¿Labúu guinitló buñgudxlio guerr né galrradíil la?
Buñ radíil por xidal cós. Tipnés buñ radíil portín nainy layibu guitzaʼ gobierno, gap buñ bidxiich o cobioo buñ sacró saʼ. Stipnésyibu raniiny layibu guicaʼyibu cós ni rasac ni nap stipnés gudxrop xomod yac, petróleo né stipnés cós. Né ni buñ nac de gadzéga religión né gadzéga raz ronyxiroʼni galrradíil. ¿Xí láani cayac nigoreʼ par guiroc ló galrradíil né guiguaʼ buñ sacró? ¿Labúu cuésno guirebuʼni la?
Drazen_/E+ via Getty Images
TZOʼ BIDXIICH
Ni nainy layibu: Guibany buñ más sacró. Modcu diti ñoʼ buñ ni ñap más bidxiich né ma diti ñoʼ buñ pobre, ni nac toibtica razón por ni radíil buñ.
Cós ni racaa layibu: Órni ganyibu balac gonyibu gaxt ló tigaaga cós, guirá gobiernos non natzaʼyibu xi láani más nasac. Ló íz 2022 ló guidopynac gudxlio góc gaxt midid 34.100 millones de dólares par gocnéyibu buñ naguaʼ sacró. Per órni ratzakno láani né gaxt ni góc par soldad ló ízcu, gaxt ni góc par naguaʼ buñ sacró nosi gocni 0,4%, nigolú tidxómitien bidxiich bunyibu gaxt loni.
António Guterres, ni nac secretario general xtuny Naciones Unidas ná: «Ronyno más gaxt par tzoʼ galrradíil, xalagary gonyno gaxt par diti tzoʼni né guiguaʼ buñ sacró».
Ni ná la Biblia: Guirá gobiernos né stipnés buñ labúu gacnéyibu buñ pobre, per dipa labúu cueʼyibu galsii (Deuteronomio 15:11; Mateo 26:11).
GOBIERNOS RONYIBU TIPNÉS ACUERDO PAR GUIGUAʼ BUÑ SACRÓ
Ni nainy layibu: Gooyibu diitz né guidxinyibu toib acuerdo par ma diti tzoʼ guerr. Ni raniiny layibu láani ngú que guiropca ni gony acuerdocu tzeeni galán layibu.
Cós ni racaa layibu: Sigory toib o xidal de layibu diti guisaguelyibu gonyibu toib acuerdo. Né casi guirá ór diti rony cumpliryibu né acuerdo de paz ni ronyibu.
«Diti guirá ór rarebuʼ gony buñ acuerdo par guiguaʼ buñ sacró. Toib acuerdo par diti gac toib guerr rioʼ ór más racnéni tzoʼ galrradíil» (Raymond Smith, American Diplomacy).
Ni ná la Biblia: Guirá buñ non guisob consej reʼ: «Biyopy paz» (Salmo 34:14). Per xidal buñ rasianyibu saʼyibu, puextca noʼyibu par gonyibu mal stipnés nisraxitz né nacyibu buñ ni «diti radxin toib acuerdo» (2 Timoteo 3:1-4). Por guirá ndeʼ, ná guirá buñ ni rasanir lad política, raniiny layibu gonyibu cós galán, diti labúu rony reglaryibu galrradíil.
GOBIERNOS RAYOPY MOD PAR GUINITLÓ GUIRÁ GUIP NÉ BOMBAS
Ni nainy layibu: Gobiernos cayopyibu mod guinitlóyibu guirá guip, né máspa ni ragaity xidalguixo buñ.
Cós ni racaa layibu: Casi guirá ór, gudxrop diti rasaguelyibu guinitlóyibu guip ni napyibu portín diti nainy layibu guisnityibu galnadip ni napyibu o radzuibyibu tzoʼ stipnés gudx ni guicaló layibu né diti labúu gac defenderyibu. Ni guinitlóyibu xquipyibu diti rony reglarni galnagan ni rony que tzoʼ galrradíil né guerr.
«Xidal compromis ni buny gobierno después ni bilox guerr ni laa Guerra Fría diti ma góc cumplirni. Acuerdo reʼ goniʼni xi láani ñonyibu par diti ñoʼ buñ ló riesga, ñac reglar galnagan ni ñoʼ lad gudxrop, né ñacnéni par naguaʼ buñ sacró» (Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament [Asegurar nuestro futuro común: una agenda para el desarme]).
Ni ná la Biblia: Buñ non guisian xquip, né gonyibu láani «guip par guilaʼyibu ló layoo» (Isaías 2:4). Per diti ngúsi raquiin gac, portín ni gonynaa buñ saʼ né guigaity buñ saʼ ralanyni lainy galnabany (Mateo 15:19).
GACNÉ BUÑ SAʼ ÓRNI TZOʼ GALRRADÍIL
Ni nainy layibu: Gobiernos ronyibu acuerdo par gacnéyibu saʼyibu pal rioʼ stoib gudx ni racaló toibticayibu. Toib gudxrop diti ñapbu balory nacalóbu toib gudx pal ngú naduʼdyni diitz nacalóbu xidal gudxrop.
Cós ni racaa layibu: Ni gaibyibu toib gudx xi láani labúu saclóbu pal racalóbu stoib gudx diti racnéni par guiguaʼ buñ sacró. Gudxrop diti rony cumpliryibu né compromis ni ma bunyibu né diti rioʼyibu de acuerdo ximod né pu ór guicalóyibu toib gudx ni cacaló layibu.
«Ná acuerdo ni buny gudxrop par gacnéyibu saʼyibu ló guerr […] nigolú gosacni ló Acuerdo ni buny Sociedad de Naciones né noʼni ló Guiich xtuny Naciones Unidas, diti noʼ pu biquiinni» (Encyclopedia Britannica).
Ni ná la Biblia: Ná xidal buelt, órni buñ rony dxiin toibsi racnéni par gonyibu gan, nili gobiernos né stipnés buñ labúu gonyibu que buñ guiguaʼ sacró né diti tzoʼ ló riesga (Eclesiastés 4:12). «Diti gapto confianz ló príncipes nili ló stoib buñgudxlio, portín diti labúu salaayibu buñ. Rareʼ espíritu xtunybu, né buñ rabiguet rac yoo stoib; dzúcuca ranitló xpensaryibu» (Salmo 146:3, 4).
Ná xidal buñ ronyibu rutirigaʼlni layibu par guiguaʼ buñ sacró. Noʼra guerr ló gudxlio.