Yehowa yí na ‘Mìkpɔnɔ Jijɔ Ŋtɔŋtɔ’

1-2. (a) Cukaɖa ciwo yí amɛ sugbɔtɔ donɔ go gbɛɔ? (b) Nyi mìakpla le nyɔta cɛ mɛɔ?

ENU ci yí xanɔ amɛwo le xexe cɛ mɛ gbɛ yí nyi lé woawɛ akpɔ jijɔ. Vɔ ci wole agbla lɔ jekɔ ahan can ɔ, wodekpɔkɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ lɔ o. Amɛ sugbɔ le ŋshishi mɛ yí kpɔɛni mɔ yewoci yewoɖekɛ. Enu cɛwo dexla Yehowa sɛntɔwo do o. Le ‘ŋkeke vɔvɔɛ’ cɛwo mɛɔ, mìakpɔkɔ emɔ mɔ mìado go ‘nɔnɔmɛ sɛnŋsɛnŋ’ ciwo yí ana yí mìalo enu kpɔ.—2 Tim. 3:1.

² Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìaxo nuxu so enu ciwo yí atɛnŋ afi mìwo jijɔkpɔkpɔ le mì shi nu. Mìagbexo nuxu so ŋɖewo ciwo yí akpedo mì nu yí mìwo jijɔkpɔkpɔ lɔ agbetrɔgbɔ nu. Vɔ doŋkɔɔ, mìɖo akpɔ Fini yí jijɔ koɖo jijɔkpɔkpɔ adodwi jɔ so.

FINI JIJƆ KOÐO JIJƆKPƆKPƆ ŊTƆŊTƆ SONƆ

3. Nyi enuwawawo kpla mì so Yehowa nuɔ? (Kpɔ foto lɔwo hɛnnɛ.)

³ Yehowa kpɔnɔ jijɔ tɛgbɛɛ. Yí eji mɔ mìwo can mìwo le kpɔnɔ jijɔ. Eyi taɖo dekpaca mì mɔ jijɔ yitɔ zenɔ le enu ciwo ewa mɛ o. Le kpɔwɛ mɛ, mìkpɔnɔ jijɔ nɔ mìkpɔ mìwo nyigban nyakpɔkpɔ lɔ koɖo shiŋmɛ vovovo ciwo yí le ji. Éjɔnɔ ji nɔ mì nɔ mìkpɔ elanwo le munu mukɔ yí edronɔ mì hɛnnɛ mɔ mìase vivi nɔ mìwo nuɖuɖu veviwo. Mawu lɔn mì nyao eyi eji mɔ mìwo le se vivi nɔ agbe lɔ!

Baby elephant Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin chicks: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; baby goats: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; two dolphins: georgeclerk/E+ via Getty Images

4. (a) Lé Yehowa wɛ yí kpɔkɔ jijɔ ci ekpɔ efunkpekpewo le agbeɛ mɛ can ɔ? (b) Nyi Yehowa na mìɔ? (Ehajiji Wema 16:11)

⁴ Ci Yehowa nyi “jijɔ Mawu” can ɔ, énya vevisese koɖo cukaɖa ciwo mɛ yí mìtokɔ le xexeɛ mɛ nywiɖe. (1 Tim. 1:11) Ci ele ahan can ɔ, dégble eka kpɔtɔ nɔ jijɔ yitɔ o. Énya mɔ cukaɖa lɔwo li na nɔ hwenu ɖe kpoŋ yɔ. Eyi enya gacimɛ yí wodagbeli o. Ésɔ jigbɔnɖɛ yí dokɔ ji keke aje gbecigbe agu cukaɖa koɖo vevisesewo pleŋ swi. Vɔ le kakacɛ mɛɔ, Yehowa nya ŋciwo mɛ mìtokɔ yí ji mɔ yeakpedo mì nu. Lé ekpenɔdo mì nu doɔ? Jijɔ nyi ɖeka le ŋciwo ena mì mɛ. (Hlɛn Ehajiji Wema 16:11.) Mìakpɔ lé Yehowa jejeshi ɖɛ dɔ yí Yesu kpɔnɔ jijɔ do.

5-6. Nyi yí taɖo Yesu kpɔnɔ jijɔɔ?

⁵ Le enuwawa Yehowa tɔwo pleŋ mɛɔ, Yesu yí nyi mɛ ci yí kpɔnɔ jijɔ sɔwu. Nyi yí taɖoɔ? Mìakpɔ susu amɛve. (1) Yesu “le shigbe Mawu ci wodetɛnŋ kpɔnɔ lɔ nɛ” yí ɖo Edalɔ nɔnɔmɛwo pɛpɛpɛ le enu ciwo pleŋ ewanɔ mɛ. (Kol. 1:15; 1 Timɔte 6:15.) (2) Yesu zan gamɛ sugbɔtɔ koɖo Edalɔ ci gbɔ yí jijɔkpɔkpɔ ŋtɔŋtɔ so.

⁶ Yesu kpɔnɔ jijɔ gashiagamɛ le enuɖekpokpui ci Edalɔ dɔɛ mɔ yi le wa mɛ. (Elo. 8:​30, 31; Ʒan 8:29) Egbejinɔnɔ yitɔ yí dɔ yí Yehowa delɔnnɔ nu le ekɔ ni o yí yi nu kpenɔ ni sugbɔ. Mt. 3:17.

7. Lé mìatɛnŋ akpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ doɔ?

⁷ Mìwo can mìatɛnŋ akpɔ jijɔ nɔ mìte gogo Yehowa ci gbɔ yí jijɔkpɔkpɔ so. Nɔ mìzan gamɛ sugbɔ yí sɔ kpla nu so Yehowa nu yí gbesrinni nywiɖeɔ, ádɔ yí mìakpɔ jijɔ sugbɔ. Mìagbekpɔ jijɔ hwenu mìwakɔ Mawu dro yí agbenya mɔ mìwo nu kpekɔ ni.a (Eha. 33:12) Vɔ, nɔ évawawa nɔ mì hweɖewonu mɔ mìdegbekpɔkɔ jijɔ o alo jijɔkpɔkpɔ lɔ bu cococo ɖe, ecɛ dasɛ mɔ mìwo nu degbekpekɔ nɔ Mawu yɔa? Ahan yɔ nɛ go! Nuvɔnmɛwo mìnyi yí hweɖewonuɔ, mìsenɔ vevi, nɔnɔ ŋshishi mɛ yí lonɔ enu kpɔ. Yehowa nya enu cɛwo pleŋ. (Eha. 103:14) Ecɛyɛɔ, mìakpɔ enu ciwo yí atɛnŋ axɔ jijɔkpɔkpɔ mìwotɔ le mì shi koɖo lé mìawɛ yí agbetrɔ atɔ jijɔ kpɔkpɔ.

ŊGBELƆN NƆ ŊÐE AFI JIJƆKPƆKPƆ AOTƆ O

8. Lé agbe mɛ cukaɖawo atɛnŋ awa enu koɖo mì doɔ?

⁸ Flafinɔ ŋkɔtɔ: Agbe mɛ cukaɖawo. Yumɛcici, jɔjɔmɛfɔku, abɔjeje, edɔ̀lele alo shinshin mɛ cukaɖawo wakɔ enu koɖo eoa? Mìatɛnŋ asɔ mìwo jijɔkpɔkpɔ bu fafɛɖe nɔ mìdokɔ go eɖe le cukaɖa ŋtɔ́ hanwo mɛ. Ci yí agbegbɔnnu sɔwu yí nyi cukaɖa ciwo gbɔ mìdatɛnŋ akpɔ o. Enyɔ jɔ yí Bibla nu mɔ “nɔ mɛɖe xa le yi ji mɛɔ, yi ŋmɛ adasɛ xaxa lɔ”. (Elo. 15:13) Babis nyi hamɛmɛshinshin ɖeka. Nɔviɛ, edalɔ koɖo enɔlɔ ku le exwe amɛnɛ gblamɛ. Énu mɔ: “Ŋkpɔɛ mɔ ŋci nyɛɖekɛ yí ŋdekpɔ mɛɖe ci yí akpedo ŋnu o. Hweɖewonuɔ, ŋvacanɔka le nyɛɖeki mɛ. Ðo ŋciwo mɛ ŋtokɔ hwenɔnu dɔ yí ŋdekpɔ vovo yí nɔ ju koɖo nɔvinyɛ koɖo anyi jila lɔwo gbɔxwe woku o. Agbe mɛ cukaɖawo atɛnŋ ana yí mìagbɔjɔ yí mìdagbekpɔkɔ jijɔ o.

9. Nyi yí atɛnŋ akpedo mì nu mìagbetrɔ atɔ mìwo jijɔ lɔ kpɔkpɔɔ? (Ʒeremi 29:​4-7, 10)

⁹ Nyi yí atɛnŋ akpedo mì nu yí mìagbetrɔ atɔ jijɔ kpɔkpɔɔ? Mìatɛnŋ agbetrɔ atɔ jijɔ kpɔkpɔ nɔ mìwanɔ enu le dredrenu yí enu jenɔŋ nɔ mì. Xexe lɔ ɖo susu ci yí nyi mɔ enuwo pleŋ ɖo ayikɔ nɔ mì nywiɖe gbɔxwe mìakpɔ jijɔ. Vɔ nyɔ cɛ denyi nyɔnɔnwi o. Le kpɔwɛ mɛ, Yehowa nu nɔ Ʒuifu ciwo yí le hwashigbe mɛ le Babiloni mɔ wo le xɔgbe do wowo nɔnɔmɛ lɔ ji. Woɖo awa ci ji wokpe yí ado ji le cukaɖa ciwo mɛ wototoɔ le mɛbuwo ju lɔ mɛ mɛ. (Hlɛn Ʒeremi 29:​4-7, 10.) Nukplamu ci yí le mɛ nɔ mìɔ? Je agbla yí axɔgbe do ao nɔnɔmɛ lɔ ji keŋ adonɔ akpe do enunywi ciwo yí jɔjɔ le ao gbe mɛ ji. Ðo ŋwi mɔ Yehowa akpedo eo nu le nɔnɔmɛ lɔ mɛ. (Eha. 63:7; 146:5) Effie ci yí je afɔku yí kplibɔ nu mɔ: “Yehowa, anyi xomu koɖo anyi hamɛ mɛ tɔwo kpedo ŋnu sugbɔ yí gbenɔ godu nɔŋ. Eyi taɖo ŋkpɔɛ mɔ nɔ ŋna ta saɔ, anyi enu dejeŋ nɔŋ o. Ŋji mɔ madasɛ nɔ Yehowa koɖo anyi xlɔwo mɔ kpekpedonu sugbɔ ciwo yí wonaŋ jeŋ nɔŋ sugbɔ.”

10. Nyi yí taɖo mìatɛnŋ akpɔkɔ jijɔ nɔ mìdokɔ go cukaɖawo can ɔ?

¹⁰ Nɔ enumaɖoŋdonu ɖe jɔ do mì ji, mìwo xomu ji alo enuwo deyikɔ nɔ mì le agbe mɛ shigbe lé mìji do nɛ can ɔ, mìatɛnŋ akpɔtɔ akpɔkpɔ jijɔ.b (Eha. 126:5) Nyi yí taɖoɔ? Ðo denyi lé enuwo le do nɔ mì yí dɔnɔ yí mìkpɔnɔ jijɔ o. Maria ci yí nyi emɔɖetɔ ɖeka nu mɔ: “Nɔ ètokɔ cukaɖawo mɛ gan yí kpɔtɔ yí kpɔkɔ jijɔɔ, dedasɛ mɔ dèle vevi sekɔ o. Ewaɖeɔ, édasɛ mɔ dèŋlɔbe Yehowa gbeɖuwo o. Mìwo Da akpedo mì nu yí aglɔn ta nɔ mìwo jijɔ.” Ðo ŋwi mɔ, nɔ cukaɖa ciwo mɛ ètokɔ gbɛ gbɔnnu ɖeeɖe can ɔ, wodani tɛgbɛɛ o. Dajinjin o, Yehowa avaɖe enu ciwo pleŋ yí donɔ vevisese nɔ mì swi.

11. Lé apotru Pɔlu kpɔwɛ do ŋsɛn eo doɔ?

¹¹ Nɔ mìvatɔ kpɔkpɔɛ mɔ mìwo cukaɖawo dasɛ mɔ mìwo nu degbekpekɔ nɔ Yehowa ɖe, nyi yí atɛnŋ ajɔɔ? Nɔ enyi mɔ mìbu tamɛ kpɔ so Yehowa sɛntɔ egbejinɔtɔ ciwo yí to cukaɖawo mɛ doŋkɔ nɔ mì nuɔ, akpedo mì nu. Mìasɔ Apotru Pɔlu kpɔwɛ. Yesu ŋtɔ yí sɔɛ nɔ anu nyɔnɔnwi lɔ “nɔ jukɔnwo, efyɔwo koɖo Izraɛliviwo.” (Edɔ. 9:​15, nwt) Emɔ ɖeka enyi yí hun ni! Vɔ Pɔlu to cukaɖa sugbɔ mɛ le yi gbe mɛ. (2 Kor. 11:​23-27) Ci ewa nɔ Pɔlu mɔ cukaɖa lɔwo degbevɔvɔ hannɛ ɖe, ecɛ dasɛ mɔ Pɔlu nu degbekpekpeɛ nɔ Yehowa yɔa? Oo ahan yɔ nɛ go! Vɔ ci edo jiɔ, edasɛ mɔ Yehowa cu shi ni. (Rɔm. 5:​3-5) Ecɛyɛɔ, bù tamɛ kpɔ so ao nɔnɔmɛ lɔ nu. Ci èle ao cukaɖa lɔwo pleŋ mɛ tokɔ can ɔ, èdokɔ ji le egbejinɔnɔ mɛ. Eyi taɖo eo can àtɛnŋ akando ji mɔ ao nu jekɔŋ nɔ Yehowa.

12. Nɔ mìkpɔkpɔ emɔ nɔ ŋɖewo yí wodeva mɛ ɖe, lé atɛnŋ afi mìwo jijɔkpɔkpɔ doɔ?

¹² Flafinɔ amɛvetɔ: Emɔkpɔkpɔ ciwo yí devamɛ o. (Elo. 13:12) Enujeŋnamɛ koɖo lɔnlɔn ci mìɖo nɔ Yehowa acucu mì yí mìaɖui mɔ mìaɖo tajinuwo le yi sɛnsɛn mɛ. Éle ahan gan, nɔ tajinu ciwo mìɖo lɔwo dewa ɖeka koɖo mìwo nɔnɔmɛwoɔ, átɛnŋ ana mìagbɔjɔ. (Elo. 17:22) Nɔvinyɔnu ɖeka ci yí tɔ mɔ Holly yí nyi emɔɖetɔ nu mɔ: “Ŋji mɔ nayi Fyɔɖuxu Ŋɛnywidratɔwo Suklu yí avayi wa edɔ le ejugodu alo awa edɔ le Ramapo xɔcucudɔ mɛ. Vɔ anyi nɔnɔmɛ lɔwo trɔ yí ŋdegbesun ji yí ɖo tajinu ŋtɔ́wo gbɔ o. Eyi ŋgbɔjɔ. Nɔ edrɔ ŋɖe mɔ yeawa gan yí desun ji yí wɛɔ, edɔ yí woxanɔ le amɛɖeki mɛ.” Éwanɔ ahan nɔ amɛ sugbɔ.

13. Nɔ nɔnɔmɛ ciwo mɛ mìle dɔ yí mìdatɛnŋ awa sugbɔ ɖe, tajinu ŋtɔŋtɔ ɖewo ciwo mìatɛnŋ aɖo nɔ mìwoɖekiɔ?

¹³ Nyi yí atɛnŋ akpedo mì nu mìagbetrɔ atɔ jijɔ kpɔkpɔɔ? Ðo ŋwi mɔ, Yehowa debiɔkɔ enu sugbɔ so mì shi o; dekpɔkpɔ emɔ mɔ mìwo le wa enu wu ci ji mìkpe o. Ahanke denyi edɔ sugbɔ ciwo ji mìsun yí wanɔ le yi sɛnsɛn mɛ yí adɔ yí mìaɖo kpɛnkpɛnmɛ le ŋmɛ ni o. Yehowa ji so mì shi mɔ mìwo le jeshi sɛnxu nɔ mìwoɖekiwo yí anɔ gbeji nɔ ye. (Mishe 6:8; 1 Kor. 4:2) Enu ci mìnyi le xomɛ xɛni sɔwu enu ci ji mìsun yí wanɔ. Yehowa nya fini mìawa nu asɔ sɛn, vɔ mìwo trɔgbɔ jinɔ mɔ mìawa enu wu ahan. Átɛnŋ akpa mìa? Oo! Eyi taɖo nɔ ao nɔnɔmɛwo dɔ yí dàsɛnŋ awa sugbɔ le Yehowa sɛnsɛn mɛɔ, tekpɔ asɔnɔ susu ɖo enu ciwo yí àtɛnŋ awa ji. Átɛnŋ ana ekpla jajɛwo alo akpedo amɛshinshinwo nua? Átɛnŋ aɖui mɔ yeado ŋsɛn mɛɖe ŋmɛŋmɛ, to telefonu ji alo aŋwlɛ enu ɖaɖɛa? Ao nu akpe nɔ Yehowa nɔc ékpɔ mɔ èwawa ci ji èkpe yí acu shi nɔ eo yí akpedo eo nu natrɔ akpɔ jijɔ. Le nɔ susu mɛ nɔ eo mɔ, dajinjin o, emɔ sugbɔ ahun nɔ eo le Yehowa xexe yoyu lɔ mɛ yí àwa edɔ vovovo ciwo nu deɖoŋ do o ni keke asɔyi mavɔmavɔ! Holly ci nu mìxo nuxo so vayi vanu mɔ: “Ŋnɔ nyinɔnɔ yí bunɔ tamɛ kpɔ so nyɛɖeki nu mɔ, ‘agbe mavɔ le ŋkɔ nɔŋ.’ Toto Yehowa kpekpedonu mɛɔ, natɛnŋ aɖo anyi tajinuwo pleŋ gbɔ keke asɔyi mavɔmavɔ.”

14. Nubu ci yí atɛnŋ agbefi mìwo jijɔkpɔkpɔɔ?

¹⁴ Flafinɔ amɛtɔntɔ: Jijɔdodo nɔ amɛɖeki. Mɛɖewo zannɔ jugbajahadoxuwo koɖo susu mɔ, eyɛ yí adɔ yí yewoakpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ. Ŋciwo wowa wo vivinɔ nɔ wowoɖekɛ. Mɛbuwo gbekpɔɛni mɔ nɔ yewowa enu ci yí jɔnɔ eji nɔ yewo, xwle enuwo yí agbeɖisa yi fiɖekpokpui ci yí dronɔ yewoɔ, ádɔ yí yewoakpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ. Dedɔn mɔ woakpɔ jijɔ so enu ŋtɔ́wo nu o. Yehowa wa mì do emɔ ɖeka ci yí adɔ yí enu nyakpɔkpɔwo ajɔnɔ ji nɔ mì ji. Amɛ sugbɔ jenɔ agbla mɔ yewoado jijɔ nɔ yewoɖekiwo. Vɔ wovakpɔɛni le yiyimɛ mɔ yewodekpɔkpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ o. Eva ci yí nyi emɔɖetɔ nu mɔ: “Nɔ èji mɔ yeado jijɔ nɔ yeɖeki le agbe mɛɔ, enu dasunnɔ eo gbeɖe o.” Nɔ mìsɔ susu ɖo jijɔdodo nɔ amɛɖeki ɖekɛ jiɔ, adɔ yí mìaci ŋshishi mɛ yí agbɔjɔ.

15. Nyi mìatɛnŋ akpla so Efyɔ Salomɔ gbɔɔ?

¹⁵ Mìatɛnŋ akpla nu so enu ci yí jɔ do Efyɔ Salomɔ ji yí akpɔ enubaɖa ci yí tonɔ so jijɔdodo nɔ ameɖeki mɛ. Étekpɔ mɔ yeakpɔ jijɔ to enu ciwo yí dro yiɖekɛ wawa ji. Enu lɔwo yí nyi: Ase vivi nɔ ŋɖuɖu nywiwo, asenɔ miziki dojijɔnɔamɛwo koɖo enunywi ciwo pleŋ eho atɛnŋ axwle dru le yi hwenu. Vɔ éwa nu cɛwo pleŋ gan, wodejemɛ ni o. Énu mɔ: “Enukpɔkpɔ desunnɔ ŋkuvi o, yí enyɔ ci eto senɔ deɖɔɛni gbeɖe o.” (Ŋun. 1:8; 2:​1-11, nwt) Susu ci yí xexe lɔ ɖo do enu ci yí ado jijɔ ŋtɔŋtɔ nɔ amɛ nu yí nyi kpɔ mɔ nɔ mɛɖe vlɛ yí wa eho ɖɛ kpoŋ ɔ, yɛavo. Vɔ ŋsu yí wokan, enu cɛwo datɛnŋ adɔ yí woakpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ kpɔ gbeɖe o.

16. Lé enunana mɛbuwo atɛnŋ adɔ yí mìagbetrɔ atɔ jijɔ kpɔkpɔɔ? (Kpɔ foto lɔwo hɛnnɛ.)

¹⁶ Nyi yí atɛnŋ akpedo mì nu mìagbetrɔ atɔ jijɔ kpɔkpɔɔ? Yesu kpla mì mɔ “Jijɔkpɔkpɔ le enunana mɛ sɔwu enuxɔxɔ.” (Edɔ. 20:​35, nwt) Hamɛmɛshinshin ɖeka ci yí tɔ mɔ Alekos nu mɔ: “Ŋsɔ susu sɔ ɖo enu kleŋkleŋwo wawa nɔ mɛbuwo ji. Ci ŋkpekpeɛdo mɛbuwo nu dojiɔ, édɔ yí ŋdegbevasɔsɔ susu do nyɛɖeki ji o yí ŋvakpɔkɔ jijɔ doji.” Nyi àtɛnŋ awa nɔ mɛbuwoɔ? Nɔ mɛɖe le cukaɖa ɖe mɛɔ, je agbla yí ado ŋsɛn yi. Taŋfuin dàtɛnŋ asun ji yí akpɔ yi cukaɖa lɔwo gbɔ o, vɔ àtɛnŋ afa akɔn ni nɔ èse vevi do nu yí ɖokɔ eto yi yí gbeɖonɔ ŋwi ni mɔ yɛ le dro yi gbanwo do Yehowa ji. (Eha. 55:22; 68:19) Èhɛn agbekpedo nu nɔ akando ji mɔ Yehowa degbe eye ɖɛ o. (Eha. 37:28; Ezai 59:1) Àtɛnŋ agbewa enuŋtɔŋtɔ ɖe asɔ kpedo nu. Le kpɔwɛ mɛ, àɖa ŋɖuɖu ni alo àɖyi sa koɖi. Nɔ èyɔɛ yí mìwo koɖo yɛ yi kunuɖegbeɔ, ádo ŋsɛn yi. Lɔn nɔ Yehowa azan eo yí asɔ do ŋsɛn mɛbuwo. Nɔ mìsɔ susu ɖo mɛbuwo ji sɔwu mìwoŋtɔwoɔ, mìakpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ!—Elo. 11:25.

17. Nɔ mìji mɔ mìakpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ ɖe, nyi mìɖo awaɔ? (Eha. 43:4)

¹⁷ Mìatɛnŋ akpɔ jijɔ ŋtɔŋtɔ nɔ mìkpɔtɔ yí te gogo mìwo Da ci yí le jeŋkwi mɛ. Bibla na kankandoji mì mɔ Yehowa “donɔ jijɔ sugbɔ” nɔ mì. (Hlɛn Ehajiji Wema 43:4.) Eyi taɖo, nɔ mìdokɔ go enuɖekpokpui le agbe mɛ can ɔ, mìatɛnŋ avoŋ le mìwoɖekiwo mɛ. Mína nɔ mìakpɔtɔ asɔ mìwo susuwo ɖo Yehowa ji, eyi gbɔ yí mìwo jijɔkpɔkpɔ ŋtɔŋtɔ sonɔ!—Eha. 144:15.