RUKUTU KEKEAPAI
1 YEKOVA
Rimo Mbori nga Yekova du rogo yo nga ‘Ko Nasa Tiko Kadu ni gu Boro Ko Aida Kadu Nga Ni.’ Yekova nga gu Mbori du na Tanduapai dũ, na ko nakusi ahe dũ. Ko na ome beko ka mangapai tipa gupai diko berã tipa ka mangaha.
Rogo pa-Ebere, i ake rimo Mbori na kekeapai biama. Rogo pa-Ngirisi, gu kekeapai re nga YHWH watadu JHVH. Rogo ndikidi pa-Ebere i ake papara Baibiri mbata rogoho, i amangisunge yo na rimo Mbori wa 7,000. Aboro rogo zegino dunduko namangasunge na gu rimo nga Yekova ngba dungu agene, i nayambaha kina wai duhe rogo afugoyo yo.
2 BAIBIRI “AYE BE GA MBORI TORO”
Baenge ke Baibiri nga Mbori, ono ko amangisunge na aboro i kehe. Gere sa wa ka babagiahe ya fu gani bakeapai wẽ ni ke waraga nga gu du na gani aberãpai rogoho. Mbori amangisunge na gako ziazia toro tipa si banda abake Baibiri i keke gako aberãpai. Ga Mbori ziazia toro aundo yo ngba dungu agene, ti gu kura aregbo, si aˈaundo yo i bi yuguyuguapai watadu amusumo nga gu si aaida i kehe.
3 ARUGUTE
Gere nga agu ayugopai nga ga Baibiri nga gu nasaka rogo abangua rengo yo. Ni kpiapai, gu rugute nga “gbegberẽ kpamiatise nagbarasa wene sino” nayugo gupai furani nga agu aboro ani akodatirani na yo gayo mangaapai ima rengba kadu na gbegberẽ maapai kurii gaani raka, watadu kadu ni wenehe. (1 AKorindo 15:33) Na gu rugute nga “gu he rũ boro [ho] kina ha ke ni a” nayugo gupai furani nga ani arengbanga ka zanga gbiatirani na surungba gaani mangapai te.—AGaratio 6:7.
4 SANGBANEBI
Gere nga gu pangbanga naye yo du Mbori ni. Si rengbe ka du nga si nasaka rogo gupai yo Mbori akpinyemuhe, gu yugopai du tipa ruru mangaapai, zinahe, watadu sarangbanga. Si rengbe arengba kadu a nga gu pangbanga du tipa gupai nika manga kumbatayo. Badungu asangbaanebi du rogo Baibiri yo naima digiso tihe.
5 GU SANGBAANEBI DU TIPA MASIYA
Yesu nga gu boro nadigisi gu badungu sangbaanebi du tipa Masiya. Mo bi gu sanduki nga “Gu Sangbaanebi du Tipa Masiya.”
▸ Kapi. 2, genewa. 17, rukutu kekeapai bandu waraga yo.
6 GA YEKOVA RINGBISAPAI TIPA KPOTOSENDE
Yekova akusi kpotosende si du ni paradizo fu agu aboro dunduko nakpinyemuko. Gako ringbisapai aˈarianga tihe te. Barambeda, Mbori nika dia gbegberẽ apai kusayo ki fu nyenye unga fu gako aboro.
7 SATANA BAKITINGBANGA
Satana nga gu maraika naatona samungu kuti Mbori. I nayamba ko nga Satana, du rogoyo nga “Gu Boro Nasovura Kuti Kurani,” bambiko ko nasovura kuti Yekova. I nayamba ko a nga Bakitingbanga, du rogoyo nga “Bape ziree.” I afu gi rimo re fuko mbiko ko nagumba ziree kuti Mbori na kini nangi aboro.
8 AMARAIKA
Yekova akusi amaraika bakuru kusayo mbata fu ko kusi kpotosende. I akusi yo i raki ngbangbaturũ yo. Bange amaraika ima susa akama amirioni. (Daniere 7:10) I na arimo yo ti ni na asino yo ni bakiakia, na ruru amaraika na umbasitise i aidanga aboro niirisi yo te. I na apagbia beyo ni bakiakia na asunge beyo ni bakiakia a. Bete agu asunge re nakoda iriso Yekova barangba gako mbatabakindo, takapande pa ga Yekova apangbanga, ngbembatayo fu ga Yekova amoyambu na kini banda yo auru kpotosende ane, takapandepa gako sapangbanga, na songoda sunge tungusapai. (Atambuahe 34:7; Yugoti 14:6; 22:8, 9) Barambeda kumbatayo, I nika sovura sa na Yesu ti regbo gu vura nga ga Aramegido.—Yugoti 16:14, 16; 19:14, 15.
▸ Kapi. 3, genewa. 5; Kapi. 10, genewa. 1
9 INGAPAI
Agu apai dunduko ani aberãha watadu ani amangaha nga gu andunga kuti gupai Yekova akpinyemuhe ya, si nga ingapai. Wadu he nga ingapai na gbarasapa gaani pagume na Mbori, ko ima fu andiko gbiati arugute furani rengbe ka undo rani ani ne gu ingapai nga gu boro ata ino aino kini mangihe. Ho rago aenge ni, Yekova ambakadi ahe dunduko ni wenehe, ono ho aAdamu na Eva asia ka samungu ni kuti Yekova, i aingipai ki da ni aboro ingapai. I agbinza na i ki kpiki, na wa du he nga ani adi ingipai ti Adamu, si du ani agbinza ti ni na kini kpiki a.
▸ Kapi. 3, genewa. 7; Kapi. 5, genewa. 3
10 ARAMEGIDO
Gere nga ga Mbori vura tipa ka gbarasa gi ga Satana zegino re na gaha gbegberẽ apai dunduko kusayo.
▸ Kapi. 3, genewa. 13; Kapi. 8, genewa. 18
11 GA MBORI KINDO
Ga Mbori Kindo nga gu zogarago Yekova na sigiraha ngbangbaturũ yo. Yesu Kristo nazogarago ni gaha Bakindo. Barambeda kumbatayo, Yekova nika mangasunge na gu zogarago re tipa ka dia gbegberẽ apai dunduko kusayo. Ga Mbori Kindo nika zogarago ku auru kpotosende.
12 YESU KRISTO
Mbori akusi Yesu mbata fu ahe dunduko. Yekova akedi Yesu ku auru kpotosende no ko kpi tipa aboro dunduko. Tingbafuo i imi Yesu, Yekova azingisi ko be kpio. Yesu nazogarago awere ngbangbaturũ yo ni Bakindo ga Mbori Kindo.
13 GU SANGBANEBI DU TIPA APOSO 70
Baibiri aima gumba gu regbo ni sangbanebi si adu nga Masiya nika kura ti ni. Gipai re adu nga si nika manga ti digido gu regbo i ayambaha nga aposo 69, nga gu naatona rogo gu garã nangia 455 M.B.K. na ki digi rogo gu garã nangia 29 F.B.K.
Wai du ini ani he nga si adigi rogo gu garã nangia 29 F.B.K.? Agu aposo 69 re atona rogo gu garã nangia 455 M.B.K. ho Nemaya ada ni Yerusarema yo na ki tona ka bungia gaha bakporo. (Daniere 9:25; Nemaya 2:1, 5-8) Ho ani agia gupai ni nga poso si natingida rani na pa arame 7. Agu aposo peyo paha rogo gi sangbanebi re, anga si nga agu aposo nga ga arame 7 te, ono agu aposo nga ga agarã 7, gipai re naringbisa tihe na wai i ageda aˈuru rogo gu sangbanebi nga ga Baibiri nga “garã sa tipa rame sa.” (Pa Geda Aboro 14:34; Yezekere 4:6) Gere nayugo gupai nga poso sa nga agarã 7, na ka ani gbia agu aposo nga 69 re, si naye na bange agarã nga 483 (69 x 7). Ka ani gedi gu garã nga 483 tona tigu garã nangia 455 M.B.K. si naye na ani kuti gu garã nga 29 F.B.K. Gere nzunzu nga gu garã Yesu azi bapatiza rogoho na ki da ni Masiya!—Ruka 3:1, 2, 21, 22.
Gu bangisa sangbanebi re nafura tipa gu kura poso du nga kura agarã saba. Vuru gu bagizo regbo re, rogo gu garã nangia 33 F.B.K., si adu nga i nika imo Masiya, na natona rogo gu garã nangia 36 F.B.K., si adu nga i nika tungusa gu wene pangbanga nga ga ga Mbori Kindo fu rikaaboro dunduko angianga fu kina aYudo sa ya.—Daniere 9:24-27.
14 GU ZIREE YUGOPAI NGA GA TIRINITA
Baibiri nayugo gupai furani nga, Yekova Mbori nga Bakusiahe na ko akusi Yesu mbata fu ahe dunduko. (AKorosaio 1:15, 16) Yesu nga gu Mbori du na Tanduapai Dũ te. Ko aabingo tiko nga gako pagbia sa na ga Mbori te. Nirengo, ko aya: “Buba susi re.” (Yoane 14:28; 1 AKorindo 15:28) Ono gu kura apambori nayugo gu ziree yugopai nga ga tirinita, nga Mbori sa aboro kidu rogo ko yo biata: Mbori Ba, Mbori wiri, na Mbori ziazia toro. Gu fugo nga “Tirinita” rogo Baibiri yo te. Ziree yugopai du ngaha.
Ziazia toro nga ga Mbori zaaza ome mangapai, si nga gu gako ome ka aboro abingo ho ya ko amangasunge na ni tipa ka manga gupai ko akpinyemuhe. Boro ngaha a te. Ni kpiapai, agu aKristano nadu mbata a ‘hiki ahika be Ziazia Toro,’ na Yekova ki ya: ‘Mi auka Torore ku ri aboro dunduko.’—Amokedi 2:1-4, 17.
▸ Kapi. 4, genewa. 12; Kapi. 15, genewa. 17
15 WAGIWAGI NGUA
Ho ndikidi aKristano airiso Mbori ni, i amanganga sunge na wagiwagi ngua te. Tipagine?
Ziree pambori aima digo nimangisunge na wagiwagi ngua tipa gbanga regbo. Mbata kusayo i anaamangasunge na ni rogo iriso kusikusiahe gbiati ga apagano apumbo nga ga kodaba. Vuru agu agarã 300 nasusi tingbafuo kpio Yesu, aKristano aamanganga sunge na wagiwagi ngua rogo gayo irisombori yo te. Fuo dungu agarã kusa, gu ga aRomo Bazogo nangia Kostatino asa wagiwagi ngua ni gu kpiahe nga ga aKristano. I amangisunge na gu kpiahe re tipa aboro ini gu pambori nga ga aKristano. Ono anga he ho naakoda gu wagiwagi ngua re na Yesu Kristo te. Buku sa asakipai tipaha nga: “Wagiwagi ngua aima du mbata dagba agu aboro naadu mbata fu regbo aKristano gbiati agu aboro naangianga aKristano ya.”—New Catholic Encyclopedia.
Yesu aakpingo ti wagiwagi ngua te. Gu pa-Giriki sa yo ho nga “wagiwagi ngua,” rogoyo nga “gu ngbunduru ngua du ni ruruhe,” “gbagba-ngua,” watadu “ngua.” Gu Baibiri i ayambaha nga The Companion Bible nasakapai tipaha niya: “Pai ho rogo gu pa-Giriki nga ga [Vovo Ndika] nafura tipa pa mangasunge na angua ue te.” Yesu akpi rii ruru ngbunduru ngua.
Yekova aidanga ani mangisunge na kpiahe rogo gaani iriso Mbori te.—Gate 20:4, 5; 1 AKorindo 10:14.
16 TINGIDA PAKPIO YESU
Yesu azinahe fu gako abawiriki nga i ni tingidi Pakpioko atingida. I namanga gipai re na agarã dunduko rogo gu diwi nga Nisana ti rame ru 14, na kina gu bangisa rame diwi re aYisaraere anaamanga Pumbo Susiri rogoho. I namangasunge na kpakuto gbiati imekakue nga gu narukuba kpoto Yesu na kureko na kini tanga na ni ti aboro ti regbo Tingida Pakpio Yesu. Agu aboro nika zogarago na Yesu ngbangbaturũ yo na ri gu kpakuto re na ki mbiri gu imekakue re. Agu aboro du na maabangirise ka raka auru kpotosende ane, i nandu kupati ni tipa ka yugo gayo irisa tipa Tingida Pakpio Yesu ono i aringa kpakuto watadu ka mbira imekakue te.
17 MBISIMO
Gu pa-Ebere nga “mbisimo” (ne’phesh), dungu aBaibiri duhe rogoho. Gu fugo nga “mbisimo” re, ndikidi rogoyo nafura tipa boro, nya, watadu gu unga nga ga boro watadu gu nga ga nya. (1 Petero 3:20; Bambata Pai 1:20, 24; Gate 4:19; Yoane 10:11) Ono dungu aboro naberãha nga “mbisimo” nga gu he ka i abingo ho ya naraka rogo boro yo na si akpingo tigaha te si naraka araka fuo kpio boro. Ono ginipai Baibiri ayugoho? Fuo Adamu basasangba Mbori, Mbori aya fu Adamu we, “Mbiko mo nga kina nvutu, kina ku nvutu yo mo ka karaga tiro ku ho ni.” (Bambata Pai 3:19) Sidu, gure nayugo gupai nga si adu nga Adamu nika karaga tiko kina ku nvutu sende yo ka sunge adunga berewe tiko ya wakina gu nvutu sende i adiko rogoho. Baibiri nape gupai nga ho boro akpi ni, ni arengbanga ka mangapai berewe te. Ni arengbanga ka onga, ka berã, ka soga boro, ka kpinyemu boro, ka undo boro watadu ka imisa ni te. (Batungusipai 9:5, 6, 10) Ho boro akpi ni, ni na “karaga tini ku rogo gani sende; ti kina gu uru re gani berã pa apai ki nyasi.” (Atambuahe 146:4) Baibiri nape gupai a furani nga bangisapai sa namanga aboro na anya.—Batungusipai 3:19, 20.
Si tie ziazia nga, Baibiri ayugongo gupai nga papara boro kinaho naraka araka fuo kpio boro te. Fuo kpio aboro, ba ho i ndu ku rogoho kia te.
▸ Kapi. 6, genewa. 5; Kapi. 15, genewa. 17
18 TORO
Gu pa-Ebere na pa-Giriki sayo ho nga “toro” ku rogo pa-Zande ima rengba kadu na gu kura rogoyo ti ni. Wa vura duhe wo, dedede si narukuba guhe ka aboro abingo ho ya, wa yuge watadu onga aboro gbiati anya. Agi afugo re ima rengba kadu a tipa gu boro nga toro gbiati ziazia toro, nga ga Mbori zaaza ome mangaapai. Baibiri ayugongo gupai nga gu kura papara boro kinaho naraka araka fuo kpio ni te.—Gate 35:21; Atambuahe 104:29; Matayo 12:43; Ruka 11:13.
▸ Kapi. 6, genewa. 5; Kapi. 15, genewa. 17
19 GEYENA
Geyena nga rimo gu ngboongbo rago du mbembedi na Yerusarema, yo i anaaba gugudo kuo ni tipa kaa zoho kusayo. Gopai ho nayugo na ni nga ti rago Yesu i anaarungosi aboro watadu anya rogo gu ba re te. Na he ho nayugoho a nga i anaazo aboro watadu anya rogo gu ngboongbo rago re te. Sidu, Geyena arunga kuba gu gbugbu ba i arungosi agu aboro rogoho naima kpiko na kini zo yo na we nyeanye kindi te. Ho Yesu aafura ni tipa agu aboro i abayo ku Geyena yo, ko aafura tipa gu gbarasahe nyeanye kindi.—Matayo 5:22; 10:28.
20 GA GBIA KPEE
Gere nga gu kpee Yesu akpari he ho ko aayugo wai ni fu gako abawiriki si aida i nikparikpee. I nayamba gi kpee re a nga Barani. Ni kpiapai, Yesu arugu rani nga ani ni kpari wa gere:
‘Ani írisi rimoro airisa’
Ani nakpara fu Yekova tipa ko ziasi rimoko be agu aziree dunduko aboro agumbaha kuti ni. Gere nika sa gupai nga amaraika dunduko ngbangbaturũ yo na agu boro du auru kpotosende ane irisi rimo Mbori.
‘Ga ngbi yé’
Ani nakpara tipa ga Mbori zogarago gbarasi gi ga Satana gbegberẽ zegino re, si zogorago ku auru kpotosende, na ki sa kpotosende ni paradizo.
‘Ani mángi rogo kpotosende wa mo akpi nyemu he’
Ani nakpara tipa ga Mbori ringbisapai tipa kpotosende si digisitihe tipa wa ka aboro giasangba raki rogo Paradizo, kina wai Yekova aakpinyemuhe ho ko akusi aboro ni.
21 GA YESU MOTUMO
Yekova afu motumo tipa si batasi aboro be ingapai na kpio. Gu motumo re angia gu he si aaidaha tipa ka ngbe gu rengberengbe unga gu bambata kumba nangia Adamu agbarasipaha, na ka mbakada ga aboro pagume berewe dagbayo na Yekova. Mbori akedi Yesu ku auru kpotosende ane tipa ko ye ka kpi tipa aboro ingapai dunduko. Aboro dunduko na gu mamu nga ga raka auru kpotosende ane mbiko gu kpio Yesu akpihe.
▸ Kapi. 8, genewa. 21; Kapi. 9, genewa. 13
22 TIPAGINE DU GU GARÃ NGA 1914 TI NI NA NYANYAKIPAHA?
Gu sangbanebi du rogo Daniere kapita 4 nayugo gupai furani nga, si adu nga Mbori nika sigira gako Kindo rogo gu garã nangia 1914.
Sangbanebi: Yekova afu yuguyugupai fu Bakindo Nebukadenesara rogo musumo tipa gu bakikii ngua i ade he kusande. Rogo gu musumo re, i avo rukurumo gu ngua re na giri marã gbiati sirigi tipa ka si sonanga ya tipa bagizo rago wa “bara saba.” Tingbafuo gure, si adu nga gu ngua re nika tona ka sona berewe.—Daniere 4:1, 10-16.
Gupai gu sangbanebi re ayugoho furani: Gu ngua re narukuba ga Mbori zogarago. Tipa badungu agarã, Yekova amangisunge na abakindo tipa i nizogorago kurii gu rikaaboro nangia aYisaraere. (1 Pekapai 29:23) Ono agu abakindo re aadunga ni ruruyo te, gayo zogarago ki nyasi. I agbarasi Yerusarema rogo gu garã nangia 607 M.B.K. Gure nangia tonatona gu “bara saba” arago re. (2 Abakindo 25:1, 8-10; Yezekere 21:25-27) Ho Yesu aya ni wẽ, “AGendiria asimbida Yerusarema, da kina ho rago aGendiria ka nyasa ni,” ko aafura tipa gu “bara saba” arago re. (Ruka 21:24) Sidu, gu “bara saba” arago re aadigongo ti gu regbo Yesu adu auru kpotosende ane te. Yekova akidohe nga ko nika sia Bakindo ti digido gu “bara saba” arago re. Gu zogarago nga ga gu vovo Bakindo nga Yesu re, si nika ye na bakere amaku fu ga Mbori aboro dunduko auru kpotosende nyeanye kindi.—Ruka 1:30-33.
Bagizo gu “bara saba” arago re: Gu “bara saba” arago re adi agarã nga 2,520. Ka ani gedi agu agarã nga 2,520 tona ti gu garã nangia 607 M.B.K., si naye na ani kuti gu garã nga 1914. Gere du nga gu regbo Yekova amoi Yesu nga Masiya, ni Bakindo ga Mbori Kindo ngbangbaturũ yo.
Wai du ani agbia gu namba nga 2,520 re? Baibiri nagumba gupai nga arago biata na beberehe nga bange arame nga 1,260. (Yugoti 12:6, 14) Sidu, gu “bara saba” arago re nga ka gbia gu namba re bara ue nga gu naye na bange arame nga 2,520. Ringbisihe kuti agu andiko nga ga anebi nga “rame sa tipa agarã ni ba sa sa,” gu bange arame nga 2,520 re nga bange agarã 2,520.—Pa Geda Aboro 14:34; Yezekere 4:6.
23 MIKAERE NGA BAKUMBA MARAIKA
Gu fugo nga “bakumba maraika” rogoyo nga “gbia amaraika.” Baibiri fura tipa bakumba maraika gbua sa, rimoko nga Mikaere.—Daniere 12:1; Yuda 9.
Mikaere nga Bangbembatayo fu ga Mbori rikavura nga ga ruru amaraika. Yugoti 12:7 naya: “Mikaere na gako amaraika ki so vura na daragona. . . na gako amaraika a.” Gu buku nga Yugoti nape gupai nga Bangbembatayo fu ga Mbori riivura nga Yesu, sidu, Mikaere nga gu kura rimo Yesu.—Yugoti 19:14-16.
24 YANGARA ARAME
Gi fugo re nafura tipa gu bagizo regbo nyanyakipa apai nikaa manga auru kpotosende mbata fu ga Mbori Kindo gbarasi ga Satana gbegberẽ zegino. Ngbatunga agu afugo du wa, “pa digida rago” na “ye Wiri boro,” i mangisunge na ni rogo gu sangbanebi re ka fura tipa kina gu bagiza regbo re. (Matayo 24:3, 27, 37) “Yangara arame” atona ti gu regbo ga Mbori Kindo atona zogarago ngbangbaturũ yo rogo 1914 na si nika digo ho i nika gbarasa gi ga Satana gbegberẽ zegino re ni ti regbo Aramegido.—2 Timoteo 3:1; 2 Petero 3:3.
25 ZINGABEKPIO
Ho Mbori azingisa gu boro ni naima kpi ni raki berewe, i nayambaha nga zingabekpio. Azingabekpio ribua i nagumba paha rogo Baibiri yo. Eriya, Erisa, Yesu, Petero, na Pauro, i dunduko aima zingisa aboro be kpio. Gi iˈiriwo mangaapai re amangi mbiko gu ome nga ga Mbori. Yekova kidohe tipa ka zingisa ‘ruru aboro be kpio na iraira yo’ i raki auru kpotosende ane. (Amokedi 24:15) Baibiri nafura a tipa gu zingabekpio nga ga ga ku ngbangbaturũ yo. Gere namanga ho agu aboro Mbori nasia yo watadu mbedimbedi aboro na toro azinga ni be kpio tipa ka ga ku ngbangbaturũ yo ka raka na Yesu.—Yoane 5:28, 29; 11:25; AFiripoio 3:11; Yugoti 20:5, 6.
26 SINO ADAIMONA (SANGBAATORO)
Sino adaimona watadu sangbaatoro nga gu gbegberẽ mangaapai nga ka asada ka fura na atoro, watadu ka fura na yo vurube abinza, abafu aramana, awede, na iwã. Agu aboro namanga sangbaatoro namanga gipai re mbiko i idi kuti gu ziree yugopai nga toro kpikpi aboro naraka araka na si na bakere ome ti ni. Adaimona na asada ka nanga aboro a tipa i basasangba Mbori. Birĩ soroka na akerekuru, soroka, manga ngua, sunge abinza, manga sangbaatoro dunduko nga gu mangaapai nga ga adaimona. Badungu abuku, amagazini, abinza akerekuru, avidio, asura, zavura abia nasa adaimona, abinza na gu kura mangaapai nga ga sangbaatoro ni gupai agberãnga ka mangaha ya. Badungu asino kpara aboro, wa gu nga fu motumo fu kpikpi aboro, karama, pumbo tingida pakpio gu boro naima kpi, manga giro, na kpara boro yuru sasasa, nga kina gu kura papara asino adaimona. Dedede aboro naamangasunge na kere angua ho i aˈasada ni ka mangasunge na gu ome nga ga adaimona.—AGaratio 5:20; Yugoti 21:8.
▸ Kapi. 10, genewa. 10; Kapi. 16, genewa. 4
27 GA YEKOVA BAKERE PAGBIA
Yekova nga gu Mbori Du na Tanduapai Dũ, ko nakusi zegino nabaha. (Yugoti 15:3) Gere du nga ndu gupai du ko ti ni nga Baira ahe dunduko, na ki du na bakere pagbia beko ka zogarago kurii agu ahe ko akusihe. (Atambuahe 24:1; Yesaya 40:21-23; Yugoti 4:11) Ko ima fu andiko tipa agu ahe dunduko ko akusihe. Yekova a na pagbia beko ka sia kura aboro ni abazogo. Ani nasongoda ga Yekova bakere pagbia ho ani akpinyemuko ni na kini gisangbako.—1 Pekapai 29:11.
28 BA GUDE VUSEYO
Ba gude kusayo vuse yo nga gupai boro ata inoaino kini mangihe ka imo gu gude i ata vunga nga ru ya. Anga tunguotunguo béno ngaha te watadu gu sangbanapai naye mbiko gu kaza rengbe kadu tii kpoto boro yo te. Anga gude nasungo vuru nai yo ni gu kura papara ri te. Gude nga gu kura boro kia.
29 FU KURE KUTII KPOTOSEYO
Gere nga gu gene mangasunge na kure amunganga agbe kure watadu gu bangua apaparaha du biama tii kpotoboro yo tipa ka fuhe fu gu kura boro watadu ka dia gu kure i aima igoho tipa ka fuhe fu boro. Gu bangua apapara kure re nga, gu ime kure apara kure asungo rogoho, zamba apara kure, pusi apara kure, gbiati gu para kure nawiiso oro.
30 RUGUTE
Rogo Baibiri, gu fugo nga “rugapai” watadu rugute anga si nga kura fugo du tipa fu mbusa te. Ho i afu rugute ni furani, i naruga rani, i nayugopai furani, na kini za rani. Yekova amanganga pai ngba gbegberẽ gene na agu aboro ko afu rugute fuyo te. (Asanza 4:1, 2) Yekova ima maa wene kpiapai fu avunguagude. Gu rugute ko afuhe na wene sangbanaha mbiko si rengbe ka sa boro ni kpinyemu rugute. (Asanza 12:1) Yekova nakpinyemu gako aboro, na ko na rabayo. Ko nafu arugute fuyo nga gu na ruga gayo iraira aberã na kini undoyo tipa i ni berẽ na kini mangipai ngba gu gene ngbatiko. Tipa avunguagude, rugute nakoda undo awiriyo tipa i rugutiyo na ndu gupai si aida i du ti ni ni aboro giasangba. Si nayugo gupai a nga ka yugopai fuyo tipa i kpinyemu Yekova, kodihe na kpinyemu Fugoko nga Baibiri, na ka rugatiyo na agu arugute du rogoyo.
31 ADAIMONA
I nga gu gbegberẽ atoro ka aboro abingo yo ya, i na bakere ome tiyo. Adaimona nga gbegberẽ amaraika. I ada ni gbegberẽ amaraika ho i abasasangba Mbori ni na ki da ni avurako. (Bambata Pai 6:2; Yuda 6) I koditiyo kuti Satana ka samungu kuti Yekova.—Pa Fu Rugute ni Ue he 32:17; Ruka 8:30; Amokedi 16:16; Yakoba 2:19.