“Toro Nabi . . . Gu Dudungura Apai Nga Ga Mbori”

“Toro nabi apai dunduko, ii, gu dudungura apai nga ga Mbori.” ​—1 KOR. 2:10.

1. Gini sunge ziazia toro amangaha Pauro agumbapaha rogo 1 AKorindo 2:​10, na gini asanahe nakura?

ANI na bakere tambuahe tipa wai ga Yekova ziazia toro amangasunge! Ziazia Kekeapai nagumbapa ziazia toro nimoundo, nigamahe, nibamangi dezirepai, na nigu boro nakpara kuba rani. (Yo. 14:16; Amo. 2:38; Rom. 8:16, 26, 27) Gu mokedi nangia Pauro agumbapa kura nyanyakipa sunge ziazia toro amangaha ki yaa: “Toro nabi apai dunduko, ii, gu dudungura apai nga ga Mbori.” (1 Kor. 2:10) Nirengo, Yekova namangasunge na gako ziazia toro tipa ka yugo gu dudungura apai nga ga rengo. Zanga gu undo nga ga ziazia toro, ani arengbanga ka rugatirani naapa ga Yekova aringbisapai te. (Oni gedi 1 AKorindo 2:​9-​12.) Ono tie, dungu asanahe duho nakura, nga: Wai ‘toro abi gu dudungura apai nga ga Mbori’? Ada Yekova ayugu gako dudungura apai rogo yó yo rogo bambata sa kama agarã F.B.K.? Wai toro ayugo dudungura apai areme, na si nayugoho rogo ada yo?

2. Gini agene ue si adu nga ziazia toro nika mangasunge ngbaha?

² Yesu agumbapa agene ue ziazia toro nika mangasunge ngbaha. Ho ko ambedi ni na kpio, ko aya fu gako amokedi wee: “Gu Mounda, nga Ziazia Toro, gu ko Buba ka keda ko ni rimore, ko ayugo apai dunduko fu roni, ki ye na agu apai ku bangironi dunduko mi agumba fu roni.” (Yo. 14:26) Ziazia toro arengbe ka yugopai na kini sa aboro i naatingida apai. Si adu nga si nika yugopai fu aKristano i girogo agu apai yo i agianga ha mbata ya. Si adu nga si nika tingida yó na agu apai i aima giaha tipa i mangihe.

Rogo Bambata Sa Kama Agarã

3. Gini fugo Yesu nayugu gupai nga “gu dudungura apai nga ga Mbori” nikadu niyuguyuguhe tooni tooni?

³ Yesu ayugu badungu agu apai nga rengo fu gako abawiriki nga gu nadu nivovoho fuyó. Ono tie, badungu apai adu kindi si aidi i wirikihe. Yesu aya fuyó wee: “Dungu apai du ngbare mi ka gumba fu roni, ka oni arengba nga na pa ha awere ya. Ho ko ka ye ni, nga gu Toro nga irarengo, ko angbe fu roni mbata yo sa rengo dunduko.” (Yo. 16:12, 13) Gu fugo Yesu re ayugu gupai nga, gu dudungura apai nga ga toro nikadu niyuguyuguhe tooni tooni vurube ziazia toro.

4. Wai ziazia toro ayugupai rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K. na ki ye na agu apai ku berãse yo i aima gumbaha?

⁴ Rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., gu “Toro nga irarengo” azoro kurii aKristano bangeyo adu wa 120 nadunguratiyo ku Yerusarema yo. Agopai adu kinaho nga gu i abihe abi na gu i agiaha agia. (Amo. 1:4, 5, 15; 2:1-4) Abawiriki kini fura rogo dungu afugo nigumba “agu apai du na tandu nga ga Mbori.” (Amo. 2:5-11) Si nangia gu regbo i akusi vovo apai ti ni. Gu nebi nangia Yoere aima fura tipa gi uka ziazia toro kurii aboro re. (Yoe. 2:28-32) Kina iriwo gipai re nati ti agu aboro nabihe si niringbisitihe, na gu mokedi nangia Petero asakirogo agi apai yo naamanga re. (Oni gedi Amokedi 2:​14-​18.) Ziazia toro du nayugu gupai ziazia fu Petero nga, agu apai naamanga re angia digisidigisi sangbanebi. Ziazia toro atingidi Petero a ko di pai rogo abia tambuahe ue Davide akehe, angianga kina rogo Yoere yo sa ya. (Tam. 16:8-11; 110:1; Amo. 2:25-28, 34, 35) Gupai agu aboro nadunguratiyo re abihe na ki gihe angia gu dudungura apai nga ga Mbori nirengo.

5, 6. (a) Tingbafuo Pendekote rogo gu garã nangia 33 F.B.K., gini nyanyakipa asanahe si aidi i karagapai sani nibipa vovo mokido? (b) Ada nakusi agi asanahe re, na wai i amangi diaberã tipaha?

⁵ Badungu apai adu kinaho si aidi i sakipai asaka tipaha fu agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã. Nikpiapai, i asasanahe tipa gu vovo mokido natona sunge rago Pendekote. Ya mo gu vovo mokido re adu sa fu kina aYuda gbiati agu aboro nasatiyo kurugo gu pambori nga ga aYuda? Ya mo i arengbe ka idaha fu aGendiria i du rogo gi mokido re na Mbori ki mbediyo na ziazia toro? (Amo. 10:45) Ya mo si aaida aGendiria yeretiyo ayera mbata na ki ra kutii ga Moize aNdiko? (Amo. 15:1, 5) Gure angia nyanyakipa asanahe. Si aidi ga Yekova toro kusi gi dudungura apai re kuyangura. Ada tie ka ziazia toro arengbe ka yugo agi apai re rogoyo yo?

⁶ Agu awirina nangia abarumbatayo du nakusi agi apai re tipa sakaapai. Petero, Pauro, na Barunaba adu kina pati gu dunguratise riigbu bipasunge amangihe na i agumbapa wai Yekova atona dia aGendiria kugume nga agu aboro nangia aboro zanga yeratise. (Amo. 15:7-12) Fuo agu abaakumba re wisigi gipai re ringbisihe kuti agu apai du rogo Kuru Ndika, na nigu undohe nga ga ziazia toro, i ada kutipai. I ake waraga fu adungurati naapa gupai i ada kuti ni re.​—Oni gedi Amokedi 15:25-​30; 16:​4, 5; Ef. 3:​5, 6.

7. Wai i ayugu gu dudungura apai nga ga rengo?

⁷ Gu kura badungu apai akuru ziazia rogo agu awaraga yo Yoane, Petero, Yakoba, na Pauro akekehe. Ono fuo nyasa ke Vovo Ndika, gupai nga ga gumbapai ninebi watadu ino gbugbuapai adigi. (1 Kor. 13:8) Ono ya mo toro aandu kumbatayo kindi na gu sunge nga ga yugopai fu aboro na kini tingidiyo na apai? Ya mo si arengbe kaa undo aKristano kindi i naaino gu dudungura apai nga ga Mbori? Sangbanebi kinaho nayugo gupai nga wo si adu nga si nikaa manga.

Ti Digida Rago

8, 9. Ada si adu nga i nika ‘hasa rago’ na gu tatamana nga ga toro ti digida rago?

⁸ Maraika afura tipa digida rago ki yaa: “Agu yo nga airatatamana akĩ imaima wa vuro ngbangbaturũ; agu yo nisa dungu yo sa rurupai i akĩ wa akerekuru nye anye kindi. . . . Inahe amáa pai.” (Dan. 12:3, 4) Gini airatatamana du ko afura tipa yó ki ya i nika kĩ imaima? Yesu agumba gu sanza naundo rani ani ini agi airatatamana re, nga gu sanza du tipa morũ na rende. Ko afura tipa ho digida zegino nika mbeda ni ki yaa: “Ni gu rago re ruru aboro ahasa rago wa kina uru rogo ga Bayo ngbi yo.” (Mt. 13:39, 43) Yesu asakirogo gako sanza yo ki yawee “ruru aboro” nga “awiri ngbi,” watadu “awiri Kindo,” nga mbedimbedi aKristano.​—Mt. 13:38.

⁹ Ya mo si adu nga mbedimbedi aKristano dunduko nika ‘hasa rago’? Ii, bambiko i dunduko nikaa manga sunge tungusapai, kini sa aboro ni abawiriki, na kini nyakasi akurayó ba adunguratise yo. Si adu nga mbedimbedi aKristano nika maa kpiapai. (Zek. 8:23) Kurigure, si adu nga dudungura apai nikadu niyuguyuguhe ti digida rago. Zavura gu sangbanebi nga ga Daniere, si adu ‘nikisikisihe’ dati digida rago. (Dan. 12:9) Wai si adu nga toro nika yugo agi apai re, na rogo ada yo?

10. (a) Ada toro ayugo gu dudungura apai nga ga rengo ti gi yangara arame re fuyo? (b) Wai i asakirogopaiyo wenengai tipa ga Yekova bakere yekaru nga ga toro?

¹⁰ Ziazia toro naundo Riigbu Bipasunge nga gu narukuba ‘ruru kangara moyambu’ i girogo gu dudungura apai yo nga ga rengo i aagianga rogoyo mbata ya. (Mt. 24:45; 1 Kor. 2:13) Riigbu Bipasunge nasungo ka wisigopai ka bihe singia ariapai ho si aida i mangihe rogo gayó sakarogopaiyo. (Amo. 15:6) Ka i mangi ariapai, i nakusaha rogo awaraga tipa si undo aboro dunduko. Wa regbo nikaa ndu, i rengbe ka bi kura apai si aida i sakirogoyo berewe wenengai, na i namangaha kinawo a.​—Oni bi gu sanduki du riihe nga “Wai Toro Ayugu Guhe Nga gu Yekaru Nga ga Toro.”

Gbia Undo be gu Sunge Toro Amangaha Areme

11. Wai aKristano agbia undo areme be gu sunge ziazia toro amangaha nga ga yugo gu dudungura apai nga ga Mbori?

¹¹ Ruru aKristano dunduko nagbia undo be gu sunge ziazia toro amangaha nga ga yugo gu dudungura apai nga ga Mbori. Wakina agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã, ani nawisigopai, na ziazia toro kini undo rani ani tingidi agu apai ani ainihe na kini mangisunge nani. (Ruka 12:11, 12) Anga si naida kina bakere wirikapai tipa ka giarogo gu dudungura apai nga ga rengo nga gu i akusaha te. (Amo. 4:13) Wai rengbe ani ka kiiso gaani giarogopaiyo tipa gu dudungura apai nga ga Mbori? Ani makianga bete aberãpai nga gu fuuyó ho.

12. Gini regbo si aida ani kpari tipa ziazia toro?

¹² Oni kpari tipa ziazia toro. Ho ani aida ka wisigo agu apai ni nga ga toro, si naida ani sanahe rogo kparakpee yo tipa ziazia toro si nungusi rani. Ka si vura du nga wiri regbo nikina guruhe, si naida ani mangi kparakpee amangaha. Ngbatunga gu kparakpee niumbasitise re nafu ngbarago afu fu gu Barani du ngbangbaturũ yo. A wa Yesu ayuguhe, Yekova nafu gako ziazia toro afu ka ani sanako tipaha.​—Ruka 11:13.

13, 14. Wai mbakadatise tipa adunguratise aundo rani ani girogo gu dudungura apai nga ga Mbori?

¹³ Mbakadatise tipa adunguratise. Ani nagbia ‘riahe ti ragoho’ vurube gu riko nga ga kangara moyambu. Gu riko nga ga “moyambu” re nadigiso gaha sunge nikusa agu apai nga ga toro na kini mangi mbakadapai tipa wisigopai gbiati adunguratise. Gu riko nga moyambu na wene nduapai behe ka sana ‘awirina’ i berẽpa agu apai i ada kutini. (1 Pet. 2:17; Koro. 4:16; Yuda 3) Ani nakodabee ka mangapai na ziazia toro kina kubanisa ho ani aʹasada tirani ni ka pefuo agu apai ngba angba.​—Yugo. 2:29.

¹⁴ Ho ani ambakada tirani ni tipa agu adunguratise nga ga aKristano, si naida ani wisigi agu averesi keyo kina paha gbua tipa ka ino wai si asongoda gupai re. Gipai re nasa gupai nga gaani giarogo Ziazia Kekeapai yo sono. (Amo. 17:11, 12) Pa wisigo ani he watadu ngera riihe nika sa gupai nga ziazia toro rengbe ka undo rani ani tingidihe. Kurigure, ho ani azara Ziazia Kekeapai ni ka geda gu veresi ke yó ho, si naundo rani ani ini bara gu veresi re ho ani ka ida ka gedaha ni berewe.

15. Tipagine si aida ti ni ani naageda agu apai ageda i akekaha rogo agu awaraga dunduko nakura, na wai oni amanga gipai re?

¹⁵ Oni nye kindi kuti gedapai. Gu kura apai kinaho i akekaha nga gu ani awisigongo ho ba adunguratise yo ya, ono si tipa kina undo rani. Zavura agu amagazini du tipa kparakaha fu aboro, watadu agu apapara magazini i akekaha tipa agu aboro ani atungusapai fuyó, i nakehe tipa si undo rani aundo a. Rogo gi zegino duna vunduvundu apai rogo yo re, ani naasungudo aboro watadu apai dedede. Ka ani du na waraga berani nga gu ani ata gedanga ha ya watadu ani nagedi betehe, gu regbo re du nga momu ani gedihe. Kura aboro nadegatuyo kuti agu awaraga i ade fugoho ho i andu ni gene watadu ho i agbe tarambiri ni. Kangara moyambu naawisigo apai awisigo mbata wenengai i kini ru ka kehe, na i naakehe ngba wene gene tipa agu aboro nagedaha girogoyo agia, na agi apai re dunduko nasa rani ani girogo agu apai yo wenengai nga ga toro.​—Abak. 2:2.

16. Gini undo duho ti keka asanahe nga gu naye ku berãrani yo na ki wisigipai tipaha?

¹⁶ Oni berẽkuriipai. Ho oni ageda Ziazia Kekeapai ni watadu agu awaraga du mburuhe rii Ziazia Kekeapai, si naida oni di regbo tipa ka berãkuriihe. Wa oni kaa berãkurii agu apai oni agedaha, asanahe rengbe arengba ka ye ku berãroni yo. Si naida oni keke agu asanahe re tipa ka wisigopai tipaha kusa. Ho ani aida ka ino gupai ni du ani na nyemu inoho, ho du ani awisigopai ni dudunguroo. Gu giarogopaiyo ani agbiaha re nika da nipapara gaani ũkumuko rengbe ani ka gbiaha wa ani aidaha.​—Mt. 13:52.

17. Gini mbakadapai oni andu kuti ni nibipa wisigopai nga ga aborokporo watadu nisase?

¹⁷ Oni ringbisi regbo tipa gu irisombori nga ga aborokporo. Riigbu Bipasunge nangarasa rani dunduko ani dinga regbo sa nyemu rogo poso sa tipa wisigopai nisase watadu wisigopai na aborokporo. Gu ariapai i amangihe nibipa agu adunguratise du rogo poso, si nafu momu furani tipa ani mangi gipai re. Ginipai oni naawisigoho ti regbo gaoni Irisombori Nga ga Aborokporo? Kura aboro nageda Ziazia Kekeapai, kini wisigi agu averesi naye na sanahe ku berãyo yo na ki mangi wiri guru sakapai riihe rogo gayó Ziazia Kekeapai. Badungu aborokporo nadia regbo tipa ka sakapai tipa wai rengbe yó ka gbia undo ti gupai i nawirikihe re. Kura abairakporo naasia gupai i abihe nga si naida gayó aborokporo wisigihe watadu agu apai nabi aborokporo singia ka wisigo agu asanahe aborokporo afuhe. Zanga kapa, oni nikaa berãpa kura apai aberã si aida oni wisigihe wa regbo nikaa ndu.a

18. Tipagine si aidanga ani mbu wisigopai tipa gu dudungura apai du rogo Fugo Mbori yo ti ni ya?

¹⁸ Yesu ayawee ziazia toro nika undo rani undo. Si aidanga ani mbu wisigopai tipa gu dudungura apai du rogo Fugo Mbori yo te. Ngbatunga agu apai re nga papara “gu inahe nga ga Mbori,” na i nayamba rani tipa ani gbataha. (Oni gedi Asanza 2:​1-5.) Si nayugo badungu apai tipa agu apai “dunduko Mbori ambakadi tipa agu yo nakpi nyemu ko.” Wa ani kaa manga asadatise tipa ka wirika Fugo Mbori nibakerehe, ziazia toro nika undo rani bambiko “Toro nabi apai dunduko, ii, gu dudungura apai nga ga Mbori.”​—1 Kor. 2:9, 10.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 30]

Wai Toro Ayugu Guhe Nga gu Yekaru Nga ga Toro

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 30]

‘Dudungura pai’ sa i ayuguhe rogo bambata sa kama agarã angia wee, banye na ayekaru arukuba bakere ndikidi apai nga ga toro. Pauro ayambu gu ndikidi apai re nga “ndikidi bamburoko dungurati, nga gu boro adua nga ha ya, ono Gbia nadua ha.” (Eb. 8:2) Gere angia bakere yekaru nga ga toro, nga gu mbakadapai Mbori amangihe tipa aboro nimbedi naako mbiko gu motumo Kristo afuhe na mbiko gu sunge Kristo amangaha nigbiamotumo.

Gu “ndikidi bamburoko” re atona rogo 29 F.B.K. ho Yesu azi bapatiza ni Yekova ki diko nigu boro nika fu rengberengbe motumo. (Eb. 10:5-10) Fuo kpi Yesu na ki zingi bekpio, ko arimi kurogo Ziazia Ba Kisusi nga ga gu yekaru nga ga toro ki ndu na gu undo nadu ti gako motumo “kubangiri Mbori.”​—Eb. 9:11, 12, 24.

Pauro akepai berewe tipa mbedimbedi aKristano ki yawee i ‘nasona sa ziazia yekaru rogo Gbia yo.’ (Ef. 2:20-22) Ya mo gi yekaru ko agumbapaha re nga kina gu “ndikidi bamburoko” ko agumbapaha rogo gu waraga ko akehe fu aEbere? Ga Yekova amoyambu aberẽ gupai tipa badungu agarã nga, kina gu “ndikidi bamburoko” re du. Si awiri gupai nga mbedimbedi aKristano nambakada tiyo auru kpotosende tipa kadu ni “ambia” nga ga gu ga Yekova yekaru du ngbangbaturũ yo.​—1 Pet. 2:5.

Ono ho gu garã nga 1971 aambeda ni, agu abaakumba narukuba kangara moyambu atona ka kparia gupai nga, gu yekaru Pauro agumbapaha rogo AEfeso, si arengbanga kadu nga ga Yekova bakere yekaru nga ga toro te. Ka si adu nga “ndikidi bamburoko” nikadu na gu mbedimbedi aKristano rogoho naima kpi ki zingi bekpio, ka si aidi si tona fuo tona yó ka zinga bekpio ti rago ‘ye Gbia,’ watadu ho ko nika tona zogarago ni. (1 Tesa. 4:15-17) Ono Pauro akepai tipa banye ki yaa: ‘Gi banye re adu nikpiapai tipa gu rago du awere.’​—Eb. 9:9.

Wa i awisigi agi averesi re wenengai gbiati gu kura averesi, i arugutiyo na gupai nga, anga gu yekaru nga ga toro nga guhe du kumbatayo kindi te, na anga mbedimbedi aKristano nga “ambia” i ambakadaha auru kpotosende tipa dua gu yekaru re te. Ono mbedimbedi aKristano namangasunge tigayo rogo vurukporo gu yekaru re na rogo Ziazia ba, kini fu “motumo tambuahe” fu Mbori na aʹuru dũ.​—Eb. 13:15.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 31]

Wai rengbe ani ka kiiso gaani giarogopaiyo tipa “gu dudungura apai nga ga Mbori”?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 32]

Gaoni Karagapai Nga Gine?

• Rogo gini agene ue toro aundo rani ani ini gu “dudungura apai nga ga Mbori”?

• Ada ziazia toro ayugu gu dudungura apai nga ga rengo rogo yó yo rogo bambata sa kama agarã?

• Wai ziazia toro aundo ga Yekova amoyambu i girogo rengo yo wenengai?

• Ginipai rengbe oni ka mangaha tipa ka gbia undo be gu sunge ziazia toro amangaha?