Yeˬhawˇbaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ saˇ jaˇ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ kamˬ

1. Bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ mawꞈ˗eu nga?

Bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ “saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Miˬyehˇ” pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. “Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu” heu˗euˬ dawˬ tsuiꞈ naˇ “Aˬmiˬ” lehˇ meh. (Iˇsaˬyaˇ 65:16) “Aˬmiˬ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu dawˬ˗euˬ dawˬ tsuiꞈ˗aˬ, “kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗uˇ” maˬ ngeuˇ naˇ, “aˬ diˇ aˬ maˇ ngeuˇ meh” lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh ngehˬ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ tsaˬ meh lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ “Aˬmiˬ” lehˇ zmˬ˗eu meh. Teu miˇ neh Iˇsaˬyaˇ neh Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ dawˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ kʼaˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ neh maˬ keuˆ laˇ miˇ kʼaˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ, dawˬ tawˆ luꞈ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.

2. Miˬyehˇ neh dzaˬ˗euˬ mehˬ hu paw˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga? Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui aˬ jeˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ jah nya ngaˇ laˬ? Iˇsaˬyaˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ neh 800 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni naˇ, gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ ‘Miˬyehˇ jaˬ myawꞈ maˬ myawꞈ˗a’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:18) Iˇ cuꞈ iˇ byoe tiˬ byoe˗ahˇ neh iˇ cuꞈ yaw coeˇ hawˇ˗eu yaw taˆ maˬ doˆ le nya˗eu loꞈ˗ehˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ neh jiˇ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ dawˬ maˬ doˆ le nya˗a. Teu miˇ neh aˬ dui mehˬ hu paw˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, saˇ jaˇ dawˬ nui deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ jah nya meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga? Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ byah laˇ meh lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ taˬ˗euˬ nga lehˇ ja sawˇ ma.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ˗euˬ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ nga?

3. (a) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ dawˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ aˬ jeˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ nga? (Pah mehˬ˗eu 21:3, 4) (b) Saˇ jaˇ dawˬ teu˗ahˇ gui nehˬ ngeh tiˬ gʼaˬ na aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ kʼoꞈ laˇ˗eu nga?

³ Aˬ dui ja sawˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu saˇ jaˇ dawˬ tiˬ hmˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ dawˬ luꞈ˗eu saˇ jaˇ dawˬ pyeuꞈ meh. (Pah mehˬ˗eu 21:3, 4-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw “shiˇ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ˗ehˇ, noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ˗eu jeˬ, ngoeˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu, naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ meh” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. Tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh yaw myaˬ gʼaˬ miˇ shuiꞈ˗ahˇ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ nymˇ sahˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ teu deuˆ gui nehˬ˗eu meh. Nymˇ sahˇ deu ya gaˬ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga? Tiˬ gʼaˬ na “Teu naˆ naˆ˗ehˇ muiˬ˗eu maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗eu paˬ leˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh.

4. (a) Aˬ dui˗euˬ saˇ ka nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ jeˬ siˬ nya luꞈ˗eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ uˬ taꞈ aˬ jeˬ paˇ jahˇ nga siˬ?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ˗ahˇ miˇ shuiꞈ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ bi boꞈ ngeh, aˬ yawꞈ nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ nehˬ˗iˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ yaw myaˬ gʼaˬ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ maˬ jah˗a lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 42:9; 60:2; 2 Gawˇliˬtu 4:3, 4) Aˬ dui aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ Pah mehˬ˗eu 21:3, 4 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ jah ziꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga? Kʼoeˇ naˇ aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha saˇ jaˇ dawˬ heu˗ahˇ jah ziꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗eu saˇ jaˇ dawˬ deuˬ biꞈ˗eu tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui˗ahˇ saˇ jaˇ dawˬ teu˗ahˇ aˬ jeˬ baˬ da neh jah ziꞈ nya˗eu lehˇ jiˇ dzawˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ jeˬ baˬ da neh jah nya˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ kamˬ

5. Jaˇliꞈ aˬ geu deuˆ nga Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu? Teu deuˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ nga?

⁵ Aˬ dui teu gaˇ neh jaˆ tawꞈ leꞈ˗eu aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ haw ngeh, Baˬlaˬdiˇsuˆ gaˇ kawˆ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah nya˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya mawˇ˗eu meh. Teu gaˇ “nuiˇ mahˬ˗ahˇ nuiˇ luꞈ˗eu gʼaˬ ehˇ˗eu, ‘Haw sheˇ, ngaˇ yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ jiˇ˗euˬ ma.’ Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ ehˇ mehˬ laꞈ˗eu, ‘Nawˇ boꞈ taˬ˗awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dawˬ heu deuˬ˗aˬ, tsaˬ dui dui˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu dawˬ meh.’ Kʼoeˇ ngeh aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. ‘Mˇ luiˆ jiˇ˗euˬ ma. Ngaˇ˗aˬ, aˇ dahˬ beh˗awˇ aˇ saˬ saˬ˗eu gʼaˬ Aˬlaˬpaˇ hawˇ˗eu Oˇmeˬgaˇ ma.’” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Pah mehˬ˗eu 21:5, 6, Yaw shawˇ Yehˇ boꞈ 2018.

6. Pah mehˬ˗eu 21:5, 6 aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh bi jah ziꞈ laꞈ˗eu nga?

⁶ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu nga? Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ aˇ yeˇ huiˬ˗eu tsahˇ keuˆ le luꞈ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. “Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mehˬ hu paw guiˬ lahˬ bi za˗eu lehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ neh kamˬ tsehˆ˗awˇ laꞈ ma dehˬ taˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh.”b Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ Pah mehˬ˗eu 21:3, 4 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu meh. Yaw nyiˇ 5 hawˇ˗eu 6 naˇ Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ kamˬ˗awˇ, laꞈ ma dehˬ taˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ taˬ˗euˬ nga lehˇ haw kaˇ˗euˇ.

7. Yaw nyiˇ 5-ahˇ aˬ suˇ gʼaˬ neh ngehˬ dahˬ beh˗euˬ nga? Teu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

⁷ Aˇ deuˆ yaw nyiˇ 5-ahˇ “nuiˇ mahˬ˗ahˇ nuiˇ luꞈ˗eu gʼaˬ ehˇ˗eu” lehˇ dahˬ beh taˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 21:5) Dawˬ teu naˇ Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ neh kamˬ taˬ˗euˬ smˬ poˆ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ poˆ pyeuꞈ meh. Teu naˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ zmˬ˗awˇ kamˬ taˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh kamˬ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui mehˬ hu paw ngehˬ tsaꞈ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ jah nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ “jaˬ myawꞈ maˬ myawꞈ˗eu” miˇ neh meh. (Tiˇtuˆ 1:2) Teu miˇ neh Pah mehˬ˗eu 21:5, 6 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu dawˬ˗ahˇ aˬ diˇ jah ziꞈ nya˗eu meh.

“Ngaˇ yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ jiˇ˗euˬ ma”

8. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ byah laˇ meh lehˇ bi jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ehˇ˗eu nga? (Iˇsaˬyaˇ 46:10)

⁸ Yeˬhawˇbaˬ “Ngaˇ yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ jiˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 21:5) Maˇ diˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw mˇ nehˬ˗eu lehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ saˇ jaˇ dawˬ teu maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ siˬ duˬ˗eu miˇ neh pyeuꞈ laˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Iˇsaˬyaˇ 46:10-ahˇ gui.

9. (a) “Yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ jiˇ˗euˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? (b) Nymˬ˗mˇ jaˆ luꞈ˗eu “mˬ” hawˇ˗eu “miˇ”˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga?

⁹ Pah mehˬ˗eu 21:5 laꞈ kʼoeˇ “yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ ja sawˇ kaˇ˗euˇ. Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˬ naˇ yaw huiˬ heu hmˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ mˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu nyiˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Teu nyiˬ jeˬ naˇ, jaˆ dah le˗eu hawˇ˗eu laˆ muiˬ kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ˗euˬ dah zaˇ bi jaˆ dah le˗eu nga? Pah mehˬ˗eu 21:1-ahˇ “Yaw beh jaˆ˗euˬ mˬ hawˇ˗eu miˇ byoˆ˗iˇ” meh lehˇ ehˇ˗eu meh. “Yaw beh jaˆ˗euˬ mˬ” heu naˇ Saˬdaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ paw pyawˬ˗eu deuˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ dzoeˬ dzaˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 4:8, 9; 1 Yoˇhaˬ 5:19) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “miˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ˗ahˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 11:1; Ja ceuˬ 96:1) Teu miˇ neh ‘yaw beh jaˆ˗euˬ miˇ’ heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ haiˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nymˬ˗mˇ jaˆ luꞈ˗eu “mˬ” hawˇ˗eu “miˇ”˗ahˇ laˆ saˆ muiˬ laˆ saˆ muiˬ˗ehˇ maˬ paˇ jawˇ meh. Laˆ cawˆ jiˇ˗eu meh. Kʼoeˇ jiˇ naˇ “mˬ yaw shuiꞈ hawˇ˗eu miˇ yaw shuiꞈ” bi jaˆ dah le˗eu meh. Teu naˇ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ aˇ maꞈ yaw shuiꞈ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.

10. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ˗ahˇ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ˗eu nga?

¹⁰ Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˇ˗eu nga? (Pah mehˬ˗eu 21:5) Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ muiˬ kʼoꞈ˗awˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Iˇsaˬyaˇ neh maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ miˇ tsaˬ tiˬ siˬ siˬ lah ni Eˬdeˬ yaˇ kmˇ loꞈ˗ehˇ tiˬ poˆ paˇ pyeuꞈ kʼoꞈ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ mawˇ do˗ahˇ laˆ muiˬ kʼoꞈ˗awˇ yaw shuiꞈ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ kuiˇ shiˇ laꞈ shiˇ deuˬ˗ahˇ, myaˆ behꞈ deuˬ˗ahˇ, naˬ bawˬ deuˬ˗ahˇ laˆ saˆ nehˬ˗awˇ shiˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ laˆ dehꞈ nehˬ˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 25:8; 35:1-7.

“Dawˬ heu deuˬ˗aˬ, tsaˬ dui dui˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu dawˬ meh. . . . Mˇ luiˆ jiˇ˗euˬ ma”

11. Yeˬhawˇbaˬ Yoˇhaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

¹¹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ jah ziꞈ nya meh lehˇ kamˬ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ Yoˇhaˬ˗ahˇ “nawˇ boꞈ taˬ˗awˬ. Dawˬ heu deuˬ˗aˬ tsaˬ dui dui˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu dawˬ meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 21:5) Yeˬhawˇbaˬ Yoˇhaˬ˗ahˇ “boꞈ taˬ˗awˬ” lehˇ tehꞈ˗ehˇ dawˬ biꞈ˗euˬ maˬ ngeuˇ ni aˬ jeˬ miˇ neh ya boꞈ˗eu lehˇ jiˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dawˬ heu deuˬ˗aˬ tsaˬ dui dui˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu dawˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui Baˬlaˬdiˇsuˆ saˇ jaˇ dawˬ gaˇ kawˆ gui nya˗awˇ, mehˬ hu paw za˗eu guiˬ lahˬ deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya˗eu meh.

12. Yeˬhawˇbaˬ “mˇ luiˆ jiˇ˗euˬ ma” lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

¹² Yeˬhawˇbaˬ paˇ ehˇ˗eu “mˇ luiˆ jiˇ˗euˬ ma.” (Pah mehˬ˗eu 21:6) Yeˬhawˇbaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh pyeuꞈ laˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ teu loꞈ˗ehˇ ehˇ nya˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ laˆ tsoeˬ laˇ nya˗eu miˇ neh meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ bi jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ paˇ ehˇ taˬ nga siˬ?

“Ngaˇ˗aˬ, Aˬlaˬpaˇ hawˇ˗eu Oˇmeˬgaˇ ma”

13. Yeˬhawˇbaˬ “Ngaˇ˗aˬ Aˬlaˬpaˇ hawˇ˗eu Oˇmeˬgaˇ ma” lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ˗eu nga?

¹³ Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ yaw sahˇ laꞈ kʼoeˇ Yoˇhaˬ˗ahˇ smˬ poˆ ngehˬ cawˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 1:8; 21:5, 6; 22:13) Yeˬhawˇbaˬ smˬ poˆ luꞈ “Ngaˇ˗aˬ, Aˬlaˬpaˇ hawˇ˗eu Oˇmeˬgaˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Gaˬliˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ Aˬlaˬpaˇ naˇ aˇ dahˬ beh˗eu dawˬ pyeuꞈ˗awˇ, Oˇmeˬgaˇ naˇ aˇ saˬ saˬ˗eu dawˬ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ “Ngaˇ˗aˬ, Aˬlaˬpaˇ hawˇ˗eu Oˇmeˬgaˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ gaˇ tiˬ hmˬ˗ahˇ dawꞈ leˇ shaw˗euˬ naˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ luiˆ mˇ pyeuꞈ nya gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.

14. (a) Yeˬhawˇbaˬ “Aˬlaˬpaˇ” lehˇ aˬ geu ngeh ehˇ˗awˇ “Oˇmeˬgaˇ” lehˇ aˬ geu ngeh ehˇ˗euˬ nga? (b) Aˇdahˬbeh˗eu 2:1-3-ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ kamˬ taˬ˗euˬ nga?

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ beh gʼaˬ ngeh tsawˇ haˬ zaˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ heu siˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗eu jeˬ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ “heu loꞈ˗ehˇ dawˬ ngehˬ gʼeh˗awˇ guiˬ lahˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. ‘Jeuˬ le o le˗awˬ. Naw maꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ byah laˇ˗awˇ, miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ luꞈ˗uˇ’” lehˇ ehˇ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 1:28) Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ “Aˬlaˬpaˇ” lehˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗euˬ byah kuꞈ˗eu zaˬ deuˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ jawˇ byah jiˇ˗awˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ pyeuꞈ laˇ ngeh teu ngeh˗aˬ “Oˇmeˬgaˇ” lehˇ ehˇ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ ‘mˬ hawˇ˗eu miˇ’ beh gʼaˬ ngeh tiˬ jawˇ Aˇdahˬbeh˗eu 2:1-3-ahˇ kamˬ˗eu dawˬ ngehˬ taˬ˗euˬ meh. (Gui.) Yeˬhawˇbaˬ shiꞈ nah aˬ yawꞈ nah˗ahˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu aˇ nah lehˇ laˆ baw taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ tsawˇhaˬ zaˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ heu siˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗eu jeˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ shiꞈ nah aˬ yawꞈ nah jiˇ ngeh byah laˇ jiˇ˗eu meh.

15. Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Saˬdaˬ laˆ cawˆ nya˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga?

¹⁵ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ puiˬ˗euˬ taꞈ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ iˬ baˇ zaˬ pyeuꞈ˗iˬ˗euˬ meh. Teu baˬ da neh aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ iˬ baˇ zaˬ pyeuꞈ˗iˇ˗awˇ ya shiˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 5:12) Teu naˇ Miˬyehˇ neh byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ miˇ tsaˬ heu siˬ bi byah laˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Saˬdaˬ neh laˆ cawˆ nehˬ nya˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “Oˇmeˬgaˇ” lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ehˇ nya ni jahˇ nya˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ tseˇ nya˗eu gaˇ ma yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ dahˇ mehˬ lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ sehꞈ˗awˇ, byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ beh paˇ˗eu heu kahˇ˗ahˇ ya tseˇ meh lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ teu loꞈ˗ehˇ paˇ jahˇ naˇ jiˇ Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ jaˬ myawꞈ myawꞈ nga lehˇ paˇ ja bu nya˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˇdahˬbeh˗eu 1:28-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗euˬ zaˬ deuˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ bi byah laˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ miˇ neh meh.

16. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ maˬ paˇ mˇ pyeuꞈ nya meh lehˇ Saˬdaˬ aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ noeˬ nya˗eu nga?

¹⁶ Saˬdaˬ Miˬyehˇ aˬ geu kahˇ tseˇ meh lehˇ noeˬ nga siˬ? Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ maˬ byah kuꞈ˗eu zaˬ deuˬ tehꞈ˗ehˇ baw kʼawꞈ bi baw meh lehˇ noeˬ˗eu meh. (Dawˬtsoˆ 7:20; Loˇmaˆ 3:23) Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ tehꞈ˗ehˇ byah˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ lehˇ ja bu nya˗eu meh.

17. Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ hawˇ˗eu dahˬ beh˗eu nyiˬ dzeˇ zaˬ neh puiˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh aˬ jeˬ mˇ pyeuꞈ˗euˬ nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁷ Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ hawˇ˗eu dahˬ beh˗eu tsawˇ haˬ neh puiˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ehˇ laˆ piˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 92:5) Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗ahˇ zaˬ baw˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ˗euˬ heu naˇ, jaˬ myawꞈ maˬ myawꞈ˗eu uˬ taꞈ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maˬ coˬ˗iˇ˗euˬ uˬ taꞈ, gʼaˬ leˇ˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗euˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ “zaˬ deuˬ” bi doˆ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ maˬ pyeuꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ keuˆ ni mˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 3:15; 22:18) Yeˬhawˇbaˬ neh heu loꞈ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Saˬdaˬ zahˬ leˇ˗euˬ tehꞈ˗aˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ teu naˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu nui gaˬ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. (Maꞈtehˬ 20:28; Yoˇhaˬ 3:16) Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu nui gaˬ Saˬdaˬ laꞈ kʼoeˇ maˬ ahˇ˗a. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ baˬ da neh aˬ jeˬ bi pyeuꞈ laˇ˗eu nga? Yeˬsuˇ uˆ lahˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ jiˇ ngeh ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗euˬ zaˬ deuˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh aˇ dahˬ beh ngeh neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ miˇ tsaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ ya jawˇ˗eu meh. Aˇ yamˬ teu yamˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ “Oˇmeˬgaˇ” lehˇ ngehˬ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh.

Yeˬhawˇbaˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ nya˗eu nga?

18. Miˬyehˇ neh kamˬ taˬ˗euˬ smˇ hmˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu gaˇ kawˆ smˬ kawˆ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)

¹⁸ Miˇ tsaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ maˬ jah˗eu deuˬ˗ahˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ leꞈ˗euˬ kamˬ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ geu kawˆ˗ahˇ ja sawˇ nehˬ nya˗eu nga? Dahˬ beh˗eu kawˆ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ meh. Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ “nuiˇ mahˬ˗ahˇ nuiˇ luꞈ˗eu gʼaˬ ehˇ˗eu ‘Haw sheˇ. Ngaˇ yawˬ jeˬ na luꞈ yaw shuiꞈ jahˇ paˇ jiˇ˗euˬ ma’” lehˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ bi byah laˇ nya˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu baoˬ uˬ taꞈ, nui ma keuˆ˗eu jeˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ ahˇ˗eu meh. Nyiˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ˗eu lehˇ jah ziꞈ˗eu miˇ neh byah laˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ngehˬ taˬ˗euˬ meh. Miˬyehˇ “dawˬ heu deuˬ˗aˬ tsaˬ dui dui˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu dawˬ meh. Mˇ luiˆ jiˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Smˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ tiˬ jeˬ paˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ dawꞈ leˇ shawˬ˗euˬ naˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ luiˆ nya˗awˇ mˇ pyeuꞈ nya˗eu miˇ neh, “Ngaˇ˗aˬ Aˬlaˬpaˇ hawˇ˗eu Oˇmeˬgaˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗awˇ smˇ˗iˇ˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ byaˬ tehꞈ˗a.

19. Baˬlaˬdiˇsuˆ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ maˬ jah˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ya mawˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh kamˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ nehˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Nyaˆ taꞈ poˆ nawˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ Pah mehˬ˗eu 21:4-ahˇ gui nehˬ gʼaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ “Heu naˆ naˆ˗ehˇ muiˬ˗eu maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗eu paˬ leˇ” lehˇ ehˇ naˇ nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? Yaw nyiˇ 5 hawˇ˗eu 6-ahˇ gui˗awˇ ja shaw nehˬ haw˗awˬ tawˇ. Yeˬhawˇbaˬ neh kamˬ taˬ˗awˇ laꞈ ma dehˬ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˇ jawˆ ni dzawˇ nehˬ.—Iˇsaˬyaˇ 65:16.