Tuughaạny AZihova—Ḍeenhaan Ghan Onhaghanhạn Aḍughụm

1. Eghẹn eten kụ edị onyọ aKristẹn katue akịgh oreeny? (Miịn kẹn afoto phọ.)

“OGHIM ra/bun ghan oreeny dị raḍoghoghaan ghan.” Aḍidogh phọ aḍiẹn phọ rekaạph ghan iyaạr phọ reloghonhaạn ghan bọ ḍighaạgh ireeny okparạm: oḍoghoghaan ghan mem oghim. Orue oghị aghisigh eten aruwaloor, onyọ aKristẹn amoọgh oḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm, oyọ ghan odaphạn asidọl phọ. Ika? Onyọ aKristẹn raḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm mem dị odị aaḅenhion raraạr mem lọ ewạ siphẹ adọl aghuḍum mọ odị, kụ alhọgh ghan eegu ḍiitughiạn ḅilhẹ r’osopha abunhọn.

2. Eeghe kụ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oyọ odaphạn onmia siphẹ adọl aghuḍum mọ ayira, kụ eeghe kụ edị yira kooḅeghiọn siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

² Idiphọ arebenẹ aZihova, yira roḍeenhaan ghan ni onhaghanhạn aḍughụm. Yira rosooromhi ghan kẹn loor koḍeenhaan igbiririph. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira komiịn idị araagharạ phọ ipẹ phọ reloghonhaạn ghan ḍighaạgh Kristẹn okaran ipaanhaạn dị bidị osoman loor adọl dị enmia. Yira koḅilhẹ kẹn omiịn idị araagharạ phọ iphẹn phọ ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh. Eḅẹl phọ, omhiịn idị aZihova r’aZizọs ungọ iyira emạ eḍeenhaan ilọ oḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm.

AZIHOVA R’AZIZỌS OḌIGHI WE ONHAGHANHẠN AḌUGHỤM

3. Yira ulhegheri ika mọ aZihova aḍighi oye onhaghanhạn aḍughụm?

³ Okol aZihova mọ “Aḍighiigh” loor esi dị odị amiigh giph, kụ ra/pighironhu ghan. (Deut. 32:4) Kuolọ toroboiperolbọ, odị raḍogha ghan ni mem lọ ewạ. Iduọn araraạr renmeeghian bọ, Enhaạn phọ ayira akị ni ghisigh ranmeeghian ghan orue omhunhenhi ogbi phọ odị. AZihova ulhẹm iyira akighimaạm loor odị, esi iduọn phọ yira kotue kẹn ni onmeeghian odaphạn dọl aghuḍum mọ ayira mem dị enmia. Odị ungọ ni iyira sinhị iilhogh siphẹ aBaibul phọ dị ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh osopha ogey osopha etigheri ipaanhaạn phọ yira osoman bọ. Eḍeenhaan phọ aZihova r’asinhị iilhogh phọ odị m’ungọ bọ iyira eḍeenhaan mọ ghalhamọ iduọn odị amhiigh bọ idiphọ “aḍighiigh,” odị raḍogha ghan ni mem lọ ewạ.

4. Ngọ eḍeenhaan dị emạ emiteom mọ aZihova ranaghanhạn ghan ni. (Leviticus 5:7, 11)

⁴ Areten phọ aZihova emunughan, kụ yira kotue ni oḍaphạn. Odị ra/zoọm ghan we eten dị egbagarạ. Ooḅeghiọn idị aZihova azoọm we phọ Izrạl r’onhaghanhạn aḍughụm. Odị o/tọ mọ oomo awe mughumọ arukulhom mọ obobọ araalhạ phọ ophighirọn ghan nyenhiin phọ ekiạ phọ. Eeni amem, odị amheera ghan ni dị torobọ oye kapighironhọm iyaạr dị aḍighaạgh odị esi.—Bạl Leviticus 5:7, 11.

5. Ngọ eḍeenhaan osooromhi aloor ḅilhẹ r’igbiririph phọ aZihova.

⁵ Osooromhi aloor ḅilhẹ r’igbiririph phọ aZihova kụ renyu ghan bọ nyodị oḍeenhaan onhaghanhạn aḍughụm. Esi omaạm, aZihova aḍeenhaan ni osooromhi aloor mem mọ odị rawạ bọ ophiemhi ikarạph awe phọ aSodọm. Dị eego esi ookpaạny, aZihova atọ ni aḅenhị Lọt oye elhiom eḍighinhom iyaạr phọ mọ odị aghiil aghị epẹ araaḅarạph phọ. Kuolọ aLọt amhoọgh ni oghiilhaan oghị epẹ phọ. Esi iduọn phọ, odị alhọm ghụn mọ odị r’eghunotu odị oghị ghụn epẹ Zoar, ebạm emhạ dị aZihova masopha kẹn ophiemhi. AZihova mutue ni akạn mọ aLọt amoọgh oḍighi ipẹ odị aghaạph bọ. Kuolọ idiphọ o/ḍighi, kparipẹ ghụn odị amheera mọ aLọt aghị Zoar, bịn emhạ phọ epẹ phọ o/phiemhi. (Gen. 19:18-22) Ibadị asiạ reten, aZihova aghị ni ghisigh aḍeenhaan igbiririph we phọ aNineveh. Odị arom oyil phọ odị Jonah oghị ogbeelhom mọ Enhaạn kapiemhi we phọ r’emhạ phọ aNineveh. Kuolọ mem mọ awe phọ aNineveh okiton bọ, aZihova anmạ ni bidị ighirigiir bịn emhạ phọ o/phiemhi.—Jonah 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Ngọ reḍeenhaan dị aZizọs aḍeenhaan onhaghanhạn aḍughụm idiphọ aZihova.

⁶ AZizọs aḍeenhaan ghan ni onhaghanhạn aḍughụm idiphọ aZihova. Urom nyodị mọ aru siẹn ade phọ aghaạph iiḅi iinhaghạn phọ aḅenhị “we Izrạl dị oghịgh iyool igạ dị ephe eten.” Kuolọ odị aḍeenhaan ni onhaghanhạn aḍughụm mem mọ odị raḍighi bọ oḍighi oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Esi omaạm, anhịr dị u/ḍighi olọ Izrạl alhọm mọ odị aakonhom onyanhị odị dị ‘eru egholha.’ R’igbiririph aZizọs aghị ni ghisigh aakonhom onyanhị phọ idiphọ anhịr phọ alhọm bọ. (Mat. 15:21-28) Ooḅeghiọn enhọn eḍeenhaan. Mem mọ aZizọs rakumuan bọ siẹn ade phọ, odị aḅẹm mọ: “Torobọ oIọ upharanaạn imị . . . , mị katuụgh ni idiphọ aḍighi aani nyodị.” (Mat. 10:33) Kuolọ mem mọ aPita apharanhaạn bọ nyodị iraạr amem, odị atuụgh ni idiphọ phọ aḍighi aani nyodị ḍughụm? Eeye. AZizọs alhọgh ni elhegh okiton phọ r’omheeraam mọ aPita. Kụ mem mọ odị aḅetenhu bọ esi aḍuugh phọ, aZizọs amitenhaan ni Pita kụ akparamhị nyodị mọ odị masạr abilhenhaạn nyodị ḅilhẹ mọ onọ apomhoghiạn ni nyodị.—Luk 24:33, 34.

7. Odaphạn Filipai 4:5, ika kụ edị yira rowạ ghan mọ awe umhiịn ghan iyira?

⁷ Yira momhiịn mọ aZihova r’aZizọs oḍighi we onhaghanhạn aḍughụm. Kuolọ kokaạph ika ilọ ayira? AZihova rawạ mọ yira oḍighi aani we dị roḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm. (Bạl Filipai 4:5.) Oniin aBaibul agbạ ekpịgh phọ ephẹn phọ mọ: “Ḍeenhaan siphẹ ezọ phọ anạ mọ nạ amoọgh ni onhaghanhạn aḍughụm.” Yira otue ni opuruan loor ayira mọ: ‘Awe umhiịn ni imhị idiphọ oye dị raḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm, rameeraam ghan ilo abunhọn, ḅilhẹ rakparaghạm ghan? Obobọ idiphọ oye dị ra/sighẹ ghan ilọ abunhọn, ogbagarạ oye, obobọ oye oḅom emhụ? Mị rakạn ghan ni mọ awe omoọgh oḍighi araraạr eten phọ epẹ mị aatughiạn bọ bịn? Obobọ mị raler ghan ni rurụ kangọ bunhọn kụ aḅilhẹ asighẹ aani ilọ bidị oghaạph mem lọ ewạ?’ Yira oghị ghisigh oḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm pọ yira rotuughaạny ghan aZihova r’aZizọs. Ooḅeghiọn iyạl asidọl dị emhoghi mọ oḍeenhaan onhaghanhạn aḍughụm—mem dị asidọl ayira enmia ḅilhẹ r’amem dị aḍiitughiạn ḅilhẹ r’osopha abunhọn agbạgh r’olọ ayira.

ḌEENHAAN ONHAGHANHẠN AḌUGHỤM MEM DỊ ADỌL ANẠ ENMIA

8. Eeghe kụ ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh mem dị adọl ayira enmia? (Miịn kẹn igẹ dị edi ude.)

⁸ Onhaghanhạn aḍughụm mọ aḅaramaạm oyọ ghan odaphạn mem dị asidọl ayira enmia. Mem dị asidọl ayira enmia yira otue ni osoman iiḅaghamhị dị yira u/seere olhoghi. Esi omaạm, etue ni eḍighi ekperenhom e/moon. Ḅilhẹ kẹn e/lo ikpoki, obobọ abuọ itooghị phọ otue ni oḍighi idị araraạr kikparanhaạn iyira. (Eccl. 9:11; 1 Kọr. 7:31) Ketue kẹn ni eḍighi ipaanhaạn mem dị oḍighom mọ onme eten arukumuan phọ ayira obobọ esi phọ yira rokumuan ghan bọ. Etigheri odọ onmia phọ, yira kotue ni oluạn imhoom asidọl phọ iphẹn phọ eḍighi iyaạr dị yira ogbariọn inya aradạ phọ iphẹn phọ: (1) lọgh elhegh mọ adọl phọ anạ menmia, (2) gbon ipẹ edi bọ ghisigh, (3) gbon imạ araraạr phọ memitenhaan bọ nyinhạ, ḅilhẹ (4) loghonhaạn bunhọn ḍighaạgh.b Omhiịn idị abumor r’abumaranhi ayira momhooghọm suọ oḍighi araraạr phọ iphẹn phọ.

9. Ika kụ edị olom r’anhịr dị oḍighi simisonarị orue okaran odẹgh ophogh dị bidị olhoghi u/seere?

⁹ Lọgh elhegh mọ adọl phọ anạ menmia. Emanuele r’aFrancesca ukumuan ghan idiphọ amisonarị enhọn eelhe. Iduọn bidị omhiigh bọ otuughạ onhụ phọ ḅilhẹ roluạn bọ omhoom ookpomhoghan phọ abidị, bịn ezẹgh aKOVID-19 phọ eru emheel bịn bidị uu/ḍikuan mun we. Ḅilhẹ ekperenhom bịn onhiin aFrancesca amhugh. AFrancesca akạr kụ awạ oghị omhiịn eghunotu phọ odị, kuolọ ezẹgh phọ i/meera mọ odị aghị. Ika kụ edị odị arue akaran oomo phọ iphẹn phọ? Eḅẹl phọ, Emanuele r’aFrancesca uḅophoghạn ni ooḅereghị olhọm osụ-olhoghi orue ophamhaghạn ooḅaghamhiạn aloor phọ abidị ḍio etum ḍio. Kụ aZihova anhaghạn ni iiḅereghị phọ ipẹ phọ dị eego esi oḍighom mọ odị. Esi omaạm, ikpo onhụ onyọ umor dị bidị onhaghạn olhoghi avidio ikạr kụ ekparamhị bidị. Onyọ umor phọ aḅẹm mọ: “Yira oogboronhom olhọgh elhegh ḍimhoom adọl phọ ayira, yira konuụn ni oḅilhẹ omoọgh ibo phọ ayira ḅilhẹ r’eepoogh osighẹ oḍighinhom aḍimhoom adọl phọ ayira eten dị enhighẹ.”c Omhunhenhiom iyạl, bidị usopha orophomhi aḍighalhanyạ osighẹ afon ongoọm ogbaanhaạn, kụ bidị omhoọgh oye dị bidị omhiigh otughemhị aBaibul phọ. Omhunhenhiom iraạr, bidị usighẹ ni kụ oḅilhẹ osereghiạn obakị abumor r’abumaranhi phọ ḅilhẹ r’ephomhoghiạn phọ abidị. Oniin omạ onyọ umaranhi aphirimạ ghan ni uruom imhị dom afon dị ephạm esi aBaibul torobọ aḍio esi aḍikpom alhạ. Mem dị yira olhọgh elhegh mọ adọl phọ ayira menmia kụ osighẹ r’oḅaạl olhoghi ḍimhoom adọl phọ ayira, yira komoọgh ni ogbaanyạn ipẹ yira kotue bọ oḍighi.

10. Ika kụ edị oniin onyọ umor anme adaphạn ḍimhoom adọl phọ odị?

¹⁰ Gbon ipẹ edi bọ ghisigh ḅilhẹ r’imạ araraạr phọ memitenhaan bọ nyinhạ. AChristina, onyọ umaranhi olọ aRomania dị arugh epẹ Japan, aḅonyonhu ni azuan mem mọ osighẹ bọ oomo phọ abidị orọl bọ ookpomhoghan dị oḅạ ghan onhụ Aḅekeeny oghimọm inhọn arookpomoghan. Toroboiperolbọ, odị o/rolhonhaạn ipẹ meten bọ. Kparipẹ ghụn, odị aghị ni ghisigh akuọm loor siphẹ omhoom ookpomhoghan phọ roḅạ ghan bọ onhụ aJapan esi oḍighi ipẹ odị katue bọ. Kụ odị aḅenhị oniin anhịr dị aḍighi ghan eniin esi r’odị otughemhị odị onhụ aJapan. Anhịr phọ amheera ni osighẹ aBaibul phọ ḅilhẹ r’abrosọ phọ Kelhọm Ghuḍum K’agee-pọ! otughemiọm aChristina onhụ aJapan. Iphẹn phọ ilhoghonhaạn ni Christina ḍighaạgh otuughạ onhụ phọ kụ anhịr phọ amhiigh omhoọgh aḍiḅeraạn oghị esi igey aBaibul phọ. Mem dị yira ogbon ipẹ edi bọ ghisigh ḅilhẹ r’imạ araraạr phọ mimitenhaan bọ iyira, pọ onmia dị olhoghi yira u/seere katue ni asighẹ atu ḍisẹph dị olhoghi yira u/seere.

11. Ika kụ edị oniin olom r’anhịr orue okaran iiḅaghamhị ikpoki?

¹¹ Loghonhaạn bunhọn ḍighaạgh. Olom r’anhịr dị orugh eelhe dị osophoghom oḍighi phọ ayira uroph ni oḍighi abidị ekperenhom mem dị eelhe phọ omheel ekulhom. Ika kụ idị bidị orue okaran iphẹn phọ? Eḅẹl phọ, bidị usopha odughe adọl aghuḍum mọ abidị. Edị etum siphẹ, kparipẹ r’ogbon iiḅaghamhị phọ abidị, bidị usopha ghụn olhoghonhaạn aḍighaạgh bunhọn esi olhọgh amuboom amem epẹ erugh phọ. (Iiḍighi 20:35) Olom mọ aḅẹm mọ, “Olhọgh amuboom amem epẹ erugh phọ iḍighi idị mị agbon ghan ilọ mị kaḍighi ogbi phọ Enhaạn kparipẹ r’ootughiạn ghan ilọ ikarạph araraạr.” Mem dị asidọl phọ ayira enmia, ku/bulha mọ emạn agey maạr oghị aghisigh olhoghonhaạn ghan abunhọn ḍighaạgh, ekạr ekpaariọm epẹ erugh phọ.

12. Ikạ kụ idị eḍeenhaan phọ aPọl ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oyọ ghan odaphạn asidọl dị yira omhiịn epẹ erugh phọ?

¹² Ewạ ni dị yira koḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm mem dị yira omite epẹ erugh phọ. Yira roteẹny ghan ni we akirokirọ aremheeraam ḅilhẹ r’iḍighinhom araraạr dị oḍuạ kirokirọ arikpisi kụ oru. Otelhedom mọ aPọl aḍeenhaan ghan ni onhaghanhạn aḍughụm, kụ yira kotue ni otuughaạny eḍeenhaan phọ odị. AZizọs amạ Pọl idiphọ “oteIhedom aruuruen phọ.” (Rom. 11:13) Esi iduọn phọ, aPọl aghaạph ghan oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ aḅenhị buọ aJu, Greek, we igbogh ituughạ, buọ iḅoọr aramhạ, we igbogh iikpọ, ḅilhẹ r’aruw-emhạ. Orue oteẹny arokpom awe phọ abuẹn phọ ogbaranhaạn bọ sidọl, aPọl aḅẹm mọ “mị asi emạ Iọ omuuna rokiọm eIiom, mị umuuna aani ni bịn.” (1 Kọr. 9:19-23) Odị amhiigha ni loor aatughiạn ilọ iḍighinhom araraạr, emitenhom, ḅilhẹ r’omheeraam abuphẹ odị rakaaphạn bọ, kụ iphẹn phọ ilhoghonhaạn ni nyodị ḍighaạgh oghaaphạn atorobọ eten dị ketir ekpom atorobọ onyọ abidị. Yira kotue ni onighemhị sighalhanyạ phọ ayira epẹ erugh phọ eḍighi maạr dị yira ootughiạn ghan ilọ awe phọ yira rokị bọ oghaaphạn phọ kụ oghaạph eten dị ketir bidị.

LỌGH EEGU ḌIITUGHIẠN ABUNHỌN

13. Eeghe ooto r’osooromineen kụ edị 1 Korịnt 8:9 amạ amiteom dị ewạ mọ yira oghel eḍighi maạr dị yira rowạ ni olhọgh eegu ḍiitughiạn abunhọn?

¹³ Oḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm rulhoghonhaạn ghan iyira kẹn ḍighaạgh olhọgh eegu ḍiitughiạn abunhọn. Esi omaạm, abuniin abumaranhi eḅeraạn ogbulhayogh arisigh abidị raraạr, kụ abuniin i/ḅeraạn. Abuniin abumor rokelhọm ghan agey ophughọl amugbagarạ amiim dị u/tenhom ni ekụ, kuolọ abuniin osopha mọ bunọ ko/pughọl r’ophughọl. Oomo aKristẹn rowạ ni omhoọgh ogey omhoon aloor, kuolọ osopha areten arookonhom mọ abidị egbaranhaạn ni. Eḍighi maạr dị yira okpaariọm bunhọn siẹn ookpomhoghan phọ odạph aani osopha ayira, pọ yira otue ni oḍighi ḍighiigh okpetaan obobọ okọm madia siẹn ookpomhoghan phọ. Agey ni, yira ko/wạ mọ ipẹ phọ emite! (Bạl 1 Korịnt 8:9; 10:23, 24) Uguạ, ooḅeghiọn iyạl areḍeenhaan dị emạ emiteom idị odaphạn asinhị iilhogh aBaibul ketue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍighi araraạr eten dị eeleeny ḅilhẹ r’ophamhanhạm eephọ.

14. Ighẹn asinhị iilhogh aBaibul kụ edị ewạ meeḅakị eten iinmenian r’oselhemian asilaạl ayira?

¹⁴ Iinmenia r’oselhemian asilaạl. Kparipẹ r’oghol odọ iinmenian dị yira koonmenian ghan, aZihova mungọ iyira ghụn sinhị iilhogh odạph. Ewạ mọ yira oonmenian ghan iinmenian dị kekuenhi Enhaạn, iinmenian dị etuụgh bịn ekasiạn eḅilhẹ esooran. (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pit. 3:3) Esi iduọn phọ, i/wạ mọ yira oonmenian ghan iinmenian dị kekọm idị awe komiigh ootughiạn idị yira olheeny obobọ kogbon iitughiạn abidị esi ayira. Asinhị iilhogh aBaibul ketue kẹn eloghonhaạn ḍighaạgh ikumor awe arookpomhoghan dị bidị ko/loghoḍị iilhogh ilọ odọ iinmenian r’eten oselhemhian asilaạl. Esi omaạm, Ikumor awe oniin ookpomhoghan rowạ ghan olhoghonhaạn aḍighaạgh iḍoọgh abumor dị momhiigh rosamạ ghan eten esamaạm emhụ dị eetura mem mọ, dị u/sạm ghan usiemhi ude kuolọ ezanazanạ. Ika kụ idị ikumor awe phọ kologhonhaạn bidị ḍighaạgh kụ eniin phọ amem mọ ko/lọgh iilhogh ongọ bidị? Opoghom eghir aromha ikumor phọ oḅenhẹ iḍoọgh abumor phọ abuẹn phọ mọ, “Eḍighi maạr dị nạ asiịny epẹ eegbolhom mọ rangọ oghaạph kụ aḍita phọ ropogh ghan ghụn ipẹ nạ arọl bọ kụ owilhẹ onhaghạn ipẹ nạ rakaạph bọ, pọ iiḅaghamhị edi ni esi iinmenian phọ r’esamaạm emhụ phọ anạ.” Eten phọ ephẹn phọ opoghom eghir phọ aghaạph bọ ilhoghonhaạn ḍighaạgh ikumor awe phọ oghaạph oḅenhị iḍoọgh abumor phọ eten dị bidị u/lọgh iilhogh ḅilhẹ r’idị ewạ mọ bidị oḍighi d

15. Eeghe iilhogh r’asinhị iilhogh aBaibul phọ kụ reeḅakị ghan osopha ayira ilọ arookonhom? (Rom 14:5)

¹⁵ Arookonhom. Torobọ onyọ aKristẹn kụ kasopha ilọ odọ arookonhom dị odị kasighẹ ophoghaam aloor odị. (Gal. 6:5) Ogina olhogh dị aBaibul phọ alhọgh angọ onyọ aKristẹn dị rawạ osighẹ arookonhom pọ, iḅaạl ka/loghạ, ḅilhẹ ḍuạ esi iiḍighi ikarạph aruwaloor. (Iiḍighi 15:20; Gal. 5:19, 20) Kuolọ idị egbolhomaam inhọn areten arookonhom mọ, oye phọ kụ kasopha. Abuniin awe rowạ ghan olhoghonhaạn aḍighaạgh oyil arookonhom, kụ abunhọn rowạ ghan inhọn areten arookonhom. Eeni yira otue ni olegheri okuphom owol odọ arookonhom dị kelọgh ni ḍighaạgh engọ onhọn oye obobọ kengọ iiḅaghamhị, kuolọ ewạ ni mọ olhọgh ni eegu elhiom mọ abumor r’abumaranhi phọ ayira omhoọgh bọ osopha odọ arookonhom dị bidị kosighẹ. Idị egbolhomaam iphẹn phọ, ewạ mọ olhọgh olhoghi ayira inya phọ araraạr phọ iphẹn: (1) Ogina itooghị Omhạr k’Enhaạn bịn kụ ketue eekonhom we esi areezẹgh emạn. (Isa. 33:24) (2) Torobọ onyọ aKristẹn “amaạr aphạm” olhoghi odị mem dị odị rasopha ilọ arookonhom odị. (Bạl Rom 14:5.) (3) Kuu/gboonhaan bunhọn iiruẹn ilọ osopha abidị obobọ ku/ḍighi iyaạr dị bidị kokpetaan omeel. (Rom. 14:13) (4) AKristẹn roḍeenhaan ghan ephomhoghiạn kụ ro/wạ ghan mọ aḍiitughiạn kirokirọ abidị kụ emhạn maạr epu muḅọph ookpomhoghan phọ. (Rom. 14:15, 19, 20) Yira olhọgh olhoghi ayira inya phọ araraạr phọ iphẹn phọ, pọ yira kopamanhạm ni siya phọ odi bọ igbo abumor r’abumaranhi phọ ayira oḅilhẹ olọgh opophe eephọ ookpomhoghan phọ.

16. Ika kụ idị okumor oye kaḍeenhaan onhaghanhạn aḍughụm siphẹ igbo abueriphọ ikumor awe phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁶ Ikumor awe phọ ophighi emạ eḍeenhaan onhaghanhạn ghan. (1 Tim. 3:2, 3) Esi omaạm, okumor oye ookpomhoghan ku/gon ghan dị oomo amem abunhọn ikumor awe kosighẹ ghan ḍiitughiạn odị loor idị odị kụ aghupheri bueriphọ. Kparipẹ ghụn, odị kalọgh elhegh mọ uwaloor phọ aZihova katue ni anyu torobọ okumor oye siphẹ igbo phọ abidị oghaạph iyaạr dị eḍighi ni omạ osopha osụ olhoghi. Kụ eḍighi maạr dị u/kạ ḍinhị olhogh aBaibul, okumor oye dị raḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm kabakị ni r’ophooph olhoghi osopha dị aḍita abueriphọ ikumor awe phọ momheeraam, ghalhamọ odị amhoọgh ni kirọ aḍiitughiạn dị ekạr eḅeraạn nyodị.

ASUỌ OḌEENHAAN GHAN ONHAGHANHẠN AḌUGHỤM

17. AKristẹn dị roḍeenhaan ghan onhaghanhạn aḍughụm rokelhọm ghan eeghe aḍisẹph kirokirọ?

¹⁷ AKristẹn robugha ghan ni ibadị aḍisẹph mem dị oḍeenhaan onhaghanhạn aḍughụm. Yira rokelhọm ghan imạ asiya r’abumor r’abumaranhi phọ ayira, ḅilhẹ ookpomhoghan phọ rokelhọm ghan eephọ. Yira romoọgh ghan ḍiḅeraạn koghị esi akirokirọ araagharạ r’iḍighinhom araraạr phọ edi bọ igbo awe phọ aZihova. Edị epelhom siẹn, olhoghi ayira aḅaạl iduọn yira olhegheri bọ mọ yira rotuughaạny Enhaạn onhaghanhạn aḍughụm, Zihova.