gimi abawiriki nirengo; oni aína rengo aina, ki ra ni rironi be rengo.’ (Yo. 8:31, 32) Gu fugo mangiyo sunge nani rogo gi ba re nga “aina,” si nakoda padu boro na tambuahe mbiko ‘gupai ini ní he, si na nyanyakipaha funi.’ Rogo gi gene re, ani ‘naino’ rengo wenengai ho ani asaha ni nigaani gene raka. Tifuo gure, ani rengbe arengba tie ka yaa “ga Mbori pai” “namangapai” rogo rani yo. Si nika undo rani tipa ani mangi ariapai rogo asino rani yo tipa wa ka ani ruho ka wirika gu Barani du ngbangbaturũ yo wenengai.—1 Tesa. 2:13.
12 Oni sananga tironi nga, ‘Ya mo boro mi ini rengo? Ya mo mi saha ni gimi gene raka? Watadu ya mo mi kindi na nyemu gu “ranirii” nga ga zegino?’ Gu kura wirina sa nidee agu avunguri nga aKristano asonosi ri kurogo rengo afura tipa gu regbo ri aasona kindi ki yaa: “Ho boro asona ni kina kurogo rengo, si nadu wa ka i ya aregbo dunduko du Yekova kina pati ní. Ono tipa re tigimi, mi aadianga regbo tipa ka inoko te. Mi asoganga agu apai ko asogaha te. Mi aabingo ho nga agu apai mi aamangaha, si aduadu na nyanyakipaha bangiriko te. Na ho pai ani gbia re ni, mi anaakparanga fuko te. Mi anaakido kina kuti tire, nga gupai mi naye ka inoho awere nga si aarunga te, bambiko wiripai ho mi ainihe te.” Si nipa ngbarago tie ka ino gupai nga gi wirina re aima ye ka ino gupai kusa nga gari gene berãpai aarunga te, na ri ki mangi bakere ariapai rogo gari raka yo. Ri atona kaa mangasunge tungusapai ninazakigene.
ZIAZIA TORO RENGBE KA KUSA RONI TII SUNGE KANGA
13. Wai gu ga Mbori ziazia toro aundo ka fu ranirii furani?
13 Rogo 2 Akorindo 3:17, ani nageda gupai nga: “Ho du Toro Gbia ni yo du raniri ni.” Wai gu ziazia toro asa gupai nga ani du na ranirii? Dagba gu kura ahe yo, si nakusa agu asino rogo rani yo si aida boro du nani tipa kadu na ranirii. Agu asino re nga: ‘Nyemuse, na ngbarago, na zereda, na hipai, na mangapase, na weneringise, na du ngangarã, na zera, gbiati rugatise.’ (Gara. 5:22, 23) Zanga agu asino re, gbe gu nga nyemuse, aboro arengbanga kadu na ranirii te. Gupai namanga rogo zegino areme nayugo gupai nga rengo du nga gipai re. Tifuo Pauro tangara agi apapara zuzu toro re, ko agumba gupai nga: “Rugute ho tipa gere wa sa te.” Ginipai ko aaida ka gumbaha? Rugute ho rengbe ka rugusa ga Mbori zuzu toro ti sona te. (Gara. 5:18) Ka ngbatunga rugute nidu ho wa gure, ka sungehe du nga gine? Gupai Yekova aidaha nga ani sonosi agu asino duwa ga Kristo nyeanye kindi na kini yugu agu asino re zanga he du ho naza rani.
14. Wai gu toro nga ga zegino asa agu aboro ni akanga nara fuhe?
14 Agu aboro du kutiibe gi zegino re naberã gupai nga i na ranirii bambiko i nambiisa gu gbegberẽ nyemuapai dunduko du yó nani. (Oni gedi 2 Petero 2:18, 19.) Ono ka pe gu he nga rengo, wiri ranirii ho du beyo te. Aboro zogorago namaa andiko na arugute amaa a kindi tipa kaa kuo we agi aboro re. Pauro ayaa: “Rugute tipa ruru boro te, ono fu abasarugute na airamungu.” (1 Tim. 1:9, 10) Gu kurapai berewe nga i nga akanga fu ingapai, i namanga ‘agu apai ngba ti borose,’ na gu borose re nga kere gbegberẽ bazogo kuriyo. (Ef. 2:1-3) Ngba kura gene, i wakina agu agbiro nati kina boro kurogo nzeme anyege tipa ka sira ra ka gene adunga berewe be agu agbiro re wa ka ami kuru ya. Bambiko i nambu gu gbegberẽ nyemuapai du tiyo si ninungusi yó, si aimanga te i ki da ni akanga fu ingapai.—Yak. 1:14, 15.
RANIRII ROGO GU DUNGURATI NGA GA AKRISTANO
15, 16. Wai gu du pa koda ani tirani na gu dungurati nga ga aKristano na nyanyakipaha, na gini ranirii du ani nani?
15 Ho oni atona kaa ye ni kurogo gu dungurati nga ga aKristano, oni akenga rimoroni ake mbata wa gu aboro naake rimoyo kaa ndu kurogo agu aba ambaro aboro naadungura tiyo kurogoho te, Yekova du naye na oni kurogo dungurati. (Yo. 6:44) Ginipai nasako ko ye na oni? Ya mo ko amangihe wo bambiko gupai nga ko abi roni nigu ruru boro naagunde ti Mbori? Oni rengbe ka karagapai nga, “oó!” Ginipai tie Mbori abihe? Ko abi gupai ku kpotoroni yo nga oni agiasangbako agia na ki idi na gu gako rugapai ko afuhe ngba wene gene. Natona ti gu regbo oni ada nipapara gu dungurati nga ga aKristano, Yekova nangerafuo roni niyugo ko apai furoni rogo Fugoko yo. Ko sa gupai nga ka oni dunga berewe ni akanga fu gu ziree yugopai gbiati sino gbegberẽ atoro nga ga ziree pambori ya, na ko yugu wai furoni si aida oni wiriki asino Kristo. (Oni gedi AEfeso 4:22-24.) Nisangbana gipai re, oni awere na gu momu beroni nga kadu dagba gu bangisa aboro rogo zegino dunduko du nga aboro ‘ranirii.’—Yak. 2:12.
16 Oni makianga gipai re: Ho du oni ni dagba agu aboro nakpinyemu Yekova na kpotoyo yo dunduko, ya mo oni nabaka bangironi? Ho oni afura ni na awirina Bambu Kindo yo, ya mo oni nata biyo na bangironi sa gu kura bangironi kidu kuti gaoni ahe i andu ka dĩ he? Si naamanganga wo te! Oni naabakanga bangironi kandara tooni te. Ono ya mo oni rengbe kadu zanga baka bangirise rogo gu kura aba kia? Wagusa te! Gu ranirii du oni nani awere dagba ga Mbori aboro re, si gbua nga tooni ngbatunga gu ranirii du kumbatayo.
GU RANIRII “NGA GA AWIRI MBORI”
17. Wai pa ‘yugo yó awiri Mbori’ nika undo rikaaboro i du na ranirii?
17 Ho Pauro aafura ni tipa gu ranirii Yekova nayuguhe tipa gako amoyambu kumbatayo, ko ayaa: “Bambiko ũzegino nangera kakaka nisungudi yugo awiri Mbori.” Ko agumba gupai berewe nga: “I batasi ũzegino tigaha a be du ni ga zirã kanga sa kura gu taarimo nga ga awiri Mbori.” (Rom. 8:19-21) Gu “ũzegino” furayo tipaha ane naru kuba gu rikaaboro du na maabangirise ka raka auru kpotosende ane, nga aguyo nika gbia undo be pa “yugo” yó agu awiri Mbori du nimbedimbediyo nitoro. Gu yugo yó re nika tona ho i nika zingisa agi “awiri” Mbori re ni ku ngbangbaturũ yo tipa i mangisunge na Yesu ka giriso kpotosende be gbegberẽ apai na ki banda “bakere rimbasa aboro” kurogo vovo zegino.—Yugo. 7:9, 14.
18. Wai gu ranirii nika maapai fu ruru aboro, na gini ngbatunga ranirii nika ye fuyo niyangaraha?
18 Tifuo gure, agu aboro nika bata nika gbia vovo ranirii. I nika gbia ranirii be gu maapai kurii nga ga Satana na gako adaimona. (Yugo. 20:1-3) Nairiwo gu ongoda gipai re nika ye nani! Tona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, agu abakindo na aboromotumo du bangeyo nga 144,000 re nika mangasunge na motumo tumorii tipa ka ye na amaku fu rikaaboro daho ingapai gbiati zangarengba nika nyasa ni dunduko kusayo. (Yugo. 5:9, 10) Tifuo i asadi ga aboro idapase, ruru aboro nika gbia gu ndikidi ranirii niyangaraha nga gu Yekova aida i du nani, nga gu ranirii nga ga “gu taarimo nga ga awiri Mbori.” Oni berẽnga kurii gipai re! Oni asotanga asota berewe tipa ka manga gupai du niruruhe bangiri Mbori te, bambiko kpotoroni naabaha nikadu nirengberengbehe na oni ki rengbe ka wirika asino Yekova wenengai.
19. Ginipai si aida ani nimangihe amanga kindi areme tipa ka nye ngba gu gene nandu sa ndikidi ranirii?
19 Ya mo oni naida kadu na gu ranirii nga ga “gu taarimo nga ga awiri Mbori”? Ka si du nga oni naidaha aida, oni mbu gu ‘ziazia rugute nga ga ranirii’ si du na maapai kurii gaoni aberãpai gbiati kpotoroni yo. Oni wisigi Ziazia Kekeapai wenengai na dedede. Oni sa rengo ni gaoni gene raka. Ono kpari tipa ziazia toro. Oni gbia undo be gu dungurati nga ga aKristano na kini ri gu riahe nga ga toro Yekova afuhe wenengai. Na ka oni mbunga Satana ko nangi roni wa gu ko anangi Eva ki gumba gupai furi nga agu arugute nga ga Yekova, si naká aká na boro ti manga ní gani apai ya. Zanga kapa, Bakitingbanga nga gu boro du na bakere birĩ. Ono a wa ani nika bihe rogo gu kekeapai naye fuo gere, si aidanga Satana ‘di berani wa gu sa te, bambiko zingo ina gako bawagi ti rani te.’—2 Kor. 2:11.
[Pictures on page 14]
Ya mo mi kindi na nyemu gu “ranirii” nga ga zegino?
[Pictures on page 14]
Ya mo mi sa rengo ni gimi gene raka?