Ababiapai Tipa ka Ngerafuo Avusende

TI REGBO ga Yesu tungusapai auru kpotosende ane, ko angia “wene babanda akandoro.” (Yo. 10:11) Fuo ko bi gu rimbasa aboro naapeka ko, “nungayo ki mangi ko, bambiko i arungo, ki nigbandaka, wa kina agu akandoro adu nga na babandara ti ra ya.” (Mt. 9:36) Petero na gu kura amokedi aima bi gi nunga nga ga nyemuse naadu ti Yesu re. Nairiwo wai Yesu adu kia ti gu gbegberẽ ababanda akandoro nangia ga aYisaraere yo re, nga aguyo naaberãnga pa akandoro ya ami ki gbandaka na kini koba be gomoro nga ga toro! (Yeze. 34:7, 8) Gu ga Yesu wene kpiapai nangia ga yugopai fu akandoro na ki ningerefuo ra, zavura gu nga fu kina boro unga ko tipa ra, si aima yugopai fu amokedi tipa wai ka undo agu aboro du na idapase i karagatiyo fuo Yekova, ‘nga Babanda mbisimorani, na nga gaani Barumbatayo.’​—1 Pet. 2:25.

² Ho Yesu aafura ni fu Petero ti kura regbo, ko anyakasipa wai nyakipa riga akandoro na kini ngerefuo ra. (Yo. 21:15-17) Zanga kapa, gipai re aima zio ngbadu Petero yo si ki sako ko rugu abaakumba rogo gu dungurati nangia ga aKristano rogo bambata sa kama agarã nga: “Oni mbú ti ga Mbori rimbasa akandoro du dagba roni, nimangi sunge barumbatayo, mbiko du oni ni zizi roni kuti ni te, ono ni nyemuhe fu Mbori; tipa gbegberẽ ũkumuko a te, ono ni idapaha kpotoroni yo. Ka oni dú nga ni abazogo agu yo i aasia payo fu roni ya, ono oni dú ni kpiahe fu rimbasa akandoro.” (1 Pet. 5:1-3) Agu afugo Petero re nabi abaakumba abi rogo dungurati areme. Ni wirika ga Yesu kpiapai, abaakumba namangasunge na nyemuhe tipa kadu ni wene kpiapai fu akandoro, kaa ngbembatayo tingba ga Yekova sunge.​—Eb. 13:7.

³ Si naida ani du na tambuahe tipa agu ababiapai ziazia toro nasia yo ku rogo dungurati. Agu aundo ani agbiaha ti ngera yo fuo rani ima kio. Ni kpiapai, ababiapai nafu ngarasaro na kini moiberã yo fuo agu aboro du rogo dungurati ni basasa. Rogo aposo ni basasa, i nangbembatayo rogo agu adunguratise nga ga dungurati, ka riga aboro rogo idapase yo. (Rom. 12:8) Gu ome i amangaha tipa ka banda avusende be gbegberẽ aboro, si nasarani ani du ni bandabanda rani. (Yes. 32:2; Tito 1:9-11) Wai i angbembatayo na sunge tungusapai nangarasa rani ani tungusi wene pangbanga kakaka na adiwi dunduko. (Eb. 13:15-17) Vuru be agu “agamahe [du] rogo aboro yo” re, Yekova ima fu gu undo du tipa ka sonosa dungurati.​—Ef. 4:8, 11, 12, NW.

GUPAI BAIBIRI AIDAHA TIPA BORO RẼ KA MANGA SUNGE ABAAKUMBA

⁴ Tipa gupai nga i ngerefuo dungurati ngba wene gene, agu akumba i nasia yo ni ababiapai du wa ka i rẽ ringbisihe kuti Fugo Mbori. Ani arengbanga ka ya ziazia toro sia yo te ka si du nga i arẽnga kuti agu apai du rogo Baibiri yo te. (Amo. 20:28) Nirengo, agu apai Ziazia Kekeapai aidaha tipa boro rẽ ni gu Kristano nga babiapai ima nge, mbiko gu sunge re nga taatapa sunge gbua te. Ono anga gure ayugongo gupai nga agu aKristano nga akumba du na nyemu Yekova na naida ko mangisunge na yo, i arengbanga ka manga agu apai re ya te te. Si naida aboro dunduko bihe abi nga ababiapai namangapai amanga kuti agu arugute du rogo Baibiri rogo gayo raka na aˈuru dunduko.

⁵ Gu mokedi nangia Pauro aima tangara bete agu apai Ziazia Kekeapai aidaha tipa ababiapai rogo gako waraga yo fu Timoteo na Tito. Rogo 1 Timoteo 3:1-7, ani nageda gupai yo nga: “Gi pai re rengo nga ha, ka kumba gbata sunge babipai ni nakpi nyemu wene sunge. Were babipai ka du ni zanga pai ti rimoni, ni kumba ku de sa, nizogo tini na zera, ni bayee ni, nike na ina pai fu boro, rengbe na yugo pai. Ka ni akpika nga pai mbiko buda ya, adu nga ni bataboro ya; ono ni wene ringini, ka ni adu nga ni irasakapai, ni iranyemumarã ya; nga gu ni nazoga kpuni tigani wenengai, nizogo awirini ni zera. Ka kumba aina nga pa zoga kpuko ya, ko awira pa banda ga Mbori kanisa wai? [Ka ko dunga] ni paranga [ya], enda ka kiisa ko ko ti rogo ga bakitingbanga ngbanga. Dezireko ki du ni wene he bangiri agu yo du zegi yo a; ko ka ti rogo ga bakitingbanga gbarasa rimo na gbina.”

⁶ Pauro akepai fu Tito nga: “Mbiko gi pai re mi ahe ro Kurete yo, ya mo mbakadi agu pai nakpa, ki moi abaakumba rogo akanisa rogo abaakporo yo dũ, a wa mi aasia pa ha foro. Si rengbe bakumba zanga pai ti rimoni, nga kumba ku bangisa de, du na awirini ni aidipase, [amanganga] gbarakagbaraka pai na ruguzuruguzu he a ya. Bambiko babipai ka zanga pai ti rimoni wa du ni ni ga Mbori babandarago; ka ni du nga na nyakari ya, aipo nga ka zinga ya, akpika nga pai mbiko buda ya, adu nga ni bataboro ya, aura nga tipa marã ya. Ono ni du ni weneringi ni, nikpi nyemu agu aboro ngba angba, ni irarugatise, ni ruru ni, ziazia, ni iraruga gu nyemuhe du kpoto yo; nika kuti [gupai nga rengo] pai du ku sangba [gupai ni ayugoho], ya ni rengbe ka zungadi boro ni ruru yugopai ki niyugu gopai fu agu yo nati kangu.”​—Tito 1:5-9.

⁷ Wa vura duhe nga agu apai Ziazia Kekeapai aidaha be ababiapai ima rengba ka du ni iˈiriwoho, si aidanga gunde zi agu aKristano nga akumba i bihe nga i arẽnga na ni ya te. Ho i ayugo gu wene asino ni si aida ababiapai du na ni, i nangarasa kura aboro rogo dungurati i mangi kinawo a. Pauro akepai nga, gu ngbatunga “agamahe rogo aboro yo NW,” re i fuhe “sa du ga Mbori aboro nzunzu, sa gu sunge nga mangaapai, sa sonosa boro Kristo; dati kina da ani ti gu du sa nga ga idapase, na ga ina Wiri Mbori, sa du ni bakumba, sa rengba na sona gu hibepai nga ga Kristo.”​—Ef. 4:8, 12, 13.

⁸ Si aidanga ababiapai du nga rukutu aparanga watadu vovo aidipase te. Kuba gure, si naida i du ni agu aboro niima du na inohe rogo gu raka nga ga aKristano, na wene inohe rogo Baibiri yo, dudunguro giarogo Ziazia Kekeapai, gbiati ndikidi nyemuse tipa dungurati. I nga aboro wingbaduse, i agundenga ka ruga agu aboro mangi gbegberẽpai te, rogo gi gine re kini banda akandoro be agu aboro rengbe ka gbarasa ra. (Yes. 32:2) Ababiapai nga agu aboro dungurati naabaha abiyo ni agu aboro naima nyaka rogo toro yo, na naberãpa ga Mbori akandoro nyanyaki.

⁹ Agu awirina rẽ tipa i sia yo ni ababiapai nayugoho rogo gayo raka yo nga i na tatamana. Kangia rogotise nga ni, ní namanga ome ka raka ringbisihe kuti agu arugute nga ga rogatise du tipa aKristano, nga du ni kumbakudee sa na ni zogo gani aborokporo ni zera. Ka babiapai du na awirini ni aidipase nga aguyo nagiasangba nyanyaki gbe na aamanganga gbarakagbaraka apai na ruguzuruguzu he ya, zanga kapa, dungurati ima rengba ka ye fuoni tipa arugute nibipa agu apai nabipa aborokporo. Babiapai a berewe nga gu boro zanga pai ti rimoni na boro ho nakitangbanga ni a te na ni na wene rimoni ti ni zavura ngba agu aboro du zegiyo. Si aidanga pai du ho nga gu i nika kitangbanga ni ti ni nga gani mangapai angbanga ya te te, mbiko si rengbe ka gbarasarimo dungurati. Si aidanga ni du nga gu boro gbia rugute nga ga zahe tipa manga gbegberẽpai barambeda te. Agu aboro du rogo dungurati nawirika gani wene kpiapai na i na ngbarago tipa ka mbu ni ningbembatayo fuyo rogo agu apai nga ga toro.​—1 Kor. 11:1; 16:15, 16.

¹⁰ Ngbatunga agu akumba du wa gure ima rẽ tipa ka ngerafuo gu dungurati nga ga aKristano kina wai agu abaakumba nangia ga aYisaraere yo i aya tipa yo wẽ i angia “airatatamana du na rugatinapai.” (Pa Rug. 1:13) Agu aKristano nga abaakumba i nga kina aboro ingapai, ono aboro nabiyo rogo dungurati na gayo dagbarago niruru aboro na ni agu akumba nagunde ti Mbori nga aguyo niima yugoho rogo gayo raka yo tipa gbanga regbo nga i naraka ringbisihe kuti gu bangua arugute nga ga Baibiri. Padu yo niruru yo nasa gupai nga i du na ranirii nga ga fugo rogo dungurati.​—Rom. 3:23.

¹¹ Agu akumba narẽ na sunge ababiapai gayo mangaapai afunga rii ome ho i amangapai ni na kura aboro te. I nga agu aboro nakonga kuti gupai nga aboro mangi kina gayo pai te. Kuba gure, gayo gene raka nayugo ho nga i na zatise. I namangapai rengbearengba rogo apai wa riahe, mbirahe, ngimbaro, agu apai nafu ngbarago, gbiati zambuatise. I nambira buda rengbearengba angianga ka futiyo sa bakere mbiraha watadu kada ni akpibuda ya. Gu boro buda niima rimo kuri ni yo, ni berewe na zatise te na ni arengbanga ka ngerafuo agu apai nga ga toro nabipa dungurati te.

¹² Tipa kumba rẽ ka ngerafuo agu apai nabipa dungurati si naida ni du ni gu boro amanganga apai bau ya. Gani wene sino mangaapai ni yuguyuguhe kina wai du bibi ni, kpuni, gbiati agu apai ni amangaha na aˈuru dunduko. Gu boro du wa gure ni agbisigongo ba apai te; ni nabi gupai si aida ni mangihe na ki mangihe kina wai si aidaha. Ni nakakuti ga Mbori bangua arengo.

¹³ Si naida babiapai du ni gu boro du ni wene ringini watadu du na ruru berã. Si naida ni du ni gu boro rengbearengba ka mangasunge kina sa na akurani abaakumba na kini gi tiní agia na yo. Si naida ni du na ruru bipai tipa tini, angianga kaa ida kura aboro mangipai kisusi wai si aidaha ya. Nidu babiapai ni gu boro du na ruru berã, ni anyakasanga kina pa gani aberãpai te, na ni abingoho nga kina gani abipai ru ti ga akurani abaakumba te. Kura aboro ima rengba kadu na agu asino gbiati tandu mangapai adunga tiní ya. Bakumba nayugoho nga ni na ruru berã ho ni amaa mburu gani adiaberã ni rii Ziazia Kekeapai na kini asadi ka wirika ga Yesu Kristo kpiapai. (Frp. 2:2-8) Si aidanga bakumba du ni bataaboro watadu boro papaya te ono ko du na irisa koyo du kura aboro ni, kini biyo nga i kiipa yo ti ko. Si aidanga ko du nga boro nyakarii te, kaa bihe dedede nga ko ini mangapai kisusi watadu du na wene berãpai te. Si aidanga ko nizingi ni ipo te, ono ko nimangi apai na kura aboro na zerangbaduse.

¹⁴ Nirengo, gu boro rẽ tipa ka mangasunge rogo dungurati ni babiapai ni wenengai rogo berãpai yo. Gure nayugo ho nga ni na zerangbaduse na ni agunga ka diaberã ni ipo te. Ni ima ruga tiní wenengai na ga Yekova arugute na wai ka mangapai kutini. Gu boro du na wene berãpai ni nadia rugute kugume na kini mangipai kuti agu arugapai i nafuhe. Ni nga boro biriki te.

¹⁵ Pauro atingidi Tito na gupai nga si naida babiapai du ni gu boro nakpinyemu wenepai. Ko du ni ruruko na kini kakuti ruru mangapai. Agi asino re nadu ni yuguyuguhe rogo gako mangapai na kura aboro na wai ko asongoda rurupai gbiati gupai du ni wenehe. Ko nara ni goko fu Yekova na kini mangipai kuti bangua arengo nga ga Baibiri dedede. Ko akusanga gbugbuapai bau te. Ko na gu ndikidi sino tiko nga ga dia boro kugume, ko nagama ahe gbiati gako regbo tipa ka undo kura aboro.​—Amo. 20:33-35.

¹⁶ Tipa babiapai mangi gani sunge wenengai, si naida ko du ni gu boro rẽ tipa ka yugopai. Ringbisihe kuti afugo Pauro fu Tito, si naida babiapai du ni gu boro “[na]kakuti gu ndikidi afugo nga ga rengo nyanyaki nibi wai du gani yugopai, tipa wa ka ni rengbe ka ngarasa aboro rogo wene yugopai yo na ka za aguyo nati kango.” (Tito 1:9, NW.) Si naida ni ini wai ka sa aboro i berẽkuriipai, kini kusi goapai, kini dibe agu aboro nati kango, na kini mangisunge na Ziazia Kekeapai ngba gu gene nika zio ngbadu aboro yo na ki nyakasi gayo idapase. Si naida babiapai rengbearengba ka yugopai wa gure ti wene regbo na ti kere aregbo a. (2 Tim. 4:2) Ni na zerangbaduse tipa ka za gu boro mangi ingapai na umbasitise watadu ka sa gu boro natikö ni idi kuti pai na ka ngarasa ni ni mangi gu weneapai du mburuhe rii idapase. Si naida ni du ni gu boro rengbe ka yugopai wenengai fu dungu aboro watadu ka sungo na boro sande ka yugopai funi, si nika yugo gu gopai nga ni ima rẽ na gu nyanyakipa sunge re.

¹⁷ Si ni nyanyakipa pai fu abaakumba i tungusipai zaaza gbe. Rogo gi gene re, i nayugoho gbaiga nga i namanga asadatise ka pekafuo ga Yesu kpiapai, nga gu ko naperesi sunge tungusa wene pangbanga sidu ni bambatapai rogo gako raka. Yesu aima du na nyemu gako abawiriki, kini undo yo i du ni wene abatungusi wene pangbanga. (Mk. 1:38; Rk. 8:1) Ho abaakumba amanga omeni ka dia gbanga regbo ku gene tungusapai yo apai ki vura nge tiyo vurũ, si nangarasa aboro dunduko rogo dungurati i tungusipai nyanyaki. Na ho abaakumba atungusapai ni sa na gayo aborokporo gbiati kura awirina rogo dungurati, si naye na ‘wasa dagba yo’ na akurayo.​—Rom. 1:11, 12.

¹⁸ Agi apai re dunduko ima rengba ka ngera wa agu apai i aidaha be babiapai ima iriwo. Ka pe kina rengo, babiapai ho rengbe ka ringbisa agu apai dunduko Baibiri aidaha be ni te, ono tie, si aidanga si du a nga agu abaakumba i nasia yo i nazanga dungu gu nyanyakipa asino re te, si ki da nga aboro nibihe nga ni ima du na rungbura rogo agi apai re te. Anga abaakumba dunduko kina sa te, aguyo ima rengba ka susa agu akurayo rogo agi asino re, na agu akurayo kini susi yo rogo gu kura abangiriba a. Sangbana gipai re nga, rogo gu gbuu nga ga abaakumba naabayo dũ, i nadu na gu wenewene asino dunduko si aidaha tipa ka ngerafuo ga Mbori dungurati ngba wene gene.

¹⁹ Ho gu gbuu nga ga abaakumba adiaberã ni ka sia wirina ni babiapai, si naida i moi agu afugo gu mokedi nangia Pauro ku berãyo yo nga: “Fu agu yo dunduko du dagba roni yo, ka gu ni bérẽ nga pa tini susi gu pai ka ni aberã ya, kina berã pai ka berã ha zezeredi, ku sangba wa Mbori afu ringbisiringbisi idapase.” (Rom. 12:3) Si naida abaakumba ni basasa nibi tiyo nga payo kusende. Si aidanga boro duho nabi tiní nga “ni [nga] ruru boro susi” te ho i awisigo kura wirina ni ka bihe singia ni rẽ kuti gupai Baibiri aidaha. (Batu. 7:16) Ka gu rondo nga ga abaakumba ima ino agu apai Baibiri aidaha be babiapai, si nika sayo i diberã singia gu wirina i asakapai tipa ní re ima du na dungu agu asino Baibiri aida si du ti ababiapai rengbe arengba watadu si te. Wa duhe nga abaakumba ima inoho nga kura aboro a nga kina aboro zangarengba na wa duhe nga i asianga aboro mbiko ngbanya yo watadu rogo biriki yo te, si naida i kedi rimo agu awirina i aida ka siayo ngba gu gene nayugo na ni nga i na irisa kuti ga Yekova arugute na i naida wenepai mangi fu dungurati. Si naida i kparikpee mbata fu i diberã tipa awirina ni basasa na kini pekefuo agu arugapai nga ga ga Mbori ziazia toro. Gere nga gu nyanyakipa tindiro du beyo dagba gayo atindiro yo, na si naida i mangihe ringbisihe kuti gu ga Pauro rugute du nga: “Ka mo móingo bero ri boro nisia ni tipa sunge ni ipo ya.”​—1 Tim. 5:21, 22.

ZUZU TORO

²⁰ Agu akumba niima wi rogo toro yo, i nayugoho gbaiga nga ziazia toro naruga yo, na kini yugu zuzuhe rogo gayo mangapai yo. Pauro atangara gu papara asino nga ga zuzu toro ribua nga “nyemuse, na ngbarago, na zereda, na hipai, na mangapase, na weneringise, na du ngangarã, na zera, rugatise.” (Gara. 5:22, 23) Gi ngbatunga ababiapai re nangarasa awirina na kini undo dungurati i du ni kodikodi yo ho i amanga gayo ziazia sunge ni. Gayo sino mangapai na gayo surungba sunge nayugoho nga ziazia toro du nasia yo.​—Amo. 20:28.

AGU AKUMBA NAMANGA OME TIPA KODATISE DU

²¹ Si ni nyanyakipa pai nga abaakumba mangi ome tipa dungurati du na kodatise. Asino yo ima rengba kadu ni bakiakia, ono i nabanda gu kodatise nga ga gu rondo nga ga abaakumba ni dega yo tuyo fu akurayo rogo pa irisa yo, ka si vura du vurũ nga i dunduko aidanga kuti gupai i asakapai tipaha te. Ka si du nga gu diaberã mangi si akuonga gu bangua arengo nga ga Baibiri te, abaakumba ni basasa si aida i zogo patiyo na ki songodi gu diaberã gu Rondo nga ga abaakumba namangihe. Gu boro nazogosa patiní ka gia gupai kura aboro napehe ní nayugoho nga ní na “gu tatamana naye ari yo,” nga gu “du na zera, [na] ki du yee.” (Yak. 3:17, 18) Si aidanga bakumba duho nikaa bi tiní nga ní du kurii akurani te, na bakumba ho si aida ní du ni bazogo akurani a te. Ho gu rondo nga ga abaakumba amangapai ni sa, gure nga i namangapai sa na Yekova tipa gu du wenengai nga ga dungurati.​—1 Kor. kapita 12; Koro. 2:19.

GBATA SUNGE

²² Agu akumba nga aKristano niima nyaka rogo toro yo si naida i kpinyemu ka mangasunge ababiapai. (1 Tim. 3:1) Ono tie, mangasunge ni bakumba naida na bakere ome gbiati mbu boro pa kura gani apai. Gure nayugo gupai nga si naida boro fu tiní tipa ka undo awirina na ki ni ngerefuo gayo azingo nga ga toro. Ka boro agbata sunge ka rẽ ni babiapai si naida ní mangi ome ka manga agu apai Baibiri aidaha.

AGU APAI DU TIPA BORO IMA RENGBA KA ARIA TIHE

²³ Gu wirina niima mangasunge tipa gbanga regbo rengbe ka ti na kaza watadu gu kura kpakarapai ima rengba ka manga ní. Si rengbe kadu nga mbikopa gbinza ni, ni arengba nga ka ngerafuo agu apai nga ga dungurati te. Ka si vura du wo, si naida i niirisi ní na kini bi ní kindi ni bakumba wa duhe nga i aima maa ni. Ndu pai ho tipa ní ya niima mbu sunge abaakumba mbiko agu adingisoro du tiní te. Ní rẽ na bakere irisa kina wai duhe fu agu abaakumba namanga sunge nyanyaki kaa ngerafuo avusende.

²⁴ Ono tie, ka si du nga wirina bihe nga si naida ni zoro ti sunge abaakumba mbiko agu akpakarapai du tiní ambunga gene fu ní ní mangisunge wenengai te, ní ima rengba ka mangaha wo. (1 Pet. 5:2) Si naida awirina nibi ní kindi na irisa. Ní na rengba beni tipa ka manga dungu weneapai rogo dungurati, wa vura duhe vurũ nga agu asunge na atindiro nga ga abaakumba berewe beni te.

AGU ATINDIRO DU ROGO DUNGURATI

²⁵ Abaakumba nangerafuo atindiro ni bakiakia rogo dungurati. Barii gu rondo nga ga abaakumba, bakeapai, gu babiapai nga ga sunge tungusapai ko, banungusi Wisigo Ngbaõbambu Sinziri, na bangerekurii gu Dunguratise Nga ga Gaani Raka na Sunge. Dungu abaakumba namangasunge ni ababiapai nga ga abadona yo. I aringbisanga pa bagizo gu regbo fuyo si aida i mangi gi sunge re ti ni te. Rengo ngaha nga, ka si du nga ní ga ku rogo gu kura rago, watadu ní arengbanga ka ngerafuo gu sunge re mbiko ni na kaza, watadu ní arẽnga te mbiko ni amanganga pai berewe kuti gupai Baibiri aidaha te, abaakumba ima rengba ka sia kura bakumba ní di gu sunge re. Rogo agu adungurati angenga namba ababiapai rogoho ya, si ni nyanyakipa pai fu bakumba sa ni ngerafuo dungu asunge daho gu kura awirina nika rẽ ni tipa kada ni abaakumba.

²⁶ Barii gu rondo nga ga abaakumba nadu ni basungu-rii-kiti ti gu regbo abaakumba amanga gayo dunguratise ti ni. Nidu ko na gi tindiro re beko, ko namangasunge rogo umbasitise yo wa sa na kura abaakumba ka ngerafuo ga Mbori akandoro. (Rom. 12:10; 1 Pet. 5:2, 3) Si naida ko du ni gu boro namanga apai ti genehe na rengbe ka ngerafuo sunge zanga nyomoro.​—Rom. 12:8.

²⁷ Bakeapai nangerafuo agu aripoti gbiati agu awaraga i akekaha fu dungurati na kini tingidi abaakumba na pa gu nyanyakipa apai nabipa dungurati. Kura bakumba watadu gu moundo abaakumba du na inohe ima rengba ka undo ko.

²⁸ Agu ambakadapai du tipa tungusapai watadu gu kura apai nabipa sunge tungusapai si kutiibe gu babiapai nangerafuo sunge tungusapai. Si naida ko mangi mbakadapai dedede tipa kaa bi agu abadona nga ga tungusapai ni basasa ti adigido aposo rogo diwi yo. Rogo agu adungurati angenga aboro rogoho ya, ko rengbe ka ndu ka bi badona nga ga tungusapai bara ue vuru garã yo sa. Ho ko andu ni ka bihe, ko nanungusa gu dunguratise du tipa tungusapai, ki ndu ka tungusapai na awirina rogo gu badona re, na kini undo abatungusipai ti gu regbo i andu ka bi agu aboro i atungusipai fuyo gbiati aguyo i awisigo Baibiri na yo.

AGU ABABIAPAI NANGERAFUO ABADONA

²⁹ Nyanyakipa momu sa dagba agu amomu du rogo dungurati nga ka du ni gu Babiapai nangerafuo badona. Ga ko atindiro nakoda (1) maa berãko fuo padu awirina nibasasa wenengai rogo toro yo rogo gu badona nga ga tungusapai; (2) undo agu awirina nibasasa du rogo gu badona nga ga tungusapai i nitungusipai dedede na kini mangihe kakaka na ngbarago; na (3) ka undo amoundo abaakumba rogo badona na kini raba yo i rẽ tipa asunge rogo dungurati. Gu rondo nga ga abaakumba nadiaberã tipa agu awirina rẽ wenengai tipa ka manga papara agi asunge re naabaha dunduko.

³⁰ Wa duhe nga ngerafuo badona nakoda dungu apai, ka gene du, si naida gu boro nangerafuo ho ngia bakumba. Watadu gu moundo abaakumba du na inohe ima rengba ka ngerafuo ho da ho bakumba ka diaha ni be ní. Gu moundo abaakumba namanga gi sunge re i nayamba ko nga gu moyambu nangerafuo badona, ko amanganga apai wa gu babiapai nga ga dungurati te. Kuba gure, ko namangasunge kutiibe gu rugapai nga ga abaakumba wa ko angerafuo gi tindiro re.

³¹ Gu nyanyakipa sunge nga ga gu babiapai nangerafuo badona nga ka ngbembatayo gene sunge tungusapai yo. Pa tungusa ko pai dedede, zaaza na ngbarago nika ngarasa agu aboro du rogo gako badona. Wa duhe nga abatungusipai nidu na ngbarago ka gbia ngarasaro gbiati undo ti gu regbo du yo kina sa, si adu ni wenepai ka maa regbo tungusapai ti gu regbo rẽ fu dungu aboro. (Rk. 10:1-16) Si naida babiapai ini gupai nga gu dagbarago nga ga tungusapai ima kio tipa gako badona. Ko nanungusa gu dunguratise nga ga tungusapai na ki kparaka abatungusipai i tungusipai rogo gu uru re. Ho adunga gene ni beko tipa ka du yo ya, ko namanga mbakadapai na kura bakumba watadu gu moundo abaakumba du na inohe ní nungusihe, na ka si du nga boro ho dagba agi aboro du ue re te, ko nasia gu batungusipai rẽ ní mangihe tipa ka undo awirina na gu rugapai i aidaha.

³² Si naida gu babiapai nangerafuo sunge tungusapai mangi mbakadapai mbu regbo koyo ho gu babiapai nangerafuo sunge tungusapai aye ni, ko natingida gako badona na pa gu ye re na ki mbakadi yo i du regerege tipaha. Ka ko tingidi agu aboro du rogo gako badona mbata fu regbo, si rengba ka sa yo i songodihe na kpotoyo yo dunduko.

³³ Si naida abadona tungusapai du ni wiri rukutuhe. Gere nasa gupai nga gu babiapai nangerafuo badona inidi tiko wenengai na agu aboro du yo. Nidu ko ni gu babanda akandoro du na nyemuse, si naida ko niberẽpa yo ni basasa. Si naida ko ni undo yo na kini ngarasiyo ni basasa tipa tungusapai na i niye tipa agu adunguratise nga ga dungurati dunduko. Si naida ko mangi gupai rengbe ko ka mangaha tipa ka undo aboro ni basasa i du nyanyaki rogo toro yo. Agu aboro nawoka watadu du ni fudifudiyo berãyo yo, i rengbe ka gbia wasa ka ko andu kaa biyo. Gako afugo ngarasaro watadu arugute ima rengba ka sa gu kura aboro i mangi ome ka rẽ tipa kura asunge rogo dungurati, na rogo gi gene re, i nada ni wene undo fu awirina ni bakerehe gbe. Si naida gu babiapai nangerafuo badona inihe nga agu aboro du rogo gako badona si aida ko moiberã ko gbe ka undo yo. Ono tie, wangia ko bakumba na ni babanda akandoro, ko naberãpa agu aboro dunduko du rogo dungurati na ko regerege ka undo aguyo naida na undo.​—Amo. 20:17, 28.

³⁴ Sunge sa dagba gako asunge yo nga ka undo na dungura tingidapa sunge tungusapai rogo gako badona. Ko nakeda gu tingidapai re fu bakeapai. Abatungusipai ni basasa rengbe ka undo gu babiapai nangerafuo badona ni fuyo gayo tingidapa sunge tungusapai ni ipo. I rengbe ka manga gipai re ni fuyo gayo tingidapa sunge tungusapai nibasa ti digido diwi watadu ni maa yo ho ku rogo gu sanduki i namoihe Bambu Kindo yo na kekepai ti ni nga tingidapa sunge tungusapai.

GU RONDO NGA GA SUNGE TUNGUSAPAI ROGO DUNGURATI

³⁵ Gu kura asunge kinaho gu rondo nga ga sunge tungusapai rogo dungurati angerafuo ho, si nakoda barii gu rondo nga ga abaakumba, bakeapai gbiati gu babiapai nangerafuo sunge tungusapai. Ni kpiapai, gu rondo nangerakuriipa sunge tungusapai i naida pa mangasunge na Bambu Kindo tipa rogatise gbiati kpara boro na i du du na gu pagbia beyo nga ga sia gu badona nga ga tungusapai si aida awirina ni basasa du ku rogoho. I du a naidaha fu boro ní mangisunge abazakigene na moundo abazakigene watadu gu kura asunge rogo dungurati. Gu rondo nga ga sunge tungusapai namangasunge tiibe gu rondo nga ga abaakumba.

³⁶ Agu asunge ni bakiakia agi awirina re amangaha​—kodihe na banungusi Wisigo Ngbaõbambu Sinziri, bangerekurii gu Dunguratise Nga ga Gaani Raka na Sunge, gbiati gu kura abaakumba du rogo gu gbuu nga ga abaakumba​—be-basunge du naringbisapaha.

³⁷ Gu rondo nga ga abaakumba rogo adungurati ni basasa naadungura tiyo dedede tipa ka saka agu apai nabipa sona dungurati rogo toro yo. Kupati gu dunguratise abaakumba amangaha ho babi rimbasa aye ni ka bi dungurati, abaakumba namanga kura dunguratise tingbafuo adiwi biata fuo babi rimbasa ye ka bi gayo dungurati. Rengo ngaha nga, abaakumba ima rengba ka manga dunguratise ti ai regbo kangia pai gu du ho si aida i bipai tipaha.

DU NA GIASANGBA

³⁸ Ababiapai nga kpakpa aboro; Baibiri nazungadi agu aboro dunduko du rogo dungurati i du na umbasitise fuyo bambiko ga Yekova mbakadapai du. Ko asana ababiapai asana tipa gupai i amangaha. I narukuba ko gbiati gako mbakadapai nga ga siokrasia. AEbere 13:17 naya: “Oni gí sangba gaoni abaakumba ki nira fu yo; bambiko i nangera tipa pa mbisimoroni, wa i ka ringbisa pai tipa roni; ya i ka manga gere ni ngbarago, ni rungo te: bambiko ka gi ngba nga fu roni te re.” Kina wai Yekova amangasunge na ziazia toro tipa ka sia kumba, ko nika mangasunge na kina gu bangisa ziazia toro re tipa ka dia gu kumba kusayo ti mangasunge ni bakumba adunga azuzu toro tiní ya watadu gani raka naima ariatihe ti agu apai Ziazia Kekeapai aidaha.

³⁹ Nirengo, ya mo ani abingo gu nyanyakipa sunge gbiati gu wene kpiapai du ti agu ababiapai du rogo dungurati te? Pauro ake waraga ka zungodi agu awirina naadu Tesaronike yo nga: “Ani nazungadi roni, awirina, oni íni agu yo namanga nyanyaki sunge dagba roni yo, ki du ri roni rogo Gbia kini rugu roni; oni ki niirisi yo bakere gbe ni nyemuse mbiko gayo sunge.” (1 Tesa. 5:12, 13) Gu badungu nyanyakipa asunge ababiapai amangaha nasa gupai nga agu asunge ani amangaha fu Mbori du taata na ni pa ngbarago. Berewe a, rogo ga Pauro waraga yo fu Timoteo, ko afura tipa gu bipai si aida agu aboro du rogo dungurati du na ni koyo du ababiapai ni nga: “Agu abaakumba nazoga rago wenengaĩ, i re na irisa susi, fu agu yo gbe namanga sunge rogo tungusapai na yugopai.”​—1 Tim. 5:17.

GU KURA ABANGIRIABA NGA GA SUNGE ROGO RIIGBU

⁴⁰ Ti kura aregbo, siakasiaka abaakumba kinaho namangasunge rogo agu aRondo Du Tipa Biko Aborokaza. Aguyo namangasunge rogo gu Rondo Du Tipa Sakapai na Amunganga tipa ka ngarasa amunganga i nindu kumbatayo kaa husa aDezire Yekova zanga fu kure kutii kpotoyo yo. Gu kura ababiapai nasongoda agu asunge nga ga Kindo ni undo yo sunge meka aBambu Kindo, aBambu Bakere aDunguratise na kini ngerefuo ho watadu ka mangasunge na agu aRondo Nga ga Kikindigi aDunguratise. Agu aboro dunduko du rogo riigbu na bakere tambuahe tipa gu nyanyaki sunge agi awirina re amangaha gbiati wai i afutiyo na nyemuhe ka mangaha. Nirengo, ani ‘nairisa ngbatunga agu yo du wa yo’ nyanyaki.​—Frp. 2:29.

ABABI RIMBASA

⁴¹ Riigbu Bipasunge du namanga mbakadapai tipa ka sia agu abaakumba rẽ i da ni ababi rimbasa. Be-basunge nafu gu sunge fuyo nga ga ndu kaa biko agu adungurati du rogo gayo badona adungurati, i nandu bara ue rogo garã yo. Ti kura aregbo, i nandu ka bi abazakigene rogo agu adagbarago nga ga tungusipai du tuturũ ti dungurati. I namanga mbakadapai na ki ke waraga fu dungurati mbata fu regbo tipa paye yo wa ka awirina mbakaditiyo tipa ka gbia undo wenengai.

⁴² Barii gu rondo nga ga abaakumba nangbembatayo rogo manga mbakadapai tipa awirina dunduko gbia undo rogo toro yo ho babi rimbasa nika ye ni. (Rom. 1:11, 12) Ho barii gu rondo nga ga abaakumba agbia waraga ni tipa ye babi rimbasa na agu apai ko aidaha na (kangia rogotise nga ko) diako, barii gu rondo nga ga abaakumba namanga mbakadapai na awirina ni bakiakia tipa gu ba babi rimbasa nika ra rogoho gbiati gu kura nyanyakipa ahe ko aidaha. Ko natingida aboro dunduko na pa gi mbakadapai re kodihe na babi rimbasa a.

⁴³ Babi rimbasa nayamba barii gu rondo nga ga abaakumba tipa ko mangi gu mbakadapai nabipa adunguratise, kodihe na gu du tipa gu dunguratise nga ga tungusapai. I namangaha ringbisihe kuti agu aberãpai nga ga babi rimbasa gbiati agu arugapai be-basunge afuhe. Si naida i ima tingida aboro dunduko na pa gu regbo gbiati gu ba dunguratise nika manga rogoho na dungurati, abazakigene, gbiati abaakumba na amoundo abaakumba, wa sa na gu ba na regbo gu dunguratise nga ga tungusapai nika manga ti ni.

⁴⁴ Rago Ue, tingbafuo bebere uru, babi rimbasa nawisigo ga Batungusipai Fuo Sunge, gbiati agu afuomu i naake bange agu aboro rogoho naye tipa adunguratise, awaraga dagbarago tungusapai, gbiati waraga marã nga ga dungurati. Gipai re nasako ko ini bete agu azingo du dungurati na ni na wai rengbe ko ka undo agu awirina nangerafuo agi awaraga nga ga dungurati re. Si naida barii gu rondo nga ga abaakumba mangi mbakadapai tipa babi rimbasa ima gbia agi awaraga nga ga dungurati re ti kina regbo.

⁴⁵ Ho babi rimbasa aye ni ka bi dungurati, ko nadia regbo ka fura na awirina ni basasa ka rengba du​—pati adunguratise, gene tungusapai yo, ti regbo riahe na yo, na ti gu kura aregbo. Kurigure, ko namanga dunguratise na abaakumba gbiati amoundo abaakumba, nifu arugute fuyo rogo Ziazia Kekeapai, aberãpai, gbiati gu ngarasaro rengbe ka undo yo i mangi gayo sunge nga ga ngerafuo agu akandoro du kutii beyo wenengai. (Snz. 27:23; Amo. 20:26-32; 1 Tim. 4:11-16) Ko nagbia abazakigene a tipa ka ngarasa yo kutingba gayo sunge, na kini fu undo fuyo tipa agu akpakarapai i agbiatiyo na ni gene tungusapai yo.

⁴⁶ Kangia kura apai kinaho naida i mangipai kuti ni ni ipo, babi rimbasa namanga ome tipa ka mangapai tipaha rogo gu poso re wa rengbe ome ni na ni. Ka rengba adunga tipa ka nyasariipa gupai re tigu regbo re ya, babi rimbasa rengbe ka undo abaakumba watadu agu aboro gupai re abi yo i mangi wetekapai tipa gupai Ziazia Kekeapai apehe tipa gupai re. Ka si du nga si naida be-basunge inipai tipa wai gupai re nada, ko gbiati abaakumba nafu tingidapai gbaiga fu be-basunge tipa gupai re.

⁴⁷ Baraho babi rimbasa naye ni ka bi dungurati, ko nakoda tiko na gu dunguratise nga ga gu dungurati re. Ko ima rengba ka manga ariapai ti regbo dunguratise ti kura aregbo ringbisihe kuti gu rugapai naye be be-basunge. Ko manga agumbapai nga gu du tipa ka ngarasa aboro, ka fõngbaduyo yo, ka yugopai fuyo, na ka nyakasa dungurati. Ko naundo aboro i sonosi nyemuse tipa Yekova, Yesu Kristo, na riigbu.

⁴⁸ Ndupai sa dagba gu nduapai babi rimbasa aye ti ni ka bi dungurati nga ka ngarasa awirina i tungusipai kakaka na kini fu wene aberãpai tipa tungusapai. Dungu aboro rogo dungurati ima rengba ka manga ariapai rogo gayo ambakadapai tipa gupai nga ka tungusapai zaaza rogo gu poso re, isoke aguyo rengbe ka mangasunge moundo abazakigene rogo gu diwi babi rimbasa naye ka bi dungurati. Gu boro naida ka tungusapai na ko watadu diako, ní ima rengba ka fu rimoni tipaha. Agu aboro nandu na babi rimbasa watadu diako ka wirikapai watadu ka karagatise ka bi gu boro du na nyemupai nagbia bakere undo. Si adu ni bawenepai gbe ka mo mangi ome tipa ka songoda paye babi rimbasa ku rogo dungurati rogo gu poso re.​—Snz. 27:17.

⁴⁹ Rogo agarã ni basasa, bakere adunguratise nga ga uru sa namanga bara ue tipa abadona adungurati. Babi rimbasa du nangerakurii gu bakere dunguratise nga ga uru sa na gu mbakadapai du tipaha. Ko du nasia gu boro ko aida ní du ni bangere kuriipa bakere dunguratise nga ga uru sa gbiati gani moundo. I namangasunge sa na ko tipa agu apai nabipa bakere dunguratise ndu ti genehe. Gere nafu momu fu babi rimbasa ko moiberã ko gbe fuo gu mbakadapai nga ga bakere dunguratise. Babi rimbasa nasia gu kura awirina nga akumba rẽ i mangi gu kura asunge. Ko du a namanga mbakadapai tipa i gedi gu marã nga ga badona adungurati ti ngbafuo bakere dunguratise. Bakere dunguratise sa dagba agi adunguratise nga ga uru sa du ue re, gu wirina be-basunge akeda ní nadu ni gu bagumbapai nga gino pati ni. Rogo agu aba abatungusipai aye rogoho tuturũ watadu ka bambu bakere dunguratise du ni umbaha, i nakparaka abadona adungurati ku rogo rukutu apaparaha tipa si mangi gu bakere dunguratise nga ga uru sa.

⁵⁰ Babi rimbasa nafu gako tingidapa sunge tungusapai nibasa ti digido diwi fu be-basunge. Ka si du nga ko mangisunge na bete marã​—wa tipa nunguro, riahe, tumo tipa bambu rame, na gu kuraapai si aidaha tipa gako sunge​—na ka gene adunga be gu dungurati re ka karagaha fuko ya, ko ima rengba ka sana be-basunge i karaga gu marã ko amangisunge na ni re. Agu awirina nata kuba riigbu na kido nga ka i moi agu apai nabipa ga Yekova Kindo mbatayo, Mbori angera angerafuo gayo azingo nga ga borose kina wai Yesu akidohe tipaha. (Rk. 12:31) Si naida dungurati bi gu momu du yo na ni tipa ka dia agi awirina re kugume na nyanyakipaha, mbiko i ima futiyo tipa ka mangasunge fuyo.​—3 Yo. 5-8.

RONDO NGA GA BE-BASUNGE

⁵¹ Rogo agu abe-basunge dunduko nga ga aDezire Yekova rogo zegino, awirina biata nga akumba watadu susi gure, nga aguyo du na rengba na nyaki rogo toro yo namangasunge rogo gu Rondo Nga ga Be-basunge ka ngerakurii gu sunge tungusapai du rogo gayo ringara watadu agu aringara du kutii gayo dagbarago. Wirina sa dagbayo yo nadu ni Barii gu Rondo Nga ga Be-basunge.

⁵² Agu aboro du rogo gu Rondo Nga ga Be-basunge nangerakurii agu apai dunduko nabipa adungurati rogo gu dagbarago nga ga gayo be-basunge. Gu rondo re nangerakurii gu sunge tungusa wene pangbanga nga ga Kindo namanga rogo gu dagbarago nga ga gayo be-basunge na ki sigira adungurati na badona adungurati tipa ka ngerafuo agu azingo du rogo gayo dagbarago wenengai. Rondo Nga ga Be-basunge nangera a fuo gu sunge nga ga amokedi, kparakpara abazakigene, abazakigene, gbiati amoundo abazakigene. Ho bakere dunguratise nga ga uru sa na gu nga ga aˈuru biata amanga ni, gu rondo re namanga mbakadapai tipaha na ki kparaka asunge tipa “apai dunduko nzunzu ni tangaratangara ha.”​—1 Kor. 14:40.

⁵³ Gu Rondo Nga ga Ringara, i nasigiraha rogo gu kura aringara tipa si mangisunge tiibe gu ngbembatayo nga ga gu Rondo Nga ga Be-basunge du rogo kura ringara. Si nasa gupai nga gu rondo nga ga be-basunge ngerefuo gu sunge gu Rondo Nga ga Ringara amangaha ngba wene gene. Rondo Nga ga Ringara nangerafuo gu Kporo Nga ga Betere na makatabu (bureau), gu keke awaraga naye gbiati atingidapai, na gbe kini ngerefuo agu asunge namanga rogo gayo dagbarago. Gu Rondo Nga ga Ringara nagiatise dagbayo na gu Rondo Nga ga Be-basunge tipa agu asunge nga ga Kindo nindu kumbatayo.

⁵⁴ Riigbu Bipasunge du nasia agu aboro du rogo gu Rondo Nga ga Be-basunge gbiati aguyo du rogo gu Rondo Nga ga Ringara.

AGU ABORO NARUKUBA RIIBASUNGE

⁵⁵ Ti gu kura aregbo, Riigbu Bipasunge namanga mbakadapai tipa agu awirina du na wene inohe ndu ka bi abe-basunge ni basasa rogo zegino dunduko. Agu awirina i akekeda yo re, i nayamba yo nga agu aboro narukuba rii-basunge. Gani nyanyakipa sunge nga ka nyakasa agu aBorokporo Nga ga Betere yo na ka undo gu Rondo Nga ga Be-basunge na agu akpakarapai i agbiaha watadu agu asanahe i agbiatiyo na ni ti ngba mangasunge tungusapai na sa aboro ni abawiriki. Gu wirina re namanga dunguratise na siasia ababi rimbasa, na kini fura ti kura aregbo na amokedi. Ho ko amangaha ni wo, ko nafura nayo riipa gayo akpakarapai, ni ngarasi yo tipa gu nyanyakipa sunge si aida i mangihe nga tungusapa Kindo na sa aboro ni abawiriki.

⁵⁶ Gu wirina narukuba rii-basunge na bakere nyemu agu apai namanga rogo dagbarago nibipa sunge tungusapa Kindo gbiati gu kura apai namanga rogo dungurati. Ka regbo du beko, ko ima rengba ka ndu ka bi gu basunge nga ga sa fugo. Ho gu wirina narukuba rii-basunge andu ni ka bi be-basunge, ko na ndu a ka tungusapa Kindo ka regbo du beko.

NGERAKURII APAI ROGO NYEMUSE

⁵⁷ Ani na gbia bakere undo ti gu nyanyaki sunge agu aKristano naima nyaka rogo toro yo amangaha na wai i angerafuo rani rogo nyemuse yo. Ka ani andu kumbatayo kaa ra fu agu ababiapai i nasia yo i ningerefuo akandoro, gure nga ani nika du rogo kodatise na gu Barii dungurati nga Kristo Yesu. (1 Kor. 16:15-18; Ef. 1:22, 23) Ni sangbanaha, si nasa gupai nga ga Mbori toro mangisunge rogo adungurati dunduko rogo zegino, na Fugo Mbori du nangbembatayo rogo gu sunge namanga rogo zegino dunduko.​—Tam. 119:105.