Hoofstuk 13

Wat kan ek doen as ek heeltyd terneergedruk voel?

“Wanneer almal wil tou opgooi, is ek daar om hulle probleme op te los en hulle beter te laat voel. Maar dan—en dít is wat min mense sien—gaan ek huis toe en huil ek in my kamer.”—Kellie.

“Wanneer ek terneergedruk voel, sonder ek my af. As ek êrens heen genooi word, dink ek aan ’n verskoning om nie te gaan nie. Ek kan my gevoelens maklik vir my gesin wegsteek. Hulle dink daar is niks fout met my nie.”—Rick.

HET jy al soos Kellie of Rick gevoel? As jy het, moet jy nie te gou dink dat daar iets met jou verkeerd is nie. Die feit is dat almal nou en dan terneergedruk raak. Selfs getroue manne en vroue in die Bybel het so gevoel.—1 Samuel 1:6-8; Psalm 35:14.

Soms weet jy dalk waarom jy terneergedruk is, ander kere dalk nie. “Jy hoef nie in ’n aaklige situasie te wees om terneergedruk te voel nie”, sê die 19-jarige Anna. “Dit kan enige tyd gebeur, selfs as jy nie probleme het nie. Dit maak nie sin nie, maar dit gebeur!”

Ongeag wat die oorsaak is—of selfs as daar skynbaar nie een is nie—wat kan jy doen as jy heeltyd terneergedruk voel? Probeer die volgende:

1. Praat daaroor. Toe Job baie probleme gehad het, het hy gesê: “Ek sal in die bitterheid van my siel praat!”—Job 10:1.

Kellie: “Dit is verbasend hoe verlig ek voel nadat ek met iemand gepraat het. Uiteindelik weet iemand wat ek deurmaak. Dit is asof hy ’n tou kan laat sak en my uit die put kan optrek—uiteindelik is ek bevry!”

Wenk: Skryf hieronder die naam van ’n vriend(in) neer wat jy in jou vertroue kan neem wanneer terneergedruktheid jou oorweldig.

․․․․․

2. Skryf daaroor. Wanneer terneergedruktheid jou uitkyk op die lewe beïnvloed, kan jy probeer om jou gedagtes neer te skryf. Dawid het in sy geïnspireerde psalms soms diepe hartseer uitgedruk (Psalm 6:6). As jy sulke gevoelens neerskryf, kan dit jou help om ‘praktiese wysheid en denkvermoë te bewaar’.—Spreuke 3:21.

Heather: “As ek verward voel omdat ek terneergedruk is, skryf ek my gedagtes neer om dit uit te sorteer. Wanneer jy jou gevoelens kan uitdruk en verstaan waarom jy so voel, is dit nie meer so erg nie.”

Wenk: Gebruik die tabel op bladsy 93 om jou te help om beter te reageer op moeilike situasies. Dit sal jou help om minder terneergedruk te voel.

3. Bid daaroor. As jy bid oor die dinge wat jou pla, sê die Bybel, ‘sal die vrede van God wat alle denke te bowe gaan, jou hart en jou verstandelike vermoëns bewaak’.—Filippense 4:6, 7.

Esther: “Ek het probeer uitvind waarom ek so neerslagtig voel, maar ek kon nie. Ek het Jehovah gevra om my te help om gelukkig te wees. Ek was moeg daarvoor om sonder enige rede terneergedruk te wees. Ek het uiteindelik die kringloop verbreek. Moet nooit die krag van gebed onderskat nie!”

Wenk: Gebruik Psalm 139:23, 24 as ’n voorbeeld van hoe jy tot Jehovah kan bid. Stort jou hart uit en vra hom om jou te help om vas te stel waarom jy terneergedruk is.

God se Woord, die Bybel, kan ook ’n waardevolle hulpmiddel wees. As jy jou verstand vul met opbouende gedagtes wat jy in Bybelverslae kan vind, kan dit ’n positiewe uitwerking op jou gevoelens hê (Psalm 1:1-3). Wenke om Bybellees opbouend te maak, kan gevind word op die bladsye met die titel “Rolmodel” in Deel 1 en 2 van hierdie boek. Op bladsy 227 van Deel 2 sal jy selfs sien hoe die apostel Paulus negatiewe gevoelens oorkom het wat hy soms weens sy onvolmaakthede ervaar het.

Wanneer jou terneergedruktheid nie wil weggaan nie

“Party oggende”, sê Ryan, “voel ek dat dit makliker sal wees om maar net in die bed te bly as om op te staan en nog ’n doellose dag in die oë te staar.” Ryan ly aan kliniese depressie, en hy is nie die enigste een nie. Volgens studies ly omtrent 1 uit 4 jongmense aan die een of ander vorm van depressie voordat hulle volwassenheid bereik.

Hoe kan jy uitvind of jy aan depressie ly? Party simptome is ’n drastiese verandering in gemoedstemming en gedrag, sosiale afsondering, verminderde belangstelling in byna alle bedrywighede, ’n aansienlike verandering in eetgewoontes en slaappatrone asook intense gevoelens van nutteloosheid of ongegronde skuldgevoelens.

Byna almal ondervind natuurlik die een of ander tyd een of meer van hierdie simptome. Maar as die simptome langer as ’n paar weke voortduur, kan jy jou ouers vra of jy ’n afspraak by die dokter kan maak. ’n Dokter sal kan help vasstel of daar ’n mediese rede vir jou terneergedruktheid is.a

As jy wel aan kliniese depressie ly, hoef jy nie daaroor skaam te voel nie. Baie mense wat daaraan ly, het beter begin voel nadat hulle behandeling ontvang het—dalk beter as wat hulle in ’n lang tyd gevoel het! Of depressie nou die oorsaak van jou terneergedruktheid is of nie, dink aan die vertroostende woorde van Psalm 34:18: “Jehovah is naby die gebrokenes van hart; en die verbryseldes van gees red hy.”

[Voetnoot]

SLEUTELTEKSTE

“Jehovah is naby die gebrokenes van hart; en die verbryseldes van gees red hy.”—Psalm 34:18.

WENK

Beskryf hoe jy voel wanneer jy terneergedruk is en wat jy dink die oorsaak daarvan is. Lees ’n maand later wat jy neergeskryf het. Voel jy anders oor die saak? Indien wel, skryf neer wat jou gehelp het.

HET JY GEWEET . . . ?

Daar is niks fout daar- mee om te huil nie, al is jy ’n seun. Koning Dawid het eenkeer erken: “Snags is my bed en kussing nat van die trane.”—Psalm 6:6, Contemporary English Version.

AKSIEPLAN!

Ek kan die volgende dinge doen om my op te beur: ․․․․․

Assosiasie met hierdie vriende sal my help om minder terneergedruk te voel: ․․․․․

Wat ek graag vir my ouer(s) hieroor wil vra ․․․․․

WAT DINK JY?

● Hou dit voordele in om te huil?

● Hoe kan ander se geselskap jou help om minder terneergedruk te voel?

[Lokteks op bladsy 96]

Wanneer ek terneergedruk is, is dit belangrik dat ek my nie afsonder nie. Soms moet ek wel alleen wees om my gedagtes uit te sorteer en dalk net lekker te huil. Maar ek weet dat ek daarna tussen mense moet wees sodat ek nie heeltyd dink aan wat my terneergedruk gemaak het nie.’’—Christine

[Tabel/Prente op bladsy 93]

Werkblad

om jou terneergedruktheid te verlig Voltooi die tabel

gebeurtenis slegte reaksie beter reaksie

․․․․․ → ․․․․․ → ․․․․․

․․․․․ → ․․․․․ → ․․․․․

[Prent op bladsy 95]

Met hulp en inspanning kan jy uit die diep put van terneergedruktheid kom

Hoofstuk 14

Waarom nie net ’n einde aan alles maak nie?

“DIT is beter dat ek sterf as dat ek lewe.” Wie het dit gesê? Iemand wat nie in God geglo het nie? Iemand wat God verlaat het? Iemand wat deur God verlaat is? Nie een van die bogenoemde nie. Die spreker was Jona, ’n godvresende man wat baie ontsteld was.—Jona 4:3.

Die Bybel sê nie dat Jona op die punt was om sy lewe te neem nie. Maar sy wanhopige uitroep bring ’n belangrike feit aan die lig—selfs ’n kneg van God kan soms deur benoudheid oorweldig word.—Psalm 34:19.

Party jongmense voel soms so angstig dat hulle geen rede sien om te bly lewe nie. Hulle voel miskien soos die 16-jarige Laura, wat sê: “Ek sukkel al jare lank van tyd tot tyd met depressie. Ek dink dikwels aan selfmoord.” Wat kan jy doen as jy iemand ken wat al gesê het dat hy ’n einde aan alles wil maak—of as jy al self daaraan gedink het? Kom ons ondersoek die redes waarom so ’n gedagte by ’n mens kan opkom.

Redes vir wanhopigheid

Waarom sal enigiemand dit oorweeg om sy of haar lewe te neem? Daar kan verskeie redes wees. Om maar een ding te noem, ons lewe in “kritieke tye . . . wat moeilik is om deur te kom”, en baie adolessente vind die druk van die lewe uiters moeilik om te hanteer (2 Timoteus 3:1). Dan is daar ook menslike onvolmaaktheid wat kan veroorsaak dat party mense uiters negatiewe gedagtes oor hulleself en die wêreld om hulle het (Romeine 7:22-24). Soms is dit die geval omdat hulle mishandel is. In ander gevalle is ’n mediese probleem moontlik die oorsaak. Na skatting het meer as 90 persent van die persone in een land wat selfmoord gepleeg het, aan die een of ander geestesiekte gely.a

Almal ondervind natuurlik probleme. Die Bybel sê selfs dat “die hele skepping . . . voortdurend saam kreun en saam pyn ly” (Romeine 8:22). Dit sluit jongmense in. Om die waarheid te sê, negatiewe gebeure soos die volgende kan ’n groot uitwerking op jongmense hê:

● Die dood van ’n familielid, vriend of troeteldier

● Rusie in die huis

● Slegte punte op skool

● ’n Romantiese verhouding wat beëindig word

● Mishandeling of seksuele molestering

Byna alle jongmense kom natuurlik vroeër of later voor een of meer van hierdie situasies te staan. Waarom kan party dit beter verwerk as ander? Volgens kenners voel jongmense wat wil tou opgooi, heeltemal hulpeloos en wanhopig. Met ander woorde, hierdie jongmense dink dat daar geen uitkoms is nie. Hulle wil nie regtig doodgaan nie; hulle wil net ’n einde maak aan die pyn.

Geen uitkoms nie?

Dalk ken jy iemand wat so graag ’n einde wil maak aan die pyn dat hy al gesê het dat hy nie meer wil lewe nie. Wat kan jy doen as dit die geval is?

As een van jou vriende so ongelukkig is dat hy wil sterf, moet jy hom aanspoor om hulp te kry. Praat dan met ’n verantwoordelike volwassene, ongeag hoe jou vriend daaroor voel. Moenie bekommerd wees dat dit die einde van julle vriendskap sal beteken nie. As jy iemand daarvan vertel, sal jy heel moontlik jou vriend se lewe red!

Maar sê nou jy het dit al self oorweeg om ’n einde aan alles te maak? Moenie daaroor stilbly nie. Praat met iemand—’n ouer, ’n vriend of enigiemand anders wat omgee en wat na jou sal luister en jou ernstig sal opneem. Jy het niks om te verloor nie—en soveel om te wen—as jy oor jou probleme praat.b

Jou probleme sal natuurlik nie verdwyn net omdat jy daaroor praat nie. Maar die ondersteuning van iemand wat jy vertrou, is dalk net wat jy nodig het om jou situasie in perspektief te sien. Dit kan jou selfs help om praktiese oplossings te vind.

Dinge verander

Wanneer jy angstig voel, moet jy onthou: Ongeag hoe hopeloos ’n situasie dalk lyk, met verloop van tyd sal dinge verander. Byvoorbeeld, hoewel die psalmis Dawid baie teëspoed ondervind het, kon hy in gebed tot God sê: “U het my getreur vir my in gedans verander.”—Psalm 30:11.

Dawid het beslis nie verwag dat die gedans vir altyd sou aanhou nie. Hy het uit ondervinding geweet dat die lewe se probleme kom en gaan. Het jy al gesien dat dit ook met jou probleme die geval is? Party lyk dalk oorweldigend—ten minste op die oomblik. Maar wees geduldig. Dinge verander, dikwels ten goede. In sommige gevalle kom daar verligting, dalk op maniere wat jy nie verwag het nie. In ander gevalle vind jy moontlik dat jy die probleem kan hanteer op ’n manier waaraan jy nie vroeër gedink het nie. Die punt is dat probleme wat jou angstig laat voel, nie vir altyd dieselfde sal bly nie.—2 Korintiërs 4:17.

Die waarde van gebed

Gebed is die belangrikste vorm van kommunikasie wat jy kan hê. Jy kan soos Dawid bid: “Deurvors my, o God, en ken my hart. Ondersoek my, en ken my verontrustende gedagtes, en kyk of daar in my enigsins ’n pynlike weg is, en lei my op die weg van onbepaalde tyd.”—Psalm 139:23, 24.

Gebed is nie bloot ’n kruk nie. Dit is ware kommunikasie met jou hemelse Vader, wat wil hê dat jy ‘jou hart voor hom moet uitstort’ (Psalm 62:8). Kyk na die volgende basiese waarhede oor God:

● Hy is bewus van die omstandighede wat tot jou angstigheid bydra.—Psalm 103:14.

● Hy ken jou beter as wat jy jouself ken.—1 Johannes 3:20.

● Hy is besorg oor jou.—1 Petrus 5:7.

● In sy nuwe wêreld sal God “elke traan van [jou] oë afvee”.—Openbaring 21:4.

As dit ’n gesondheidsprobleem is

Soos vroeër gemeld is, is selfmoordgedagtes dikwels die gevolg van die een of ander siekte. As dit met jou die geval is, moet jy nie skaam voel om hulp te vra nie. Jesus het erken dat diegene wat siek is, ’n dokter nodig het (Matteus 9:12). Die goeie nuus is dat talle gesondheidsprobleme behandel kan word. En behandeling kan jou help om baie beter te voel!c

In die Bybel vind ons ’n baie vertroostende belofte—in God se nuwe wêreld sal “geen inwoner . . . sê: ‘Ek is siek’ nie” (Jesaja 33:24). God sê die volgende van daardie tyd: “Die vorige dinge sal nie onthou word nie, en ook sal dit nie in die hart opkom nie” (Jesaja 65:17). Doen intussen jou bes om die lewe se uitdagings die hoof te bied, vol vertroue dat depressie op God se bestemde tyd iets van die verlede sal wees.—Openbaring 21:1-4.

LEES MEER OOR HIERDIE ONDERWERP IN DEEL 2, HOOFSTUK 9

[Voetnote]

SLEUTELTEKSTE

“Laat julle versoeke . . . by God bekend word; en die vrede van God wat alle denke te bowe gaan, sal julle harte en julle verstandelike vermoëns . . . bewaak.”—Filippense 4:6, 7.

WENK

Wanneer jy neerslagtig voel, kan jy ’n ent vinnig gaan stap. Om buite te wees en oefening te kry, kan jou kalm en goed laat voel.

HET JY GEWEET . . . ?

Mense wat hulle eie lewe neem, is nie die enigste slagoffers van selfmoord nie—die geliefdes wat agtergelaat word, ly ook.

AKSIEPLAN!

As ek nutteloos en ongeliefd voel, sal ek gaan praat met (skryf die naam neer van iemand wat jy in jou vertroue kan neem) ․․․․․

Een van die seëninge in my lewe wat ek waardeer, is ․․․․․

Wat ek graag vir my ouer(s) hieroor wil vra ․․․․․

WAT DINK JY?

● Selfs ernstige probleme is net tydelik. Hoe kan dit jou help as jy oor hierdie feit redeneer?

● In watter opsig maak selfmoord ’n persoon se probleme maar net iemand anders s’n?

[Lokteks op bladsy 104]

Soms was my depressie so erg dat ek net wou doodgaan, maar omdat ek in gebed volhard het en behandeling ontvang het, kan ek nou weer ’n normale lewe lei.’’—Heidi

[Venster op bladsy 100]

as jy oorweldig voel

Selfs party getroue manne en vroue wat in die Bybel gemeld word, het soms oorweldig gevoel weens die sorge van die lewe. Kyk na ’n paar voorbeelde.

Rebekka: “As dit is hoe dit gaan, waarom lewe ek dan?”—Genesis 25:22.

Moses: ‘Maak my asseblief liewer dood, en laat my nie my rampspoed aanskou nie.’—Numeri 11:15.

Elia: “Neem nou my siel weg, o Jehovah, want ek is nie beter as my voorvaders nie.”—1 Konings 19:4.

Job: “Ag, as u my maar in Sjeool wou verberg, . . . as u maar vir my ’n tydgrens wou stel en aan my wou dink!”—Job 14:13.

In elkeen van die gevalle hierbo het die situasie uiteindelik verbeter—en op ’n manier wat die persoon glad nie verwag het nie. Jy kan seker wees dat dieselfde met jou kan gebeur!

[Prent op bladsy 102]

Gevoelens van wanhoop is soos donker wolke—dit sal mettertyd verbygaan