Hoofstuk 36

Is ek verslaaf aan elektroniese toestelle?

“Ek is mal daaroor om SMS’e te stuur! Ek dink dis fantasties. ’n Mens kan seker sê dat dit my lewe oorgeneem het.”—Alan.

TOE jou ouers tieners was, was die TV en radio die vernaamste elektroniese toestelle. Destyds was telefone net telefone—dit het slegs klank oorgedra en moes by ’n muur ingeprop wees. Klink dit verskriklik outyds? ’n Meisie met die naam Anna dink so. “My ouers het in die tegnologiese donker eeue grootgeword”, sê sy. “Hulle vind nou eers uit hoe om party van die funksies op hulle selfoon te gebruik!”

Vandag kan jy ’n oproep ontvang, na musiek luister, na ’n program kyk, ’n speletjie speel, jou vriende e-pos, ’n foto neem en op die Internet gaan—alles met net een toestel wat in jou sak pas. Omdat jy grootgeword het met rekenaars, selfone, die TV en die Internet, kan jy dalk nie sien wat daarmee fout is om dit heeltyd te gebruik nie. Maar jou ouers dink miskien dat jy daaraan verslaaf is. As hulle vir jou sê dat hulle daaroor besorg is, moet jy dit nie verwerp omdat jy dink dat hulle uit voeling met die werklikheid is nie. “Wanneer iemand op ’n saak antwoord voordat hy dit hoor”, het die wyse koning Salomo gesê, “is dit dwaasheid van sy kant.”—Spreuke 18:13.

Wonder jy waarom jou ouers moontlik besorg is? Doen die toets wat volg om uit te vind of jy dalk aan ’n elektroniese toestel verslaaf is.

Toets jouself—‘Is ek verslaaf?’

Een ensiklopedie definieer verslawing as “die gewoonte om onbeheerste gedrag te herhaal waarmee ’n persoon nie kan of wil ophou nie, ten spyte van die nadelige gevolge daarvan”. Kyk na die ontleding van hierdie definisie hieronder. Lees die aanhalings, en kyk of jy al enigiets soortgelyks gesê of gedoen het. Vul dan jou antwoorde in.

Onbeheerste gedrag. “Ek het ure lank elektroniese speletjies gespeel. Ek het my slaap daarvoor opgegee, en dit was byna al waaroor ek gesels het. Ek het my van my gesin afgesonder en verlore geraak in die denkbeeldige wêreld van die speletjies wat ek gespeel het.”—Andrew.

Hoeveel tyd dink jy is dit redelik om elke dag aan die gebruik van elektroniese toestelle te bestee? ․․․․․

Hoeveel tyd dink jou ouers mag jy daaraan bestee? ․․․․․

Hoeveel tyd bestee jy altesaam elke dag daaraan om SMS’e te stuur, TV te kyk, foto’s en kommentare op ’n webwerf te plaas, elektroniese speletjies te speel, ensovoorts? ․․․․․

Kyk na jou antwoorde hierbo. Sal jy sê dat jy te veel tyd aan elektroniese toestelle bestee?

□ Ja □ Nee

Kan nie of wil nie ophou nie. “My ouers sien my heeltyd SMS’e stuur en sê dat ek dit te veel doen. Maar in vergelyking met ander kinders van my ouderdom SMS ek baie min. Wel, ek weet ek stuur meer SMS’e as my ouers. Maar dis soos om appels met lemoene te vergelyk—hulle is 40 en ek is 15.”—Alan.

Het jou ouers of vriende al gesê dat die een of ander elektroniese toestel te veel van jou tyd in beslag neem?

□ Ja □ Nee

Wou jy nie of kon jy nie jou gebruik van daardie toestel beperk nie?

□ Ja □ Nee

Nadelige gevolge. “My vriende SMS heeltyd—selfs terwyl hulle bestuur. En dít is baie gevaarlik!”—Julie.

“Toe ek my selfoon gekry het, het ek mense heeltyd gebel of ge-SMS. Dis al wat ek gedoen het. Dit het my verhouding met my gesin en selfs met party van my vriende bederf. Wanneer ek nou saam met my vriende uitgaan en met hulle gesels, kom ek agter dat hulle heeltyd die gesprek onderbreek en sê: ‘Wag net ’n bietjie. Ek moet net gou ’n SMS stuur.’ Dis een rede waarom ons nie sulke goeie vriende is nie.”—Shirley.

Lees of stuur jy ooit SMS’e in die klas, tydens Christelike vergaderinge of terwyl jy bestuur?

□ Ja □ Nee

Onderbreek jy aanhoudend gesprekke met jou gesin of vriende om e-posse, oproepe of SMS’e te beantwoord?

□ Ja □ Nee

Beroof jou gebruik van elektroniese toestelle jou van nodige slaap of lei dit jou aandag van jou leerwerk af?

□ Ja □ Nee

Dink jy dat dit nodig is om veranderinge aan te bring? Indien wel, kyk na die volgende wenke.

Hoe om gebalanseerd te wees

As jy ’n elektroniese toestel gebruik—hetsy dit ’n rekenaar, ’n selfoon of ’n ander toestel is—kan jy jou die vier vrae hieronder afvra. As jy die Bybelse raad toepas en ’n paar eenvoudige moets en moenies volg, sal dit jou beskerm en help om in beheer te bly.

● Wat is die inhoud? “Vul julle gedagtes met dinge wat goed en prysenswaardig is: dinge wat waar, edel, reg, suiwer, lieflik en eerbaar is.”—Filippense 4:8, Today’s English Version.

✔ Jy moet kontak behou met vriende en familie en hulle vertel van nuus en gedagtes wat hulle opbouend sal vind.—Spreuke 25:25; Efesiërs 4:29.

X Jy moenie skadelike skinderpraatjies, onsedelike SMS’e of foto’s versprei of na onsedelike video’s of programme kyk nie.—Kolossense 3:5; 1 Petrus 4:15.

● Wanneer gebruik ek dit? “Vir alles is daar ’n vasgestelde tyd.”—Prediker 3:1.

✔ Jy moet die tyd beperk wat jy aan oproepe, SMS’e, programme of speletjies bestee.

X Jy moenie toelaat dat jou gebruik van elektroniese toestelle inbreuk maak op tyd wat jy vir familie en vriende, studie of geestelike bedrywighede opsygesit het nie.—Efesiërs 5:15-17; Filippense 2:4.

● Met wie assosieer ek? “Moenie mislei word nie. Slegte omgang bederf nuttige gewoontes.”—1 Korintiërs 15:33.

✔ Jy moet jou verhouding versterk met mense wat jou aanspoor om goeie gewoontes aan te kweek, en elektroniese toestelle kan hiervoor gebruik word.—Spreuke 22:17.

X Jy moenie jouself flous nie—jy sal die standaarde, taal en denke aanneem van dié met wie jy deur middel van e-posse, SMS’e, die TV, video’s of die Internet assosieer.—Spreuke 13:20.

● Hoeveel tyd bestee ek daaraan? “Maak [seker] van die belangriker dinge.”—Filippense 1:10.

✔ Jy moet let op hoeveel tyd jy aan die gebruik van elektroniese toestelle bestee.

X Jy moenie jou vriende se kommentare of jou ouers se raad ignoreer as hulle sê dat jy te veel tyd aan ’n elektroniese toestel bestee nie.—Spreuke 26:12.

Andrew, wat vroeër aangehaal is, sê die volgende oor die gebalanseerde gebruik van elektroniese toestelle: “Dis lekker om elektroniese toestelle te gebruik, maar net vir ’n rukkie. Ek het geleer om nie toe te laat dat tegnologie tussen my en my gesinslede en vriende kom nie.”

LEES MEER OOR HIERDIE ONDERWERP IN DEEL 2, HOOFSTUK 30

SLEUTELTEKSTE

“Moenie wys word in jou eie oë nie. Vrees Jehovah en wyk af van die kwaad.”—Spreuke 3:7.

WENK

Om jou selfoongebruik te beheer, kan jy vir jou vriende sê dat daar tye sal wees wanneer jy nie onmiddellik SMS’e, e-posse of oproepe sal beantwoord nie.

HET JY GEWEET . . . ?

As jy vandag foto’s van jouself of kommentare oor jou bedrywighede op ’n webwerf plaas, sal potensiële werkgewers en ander dalk jare later nog steeds toegang daartoe kan verkry.

AKSIEPLAN!

As dit vir my moeilik is om my gebruik van ․․․․․, te beheer, sal ek my voorneem om net ․․․․․ per week aan die gebruik van hierdie toestel te bestee.

Wat ek graag vir my ouer(s) hieroor wil vra ․․․․․

WAT DINK JY?

● Waarom kan dit vir jou moeilik wees om te besef dat jy aan ’n elektroniese toestel verslaaf is?

● Wat kan gebeur as jy nie jou gebruik van elektroniese toestelle beheer nie?

[Lokteks op bladsy 262]

Verskeie dinge het my gehelp om my verslawing aan televisie te oorkom. Ek het myself gedwing om die hoeveelheid tyd wat ek daaraan bestee, te beperk. Ek het voortdurend met my ma oor my probleem gepraat. En ek het ook baie gebid.’’—Kathleen

[Prent op bladsy 263]

Het jy beheer oor jou elektroniese toestelle, of het dit beheer oor jou?