Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Awˆlai Sahˬ boꞈ taˬ duˬ
Loꞈ˗eu nymˇgoˇ
Awˆlai Sahˬ boꞈ taˬ duˬ
Akha
?
  • ˆ
  • ꞈ
  • ˇ
  • ˬ
  • Jaˇliꞈ
  • Jahˇ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ
  • Mehˬ bawˬ
  • w23 Tseˇ tiꞈ siˬ ba la myaˆ pyawˬ 26-30
  • Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu miˇ nui ma saˇ nya

Tseˇ taˬ˗euˬ biˬdiˬoˬ heu hmˬ maˬ ahˇ nga.

Seuˆ maˬ, biˬdiˬoˬ maˬ haw nya nga.

  • Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu miˇ nui ma saˇ nya
  • Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu (Dzaw dmˬ)—2023
  • Uˬ dzah zaˬ deuˬ
  • Duˇ leˇ˗eu gaˇ kawˆ
  • Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼaˬ gʼoe nya laˇ
  • Guiˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼaˬ gʼoe
  • Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ gaˇ ya daˬ
  • “Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gaˇ kawˆ nga maꞈ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ siˬ nya nya”
  • Nyiˬ dzeˇ zaˬ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe
  • Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ maˇ diˇ haw piˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ
  • Ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗awˇ, bi mˇ byah laꞈ˗euˬ Ka li zaˬ˗euˬ jeˬ biˇ
    Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu (Dzaw dmˬ)—2019
  • Ngaˇ Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ dehꞈ dzaˬ laˇ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma
    Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu (Dzaw dmˬ)—2023
Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu (Dzaw dmˬ)—2023
w23 Tseˇ tiꞈ siˬ ba la myaˆ pyawˬ 26-30
Iˇsaˬleˬ˗oˬ Iˬtaˬjoˇbiˬ.

Dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu miˇ nui ma saˇ nya

Iˇsaˬleˬ˗oˬ Iˬtaˬjoˇbiˬ neh ja˗euˬ

Ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ deuˬ naˇ haˬ laˇ ngeh, “Ngaˇ˗aˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu gaˇ ma doˆ˗iˇ gaˇ shaꞈ˗eu pehˇ tahˇ˗ahˇ duˇ˗eu tehꞈ ma.” Ngaˇ ehˇ mawꞈ˗eu naˇ, gaˇ ma doˆ˗iˇ ngeh teu gaˇ shaꞈ gʼeh˗eu pehˇ tahˇ kʼaˇ loˬ˗eu loꞈ˗ehˇ yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗awˇ yuˇ gʼeh˗eu loꞈ˗ehˇ, ngaˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu gaˇ ma doˆ˗iˇ gaˇ shaꞈ gʼeh˗euˬ pehˇ tahˇ loꞈ˗ehˇ bi pyeuꞈ mawꞈ˗awˇ, aˬ geu yamˬ˗ahˇ maˬ kaˬ, aˬ geu gaˇ maˬ kaˬ, kʼaˇ loˬ gaˇ bi zmˬ mawꞈ miˇ˗a. Shaˬ dui dui˗eu gaˇ, lehˬ laˇ ca laˇ nya˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ ya mˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ siˬ laˇ˗eu jeˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ nui ma saˇ meh.

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼaˬ gʼoe nya laˇ

1948 kʼoꞈ, Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ nahˇ ma ga kʼehˬ laꞈ oˆ paw pyawˬ˗ahˇ pu zaˬ tiˬ pu˗ahˇ ngaˇ dehꞈ le˗euˬ ma. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ ngaˬ zawˇ Muˬsaˬtaˬpaˬ hawˇ˗eu ngaˬ˗euˬ aˇ doˆ doˆ saˬ Gʼaˬhaˇbiˬ, iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Ngaˇ 9 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh ngaˬ da shiˇ˗euˬ miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ noeˬ shaˬ˗eu lehˇ˗aˬ. Ngaˬ˗euˬ aˇ doˆ Gʼaˬhaˇbiˬ aˬ da nehˬ˗ehˇ paˇ ya mawˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Nui ma bi saˇ laˇ dui dui˗eu gaˇ kawˆ teu baˬ da neh ngaˇ Jaˇliꞈ dzaw˗awˇ, 1963 kʼoꞈ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗euˬ aˇ doˆ 2 gʼaˬ hawˇ˗eu ngaˬ nyiˇ tiˬ gʼaˬ jiˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh.

1965 kʼoꞈ˗ahˇ Leˇgoˬ meuˬ˗ahˇ ngaˬ˗euˬ aˇ doˆ Gʼawˇsahˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ˗iˇ˗euˬ ma. Iˇbaˬbiˬ aˇ muˇ˗ahˇ jawˇ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ ya mˇ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ, nui ma keuˆ dui dui gaˇ ya mawˇ ngeh ngaˬ˗ahˇ jiˇ gʼaˬ ahˇ laˇ˗awˇ 1968 kʼoꞈ, Tiˬ siˬ ba la˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ dahˬ beh˗euˬ ma.

Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ Ehˇbeuˬ Gʼoꞈluˬbeˬbiˬ nga maꞈ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ kuˇ uiˬ˗awˇ, aˬ myah myah˗ahˇ maˬ duˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗awˇ Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ laꞈ taˆ paw pyawˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ loˬ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ Gʼoꞈluˬbeˬbiˬ zoˇ kaˆ ni gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ gaˇ noeˬ luꞈ nya siˬ. Teu ngeh aˬ yawꞈ “Naw maꞈ˗euˬ zaˬ guˬ hawˇ˗eu aˇ yamˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ zmˬ˗awˬ tawˇ. Mˇ˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ loꞈ˗ehˇ duˇ ni ngaˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ bi iˇ mawꞈ˗eu aˬ geu tsahˇ˗ahˇ maˬ kaˬ iˇ ma lehˇ jaˇ laˇ dawˆ˗euˬ ma.—Iˇsaˬyaˇ 6:8.

1968 kʼoꞈ, Ngaˬ siˬ ba la˗ahˇ Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ laꞈ taˆ paw pyawˬ˗ahˇ jaˆ˗eu Kaˇnoˬ meuˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ ya geuꞈ˗euˬ ma. Teu ngeh Biˇ˗iˇpa laˬ guiˇ (1967-1970) pyeuꞈ luꞈ˗eu aˇ yamˬ meh. Guiˇ teu˗euˬ baˬ da neh laꞈ taˆ paw pyawˬ˗ahˇ cawˆ˗iˇ dui dui taˬ˗awˇ, nahˇ ma doˆ kʼehˬ paw kʼawꞈ guiˇ deuˆ luꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ laꞈ taˆ paw pyawˬ˗ahˇ taˬ le de lehˇ nui ma keuˆ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ ehˇ laˇ˗euˬ meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Ngaˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ nehˬ laꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ huiˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ teu gaˇ iˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ bi mˇ mawꞈ ngeh to˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ˗eu yaw duˬ baw meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma.

Mehˇ nmˇ Iˇsaˬleˬ˗oˬ Iˬtaˬjoˇbiˬ neh jawˇ haw˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ haw˗euˬ Ehˇpa˗li kaˆ nahˇ ma ga kʼehˬ paw˗euˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ aˇ baˇ: Kaˇnaˇkaˬ˗liˬ, Geˇniˬ, Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ, Niˇ˗aˬmeˬ, Naiˇjeuˬ, Kaˇnoˬ, Awˇsahˬbehˬ, Leˇgoˬ, Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ.

Guiˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼaˬ gʼoe

Kaˇnoˬ meuˬ˗ahˇ pyeuꞈ˗euˬ jeˬ ngaˇ ya mawˇ ngeh nui ma˗ahˇ deuˬ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Tiˬ meuˬ meuˬ lah ni tiˬ jeˬ˗iˬ geuꞈ dzaˬ˗eu maˬ ahˇ ni cawˆ˗iˇ taˬ˗euˬ meh. Nga maꞈ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh guiˇ deuˆ ngeh bi sehꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni gaˇ ma˗ahˇ ga gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Kaˇnoˬ meuˬ˗ahˇ aˇ muˇ gʼawˬ mya muˇ jaˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li myaˬ tiˬ paˆ naˇ yawˬ gaˇ yawˬ cehˆ˗iˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ dzeˇ yaꞈ˗euˬ lehˇ˗aˬ, 15 gʼaˬ kʼawꞈ maˬ byah˗a. Paˇ dzeˇ yaꞈ˗euˬ deuˬ jiˇ guˆ dui dui˗awˇ, nui ma jiˇ cawˆ dui dui luꞈ˗eu meh. Dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu nga maꞈ 6 gʼaˬ teu gaˇ iˇ keuˆ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ meh. Nga maꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, mehˬ bawˬ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ maˬ ehˇ, paˇ mˇ kʼoꞈ˗euˬ ma. Beˬdeˬlaˇ jiˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗euˬ aˇ yamˬ sha nehˬ˗awˇ paˇ dmˬ deuˬ jiˇ tsaꞈ˗euˬ ma.

Dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu nga maꞈ Haˇsaˬ dawˬ dzaw˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dawˬ neh Miˬyehˇ Miˇ kʼahˬ gaˇ dawˆ ja nehˬ ngeh teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni naˇ haˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ meuˬ teu meuˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni tawˬ˗eu zahˇ tiˬ zahˇ jaˆ˗eu meh. Zahˇ teu zahˇ˗ahˇ tawˬ luꞈ˗eu deuˬ naˇ, nga maꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ya leˇ˗a. Teu miˇ neh saˇ tiˇ ya taˬ dui dui˗eu meh. Tiˬ poˆ˗aˬ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ mi cehˇ baꞈ˗awˇ teh le˗eu miˇ neh ngaˇ hawˇ˗eu ngaˬ nehˬ˗ehˇ cah˗eu gʼaˬ ya sehˇ dui dui˗euˬ ma. Sehˇ˗eu yaw kawˇ miˇ neh maˬ gaˇ˗a siˬ. Lehˬ laˇ ca laˇ nya˗eu jeˬ jaˆ kʼawꞈ ni, Yeˬhawˇbaˬ nga maꞈ˗ahˇ ‘nui saˇ bi zaˇ˗awˇ’ yaw muiˬ˗ehˇ bi jawˇ nehˬ laꞈ˗euˬ uˬ taꞈ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ jiˇ myaˬ laˇ dui dui˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 4:8) Nymˬ˗mˇ Kaˇnoˬ meuˬ˗ahˇ aˇ muˇ 11 muˇ jaˆ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ 500 gʼaˬ dzehˬ ni jawˇ˗eu meh.

Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ gaˇ ya daˬ

Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ Niˇ˗aˬmeˬ meuˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ

Kaˇnoˬ meuˬ˗ahˇ ba la heu myaˆ siˬ jawˇ gʼaˬ naˇ, 1968 kʼoꞈ, Yehꞈ siˬ ba la˗ahˇ Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ meuˬ meuˬ ma pyeuꞈ˗eu Niˇ˗aˬmeˬ meuˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu 2 gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ya iˇ˗euˬ ma. Ehˇpa˗li kaˆ nahˇ ma ga kʼehˬ paw jaˆ˗eu Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ neh yaw lahˇ kʼaˇ lahˇ˗eu jawˇ duˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ yawˬ ha iˇ keuˆ˗awˇ ya siˬ˗euˬ ma. Teu gaˇ jawˇ daˬ nya ni leh jeh jawˬ˗ehˇ meuˬ teu meuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu Paˇlaˬ dawˬ ya dzaw˗euˬ ma. Shaˬ zahˬ gʼawˬ mya ni jaˆ kʼawꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ teu gaˇ˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ heu myaˆ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ kʼawꞈ meuˬ laꞈ kʼoeˇ tsaꞈ gaˬ dahˬ beh˗euˬ ma. Tiˬ kʼehˬ naˇ Niˇ˗aˬmeˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu sahˬ boꞈ gui nya˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ Aˬ myah luꞈ dehꞈ˗eu jeˬ jaˆ gaˇ sheuˬ gʼeh˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ biꞈ keuˆ gʼeh nya˗euˬ ma. Tiˬ deuˬ na nga maꞈ˗ahˇ poˆ laˇ˗awˇ paˇ dmˬ teu shaˇ laˇ˗eu meh.

Tiˬ kʼehˬ naˇ nga maꞈ miˇ kʼahˇ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ya leˇ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. 1969 kʼoꞈ, Shiꞈ siˬ ba la˗ahˇ Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ tiˬ nah mehˬ bawˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ 20 gʼaˬ neh tehꞈ˗ehˇ jahˇ beh beh˗euˬ ma. Teu ngeh tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˬ 2 gʼaˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ dahˬ beh ngeh nah yehˇ deuˬ laˇ˗awˇ mehˬ bawˬ maˬ paˇ bi jahˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ˗ahˇ yehˇ deuˬ kuˇ gʼeh˗awˇ tsaw tseˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ yawˬ nah yawˬ laˇ˗awˇ aˬ jeˬ jeˇ mˇ˗eu, aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ dzawˇ nehˬ laˇ lehˇ yehˇ deuˬ ehˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ doˆ laˇ keuˆ laˇ shaw˗iˬ ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu dawˬ mehˬ mehˬ gʼaˬ naˇ lawˇ baˬ˗ahˇ iˇ˗awˇ ciˬ cuˇ ni iˇ cuꞈ shawˇ nehˬ˗euˬ meh.

Kʼoeˇ gaˇ neh heu myaˆ jaw naˇ, dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu nga maꞈ 6 gʼaˬ˗ahˇ miˇ kʼahˇ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ naˬ liˬ 48 laꞈ laꞈ kʼoeˇ heu gaˇ neh doˆ˗iˇ lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ nga maꞈ iˇ˗awˇ teu gaˇ gaˇ yaw shuiꞈ za˗euˬ ma.

Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ Awˇsahˬbehˬ lehˇ kuˇ˗eu pu zaˬ tiˬ pu˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˬ heu myaˆ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu aˇ muˇ muˇ zaˬ tiˬ muˇ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ ya mˇ˗euˬ ma. Aˬ cawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ ya mehˬ nehˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ ba la 6 siˬ byah laˇ nyaˬ lehˇ˗aˬ, Beˬdeˬlaˇ ngaˬ˗ahˇ Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ bi gʼoꞈ˗iˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˇ teu˗ahˇ ya gaˬ ngeh zahˬ leˇ˗eu lehˇ˗aˬ. Maˬ gʼoˆ shaw laˇ nya. Ehˇ kʼawꞈ Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ paˇ ya mawˇ dzoeˇ˗eu miˇ neh nui ma cehˇ tahˬ tahˬ˗eu lehˇ miˇ˗a.

Ngaˇ Niˇ˗aˬmeˬ meuˬ˗ahˇ gʼoꞈ keuˆ˗iˇ˗awˇ, nyaˆ taꞈ tiˬ nah naˇ teu gaˇ˗euˬ jeˬ gaꞈ jeˬ ka mˇ˗eu tiˬ gʼaˬ ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗awˇ, Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ ngaˬ˗ahˇ naˇ haˬ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗awˇ ya kʼawˬ daˇ˗awˇ, jiˇ baˬ jiˇ aˇ dzehˬ maˬ paˇ dawˇ dzeuˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ Naiˇjeuˬ miˇ kʼahˬ doe ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ ya mˇ˗euˬ ma. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ gaˇ ya mawˇ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ngaˇ teu gaˇ iˇ keuˆ beh beh ngeh, Saˇ kiˇ 31 gʼaˬ jawˇ˗eu tehꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ teu gaˇ neh ngaˇ yawˬ gaˇ yawˬ ya jawˇ paˇ˗iˇ ngeh 69 gʼaˬ byah laˇ˗euˬ meh.

“Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gaˇ kawˆ nga maꞈ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ siˬ nya nya”

1977 kʼoꞈ, Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la˗ahˇ Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ dzaw nymˇ˗ahˇ paˇ daˆ kʼoꞈ laˇ˗euˬ ma. Dzaw nymˇ˗ahˇ 3 jaw daˆ gʼaˬ ngeh jawˇ Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ sahˬ boꞈ tiˬ taꞈ˗ahˇ, Beˬdeˬlaˇ˗euˬ gawˬmiˬtiꞈ ja uˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Mehˇkuˬ Biˇgoˬ˗ahˇ bi gui˗euˬ meh. Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ bi mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ hawˇ˗eu Paˇlaˬ dawˬ ngehˬ nya˗eu uˬ taꞈ, jawˇ saˇ doˆ˗awˇ miˬ zaˬ maˬ yuˇ ni jawˇ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu mehˇ nmˇ˗ahˇ poˆ luꞈ de lehˇ ehˇ˗eu meh. Gaˇ teu hmˬ nawˬ˗ahˇ bi mˇ˗eu lehˇ dzaw nehˬ luꞈ de. Yaw awˬ nmˇ maˬ ngeuˇ˗a de lehˇ mehˇ nmˇ Biˇgoˬ dawˇ coe ni ehˇ˗eu meh. “Yaw muiˬ paˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ noeˬ tsehˆ de” lehˇ aˬ yawꞈ ehˇ˗eu meh. Ngaˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ shaˇ noeˬ ni aˬ yawꞈ˗ahˇ “Yeˬhawˇbaˬ bi iˇ ngeh keuˆ˗aˬ iˇ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma.

Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ iˇ˗awˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ya mawˇ dzoeˇ˗euˬ ma. Beˬdeˬlaˇ˗euˬ gawˬmiˬtiꞈ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ “Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gaˇ kawˆ nga maꞈ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ siˬ nya nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Miˇ kaˬ taꞈ˗eu Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ Beˬdeˬlaˇ haw teˬ luꞈ kʼawꞈ ni, Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ miˇ kʼahˬ suˬ saˬ˗eu miˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ngehˬ cawˬ nya ni shaˬ luꞈ de lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu gaˇ˗ahˇ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ bi iˇ˗eu gʼaˇ duˬ yaw myaˬ poˆ lehˬ hmˬ˗euˬ kʼawꞈ maˬ pyeuꞈ leˇ˗a. Teu miˇ neh ngaˇ Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ ya jawˇ˗eu gʼaˇ duˬ tsawˇ myahˇ dawˆ˗iˇ˗eu lehˇ meuˬ kʼaˇ huiˬ˗eu meuˬ pyeuꞈ˗eu Kaˇnaˇkaˬ˗liˬ˗ahˇ iˇ˗euˬ ma.

“Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ gaˇ heu˗ahˇ bi mˇ naˇ ngaˇ iˇ ma”

Kaˇnaˇkaˬ˗liˬ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh, Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ dah zaˇ ngehˬ zaˬ tmˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ mawˇ dzoeˇ˗iˇ˗awˇ, Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ mawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ ja nehˬ˗euˬ ma. Teu ngeh aˬ yawꞈ heu gaˇ taˬ jawˇ. Aˬ cawˬ nyehꞈ laˇ˗a, ceh laˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Naiˬjiˇliˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ gʼoꞈ iˇ˗awˇ mehˬ iˇ˗awˬ tawˇ” lehˇ ngaˬ˗ahˇ ehˇ laˇ ngeh “Ngaˇ heu gaˇ jawˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ dzeuˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, sahˬ boꞈ boꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ ngaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha geuꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh.

Ngaˇ Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ gʼoꞈ iˇ˗awˇ, uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ ma. Geˇniˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ nya ni Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ lehˇ ya siˬ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ tsawˬ diˇ tsawˬ diˇ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh.

Iˇsaˬleˬ˗oˬ pehˇ tahˇ baꞈ˗awˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ uiˇ luꞈ.

Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ

1978-1989 kʼoꞈ˗ahˇ keuˆ ni Geˇniˬ miˇ kʼahˬ hawˇ˗eu Siˬlaˇ Loˇ˗oˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ, Laiˬbiˇliˬ˗yaˬ˗ahˇ naˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ˗euˬ dah zaˇ mˇ˗euˬ ma. Aˇ dahˬ beh ngeh˗aˬ, ngaˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ pyaˬ pyaˬ˗ehˇ shaˬ˗euˬ ma. Tiˬ poˆ na tsawˇ haˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jawˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ pyaˬ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ sheuˬ ha˗iˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh.

Tiˬ poˆ˗aˬ miˇhiˬ pyaˬ luꞈ gaˇ, bu deˇ jiˇ paˇ ahˇ laˇ˗euˬ meh. Ngaˇ naˇ dui dui˗euˬ ma. Ngaˇ maˬ gaˇ laˇ˗awˇ noeˬ gahˇ laˇ ngeh˗aˬ, mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ aˬ geu gaˇ duˬ pahˬ naˇ muiˬ dzehˬ paˬ nga lehˇ bawˬ dzaˬ bawˬ dzaˬ˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Shiˇ kʼawˇ ya puˬ kʼawꞈ, gaˇ heu˗ahˇ neh naˬ˗eu lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ shaˇ noeˬ haw˗aˬ. Ngaˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗awˇ aˬ myah luꞈ guˆ kʼaˇ maˬ za ni ziꞈ˗eu jeˬ Miˬyehˇ tehꞈ˗ehˇ biꞈ nehˬ nya meh lehˇ jah˗eu ma. Ngaˇ paˇ shiˇ˗euˬ naˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ ngaˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ kʼoꞈ nya meh.

Nyiˬ dzeˇ zaˬ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe

Iˇsaˬleˬ˗oˬ hawˇ˗eu Doˇkaˬ˗suiꞈ jiˇ cehˇ baˇ ngeh nah.

1988 kʼoꞈ˗ahˇ nga nyaꞈ jiˇ cehˇ baˇ ngeh nah

Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ gaˬ˗awˇ taˬ aw˗eu mehˇ nmˇ Doˇkaˬ˗suiꞈ nehˬ˗ehˇ 1988 kʼoꞈ˗ahˇ mawˇ dzoeˇ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ yuˇ dzeuˇ gʼaˬ naˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ˗aˬ, yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu muiˬ dui dui˗eu caw dehˬ caw toˆ mˇ nehˬ nya˗eu miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ miˇ˗a. Aˇ muˇ tiˬ muˇ hawˇ˗eu tiˬ muˇ 15 laˇ (25 kiˬloˬmiˬteuˬ) ehˇ gʼaˬ ni kaˬ gaˇ, mehˬ tsoeˬ hawˇ˗eu myawˬ deuˬ baꞈ˗awˇ gaˇ ma ya cah˗eu meh. Heu naˆ maˬ tseˇ kaˬ˗eu aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ ya gʼa˗iˇ ngeh naˇ, gaˇ pehˇ˗ahˇ kʼaˇ puˬ kʼaˇ mawˇ le˗eu jeˬ˗ahˇ dziˬ˗awˇ ya iˇ˗eu meh. Gaˇ ma kʼahˇ li ni jiˇ duˬ kʼawꞈ hawˇ˗eu shaˬ jehˆ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu meh.

Doˇkaˬ˗suiꞈ naˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nga maꞈ yaw myaˬ poˆ uiˇ zawˇ tiˬ byah ni jawˇ˗eu lawˇ gawˆ˗ahˇ ya iˇ tsehˆ˗eu meh. Ngaˬ nah ehˇ gʼaˬ ni kaˬ˗eu gaˇ ma cah˗eu laꞈ kʼoeˇ tiˬ poˆ, lawˇ gawˆ˗ahˇ iˇ tsehˆ˗eu lawˇ dzmˇ tsehˆ˗iˇ taˬ˗euˬ miˇ neh lawˬ˗ahˇ neh iˇ tsehˆ˗euˬ ma. Kʼoeˇ paw baˬ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh lawˬ˗ahˇ neh iˇ ka˗eu lehˇ gʼeh gaˇ, Doˇkaˬ˗suiꞈ laˆ lehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ˗ahˇ ga puꞈ˗euˬ meh. Nga nyaꞈ iˇ cuꞈ iˇ diˬ maˬ diˬ nya˗eu uˬ taꞈ, lawˇ gawˆ teu gaˇ uiˇ zawˇ jiˇ tiˬ byah ni paˇ jawˇ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ nga nyaꞈ nehˬ˗ehˇ oe˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na iˇ diˬ diˬ nya˗awˇ, Doˇkaˬ˗suiꞈ˗ahˇ caw ba nya˗euˬ miˇ neh maˬ gaˇ˗a siˬ. Nga nyaꞈ aˇ dzehˬ˗ehˇ tsawˬ guˆ˗iˇ dzeuˇ˗euˬ miˇ neh gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yuꞈ maˆ maˆ maˆ˗ehˇ tiˬ kʼehˬ shaˬ˗euˬ ma. Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ daˆ leꞈ˗euˬ ma.

Bawˬdzaˬnymˇ mehˬ shi yawꞈ luꞈ˗eu Ya giˇ hawˇ˗eu Ehˆliˆ nyiˇ ngeh.

Nga nyaꞈ˗euˬ zaˬ Ya giˇ hawˇ˗eu Ehˆliˆ aˬ yawꞈ nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ shawˬ pyeuꞈ

1992 kʼoꞈ, kʼoꞈ doˆ le ngeh Doˇkaˬ˗suiꞈ zaˬ pi leˇ˗euˬ miˇ neh nga nyaꞈ˗ahˇ tsawˬ guˆ˗iˇ nyaˬ. Nga nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ heu myaˆ ni mˇ naˇ ya naˬ nga laˬ lehˇ noeˬ laˇ nyaˬ. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ neh nga nyaꞈ˗ahˇ laꞈ shawˬ biꞈ˗euˬ nga lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh, nga nyaꞈ aˬ buˇ zaˬ˗ahˇ Ya giˇ lehˇ myahˇ nehˬ˗euˬ ma. Teu naˇ “Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ laꞈ shawˬ” lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Dzaˇ˗iˬ 4 kʼoꞈ gʼeh naˇ, aˬ li tiˬ gʼaˬ paˇ ciˬ˗awˇ Ehˆliˆ lehˇ myahˇ nehˬ˗euˬ ma. Zaˬ heu nyiˬ gʼaˬ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ shawˬ pyeuꞈ miˇ˗a. Ya giˇ naˇ, Kaˇnaˇkaˬ˗liˬ meuˬ˗ahˇ yawˬ ha jawˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ dawˬ yuˇ paˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ ya mˇ˗euˬ meh. Ehˆliˆ naˇ nymˬ˗mˇ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˬ geuꞈ luꞈ˗eu meh.

Iˇsaˬleˬ˗oˬ hawˇ˗eu Doˇkaˬ˗suiꞈ aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ,, aˬ yawꞈ zaˬ Ya giˇ hawˇ˗eu Ehˆliˆ nehˬ˗ehˇ Bawˬdzaˬnymˇ˗euˬ mehˬ shi yawꞈ luꞈ.

Doˇkaˬ˗suiꞈ naˇ zaˬ˗ahˇ ya cu˗eu miˇ neh dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ maˬ paˇ ya mˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ˗eu meh. Ngaˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu miˇ neh dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ ya mˇ daˆ leꞈ˗euˬ ma. Zaˬ deuˬ huiˬ laˇ jiˇ ngeh, Doˇkaˬ˗suiꞈ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ tiˬ poˆ paˇ mˇ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ naˇ nga nyaꞈ Kaˇnaˇkaˬ˗liˬ meuˬ˗ahˇ Miˇshaˬnaˬliˬ gaˇ mˇ luꞈ˗eu ma.

Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ maˇ diˇ haw piˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ

Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ kʼaˇ bi iˇ gaˇ iˇ˗euˬ ma. Tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh haw˗aˬ. Nga nyaꞈ dzeˇ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ haw piˇ˗awˇ maˇ diˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu lehˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ nui ma maˬ taˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu miˇ neh shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ dzaw dzeuˇ nya˗awˇ, noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ jaˆ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Doˇkaˬ˗suiꞈ nga nyaꞈ, nga nyaꞈ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, ‘aˬ dui˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu Miˬyehˇ’ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ haw piˇ ngaˇ lehˇ ya mawˇ˗euˬ ma. (1 Laˬsaˬbaˬ 16:35) Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu aˬ suˇ gʼaˬ maˬ kaˬ, ‘aˇ poeˬ kʼaˆ˗eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ haw piˇ nehˬ laꞈ tehꞈ˗a’ lehˇ ngaˇ jah ma.—1 Saˬmeuˬlaˆ 25:29.

    Aˬkaˬ sahˬ boꞈ paˇ dmˬ (2013-2025)
    Doˆ iˇ˗eu
    Ahˇ leˇ˗eu
    • Akha
    • Biˇ nehˬ˗eu
    • Toeˬ taˬ˗eu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zmˬ nya˗eu aˇ tiˆ
    • Yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw lahˇ nehˬ˗eu jeˬ
    • Yawˬ ha-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ haw lahˇ-eu g'aˇ duˬ toeˬ taˬ-eu
    • JW.ORG
    • Ahˇ leˇ˗eu
    Biˇ nehˬ˗eu