Beheer jou omstandighede jou lewe?

MOEILIKE omstandighede en probleme is iets algemeens in hierdie “kritieke tye” (2 Timoteus 3:1). Sommige probleme is dalk tydelik en sal dus uiteindelik verbygaan. Ander duur maande of selfs jare. Gevolglik voel baie soos die psalmis Dawid, wat tot Jehovah uitgeroep het: “Die benoudhede van my hart het vermeerder; lei my tog uit my angste.”—Psalm 25:17.

Worstel jy met oorweldigende probleme? Indien wel, kan jy hulp en bemoediging in die Bybel vind. Kom ons ondersoek die lewe van twee getroue knegte van Jehovah wat moeilikhede met welslae die hoof gebied het: Josef en Dawid. Deur te kyk hoe hulle teëspoed hanteer het, kan ons praktiese lesse leer wat ons sal help om vandag soortgelyke uitdagings te bowe te kom.

Ernstige uitdagings

Teen die tyd dat Josef 17 was, het hy ’n ernstige probleem in sy familie ondervind. Sy ouer broers het gesien dat Jakob, hulle vader, “[Josef] liewer het as al sy broers”. Gevolglik “het hulle hom begin haat, en hulle kon nie op vreedsame wyse met hom praat nie” (Genesis 37:4). Ons kan ons net indink watter angs en spanning hierdie situasie Josef besorg het. Uiteindelik het Josef se broers soveel haat vir hom opgebou dat hulle hom as ’n slaaf verkoop het.—Genesis 37:26-33.

Terwyl Josef ’n slaaf in Egipte was, moes hy die onsedelike toenadering van sy heer se vrou weerstaan. Sy was kwaad omdat hy haar verwerp het en het Josef valslik daarvan beskuldig dat hy haar probeer verkrag het. Hy is “oorgelewer aan die gevangenis”, en “met boeie het hulle sy voete geknel, in ysters het sy siel gekom” (Genesis 39:7-20; Psalm 105:17, 18). Dit was ongetwyfeld ’n groot beproewing! Josef was ongeveer 13 jaar lank ’n slaaf of ’n gevangene weens die onregte wat ander hom aangedoen het, waaronder lede van sy eie familie.—Genesis 37:2; 41:46.

Dawid van eertydse Israel het ook as ’n jong man voor beproewinge te staan gekom. Hy moes ’n aantal jare as ’n voortvlugtige lewe en is soos ’n dier gejag deur koning Saul. Dawid se lewe was voortdurend in gevaar. By een geleentheid het hy na Ahimeleg die priester gegaan om voedsel te kry (1 Samuel 21:1-7). Toe Saul hoor dat Ahimeleg Dawid gehelp het, het hy beveel dat nie net Ahimeleg tereggestel word nie, maar ook al die priesters en hulle gesinne (1 Samuel 22:12-19). Kan jy jou Dawid se ontsteltenis voorstel, aangesien hy indirek vir hierdie tragedie verantwoordelik was?

Dink aan die jarelange swaarkry en mishandeling wat Josef en Dawid verduur het. Ons kan waardevolle lesse leer deur te kyk hoe hulle hulle moeilike situasies hanteer het. Kom ons ondersoek drie maniere waarop hierdie manne navolgenswaardig is.

Laat vaar gegriefdheid en bitterheid

Eerstens het hierdie getroue manne geweier om in ’n web van bitterheid en gegriefdheid vasgevang te word. Terwyl Josef in die gevangenis was, kon hy maklik getob het oor hoe sy broers hom verraai het en hom moontlik voorgestel het hoe hy wraak sou neem as hy hulle ooit weer sou sien. Hoe weet ons dat Josef sulke vernietigende denke weerstaan het? Beskou die manier waarop hy gereageer het toe hy wel die geleentheid gehad het om hom te wreek op sy broers wat na Egipte toe gekom het om graan te koop. Die verslag sê: “[Josef het] van hulle af weggedraai en begin huil. . . . Daarna het Josef die bevel gegee, en [sy knegte] het [die broers se] houers vol graan gemaak. Hulle moes ook die geld van die manne in elkeen se sak terugsit en vir hulle padkos vir die reis gee.” Later, toe hy sy broers gestuur het om hulle vader te gaan haal en na Egipte te bring, het Josef hulle hierdie aansporing gegee: “Moenie op mekaar vertoornd word op die pad nie.” In woord en daad het Josef bewys dat hy nie toegelaat het dat bitterheid en gegriefdheid sy lewe vergiftig nie.—Genesis 42:24, 25; 45:24.

Dawid het eweneens nie gegriefdheid teen koning Saul gekoester nie. Dawid het by twee geleenthede die kans gehad om Saul dood te maak. Maar toe sy manne hom aanspoor om dit te doen, het Dawid gesê: “Dit is vir my ondenkbaar, vanuit Jehovah se standpunt, dat ek dit aan my heer, die gesalfde van Jehovah, sou doen deur my hand teen hom uit te steek, want hy is die gesalfde van Jehovah.” Dawid het die saak in Jehovah se hande gelaat en vir sy manne gesê: “So waar as Jehovah lewe, Jehovah sal hom tref; of sy dag sal kom en hy sal moet sterf, of hy sal in die oorlog aftrek en sal beslis weggevee word.” Later het Dawid selfs ’n klaaglied gekomponeer waarin hy die dood van Saul en Saul se seun Jonatan betreur het. Soos Josef het Dawid nie toegelaat dat gegriefdheid hom verteer nie.—1 Samuel 24:3-6; 26:7-13; 2 Samuel 1:17-27.

Koester ons gegriefdheid en bitterheid wanneer die een of ander onreg ons pyn veroorsaak? Dit kan maklik gebeur. As ons toelaat dat ons emosies ons oorheers, kan die gevolge ons groter skade berokken as die onreg self (Efesiërs 4:26, 27). Al het ons min of geen beheer oor wat ander doen nie, kan ons wel ons reaksie beheer. Dit is makliker om gegriefdheid en bitterheid te laat vaar as ons geloof het dat Jehovah sake op sy bestemde tyd sal regstel.—Romeine 12:17-19.

Benut jou situasie

Die tweede les wat ons kan leer, is om nie toe te laat dat ons omstandighede ons hele lewe bederf nie. Ons kan so behep raak met wat ons nie kan doen nie, dat ons vergeet wat ons wel kan doen. Ons omstandighede begin ons in werklikheid beheer. Dit kon met Josef gebeur het. Maar hy het besluit om sy situasie ten beste te benut. Terwyl Josef as ’n slaaf gedien het, het hy “guns in [sy heer se] oë bly vind en hom voortdurend bedien, sodat hy hom oor sy huis aangestel het”. Josef het op soortgelyke wyse opgetree terwyl hy in die tronk was. Weens Jehovah se seën en Josef se harde werk “het die hoofbeampte van die gevangenis al die gevangenes wat in die gevangenis was, in Josef se hand gegee; en alles wat hulle daar gedoen het, het hý laat doen”.—Genesis 39:4, 21-23.

Gedurende die jare dat Dawid as ’n voortvlugtige gelewe het, het ook hy sy omstandighede ten beste benut. Terwyl hy in die wildernis Paran was, het hy en sy manne die kuddes van Nabal teen rowerbendes beskerm. “Hulle was snags sowel as bedags ’n muur om ons”, het een van Nabal se herders gesê (1 Samuel 25:16). Later, gedurende sy verblyf in Siklag, het Dawid dorpe ingeval wat deur Israel se vyande in die suide beset is en sodoende Juda se grense beveilig.—1 Samuel 27:8; 1 Kronieke 12:20-22.

Moet ons dalk harder werk om ons omstandighede ten beste te benut? Hoewel dit ’n uitdaging kan wees, kan ons welslae behaal. Die apostel Paulus het oor sy lewe nagedink en geskryf: “Ek het geleer om, in watter omstandighede ek ook al verkeer, vergenoeg te wees. . . . In alles en in alle omstandighede het ek die geheim daarvan geleer om versadig te wees sowel as om honger te wees, om oorvloed te hê sowel as om gebrek te ly.” Hoe het Paulus hierdie benadering tot die lewe ontwikkel? Deur voortdurend op Jehovah te vertrou. Hy het erken: “Vir alles is ek sterk genoeg deur hom wat my krag gee.”—Filippense 4:11-13.

Wag op Jehovah

Die derde les is dat ons eerder op Jehovah moet wag as om van onskriftuurlike metodes gebruik te maak om ons omstandighede te verander. Die dissipel Jakobus het geskryf: “Laat die volharding sy werk voltooi, sodat julle volkome en in alle opsigte sonder gebrek kan wees en in niks kortkom nie” (Jakobus 1:4). Ons moet toelaat dat volharding “sy werk voltooi” deur ’n beproewing sy loop te laat neem sonder om dit op onskriftuurlike maniere vinnig te probeer beëindig. Dan sal ons geloof getoets en gelouter wees, en die onderhoudende krag daarvan sal duidelik wees. Josef en Dawid het hierdie soort volharding gehad. Hulle het nie ’n oplossing probeer vind wat hulle Jehovah se misnoeë op die hals kon haal nie. Hulle het hulle eerder ingespan om hulle situasie ten beste te benut. Hulle het op Jehovah gewag, en watter seëninge het hulle tog as gevolg daarvan ontvang! Jehovah het hulle albei gebruik om sy volk te red en te lei.—Genesis 41:39-41; 45:5; 2 Samuel 5:4, 5.

Ons kan ook in die versoeking kom om onskriftuurlike oplossings in sekere situasies te soek. Byvoorbeeld, is jy mismoedig omdat jy nog nie ’n geskikte huweliksmaat gevind het nie? As dit die geval is, moet jy enige versoeking vermy om ongehoorsaam te wees aan Jehovah se bevel om “net in die Here” te trou (1 Korintiërs 7:39). Het jy probleme in jou huwelik? Moenie swig voor die gees van die wêreld wat dit bevorder dat paartjies uitmekaar gaan of skei nie, maar probeer eerder saam deur die moeilike tye kom (Maleagi 2:16; Efesiërs 5:21-33). Vind jy dit moeilik om vir jou gesin te sorg weens jou finansiële situasie? Om op Jehovah te wag, behels dat ons twyfelagtige of onwettige bedrywighede vermy om geld te probeer kry (Psalm 37:25; Hebreërs 13:18). Ja, ons almal moet hard werk om ons omstandighede ten beste te benut en ons inspan om Jehovah iets te gee om te seën. Laat ons, terwyl ons dit doen, vasbeslote wees om op Jehovah te wag vir die volmaakte oplossing.—Miga 7:7.

Jehovah sal jou onderskraag

As ons peins oor hoe Bybelkarakters soos Josef en Dawid teleurstellings en moeilike situasies met welslae hanteer het, kan dit ’n positiewe uitwerking op ons hê. Hoewel hulle verhale net ’n paar bladsye van die Bybel beslaan, het hulle beproewinge jare lank geduur. Vra jou af: ‘Hoe was dit vir hierdie knegte van God moontlik om hulle omstandighede te aanvaar? Hoe het hulle hulle vreugde behou? Watter eienskappe moes hulle aankweek?’

Dit sal ook goed wees as ons nadink oor die volharding van hedendaagse knegte van Jehovah (1 Petrus 5:9). Die Wagtoring en Ontwaak! bevat elke jaar talle lewensverhale. Lees jy die verhale van hierdie getroue Christene en peins jy oor hulle voorbeelde? Daar is ook in ons gemeentes diegene wat onaangename omstandighede getrou verduur. Assosieer jy gereeld met hulle by die gemeentelike vergaderinge en leer jy by hulle?—Hebreërs 10:24, 25.

Wanneer jy met moeilike omstandighede te kampe het, kan jy seker wees dat Jehovah vir jou sal sorg en jou sal onderskraag (1 Petrus 5:6-10). Moet nooit toelaat dat jou omstandighede jou lewe beheer nie. Volg die voorbeelde van Josef, Dawid en ander deur gegriefdheid te laat vaar, jou situasie ten beste te benut en op Jehovah te wag vir die volmaakte oplossing. Kom nader aan hom deur gebed en geestelike bedrywighede. Dan sal ook jy sien dat jy selfs in moeilike tye vreugde en geluk kan smaak.—Psalm 34:8.

[Prent op bladsy 20, 21]

Josef het gewerk om sy omstandighede ten beste te benut

[Prent op bladsy 23]

Dawid het op Jehovah gewag om die oplossing vir sy probleme te voorsien