Hwɔɔmi Mɔ INTANƐTI NƆ NITO HE
Hwɔɔmi Mɔ
INTANƐTI NƆ NITO HE
Dangme
Ɛ
  • ã
  • á
  • ɛ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ
  • ɔ́
  • í
  • ĩ
  • BAIBLO
  • WOMIHI
  • ASAFO MI KPEHI
  • kr yi 4 bf. 39-48
  • Yehowa Wo E Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami

Ngmami nɛ ɔ he video be amlɔ nɛ ɔ.

Wa kpa mo pɛɛ nyagba ko he je ɔ, video ɔ hí jemi.

  • Yehowa Wo E Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami
  • Mawu Matsɛ Yemi ɔ Ngɛ Nɔ Yee!
  • Munyuyi Nyafinyafihi
  • Munyu Nɛ Ngɛ Kaa Enɛ ɔ
  • Mawu Biɛ ɔ He Tsɔmi
  • A Dla A He Kaa A Maa Ngɔ Mawu Biɛ ɔ Kɛ Fɔ A Nɔ Konɛ A Wo Mawu Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami
  • Yehowa Hla ‘Ma Ko Ngɔ Ha E Biɛ ɔ’
  • A Ngɛ Mawu Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami Woe Ngɛ Je Kɛ Wɛ
  • Moo Wo Yehowa Biɛ Ngua a Hɛ Mi Nyami
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae—2013
  • Kɛ A Tsɛɛ Mawu Kɛɛ?
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Ma Bi A Nɔ́)—2019
  • Yehowa Biɛ ɔ He Hia Wɔ Wawɛɛ
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2025
  • Mawu Biɛ ɔ​​—Bɔ Nɛ A Kɛ Tsu Ní Ha Kɛ Bɔ Nɛ E Sisi Tsɔɔ
    Mɛni Tutuutu Ji Baiblo ɔ Tsɔɔmi?
Fuu Ngɛ Hiɛ ɔ
Mawu Matsɛ Yemi ɔ Ngɛ Nɔ Yee!
kr yi 4 bf. 39-48

YI 4

Yehowa Wo E Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami

OTI NƐ NGƐ YI NƐ Ɔ MI

Mawu we bi kɛ bu nɛ sa haa Mawu biɛ ɔ

1, 2. Mɛni blɔ nɔ nɛ New World Translation ɔ woɔ Mawu biɛ ɔ hɛ mi nyami ngɛ?

NYƐMIMƐ bɔɔ ko nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a ngɛ Betel ngɛ Brooklyn, New York ɔ je ní tsumi ngua ko sisi ngɛ December 2, 1947 Pɛplɛgbi mɔtu ko benɛ pu je. E ngɛ mi kaa ní tsumi ɔ he wa mohu lɛɛ, se a ya nɔ nɛ a tsu ní tsumi nɛ ɔ jeha 12. Nyagbenyagbe ɔ, ngɛ Hɔgba March 13, 1960, a gbe Baiblo sisi tsɔɔmi ehe ko nya. Nyɔhiɔ etɛ se ngɛ June 18, 1960, Nyɛminyumu Nathan Knorr je New World Translation of the Holy Scriptures ɔ kpo ngɛ kpe nɛ a pee ngɛ Manchester, England ɔ sisi, nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ ná bua jɔmi wawɛɛ. Munyu tulɔ ɔ tsɔɔ bɔ nɛ nihi nɛ ba bua a he nya ngɛ kpe ɔ sisi ɔ nu he ha a mi ke: ‘Mwɔnɛ ɔ ji bua jɔmi ligbi ha Yehowa Odasefohi ngɛ je ɔ mi tsuo!’ Mawu biɛ ɔ nɛ a kɛ tsu ní si abɔ ɔ ji nɔ́ kake nɛ ngɛ bua jɔmi ngɛ sisi tsɔɔmi ehe nɛ ɔ he.

1) Benɛ a ngɛ New World Translation of the Christian Greek Scriptures ɔ gbae ngɛ jeha 1950 ɔ mi ɔ; 2) Ghana bi ngɔ a New World Translation of the Christian Greek Scriptures ɔ kɛ ngɛ tsɔɔe

A je New World Translation of the Christian Greek Scriptures ɔ kpo ngɛ jeha 1950 “Theocracy’s Increase” (Teokrase Nɔ Yami) Kpe ɔ sisi (Muɔ nɔ: Yankee Stadium, New York City; hiɔ nɔ: Ghana)

2 Baiblo sisi tsɔɔli fuu kɛ Mawu biɛ ɔ tsu we ní ngɛ Baiblohi nɛ a tsɔɔ sisi ɔ mi. Se Yehowa sɔmɔli nɛ a pɔ mɛ nu ɔ fĩ we ga nɛ Satan tsɔ̃ kaa e maa gbɛ Mawu biɛ ɔ ngɛ nimli a juɛmi mi ɔ se. Ngɛ New World Translation nɛ a je kpo jamɛ a ligbi ɔ mi ɔ, a ngma ngɛ e nya blimi munyu ɔ mi ke: “Nɔ́ titli nɛ ngɛ sisi tsɔɔmi nɛ ɔ mi ji Mawu biɛ ɔ nɛ a ngma ngɛ hehi nɛ e je kpo ngɛ ɔ.” Niinɛ, New World Translation ɔ kɛ Mawu biɛ nɛ ji Yehowa a tsu ní pe si 7,000. Moo hyɛ bɔ nɛ Baiblo sisi tsɔɔmi nɛ ɔ wo wa Tsɛ nɛ ngɛ hiɔwe ɔ biɛ Yehowa a hɛ mi nyami ha!

3. (a) Mɛni wa nyɛmimɛ ɔmɛ ba yɔse ngɛ nɔ́ nɛ Mawu biɛ ɔ tsɔɔ he? (b) Kɛ e sa nɛ waa nu 2 Mose 3:13,14 ɔ sisi ha kɛɛ? (Moo hyɛ daka nɛ ji, “Nɔ́ Nɛ Mawu Biɛ ɔ Tsɔɔ” ɔ hulɔ.)

3 Sisije ɔ, Baiblo Kaseli ɔmɛ susu kaa Mawu Biɛ ɔ sisi ji, “Imi ji nɔ nɛ i ji.” (2 Mose 3:14) Lɔ ɔ he ɔ, January 1, 1926 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ de ke: “Biɛ Yehowa a sisi ji, Nɔ nɛ ba wami mi ngɛ e dɛhe, . . . Nɔ nɛ be sisije kɛ nyagbe.” Se Yehowa ye bua e we bi, nɛ benɛ a bɔni New World Translation ɔ sisi tsɔɔmi ɔ, a na kaa pi nɛ e biɛ ɔ sisi ji nɔ nɛ ba wami mi ngɛ e dɛhe kɛkɛ, se e ji Mawu nɛ ngɛ yi mi tomi, nɛ e tsuɔ ní. A ba le kaa biɛ Yehowa a sisi ji, “O Deɔ O Peeɔ.” Lɛ nɛ e bɔ je ɔ kɛ hiɔwe bɔfohi kɛ adesahi, nɛ e haa nɛ e yi mi tomi baa mi. Se mɛni he je nɛ e he hia wawɛɛ kaa a wo Mawu biɛ ɔ hɛ mi nyami ɔ, nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ wo Mawu biɛ ɔ hɛ mi nyami?

Mawu Biɛ ɔ He Tsɔmi

4, 5. (a) Ke wa sɔle ke: “O biɛ ɔ he nɛ tsɔ” ɔ, mɛni wa ngɛ bie? (b) Mɛni blɔ nɔ Mawu ma tsɔ e biɛ ɔ he ngɛ, nɛ mɛni be e maa pee jã?

4 Yehowa suɔ nɛ a wo e biɛ ɔ hɛ mi nyami. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e yi mi tomi titli ji kaa e ma tsɔ e biɛ ɔ he kaa bɔ nɛ e ngɛ Yesu sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ní bimi nɛ sɛ hlami ɔ mi ɔ: “O biɛ ɔ he nɛ tsɔ.” (Mat. 6:9) Ke wa ngɛ sɔlee, nɛ wa bi kaa Mawu biɛ ɔ he nɛ tsɔ ɔ, mɛni wa ngɛ bie nɛ e pee?

5 Kaa bɔ nɛ wa kase ngɛ womi nɛ ɔ Yi 1 ɔ mi ɔ, ní bimi nɛ ji, “O biɛ ɔ he nɛ tsɔ” ɔ ji ní bimi etɛ ngɛ Yesu sɔlemi he nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi ɔ a kpɛti kake nɛ kɔɔ Yehowa yi mi tomi he. Ní bimi enyɔ ɔmɛ ji: ‘O Matsɛ Yemi ɔ nɛ ba. A pee nɔ́ nɛ o suɔ ngɛ zugba a nɔ.’ (Mat. 6:10) Lɔ ɔ he ɔ, kaa bɔ nɛ wa biɔ Yehowa nɛ e ha nɛ e Matsɛ Yemi ɔ nɛ ba nɛ a pee e suɔmi nya ní ngɛ zugba a nɔ ɔ, jã nɔuu kɛ̃ nɛ wa biɔ lɛ konɛ e tsɔ e biɛ ɔ he. Ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, wa ngɛ Yehowa dee nɛ e pee nɔ́ ko kɛ tsɔ e biɛ ɔ he guɛ nɛ a gbe benɛ a tsɔ atuã ngɛ Eden ɔ he. Mɛni Yehowa maa pee ngɛ sɔlemi kaa jã a he? E de ke: “Ye biɛ ɔ nɛ nyɛ ble ngɛ je ma amɛ a kpɛti ɔ, ma pee lɛ klɔuklɔu.” (Eze. 36:23; 38:23) Yehowa maa gu Harmagedon ta a nɔ kɛ je ní yayahi tsuo, nɛ e kɛ ma tsɔ e biɛ ɔ he, nɛ adebɔ níhi tsuo maa na.

6. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ Mawu biɛ ɔ he nɛ tsɔ?

6 Ngɛ yinɔ sanehi tsuo mi ɔ, Yehowa ha nɛ e we bi ná he blɔ ngɛ e biɛ ɔ he tsɔmi mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa be nyɛe ma ha nɛ Mawu biɛ ɔ nɛ pee klɔuklɔu pe bɔ nɛ e ngɛ ɔ. E ngɛ klɔuklɔu momo. Lɛɛ mɛni blɔ nɔ nɛ wa maa gu kɛ tsɔ Mawu biɛ ɔ he? Yesaya de ke: ‘O hɛ nɛ hi nɔ kaa Imi Yehowa Tabohiatsɛ ɔ, i ngɛ klɔuklɔu.’ Yehowa nitsɛ de ngɛ e we bi a he ke: “A ma tsɔ ye biɛ ɔ he . . . , nɛ a maa ye Israel Mawu ɔ gbeye.” (Yes. 8:13; 29:23, NW) Enɛ ɔ he ɔ, ke wa wo Mawu biɛ ɔ nɔ gojoo, nɛ wa tsɔɔ ni kpahi nɛ mɛ hu a pee jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Mawu biɛ ɔ he tsɔe. Ke wa naa Yehowa kaa wa Nɔ Yelɔ, nɛ wa jeɔ wa tsui mi kɛ peeɔ tue bumi kɛ haa lɛ ɔ, waa kɛ jã peemi tsɔɔ kaa wa ngɛ bu nɛ mi kuɔ kɛ ha Mawu biɛ ɔ.​—Abɛ 3:1; Kpoj. 4:11.

A Dla A He Kaa A Maa Ngɔ Mawu Biɛ ɔ Kɛ Fɔ A Nɔ Konɛ A Wo Mawu Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami

7, 8. (a) Mɛni he je nɛ be fuu pue mi loko Mawu we bi ngɔ Mawu biɛ ɔ kɛ fɔ a nɔ ɔ? (b) Mɛni he wa ma susu amlɔ nɛ ɔ?

7 Mawu we bi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ kɛ Mawu biɛ ɔ tsu ní ngɛ womihi nɛ a pee ɔmɛ a mi kɛ je jeha 1870 jeha amɛ a mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, August 1879 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ kɛ la womi nɛ a pee ngɛ jamɛ a jeha a nɔuu mi ɔ ngɔ biɛ Yehowa a kɛ tsu ní. Se loko Yehowa ma ha e we bi he blɔ konɛ a ngɔ biɛ nɛ ngɛ klɔuklɔu ɔ nɛ ɔ kɛ fɔ a nɔ ɔ, e na kaa a peeɔ níhi nɛ ma nɛ e ha mɛ he blɔ ngua nɛ ɔ. Mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa dla Baiblo Kaseli nɛ a sɛ hlami ɔ konɛ a ngɔ e biɛ ɔ kɛ fɔ a nɔ?

8 Ke wa hyɛ níhi nɛ ya nɔ ngɛ jeha 1800 ɔ nyagbe jeha amɛ a mi, kɛ jeha 1900 jeha amɛ a sisije ɔ, wa na bɔ nɛ Yehowa ye bua e we bi ha nɛ a nu anɔkualehi nɛ kɔɔ e biɛ ɔ he ɔ sisi. Nyɛ ha nɛ wa susu anɔkuale nɛ ɔmɛ a mi etɛ he nɛ waa hyɛ.

9, 10. (a) Mɛni he je nɛ Hwɔɔmi Mɔ ɔmɛ nɛ a pee kɛ sɛ hlami ɔ tu Yesu he munyu wawɛɛ ɔ? (b) Mɛni tsakemihi a pee kɛ je jeha 1919, nɛ mɛni je mi kɛ ba? (Moo hyɛ daka nɛ ji, “Bɔ Nɛ Hwɔɔmi Mɔ ɔ Wo Mawu Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami Ha” a hulɔ.)

9 Kekleekle ɔ, Yehowa sɔmɔli ba ná juɛmi nɛ da ngɛ bɔ nɛ Mawu biɛ ɔ he hia ha a he. Baiblo kaseli anɔkualetsɛmɛ nɛ a sɛ hlami ɔ yɔse kaa kpɔmi nɔ́ ɔ ji Baiblo ɔ tsɔɔmi titli. Lɔ ɔ he nɛ behi fuu ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ gblaa juɛmi kɛ yaa Yesu nɔ ɔ nɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, kekleekle jeha nɛ a pee womi tɛtlɛɛ ɔ, a kɛ biɛ Yesu tsu ní wawɛɛ pe biɛ Yehowa. Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ nɛ je kpo ngɛ March 15, 1976 de ngɛ Baiblo Kaseli nɛ a sɛ hlami ɔ a he ke, a ma Yesu biɛ ɔ “nɔ mi tsɔ̃.” Pee se ɔ, Yehowa ye kɛ bua mɛ nɛ a ba na bɔ nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Mawu biɛ ɔ he hia ha. Kɛ enɛ ɔ sa Baiblo Kaseli ɔmɛ a he ha kɛɛ? March 15, 1976 Hwɔɔmi Mɔ ɔ ya nɔ nɛ e de ke, “a je sisi nɛ a bɔni Mesia a Tsɛ nɛ ngɛ hiɔwe nɛ ji Yehowa a hɛ mi nyami womi,” titli ɔ, kɛ je jeha 1919 kɛ ma nɛ ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, kɛ je jeha 1920 kɛ ya si jeha 1929 ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ kɛ Mawu biɛ ɔ tsu ní pe si 6,500!

10 Mawu biɛ Yehowa nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ wo hɛ mi nyami ɔ tsɔɔ bɔ nɛ a suɔ Mawu biɛ ɔ ha. Baiblo Kaseli ɔmɛ hu bɔni ‘Yehowa biɛ ɔ ta womi’ kaa bɔ nɛ Mose nɛ hi si blema a pee ɔ. (5 Mose 32:3; La 34:3) Yehowa na suɔmi nɛ a ngɛ kɛ ha e biɛ ɔ, lɔ ɔ he ɔ, e dloomi ngɛ a nɔ kaa bɔ nɛ Ngmami ɔ wo si ɔ.​—La 119:132; Heb. 6:10.

11, 12. (a) Mɛni blɔ nɔ wa womi ɔmɛ tsake ngɛ jeha 1919 se? (b) Yehowa gbla e we bi a juɛmi kɛ ba mɛni nɔ, nɛ mɛni he je?

11 Nɔ́ nɛ ji enyɔ ɔ, anɔkuale Kristofohi nu ní tsumi nɛ Mawu kɛ wo a dɛ ɔ sisi saminya. Ngɛ jeha 1919 ɔ se bɔɔ ɔ, nyɛmimɛ nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a nyɛɛ hɛ mi ɔ kase Yesaya gbami ɔ saminya. Lɔ ɔ se ɔ, a tsake níhi nɛ a pɔɔ a he munyu tumi ngɛ wa womi ɔmɛ a mi ɔ. Mɛni he je nɛ tsakemi nɛ ɔ ba pee “ngma ngɛ be nɛ sa mi” ɔ?​—Mat. 24:45.

12 Loko jeha 1919 ɔ maa su ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ tsɔɔ we Yesaya munyu nɛ ji: “‘Yehowa ke, mo ji ye we odase, imi ji nɔ nɛ hla mo, konɛ o pee ye tsɔlɔ’” ɔ mi fitsofitso gblee. (Kane Yesaya 43:10-12.) Se ngɛ jeha 1919 ɔ se bɔɔ ɔ, wa womi ɔmɛ bɔni juɛmi gblami kɛ ngɛ jamɛ a Baiblo mi munyu ɔ nɔ ya mi, nɛ e wo nihi tsuo nɛ a pɔ mɛ nu ɔ he wami kaa a tsu ní tsumi nɛ Yehowa kɛ wo a dɛ nɛ ji e he odase yemi ní tsumi ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, kɛ je jeha 1925 kɛ ya si jeha 1931 ɔ pɛ mi ɔ, a susu Yesaya yi 43 ɔ he ngɛ Hwɔɔmi Mɔ slɔɔtoslɔɔto 57 mi, nɛ eko tsuaa eko kɔ anɔkuale Kristofohi a he. E ngɛ heii kaa, ngɛ jamɛ a jeha amɛ a mi ɔ, Yehowa gbla e sɔmɔli a juɛmi kɛ ya ní tsumi nɛ e sa kaa a tsu ɔ nɔ. Mɛni he je? Ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, konɛ a kɛ ‘ka mɛ nɛ a hyɛ.’ (1 Tim. 3:10) Loko a ma nyɛ maa ngɔ Mawu biɛ ɔ kɛ fɔ a nɔ ɔ, ja Baiblo Kaseli ɔmɛ ngɔ a ní tsumi kɛ tsɔɔ Yehowa kaa a ji e we odasefohi niinɛ.​—Luka 24:47, 48.

NƆ́ NƐ MAWU BIƐ Ɔ TSƆƆ

Mawu biɛ nitsɛ nɛ a ngma ngɛ Hebri ní ngmami okadi eywiɛ mi

BIƐ Yehowa a ji Hebri peemi munyungu ko nɛ e sisi ji “e peeɔ.” Womi mi leli komɛ susu kaa a kɛ munyungu nɛ ɔ tsu ní kaa nɔ nɛ haa nɔ́ ko baa mi. Enɛ ɔ he ɔ, nihi fuu nu biɛ “Yehowa” a sisi kaa “O Deɔ O Peeɔ.” Sisi tsɔɔmi nɛ ɔ sa blɔ nya nɛ Yehowa ngɛ kaa Bɔlɔ ɔ saminya. Lɛ nɛ e bɔ níhi nɛ ngɛ hiɔwe kɛ zugba nɛ ma nyɛ ma ja lɛ ɔ, nɛ e ma ha nɛ a pee e suɔmi nya ní, nɛ e yi mi tomi maa ba mi.

Lɛɛ kɛ e sa kaa waa nu heto nɛ Yehowa kɛ ha Mose nɛ a ngma ngɛ 2 Mose 3:13, 14 ɔ sisi ha kɛɛ? Mose bi Mawu ke: “Ke i ya Israel bi ɔmɛ a ngɔ, nɛ i ya de mɛ ke, ‘Mawu ɔ nɛ nyɛ nɛmɛ ɔ ja lɛ ɔ tsɔ mi nyɛ ngɔ,’ nɛ a bi mi ke, ‘Kɛ a tsɛɛ lɛ kɛɛ?’ ɔ, kɛ ma de mɛ kɛɛ?” Yehowa ha heto ke: ‘Ma Pee Ye He Nɔ́ Nɛ I Suɔ Nɛ Ma Pee.’

Mo kadi kaa pi kaa Mose ngɛ hlae nɛ Yehowa nɛ tsɔɔ lɛ e biɛ. Mose kɛ Israel bi ɔmɛ le Mawu biɛ ɔ saminya. Mose ngɛ hlae nɛ Yehowa nɛ de nɔ́ ko nɛ woɔ nɔ hemi kɛ yemi mi he wami ngɛ Mawu nɛ e ji ɔ mi, nɔ́ ko nɛ kɛ e biɛ ɔ sisi tsɔɔmi kɔ. Lɔ ɔ he ɔ, benɛ Yehowa de ke, ‘Ma Pee Ye He Nɔ́ Nɛ I Suɔ Nɛ Ma Pee’ ɔ, e ngɛ bɔ nɛ e ngɛ ha ngɛ anɔkuale mi ɔ kpo jee: Ngɛ si fɔfɔɛ tsuaa ko mi ɔ, e peeɔ e he nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ e he hia konɛ e yi mi tomi nɛ ba mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ ɔ, ngɛ Mose kɛ Israel bi ɔmɛ a blɔ fa mi ɔ, Yehowa pee a Kpɔlɔ, a Mlaa Wolɔ, a Ní Halɔ, kɛ ní kpahi fuu. Enɛ ɔ he ɔ, Yehowa nitsɛ peeɔ e he nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ he hia konɛ e ha nɛ si nɛ e wo e sɔmɔli ɔ nɛ ba mi. E ngɛ mi kaa susumi nɛ ɔmɛ piɛɛ nɔ́ nɛ biɛ Yehowa a tsɔɔ ɔ he mohu lɛɛ, se pi jã pɛ nɛ e tsɔɔ. E tsɔɔ hu kaa e haa nɛ e nibɔ níhi peeɔ nɔ́ nɛ e suɔ konɛ e yi tomi nɛ ba mi.b

b Moo hyɛ mitsɔɔmi munyu nɛ ji A4 nɛ ngɛ New World Translation nɛ a pee lɛ ehe ɔ mi ɔ.

BƆ NƐ HWƆƆMI MƆ Ɔ WO MAWU BIƐ Ɔ HƐ MI NYAMI HA

Jehahi babauu ji nɛ ɔ, Hwɔɔmi Mɔ womi tɛtlɛɛ ɔ hɛ mi ɔ ha nɛ nihi na kaa Yehowa biɛ ɔ he hia. Mo kadi tsakemi komɛ nɛ a pee ngɛ womi tɛtlɛɛ ɔ hɛ mi.

  • Bɔ nɛ July 1879, Zion’s Watch Tower a hɛ mi ngɛ ha

    July 1879 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ

    Kɛ je sisije ɔ, womi tɛtlɛɛ ɔ kɛ Mawu biɛ ɔ tsu ní. Womi tɛtlɛɛ enyɔne ɔ nɛ a pee ɔ de ke: “Wa he ye kaa YEHOWA fĩ ‘Hwɔɔmi Mɔ’ ɔ se.”

  • October 15, 1931 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ

    A ngma biɛ Yehowa nɛ je kpo ngɛ Yesaya 43:12 ɔ ngɛ womi tɛtlɛɛ ɔ hɛ mi.

  • January 1, 1939 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ

    A ngma biɛ Yehowa nɛ je kpo ngɛ Yesaya 43:12 kɛ Ezekiel 35:15 ɔ ngɛ hehi enyɔ ngɛ womi tɛtlɛɛ ɔ hɛ mi.

  • Bɔ nɛ March 1, 1939 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ hɛ mi ngɛ ha

    March 1, 1939 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ

    Biɛ Yehowa a je kpo ngɛ hehi etɛ ngɛ womi tɛtlɛɛ ɔ hɛ mi; jehanɛ hu, kɛ je March 1, 1939 Hwɔɔmi Mɔ ɔ nɔ ɔ, womi tɛtlɛɛ ɔ biɛ ba pee Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae.

Jehanɛ hu, kɛ ma jeha 1920 ɔ nyagbe ɔ, a ngma biɛ Yehowa a ngɛ Hwɔɔmi Mɔ ɔ eko tsuaa eko kekleekle munyu ɔ mi kuku nɛ sɛ hlami ɔ mi, nɛ e ya nɔ jã pe jeha 20. Hyɛ bɔ nɛ enɛ ɔ kaiɔ Mawu we bi kaa e sa nɛ a wo Mawu biɛ ɔ hɛ mi nyami ha!

13. Mɛni blɔ nɔ nɛ Mawu Munyu ɔ je anɔkualehi nɛ a he hia pe kulaa a kpo ngɛ?

13 Nɔ́ nɛ ji etɛ ɔ, Yehowa we bi ba yɔse kaa e he hia nɛ a tsɔ Mawu biɛ ɔ he. Ngɛ jeha 1920 jeha amɛ a mi ɔ, a na kaa Mawu biɛ ɔ he nɛ a ma tsɔ ɔ ji nɔ́ nɛ he hia wawɛɛ pe nɔ́ tsuaa nɔ́. Mɛni blɔ nɔ Mawu munyu ɔ je anɔkuale nɛ he hia nɛ ɔ kpo ngɛ? Mo susu nɔ hyɛmi ní enyɔ nɛ ɔmɛ a he nɛ o hyɛ. Mɛni ji nɔ́ tutuutu he je nɛ Mawu je Israel bi ɔmɛ kɛ je Egipt ɔ? Yehowa de ke: “Konɛ a wo ye biɛ ta ngɛ je ɔ mi tsuo.” (2 Mose 9:16) Mɛni he je nɛ Yehowa na Israel bi ɔmɛ mɔbɔ benɛ a tsɔ atuã kɛ si lɛ ɔ? Yehowa kpale de ke: “I ha we nɛ e ba mi ja; ejakaa lɔ ɔ ko gbe ye biɛ he guɛ ngɛ je ma amɛ a hɛ mi.” (Eze. 20:8-10) Mɛni Baiblo Kaseli ɔmɛ kase ngɛ Ngmami nɛ ɔmɛ kɛ Ngmami kpahi a mi?

14. (a) Mɛni Mawu we bi yɔse ngɛ jeha 1920 jeha amɛ a nyagbe? (b) Kɛ bɔ nɛ Baiblo Kaseli ɔmɛ nu níhi a sisi saminya a wo fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi he wami ha kɛɛ? (Moo hyɛ daka nɛ ji, “Nɔ́ Titli He Je Nɛ E Sa Kaa Waa Fiɛɛ” ɔ hulɔ.)

14 Ngɛ jeha 1920 jeha amɛ a nyagbe ɔ, Mawu we bi yɔse kaa munyu nɛ Yesaya tu maa pee jeha 2,700 nɛ be ɔ he hia. Yesaya tu Yehowa he munyu ke: ‘Yehowa kpaka e ma a saminya, nɛ e kɛ ná biɛ kpakpa kɛ hɛ mi nyami.’ (Yes. 63:14) Baiblo Kaseli ɔmɛ ba nu sisi kaa pi a yi wami nami ji sane ɔ, se mohu Mawu biɛ ɔ he nɛ a ma tsɔ ɔ ji sane ɔ nɛ. (Yes. 37:20; Eze. 38:23) Womi nɛ ji Prophecy (Gbami) nɛ a pee ngɛ jeha 1929 ɔ mi ɔ mwɔ anɔkuale munyu nɛ ɔ nya ke: “Yehowa biɛ ɔ ji nɔ́ nɛ he hia pe nɔ́ tsuaa nɔ́ ngɛ e nibɔ níhi a kpɛti.” Tsakemi nɛ a pee ngɛ bɔ nɛ Mawu we bi nu níhi a sisi ha a he ɔ wo mɛ he wami konɛ a ye Yehowa he odase nɛ a je he guɛ gbemi nɛ ba e biɛ ɔ nɔ ɔ kɛ je.

15. (a) Ngɛ jeha 1930 jeha amɛ a mi ɔ, mɛni wa nyɛmimɛ ɔmɛ ná? (b) Be su nɛ e sa kaa a pee mɛni?

15 Ngɛ jeha 1930 jeha amɛ a sisije ɔ, wa nyɛmimɛ nyumu nɛ ɔmɛ ba ná juɛmi nɛ da ngɛ bɔ nɛ Mawu biɛ ɔ he hia ha a he, a nu ní tsumi nɛ Mawu kɛ wo a dɛ kaa a tsu ɔ sisi, nɛ a ná je mluku nɔ yemi he sane ɔ he sisi numi nɛ mi kuɔ. Amlɔ nɛ ɔ, be su nɛ Yehowa maa ngmɛ e sɔmɔli blɔ nɛ a ngɔ e biɛ kɛ fɔ a nɔ konɛ nihi tsuo nɛ a le. Bɔ nɛ pee nɛ waa na bɔ nɛ e ba lɛ ha a, nyɛ ha nɛ waa hyɛ ní komɛ nɛ ya nɔ blema.

NƆ́ TITLI HE JE NƐ E SA KAA WAA FIƐƐ

Helen Borchert

Helen Borchert

BENƐ Baiblo Kaseli ɔmɛ ba nu sane nɛ kɔɔ Mawu biɛ ɔ he tsɔmi he ɔ sisi saminya a, kɛ e ha nɛ a na fiɛɛmi ní tsumi ɔ ha kɛɛ? Ngɛ jeha 1930 ɔ mi ɔ, Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ de ke: “Ke anɔkuale nɛ ɔ [Mawu biɛ ɔ nɛ a ma tsɔ he ɔ] ngɛ Kristofo no ko juɛmi mi ɔ, e yɔseɔ kaa e ji he blɔ agbo nɛ e ná kaa e maa ye Yehowa Mawu biɛ ɔ kɛ e munyu ɔ he odase.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nyɛmimɛ ɔmɛ na kaa Mawu biɛ ɔ nɛ a ma tsɔ he ɔ ji nɔ́ nɛ he hia titli, nɛ lɔ ɔ wo mɛ he wami kaa a fiɛɛ. (La 8:1) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ha nɛ wa susu nyɛmiyo Helen Borchert he nɛ waa hyɛ. E je blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi ngɛ April 1, 1930, nɛ e ye anɔkuale kɛ ya si benɛ e gbe e zugba a nɔ sɔmɔmi ní tsumi ɔ nya ngɛ July 2003 benɛ e ye jeha 96. Mɛni nɛ wo lɛ he wami nɛ e ya nɔ nɛ e kɛ jehahi babauu fiɛɛ ɔ? Be ko ɔ, e de ke: “Kɛ je be nɛ i je blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi ɔ, nɔ́ nɛ e he hia mi wawɛɛ nɛ i suɔ nɛ maa pee ji, . . . ma je Yehowa biɛ ɔ kɛ e Munyu ɔ he guɛ nɛ a gbe ɔ kɛ je.” Mwɔnɛ ɔ, wɔ hu Mawu biɛ ɔ he tsɔmi ji nɔ́ titli he je nɛ wa fiɛɛɔ ngɛ.

Yehowa Hla ‘Ma Ko Ngɔ Ha E Biɛ ɔ’

16. (a) Mɛni blɔ titli nɔ Yehowa woɔ e biɛ ɔ hɛ mi nyami ngɛ? (b) Blema a, mɛnɔmɛ ji kekleekle nihi nɛ Mawu kɛ e biɛ ɔ wo mɛ?

16 Blɔ slɔɔto nɛ Yehowa gu nɔ kɛ ngɛ e biɛ ɔ hɛ mi nyami woe ji kaa e hla nihi ngɛ zugba a nɔ, nɛ e kɛ e biɛ ɔ fɔ a nɔ. Israel ma a ba pee Yehowa we bi kɛ je jeha 1513 loko a fɔ Kristo. (Yes. 43:12) Se a yi somi nɛ a kɛ Mawu so ɔ nɔ, nɛ ngɛ jeha 33 ɔ mi ɔ, huɛ bɔmi klɛdɛɛ nɛ ngɛ a kɛ Mawu a kpɛti ɔ je a dɛ. Lɔ ɔ se be bɔɔ ɔ, Yehowa ‘ba slaa ma je li ɔmɛ, nɛ e hla a kpɛti ma ko ngɔ ha e biɛ ɔ.’ (Níts. 15:14) A tsɛ ma he nɛ ɔ ke ‘Mawu Israel.’ A ji Kristo se nyɛɛli nɛ a pɔ mɛ nu, nɛ a je ma slɔɔtohi a nɔ.​—Gal. 6:16.

17. Mɛni ga tsɔmi Satan kɛ tsu ní nɛ e ye manye?

17 Maa pee jeha 44 ɔ mi ɔ, a wo Kristo kaseli ɔmɛ biɛ “ngɛ Mawu blɔ tsɔɔmi nya ke Kristofohi.” (Níts. 11:26, NW) Sisije ɔ, jamɛ a biɛ ɔ ngɛ slɔɔto ejakaa anɔkuale Kristofohi pɛ nɛ a tsɛɛ mɛ jã. (1 Pet. 4:16) Se kaa bɔ nɛ Yesu nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ kɔɔ ngma a kɛ hu ɔ he ɔ tsɔɔ ɔ, Satan ha nɛ a kɛ biɛ nɛ ngɛ slɔɔto nɛ ji Kristofohi ɔ tsɛ lakpa Kristofohi tsuo. Enɛ ɔ he ɔ, jeha lafahi be, nɛ a nɛ́ slɔɔto nɛ ngɛ anɔkuale Kristofohi kɛ lakpa Kristofohi a kpɛti. Se níhi bɔni tsakemi benɛ “ngma kpami be ɔ” je sisi ngɛ jeha 1914 ɔ. Mɛni he je? Ejakaa hiɔwe bɔfo ɔmɛ bɔni lakpa Kristofohi jemi ngɛ anɔkuale Kristofohi a kpɛti.​—Mat. 13:30, 39-41.

18. Mɛni ye bua wa nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a na kaa e sa nɛ a ná biɛ ehe?

18 Benɛ a hla tsɔlɔ anɔkualetsɛ ɔ ngɛ jeha 1919 ɔ se ɔ, Yehowa ye bua e we bi nɛ a na ní tsumi nɛ e kɛ wo a dɛ kaa a tsu ɔ. A na kaa wehi a mi fiɛɛmi ɔ ha nɛ a pee slɔɔto ngɛ lakpa Kristofohi a he. Benɛ a yɔse anɔkuale nɛ ɔ, e kɛ we nɛ a na kaa biɛ “Baiblo Kaseli” nɛ a kɛ fɔ a nɔ ɔ pee we mɛ slɔɔto tsɔ̃. Pi Baiblo ɔ kasemi pɛ ji a yi mi tomi ngɛ si himi mi, mohu ɔ, nɔ́ titli nɛ he hia mɛ ji kaa a maa ye Mawu he odase nɛ a wo e biɛ ɔ hɛ mi nyami, nɛ́ a je e yi. Enɛ ɔ he ɔ, mɛni biɛ lɛ maa sa ní tsumi nɛ a ngɛ tsue ɔ? A ha sane bimi nɛ ɔ heto ngɛ jeha 1931 ɔ mi.

Kpe nɛ Baiblo Kaseli ɔmɛ pee ngɛ jeha 1931 ngɛ Columbus, Ohio ngɛ U.S.A. ɔ he blɔ nya tomi womi

Jeha 1931 kpe ɔ blɔ nya tomi womi

19, 20. (a) Mɛni yi mi kpɔ mwɔmi nɛ ngɛ bua jɔmi nɛ a fia he adafi ngɛ kpe ko sisi ngɛ jeha 1931 ɔ mi? (b) Kɛ nyɛmimɛ pee a ní ha kɛɛ ngɛ biɛ ehe nɛ a ná a he?

19 Baiblo Kaseli maa pee 15,000 ya pee kpe ko ngɛ Columbus, Ohio ngɛ U.S.A., ngɛ July jeha 1931 ɔ mi. Benɛ nyɛmimɛ ɔmɛ na Blɛfo gbi ningma okadi agbohi enyɔ nɛ ji, J kɛ W ngɛ blɔ nya tomi womi ɔ nɔ ɔ, a nya kpɛ a he. A bi a he ke, ‘Mɛni okadi nɛ ɔmɛ daa si kɛ ha?’ Ni komɛ susu kaa okadi ɔmɛ daa si kɛ ha ‘Just Watch’ (Moo Hyɛ); ni komɛ hu ke, ‘Just Wait’ (Moo Mlɛ). Kɛkɛ nɛ ngɛ Hɔgba, July 26, Nyɛminyumu Joseph Rutherford ba tu yi mi kpɔ mwɔmi nɛ woɔ nɔ he wami he munyu, nɛ e de ke: “Wa suɔ nɛ a kɛ biɛ Jehovah’s witnesses (Yehowa odasefohi) nɛ tsɛ wɔ.” Amlɔ nɔuu nɛ nihi tsuo nɛ ya kpe ɔ nu nɔ nɛ ningma okadi ɔ daa si kɛ ha a sisi​—e daa si ha Jehovah’s Witnesses (Yehowa Odasefohi), e ji Ngmami ɔ mi biɛ nɛ a kɛ da Yesaya 43:10 nɔ.

20 Nihi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ kpa ngmlaa, nɛ a gbɔ a dɛ mi hluu. Kɛ gu hleedio nɔ ɔ, a nu bua jɔmi nɛ ya nɔ ngɛ Columbus ɔ he ngɛ je ɔ mi hehi fuu! Ernest kɛ Naomi Barber nɛ a je Australia a de ke: “Benɛ a nu dɛ gbɔmi ɔ ngɛ Amerika a he ɔ, nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Melbourne ɔ te si da si, nɛ a gbɔ a dɛ mi hluu. Wa hɛ be nɔ jee gblegbleegble!”a

A Ngɛ Mawu Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami Woe Ngɛ Je Kɛ Wɛ

21. Mɛni blɔ nɔ nɛ biɛ ehe ɔ wo fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi he wami ngɛ?

21 Ngmami mi biɛ nɛ ji Yehowa Odasefohi nɛ a kɛ tsɛɛ Mawu we bi ɔ wo mɛ he wami konɛ a fiɛɛ. Edward kɛ Jessie Grimes nɛ a ji nɔ kɛ e yo, nɛ a ji blɔ gbali ngɛ United States ɔ hu ya jeha 1931 kpe nɛ a pee ngɛ Columbus ɔ eko, nɛ a de ke: “Wa je we mi kaa Baiblo kaseli, se wa ba we mi kaa Yehowa Odasefohi. Wa bua jɔ kaa amlɔ nɛ ɔ, biɛ nɛ wa ná a maa ye bua wɔ konɛ waa wo Mawu biɛ ɔ hɛ mi nyami.” Ngɛ jamɛ a kpe ɔ se ɔ, Odasefohi komɛ gu blɔ ehe nɔ kɛ ye odase. A kɛ womi nyafinyafihi haa wetsɛmɛ ɔmɛ kɛ jeɔ a he si kɛ tsɔɔ mɛ, a ngma ngɛ womi ɔ nɔ ke: “YEHOWA Odasefo no ji mi, nɛ i ngɛ YEHOWA wa Mawu ɔ Matsɛ Yemi ɔ fiɛɛe.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Mawu we bi a bua jɔ kaa a kɛ biɛ Yehowa a tsɛɛ mɛ, nɛ a pee klaalo kaa a maa tsɔɔ nihi bɔ nɛ biɛ ɔ he hia ha ngɛ je ɔ mi tsuo.​—Yes. 12:4.

“Wa je we mi kaa Baiblo kaseli, se wa ba we mi kaa Yehowa Odasefohi”

22. Mɛni nɛ tsɔɔ kaa Yehowa we bi ngɛ slɔɔto kulaa?

22 Jehahi babauu ji nɛ ɔ nɛ Yehowa wo wa nyɛmimɛ nɛ a pɔ mɛ nu ɔ he wami, nɛ a ngɔ biɛ nɛ ngɛ slɔɔto nɛ ɔ kɛ fɔ a nɔ. Anɛ Satan nyɛ nɛ e laa nihi nɛ Mawu we bi a ji ɔ nɔ kɛ je jeha 1931 kɛ ma nɛ ɔ lo? Anɛ Satan ha nɛ e he wa ha nihi kaa a maa le slɔɔto nɛ ngɛ waa kɛ jami kpa amɛ a kpɛti ɔ lo? Dɛbi! Mohu ɔ, bɔ nɛ wa ngɛ slɔɔto ha kaa Mawu we odasefohi ɔ je kpo heii pe sa a. (Kane Mika 4:5; Malaki 3:18.) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a kɛ Mawu biɛ ɔ le wɔ saminya, lɔ ɔ he ɔ, mwɔnɛ ɔ, nɔ tsuaa nɔ nɛ e kɛ Mawu biɛ ɔ ma tsu ní ɔ, a susuɔ kaa e ji Yehowa Odasefo no. Lakpa jami fuu nɛ ngɛ mwɔnɛ ɔ be nyɛe maa ha Yehowa anɔkuale jami ɔ nɔ, ejakaa ‘e maa ya hiɔwe gojoo pe yo ɔmɛ tsuo.’ (Yes. 2:2) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa ngɛ Yehowa jami kɛ e biɛ klɔuklɔu ɔ hɛ mi nyami woe mwɔnɛ ɔ.

23. Kaa bɔ nɛ La 121:5 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni anɔkuale nɛ he hia nɛ kɔɔ Yehowa he nɛ woɔ wɔ he wami?

23 Hyɛ bɔ nɛ lemi nɛ wa le kaa Yehowa maa bu wa he ngɛ tuami nɛ Satan kɛ maa ba wa nɔ amlɔ nɛ ɔ kɛ hwɔɔ se ɔ he ɔ woɔ wɔ he wami ha! (La 121:5) Wa ngɛ yi mi tomi kpakpa he je nɛ wɔ hu wa ma nyɛ ma de nɔ́ nɛ la polɔ ɔ de ɔ, e de ke: ‘A gbaa ma nɛ a Mawu ji Yehowa. A gbaa ma nɛ Yehowa hla kaa lɛ nitsɛ e ma a.’​—La 33:12.

a Ke o ngɛ hlae nɛ o le níhi fuu ngɛ bɔ nɛ a kɛ hleedio tsu ní ha a he ɔ, hyɛ womi nɛ ɔ Yi 7, ngɛ ba fa 72-74 ɔ.

Anɛ Matsɛ Yemi ɔ Ji Nɔ́ Nitsɛ Kɛ Ha Mo Lo?

  • Mɛni Matsɛ Yemi ɔ pee ngɛ Mawu biɛ ɔ he?

  • Mɛni blɔ nɔ nɛ o náa Mawu biɛ ɔ he tsɔmi mi blɔ fa mi nɔ́ ngɛ?

  • Mɛni he je nɛ o bua jɔ kaa Mawu nitsɛ biɛ fɔɔ si ngɛ o nɔ ɔ, nɛ mɛni he je nɛ o suɔ kaa o ma de ni kpahi bɔ nɛ biɛ ɔ he hia ha a?

    Dangme Womihi Tsuo (2000-2025)
    Moo Je Mi
    Moo Sɛ Mi
    • Dangme
    • Kɛ Mane
    • Bɔ Nɛ O Suɔ Lɛ Ha
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • E He Mlaahi
    • Laami Sanehi A He Mlaahi
    • Laami Sanehi A He Blɔ Nya Tomi
    • JW.ORG
    • Moo Sɛ Mi
    Kɛ Mane