MBË ÓRÒNË EBË EGBAGBASHI 42
NƐN 44 Ghɩnë nʋn mian ghënë ofosɛrɛ
?Élé fë ékpa eba esɛrɛ Ofo eyɛsɛ é?
“Më ebɔ më oghorumɔn powu elɛlɛ fë. Ti më ɲi, o Ʒoova!”—PS. 119:145.
BUNË EBÁ EWU
Àlɛ́ enë edi akɔnda ewɛsɛ ofosɛrɛ nfre nfrenë nʋnnʋn Bibblënë ghënë, bu ntɔnë bá eboka elë álɛ ebë ekpa esɛrɛ Ofo eyɛsɛ.
1-2. (1) ?Mabu bë eɔsɛ elɔ elë ghe ebɔ jɔnë nʋn elë opunë ghe ka ghe di Ʒoova wué? (2) ?Élé ebá mʋn kɔ Ʒoova ece elë sɛrɛnë kolo ghë é?
?MICI jɔghɔ, elɛ fë fɛ n’ye jɔ nkpɔkpɔnë nkpɔ ëë fë ehɛ fë ofosɛrɛnelë ghë an? ?Akɔ elɛ fë fɛ n’ye fë ghe hɛ n’ye jɔ eba eci fë aba tetenë wu an? Àlɛ́ nhɛnnë, mʋn kɔ gha lɛ́ fë esëkpɔ wo. Noo elë ghe wu bà ghë wunë, elë ehɛ jɔ je nhɛn elë ofosɛrɛnelë ghë ë elë eka erishi n’yo álɛ ebë eɔsɛ elɛ bu fuɔ. Mici agheci esë, ekpɛkpɛ elɔ elë n’ye ebë ebɔ n’ye bu eba eci elë aba teteghënë eka edi Ʒoova, noo elë ehɛ elë esë kɔ elë gha pi aghɩnë kebë ebɔ kelë opu jɔ eka edi ëë.
2 ?Mabu eyɛyɛ Ʒoova sɛ ofosɛrɛ ghë é? ?N’ye elë eba elɛ mbënë an? Oowo! Biblënë eya elë ayɔghɔ nhɛn n’ye àlɛ́ enë ése elë eshi ebɔ jɔnë nʋn elë opu eka edi Ʒoovanë ë eyɛyɛ ëë sɛ. Ao, në “ece bunë aghɩnë kë ese kelë shinë kë evivi ëënë” (Ps. 10:17). Kolo ghë, Ʒoova edisʋ ece jɔnë elë ehɛ ëë ofosɛrɛ ghënë powu ayɔghɔ nhɛn, noo në edi elë akɔnda.—Ps. 139:1-3.
3. ?Jɔ nfre nfre nkpɔca ebá egbagbashi mbë órò ntɛnɩ ghë é?
3 ?Mabughëwu elë gha érie n’ye ebë ebɔ jɔnë nʋn elë oghorumɔn ghënë powu eka edi Ʒoova wué? ?Élé ebë eba esɛrɛ Ʒoova álɛ ebë ekpa erɩ eda ëë sɛ edɔ é? ?Mabu ebë eɔsɛ ehɔhɔ ofosɛrɛnë nʋnnʋn Biblënë ghënë ghë, álɛ elë esë ebë eɔsɛ esɛrɛ Ofo eyɛsɛ é? ?Àlɛ́ elë gha mʋn n’ye ebë eba ebɔ jɔnë nʋn elë opu eka edi Ʒoova wunë, mabu ebë elɛ é? Elë égbagba jɔ ntɔnelë shi.
ELË GHA ÉRIE N’YE EBË ESƐRƐ ƷOOVA
4. ?Mabu bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë ebɔ jɔnë nʋn elë oghorumɔn ghënë powu eka edi Ʒoova é? (Psaume 119:145).
4 Àlɛ́ elë amʋn n’ye Ʒoova lɛ́ cɛwu yɔghɔnë edi ecele, ekpa evivi elë ayɔghɔnë, ebá ebɔ jɔnë nʋn elë oghorumɔn ghënë powu eka edi ëë. Nhɛn ëë ghɩnë ghɛ́ghɛ Psaume 119 bá wú Ʒoova enë. Në wú ëë fɛ cɛwunë edi ecele, evivi në ayɔghɔ mɩnɛn. Gha lɛ́ n’ye bu akpɛkpɛ gha fɩ́ ëë oohʋn ghë wo. Abɛlɛghɩ dí mpu fú në sɛ (Ps. 119:23, 69, 78). Lapɔ esë, në nɛ́ píɛ lɛ́ bu oohʋn ghë, bu ntɔnë lɔ́ jɔ hʋ́n në sɛ (Ps. 119:5). Kʋra ese në gha ríe, në bɔ́ jɔnë nʋ́n në oghorumɔn ghënë powu ká dí Ʒoova.—Éka Psaume 119:145.
5. ?Mabughëwu elë gha éɲa akɔnda olopunë elë edinë shi bë erɔrɔ elë sɛ shi álɛ elë ghe esɛrɛ Ʒoova wué? Hɛ jɔ nkpɔ gbagba ëë shi
5 Ʒoova evivi n’ye aghɩnë kë lɛ́ lawka pʋpʋnë bɔ́bɔ́ esë kebë esɛrɛ ëë (Is. 55:6, 7). N’yonë, elë gha éɲa akɔnda olopunë elë edinë shi bë erɔrɔ elë sɛ shi álɛ elë ghe sɛrɛ Ʒoova. Elë éhɛ jɔ nkpɔ je egbagba ëë shi. Ɔɔ aghɩnë kë nʋn eshi gbe óó kë eboka aghɩnë kë emi aviɔnnë, álɛ kebë emʋn shigbënë kebë ebɔ. N’yonë aghɩnë kë emi aviɔn lɛ, aghɩ ntɔnelë lɛ kë edidi jɔ. ?N’yonë, àlɛ́ aghɩnë kë emi aviɔnnë kë anɛ apiɛ alɛ bu óó kë aja shinë, aɛnba bë eɲi kelë n’ye kebë elɛlɛ aghɩnë kë eboka kelënë álɛ kebë emʋn shigbënë kebë ebɔnë wú? Oowo! Nkpɔkpɔnë esë, àlɛ́ kɔ́ elë gha mʋn bunë ebë elɛ oohʋn ghë wo, àlɛ́ kɔ́ enɛ́ píɛ o, aɛnba gha eɲi elë n’ye ebë esɛrɛ Ʒoova álɛ bë eboka elë.—Ps. 119:25, 176.
N’YE EBË EBA ESƐRƐ ƷOOVA ÁLƐ EBË EKPA ERƖ EDA ËË SƐ EDƆ
6-7. ?Bu nkpɔca bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë ebɔ jɔnë nʋn elë opunë powu eka edi Ʒoova é? Bɔ jɔ nkpɔ gbagba ëë shi. (Kpa kpɩ bunë kë ghɛ́ghɛ da agbanë oghoshinë.)
6 Àlɛ́ enë efɩ elë oghorumɔnnë esɛrɛ Ofo óó enë ehɛ n’ye elë eba ewu bu lɛ, n’ye jɔ eba eci elë abanë lɛnë, ebá ekpa erɩ eda ëë sɛ edɔ. ?N’yonë mabu bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë eba nhɛn esɛrɛ Ofo é?
7 Ebë edi akɔnda ewu n’ye Ʒoova bá nʋn.a Àlɛ́ enë edi akɔnda ewu n’ye Ʒoova bá nʋn óó elë amʋn ëë ayɛsɛ tetenë, ebá ebɔ jɔnë nʋn elë opunë powu eka edi ëë (Ps. 145:8, 9, 18). Bu ntɔnë ëë elë nɔnjɛ yighɔ Kristinë lɛ́. Shìnë hʋ́n ëënë lɛ́ abɛlɛgho. Nɔnjɛ yighɔnë hɛ́ kɔ: “N’ye më shìnë bá nʋnnë ghëwunë, kpɛkpɛ lɔ́ më n’ye më éwu Ʒoova fɛ Shì yɔghɔ mɩnɛn, Shìnë më lɛ ëë lɛ bë eɔsɛ edidi jɔ eyɛsɛ fɛ Shì lɛ jɛ lɛ mɩnɛn. Shú n’ye më hɛ́ më esë kɔ bunë më enɛ epiɛ elɛnë ghëwu, mici nkpɔ Ʒoova bá eɲa më shi.” ?Mabu bóka Kristinë é? Në hɛ́ kɔ: “Më dí akɔnda wú n’ye Ʒoova ɔɔ kolo tete. Bu ntɔnë níni më opu shi, yá më n’ye Ʒoova kolo më, në ghe eɲa më shi. Àlɛ́ bɔ́bɔ́ më anɛ apiɛnë, ná ebɔ më kolo ghë, ná ekpa eboka më. Bu ntɔnë ghëwu, më eɔsɛ ebɔ jɔnë enʋn më opunë, më sɛyɛyɛ lɛ më arɛrɛ lɛ powu, eka edi ëë.”
8-9. ?Àlɛ fë abɔ cibɩ adi akɔnda álɛ fë émʋn jɔnë fë éhɛ ofosɛrɛnë ghënë, élé bu ntɔnë bë eba eɔsɛ eboka fë é? Bɔ jɔ nkpɔ gbagba ëë shi.
8 Ebë eboepi edi akɔnda álɛ ebë emʋn jɔnë ebë ehɛ. Álɛ fë égbɔ esɛrɛ Ofonë, fë éɔsɛ evivi fë esë jɔ ntɛnɩelë: ‘?Bu mumu nkpɔca emianmian më cibɩ ntɛnɩ ghë é? ?Ɔɔ ghɩnë më éɲa jɔ shi ehɔ ëë wú? ?Bu nkpɔca pétè më oohʋn ghë óó bayɛ n’ye Ʒoova bë eboka më álɛ më éɔsɛ erishi ekpɛkpɛ ëë ghë é?’ (2 Rois 19:15-19). Lapɔ esë, fë éɔsɛ eghagha ofosɛrɛnë Ʒezi bɔ́ yáya në ejiti-aghɩnelë ghë, álɛ fë émʋn n’ye fë éba eɔsɛ ehɛ Ʒoova eyinë lɛ, në Shibanë lɛ, bunë në evivinë lɛ jɔ fë ofosɛrɛnelë ghë.—Mat. 6:9, 10.
9 Elë nɔnjɛ yighɔ nkpɔ di Aliska. N’ye në bá cé kɔ óròfufu kansɛrë ɲí canë, jɔ hʋ́n ëë sɛ dɔ́ mɩɩ kpɛkpɛ lɔ́ ëë n’ye bë esɛrɛ Ofo. Në hɛ́ kɔ: “Cibɩ ntɔnë ghënë, akɔnda dɔ́ she më mɩɩ àlɛ́ më në esɛrɛ Ofonë, jɔnë më éhɛnë powu ecɔcɔ më òró, më ghe mʋn jɔ nkpɔnë më éhɛ.” ?Mabu bóka ëë é? Kpe jɔnë në kpa hɛ́: “Álɛ më égbɔ esɛrɛ Ofonë, më ebɔ cibɩ je edi akɔnda álɛ më émʋn jɔnë më éhɛ ofosɛrɛnë ghë. N’yonë bu ntɔnë bóka më ë më gha bɔ́ akɔnda gha bá n’ye bu eba eci më aba lɛ, më ca orogbanë lɛ esëkpɔ ghë. Noo më eba nhɛn elɛnë, bu ntɔnë elɔ akɔnda eba më eki nkpɔ, ë më eɔsɛ emʋn jɔnë më éhɛ Ʒoova ofosɛrɛ ghë.”
10. ?Mabughëwu ebë efu sɛ shi ebɔ cibɩ esɛrɛ Ofo é? (Kpɩ fotonelë esë.)
10 Ebë efu sɛ shi ebɔ cibɩ esɛrɛ Ofo. Agbate o, ebë eɔsɛ erɩ eda Ʒoova sɛ, àlɛ́ bɔ́bɔ́ elë ofosɛrɛnë alɛ ghedi. Ese àlɛ́ enë efu sɛ shi ebɔ cibɩ esɛrɛ Ofonë, ebë eɔsɛ ebɔ jɔnë nʋn elë opunë powu eka edi Ʒoovab. Aliska ca Elija ehɛ kɔ: “Mɩɩ álɛ ci bë ekunë, më esɛrɛ Ofo eki fannga nhɛn. Ese më wú kɔ àlɛ́ më enë ebɔ cibɩ efu sɛ shi esɛrɛ Ofonë, bu ntɔnë elɔ më ekpa erɩ eda Ʒoova sɛ edɔ. Ʒoova efu opu shi ece elë sɛrɛ, sɛ ghe tɛ ëë n’ye ebë ekɔ rere. N’yonë, më esë më ebɔ më cibɩ esɛrɛ ëë.” Kpe bunë fë éɔsɛ elɛ: Viɛ okunë bá dɛɛn óó bʋʋn ghe emianmian fë wunë, álɛ fë ébɔ fë cibɩ esɛrɛ Ofo ayɔghɔ nhɛn. Fë akolo fë éɔsɛ ece mbë orù bɔ́bɔ́ esɛrɛ ëë. Ba nhɛn lɛ bu mɩɩ bë eda fë.
Viɛ okunë bá dɛɛn óó bʋʋn ghe emianmian fë wunë álɛ fë ébɔ fë cibɩ esɛrɛ Ofo ayɔghɔ nhɛn. (Kpɩ abɩ 10.)
EBË EDI OFOSƐRƐNË NƲNNƲN BIBLËNË GHËNË AKƆNDA
11. ?Àlɛ́ fë në edi akɔnda ewɛsɛ Ʒoova sʋghɩ ofosɛrɛnë nʋnnʋn Biblënë ghënë, élé bu ntɔnë bë eba eɔsɛ eboka fë é? (Kpa kpɩ kare ntɛnɩ: “?Kerie jɔnë ebɔbɔ fienë wú?”)
11 Fë éɔsɛ edi akɔnda ewɛsɛ Ofonë ngiki sɛ́rɛ óó píe kelë oghorumɔn ghënë lɛ, nɛnnë kë tí lé Ʒoova eyi lɛ óó nʋnnnʋn Biblënë ghënë. Àlɛ́ fë aba nhɛn awɛsɛ kelë opu jɔnë kë bɔ́ ká dí Ʒoovanë, bu ntɔnë bá eci fë aba álɛ fë esë fë ébɔ fë opu jɔ eka edi Ʒoova. Fá ekpa eɔsɛ ewu mbë jɛelë ayɔghɔnë ele Ʒoova eyi óó fë esë fë éɔsɛ ehɛ fë ofosɛrɛnelë ghë. Lapɔ esë, fá ewu kɔ kelë ghënë, n’ye kë bá bɔ́ bunë kë evivinë lɛ, n’ye bu eba eci kelë abanë lɛ ká dí Ʒoovanë, ebɔbɔ ntɛnɩ fë eghagha n’ye fë ébɔ eka edi Ʒoovanë.
12. ?Àlɛ́ fë në ewɛsɛ ofosɛrɛ nkpɔ Biblënë ghënë, mabu jɔ fë éɔsɛ evivi fë esë é?
12 Àlɛ́ fë në ewɛsɛ ofosɛrɛ nkpɔ Biblënë ghënë, fë éɔsɛ evivi fë esë jɔ ntɛnɩelë: ‘?Ca sɛ́rɛ Ofo ntɔnë é? ?Mabu fɩ́ ëë é? ?Mabughëwu bá nhɛn sɛ́rɛ Ofo é? ?Jɔnë në hɛ́në ebɔbɔ ntɛnɩ më evivi n’ye më éhɛnë wú? ?Mabu në ofosɛrɛnë eyaya më é?’ Agheci bayɛ n’ye fë éviɛ bu elë Ofo nakwanelë ghë álɛ fë éɔsɛ ewu jɔ ntɔnelë eshi. Fë aba nhɛn alɛnë, bá eboka fë tete. Pëlɛ, elë éwɛsɛ ofosɛrɛ jɔghɔ.
13. ?Mabu ebë eɔsɛ eɲishi Anë ofosɛrɛnë ghë é? (1 Samuel 1:10, 11) (Kpɩ fotonë esë.)
13 Éka 1 Samuel 1:10, 11. N’ye Anë në eba ehɛ jɔ ntɔnë në ofosɛrɛnë ghënë, bu akpɛkpɛ aɲʋn epɛ ëë oohʋn ghë. Në sɛ́ abʋ, në gha ɔɔsɛ në éhʋn jɛ. Cakɔ Penina esë elɔ jɔ ehʋn ëë sɛ. ?Mabu bóka Anë é? Në bɔ́ cibɩ sɛ́rɛ Ʒoova, në bɔ́ në opu jɔnë powu ká dí ëë ayɔghɔ nhɛn. Bë elɛ bu ntɔnë ererenë, opu ka níni ëë shi (1 Sam. 1:4-7). ?Elë esë, àlɛ́ bu akpɛkpɛ afɩ elë óó elɔ bu ekpɛkpɛ elɔ elë oohʋn ghënë, élé Anë ofosɛrɛnë bë eba eɔsɛ eboka elë é? (1 Sam. 1:12, 18) Ebë ‘eɱɛn elë tɔ̀lɔ̀ diidinë enɛ ofu Ʒoova ngboru,’ ëë eshi ëë lɛ́ n’ye ebë ebɔ bunë efɩ elënë lɛ, n’ye bu eba eci elë abanë lɛ jɔ eka edi Ʒoova. Àlɛ́ elë aba nhɛn alɛnë, opu bá enini elë shi.—Ps. 55:22.
Noo Anë sɛ́ abʋnë, cakɔnë fífi ëë miya. Jɔ hʋ́n Anë sɛ. Në bɔ́ jɔnë nʋn në opunë powu ká dí Ʒoova. (Kpɩ abɩ 13.)
14. (1) ?Bu fuɔ nkpɔca ebë eɔsɛ eɲishi Anë ofosɛrɛnë ghë é? (2) ?Àlɛ́ enë edi akɔnda ewɛsɛ Biblënë, élé bë eba eɔsɛ eboka elë álɛ ebë esɛrɛ Ofo eyɛsɛ é? (Ékpɩ jɔnë kë ghɛ́ghɛ da agbanë oghoshinë.)
14 Anë hʋ́n jɛ yikpe nkpɔ, në dí Samiɛlë. Agbʋʋn je bë esasɛnë, Anë bɔ́ ëë jɛ yikpenë cé ntɛɛnyiyigho gbɔ Eli (1 Sam. 1:24-28). Në sɛ́rɛ Ʒoova dá ëë nasɩ. Në hɛ́ ëë kɔ në ebidi në sʋghɩnë kë edi ecelenë shi, në ekpɩ kelëc (1 Sam. 2:1, 8, 9). Agheci bu kpa kpɛ́kpɛ lɔ́ ëë yí ereni gbo, ese në bɔ́ aɛn bá ayɔghɔnë Ʒoova lɛ́ lɔ́ ëënë ghë. ?Mabu ebë eɲishi é? Àlɛ́ enë ebɔ aɛn eba ayɔghɔnë Ʒoova lɛ́ lɔ́ elë mɩɩ shú amɛnnë ghë, àlɛ́ bɔ́bɔ́ elë mianmiannë ekpa enʋnghë eyinë, ebá eɔsɛ erishi ekpɛkpɛ ëë ghë.
15. ?Àlɛ́ kë në elɛ elë nkɔdi bunë, élé Ofonë Ʒeremi sɛ́rɛnë bë eba eɔsɛ eboka elë é? (Jérémie 12:1)
15 Éka Jérémie 12:1. N’ye Ofo agbagho Ʒeremi bá wú kɔ aghɩnë kë elɛ bu apʋpʋnë oohʋn epɔ eba kelë eyɛnë, sɛ́ rɔ́rɔ në shi tete. Noo Israɛlë ngikinelë esë kpa tɔ́tɔ në sɛnë, jɔ hʋ́n në sɛ tete (Jér. 20:7, 8). Elë esë, jɔ bë eɔsɛ ehʋn elë sɛ, sɛ bë eɔsɛ erɔrɔ elë shi àlɛ́ enë ewu kɔ aghɩnë kë elɛ bu olopunë, oohʋn epɔ eba kelë eyɛ, àlɛ́ ngiki në ekpa etɔtɔ elë sɛ esë. Agbate, Ʒeremi bɔ́ bunë gha yɛ́ ëë aɛn wunë jɔ ká dí Ʒoova o, ese në gha hɛ́ kɔ Ʒoova edi nkɔ (Jér. 32:19). Elë esë, ebë eɔsɛ ebɔ bunë gha yɛ́ elë aɛn wunë jɔ eka edi Ʒoova. Ese enë elɛ bu ntɔnë eyinë, elë éya n’ye emʋn kɔ nkɔdi bunë ngiki elɛnë, Ʒoova bá eghɔ kwapowu enɩ në cibɩ ghë.
16. ?Àlɛ́ elë gha kpa gha ɔɔsɛ ebë elɛ bu jɔghɔ wunë, élé Levi-pienë ofosɛrɛnë bë eba eɔsɛ eboka elë é? (Psaume 42:1-4) (Kpɩ fotonelë esë.)
16 Éka Psaume 42:1-4. Levi-pie nkpɔ ëë ghɛ́ghɛ nɛn ntɔnë. N’ye në bá ghɛ́ghɛ ëënë, në gha kpa gha ɔɔsɛ në édà nɔnjɛelënelë ghë álɛ kebë esʋ Ʒoova aʋn-nkpɔ. Jɔnë në ghɛ́ghɛ Psaume ntɔnë ghënë eya n’ye bu bá cí ëë aba. Elë esë, àlɛ́ elë gha kpa gha ɔɔsɛ ebë epie ereni esɔ orogba ghëwu, àlɛ́ kë aɲi elë ale tɩ Ʒoova sʋnë ghëwunë, bu bë eɔsɛ eba nhɛn ehʋn elë sɛ. Mici jɔghɔ, sɛ bë eɔsɛ eyɛyɛ elë, mici jɔghɔ esë aa bë eɔsɛ erɛrɛ elë. N’ye aba ayi powu o, elë ebɔ ëë eka edi Ʒoova. Àlɛ́ elë aba nhɛn alɛnë, bu ntɔnë bë eɔsɛ epetè elë akɔnda, bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë emʋn bunë ghëwu bu eba nhɛn eci elë aba, álɛ ebë ekpa emʋn bunë ɔɔ alɔ óó bayɛ n’ye ebë ebɔ aɛn eba ëë ghënë. Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn: Levi-pienë wú kɔ kpa ɔɔ bu ayɔghɔnë në éɔsɛ elɛ ele Ʒoova eyi (Ps. 42:5). Lapɔ esë në kpa dí akɔnda wú n’ye Ʒoova eba ece në aɛn ghë (Ps. 42:8). Àlɛ́ enë ebɔ jɔnë nʋn elë opu teteghënë eka edi Ʒoovanë, bu ntɔnë bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë emʋn bunë ghëwu bu eba nhɛn eci elë aba, álɛ ebë eso dɛɛn ebë ekpa ebɔ mɛnsɩ ekɩopu.
Levi-pienë ghɛ́ghɛ Psaume 42, bɔ́ jɔnë nʋ́n në oghorumɔn ghënë powu ká dí Ʒoova. Elë esë àlɛ́ elë aba nhɛn alɛnë, bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë emʋn bunë ghëwu bu eba nhɛn eci elë aba, ebë ekpa emʋn bunë ɔɔ alɔ óó bayɛ n’ye ebë ebɔ aɛn eba ëë ghënë. (Kpɩ abɩ 16.)
17. (1) ?N’ye Ofo agbagho Ʒonasë bá sɛ́rɛ Ofonë, mabu ebë eɔsɛ ehɔhɔ ëë ghë é? (Jonas 2:1, 2) (2) ?Mabughëwu yɛsɛ n’ye ebë eghagha Psaume abɩ jɔghɔ ghë àlɛ́ elë anʋn jɔ akpɛɛkpɛ ghë é? (Ékpɩ jɔnë kë ghɛ́ghɛ da agbanë oghoshinë.)
17 Éka Jonas 2:1, 2. N’ye Ofo agbagho Ʒonasë bá nʋ́n kɩ gbɔ nkpɔ opunë ë në bá nhɛn sɛ́rɛ Ofonë. Agbate në gha wú Ʒoova ghɩ wo, ese në mʋ́n kɔ Ʒoova bá ece në mbë. Jɔ jɛelë jɛelënë në hɛ́ në ofosɛrɛnë ghënë, afannga nhɛn píe Psaume abɩ nfre nfre ghëd. Bu ntɔnë eya n’ye agheci në mʋ́n Biblë abɩ ntɔnelë yɛsɛ. N’ye në bá ghágha Biblë abɩ ntɔnelë ghë, në kpa dí ëë akɔndanë, bu ntɔnë lɔ́ në mʋ́n yɛsɛ n’ye Ʒoova bá eboka në. Nkpɔkpɔnë esë, àlɛ́ elë abɔ Biblë abɩ jɔghɔ ale órò óó elë anʋn jɔ kpɛkpɛ ghë óó enë esɛrɛ Ofonë, ebá eɔsɛ eghagha Biblë abɩ ntɔnelë ghë, bu ntɔnë bá enini elë opu shi.
ELË ÉGHƲ̀ ELË OFOSƐRƐNELË GHË ERƖ EDA ƷOOVA SƐ
18-19. ?Àlɛ́ mici jɔghɔ elë gha mʋn jɔnë ebë ehɛ elë ofosɛrɛ ghë wunë, élé jɔnë nʋn Romains 8:26, 27 ghënë, bë eba eɔsɛ enini elë opu shi é? Hɛ jɔ nkpɔ gbagba ëë shi.
18 Éka Romains 8:26, 27. Mici jɔghɔ akɔnda bë eɔsɛ edɔ eshe elë mɩɩ elë ghe emʋn n’ye ebë eba ebɔ jɔnë nʋn elë opunë eka edi Ʒoova. Ese bu nkpɔ bë eɔsɛ eboka elë, ëë lɛ́ Ofo wawɛ celenë. ?Élé eba eboka elë é? Ofo wawɛ celenë edi elë shogho. ?Ëë eshi ëë lɛ́ nkpɔca é? Ʒoova ghʋ́ në wawɛ celenë ghë lɔ́ kë ghɛ́ghɛ në Mbënë. Në lɔ́ ngiki ntɔnelë kë ghɛ́ghɛ ofosɛrɛ nfre nfre léle ëë ghë. N’yonë, àlɛ́ elë gha mʋn n’ye ebë eba ebɔ jɔnë nʋn elë opunë jɔ eka edi Ʒoova wunë, Ʒoova ewu jɔnë nʋnnʋn ofosɛrɛnelë ghë fɛ jɔnë elë omunë elë evivi n’ye ebë ebɔ eka edi ëë mɩnɛn. N’yonë, bë eɔsɛ ekpɩ ofosɛrɛ ntɔnelë eboka elë.
19 Jɔ ntɔnë bóka elë nɔnjɛ yighɔ nkpɔ. Në dí Yelena. Në lɛ́ Risi-kwɔ. Kë ɲí ëë lé tɩ noo në esɛrɛ Ofo, në ekpa eka Biblë. Akɔnda dɔ́ shé ëë mɩɩ gha mʋn jɔnë bë ehɛ ofosɛrɛ ghë esë wu. Në hɛ́ kɔ: “N’yonë, më ghághaghë n’ye àlɛ́ akɔnda adɔ ashe më óó më gha mʋn jɔnë më éhɛ ofosɛrɛ ghë wunë, Ʒoova bá ewu Ofonë në sʋghɩnelë kë sɛ́rɛ óó nʋnnʋn Biblënë ghënë [...] fɛ jɔnë më evivi n’ye më ébɔ eka edi ëë mɩnɛn. [...] Bu ntɔnë níni më opu shi dɔ́ tete cibɩ kpɛkpɛ ntɔnë ghë.”
20. ?Élé ebë eba eɔsɛ ebaba elë esë eyɛ álɛ ebë eɔsɛ esɛrɛ Ofo eyɛsɛ àlɛ́ elë anʋn opuji ghë é?
20 Àlɛ́ elë anʋn opuji ghënë, bë eɔsɛ ekpɛkpɛ elɔ elë n’ye akɔnda bë eba elë eki nkpɔ álɛ ebë esɛrɛ Ofo. N’yonë, bayɛ n’ye ebë ebaba elë esë eyɛ. ?Mabu ebë eɔsɛ elɛ é? Ebë eɔsɛ ece Psaume nakwanë kë ká óó nʋn elë ɛntɛrnɛtë adrɛsënë ghënë. Ebë ekpa eɔsɛ eghɛghɛ n’ye erie jɔnë eba eci elë abanë ele nakwa ghë, fɛ n’ye blengbi David bá lɛ́në mɩnɛn (Ps. 18, 34, 142; suscriptions). Elë émʋn n’ye gha ɔɔ mbra nkpɔnë eya elë n’ye ebë eba ebaba elë esë eyɛ álɛ ebë esɛrɛ Ofo wo (Ps. 141:2). Ese owu-nkpɔ ëë bë elɛ ntɛnɩ bë eba ëë eyɛnë.
21. ?Mabughëwu ebë eɔsɛ ebɔ elë opu jɔ powu eka edi Ʒoova é?
21 Mʋnnë emʋ́n kɔ Ʒoova mʋn n’ye bu eba eci elë aba álɛ ebë egbɔ ebɔ eka edi ëënë, enini elë opu shi tete (Ps. 139:4). Ese në evivi n’ye ebë ebɔ bunë efɩ elënë jɔ eka edi ëë álɛ ebë eya ëë n’ye elë ejì ëë ntɩ. N’yonë, elë gha érie n’ye ebë ebɔ elë opu jɔ eka edi elë Shìnë nʋn oforunë. Àlɛ́ elë gha mʋn n’ye ebë eba elɛ wunë, elë éwɛsɛ ofosɛrɛnë nʋnnʋn Biblënë ghënë álɛ bë eboka elë. Ao, elë éfɩ elë oghorumɔnnë álɛ ebë ebɔ elë sɛyɛyɛ jɔ lɛ, elë aarɛrɛ jɔ lɛ eka edi ëë. Noo Ʒoova lɛ́ elë Cɛwu tetenë, ná ece elë mbë, ná eboka elë mici powu!
NƐN 45 Bunë më edi akɔnda
a Bɔ nakwa Versets pour la vie chrétienne álɛ fë éshi n’ye kë ghɛ́ghɛ “Jéhovah” shi, álɛ fë ékpa eyi n’ye kë ghɛ́ghɛ “Quelques qualités impressionnantes de Jéhovah.”
b Wɔ́wɔ́, Ofonë elë esɛrɛ elë ofokwa jɛmɛnnelë ghënë ghe fo.
c Anë ofosɛrɛnë ghënë, jɔnë në hɛ́në ebɔbɔ ntɛnɩ Moizë ghɛ́ghɛnë. Bu ntɔnë eya n’ye agheci Anë bɔ́ cibɩ wɛ́sɛ Ofo Mbënë (Deut. 4:35; 8:18; 32:4, 39; 1 Sam. 2:2, 6, 7). Agbʋʋn ya fannga nhɛn bë esasɛnë, Ʒezi nɔ̀n Mari lé Ʒoova eyi ofosɛrɛ ghë. Jɔnë në hɛ́në ebɔbɔ ntɛnɩ Anë hɛ́në.—Luc 1:46-55.
d Fë éɔsɛ eka Jonas 2:3-9 ghë álɛ fë ebɔ ëë epɔpɔ Psaumes 69:1; 16:10; 30:3; 142:2, 3; 143:4, 5; 18:6; alɛ 3:8 lɛ ghë. N’ye Ʒonasë bá kɩ́kɩ ghë hɛ́ jɔnë nʋnnʋn Psaume abɩnelë ghënë, ntɔnë ëë ekpʋ́ rúru Psaume abɩnelë eyi.