Moses se geloofwaardigheid word in twyfel getrek

JODE, Christene en Moslems verskil dikwels oor baie dinge. Maar ondanks hulle verskille het hierdie gelowe ten minste een ding gemeen: diep respek vir die man wat as Moses bekend staan. Jode beskou hom as “die grootste van al die Joodse leermeesters”—die stigter van die Joodse nasie. Vir Christene is hy ’n voorloper van Jesus Christus. Moslems beskou Moses as een van hulle eerste en grootste profete.

Moses is dus een van die invloedrykste mense in die geskiedenis. Tog word Moses se geloofwaardigheid al meer as ’n eeu lank deur geleerdes sowel as geestelikes in twyfel getrek. Baie betwis nie net die opvatting dat Moses wonderwerke verrig en die Israeliete uit Egipte uitgelei het nie, maar ook die feit dat hy selfs bestaan het. Die boek Moses—A Life, deur Jonathan Kirsch, maak die gevolgtrekking: “Al wat ons oor die geskiedkundige Moses kan sê, is dat iemand soos die man wat in die Bybel beskryf word, dalk in die verre verlede op die een of ander onbepaalbare tyd en plek geleef het, en sy heldedade was dalk die sandkorreltjie waarom die pêrelagtige lae van legende en oorlewering deur die eeue heen stadig opgebou het totdat hy die indrukwekkende en omstrede figuur geword het waarvan ons in die Bybel lees.”

Met die eerste oogopslag lyk dit miskien of daar grond vir sulke skeptisisme is. Kritici sê byvoorbeeld dat argeologiese bewyse gevind is wat die bestaan van Bybelkarakters soos die Israelitiese koning Jehu bevestig, maar geen argeologiese bewys is al gevind wat die bestaan van Moses bevestig nie. Dit bewys egter glad nie dat Moses ’n mite is nie. Skeptici het vroeër aangevoer dat ander mense wat in die Bybel genoem word, soos die Babiloniese koning Belsasar en die Assiriese koning Sargon, ook mites is—totdat die argeologie later bevestig het dat hulle werklik bestaan het.

Die skrywer Jonathan Kirsch sê: “Daar is so min oorblyfsels en artefakte van Bybelse Israel dat dit nie verbasend of deurslaggewend is dat Moses in geen ander bron behalwe die Bybel genoem word nie.” Volgens Kirsch redeneer party dus dat dit onwaarskynlik is dat Moses net in iemand se verbeelding kon bestaan het, aangesien “’n lewensverhaal wat soveel besonderhede en dialoog bevat en soveel verwikkelinge het . . . , nie versin kon word nie”.

Hetsy jy ’n gelowige is of nie, jy weet waarskynlik ten minste iets van die vernaamste gebeurtenisse in Moses se lewe: sy ontmoeting met God by die brandende bos, die Israeliete se uittog uit Egipte waar hulle in slawerny was en die verdeling van die Rooi See. Maar is daar rede om te glo dat enige van hierdie dinge werklik gebeur het? Of is Moses bloot ’n mitologiese persoon? Die volgende artikel bespreek hierdie interessante vrae.