Voetnoot

d Uit weerwraak vir ’n Spaanse dreigement dat veroweraars die sendelinge se voetspore sou volg, het die Japannese sjogoen Hidejosji ’n aantal Jesuïete en Franciskane tereggestel. ’n Jesuïeteplan om China met die hulp van Filippynse en Japannese vrywilligers te verower, het ongetwyfeld agterdog teen die beweegredes van die Jesuïete in Japan aangeblaas. Die amptelike ban wat in 1614 opgelê is, het spesifiek die vrees gemeld dat dit die Katolieke se doel was om “die regering van die land te verander en die land in besit te neem”.