EMHUOGHAẠPH ITUUGHẠ PHỌ 50
AḌUỌR PHỌ 135 “Sụ Olhoghi Moọny Amhị
Burudẹ R’aburunhiin, Iloghonhaạn Ḍighaạgh Nmụny Phọ Anyinha Omhoọgh Omheeraam Dị Akpạr
‘Ilegheri iitughiạn phọ Enhaạn, ipẹ enighẹ bọ, eḅeraạn bọ nyodị kụ eseleman bọ.’—ROM 12:2.
EGBON
Reten dị aburudẹ r’aburunhiin kotue ologhonhaạn ḍighaạgh ibạm anmụny abidị omhoọgh omheeraam dị akpạr esi Enhaạn r’aBaibul phọ.
1-2. Odẹ r’onhiin komegheron ika eḍighi maạr dị obumoọny abidị apuru sipuru ilọ itughemhị aBaibul phọ?
IBADỊ ayira olegheri ni mọ i/dugh ookonhom obumoọny. Reḅaạl ghan ni olhoghi aZihova iduọn nạ ralọgh ghan bọ inyaạm okparamhị omheeraam ibạm anmụny phọ anạ. (Deut. 6:6, 7) Idiphọ obumoọny phọ anạ rapoph bọ, odị kamiigh ni opuru asipuru dị emhạn maạr ilọ itughemhị aBaibul phọ.
2 Eeni amem nạ kaaḅaghamhiạn ni loor ilọ asipuru phọ obumoọny phọ anạ rapuru bọ. Asipuru phọ etue ni eḍighi idị nạ kaatughiạn mọ eeni obumoọny phọ anạ o/mhoọgh omheeraam. Kuolọ, idiphọ obumoọny phọ rapoph bọ, kemoghi ghan ni mọ odị apuru sipuru pidị atue akparamhị omheeraam mọ odị. (1 Kọr. 13:11) Esi iduọn phọ, iyaạr otuạn oghiilaan i/lo. Miịn ghan sipuru obumoọny phọ anạ idiphọ eepoogh dị nạ kaloghonhaạn nyodị ḍighaạgh okparamhị asiya phọ odị r’aZihova.
3. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?
3 Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn idị aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ḍighaạgh nmụny phọ abidị (1) omhoọgh omheeraam dị akpạr, (2) onhaghanhạn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ emhạn bọ maạr odạph itughemhị aBaibul phọ, (3) r’ogbạ omheremhị omheeraam mọ abidị. Yira koḅilhẹ kẹn ni omiịn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ enhighẹ bọ dị ibạm anmụny kopuru sipuru ḅilhẹ r’araraạr dị nyinha keḍighi kụ emoọgh eepoogh otughemhị ibạm anmụny phọ anyinha.
LOGHONHAẠN ḌIGHAẠGH NMỤNY PHỌ ANẠ OMHOỌGH OMHEERAAM DỊ AKPẠR
4. Eeghe asipuru kụ edị obumoọny katue ni apuru, kụ eeghe kụ iḍighi?
4 Aburudẹ r’aburunhiin dị oḍighi Kristẹn olegheri ni mọ ro/marạm ghan oye omheeraam. Idiphọ nyinhạ u/marạm bọ r’omheeraam, kụ edị nạ ka/tue amarạm obumoọny phọ anạ r’omheeraam. Kuolọ esighẹ rekị, obumoọny phọ anạ atue ni apuruan loor sipuru phọ iphẹn: ‘Mị ulhegheri ika mọ Enhaạn edi ni? Eeghe kụ iḍighi kụ mị kameeraam bọ itughemhị aBaibul phọ?’ Okạr oghaạph, aBaibul phọ uḅenhị iyira mọ oḍighinhom ghan iitughiạn phọ ayira ḅilhẹ mọ ‘ooḅeghiọn ghan oomo araraạr ophogh.’ (Rom 12:1; 1 Tẹs. 5:21) Ika kụ edị nạ kaloghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ okparamhị omheeraam mọ odị?
5. Aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ika ḍighaạgh nmụny phọ abidị omhoọgh omheeraam dị akpạr esi aBaibul phọ? (Rom 12:2)
5 Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ owạ ariphigh dị eḍeenhaan mọ ipẹ aBaibul aghaạph bọ igey ni. (Bạl Rom 12:2.) Torobọ amem dị obumoọny phọ anạ apuru ḍipuru, loghonhaạn nyodị ḍighaạgh owạ ophagharanhaạn phọ siphẹ jw.org. Nyinha etue ni ewaaghị rumhuoghaạph r’asividio dị emạ emiteom mọ aBaibul phọ aḍighi Ekpo onhụ Enhaạn. (1 Tẹs. 2:13) Esi omaạm, nạ atue ni aloghonhaạn nyodị ḍighaạgh owaaghị siphẹ arinyạ ookpomhoghan phọ ilọ egbogh emhạ phọ Assyria, Nineveh. Mem dị eten, awe dị u/meeraam Baibul phọ uḅẹm ghan mọ aNineveh phọ oghaạph bọ oghol siphẹ aBaibul phọ o/rọl ghan. Kuolọ rekị oteẹny 1850 awe dị roguphoph ghan ude owaaghị araraạr umiịn ni raraạr dị eḍeenhaan mọ aNineveh arọl ghan ni. Ipẹ phọ iḍeenhaan mọ ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ agey phọ ni. (Zeph. 2:13-15) Olhegheri obughẹ ipẹ amuphe phọ aNineveh amunhenhi bọ imiịn aBaibul phọ, pogh Otu Okoriom aNovember 2021 emhuoghaạph phọ “Nạ Alegheri Ni?” Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ osighẹ idị arinyạ ookpomhoghan phọ eghaạph otomaạm idị inhọn igbogh arinyạ eghaạph aani. Ipẹ phọ keloghonhaạn ḍighaạgh okparamhị omheeraam mọ odị mọ aBaibul phọ ratughemhị ghan igey phọ.
6. Aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ika ḍighaạgh ibạm anmụny abidị okuphom owol mọ aBaibul phọ rakaạph ghan igey phọ? Ngọ eḍeenhaan. (Miịn kẹn afoto phọ.)
6 Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ okuphom owol mọ aBaibul phọ ratughemhị ghan igey phọ. Aburudẹ r’aburunhiin owạ ghan roopoogh oghaaphạn r’anmụny phọ abidị ilọ aBaibul phọ r’iyaạr phọ eḍighi bọ kụ ekpẹ bọ omheeraam Enhaạn. Aroopoogh phọ iphẹn phọ etue ni emite mem dị nyinha eghị esi dị osereghi raraạr dị erọl ghan iḍiodi phọ, esi dị ireeny r’asifalawạy edi, obobọ mem dị nyinha eghị olạ agadạ Abugbaanhaạn AZihova. Esi omaạm, mem dị nyinha eghị esi dị osereghi raraạr dị erọl ghan iḍiodi phọ, obobọ repogh vidio dị aḍeenhaan raraạr phọ, loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ omhiịn idị iyaạr phọ oḍeenhaan bọ emạ emiteom mọ ipẹ aBaibul phọ rakaạph bọ inẹ phọ ni. Nạ katue ni atughemhị obumoọny phọ anạ ilọ aḍighiigh phọ oghol bọ mọ Moabite Stone. Aḍighiigh phọ aḍiẹn phọ memhạn 3,000 asiạ, kụ ogẹ ni ḍien aZihova pạ phọ. Oseere ni ḍighiigh phọ aḍiphẹ phọ esi dị osereghi raraạr dị erọl ghan iḍiodi phọ epẹ France. Kụ okạ ni ḍighiigh phọ oseere esi dị oghol mọ “The Bible and the Divine Name” epẹ Emhụ Agadạ Phọ ayira epẹ Warwick, New York. Aḍighiigh phọ ekaạph idị Uw-emhạ aMoab dị oghol mọ Mesha aḅaạr emhụ aghị esi awe Izrạl. Ipẹ phọ ekạr eḅọph r’idị aBaibul phọ aghaạph. (2 Ki. 3:4, 5) Mem dị obumoọny phọ anạ amhiịn raraạr dị eḍeenhaan mọ ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ igey phọ ni, kekparamhị ni omheeraam mọ odị.—Poghom 2 Chronicles 9:6.
Nạ katue ni aḍighi idị obumoọny phọ anạ kamoọgh omheeraam dị akpạr esi oghaạph ghan araraạr dị eḍeenhaan mọ ipẹ edi bọ siphẹ aBaibul phọ igey ni (Miịn ekpịgh phọ 6)
7-8. (a) Eten phọ omakạ bọ raraạr phọ yira romiịn bọ itughemhị iyira eeghe? Ngọ eḍeenhaan. (Miịn kẹn afoto phọ.) (b) Eeghe asipuru kụ keloghonhaạn ḍighaạgh obumoọny omheeraam mọ Olemhiạ odi ni?
7 Ḍighi idị obumoọny phọ anạ kakiririom ghan apogh raraạr phọ aZihova alhẹm bọ. Mem dị nyinha retelhe eten obobọ nyinha edi ozo, loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ omhiịn odọ kirokirọ olhẹm mọ aZihova. Eten phọ omakạ bọ raraạr phọ yira romiịn bọ eḍeenhaan mọ oye dị asụ-olhoghi kụ alhẹm ni. Esi omaạm, iniin olhẹm mọ emoọgh ni siikpịgh, kụ iniin asiikpịgh phọ ekịgh mudị ooghiremhi ni. Kụ abuọ asayẹns motuughạ ni iboom ilọ asiikpịgh phọ iphẹn phọ. Oniin onyọ asayẹns dị oghol mọ Nicola Fameli aḅẹm mọ nạ amhaạr aphogh siikpịgh phọ edi bọ iniin araraạr phọ olhẹm bọ, nạ kamiịn ni onhụ abạl kirokirọ dị ekoolhạn. Kụ asayẹns rokol ghan kirokirọ onhụ abạl phọ iphẹn phọ ekoolhạn bọ mọ Fibonacci sequence. Kụ iniin ibadị araraạr, idiphọ asiagbạ araanhaạn phọ, ookẹ ekporiọgh, rinyạ ireeny, r’iizughụm asifalawạy emoọgh ni siikpịgh phọ iphẹn phọ.a
8 Idiphọ obumoọny phọ anạ rakị bọ askul kụ katuughạ bọ raraạr asayẹns, odị kamiịn ni mọ iilhogh edi ni dị reeḅakị ghan ḍimite oomo araraạr. Esi omaạm, torobọ ekpo ibikpo omakạ ni eten dị aḅekeeny rokol ghan mọ fractal. Iniin araraạr dị aZihova alhẹm omakạ aani ni eniin phọ eten phọ. Anhiạn kụ amakạ bọ raraạr phọ iphẹn emhaạr bọ enhighẹ iduọn? Mem dị obumoọny phọ anạ aatughiạn ilọ araraạr phọ iphẹn aZihova alhẹm bọ r’iilhogh phọ reeḅakị bọ bidị, kekparamhị ni omheeraam mọ odị esi Olemhiạ phọ. (Hib. 3:4) Idiphọ obumoọny phọ anạ ratuughạ bọ ilọ araraạr phọ iphẹn phọ, nạ atue ni apuru nyodị mọ, “Eḍighi maạr dị Enhaạn kụ ulhẹm iyira, nạ ragbi mọ odị kụ ka/legheri raraạr dị yira oḍighi kinhighenhaạn iyira ḍughụm?” ABaibul phọ kụ aphạm iiḅakiọm Enhaạn dị yira odạph kinhighenhaạn iyira.
NASA, ESA, ḅilhẹ Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration
Anhiạn kụ alhẹm bọ imạ araraạr phọ yira romiịn bọ siẹn aḅirinhi phọ? (Miịn siikpịgh phọ 7-8)
LOGHONHAẠN ḌIGHAẠGH NMỤNY PHỌ ANẠ ONHAGHANHẠN IYAẠR PHỌ ENIGHẸ BỌ ODẠPH ITUGHEMHỊ ABAIBUL PHỌ
9. Eeghe kụ ketue eḍighi idị obumoọny kapuru olhegheri iyaạr phọ eḍighi bọ kụ ekpẹ bọ odaphạn itughemhị aBaibul phọ?
9 Eḍighi iyaạr dị obumoọny phọ anạ apuru olhegheri iyaạr phọ eḍighi bọ kụ ekpẹ bọ odạph itughemhị aBaibul phọ, kparaghạ alhegheri iyaạr phọ odị atụ bọ kụ apuru ḍipuru phọ. Eḍighi edị odị u/meeraam ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ obobọ u/legheri ilọ ogbạ omheremhị omheeraam mọ odị? Toroboiperolbọ, nạ atue ni asighẹ Kelhọm Ghuḍum K’agee-pọ!b aḍighinhom pidị odị anaghanhạn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ enhighẹ bọ odạph iromoghiom aZihova.
10. Ika kụ edị nạ katue aloghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ omhoọgh asiya dị ekpạr r’aZihova?
10 Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ oḍighi aZihova ogbogh oyaghirị odị. Sighẹ sipuru r’oghaạph omaanhiọm mọ odi bọ ḍinyạ phọ Kelhọm Ghuḍum K’agee-pọ! alhegheriom iitughiạn phọ odị. (Prov. 20:5) Esi omaạm, esi ituughạ phọ 8 etomaạm aZihova idiphọ ogey oyaghirị dị ruutughianhạm ghan iyira raraạr dị kighoph iyira eḅilhẹ ingọ iyira suọ. Mem dị nạ aạl 1 Jọn 5:3, nạ atue ni apuru obumoọny phọ anạ mọ, “Siẹn yira momhiịn bọ mọ aZihova aḍighi Oyaghirị dị uphomhoghiạn iyira, nạ ragbi mọ i”kpẹ odạph ipẹ odị aghaạph bọ siphẹ aBaibul phọ ḍughụm?” Aḍipuru phọ aḍiẹn phọ ekịgh mudị oọny aḍipuru, kuolọ keloghonhaạn ḍighaạgh nyodị olhegheri mọ aZihova ungọ iyira iilhogh loor esi dị uphomhoghiạn iyira.—Isa. 48:17, 18.
11. Nạ kaloghonhaạn ika ḍighaạgh obumoọny phọ anạ omhiịn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ enhighẹ bọ odạph ghan asinhị-iilhogh aBaibul phọ? (Proverbs 2:10, 11)
11 Ḍighi idị obumoọny phọ anạ kamiịn suọ odạph asinhị-iilhogh aBaibul phọ. Mem dị nyinha aạl Baibul phọ obobọ ibạl aḍio ḍio ḍio phọ, iiḅeghiọn idị asinhị-iilhogh aBaibul phọ melhoghonhaạn ḍighaạgh eghunotu phọ anyinha. Esi omaạm, nạ atue ni asighẹ mem mọ amuphẹ phọ aloghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ onhaghanhạn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ ewạ bọ dị yira kokumuan ghan oḅilhẹ ogbạ ghan agey torobọ amem. (Hib. 13:18) Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ omhiịn mọ odạph asinhị-iilhogh aBaibul phọ rengọ ghan oḅaạl olhoghi r’omhoon aloor. (Prov. 14:29, 30) Nạ atughemhị obumoọny phọ anạ olhegheri asuọ dị ratọl ghan mem dị yira odạph sinhị-iilhogh aBaibul phọ, keloghonhaạn nyodị ḍighaạgh oḍighinhom ghan.—Bạl Proverbs 2:10, 11.
12. Ika kụ edị oniin odẹ r’onhiin olhoghonhaạn ḍighaạgh obumoọny abidị omhiịn asuọ dị odi odạph asinhị-iilhogh aBaibul phọ?
12 Epẹ France, aSteve r’anhịr odị uḅẹm mọ, orue oḍighi idị Ethan oọny phọ abidị kamiịn mọ ephomhoghiạn kụ iḍighi bọ iyaạr phọ aZihova ungọ bọ iyira iilhogh phọ, “bidị ropuru ghan nyodị sipuru phọ iphẹn, ‘Nạ ragbi mọ aZihova atụ eeghe kụ rawạ bọ mọ yira odạph ḍinhị-olhogh phọ aḍiẹn phọ? Ika kụ idị iphẹn phọ eḍeenhaan mọ odị akạr uphomhoghiạn iyira? Nạ ragbi mọ eeghe kụ kemite eḍighi maạr dị oye phọ u/dạph ḍinhị-olhogh phọ aḍiẹn?’” Idọ asipuru phọ iphẹn phọ melhoghonhaạn Ethan ḍighaạgh omhiịn mọ ekpẹ ni odạph asiigbu phọ aZihova. ASteve aḅilhẹ aḅẹm mọ: “Aḍiigbu ayoor pọ olhoghonhaạn Ethan ḍighaạgh omhiịn mọ osụ-olhoghi phọ edi bọ siphẹ aBaibul phọ apel olọ awe.”
13. Aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ika ḍighaạgh nmụny phọ abidị oḍighinhom ghan asinhị-iilhogh aBaibul phọ? Ngọ eḍeenhaan.
13 Tughemhị obumoọny phọ anạ ilọ odạph asinhị-iilhogh aBaibul phọ. Eniin eepoogh oḍighi iduọn phọ pọ amem lọ oḅenhị obumoọny phọ anạ mọ aghị olhoghi otu aạl ḍinyạ kụ agẹ ilọ awe phọ aḍinyạ phọ eghaạph bọ eghol. Eeni aḍinyạ phọ ekaạph ilọ awe dị roḍighi ghan raraạr dị aBaibul phọ aghel idiphọ opesi ipesi obobọ oghạgh ghan olhoghi. Kụ ogẹ ḍinyạ phọ eten dị eghịgh mudị araraạr phọ ipẹ phọ enighẹ ni. Nạ atue ni apuru obumoọny phọ anạ mọ, aZihova amiịn ika we dị roḍighi ghan raraạr phọ iphẹn phọ? (Prov. 22:24, 25; 1 Kọr. 15:33; Fil. 4:8) Ipẹ phọ keloghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ olhegheri ilọ ophagharanhaạn mem dị bidị rokaạph ilọ aḍinyạ phọ siphẹ ekụ phọ.
LOGHONHAẠN ḌIGHAẠGH NMỤNY PHỌ ANẠ OGBẠ OMHEREMHỊ OMHEERAAM MỌ ABIDỊ
14. Eeghe iyaạr dị rotughemhị ghan otu askul kụ ketue elọgh oghiilhaan loor iḍoọgh, kụ eeghe kụ iḍighi?
14 Eeni amem re/dughanhaan ghan iḍoọgh phọ oḅenhị abunhọn raraạr dị bidị omheeraam. Esi omaạm, bidị otue ni okiilhaan oḅenhị abunhọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ bidị u/meeraam bọ mọ iyaạr iḍuạ iyaạr kụ eten iyaạr. Eeghe kụ iḍighi? Abutughemhiạ abidị otue ni oḅenhị bidị mọ itughemhị oḍuạ iyaạr kụ oten iyaạr i/ḍighi okpẹ. Ika kụ idị aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ḍighaạgh nmụny phọ abidị okuphom owol mọ ipẹ bidị omheeraam bọ kụ igey phọ ni?
15. Eeghe kụ keloghonhaạn ḍighaạgh oḍoọgh onyọ aKristẹn okuphom owol mọ ipẹ odị amheeraam bọ kụ igey phọ ni?
15 Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ okuphom owol mọ ipẹ odị amheeraam bọ kụ igey phọ ni. Omheeraam mọ olemhiạ odi ni ku/ḍighi iyaạr dị obumoọny phọ anạ katuạn akiil umugholoor. (2 Tim. 1:8) Eeghe kụ iḍighi? Ephigh phọ pọ, ibadị awe asayẹns omeeraam ni mọ oye kụ alhẹm ni raraạr. Awe asayẹns phọ abuẹn phọ momhiịn ni raraạr dị eḍeenhaan mọ oye dị asụ-olhoghi dị apelheghiom kụ alhẹm raraạr phọ emhoọgh bọ ghuḍum. Esi iduọn phọ, bidị u/meeraam itughemhị oḍuạ iyaạr oten iyaạr phọ rotughemhị ghan bọ ruutu askul phọ. Obumoọny phọ anạ katue ni akạr akuphom owol mọ olemhiạ odi ni esi ootughiạn ghan ariphigh phọ enyu bọ bunhọn abumor r’abumaranhi omheeraam mọ oye kụ alhẹm ni raraạr.c
16. Aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ika ḍighaạgh obumoọny abidị ogbạ omheremhị omheeraam mọ odị mọ Olemhiạ odi ni? (1 Pita 3:15) (Miịn kẹn afoto phọ.)
16 Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ ogbạ omheremhị omheeraam mọ odị mọ Olemhiạ odi ni. (Bạl 1 Pita 3:15.) Nyinha etue ni eeḅeghiọn rumhuoghaạph dị edi siphẹ jw.org dị eghaạph ilọ olhẹm mọ r’ilọ itughemhị oḍuạ iyaạr oten iyaạr. Ipẹ reten, kụ eeḅeghiọn emhuoghaạph dị oọny phọ anạ aatughiạn mọ keloghonhaạn ni bunhọn ḍighaạgh onhaghanhạn mọ Olemhiạ odi ni. Ḅenhị ni nyodị mọ i/wạ dị odị kaagbakiạn r’oye. Toma nyodị osighẹ eten dị edugh ogbiran r’oye dị amheera mọ bidị oghaạph. Esi omaạm, oye dị r’odị rokị ghan askul atue ni aḅẹm mọ: “Mị rameeraam ghan raraạr dị mị katue amiịn, kụ Enhaạn mị k”omhiịn ghan.” Odị atue ni apagharanhaạn mọ: “Eḍighi maạr dị nạ aghị egbogh eekpuạ kụ amhiịn ghuḍia, nạ kaḅẹm ni mọ oye kụ o/guph ḍughụm? Iniin phọ kẹn ni, aḅirinhi phọ r’araraạr phọ yira romiịn bọ eḍeenhaan mọ Olemhiạ odi ni!”
Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ dị kaḍighinhom ghan oghaạph omaanhiọm dị adugh mem dị odị rakaaphạn buọ askul abidị (Miịn siikpịgh phọ 16-17)d
17. Aburudẹ r’aburunhiin kologhonhaạn ika ḍighaạgh obumoọny abidị owạ aroopoogh oghaạph ilọ aBaibul phọ oḅenhị abunhọn? Kaạph amaanhiọm.
17 Loghonhaạn ḍighaạgh obumoọny phọ anạ owạ aroopoogh oḅenhị aani abunhọn ilọ aBaibul phọ. (Rom 10:10) Idiphọ oye dị ratuughạ oghiilhom ralọgh ghan bọ ni ikuph otuughạ oghiilhom mọ kụ edị kewạ mọ odị alhọgh aani ikuph orue oḅenhị aani abunhọn igey aBaibul phọ. Eḅẹl amem mọ, kewạ dị oye dị ratuughạ oghiilhom katuughạ okpasaghị aruwol odị siphẹ apedạl phọ r’oolemhi aghisigh phọ. Kuolọ esighẹ rekị, kedughanhaan ni nyodị oghiilhom oghiilhom mọ. Iduọn kẹn ni kụ edị kewạ mọ oḍoọgh onyọ aKristẹn aphụr amhiighom oghaạph ilọ omheeraam mọ odị r’araraạr dị edugh. Esi omaạm, odị atue ni apuru oye dị r’odị rokị ghan askul mọ: “Nạ alegheri ni mọ abuniin awe asayẹns ropogh ghan raraạr dị edi siẹn aḅirinhi phọ kụ olẹm aani inhọn araraạr? Mị uḍeenhaan nyinhạ omạ avidio dị aghaạph ilọ iphẹn phọ abughẹ.” Odị r’oḍeenhaan oniin avidio dị odi eeḍiạn emhuoghaạph phọ Ulhẹm Ni Ḍughụm? odị atue kẹn ni apuru mọ: “Eḍighi maạr dị rosẹph ghan ni buọ asayẹns phọ ophogh bọ raraạr dị edi siẹn ade phọ kụ olhẹm inhọn araraạr, yira kongọ anhiạn ḍisẹph mem dị yira omhiịn raraạr phọ awe asayẹns ophogh bọ kụ olhẹm inhọn araraạr?” Ipẹ phọ ketue ni eḍighi idị opọ r’odị rokaạph bọ kamoọgh ḍiḅeraạn otuughạ ilọ aZihova obughẹ.
KIỌM GHISIGH ALHOGHONHAẠN ḌIGHAẠGH NMỤNY PHỌ ANẠ OKPARAMHỊ OMHEERAAM MỌ ABIDỊ
18. Ika kụ edị aburudẹ r’aburunhiin kokiọm ghisigh ologhonhaạn ḍighaạgh okparamhị omheeraam anmụny phọ abidị?
18 Yira odi aḅirinhi dị ogbogh opol awe u/moọgh omheeraam esi aZihova. (2 Pit. 3:3) Esi iduọn phọ burudẹ r’aburunhiin, iduọn nyinha retughemhị bọ nmụny phọ anyinha Baibul phọ, iḍighi idị bidị kowaaghị obughẹ raraạr dị kekparamhị omheeraam mọ abidị esi Ekpo onhụ phọ Enhaạn r’asiigbu phọ odị. Ḍighi idị odị kakuamhị ghan aatughiạn kụ aḅilhẹ akparamhị omheeraam mọ odị esi oghaaphạn r’odị ilọ olhẹm mọ. Ḍighi idị odị kanaghanhạn imiịn aBaibul dị memhunhughan dị eḍighan elhegh. Kụ edị emhạn maạr epelhom, ḅeeḅereghị r’obumoọny phọ anạ kụ aḅilhẹ aaḅereghinhaạn nyodị. Nạ aḍighi iphẹn phọ, nạ katue ni akuphom owol mọ aZihova kasẹph ni ikuph phọ anạ okparamhị omheeraam obumoọny phọ anạ.—2 Chron. 15:7.
AḌUỌR PHỌ 133 Worship Jehovah During Youth
a Olegheri obughẹ, miịn vidio phọ, The Wonders of Creation Reveal God’s Glory—Patterns siphẹ jw.org.
b Eḍighi maạr dị obumoọny phọ anạ matuughạ ḍinyạ phọ Kelhọm Ghuḍum K’agee-pọ! amhadạn, nạ atue ni aaḅulha iniin ariisi ituughạ dị edi ekpịgh phọ iraạr r’inya dị eghaạph ilọ asiigbu aZihova.
c Miịn Awake! aSeptember 2006, emhuoghaạph phọ “Why We Believe in a Creator” ḅilhẹ r’abrosọ phọ The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Oḅarạm isiphẹ, pogh sividio dị edi gạ phọ Viewpoints on the Origin of Life siphẹ jw.org.
d ILỌ AFOTO: Oḍoọgh onyọ Ogbaanhaạn raḍeenhaan ghan olọ askul abidị dị amhoọgh ḍiḅeraạn asị-drone vidio dị odi jw.org, gạ phọ Ulhẹm Ni Ḍughụm?