Tika Dano Gitwero Giko Lweny ki Tim Gero?

DONGO LOBO

Miti pa dano tye nining? Mitigi tye me medo rwom me kwo pa dano. Timo man twero konyo me dwoko piny rwom me can i tedero. Pol kare lweny ki tim gero cakke macalo adwogi me can ma odiyo dano.

Pingo timo man tek? Ka wek dongo lobo otimme, mitte ni gamente olok kit ma gitiyo kwede ki cente. Me labolle, i mwaka 2022, kibyeko ni gamente mapatpat i but lobo gutiyo ki cente bilion dolla (me Amerika) 34.1 kulu. Cente man kitiyo kwede me ryemo can kacel ki medo rwom me kwo pa dano i kabedo mapatpat. Ki tung cel, wel cente meno tidi adada ka kiporo ki cente ma dul mony me gamente mapatpat gutiyo kwede i mwaka meno.

“Watiyo ki cente madwong adada me konyo jo ma lweny ki tim gero ogudogi me ka tic ki cente meno me gengo lweny kacel ki kelo kuc.”—Lok pa António Guterres, Karan Madit me United Nations.

Gin ma Baibul waco: Gamente pa dano kacel ki dul mapatpat gitwero konyo lucan, ento pe gibijwayo can ma dano gitye ka kato ki iye kwicikwici.—Nwoyo Cik 15:11; Matayo 26:11.

COBO LOK LABONGO LWENY

Miti pa dano tye nining? Mitigi tye me gengo nyo cobo kukukuku ma tye ki poro i kingi wek lweny mo obed pe.

Pingo timo man tek? Ngat acel nyo gin aryo weng gitwero kwero poro lok woko, jalo gin mutimme, nyo ye me keto cinggi pi kuc. Dok bene pol kare dano pe gilubo cikkegi me kelo kuc.

“Poro lok pol kare pe nyako nyige. Moka ma lobe gimoko pol kare pe kelo kuc pien nongo diyo ngat acel dok man nyayo lweny matek i kingi.”—Lok pa Raymond F. Smith, Latic pa Gamente me Lobo Amerika.

Gin ma Baibul waco: Dano omyero ‘oyeny kuc.’ (Jabuli 34:14) Ento jo mapol i kare-ni ‘gubedo jo ma pe genne, . . . jo ma pe gigwoko cikkegi, . . . ki luworo.’ (2 Temceo 3:​1-4) Jo ma gitye ki kit macalo magi gigengo lutela me wibye ma cwinygi ber i tutegi me juko lweny ki tim gero.

RWENYO JAMI LWENY

Miti pa dano tye nining? Miti pa dano tye me dwoko piny nyo rwenyo jami lweny woko, tutwalle bom me nuclear, kacel ki kwir me lweny mapatpat.

Pingo timo man tek? Pol pa lobe mapol pe giye dwoko piny wel jami me lwenygi pien gitye ki lworo ni kitwero mayo gamentegi woko. Kadi bed dano gurweny jami lweny ducu ma tye i lobo, pud pe gitwero rwenyo tyen lok mumiyo dano gilwenyo.

“Pol pa gamente ma gucikke i mwaka 1991 me rwenyo jami lwenygi pe gucobo cikkegi kulu. Gamente magi bene onongo gucikke me dwoko piny jami ma keto kwo pa dano ka mading, gengo telle i kingi ki lobe mukene, kacel ki tute matek me kelo kuc i wi lobo ducu.”—Ripot pa dul me United Nations.

Gin ma Baibul waco: Dano myero guwek jami lwenygi dok ‘gutet pala lucwangi odok lak kweri dyang.’ (Icaya 2:4) Ento me giko lweny, mitte ni dano gutim makato meno pien lweny obedo gin ma cakke ki i cwiny dano.—Matayo 15:19.

KUC I KIN LOBE MAPATPAT

Miti pa dano tye nining? Lobe mapol gicikke me konyo lobe mukene ka lumonegi mito lweny i komgi. Dano gitamo ni ka lobe mapol gucokke kacel ka konyo lobo mo, ci man miyo lworo i kom lumonegi.

Pingo timo man tek? Bura ma lobe mapol ma guribbe gimiyo i kom lobo mo ma tye lamonegi pol kare pe kelo kuc. Lobe mapol pe gigwoko cikkegi, dok pe gimoko tam lawang acel ka odok i kom kit me lweny i kom lamonegi.

“Kadi bed dul me League of Nations kacel ki United Nations gutiyo matek me konyo gamente mapatpat me poro lok kacel ki mato oput wek okel kuc i kingi, ento tutegi magi ducu pe onyako nyige.”—Buk me “Encyclopedia Britannica.”

Gin ma Baibul waco: Pol kare obedo gin maber ka dano gitiyo kacel me konyo luwotgi. (Latitlok 4:12) Kadi bed kit meno, loc pa dano kacel ki dul mapatpat pe twero kelo kuc ki berbedo marii pi naka. Baibul ociko dano ni: “Pe ibed ka geno rwodi, pe igen dano adana mamwa ma pe romo konyi-ni. Ka oto dok i ngom ka ma yam oa ki iye; yubbe ducu ma yam oyubo rwenyo woko liweng i nino meno kikome.”—Jabuli 146:​3, 4.