Anɛ E Sa Nɛ Ma Kpa Lɔle Hɛɛmi Lo?

Anɛ o kɛ si fɔfɔɛ ko kaa jã ngɛ kpee lo? Ke jã a, mɛni maa ye bua mo nɛ́ o ma o juɛmi nya si kaa o ma kpa lɔle hɛɛmi, aloo o maa ya nɔ maa hɛɛ lɔle?

Ngɛ mahi komɛ a nɔ ɔ, e ngɛ jeha ko nɛ ke nɔ ko ye ɔ, e sa nɛ e ya bi he blɔ kɛ je dɔkitahi a ngɔ loko e ma nyɛ maa ya nɔ maa hɛɛ lɔle. Kristofohi nɛ a ngɛ mahi komɛ kaa jã a nɔ ɔ yeɔ mlaa nɛ ɔmɛ a nɔ, nɛ ke nihi nɛ a hɛɛ blɔ nya a mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, a fĩɔ se. (Rom. 13:1) Se ke mlaahi kaa jã be he nɛ o ngɛ ɔ po ɔ, blɔ tsɔɔmihi ngɛ nɛ maa ye bua mo nɛ o le ke ji kaa e sa nɛ o ya nɔ nɛ o hɛɛ lɔle, loo o kpa lɔle hɛɛmi.

MOO HYƐ KAA LOLOOLO Ɔ, O HE SU KƐ HA LƆLE HƐƐMI LO

National Institute on Aging (NIA) nɛ ngɛ United States ɔ a wɛbsaiti ɔ tsɔɔ sane bimi komɛ nɛ nɔ ko nɛ e wa ngɛ jeha mi ɔ ma nyɛ ma bi e he kɛ hyɛ kaa loloolo ɔ, e he su kɛ ha lɔle hɛɛmi lo. Sane bimi nɛ ɔmɛ ekomɛ ji:

• Anɛ e he waa ha mi kaa ma kane road sign ɔmɛ aloo ma hyɛ nɔ́ saminya ke je jɔ lo?

• Anɛ e he waa ha mi kaa ma hyɛ ahuhuɛ ɔmɛ a mi kɛ hehi nɛ e he waa kaa ma na ngɛ ahuhuɛ ɔmɛ a mi ɔ saminya lo?

• Anɛ ye he sɔɔ kaa be ko nɛ be ɔ lo? Anɛ i nyɛɔ jeɔ ye nane kɛ jeɔ accelerator a nɔ kɛ maa brake ɔ nɔ oya nɔuu lo?

• Anɛ i hɛɛɔ lɔle ɔ blɛuu tsɔ nɛ lɔ ɔ gbaa dlɛɛva kpahi a nya lo?

• Anɛ e piɛ nguɛ nya nɛ i kɛ slaa ko kpe lingmi nɛ ɔ lo? Anɛ níhi ngmaangmaa ye lɔle ɔ he, aloo e he komɛ boda akɛnɛ i kɛ siɔ níhi ɔ lo?

• Anɛ polisi nu mi ngɛ bɔ nɛ i kudɔɔ lɔle ha a he lo?

• Anɛ kɔnɛɛ de mi hyɛ be mi nɛ i ngɛ lɔle kudɔe lo?

• Anɛ i ngɛ tsopa ko nue nɛ ma nyɛ maa hao mi ke i ngɛ lɔle hɛɛe lo?

• Anɛ ye wekuli loo ye huɛmɛ tuɔ bɔ nɛ i hɛɛɔ lɔle ha a he munyu lo?

Ke o ha sane bimi nɛ ɔ kake loo enyɔ heto ke, ‘Ee ɔ,’ lɛɛ e maa hi kaa o maa pee tsakemi komɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, o ma nyɛ ma gbɔ o lɔle hɛɛmi nɔ bɔɔ titli ke je jɔ. Be fɛɛ be ɔ, moo hyɛ kaa o hɛɛɔ lɔle ɔ saminya lo. O ma nyɛ ma bi o wekuno ko aloo o huɛ ko kaa kɛ e naa o lɔle hɛɛmi ha kɛɛ. Eko ɔ, o ma nyɛ ma susu he ke ji kaa e sa nɛ o ya pee driving course kpahi nɛ maa ye bua mo konɛ o hɛɛ lɔle saminya. Se ke o ha sane bimi ɔmɛ hiɛhiɛɛ heto ke, ‘Ee ɔ,’ lɛɛ e maa hi wawɛɛ kaa o ma kpa lɔle hɛɛmi.a

MO HA BAIBLO SISI TOMI MLAAHI NƐ KUDƆ MO

Eko ɔ, e he ma nyɛ maa wa ha mo kaa o ma yɔse kaa o nyɛ we lɔle kudɔmi saminya hu kaa be ko nɛ be ɔ. Aloo eko ɔ, e he ma nyɛ maa wa ha mo kaa o maa kplɛɛ nɔ kaa e sa nɛ o kpa lɔle hɛɛmi. Ke jã a, mɛni Baiblo sisi tomi mlaahi ma nyɛ maa ye bua mo nɛ o susu níhi a he saminya nɛ o mwɔ yi mi kpɔ nɛ da? Mo susu Baiblo sisi tomi mlaa enyɔ nɛ ɔmɛ a he.

Yaa nɔ nɛ o pee o he humi. (Abɛ 11:2) Ke wa ngɛ wae ɔ, wa hɛngmɛ ɔmɛ, wa tue ɔmɛ, kɛ wa he lo ɔ gbɔjɔɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nihi fuu ngɛ nɛ ke a ngɛ wae ɔ, a kɛ a he wui fiɛmi komɛ a mi hu, ejakaa a yɔseɔ kaa e he wɛ kulaa kaa a ma nyɛ maa plaa. Wa ma nyɛ maa ngɔ sisi tomi mlaa nɛ ɔ kɛ to lɔle kudɔmi he. Ke e su he ko ɔ, nɔ ko nɛ e peeɔ e he humi ɔ ma nyɛ maa mwɔ e yi mi kpɔ kaa e be lɔle hɛɛ hu konɛ e kɛ po e wami he piɛ. (Abɛ 22:3) Nɛ ke nɔ ko tu bɔ nɛ o hɛɛɔ lɔle ha a he munyu ɔ, he si bami maa ye bua mo nɛ o bu nɔ ɔ tue nɛ o kplɛɛ yemi kɛ buami nɔ.—Kɛ to 2 Samuel 21:​15-17 ɔ he.

Koo ye muɔ he fɔ. (5 Mose 22:8) Ke nɔ ko hɛɛ we lɔle saminya a, e ma nyɛ maa plaa nihi loo e gbe nihi po. Ke nɔ ko le kaa e nyɛ we lɔle hɛɛmi saminya hu se loloolo ɔ e yaa nɔ nɛ e hɛɛɔ ɔ, e kɛ lɛ nitsɛ kɛ ni kpahi a wami ma nyɛ maa wo oslaa mi. Nɛ ke e ya ná oslaa ko nɛ nihi a hɛ mi kpata a, e ma nyɛ maa ye muɔ he fɔ.

Mo ko susu kaa ke o ma o juɛmi nya si kaa o ma kpa lɔle hɛɛmi ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ ni kpahi be mo bue hu. Ke o le o nyɛmi, o peeɔ o he humi, o baa o he si, nɛ o susuɔ ni kpahi a wami he ɔ, lɔ ɔ haa nɛ Yehowa bua jɔɔ o he. Nɛ e wo si kaa e maa hyɛ o nɔ, nɛ e maa wo o bua hulɔ. (Yes. 46:4) E be mo kuae gblegbleegble. Enɛ ɔ he ɔ, mo bi Yehowa nɛ e ha mo juɛmi kɛ nɔ́ se kɔmi, nɛ e ye bua mo kɛ mwɔ yi mi kpɔ nɛ da ke ji kaa o maa ya nɔ maa hɛɛ lɔle, aloo o ma kpa lɔle hɛɛmi.