Ŋkpɔ Lé Yehowa Mɛwo Ðo Xɔse Do

Ŋko nukui, ɖo anyi xlɔ lɔ deyinɔ sɛnsɛn ɖe mɛ o. Ŋbiɛ se mɔ, “Nyi eɔnya so Bibla nuɔ?” Deɖo enyɔ lɔ ŋci nɔŋ kaka o. Évanu nɔŋ mɔ, ye nɔye nyi Yehowa Kunuɖetɔ; yí yekpla nu sugbɔ so gbɔ. Ecɛ wɛ mɔ, ŋji mɔ yɛ le nu enyɔ buwo kpi nɔŋ.

Mìkan sɛŋ keke ezan shin. Anyi xlɔ lɔ nu nɔŋ mɔ Bibla nu mɔ, Satana yí kpakpa acɛ do xexe lɔ ji. (Ʒan 14:30) Taŋfuin, eɔnya ahan so vihwɛ mɛ, vɔ enyɛ yɛɔ, ŋkɔtɔ lɔ ke nyɛŋ se enyɔ cɛ ke, yí ekpacaŋ. Ŋsenɔ blaŋblaŋ yí wonunɔ mɔ Mawu ci yí nyi xomɛvunɔ koɖo enujɔjɔɛwatɔ yí kpakpa acɛ nɔ xexe lɔ. Vɔ enu ciwo yí jɔjɔ le xexe lɔ mɛ yí ŋkpɔkpɔ na yí enyɔ cɛ desɔ gbe do nu nɔŋ o. Ci ŋɖo exwe 26 kpaŋ hwenɔnu can ɔ, enu sugbɔ na yí ŋlonɔ enu kpɔ.

Ahwa yamɛhunkutɔ yí danyɛ nyi le États-Unis. Eyi taɖo so vihwɛ mɛ ɖiiɔ, ŋnya enu sugbɔ so ahwawanu ci yí gbannɔ enuwo nu; sɔjawo le egbesɔsɔ yí asɔ ahwawanu ŋtɔ́wo asɔ gban nu gaɖekpokpuimɛ. Hwenu ŋle kɔlɛʒi le Californie yí wowakɔ ahwa le Vietnam. Eyi ŋɖo sukluvi ciwo yí fɔnnɔ gu wo mɛ. Kpobishiwo nyanɔ mì, yí mìshinɔ, gbɔngbɔn cunɔ do exo nɔ mì yí mìdekpɔnɔ enu nywiɖe o, ɖo kpobishi lɔwo funnɔ gaz do ayamɛ. Hunnyahunnya koɖo egufɔnfɔn hwenu enyi. Amɛwuwu do politiki nyɔwo ji, ʒigidiwo, koɖo egufɔnfɔnwo yí li. Amɛshiamɛ ɖo susu vovovowo do enu ciwo woɖo awa nu. Cakacaka li haan.

Le exwe 1970 mɛɔ, ŋkpɔ edɔ le Alaska tagbe yí kpɔ eho sugbɔ le mɛ. Le yi goduɔ, ŋso yi Londres, yí vayi xwle zokeke, yí ŋkui ɖedo eju lɔ fɔde, kpɔ ŋdenya fini yí ŋyikɔ o. Ŋvaɖo Afrique le wleci ɖewo godu. Ci ŋle mɔ ji yikɔɔ, ŋdo go mɛ ciwo yí le shigbe enyɛ hannɛ yí jijiɛ mɔ yewoashi gbeɖe yewo cukaɖawo ɖɛ.

Ŋkpla le Bibla mɛ mɔ, Legba nyi gbɔngbɔn mɛ nuwawa ɖeka ci yí kpakpa acɛ nɔ xexe lɔ, eyi ŋkpɔ mɔ yɛnyi nyɔnɔnwi. Vɔ nyi Mawu yɛ wakɔ le enyɔ lɔwo mɛɔ? Ŋji mɔ nanya.

Ŋkpɔ ɖoŋci lɔ le wleci ciwo yí kplɔɛdo mɛ. Eyi ci hwenuwo vayikɔɔ, ŋvajeshi ŋsu koɖo nyɔnu sugbɔ ciwo yí nɔ gbeji nɔ Mawu ci wole cukaɖa vovovowo mɛ can yí ŋlɔn wo.

IRLANDE DU NORD—“BƆNŊBU KOÐO ECU NYIGBAN JI”

Hwenu ŋtrɔ yi Londres ɔ, ŋyi anyi xlɔ nɔlɔ gbɔ yí enaŋ Bibla ɖeka. Le yɛ godu ci ŋyi Amsterdam le Pays-bas ɔ, nɔviŋsu ɖeka kpɔŋ le ezo gɔnmɛ yí ŋhlɛnhlɛn ɛ Bibla yí ekpedo ŋnu ŋkpla enu sugbɔ doji. Yɛ goduɔ, ŋyi Dublin le Irlande yí kpɔ alɔjedɔwaxu Yehowa Kunuɖetɔwo tɔ le nɔ. Ŋxuxu agbo lɔ. Nɔtɔxu ŋkpɔ nɔviŋsu Arthur Matthews le nɛ, ényi nɔviŋsu ɖeka ci yí nya ŋɖɛ yí to enu sugbɔ mɛ le agbe mɛ. Ŋnu ni mɔ ŋjijiɛ mɛ ci yí akpla Bibla koɖoŋ yí emɔ yeakplɛ koɖo nyɛ.

Ŋvatɔ enu sugbɔ kplakpla koɖo ezolelanmɛ le wema koɖo enyɔdrawema ciwo Yehowa Kunuɖetɔwo wa mɛ. Ŋhlɛn Bibla lɔ ŋtɔ can hɛnnɛ. Evivi hlɛnhlɛn nɔŋ haan! Le hamɛ lɔ bɔbɔwoɔ, ŋkpɔ mɔ ɖeviwo nanɔ ɖoŋciwo nɔ enyɔ ciwo yí mɛganxoxuwo biɔnɔ wowoɖekiwo se so exwe nɛniɖewo ke. Enyɔbiɔse lɔ ɖewo yí nyi: ‘Nyi yí taɖo enuvɔn jɔjɔɔ? Mi yí nyi Mawuɔ? Nyi yí jɔnɔ nɔ wokuɔ?’ Anyi xlɔwo pleŋ nyi Yehowa Kunuɖetɔwo. Ecɛ le fafɛɖe, ɖo ŋdegbejeshi mɛbu ɖewo le ejuɔ mɛ o. Wokpedo ŋnu yí ŋvalɔn Yehowa yí ji mɔ nawa yi dro.

Le exwe 1972 mɛɔ, ŋwa ʒinʒindoshimɛ. Yí exwe ci kplɔɛdoɔ, ŋtɔ emɔɖeɖedɔ lɔ wawa, yí ŋvayi ci hamɛ hwɛhwɛ ɖeka mɛ le Newry, Irlande du Nord. Ŋhaya exɔ ɖeka yí ele axa nɔ eto ɖeka. Boji ɖeka le axa nɔŋ yí nyibuwo le nɔ, ŋnɔtɔxu ŋvayi tonɔ anyi nuxuwo mɛ le nɛ. Nyibu lɔwo jonɔ enu ci woɖu lɔ va aglan mɛ yí trɔ yí ɖuini. Wowanɔ shigbe woɖoɖoɔ to anyi nuxu lɔ hannɛ. Wodatɛnŋ akpla nuŋ so anyi nuxu lɔ nu o, vɔ ŋsɔnɔ wo wanɔ shigbe anyi toɖotɔwo nɛ. Le exwe 1974 mɛɔ, wosɔŋ yí ŋnyi emɔɖetɔ vevi. Wosɔ Nigel Pitt sɔ bɔdo ŋnu, nyɛ koɖo yɛ vatrɔ exlɔ veviwo.

Hwenɔnuɔ, “hunnyahunnya” le Irlande du Nord. Eyi taɖo mɛɖewo yɔnɔ Irlande du Nord mɔ, “bɔnŋbu koɖo ecu nyigban ji.” Ejɔnɔ blaŋblaŋ mɔ, amɛwo ale evu wakɔ le emɔwo ji, wodanɔ cu amɛwo yí wosɔnɔ bɔnŋbuwo do ehunwo mɛ yí wogbannɔ. Politiki koɖo sɛnsɛn nyɔwo yí dɔ cukaɖa lɔwo li. Vɔɔ, Protestant-wo koɖo Katolikiwo nya mɔ Yehowa Kunuɖetɔwo dewanɔ politiki o, eyi taɖo mìtɛnŋ sun ji yí ɖenɔ kunu fafɛɖe. Vɔ mɛ ciwo gbɔ mìyinɔ nyanɔ hwenu koɖo fini hunnyahunnya ale yí wokannɔxle mì keŋ nɔ mìatɛnŋ aze nɔ afɔku lɔwo.

Vɔɔ, egbɔnnɔnu hweɖewonu. Gbeɖekaɔ, nyɛ koɖo Denis Carrigan ci yí nyi emɔɖetɔ, ɖekɔ kunu le jugan ɖeka ci mɛ Yehowa Kunuɖetɔ ɖekɛ dele o, yí enyi zeɖeka kpaŋ mìyi nɔtɔxu vayi kpɔ. Nyɔnu ɖeka tɔ nunu mɔ mìwo nyi Grande-Bretagne sɔja bebemɛtɔwo, taŋfuin ci mìwo kuve lɔ detɛnŋ dokɔ Irlande-gbe nywiɖe yí dɔ enukɔ ahan. Lé enunuɔ enyɔ lɔ do, do vɔnvɔn nɔ mì. Nɔ èwa nu ɖaɖa sɔjawo gbɔ exlɔtɔɔ, atɛnŋ adɔ woawu eo alo ada cu eo do eklo nu. Ci mìle te kpɔ ehun gangan ci yí lɔnɔ amɛwo, le xexe nuɔ, vuvɔ wakɔ mì. Mìkpɔ ehun ɖeka vaci te do tisaxu fini nyɔnu lɔ nukɔ enyɔ lɔ le. Nyɔnu lɔ va ŋsu amɛve ciwo yí le ehun lɔ mɛ gbɔ yí xokɔ nuxu koɖo adan keŋ drɛndrɛn alɔ ɖaɖa mì. Eyi ŋsu amɛve lɔwo va mì gbɔ keŋ vabiɔ enyɔ ɖekawo mì se so hwenu hanwo yí ehun lɔ vanɔ nɔ nu. Hwenu ehun lɔ vaɔ, ŋsu amɛve lɔwo vayi xo nuxu koɖo ehunkutɔ lɔ. Mìdetɛnŋ se enyɔ ciwo yí wonukɔ o. Mɛbu ɖewo dele ehun lɔ mɛ o, eyi taɖo mìbukɔ mɔ wowa toto keŋ ayi cu nu kpɔ koɖo mì le jugan lɔ godu. Vɔ devayi do ahan ji o. Ci mìtotoɔ le ehun lɔ mɛɔ, ŋbiɔ ehunkutɔ lɔ se mɔ: “Enyɔ ci yí ŋsu ŋtɔ́wo nukɔ so mì nuɔ?” Eyi eɖo ŋci mɔ: “Ŋnya mɛ ciwo yí mìnyi yí ŋnui nɔ wo. Míŋgbevɔn o. Ŋɖekɛ awa mí go.”

Le exwe 1976 mɛɔ, ŋdo go Pauline Lomax le takpekpegan ɖeka ci wowa le Dublin mɛ. Ényi emɔɖetɔ vevi yí eso Angleterre. Nɔvinyɔnu ɖeka ci yí shin le gbɔngbɔn mɛ yí enyi, ésɔ yiɖeki hwenɔ yí gbelɔnnɔ amɛ. Yɛ koɖo nɔviɛ ŋsu Ray jeshi nyɔnɔnwi lɔ so vihwɛ mɛ. Nyɛ koɖo Pauline ɖe nɔnɔ le exwe ɖeka godu yí mìkpɔtɔ yí gbewakɔ emɔɖeɖedɔ vevi lɔ le Ballymena, Irlande du Nord.

Mìwa ekán lɔ mɛ hamɛwo jijikpɔdɔ lɔ na nɔ hwenu ɖe le Belfast, Londonderry, koɖo eju lɔ kpaxwe bu ciwo mɛ afɔku le taŋ. Lé xɔse ci nɔviwo ɖo keŋ tashi ŋsusɛnsɛn nukplakpla ciwo yí do ke do wo mɛ, enyɔbukpɔdoamɛnuwo koɖo amɛxaxa keŋ vasɛnkɔ Yehowa, nyi enu ɖeka ci yí wa dɔ do mì ji sugbɔ. Le nyɔnɔnwi mɛɔ, Yehowa cu shi nɔ wo yí glɔn ta nɔ wo!

Ŋwa exwe amɛwo le Irlande. Eyi le exwe 1981 mɛɔ, woyɔ mì nɔ Gilead suklu 72 tɔ lɔ. Eyi ci wona mì kunuɖewema ɖegbɔɔ, wosɔ mì ɖaɖa Sierra Leone, ci yí le weɖoxɔxu nɔ Afrique.

CI NƆVIWO NYI WAMƐNƆWO LE SIERRA LEONE CAN Ɔ, WOLE GBEJI NƆ YEHOWA

Mìnɔ eŋɛnywidratɔ ejugodutɔwo xwe ɖeka mɛ koɖo amɛ xomɛvunɔ 11. Zodoxwɛ ɖeka, adaduxɔ amɛtɔn, eshilekpa amɛve, telefonu kuɖeka, mashinni nyanu kuɖeka koɖo mashinni xunu ɖeka yí mìbɔ yí zannɔ. Yí wosonɔ ezo blaŋblaŋ le avomɛ. Jakawo sugbɔ le azata haan yí klibowo dannɔ to exɔ gumɛtɔ lɔ mɛ.

Ci nɔnɔmɛ lɔwo denyɔ can ɔ, mìkpɔnɔ jijɔ le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. Amɛwo donɔ bubu Bibla nu yí ɖonɔ to mì nywiɖe. Amɛ sugbɔ lɔn yí kpla nyɔnɔnwi lɔ yí vatrɔ Yehowa Kunuɖetɔwo. Amɛwo yɔnɔŋ mɔ “Mɛgan Robert.” Yí yɔnɔ Pauline mɔ “Axwenɔ Robert.” Ci ŋvatɔ gamɛ sugbɔ zanzan le alɔjedɔwaxu yí ŋdegbeɖenɔ kunu blaŋblaŋ ɔ, amɛwo vatɔ Pauline yɔyɔ mɔ “Axwenɔ Pauline.” Yí nyɛŋ vatrɔ “Mɛgan Pauline.” Yí ejɔnɔ ji nɔ Pauline haan!

Nɔvi sugbɔ nyi abɔnɔ, vɔ Yehowa lenɔ bu nɔ wo gashiagamɛ yí kpɔnɔ wowo ʒanwo gbɔ, hweɖewonuɔ, to emɔ jiŋwo ji. (Mt. 6:33) Ŋɖo ŋwi mɔ gbeɖeka ci cikeshi lé nɔviŋsu ɖeka yí dekpɔ eho axwle cikeɔ, nɔvinyɔnu ɖeka sɔ eho ci pleŋ le shi yí yɛ koɖo eviɛwo asɔ xwle ŋɖuɖu gbenɔgbe lɔ sɔ jo ni nɔ axwle cike lɔ. Eyi nyɔnu ɖeka va nɔvinyɔnu lɔ gbɔ le ŋkekeɛ mɛ maɖoŋdonutɔ yí sɔ eho ni mɔ yɛ le bla ɖa nɔ ye. Ŋtɔ́ hanwo jɔnɔ sugbɔ.

ŊKPLA ENU YOYUWO LE NIGÉRIA

Mìwa exwe amashiɖekɛ le Sierra Leone. Ecɛyɛ wosɔ mì ɖaɖa Betɛli le Nigéria. Mìvale alɔjedɔwaxu gangan ɖeka mɛ. Edɔ ci ŋwanɔ le Sierra Leone sa yí ŋvatɔ wawa le Nigéria, vɔ trɔtrɔ gangan enyi nɔ Pauline yɛ, yí egbɔnnu ni. Sasaɔ, éwanɔ gaxoxo 130 le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ wleci ɖeka duu yí ɖo Bibla nukplavi sugbɔ. Ecɛyɛɔ, wovasɔɛ ɖaɖa fini wotɔnnɔ nu le yí ezannɔ ŋkeke lɔ pleŋ sɔ tɔnnɔ enu ciwo yí drɛn. Ejinjin gbɔxwe yí evama di. Évakpɔɛ mɔ edɔ ci yewakɔ jɔkɔ ji nɔ amɛwo yí egbewanɔ ci ji ekpe asɔ do ŋsɛn yi kpena Betɛli dɔwatɔwo.

Lé wowanɔ enuwo do le Nigéria nyi enu yoyu nɔ mì yí enu sugbɔ li mìakpla. Gbeɖekaɔ, nɔviŋsu ɖeka va anyi dɔwaxu yí sɔ nɔvinyɔnu ɖeka ci woxɔ do Betɛli yoyu yɛ dadasɛ nɔŋ. Ci ŋdo alɔ ɖaɖa mɔ mado gbe niɔ, ébubɔ do afɔ gbɔ nɔŋ. Ekpacaŋ haan! Zeɖekatɔntɔn yí mawunyɔkpukpui amɛve ɖekawo va susu mɛ nɔŋ. Wowo yí nyi: Edɔwawawo 10:25, 26 sɔ kpe nɔ Enyɔdasɛ 19:10. Eyi ŋbiɔ nyɛɖeki se mɔ: ‘Ŋɖo anu ni mɔ yi le mi ahan wawaa?’ Vɔ ŋɖo ŋwi mɔ woxɔɛ le Betɛli; eyi taɖo éɖo anya enu ci Bibla kpla mì so nu.

Eyi ŋcaka le nyɛɖeki mɛ le seŋ kpɛtɛ pleŋ ci mìkan mɛ, le yi goduɔ, ŋvayi wa numɛkuku ɖekawo. Eyi ŋse mɔ nɔvinyɔnu lɔ wa nu shigbe lé wowanɔ nu le wowo kɔta mɛ nɛ, ɖo ahan yí wowanɔ nu le akpaxwe ɖewo nɔ eju lɔ nɛ. Ahanke ŋsuwo can bubɔnɔ nɔ amɛwo nɛ. Wowanɔ ahan yí asɔ dasɛ mɔ wobubuɔ amɛwo. Denyi wosɛnsɛn wo yɔ o. Kpɔwɛwo le Bibla mɛ ahan hɛnnɛ. (1 Sam. 24:8) Ejɔ ji nɔŋ mɔ, ŋdeɖe blɛ yí nu nyɔ ɖe yí asɔ caka nɔvinyɔnu lɔ le manyamanya mɛ o.

Mìdo go koɖo nɔvi ciwo yí nɔ gbeji na nɔ exwe sugbɔ le Nigéria. Egbejinɔnɔ wowotɔ jiŋ taŋ. Ðeka le wo mɛ yí tɔ mɔ Isaiah Adagbona.a So jajɛ mɛ yí exɔ nyɔnɔnwi lɔ. Évalé ekpodɔ̀ yí wogluin do ekponɔwoxwe, yiɖekɛ yí nyi Kunuɖetɔ le amɛ lɔwo mɛ hwenɔnu. Ci woci yumɛ ni can ɔ, ékpedo kponɔ̀ ciwo yí wu 30 nu yí woxɔ nyɔnɔnwi lɔ, keke woɖo hamɛ ɖeka do kponɔwoxwe lɔ.

NƆVIWO GBƆN JI ÐƐ NƆŊ LE KENYA

Le exwe 1996 mɛɔ, wosɔ mì ɖaɖa alɔjedɔwaxu Kenya tɔ. Shigbe lé ŋnui le tɔtɔmɛ nɛɔ, ŋva eju cɛ mɛ kpɔ vayi, vɔ hɔntɔn ŋgbevatrɔva ke. Betɛli xwe lɔ mɛ mìnɔ. Efiowo can le mɛ ciwo yí vayɔnɔ mì kpɔ mɛ. Nɔ nɔvinyɔnuwo hɛn acikusɛnsɛnwo gbɔkɔ nɔ mìɔ, efio lɔwo finɔ le wo shi. Gbeɖekaɔ, nɔvinyɔnu ɖeka ci yí le Betɛli ŋlɔbe yi flɛsɛ do hunhun. Eyi ci evagbɔɔ, ékpɔ efiowo sugbɔ le xɔ lɔ mɛ yí ɖukɔ enu ciwo wokpɔ le exɔ lɔ mɛ. Nɔvinyɔnu lɔ do axwa yí shi to le exɔ lɔ mɛ, eyi efio lɔwo can do axwa yí zo to flɛsɛtu.

Wosɔ nyɛ koɖo Pauline ɖaɖa Swahili hamɛ ɖeka mɛ. Le hwenu kleŋ ɖe goduɔ, womɔ nyɛ le kpɔnɔ Hamɛ Wema Kplakpla ji (eyi wovayɔkɔ gbɛ mɔ Hamɛ Bibla Nukplakpla). Vɔ ŋdetɛnŋ donɔ egbe lɔ nywiɖe o. Ŋkplanɔ enu lɔ ɖɛ doŋkɔ keŋ atɛnŋ asun ji ahlɛn nyɔbiɔse lɔwo. Vɔ nɔ nɔviwo na ɖoŋci yí eto akpo kankin nɔ enu ci woŋwlɛ do wema jiɔ, ŋdemɔnɔŋje mɛ o. Egbɔnnu! Nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu lɔwo nu wanɔ ŋshishi nɔŋ. Lé wogbɔn ji ɖɛ yí sɔ wowoɖekiwo hwe yí tashiŋ, ŋkpɔnɔ bɔbɔ lɔ ji wa dɔ do ŋji.

CI ENUWO DO NƆVIWO JI LE ÉTATS-UNIS CAN Ɔ, WONƆ GBEJI NƆ YEHOWA

Mìdewa esun exwe ɖeka le Kenya o. Eyi le exwe 1997 mɛɔ, womɔ mìwo le va Betɛli Brooklyn tɔ le New York. Ecɛyɛ mìvale eju ci mɛ enuwo do amɛwo ji le, yí yɛ can ɖo yi cukaɖawo. (Elo. 30:8, 9) Ci enyi ahan le ejuɔ mɛ can ɔ, nɔviwo sɛnŋ le gbɔngbɔn mɛ. Wozannɔ wowo gamɛ koɖo enu ciwo yí le wo shi, denyi kpɔ mɔ woasɔ je dɔku doji yɔ o, vɔ wosɔ donɔ alɔ Yehowa habɔbɔ lɔ dɔwo.

Na nɔ exwe sugbɔɔ, mìkpɔ lé mìwo kpena Kunuɖetɔwo dasɛ mɔ yewoɖo xɔse ci wole nɔnɔmɛ vovovowo mɛ can. Ci hunnyahunnya le Irlande ju lɔ mɛ can ɔ, mìkpɔ mɔ mìwo nɔviwo ɖo xɔse. Ci nɔviwo je abɔ yí le texwe jinjinwo le Afrique can ɔ, xɔse le wo shi. Ci alɔmɛ le nɔviwo shi le États-Unis can ɔ, woɖo xɔse. Eji ajɔnɔ Yehowa sugbɔ nɔ ékpɔ mɔ amɛwo le nɔnɔmɛ vovowo mɛ, ganŋke yí dadasɛ mɔ yewoluin!

Exwewo vayi kaba shigbe lé “avɔlɔntɔ dɔwanu lɔnɔ ju nɛ.” (Job 7:6, NWT) Ecɛyɛɔ, mìwakɔ edɔ koɖo mɛbuwo le dɔwaxu gangantɔ lɔ le Warwick, New York. Jijɔ enyi nɔ mì mɔ mìwakɔ edɔ koɖo mɛ ciwo yí lɔn wowonɔnɔwo nyɔnɔnwitɔ. Ejɔkɔ ji nɔ mì sugbɔ mɔ mìwakɔ dɔ koɖo mìwo Fyɔ, Yesu Kristo ci yí avacu fɛn nɔ egbejinɔtɔ nɛniɖewo le majinjinɖe mɛ.—Mt. 25:34.