Hwɔɔmi Mɔ INTANƐTI NƆ NITO HE
Hwɔɔmi Mɔ
INTANƐTI NƆ NITO HE
Dangme
Ɛ
  • ã
  • á
  • ɛ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ
  • ɔ́
  • í
  • ĩ
  • BAIBLO
  • WOMIHI
  • ASAFO MI KPEHI
  • w25 July bf. 20-25
  • Anɛ O Kase Bɔ Nɛ O Bua Maa Jɔ Níhi Nɛ O Ngɛ ɔ He Lo?

Ngmami nɛ ɔ he video be amlɔ nɛ ɔ.

Wa kpa mo pɛɛ nyagba ko he je ɔ, video ɔ hí jemi.

  • Anɛ O Kase Bɔ Nɛ O Bua Maa Jɔ Níhi Nɛ O Ngɛ ɔ He Lo?
  • Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2025
  • Munyuyi Nyafinyafihi
  • Munyu Nɛ Ngɛ Kaa Enɛ ɔ
  • MO JE HƐSA KPO
  • MOO BA O HE SI
  • MO PUE O YI MI TƐ NGƐ YEHOWA SI WOMI ƆMƐ A HE
  • “NIHI NƐ YEƆ LƐ GBEYE Ɔ, NƆ́ KO HIA WE MƐ”
  • Moo Ba O He Si Ke O Nui Ní Komɛ A Sisi
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2025
  • Mo Kai Kaa Yehowa Ji “Mawu Hɛ Kalɔ ɔ” Nɛ
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2024
  • Yi Mi Kpɔ Mwɔmihi Nɛ Tsɔɔ Kaa Waa Kɛ Wa Hɛ Fɔɔ Yehowa Nɔ
    Kristofohi A Si Himi Kɛ A Sɔmɔmi Ní Tsumi ɔ—Ní Kasemi Womi—2023
  • Anɛ O Le Anɔkuale ɔ Lo?
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2024
Fuu Ngɛ Hiɛ ɔ
Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2025
w25 July bf. 20-25

NÍ KASEMI 31

LA 111 Nɔ́ He Je Nɛ Wa Ngɛ Bua Jɔmi

Anɛ O Kase Bɔ Nɛ O Bua Maa Jɔ Níhi Nɛ O Ngɛ ɔ He Lo?

“I kase kaa ngɛ si fɔfɔɛ fɛɛ ko mi ɔ, ye bua maa jɔ ye níhi a he.”—FILIP. 4:11.

OTI NƐ NGƐ NÍ KASEMI Ɔ MI

Wa maa na kaa ke wa jeɔ hɛsa kpo, wa baa wa he si, nɛ wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ Yehowa si womi ɔmɛ a he ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa bua nɛ jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he.

1. Ke a ke nɔ ko bua jɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he ɔ, mɛni e tsɔɔ, nɛ mɛni e tsɔɔ we?

ANƐ o bua jɔ níhi nɛ o ngɛ ɔ a he lo? Nɔ nɛ e bua jɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he ɔ ngɛ tue mi jɔmi, ejakaa e ngɔɔ e juɛmi kɛ maa jɔɔmihi nɛ e ngɛ náe ɔ nɔ. Ke e nine sui ní komɛ a nɔ po ɔ, e mi mi fu we. Ke wa bua jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he po ɔ, lɔ ɔ hu tsɔɔ we kaa e he hia we nɛ waa pee níhi nɛ ma ha nɛ waa ya wa hɛ mi ngɛ si himi mi. Enɛ ɔ he ɔ, ke Kristofono ko suɔ kaa e ma tsu babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ, tɔmi ko be he kaa e maa pee jã. (Rom. 12:1; 1 Tim. 3:1) Se ke Kristofono ko suɔ nɛ e ná sɔmɔmi he blɔ ko, nɛ e nine sui nɔ po ɔ, lɔ ɔ ha we nɛ e bua jɔmi ɔ nya nɛ ba si.

2. Ke nɔ ko bua jɔɛ níhi nɛ e ngɛ ɔ he ɔ, mɛni ma nyɛ maa je mi kɛ ba?

2 Ke nɔ ko bua jɔɛ níhi nɛ e ngɛ ɔ he ɔ, e ma nyɛ maa ngɔ nyagbahi kɛ ba e nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nihi nɛ a bua jɔɛ níhi nɛ a ngɛ ɔ he ɔ tsuɔ ní ngmlɛfia babauu konɛ a ná sika nɛ a kɛ he níhi nɛ a he hia we mɛ tsɔ ɔ po. Aywilɛho sane ji kaa enɛ ɔ ha nɛ Kristofohi komɛ po ju sika kɛ ní kpahi nɛ a bua jɔ he ɔ. Eko ɔ, a ma de a he ke, ‘I hia nɔ́ nɛ ɔ oya nɔuu, e sa nɛ ye nine nɛ su nɔ,’ aloo ‘ma nyɛ ma wo sika a amlɔ nɛ ɔ, konɛ pee se ɔ, ma kɛ ba fɔ si.’ Se kɛ̃ ɔ, Yehowa bua jɔɛ jumi saisaa ko he. (Abɛ 30:9) Ni kpahi hu a kɔni mi jɔ̃ akɛnɛ a nine sui sɔmɔmi he blɔ komɛ a nɔ ɔ he je, nɛ a kpa Yehowa sɔmɔmi po. (Gal. 6:9) Mɛni he je nɛ Yehowa sɔmɔlɔ ko maa pee nɔ́ ko kaa jã a? Ke nɔ ɔ bua jɔɛ níhi nɛ e ngɛ ɔ he hu ɔ, e ma nyɛ maa ba jã.

3. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Filipi Bi 4:​11, 12 ɔ mi nɛ maa wo wɔ he wami?

3 Wɔ tsuo wa bua ma nyɛ maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he. Bɔfo Paulo tsɔɔ kaa e “kase kaa ngɛ si fɔfɔɛ fɛɛ ko mi ɔ, [e] bua maa jɔ [e] níhi a he.” (Kane Filipi Bi 4:​11, 12.) E ngma munyu nɛ ɔmɛ be mi nɛ a wo lɛ tsu ɔ. Ngɛ si fɔfɔɛ nɛ ɔ mi po ɔ, bɔfo Paulo bua jɔmi ɔ nya bɛ si. Mɛni he je? Ejakaa e “kase laami sane ɔ,” nɛ ji kaa e ma ha nɛ e bua maa jɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, ke e he wa ha wɔ kaa wa bua maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he ɔ, bɔfo Paulo munyu ɔ kɛ níhi a si kpami nɛ e ná a ma nyɛ maa ye bua wɔ. E be gbɔjɔɔ kaa wa bua maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he, ejakaa a kɛ fɔ we wɔ. Lɔ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa kase. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa bua nɛ jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he.

MO JE HƐSA KPO

4. Ke nɔ ko jeɔ hɛsa kpo ɔ, kɛ e maa ye bua lɛ ha kɛɛ konɛ e bua nɛ jɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he? (1 Tɛsalonika Bi 5:18)

4 Ke nɔ ko jeɔ hɛsa kpo ɔ, e haa nɛ nɔ ɔ bua jɔɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he. (Kane 1 Tɛsalonika Bi 5:18.) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa jeɔ hɛsa kpo akɛnɛ wa nine suɔ wa hiami níhi a nɔ he je ɔ, e maa ye bua wɔ konɛ wa ko hao tsɔ ngɛ níhi nɛ wa suɔ, se wa be eko ɔ a he. Ke wa hɛ sa sɔmɔmi he blɔhi nɛ wa ngɛ amlɔ nɛ ɔ, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma níhi nɛ wa ma nyɛ maa pee konɛ waa kɛ wa nyɛmi tsuo nɛ tsu ní tsumi nɛ a kɛ wo wa dɛ ɔ nɔ, mohu pe nɛ wa maa hyɛ blɔ kaa a ha wɔ he blɔ kpa. Yehowa le kaa e he hia nɛ wa je hɛsa kpo. Enɛ ɔ ji yi mi tomi kake he je nɛ Baiblo ɔ de wɔ kaa waa na Yehowa si ke wa ngɛ sɔlee ɔ nɛ! Ke wa jeɔ hɛsa kpo ɔ, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ wa ná “Mawu tue mi jɔmi ɔ nɛ pã níhi a sisi numi tsuo ɔ.”—Filip. 4:​6, 7.

5. Mɛni ji yi mi tomi komɛ a he je nɛ e sa kaa Israelbi ɔmɛ nɛ a je hɛsa kpo? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

5 Mo susu nɔ́ nɛ ba Israelbi ɔmɛ a nɔ ɔ he nɛ o hyɛ. A tu munyu nyanyaanya kɛ si Yehowa si abɔ kaa a nɛ niye ní nɛ a yeɔ ngɛ Egipt ɔ eko nɛ a ye. (4 Mose 11:​4-6) E ji anɔkuale kaa si himi ngɛ nga a nɔ ɔ be gbɔjɔɔ, se mɛni ko ye bua mɛ konɛ a bua nɛ jɔ níhi nɛ a ngɛ ɔ he? Jinɛ e sa nɛ a ko susu nɔ́ nɛ Yehowa pee kɛ ha mɛ momo ɔ he. Benɛ a ji nyɔguɛhi ngɛ Egipt ɔ, a wa mɛ yi mi wawɛɛ, nɛ Yehowa ngɔ haomi nyɔngma kɛ ba Egiptbi ɔmɛ a nɔ. Benɛ Yehowa je Israelbi ɔmɛ kɛ je nyɔguɛ tso mi ɔ, “a kpakpaa Egiptbi ɔmɛ a he níhi,” nɛ ji a sika hiɔ, sika tsu kɛ heha níhi. (2 Mose 12:​35, 36) Benɛ Egiptbi ɔmɛ nyɛɛ Israelbi ɔmɛ a se kɛ ya su Wo Tsu ɔ nya a, Yehowa gu nyakpɛ blɔ nɔ kɛ ha nɛ wo ɔ mi gba enyɔ nɛ a gu mi kɛ be. Nɛ benɛ a nyɛɛ nga a nɔ ɔ, Yehowa ha mɛ mana daa ligbi. Ke jã a, lɛɛ mɛni ji Israelbi ɔmɛ a nyagba mɔ? E ngɛ mi kaa Yehowa ha mɛ niye ní fuu nɛ a ye mohu lɛɛ, se a bua jɔɛ nɔ́ nɛ Yehowa pee kɛ ha mɛ ɔ he.

Israelbi komɛ nɛ a ngɛ munyu nyanyaanya tue kɛ si Mose ngɛ mana nɛ a ngɛ nya buae ɔ he, be mi nɛ ni kpahi nɛ mɛ hu a ngɛ nya buae ɔ ngɛ nɔ́ nɛ ngɛ nɔ yae ɔ hyɛe.

Mɛni ha nɛ Israelbi ɔmɛ a bua jɔɛ níhi nɛ a ngɛ ɔ he ɔ? (Hyɛ kuku 5)


6. Mɛni ji ní komɛ nɛ maa ye bua wɔ konɛ wa je hɛsa kpo?

6 Mɛni maa ye bua mo konɛ o hɛ nɛ sa níhi nɛ o ngɛ ɔ? Kekleekle ɔ, mo susu ní kpakpahi nɛ haa mo bua jɔmi ngɛ si himi mi ɔ he daa ligbi. O ma nyɛ maa ngma ní enyɔ loo ní etɛ nɛ o bua jɔ he ɔ kɛ fɔ si. (Kɔmɔ 3:​22, 23) Enyɔne, mo je hɛsa kpo. Moo je o tsui mi nɛ o na nihi si ngɛ níhi nɛ a pee ha mo ɔ he. Nɔ́ nɛ pe kulaa a, moo na Yehowa si be fɛɛ be. (La 75:1) Etɛne, o kɛ nihi nɛ a le sina a nɛ bɔ gbagbanii. Ke waa kɛ nihi nɛ a le sina a bɔɔ ɔ, wa maa kase mɛ. Jã kɛ̃ nɛ ke waa kɛ nihi nɛ a li sina a bɔ ɔ, a su yaya a ma sã wɔ. (5 Mose 1:​26-28; 2 Tim. 3:​1, 2, 5) Ke wa jeɔ hɛsa kpo be fɛɛ be ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma wa nyagba amɛ loo níhi nɛ wa suɔ, se wa be eko ɔ a nɔ tsɔ.

7. Mɛni ye bua Aci nɛ e je hɛsa kpo, nɛ mɛni je mi kɛ ba?

7 Mo susu nɔ́ nɛ ba nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ Aci nɛ e ngɛ Indonesia a nɔ ɔ he nɛ o hyɛ. E de ke: “Ngɛ COVID-19 be ɔ mi ɔ, i ngɔ ye si fɔfɔɛ ɔ kɛ to nyɛmimɛ kpahi a si fɔfɔɛ he. Enɛ ɔ ha nɛ ye bua jɔɛ níhi nɛ i ngɛ ɔ he hu.” (Gal. 6:4) Mɛni ye bua Aci nɛ e tsake e susumi? E de ke: “I ngɔ ye juɛmi kɛ ma jɔɔmihi nɛ i náa daa ligbi ɔ nɔ. Jehanɛ hu ɔ, i pue ye yi mi tɛ wawɛɛ ngɛ ní kpakpahi nɛ i ná akɛnɛ i piɛɛ Yehowa asafo ɔ he ɔ he je. Lɔ ɔ se ɔ, i sɔle nɛ i na Yehowa si ngɛ ní nɛ ɔmɛ a he. Enɛ ɔ ye bua mi nɛ ye bua jɔ níhi nɛ i ngɛ ɔ he.” Ke o si fɔfɔɛ ha we nɛ o bua nɛ jɔ níhi nɛ o ngɛ ɔ he ɔ, anɛ o ma nyɛ maa kase Aci konɛ o je hɛsa kpo lo?

MOO BA O HE SI

8. Mɛni lɛ ba Baruk nɔ?

8 E ba su he ko ɔ, gbalɔ Yeremia womi ngmalɔ nɛ a tsɛɛ lɛ ke Baruk ɔ bua jɔɛ si fɔfɔɛ nɛ e ngɛ mi ɔ he hu. A ngɔ ní tsumi ko nɛ he wa kɛ wo Baruk dɛ. E maa ye bua Yeremia kɛ fiɛɛ Yehowa sɛ gbi ɔ kɛ ha Israelbi nɛ a je we hɛsa kpo ɔ konɛ a le nɔ́ nɛ maa ba a nɔ akɛnɛ a gbo Yehowa nɔ tue ɔ he je. Se Baruk hɛ je e he nɔ. E kɛ e juɛmi mɛ nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ hlae nɛ e pee ɔ nɔ, mohu ɔ, e bɔni nɔ́ nɛ lɛ nitsɛ e suɔ kaa e maa pee ɔ he susumi. Yehowa gu Yeremia nɔ kɛ de Baruk ke: “O ngɛ ní nguahi hlae ha o he. Kpa ní nɛ ɔmɛ hlami.” (Yer. 45:​3-5) Ngɛ blɔ ko nɔ ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ Yehowa ngɛ Baruk dee ke: “Ha nɛ o bua nɛ jɔ si fɔfɔɛ nɛ o ngɛ mi amlɔ nɛ ɔ he.” Baruk kplɛɛ tsɔsemi nɛ ɔ nɔ, nɛ Yehowa bua jɔ e he wawɛɛ.

9. Ngɛ 1 Korinto Bi 4:​6, 7 ɔ nya a, mɛni lɛ he si bami maa ye bua wɔ nɛ wa yɔse? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

9 Be komɛ ɔ, Kristofono ko ma nyɛ maa nu he kaa e sa nɛ a ha lɛ he blɔ pɔtɛɛ ko ngɛ asafo ɔ mi. Eko ɔ, e maa nu he jã akɛnɛ e le níhi fuu peemi, aloo e tsuɔ ní wawɛɛ loo e ngɛ Yehowa sɔmɔe jeha babauu ji nɛ ɔ he je. Se eko ɔ, a maa ngɔ jamɛ a he blɔ ɔ kɛ ha nyɛmi kpa ko. Ke e ba jã a, mɛni maa ye bua lɛ konɛ e mi mi nɛ ko fu? E ma nyɛ ma pue e yi mi tɛ ngɛ nɔ́ nɛ bɔfo Paulo ngma ngɛ 1 Korinto Bi 4:​6, 7 ɔ he. (Kane.) He blɔ fɛɛ he blɔ, kɛ nyɛmi fɛɛ nyɛmi nɛ wa ngɛ ɔ je Yehowa ngɔ. Jinɛ wa sɛ kɛ ha he blɔ nɛ ɔmɛ loo nyɛmi nɛ ɔmɛ, se akɛnɛ Yehowa suɔ wɔ he je ɔ, e ngɔ ní nɛ ɔmɛ kɛ dloo wɔ faa.—Rom. 12:​3, 6; Efe. 2:​8, 9.

Foni ɔmɛ: Nyɛmimɛ komɛ nɛ a nine su he blɔ komɛ a nɔ. 1. Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ ní komɛ a he ní tsue ngɛ asafo tsu ko he. 2. Nyɛminyumu ko ngɛ nyɛmiyo ko sanehi bie ngɛ mumui a gbi mi ngɛ kpɔ mi kpe ko sisi. 3. Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ munyu tue ngɛ asafo mi kpe sisi.

Yehowa ji nɔ nɛ dloo wɔ nyɛmi fɛɛ nyɛmi nɛ wa ngɛ ɔ nɛ (Hyɛ kuku 9)b


10. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ waa ba wa he si?

10 Ke wa pue wa yi mi tɛ saminya ngɛ nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu pee kɛ ha wɔ ɔ he ɔ, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa ba wa he si. Mo susu nɔ́ nɛ ya nɔ gbɔkuɛ ɔ nɛ Yesu fɔ e kaseli ɔmɛ a nane he ɔ he nɛ o hyɛ. Bɔfo Yohane ngma ke: “Akɛnɛ Yesu le kaa [1] Tsɛ ɔ ngɔ níhi tsuo kɛ wo e dɛ, nɛ [2] Mawu ngɔ nɛ e je kɛ ba, nɛ [3] e kpale kɛ yaa Mawu ngɔ he je ɔ, . . . e bɔni kaseli ɔmɛ a nane he fɔmi.” (Yoh. 13:​3-5) Jinɛ Yesu ko nyɛ susu kaa e sa nɛ e kaseli ɔmɛ nɛ a fɔ e nane he kɛ ha lɛ. Se Yesu susuu we gblee kaa akɛnɛ Mawu Bi ji lɛ he je ɔ, e sa nɛ e hi we kpakpa ko mi loo e ná sika fuu aloo e si himi nɛ pee gbɔjɔɔ. (Luka 9:58) E ngɛ heii kaa Yesu ba e he si, nɛ e bua jɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he. Enɛ ɔ nɛ e pee ɔ ji nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ ha wɔ.—Yoh. 13:15.

11. Mɛni blɔ nɔ nɛ he si bami ye bua Dennis nɛ e bua jɔ e si fɔfɔɛ ɔ he?

11 Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Dennis nɛ e je Netherlands ɔ tsɔɔ kaa e bɔ mɔde wawɛɛ kaa e maa kase Yesu he si bami ɔ, se e nɛ lɛ gbɔjɔɔ. E de ke: “Be komɛ ɔ, ke a ngɔ he blɔ ko nɛ i ngɛ hlae ɔ kɛ ha nyɛmi kpa ko ɔ, ye mi mi fuɔ ejakaa i susuɔ kaa imi lɛ e sa kaa ma ná jamɛ a he blɔ ɔ. Ke e ba jã a, i kaseɔ ní kɛ kɔɔ he si bami he. I kadiɔ ngmami komɛ nɛ tuɔ he si bami he munyu ɔ ngɛ JW Library® ɔ nɔ, konɛ ke i ngɛ hlae ɔ, ma nyɛ ma na mla nɛ ma kane ekohu. Jehanɛ hu ɔ, i gbla munyuhi nɛ a tu kɛ kɔ he si bami he ɔ kɛ fɔ ye fon ɔ nɔ nɛ i buɔ tue be fɛɛ be.a I kase hu kaa nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa peeɔ ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ɔ, wa peeɔ konɛ wa kɛ wo Yehowa hɛ mi nyami, se pi wɔ nitsɛmɛ. Yehowa ngɔ ní tsumi kɛ wo wɔ tsuo wa dɛ, se lɛ ji nɔ nɛ yeɔ buaa wɔ nɛ wa tsuɔ ní tsumi ɔ saminya.” Ke o nine sui he blɔ ko nɔ, nɛ lɔ ɔ ha nɛ o mi mi fu ɔ, moo ba o he si. Enɛ ɔ ma ha nɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti ɔ mi maa wa wawɛɛ, nɛ lɔ ɔ maa ye bua mo konɛ o bua nɛ jɔ o si fɔfɔɛ ɔ he.—Yak. 4:​6, 8.

MO PUE O YI MI TƐ NGƐ YEHOWA SI WOMI ƆMƐ A HE

12. Mɛni si lɛ Mawu wo kɛ kɔ hwɔɔ se he nɛ haa nɛ wa bua jɔɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he? (Yesaya 65:​21-25)

12 Ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ si nɛ Yehowa wo ɔ he ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa bua maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he wawɛɛ. Ngɛ Yesaya womi ɔ mi ɔ, Yehowa tsɔɔ kaa e le kaa waa kɛ nyagbahi fuu kpeɔ. Se kɛ̃ ɔ, e wo si kaa e maa po nyagba nɛ ɔmɛ tsuo a se. (Kane Yesaya 65:​21-25.) Hwɔɔ se ɔ, wa maa hi we kpakpahi a mi. Wa ma tsu ní tsumi kpakpahi, nɛ wa maa ye niye ní nɛ ngɔɔ nɛ́ ma ha wɔ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa hulɔ. Wa be tsui yee hu kaa nɔ́ yeyee ko maa pee wɔ loo wa bimɛ. (Yes. 32:​17, 18; Eze. 34:25) Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Mawu si womi nɛ ɔmɛ tsuo maa ba mi niinɛ.

13. Mɛni nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ, nɛ ke wa susu hwɔɔ se he hɛnɔkami ɔ he ɔ, mɛni blɔ nɔ e ma nyɛ maa ye bua wɔ?

13 Amlɔ nɛ ɔ ji be nɛ e he hia kaa wa pue wa yi mi tɛ ngɛ hɛnɔkami nɛ wa ngɛ ɔ he wawɛɛ. Mɛni he je? Ejakaa wa ngɛ “nyagbe ligbi ɔmɛ” a mi, nɛ waa kɛ haomihi ‘nɛ a nya dami yee ɔ’ maa kpe. (2 Tim. 3:1) Se Yehowa tsɔɔ wɔ blɔ, e woɔ wɔ he wami nɛ e yeɔ buaa wɔ daa ligbi konɛ wa nyɛ nɛ wa fĩ si. (La 145:14) Jehanɛ hu ɔ, wa hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ ke waa kɛ nyagbahi ngɛ kpee. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, o ji ohiatsɛ nɛ o gboɔ dengme loko o nine suɔ o weku ɔ hiami níhi a nɔ. Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa o maa ye ohia daa lo? Dɛbi kulaa! Yehowa wo si kaa e ma ha mo o hiami níhi tsuo kɛ be nɔ po ngɛ Paradeiso ɔ mi. (La 9:18; 72:​12-14) Eko ɔ, o nu hiɔ ko nɛ nya wa, loo o hao wawɛɛ, loo o nɔmlɔ tso ɔ mi ngɛ mo kpée. Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa o maa na nɔ́ o wami be ɔ tsuo nɛ o be he wami náe lo? Ohoo. Ngɛ Mawu je ehe ɔ mi ɔ, hiɔ kɛ gbenɔ maa laa kulaa. (Kpoj. 21:​3, 4) Si womi nɛ ɔmɛ yeɔ buaa wɔ nɛ wa bua jɔɔ ngɛ si himi mi amlɔ nɛ ɔ, nɛ wa kɔni mi jɔ̃ we. Ke a yi wɔ dami sane, loo wa suɔlɔ ko gbo, aloo hiɔ nɛ nya wa ko nu wɔ, aloo waa kɛ ka kpahi ngɛ kpee po ɔ, wa bua ma nyɛ maa jɔ ngɛ si himi mi. Mɛni he je? Ejakaa wa le kaa wa ‘amanehlu ɔmɛ a se be kɛe.’ Ngɛ Mawu je ehe ɔ mi ɔ, nɔ́ nami be si hie hu.—2 Kor. 4:​17, 18.

14. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ wa ná nɔ mi mami nɛ mi wa kaa si nɛ Yehowa wo ɔ maa ba mi?

14 Akɛnɛ wa hwɔɔ se he hɛnɔkami ɔ yeɔ buaa wɔ nɛ wa bua jɔɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he he je ɔ, mɛni o maa pee konɛ o ná nɔ mi mami nɛ mi wa kaa Yehowa si womi ɔmɛ maa ba mi? Kaa bɔ nɛ nɔ ko nɛ e hyɛ we nɔ́ kpakpa ko ɔ maa hia hɛngmɛ nya glaasi loko e ma nyɛ maa hyɛ nɔ́ ko ngɛ tsitsaa saminya a, jã kɛ̃ nɛ e sa nɛ waa pee níhi nɛ ma ha nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa konɛ wa nyɛ nɛ waa na bɔ nɛ Paradeiso ɔ mi maa hi fɛu saminya ha. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa be sika, nɛ lɔ ɔ ha nɛ wa ngɛ haoe ɔ, wa ma nyɛ maa po bɔ nɛ si himi ɔ ma ji ha ngɛ je ehe ɔ mi ɔ he foni. Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, waa kɛ sika be nɔ́ ko nɔ́ ko pee, nɛ nɔ ko be ohia yee hulɔ. Ke wa kɔni mi jɔ̃ akɛnɛ wa nine sui sɔmɔmi he blɔ ko nɔ he je ɔ, wa ma nyɛ ma pue wa yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ ní nɛ ɔmɛ a he be hiae ke waa kɛ to jɔɔmihi nɛ wa ma ná ngɛ je ehe ɔ mi ɔ he. Wa maa ye mluku nɛ wa ma ná he blɔ kɛ sɔmɔ Yehowa jeha akpehi abɔ. (1 Tim. 6:19) Eko ɔ, amlɔ nɛ ɔ, wa haoɔ ngɛ níhi fuu a he, nɛ lɔ ɔ haa nɛ e he waa ha wɔ kaa wa ma susu jɔɔmihi nɛ wa ma ná hwɔɔ se ɔ he. Se ke wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ Yehowa wo si kaa e maa pee ha wɔ ɔ he be fɛɛ be ɔ, e he be wae ha wɔ kaa wa maa ngɔ wa juɛmi kɛ ma jɔɔmi nɛ ɔmɛ a nɔ, mohu pe wa nyagba amɛ.

15. Mɛni o kase ngɛ nɔ́ nɛ Christa de ɔ mi?

15 Mo susu bɔ nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ye bua Christa ha a he nɛ o hyɛ. E huno ji Dennis nɛ wa tu e he munyu kɛ sɛ hlami ɔ nɛ. E de ke: “I nu hiɔ ko nɛ haa nɛ ye nɔmlɔ tso ɔ gbɔjɔɔ. Enɛ ɔ ha nɛ i nyɛ we nyɛɛmi nɛ i hiɔ wheelchair mi. Behi fuu ɔ, i hiɔ sa mi. Daa ligbi ɔ, i nuɔ yeyee he. Lingmi nɛ ɔ, ye dɔkita a de mi kaa ye hiɔ ɔ be jɔe. Se oya nɔuu nɛ i de ye he ke, ‘Nyumu nɛ ɔ li nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ se.’ I ngɛ ye hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ blɔ hyɛe wawɛɛ, nɛ lɔ ɔ haa nɛ i náa tue mi jɔmi. Amlɔ nɛ ɔ lɛɛ, e ma bi nɛ ma da nyagbahi fuu a nya, se i le kaa ngɛ je ehe ɔ mi ɔ, ma ná si himi kpakpa!”

“NIHI NƐ YEƆ LƐ GBEYE Ɔ, NƆ́ KO HIA WE MƐ”

16. Mɛni he je nɛ Matsɛ David nyɛ nɛ e ngma ke nihi nɛ yeɔ Yehowa gbeye ɔ, “nɔ́ ko hia we mɛ” ɔ?

16 Ke wa bua jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he po ɔ, loloolo ɔ, waa kɛ nyagbahi maa kpe. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Matsɛ David bimɛ etɛ gbo. Jehanɛ hu ɔ, a po e nya kaa e pee yayamihi, e huɛmɛ je e se, nɛ Matsɛ Saul hu kɛ jeha babauu hla e se blɔ konɛ e gbe lɛ. Ngɛ nyagba nɛ ɔmɛ tsuo a se ɔ, David bua jɔ níhi nɛ e ngɛ ɔ he. E de ngɛ Yehowa he ke: “Nihi nɛ yeɔ lɛ gbeye ɔ, nɔ́ ko hia we mɛ.” (La 34:​9, 10) Mɛni ha nɛ David de jã a? E ngɛ mi kaa Yehowa tsi we nyagbahi nɛ baa wa nɔ ɔ nya mohu lɛɛ, se kɛ̃ ɔ, David le kaa Yehowa ma ha lɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e hia a be fɛɛ be. (La 145:16) Wɔ hu wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua wɔ kɛ da nyagbahi tsuo nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ nya. Niinɛ, wa bua ma nyɛ maa jɔ níhi nɛ wa ngɛ ɔ he.

17. Mɛni he je nɛ o suɔ nɛ o bua nɛ jɔ o níhi a he ɔ?

17 Yehowa suɔ nɛ o bua nɛ jɔ níhi nɛ o ngɛ ɔ he. (La 131:​1, 2) Enɛ ɔ he ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o kase bɔ nɛ o bua maa jɔ o níhi a he ha. Moo bɔ mɔde kaa o ma je hɛsa kpo, nɛ o ba o he si, nɛ o ha nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ɔ mi nɛ wa. Ke o pee jã a, o ma nyɛ ma de ke: ‘Ee, ye bua jɔ ye níhi a he.’—La 16:​5, 6.

MƐNI BLƆ NƆ NƐ NÍHI NƐ NYƐƐ SE Ɔ YEƆ BUAA WƆ KONƐ WA BUA NƐ JƆ NÍHI NƐ WA NGƐ Ɔ HE?

  • Hɛsa kpo jemi

  • He si bami

  • Wa hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ nɛ wa ma susu he

LA 118 “Ha Wɔ Hemi Kɛ Yemi Fuu”

a Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, moo hyɛ Mɔtu Mawu Jami blɔ nya tomi nɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ jw.org ɔ nɔ, nɛ yi ji, Jehovah Cares for the Humble kɛ Pride Is Before a Crash ɔ.

b FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ nɔ́ ko dlae ngɛ asafo ɔ tsu ko he. A ngɛ nyɛmiyo ko nɛ e kase mumuihi a gbi ɔ munyu bie ngɛ kpɔ mi kpe ko sisi. Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ magbɛ nɔ munyu tue.

    Dangme Womihi Tsuo (2000-2025)
    Moo Je Mi
    Moo Sɛ Mi
    • Dangme
    • Kɛ Mane
    • Bɔ Nɛ O Suɔ Lɛ Ha
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • E He Mlaahi
    • Laami Sanehi A He Mlaahi
    • Laami Sanehi A He Blɔ Nya Tomi
    • JW.ORG
    • Moo Sɛ Mi
    Kɛ Mane