Beheers jou gees!

“KWAAI, siniese mense se kans om onder 50 te sterf, is vyf keer groter as mense wat kalm en goedgelowig is, het ’n sielkundige bevind.” Dit is wat The New York Times van 17 Januarie 1989 berig het. Dr. Redford B. Williams, ’n professor aan Duke-Universiteit se Mediese Sentrum in Durham, Noord-Carolina, “het sy bevindings op talryke studies gebaseer”. “Goedgelowige harte klop langer, het hy gesê, omdat hulle beskerm word teen die aanslae op die medelydende senustelsel”, het die Times berig.

Woede kan bloeddruk laat styg, asemhalingsprobleme veroorsaak en ander slegte gevolge hê. Woede kan denkprosesse belemmer, en dit word dikwels gevolg deur ’n tydperk van uiterste geestesdepressie. Woede het ook ’n nadelige uitwerking op ’n mens se geestelike gesondheid. Dit is geen wonder nie dat die Bybel sê: “’n Rustige hart is die lewe vir die vlees” (Spreuke 14:30). Ja, dit is gesond om jou gees te beheers. Maar let op ’n paar ander redes waarom jy dit moet doen.

Tree wys op

Enige regdenkende persoon wil wys optree. Een manier waarop hy dit kan doen, is om selfbeheersing aan die dag te lê. Wat dit betref, sê Spreuke 29:11 (NW): “’n Verstandelose gee sy hele gees vrye teuels, maar wie wys is, hou dit tot die laaste toe kalm.”

In die Bybel het die woord “gees” dikwels betrekking op die oorheersende gesindheid wat ’n mens beweeg om ’n sekere weg in te slaan. “’n Verstandelose” gee sy hele gees vrye teuels, want hy het geen beheer daaroor nie. Hy bars in woede uit sonder om aan die gevolge te dink. Die gees in ’n verstandelose veroorsaak dalk eers dat hy ’n kwaai gesigsuitdrukking kry. Dan kom sy gees dalk tot uiting in driftige spraak en in dade wat dwaas is.

Maar die wyse persoon hou sy gees “tot die laaste toe kalm”. Hy beheers dit en dink sorgvuldig na oor wat kan gebeur as hy aan sy woede uiting gee. Selfs al het hy goeie rede om kwaad te word, besef hy dat dit groot skade kan berokken as hy inderhaas optree terwyl hy in daardie verontwaardigde gemoedstemming is. Gevolglik lê hy selfbeheersing aan die dag en weerhou hy hom van ’n onbedagsame, onbeteuelde woedeuitbarsting. Hy wend hom tot Jehovah om hulp deur miskien ’n dringende, stil gebed op te sê. Eindelik kan die wyse persoon, in die belang van alle betrokkenes, sy woede laat bedaar en helder redeneer in ooreenstemming met die Skrif en God se wil. Daarbenewens besef die wyse persoon dat hy nie woede in hom moet omdra nie, want dit kan hom verhard sodat hy onverstandig optree en sondig.

’n Wyse persoon pas ook die apostel Paulus se raad toe: “Word toornig en moenie sondig nie; laat die son nie ondergaan oor julle toorn nie; en gee aan die duiwel geen plek nie” (Efesiërs 4:26, 27). As jy tereg kwaad sou word, moet jy nie toornig bly en die son laat ondergaan terwyl jy in daardie gemoedstemming is nie. Waarom nie? Omdat jy sodoende vir Satan die Duiwel plek sal gee om jou te verlei deur jou moontlik te beweeg om iets slegs te doen en jou God se misnoeë op die hals te haal (Psalm 37:8, 9). Beheers eerder jou gees en tree dadelik op om geskille te besleg wat jou dalk kwaad gemaak het.—Mattheüs 18:15-17.

Wees kalm van gees

’n Ander spreuk sê: “Wie sy woorde inhou, besit kennis; en hy wat kalm is van gees, is ’n man van verstand” (Spreuke 17:27). Iemand wat kennis van God se Woord het, ‘hou sy woorde in’ en bars nie in ’n woordevloed los, veral wanneer hy ontsteld is nie. Omdat hy bewus is van sy verhouding met Jehovah en sy behoorlike plek in God se organisasie, sal hy nie toelaat dat ’n vlaag van woede hom oorweldig nie. “’n Man van verstand” sal eerder probeer om kalm en in sy gedagtes gebalanseerd te bly. Met so ’n gees kan jy ook bo omstandighede uitstyg wat ’n dwase persoon tot sonde sal dryf.

Wat dit betref, lees ons: “Hy wat stadig is om kwaad te word, is oorvloedig in onderskeidingsvermoë, maar wie ongeduldig is, verhef dwaasheid” (Spreuke 14:29, NW). As jy ongeduldig is wanneer jy emosioneel ontstel word, kan dit tot dwase optrede lei. Hoeveel beter is dit tog om na te dink oor wat die gevolge van onbeheerste spraak of gedrag kan wees! Anders kan ’n mens dalk ongeduldig optree en iets doen wat onwys is en sodoende ‘dwaasheid verhef’. Wees dus, soos God, “stadig om kwaad te word”, en jy sal ongeduldige en onwyse dade vermy.—Exodus 34:6, NW.

Vermy hoogmoed

’n Mens kan as gevolg van hoogmoed onbedagsaam teenoor ander en selfs opvlieënd wees. Ons lees dus: “’n Opvlieënde man verwek twis, en ’n driftige man is ryk aan oortreding” (Spreuke 29:22). As iemand nie sy gees beheers nie, maar “opvlieënd” is, kan hy selfs onder vriende ‘twis verwek’. En “’n driftige” persoon “is ryk aan oortreding”. Ja, hy sal stellig sondig—iets wat ’n wyse en godvrugtige persoon moet vermy.

Moet nooit vergeet dat trots en hoogmoedige woedeuitbarstings nie Jehovah se goedkeuring wegdra nie (Spreuke 16:18). Dit is baie beter om God se hulp te soek om ’n beproewing te deurstaan en nederig op te tree as om te swig voor trotse woede of drif.—Spreuke 29:23.

Tree sagmoedig op

Nederigheid is nodig as jy deur ’n gesaghebbende persoon tereggewys word. Wat is dalk jou eerste reaksie in so ’n situasie? Miskien om ’n vinnige, onbesonne antwoord te gee. Maar die Bybel raai ons aan: “As die toorn van die heerser teen jou opkom, verlaat nie jou pos nie, want bedaardheid voorkom groot foute” (Prediker 10:4). Hoeveel wyser is dit tog om ’n sagmoedige antwoord te gee! Voorwaar, “’n sagte antwoord keer die grimmigheid af” (Spreuke 15:1). Dit verg selfbeheersing om sagmoedig op te tree, maar hierdie wyse optrede stryk probleme uit en bevorder vreedsame verhoudings.

As jy teregwysing ontvang wat jy nie verdien nie, sal die gesaghebbende persoon jou hopelik toelaat om sake te verduidelik. Natuurlik moet enige verduideliking in sagmoedigheid gegee word in die hoop dat ’n misvatting sodoende reggestel kan word. Die gesaghebbende persoon sal sy gees moet beheers om so ’n verduideliking toe te laat, en dit sal toon dat hy wys en sterk is.

Of ’n Christen ’n posisie van gesag beklee of nie, hy moet onthou: “’n Afgebreekte stad sonder muur, so is ’n man wat sy gees nie kan inhou nie” (Spreuke 25:28). Iemand wat nie sagmoedig is en sy gees nie beheers nie, is vatbaar vir onbetaamlike gedagtes wat hom kan beweeg om verkeerd op te tree. Jesus Christus, wat die volmaakte voorbeeld gestel het, was “sagmoedig en nederig van hart” (Mattheüs 11:29). Daarbenewens is sagmoedigheid ’n vrug van God se heilige gees, waarvoor Christene moet bid.—Lukas 11:13; Galasiërs 5:22.

Waarom moet jy jou gees beheers?

Ons waardeer sagte woorde, maar dikwels weet ons nie wat tot ’n woedeuitbarsting aanleiding gegee het nie. ’n Beginsellose mens verberg dalk selfs sy woede en sy vasbeslotenheid om iemand anders met gelyke munt te betaal vir ’n werklike of ’n denkbeeldige oortreding! Hy is skynheilig en wag dalk op ’n gepaste tyd om iets beledigends te sê oor die persoon teenoor wie hy haat ontwikkel het. ’n Christen moet beslis nie toelaat dat daardie gees in hom ontwikkel nie, want die apostel Johannes het geskryf: “Hy wat sy broeder haat, is in die duisternis en wandel in die duisternis en weet nie waarheen hy gaan nie, omdat die duisternis sy oë verblind het.” Johannes het ook gesê: “Elkeen wat sy broeder haat, is ’n moordenaar; en julle weet dat geen moordenaar die ewige lewe as iets blywends in hom het nie.”—1 Johannes 2:11; 3:15.

Al word trots, skynheiligheid of enige ander goddelose karaktertrek verberg, kan sulke kamoeflering God nie om die bos lei nie. Nie eens deur luide verklarings of ’n vertoon van eiegeregtigheid kan ’n mens vir God verberg wat in die hart is nie. Spreuke 16:2 sê: “Al die weë van ’n man is suiwer in sy oë, maar die HERE toets die geeste.” God word nooit om die bos gelei nie.

Jy moet dus vir jou eie welsyn en om ander Skriftuurlike redes soos Jesus en ander wyse mense wees wat trots vermy en sagmoedig optree. Beheers gerus jou gees!