«Јӱрӱмис ле ижибис» деп иштиҥ тетрадиниҥ источниктери
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
ЈААН ИЗӰ АЙ 3—9
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | ЕЗДРА 4—6
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w93-U 15/6 32, абз. 3—5
Сен Агару Бичикке бӱдер бедиҥ?
Мӧҥӱн акча эмдиги Турцияныҥ тӱштӱк-кӱнчыгыш јанындагы Тарсус деген калада эдилген. Ол акча Персиядагы бир областьла башкарып турган Мазэус деп кижиниҥ ӧйинде, б. э. озо 4-чи чакта эдилген. Акчада ол кижи «Евфрат сууныҥ ары јанындагы» областьтыҥ башкараачызы болгон деп бичилген. Бу сӧстӧр биске незиле јилбилӱ?
Мыныҥ јилбилӱ немези — сен Агару Бичигиҥде мындый ла сӧстӧр кычырарыҥ. Ездра 5:6—6:13-те Персияныҥ Дарий кааны ла Таттена́й деп башкараачыныҥ куучындашканы бичилген. Ондо олор иудейлердиҥ Иерусалимдеги ӧргӧӧни орныктырары керегинде куучындашкылаган. Ездра Кудайдыҥ јасагын кӧчӱрип бичиир ус кижи болгон, оныҥ учун ол ӱзе чын ла чике бичип салган деп алаҥзыбай јадыс. Ездра 5:6-да ла 6:13-те ол Таттена́йды ‘Евфрат сууныҥ ары јанындагы областьтыҥ башкараачызы’ деп айдат.
Ездра бу сӧстӧрди б. э. озо 460 јыл киреде бичиген, а ол акча 100 кире јыл ӧткӧн кийнинде эдилген. Кем де сананар болор, јебрен ӧйдӧ јаҥда отурган кижиниҥ јамызы бичилгени ол андый ла учурлу эмес деп. Је Агару Бичикте бичилген мындый оок-теек те немелерге бӱтсеҥ, Агару Бичикте бичилген ӧскӧ дӧ немелерге бӱткениҥ тыҥыыр.
ЈААН ИЗӰ АЙ 10—16
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | ЕЗДРА 7, 8
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w06-U 15/1 19, абз. 10
Ездра деп бичиктиҥ јилбилӱ шӱӱлтелери
7:28—8:20 — Нениҥ учун кезик иудейлер Ездрала кожо Иерусалимдӧӧн кайра барарга кӱӱнзебеген? Иудейлердиҥ баштапкы бӧлӱги олјоноҥ чыгып, тӧрӧл јерине јанып келгенинеҥ 60 јыл кире ӧдӱп те калган болзо, Иерусалимниҥ кезик јерлеринде эмдигенче улус јатпай турган болгон. Иерусалимге кайра јанары олорго јаҥы јӱрӱм баштаарын ла кӧп уур-кӱчтерге туштаарын темдектеген. Вавилондо кезик иудейлер јакшы јаткан, а Иерусалимде андый неме јок болгон. Анайда ок јол-јорык та јеткерлӱ болгон. Кайра јанарга шӱӱп алган улуска Иеговага тыҥ бӱдери, ару бажырыш болзын деп албаданары ла јалтанбас болоры керек болгон. Керек дезе Ездрага да Иегованыҥ болужы керек болгон. Бӱткенин тыҥыдып, ол ӧскӧ улустыҥ кӱӱнин кӧдӱрген, мынаҥ улам 1500 биле кожо барарга јӧпсинген, а бу 6000 кире кижи болгон болор. Кийнинде Ездра олорго 38 левит ле 220 нефинейлер кожулзын деп албаданган.
ЈААН ИЗӰ АЙ 17—23
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | ЕЗДРА 9, 10
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w06-U 15/1 20, абз. 2
Ездра деп бичиктиҥ јилбилӱ шӱӱлтелери
10:3, 44 — Нениҥ учун эр улус ӱйлерин балдарыла кожо јандырган? Балдар артып калган болзо, энелери ойто балдарындӧӧн кайра једип келер эди. Анайда ок кичинек балдар энези јок јӱрӱп болбос.
ЈААН ИЗӰ АЙ 24—30
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | НЕЕМИЯ 1, 2
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w86-U 15/7 10, абз. 8, 9
Чын бажырыштыҥ јеҥӱзи
Неемия Иерусалимниҥ стенелери јемирилип калганын угала, ол керегинде јаантайын мӱргӱп туратан болгон (1:4, 6). Неемияда Артаксерксле Иерусалимниҥ стенелерин орныктырар кӱӱни керегинде куучындажып ийетен арга боло берерде, ол ойто ло кыскарта мӱргӱп ийеле, куучындап берет. Иерусалимниҥ стенелерин орныктыратан јакаруны ол Иегованыҥ каруузы деп кӧргӧн.
Ӱредӱ: Неемия Иегованаҥ башкарту сурап, јаантайын ого баштанатан. Биске јаан учурлу јӧп чыгарарга, «јаантайын мӱргип» турар керек ле Иегованыҥ башкартулары аайынча эдер керек (Римдегилерге 12:12).
ЈААН ИЗӰ АЙ 31 — КУРАН АЙ 6
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | НЕЕМИЯ 3, 4
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w06-U 1/2 9, абз. 1
Неемия деп бичиктиҥ јилбилӱ шӱӱлтелери
4:17, 18 — Стенени орныктырган улус јаҥыс колло иштенген деп сӧстӧрди канайып оҥдоор? Уур немелер апарып турган улуска бу кӱч эмес болгон. Апарып јаткан немелерин олор бажына эмезе јардына салып, бир колыла тудатан, а ӧскӧ колыла «јуулажатан јепсел туткан». Тудаачыларга эки колло иштенер керек болгон, оныҥ учун «кажы ла тудаачы... курында кылышту болгон». Олор ӧштӱлер табарып келзе, јуулажарга белен болгон.
КУРАН АЙ 7—13
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | НЕЕМИЯ 5—7
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w07-U 1/7 30, абз. 15
«Јаманды јакшыла јеҥ»
15 Ӱчинчизинде, Неемияныҥ ӧштӱлери садынчак Шемаия ажыра оны Кудайдыҥ јасагын бузып ийзин деп албадандылар. Шемаия Неемияга айткан: «Кудайдыҥ туразына барак, ӧргӧӧгӧ кирип, эжиктерди кийнистеҥ бӧктӧп салак, нениҥ учун дезе сени ӧлтӱрерге улус келер». Шемаия, Неемияны улус ӧлтӱрерге турган, оныҥ учун јӱрӱмин аргадаарга ого ӧргӧӧгӧ јажынар керек деп бӱдӱмјилеерге албаданган. Је Неемия абыс болбогон. Ӧргӧӧгӧ кирип јажынган болзо, ол кинчек эдер эди. Јӱрӱмин аргадаарга ол Кудайдыҥ јасагын бузар беди? Неемия Шемаияга каруу берди: «Мендий кижиде тирӱ артарга болуп, ӧргӧӧгӧ кирер аргазы бар ба? Јок барбазым». Неемия бу чакпыга канайып тӱшпеген? Ол билген, Шемаия Израиль албатынаҥ болгон до болзо, оны Кудай ийбеген деп. Чындык судурчы Кудайдыҥ јасагын бузатан јӧп бербес эди. Мынайып Неемия база ла катап калју ӧштӱлерине јеҥдиртпеген. Удабай ла, бежен эки кӱнге стенелер тудулып калган (Неемия 6:10—15; Тоолор 1:51; 18:7).
КУРАН АЙ 14—20
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | НЕЕМИЯ 8, 9
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
it-U «Арамейский язык», «Классификация» деген бӧлӱк, абз. 4
Арамей тил
Иудейлер Вавилондогы олјоноҥ јанып келген кийнинде бир эмеш ӧй ӧдӧрдӧ, Ездра абыс Иерусалимде јуулышкан албатыга Кудайдыҥ јасагын кычырган, а левиттер кычырган немени јартаган. Неемия 8:8-те айдылып јат: «Олор чындык Кудайдыҥ јасагын кычырып, учурын јартаган. Анайып олор албатыга Кудайдыҥ јасагын оҥдоорго болушкан». «Јартаган» деп кӧчӱрилген еврей сӧс, еврей тилге бичилген текстти арамей тилге кӧчӱрип куучындаганын кӧргӱскен болор. Еврей албаты бу тилди олјодо ӱренип алган болордоҥ айабас. Кандый да болзо, бу сӧс кычырылган немени јартаарын кӧргӱзет. Иудейлер еврей тилди оҥдоп то турган болзо, олорго кычырган немениҥ учурын оҥдоорго, јартаар керек болгон.
КУРАН АЙ 21—27
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | НЕЕМИЯ 10, 11
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
w06-U 1/2 11, абз. 1
Неемия деп бичиктиҥ јилбилӱ шӱӱлтелери
10:34 — Нениҥ учун Израиль албаты Кудайдыҥ туразына одын экелер учурлу болгон? Бу керегинде Моисейдиҥ јасагында неде айдылбаган. Је тайылгаларды ӧртӧӧргӧ кӧп одын керек болотон. Кайра келген улустыҥ тоозында, ӧргӧӧдӧ иштеп турган Израиль албатынаҥ эмес кулдардыҥ — нефинейлердиҥ, тоозы ас болгон. Оныҥ учун олор одын экелип турарга, шеребей таштап туратан.
КУРАН АЙ 28 — СЫГЫН АЙ 3
КУДАЙДЫҤ СӦЗИНДЕГИ ЭРЈИНЕЛЕР | НЕЕМИЯ 12, 13
Кӧгӱс кӱмӱштер бедирейдис
it-U «Музыка», «Вокальная музыка» деген бӧлӱк, абз. 2
Кӱӱ
Ӧргӧӧдӧ кожоҥдоорына јаан ајару эдилген болгон. Бу Агару Бичикте кожоҥчылар кӧп катап айдылып калганынаҥ, анайда ок олор ижине бастыра бойын берзин деп, левиттердиҥ «ӧскӧ молјуларынаҥ јайымдалган[ынаҥ]» кӧрӱнет (1Лт 9:33). Вавилонныҥ олјозынаҥ јанып келген кийнинде, олор анайып ла мындый аҥылу иш эткен бӧлӱк болуп артканы, кайра келген улустыҥ тоозын тоологон тушта аҥылу эдип бичилгенинеҥ кӧрӱнет (Езд 2:40, 41). Персияныҥ Артаксеркс (Долгорукий) кааны олорды ла ӧскӧ аҥылу бӧлӱктерди калан тӧлӧӧринеҥ јайымдайтан јакару чыгарган (Езд 7:24). Кийнинде кожоҥчыларды кажы ла кӱнге керектӱ не-немеле јеткилдейтен каанныҥ јакарузы чыккан. Бу јакаруны Артаксеркс чыгарган да болзо, ол Ездранаҥ башталган болор (Не 11:23; Езд 7:18—26). Ӱстинде айдылганыла болзо, Агару Бичик кожоҥчыларды, олор левиттердиҥ тоозына кирип те турган болзо, нениҥ учун аҥылап турганы јарт болот (Не 7:1; 13:10).