AS VERBRUIKERS word ons voortdurend aan bemarking blootgestel. Wat is die doel van bemarkers? Om mense te laat dink dat hulle die dinge wat hulle wil hê, nodig het. Bemarkers weet dat verbruikers se gedrag hoofsaaklik deur emosie bepaal word. Die doel van advertensies en die koopondervinding self is dus om groot opwinding by verbruikers aan te wakker.

Die boek Why People Buy Things They Don’t Need sê: “Wanneer ’n verbruiker beplan om iets te koop, stel hy hom dikwels voor hoe wonderlik dit sal wees om na die artikel te soek, dit te vind en dit syne te maak.” Party deskundiges vermoed dat kopers so opgewonde kan raak terwyl hulle koop dat hulle adrenalien pomp. Die bemarkingsdeskundige Jim Pooler verduidelik: “As die verkoper hierdie gemoedstemming kan aanvoel, kan hy voordeel daaruit trek en munt slaan uit die klant se opgewondenheid en verswakte weerstand.”

Hoe kan jy voorkom dat jy ’n slagoffer van slinkse bemarkers word? Sit emosie opsy, en vergelyk bemarkingsbeloftes met die werklikheid.

DIE BELOFTE: “Verbeter jou lewensgehalte”

Dit is natuurlik om ’n beter lewe te wil hê. Adverteerders bestook ons met boodskappe dat al ons begeertes—beter gesondheid, veiligheid, stresverligting en hegter verhoudings—bevredig kan word as ons die regte goed koop.

DIE WERKLIKHEID:

Namate ons besittings toeneem, kan ons lewensgehalte in werklikheid afneem. Hoe meer materiële dinge ons het, hoe meer tyd en geld is nodig om daarna om te sien. Druk weens skuld veroorsaak meer spanning, en daar is minder tyd vir familie en vriende.

Beginsel: “Selfs wanneer iemand oorvloed het, spruit sy lewe nie voort uit die dinge wat hy besit nie.”—Lukas 12:15.

DIE BELOFTE: “Verkry aansien”

Min mense sal erken dat hulle iets koop om ander te beïndruk. Maar Jim Pooler sê: “Wanneer mense inkopies doen, word hulle gedrag in groot mate gerig deur die feit dat hulle met vriende, bure, medewerkers en familielede meeding.” In advertensies sien ’n mens dus dikwels dat produkte deur suksesvolle, ryk mense gebruik word. Die boodskap wat sulke advertensies aan verbruikers oordra, is: “Dit kan jy wees!”

DIE WERKLIKHEID:

As ons ons eiewaarde bepaal deur ons met ander te vergelyk, veroorsaak dit ’n eindelose kringloop van ontevredenheid. Sodra die een doelwit bereik word, word daar onmiddellik na iets beters gestreef.

Beginsel: “Iemand wat silwer liefhet, sal nie genoeg kry van silwer nie.”—Prediker 5:10.

DIE BELOFTE: “Wys wie jy is”

Die boek Shiny Objects verduidelik: “Ons wys dikwels vir ander wie ons is (of graag wil wees) deur die materiële besittings wat ons gebruik en vertoon.” Bemarkers weet dit en probeer handelsmerke—veral luukse handelsmerke—met spesifieke lewenstyle en waardes verbind.

Hoe beskou jy jouself, en hoe wil jy hê moet ander jou beskou? As stylvol? As atleties? Watter beeld jy ook al wil hê, bemarkers belowe dat jy bloot die regte handelsmerk moet koop om die gewenste beeld uit te straal.

DIE WERKLIKHEID:

Niks wat ons koop, kan verander wie ons werklik is of kan ons bewonderenswaardige eienskappe, soos eerlikheid en onkreukbaarheid, gee nie.

Beginsel: “Laat julle versiering nie dié wees . . . van die omhang van goue sierade of die dra van boklere nie, maar laat dit die geheime persoon van die hart [wees].”—1 Petrus 3:3, 4.

Buiten die druk wat bemarking op ons uitoefen, kan ons eie gevoelens en gewoontes ons ook beweeg om te veel geld uit te gee. Hier is ses wenke wat jou kan help om jou kooplus te beteuel.

1. Moenie op die ingewing van die oomblik koop nie. Is dit vir jou opwindend om inkopies te doen en ’n winskopie te vind? Indien wel, is jy dalk geneig om op die ingewing van die oomblik te koop. Om die versoeking te weerstaan, moet jy eers wag en logies dink aan die langtermyngevolge wat dit inhou om die artikel te koop, te besit en in stand te hou. Dink na oor vorige kere toe jy op die ingewing van die oomblik gekoop het en later spyt was. Wag ’n rukkie voordat jy besluit.

2. Moenie inkopies doen om jou beter te laat voel nie. Inkopies kan tydelike verligting bied as jy in ’n slegte luim is. Maar wanneer negatiewe gevoelens terugkeer, sal die versoeking miskien nog groter wees om verligting te kry deur geld uit te gee. Moenie inkopies doen om jou beter te laat voel nie; besoek eerder ondersteunende vriende of doen oefening, soos om te gaan stap.

3. Moenie inkopies doen vir ontspanning nie. Groot winkelsentrums het inkopies ’n vorm van ontspanning gemaak. Hoewel jy dalk net vir die pret na ’n winkelsentrum gaan of deur die Internet blaai, is baie van wat jy sien, bedoel om jou kooplus aan te wakker. Doen net inkopies as jy iets spesifieks wil koop, en moet niks anders koop nie.

4. Kies jou vriende versigtig. Die lewenstyl en gesprekke van jou vriende het ’n groot invloed op jou begeertes. As jy te veel geld uitgee omdat jy by jou vriende wil byhou, moet jy vriende kies wat minder klem op geld en materiële dinge lê.

5. Gebruik kredietkaarte verstandig. Kredietkaarte maak dit vir jou maklik om te koop sonder om aan die gevolge te dink. Probeer om elke maand die hele uitstaande bedrag op jou kredietkaart te betaal. Vind uit watter rente en fooie op jou kredietkaart gehef word, en vergelyk kredietaanbiedings om die bekostigbaarste kaarte te vind. Wees versigtig vir premiumkaarte waarop hoër rente gehef word en wat voordele bied wat jy nie nodig het nie. Moenie op skuld koop nie; spaar eerder vir groot aankope en betaal kontant.

6. Wees bewus van jou finansiële posisie. Dit is makliker om te veel geld uit te gee as jy nie seker is wat jou finansiële posisie is nie. Hou verslae op datum en wees ten volle bewus van jou finansiële situasie. Stel ’n realistiese maandelikse begroting op na gelang van jou inkomste en vorige uitgawes. Hou boek van jou uitgawes, en vergelyk dit met jou begroting. Vra ’n betroubare vriend om finansiële sake te verduidelik wat jy nie goed verstaan nie.