Oni Niruru Roni Rogo Apai Dunduko?
“Gu boro du niruru ni rogo gupai du nitoonihe, ni niruru ni a rogo gupai du nibakerehe.”—RUKA 16:10, NW.
1. Gine nga gene sa dagba agu akuraha du Yekova rogoho niruru ko?
ONI akparianga gupai ninaamanga kirimongua sande wa uru naandu? Oni ngere, bakio gu kirimongua re naʹariatihe aʹaria na si kini gbisi agbisa a! Dedede, agu asadatise nga ga aboro gbiati gayo akidohe, si nasakatihe asaka wa kina kirimo ngua. Ono tipa Yekova tigako, ko aʹarianga asinoko wa regbo aandu te. Wa gu bawiriki nangia Yakoba aafura tipa ko ni “Bafu aimarago,” ko aya tipa ko wee, ko nigu boro “adu nga na satise ti ko ya, na kirima satise a ya.” (Yakoba 1:17) Yekova aʹarianga asinoko te, sidu ani rengbe arengba ka kido kutiko rogo apai dunduko, na zavura rogo gu wiri afutufutuhe a. Ko nga “gu Mbori nga ga ruru mangaapai.”—Pa Fu Rugute ni Ue he 32:4, NW.
2. (a) Tipagine si aida ti ni ani wisigi tirani ka bihe singia ani niruru rani? (b) Gini asanahe du tipa padu boro niruru ni ani ka wisigoho?
2 Wai Mbori abi gu giasangbaa watadu gu du niruruse nga ga airisiko? Ko nabihe kina ngba gu bangisa gene Davide abihe ngbaha nga guko naya tipaha wee: “Mi amaa bangire ti agu aboro du yososo [“ti agu aboro du niruru yo,” NW ] rogo ringara, ani nisungu na yo; gu ni nata ngba nzunzu gene, ni nikamanga pa re.” (Atambuahe 101:6) Ii, Yekova na ngbarago tiko mbiko gu ruru sino nga ga gako amoyambu. Si aruaru wa gu mokedi nangia Pauro akepai ki yaa: “Gu pai i nakpi nyemu he ti abaringbisipai nga, boro du ni irarengo [watadu niruru ni].” (1 AKorindo 4:2) Gine padu boro niruru ni akodaha? Rogo gini apai rogo raka si aida ani du niruru rani? Gine nga agu amaku naye fu boro tipa “[ta ni] ngba nzunzu gene”?
Gupai Padu Boro Niruru Ni Akodaha
3. Gine nayugoho singia ani niruru rani?
3 AEbere 3:5 nayaa: “Mose adu ni irarengo . . . moyambu” watadu niruru ko. Gine nasa gu nebi nangia Mose ko du niruru ko? Rogo sunge mbakada bamburokoo nga ga irisombori na ki darihe kuari, “[Mose] amangi he kuti agu apai dunduko Yekova arugu ko na ni.” (Gate 40:16) Ni airisi Yekova, ani nayugo gaani ruru sino rogo mangasunge fuko nigiasangbaa. Si nakoda gupai nirengo nga ani kakuti Yekova niruru rani baraho du ani ni rogo kere asada. Ono tie, anga padu ani na diabese rogo mangapai kuti kikindigi aʹasada nigu yangarapai nayugo padu ani niruru rani te. Yesu ayaa: “Gu boro du niruru ni rogo gupai du nitoonihe, ni niruru ni a rogo gupai du nibakerehe, na gu boro adunga niruru ni rogo gupai du nitoonihe ya, anga ni a niruru ni rogo gupai du nibakerehe te.” (Ruka 16:10, NW ) Si naida ani nye kindi nikina ruru rani zavura rogo agu apai nawira wa si nirukutuhe vurũ.
4, 5. Gine padu ani niruru rani rogo “gupai du nitoonihe” ayugoho?
4 Padu ani na giasangbaa rogo aʹuru nibasasa rogo “gupai du nitoonihe” ninyanyakipa pai tipa anduhe ue. Bambatapai nga, si nayugopa wai ani aberã tipa ga Yekova bakere pagbia. Ani berẽnga pa gu asada nangia ga kakuti manga rurupai i afuhe fu gu bambata aboro ue nangia Adamu na Eva. Si angianga kpakarakpakara arugute wagu tooni te. Baraho Mbori aidihe ni fu Adamu na Eva i naari ngbatunga rindi angua dunduko Ati Edene yo, ko azahe ti rindi ngua gbua sa, nangia “ngua ina wenepai na gbegberẽpai.” (Bambata Pai 2:16, 17) Padu yo niruru yo rogo irisa gu taata arugute re ka yugu gupai nga, gu bambata arogotise ue re angia agu aboro naasongoda ga Yekova zogarago. Pa irisa ani ga Yekova arugute areme rogo agu apai nga ga raka na aʹuru nibasasa nayugo gupai nga, ani nasongoda ga Yekova bakere pagbia.
5 Uepai nga, gaani sino mangaapai rogo “gupai du nitoonihe,” si namangapai amanga tipa gupai ani amangaha nibipa “gupai du nibakerehe,” nga ho ani agbiatirani ni na bakere asada rogo raka. Nibi gipai re, ani kparianga gupai namangi Daniere gbiati ruru abadiangbako biata nangia aEbere, nangia Ananya, Misaere, na Azaraya. I adi yo ki ga naayo ku Babera yo nangia gu ringara nangianga gayo ya rogo 617 M.B.K. Baraho i aduni kindi ni agude, gbe nga sosono agude, i abi tiyo ngbangaa kua Bakindo Nebukadenesara yo. Rogo gu ba re, bakindo ‘aasiapa bete riahe fuyo na aʹuru dagba gu wene ariahe bakindo anaari, na gu imekakue nga gu ko anaambiraha. Ki zinahe i nisonosi yo tipa agarã biata, ti digida agu agarã re i ki rengbe ka ru ku barabangiri bakindo.’—Daniere 1:3-5.
6. Gini asada aDaniere na abadiangbako biata nangia aEbere agbiatiyo nani ngbangaa kua bakindo yo Babera yo?
6 Ono tie, agi ariahe nangia ga bakindo aBabero re aye na kina kpakarakpakarapai fu gi paranga aEbere nadu biama re. Si nawiraha nga, agu ariahe ga Mose aNdiko azahe ti ni avura du dagba gu wene ariahe nangia ga bakindo re. (Pa Fu Rugute ni Ue he 14:3-20) Si avura du nga i anaatogosanga kure agu anyaa wenengai i anayera gora yo te, naapa ri boro ngbatunga agu apasio re ka sa ni ni kuo ga Mbori aNdiko. (Pa Fu Rugute ni Ue he 12:23-25) Si rengbe kadu a nga i anaagama gu riahe re agama mbata fu kpiaahe, nangia gu sino mangaapai narengbe ti aboro Babera i anaamangaha mbata fu ri yo riahe.
7. Gine pa ga Daniere giasangbaa gbiati ga abadiangbako ayuguhe?
7 Zanga kapa, pa gino riahe angianga nyanyakipa pai bangiri agu aborokporo nangia ga bakindo aBabero yo te. Ono tie, Daniere gbiati agu abadiangbako nadu biata aima diaberã ngbaduyo yo ka zanga birikosi tiyo niri yo gu riahe ga Mbori Ndiko aima zahe ti rihe fu aYisaraere. Si angia gupai nadu tipa ka yo kuti gayo ruru mangapai fu Mbori gbiati gayo ruru sino. Si ki ta du were, i kini mo ka sanahe tipa gu riahe nangia kina akpepasio gbiati ime, na i ki idi paha fuyo. (Daniere 1:9-14) Tipa kura aboro areme, gupai agu aparanga biama re amangihe, si rengbe ka wira gupai bangiriyo anyakanga paha ya. Ono tie, pa irisa yo sangba Mbori ayugu gu ba i adu rogoho nibipa gu ngbangaa du tipa ga Yekova bakere pagbia.
8. (a) Gini kere asada tipa padu boro niruru ni aEbere biata agbiatiyo nani? (b) Gine nangia sangbana gu asada re, na gine si ayugoho?
8 Pa yugo aDaniere gbiati agu abadiangbako nadu biata tiyo niruru aboro rogo gupai nawiri wa paha anyakanga te, ambakadi yo i rẽ na gu bakere asada naye gizo. Ani nahõpai beroni, oni zara gu buku nga ga Ziazia kekeapai nga Daniere ti kapita 3, na ki gedipa wai agu aEbere biata re agbiatiyo na kpio tipa ká yo ka iriso gu kpiahe rogo dahabu Bakindo Nebukadenesara aduaha. Ho i ayeni naayo ku barabangiri bakindo, i atakipande gupai i adiberã ka mangaha naa kido ki yaa: “Ka si du wo, gaani Mbori nga gu ko ani namanga pa ko, ko rengbe ka batasa rani be gu we nagbi ni ngariangaria ha; Ako bakindo, ko abatasa rani abatasa be ro. Ono ka si adu nga wo ya, Ako bakindo, mo ini he, ya ani amanga nga pa gamo ambori watadu uda gu kpiahe du ni dahabu mo adua ha a te.” (Daniere 3:17, 18) Ya mo Yekova abatasi yo? Agu abanzengere nabafu gu paranga akumba re ku gbigiwi yo aima kpiko, ono gu ruru aEbere nadu biata re akuru yo nikina ungayo, ka kandara kina kpotoyo abugubanga be faa we-gbigiwi ya! Gu gayo kpiapai nga ga ruru sino i asigiraha mbata fu gu regbo re aundo yo i nye niruru yo ti gu kere regbo asada re. Ya mo gipai re ayugonga nyakapa du ani niruru rani rogo rukutu apai tee?
Padu Boro Niruru Ni Nibipa gu “Ũkumuko Nga Gbegbere He”
9. Gine nga rogo gu ga Yesu afugo yo du nikekehe rogo Ruka 16:10?
9 Mbata fu Yesu gumba gu bangua rugute du tipa gu boro du niruru ni rogo gupai du nitoonihe, ya ni a niruru ni rogo gupai du nibakerehe, ko arugu agu aboro naadegatuyo kutiko ki yaa: “Oni sá aboro ni abadiaroni ni gu ũkumuko nga gbegbere he; ya ho si ka paya ni, i adía roni ku gume rogo gayo nyenye rago.” Ko azungudi gu fugo nadu tipa du boro niruru ni rogo rukutu apai ti rii gupai re. Fuo gure, Yesu ki yaa: “Ka oni amanga nga wenengai na gbegbere ũkumuko ya, da nikafu ndikidi ũkumuko fu roni oni banda ha? . . . A nga zogo sa ka ra fu abaira ue te; bambiko watadu ni asoga gu ni, ki nikpi nyemu gu ni; na ni aka kuti gu ni, ki payasi pa gu ni. Ka oni ra nga fu Mbori nira fu ũkumuko a te.”—Ruka 16:9-13.
10. Wai rengbe ani ka yugo gupai nga, ani niruru rani rogo gaani mangasunge na “gbegbere ũkumuko”?
10 Ringbisihe kuti tiiworo gu fugo re, bambata mangasunge na agu afugo Yesu du rogo Ruka 16:10, si tipa “gbegbere ũkumuko,” nga agu aũzegino du berani. I naya tipaha wee si nigbegberehe mbiko ũkumuko, gbe gu nga marã, si tii agu arugute nga ga aboro-ingapai. Kurii gure, nyemu gbia kumuko rengbe ka ndu na boro sa iraira mangaapai. Ani nayugo gupai nga ani na ruru sino nimanga ani pai rogo tatamana wa ani amangasunge na agu aũzegino du berani. Kuba gupai nga ani mangisunge nani nigbangbati tipa kina agu apai du tipa tirani, ani naida ka mangasunge nani ka turuso agu apai nga ga Kindo na ka undo agu aboro du rogo azingo. Nidu ani niruru rani ngba gi gene re, gure nga ani nazio bakure na Yekova Mbori gbiati Yesu Kristo, nga agu aboro duna “nyenye rago” beyo tipa raka. I adia rani kurogo agi aba re, kini fu nyenye unga fu rani, singia ngbangbaturũ yo watadu rogo Paradiso auru kpotosende.
11. Tipagine si aidanga ti ni ani he sakarogopai yo fu airakporo ya ani narogoda agamahe arogoda be aboro tipa si songodi gu sunge aDezire Yekova amangaha rogo zegino dunduko ya?
11 Ani wisiginga pa guhe a ani afuhe fu agu aboro ani afuka aZiazia Kekeapai fuyo watadu agu abuku du mburuhe rii Ziazia Kekeapai ho ani atakapande gu pangbangaa nga ga Kindo ni na kini sakirogo gupai fuyo nga ani naadia agamahe adia be aboro tipa ka songoda gu sunge nani ga Yekova aboro amangaha rogo zegino dunduko. Ya mo anga mamu du ani afuhe fuyo tipa i mangisunge nitatamana na gayo aũzegino tee? Wa vura duhe nga bambata mangimangi sangba Ruka 16:10 tipa mangasunge na aũzegino, gu bangua arugute gumba yo ho rogoho, si a tipa kura apai rogo raka.
Manga Rurupai Ninyanyakipa Pai Nirengo
12, 13. Rogo gini aba rengbe ani ka yugo gupai nga ani niruru rani?
12 Gu mokedi nangia Pauro akepai ki yaa: “Ani na wene sangba kpoto yo, nikpi nyemu ka sunga na rurupai rogo apai dunduko.” (AEbere 13:18) Nirengo, “apai dunduko” nakoda agu apai nabipa mangasunge na marã. Ani natumo gaani abape gbiati amarã-ngbeti zanga keesa na zanga biriki. Tipagine ani amangaha ti ni? Ani namangaha wo tipa gaani sangbakpotoyo ono bakere gbe mbiko gaani nyemuse tipa Mbori na niirisa gako arugute. (ARomo 13:5, 6) Ginipai ani amangaha ho ani abi guhe ni ti sande angianga gaani ya? Ani nagbata gene ka karagaha fu ndikidi iraha. Nangbaa gu dezirepai si aye nani ho ani asakarogopai ni tipa ndu gupai sa rani ani karaga ga gu boro he re!
13 Padu ani niruru rani na ni aperengo rogo apai dunduko naida ani du a wo ba gaani asunge yo. Padu ani niruru rani tingba gaani asunge nagbeberã aboro kuti ngbatunga gu Mbori ani amangasunge kubako. Ani ‘adĩnga’ regbo nimanga ani nyomoro tingba sunge te. Kuba gure, ani namangasunge nyanyakii si kidu wa ani namangaha fu Yekova. (AEfeso 4:28; AKorosaio 3:23) Rogo kura ringara sa Putu yo, i bihe wa sa dagba biata nga ga bange agu aboro nasana munganga ko fu regbo fuyo nga ga kaza tipa i ndu ka ongoda, nigu mangaapai nga ga biriki. Ndikidi ga Mbori amoyambu agumbanga ziree tipa i zaki yo ti sunge te. Ti kura aregbo, airasunge naatumbapa aDezire Yekova kuari kurogo gu basunge kiipaha mbiko i bi gupai nga aDezire Yekova nga aperengo na ningangara abamangisunge.—Asanza 10:4.
Padu Ani Niruru Rani Tingba Gaani Sunge Tungusapai Nga ga AKristano
14, 15. Gine nga bete agu agene rengbe ani ngbaha ka yugo gupai nani nga ani niruru rani tingba gu sunge tungusapai nga ga aKristano?
14 Wai ani ayugo gupai nga ani niruru rani tingba gaani sunge nga ga tungusapai i afuhe fu rani? Ziazia Kekeapai nayaa: “Ani tumo ni motumo tambuahe fu Mbori rogo ko yo dedede, gu zuzuhe nga ga ngbarani nakusa pa rimoko.” (AEbere 13:15) Gu bangua gene rengbe ani ngbaha ka yugo gupai nga ani niruru rani rogo sunge tungusapai, si nga kaa mangaha dedede. Tipagine rengbe ani ka mbu diwi ti ni sa u susi zanga manga ani dezirepai tipa Yekova? Pa manga ani sunge tungusapai dedede a naundo rani ani mbakadi gaani abirĩ rogo tungusaha gbiati ngbanyaaha.
15 Gu kura gene rengbe ani ngbaha ka yugo gupai nani nga ani niruru rani rogo sunge tungusapai, si nga ka manga agu aberã i afuhe fu rani rogo Ngbaõbambu Sinziri na rogo Gaani Sunge Nga ga Kindo. Ho ani nimbakadi tirani ni na ki mangisunge na agu aberã i nifuhe watadu agu akuraha daada, ya mo ani naabinga gupai nga gaani sunge tungusapai nidu na fuöho ti ni tee? Ho ani nigbia gu boro ni yugu nyemu gu pangbangaa nga ga Kindo, ya mo ani nikaraga tirani zanga keesa fuo gu boro re ka zugosi gu nyemu rengo du tini re? Na ginipai tigaha tipa gu wisigo Ziazia Kekeapai na boro kporo ka ani tonaha na gu boro duna nyemu rengo tini? Ya mo ani niruru rani rogo nungusa wisigo Ziazia Kekeapai naayo dedede? Pa yugo ani tirani niruru aboro tingba sunge tungusapai rengbe ka ndu na ani sa unga gbiati agu aboro nadegatuyo kuti rani.—1 Timoteo 4:15, 16.
Kparatise Kusayo ti Zegino
16, 17. Rogo gini agene rengbe ani ka yugo gupai nga ani nikparakpara rani kusayo ti zegino?
16 Ho Yesu aakparakpee ni fu Mbori, ko aya tipa apefuo ko wee: “Mi fu ga pai fu yo; aboro zegino asogo yo asoga, bambiko aboro zegino nga yo te, wa kina re adu nga ni boro zegino ya. Mi akpara nga foro mo rogo yo aroga zegino te, ono mo ka aka kuti yo ti gbegberẽ ko. Aboro zegino nga yo te, wa kina re adu nga ni boro zegino ya.” (Yoane 17:14-16) Si rengbe arengba kadu nga ani aima diaberã ka kpara tirani kusayo ti gu kikindigi apai nga ga zegino, ngbatunga gu duwa kparatise kusayo ti agu apai nga ga birĩ zogarago, agu aʹuru-ongoda nga ga pambori na ti sino atitase, na ti meteka a. Ono tie, ginipai tipa rukutu apai tigaha? Ya mo si rengbe kadu nga, nizanga ruga ani tirani nani, gu mangimangiapai nga ga zegino ima mera fuo rani? Nikpiapai, ka ani adunga na rubangirise ya, gaani sino vodatise rengbe taata ka zanga irisa, nigu vodatise adanga tipa rani ya! Padu ani niruru rani naida ani duna “zee gbiati ruru berã” nibipa vodatise na mbakadarii. (1 Timoteo 2:9, 10, NW ) Ii, “ka ani fú nga ũkota rogo gu pai yo wa sa ya, ya ka i dingisa nga pai ti gaani mangaapai ya; ono rogo apai yo dunduko ani nimbakadi rimorani, wa amangipa Mbori.”—2 AKorindo 6:3, 4.
17 Mbiko wadu ani na nyemu ka fu irisa fu Yekova, ani navoda tirani rogo irisa tipa gu gaani adunguratise nga ga dungurati. Kina gu bangisapai re a ani naamangaha ho ani andu ni kupati gaani kikindigi adunguratise yo. Si naida gaani vodatise du niwenehe na bangera rani kidu wenengai bangiri aboro. Si namangasunge nidezirepai fu agu aboro nakparia rani. Zavura kina amaraika a, i nakparia gaani mangaapai akparia, a wa i amangihe tipa Pauro gbiati akurako aKristano. (1 AKorindo 4:9) Nirengo, si naida ani naavoda tirani wenengai ti aregbo dunduko. Tipa kura aboro, i nabi padu yo niruru yo rogo vodatise ni gupai anyakanga paha ya, ono Mbori nabihe tigako na nyanyakipaha.
Amaku Tipa Padu Boro Niruru Ni
18, 19. Gini amaku naye fu boro tipa du ni niruru ni?
18 I nafura tipa ndikidi aKristano ya i “wa wene babanda gu dungu agamahe nga ga Mbori.” Fuo du apai tipa yo wa gure, i ‘namangapai mbiko gu ome Mbori afuhe.’ (1 Petero 4:10, 11) Kurii gure, wa duhe nga ani nga ababanda ahe, anga agu ahe fu yo ho fu rani ani bandaha re gaani ngaha te, nga takapande ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya, kodihe na sunge tungusapai. Wa ani ayugo tirani niwene ababanda ahe, ani nakido kuti gu ome Mbori afuhe, nga “gu bakere tandu susi ye be Mbori, be rani te.” (2 AKorindo 4:7) Nangbaa gu yugopai ani agbiaha tipa ka nyakasa rani tipa agu aʹasada ka ye kumbatayo!
19 Bake apapara Atambuahe abibia ki yaa: “Ako, oni kpi nyemu Yekova, oni dunduko nga gako ziazia aboro! Yekova nabanda yososo aidipase.” (Atambuahe 31:23) Ani dinga berã ka yugo tirani niruru aboro, kidu naa kido zanga kapa ya, Yekova nga “Batasi aboro dũ, ki susi fu agu yo idi pa ko.”—1 Timoteo 4:10.
Oni Natingidaha?
• Tipagine si aida ti ni ani du niruru rani “rogo gupai du nitoonihe”?
• Wai rengbe ani ka yugo tirani niruru aboro
nibipa agu apai nga ga mosoro na gu du tipa asunge-marã?
tingba sunge tungusapai?
rogo kparatise kusayo ti agu apai nga ga zegino?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 13]
Padu boro niruru ni rogo gupai du nitoonihe, nasa gupai a nga ni du niruru ni rogo gupai du nibakerehe
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
‘Ani namangapai niruru rani rogo apai dunduko’
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Wene gene sa dagba agu akuraha tipa ani du niruru rani nga ka mbakada tirani wenengai tipa sunge tungusapai
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 17]
Ani naavodatirani na agu arokoo nga ga zee na kini mbakadi rirani niwenehe