Raka Fuo Mbutise

Kura aboro nambutiyo nga i naida gayo raka du wenengai, ono aguyo naasada kadu ni arogotise ono ka gayo badiarogatise aidanga ka nye nayo ya. Ono wa vura duhe wo, agu aboro dunduko nambutiyo, dunguyo nabi gupai nga raka wa gu i aberãpaha te. Nirengo, kangia oni mbu tironi barambeda, mo ima bihe nga si ima du ni gu fudifudipai mo aagbianga tiro na ni mbata ya. Sidu tie, si adu ni wenepai ka wisigo bete gu wene arugute du rogo Ziazia Kekeapai rengbe ka undo ro tipa mo sovura na diabese kuti agu akpakarapai nga ga mbutise.

BAMBATA KPAKARAPAI: GBEGBERẼ BIPAI.

Gu gberarago naye be zingo marã, ngerafuo agude, sungo nisase rengbe kadu gbegberẽpai foro, na bangiro arengbanga ka go ti agi apai re ni ipo te. Kura munganga sa nga Judith Wallerstein bi gupai nga agu agarã du fuo mbutise, kura aboro nabi tiyo kindi nga gayo badiarogatise mbuyo na kini bi gupai nga “sunge ti raka te, na i ni fudifudiyo na kidu na bakere gberarago be sungo nisase.”

GUPAI REGBE MO KA MANGAHA

• Mo rungo arungo tipa gupai mangi ro. Si rengbe kadu nga mo zanga gu boro mo akpinyemu ní kindi. Ka si vura du nga gaoni pagume aangbanga te, mo rengbe arengba ka rungo mbiko mo agbianga gu ngbarago mo aberãha nga si nika manga foro rogo rogatise te. (Asanza 5:18) Ka zee zinga ro tipa sia regbo ka “kpara ni aume” ya.​—Batungusipai 3:1, 4.

• Ka mo kparanga tiro ti aboro ya. Wa vura duhe nga si naida mo sungu asungo nisaro tipa ka kpara, si aidanga mo kpara tiro ti aboro tipa gbanga regbo te. (Asanza 18:1) Mo ni peke wenewene a fugo dagba akuaro, mbiko ka mo nye kuti kpakana gamo kuru badiarogatise, si rengbe ka do kura aboro tiro. Kangia nyanyaki diaberã gudu ho si aida mo mangihe fuo mbutise, si angba gbe ka mo sana wene bakureamo tipa undo.

• Mo ngerefuo kpotoro. Gu fudifudipai nga ga rogatise naye dedede na akpakarapai kuti kpotose, wa bakere kaza rii na kaza kure. Mo ri riahe wenengai, mangonvo, gbiati bakere rame.​—AEfeso 5:29.

• Mo mbu agu apai nasa ro mo nizingi kuti gu gamo kuru badiarogatise watadu gupai mo aidanga ha ya, ono ki banda nyanyakipa awaraga. Kangia ahe wa asura rogatise naye na imisiri foro, mo igihe ku sanduki yo tipa agude.

• Mo sovura kuti gbegberẽ aberã. Olga nambu kumbari mbiko bäri aya: “Mi anaasana tire dedede nga, ‘Ginihe ko abihe tiri naadunga tire ya?’” Wa si avura duwo, Olga abihe kusa nga, ka ri nye kuti gi gbegberẽ aberã re, si rengbe ka sari ri du na “toro rungo.”​—Asanza 18:14.

  Dungu aboro nabihe nga ka i keke agu apai du riyo yo kusande, si rengbe ka undo yó tipa i za tiyo ti agu apai i aberãha. Ka mo mangi gipai re, si naida mo kusi gu kura vovo apai tipa si diba gu gbegberẽ apai mo atakpata na ni. (AEfeso 4:23) Mo bingo agi akpiapai du ue re.

  Kuru berãpai: Pa zanga du gimi badiarogatise ni ruru ní aye kina bere.

  Vovo berãpai: Anga gimi aingahe naasa gimi badiarogatise ní mangi gupai re te.

  Kuru berãpai: Gbegberẽ badiarogatise du mi nagberesi dungu agarã na ní.

  Vovo berãpai: Si naida mi ngere ku mbatayo tipa ngbarago angianga kusayo ya.

• Mo mbu gbegberẽ afugo. Wene abakureamo na agumero rengbe ka pe agu apai naimisa ro aimisa watadu arunga ya wa gu nga: ‘Ri arẽnga namo te,’ watadu ‘Mbori aidanga namo te.’b Si du Ziazia Kekeapai afu arugute ti ni niya: “Ka mo dégenga turo tipa agu apai aboro agumba dunduko ya.” (Batungusipai 7:21) Martina mangi agarã ue wa i nambutiyo aya: “Kuba gupai nga mi naberã kina agu apai angbanga ya, mi aʹasadi ka bi apai wai Mbori abihe. Gako aberãpai wa gaani te.”​—Yesaya 55:8, 9.

• Mo kpari fu Mbori. Ko nazungodi airisiko dunduko tipa i ‘bá agu apai nafuda yó ku auru ko,’ gbe ho du yó ni rogo fudifudipai yo.​—1 Petero 5:7.

UE KPAKARAPAI: GU NGBANYA NAADU DAGBARONI NA NÍ.

Juliana namangi agarã 11 ku rogo rogatise aya: “Mi azungodi kumbami nga ka ko mbunga re ya. Fuo guari ko, ngbadure aimi ni kerehe kutiko gbiati gu dee ko aga fuori.” Dungu agu aboro nambutiyo, ngbaduyo nidu ni iimihe fu gayo kuru abadiarogatise tipa dungu agarã. Ka agude du dagbayo, si nasayo ngbaome i nifura dagbatiyo.

GUPAI REGBE MO KA MANGAHA

• Ka mo dunga na ní na pai ya. Oni fura ni guruguruhe tipa agu apai si aida oni fura tipaha. Dungu aboro bihe nga mangapai wa gure naye na zereda.​—ARomo 12:18.

• Ka oni penga agu afugo naimisa ngbadu boro ya. Ka mo bi tiro wa ní nazubo ro, Ziazia Kekeapai nafu rugute nga: “Gu boro naka na fugoni du na inahe.” (Asanza 17:27) Kangia mo arengbanga ka karaga wene fugo funi ti gu regbo re te, mo rengbe ka ya: “Mi afura namo kusa tipa gupai pe moho re.”

• Ka gene du mo asadi ka kpara gamu apai ti gani, ahe wa marã na agu apai nabipa akaza.

BIATA KPAKARAPAI: MO ASADI KA UNDO AWIRO BANGIRIYO GO TI GUPAI RE.

Maria natingida wai raka adu furi fuo i mbutiyo niya: “Gu wire nga degude anaakpara ti aregbo dunduko na ki tona kaa irõ kurii ba. Wa si avura du nga guri nga unvuru aidanga ka yugo gupai naamanga ri te, si anaayugo tihe ayugo kuti ri.” Si nafu kina gberarago nga kura aregbo kinaho mo abi tiro nga kandara wiri ome tiro tipa ka undo awiro ho i aida ni na gamo undo te.

GUPAI RENGBE MO KA MANGAHA

• Mo ngarasi awiro i nifura na mo tipa agu aberã du yó na ni, ka si vura du vurũ nga si nakusa kina fugo “aura.”​—Eyobo 6:2, 3.

• Mo ini gu boro si a ida mo fura na ni. Wa vura duhe nga oni naida boro duho tipa ka undo roni na si kidu nga wironi na nyemu ka mangaha, ngbanga ha oni mbu tooni gude u nifu undo tipa agu apai nga ga sosono aboro te. (1 AKorindo 13:11) Mo ne gu sino nga ga peka agu apai nabi ro fu tooni wiro watadu ka mburu u ni saringbanga dagba tironi watadu ka kekeda ru fuoni.

• Mo banda raka wiro si du wenengai. Mo ni mangi agu apai nga ga kporo kina wai mo anaamangaha mbata tipa ka mbakada gamo pagume na Mbori na gamo aborokporo, kodihe na geda Ziazia Kekeapai, gbiati gu iriso mbori nga ga aborokporo.​—Pa Fu Rugute ni Ue he 6:6-9.

Mo rengbe arengba ka raka fuo mbutise. Melissa namangi agarã 16 rogo rogatise aya: “Ho ani ambu tirani ni, mi aberẽhe nga, ‘Anga gipai re mi aidaha tipa gimi raka te.’” Ri na ngbarago awere wa vura duhe nga apai wai ri aidaha te. Ri aya: “Fuo mbu mi berãkurii agu apai namangi re, mi ada wenengai.”