Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 2-8
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ICHICHILI 7-9
“Jioba Igbana Ogbogbo Ene, Ebi Kpekọtbe Ifuk Otu Ifuk”
(Ichichili 7:9) Mgbọ eya orakabe, mkpọkpọ, mè imun̄ ogbogbo ene eyi kpebekọt ifuk otu ifuk ekekebe me isi ogboon̄ ubọọn̄ ya, mè isi Gwun̄ Arọọn̄ ya. Ema enan̄a me otutuuk ido geelek, mè etete ebi ife geelek, mè otu usem geelek, mè ere geelek òkup me otutuuk linyọn̄ keyi. Ema otutuuk ene etap ujọn̄ọ ofọnti okuket, mè ikaan̄ nlak me ubọk.
it-1 997 ¶1
Ogbogbo Ene
Eyi isan̄a idodo ge isibi: Ire “ogbogbo ene” cha ere ebi ibekaan̄ unyan̄a mè iluk ibia me isi ijọn̄ yi, ire ike owa ke ema esa ‘ikeke me isi ogboon̄ ubọọn̄ ya, mè isi Gwun̄ Arọọn̄ ya’? (Ichi 7:9) Usini mgbọ, Baibul isitumu ibe ke ene ‘ikekeke’ me isi ofifi ene, ikitumu ibe ke ene ya ikaan̄ nnwọn-isi ogwu ikekebe me isi, mè iyaka ire ogwu ikekebe me isi ibọkọ ọmọ itap. (Itọn̄ 1:5; 5:5; Urọk 22:29, AT; Luk 1:19) Ibot ikpa gweregwen me ikpa Ichichili itumu ibe ke ‘otutuuk ebi ubọọn̄ ìkup me linyọn̄, mè ebi ibot mkpulu geelek, mè ebi ibot akọn̄ geelek, mè ebi ìbọbọọn̄ ubọọn̄, mè ebi isi ile, mè otutuuk ebi usun̄, mè ebi kpere ebi usun̄’ elilibi isi ilet inan̄a ‘me chieen̄ ogwu òkweek irek me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ ya, inyi unaan̄-ejit eyi Gwun̄ Arọọn̄ ya ikare ema lek! Mije, uga usen unaan̄-ejit kiban̄ îra ire. Kpunu ene geege òbokọt ikeke ida!’ (Ichi 6:15-17; Kpọ si Luk 21:36.) Ikup kubọk “ogbogbo ene” chi ire ebi enyan̄abe isibi me mgbọ unaan̄-ejit ya, ebi ikọkọt ‘ikeke,’ orere, ebi ikakaan̄ nnwọn-isi Awaji mè Gwun̄ Arọọn̄ ya.
(Ichichili 7:14) Nnenifọọk ọmọ ibe, “Ogwu nte, owu gaalek oriọọn̄.” Ogwu ugane ya onenitumu inyi emi ibe, “Ife chi ìre ebi ìjeje itibi ikpele ufialek ya, mè ikeke inye. Ema mîgwọk ofọnti kiban̄ me emen eje Gwun̄ Arọọn̄ ya, inyi ikitana okuket.
it-2 1127 ¶4
Ikpele Ufialek
Me mkpọ oraraka akọp acha ita eyi efiatbe Jeruselem iraka, ogwu ikwaan̄ Jọn ire ogwu etumube inyi ofolek ogbogbo urum ene inan̄a me otutuuk ido, mè etete ebi ife geelek, mè ere geelek ibe: “Ife chi ìre ebi ìjeje itibi ikpele ufialek ya, mè ikeke inye.” (Ichi 7:13, 14) Eyi irebe ibe ke ogbogbo ene chi mikọt ije “itibi ikpele ufialek ya,” isibi ibe ke ema minwọnọ ufialek ya. Inu okup me ikpa Ikwaan̄ 7:9, 10 okibieen̄ eyi inye, ere ya ibe: “Awaji okekeke melek kè Josefu mè inyan̄a ọmọ isibi me otutuuk uyọrọlek kan̄.” Awaji ikakpọkpọ itap ubọk inyi Josefu ufuna ikọt ime otutuuk uyọrọlek ichichinibe, ire, inyan̄a ọmọ itibi ufialek cha.
(Ichichili 7:15-17) Îre mije keyi ke ema ekup me isi ogboon̄ ubọọn̄ Awaji, mè ikisi ikwaan̄ inyi ọmọ me uwu kan̄ eririeen̄ mè ikarek. Ogwu òkweek irek me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ ya môkpulu ema itap me isi kan̄, mè ichit ema, inyi inu geege ikasisaak ema. 16 Uraafiọọn̄ geege ìkpoyaka itaka ema, ebek ìkpoyaka irak ema ofifi. Ura ìkpoyaka itaka ema, uyok ìkpoyaka iwọp ema. 17 Mije, Gwun̄ Arọọn̄ ya ogwu òkup me eden̄ ogboon̄ ubọọn̄ ya môkikpukpo ema kubọk ogwu òkpukpo arọọn̄ okikpukpo arọọn̄ kan̄. Môsa ema ije isi ere ogbuuruk eyi mun̄ ugwem okupbe. Awaji môtuku si otutuuk mun̄ ito geelek isan̄a ema me chieen̄.”
it-1 996-997
Ogbogbo Ene
Irọriọọn̄ Ema. Mkpọ okup me ikpa Ichichili ibot 7 mè ofifi ofifi ere si obotap ubọk inyi eji eriọọn̄ ebi “ogbogbo ene” chi erebe. Ikpa Ichichili 7:15-17 itumu ibe ke Awaji “môkpulu ema itap me isi kan̄, mè ichit ema,” “môsa ema ije isi ere ogbuuruk eyi mun̄ ugwem okupbe,” “Awaji môtuku si otutuuk mun̄ ito geelek isan̄a ema me chieen̄.” Me ikpa Ichichili 21:2-4, eji mimun̄ chieen̄ usem yaage: “Ere iluluk eyi Awaji ìkup me etete ebilene,” “ọmọ môtuku ema mun̄ ito geelek isan̄a me chieen̄,” “mkpa ìkpoyaka ikup.” Ikare ebi ikup me emen inyọn̄, ere ‘Ayaya Jeruselem okinan̄a isibi inu’ ke ere yi okitumu ikọ ibak, ire ebilene ebi ikup me linyọn̄ yi.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ichichili 7:1) Mgbọ eya orakabe, mmumun̄ ebi osat Awaji ini ekekebe me agan̄ ini eyi linyọn̄ keyi, mè ikikput efet òkinan̄a me agan̄ ini cha ikiwut igwook me linyọn̄, inyi efet geege ikayaka ìwut me inyọn̄ ijọn̄, mè okwaan̄, mè inyọn̄ ibot uti geege.
re 115 ¶4
Ichichit Ijeren Eyi Awaji
4 Ikpolọlọ ibe ke ebi osat ini chi ekeke ichit chieen̄ urum ebi osat ini, ebi Jioba osabe itet isisibi oyerebet ikaan̄ mege ire mgbọ kan̄ mokembe. Ebi osat cha esijuuk efet eyi unaan̄-ejit Awaji ya itele ibe ìwut me agan̄ ini eyi linyọn̄, mfiat efet ya oborọ momin enenen. Ibokup kubọk efet onan̄a me agan̄ ini eyi linyọn̄, eyi Jioba osabe iyiyala ebi ido Elam, ikpukpuku ema igwook mè ijijaka ema, ire, momin igak eya. (Jerimaya 49:36-38) Ibore efet egwijo onyenye enenen, ibofafiat mkpọ igak “efet ogbolodom” eyi Jioba osabe ifiat ebi Amọn. (Emọs 1:13-15) Kpunu agọọk geege me lek ntitiin̄ kè Setan obokọt ikeke me usen unaan̄-ejit kè Jioba, mgbọ ibojeen̄ ibe ke ire ọmọ okaan̄ unen ikpukpulu ire mgbọ geelek.—Okwa Itọn̄ 83:15, 18; Asaya 29:5, 6.
(Ichichili 9:11) Ogwu ubọọn̄ òkikpulu ema ìre ogwu osat òkikpọ chieen̄ me lek udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya. Erieen̄ kan̄ eyi usem Iburu ìre Abadọn, sà eyi usem Giris ore Apoliọn. (Abadọn mè Apoliọn ìsibi “ogwu òfiat inu.”)
it-1 12
Abadọn
Ekene ore—Abadọn, ogwu osat òkikpọ chieen̄ me lek udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya?
Ikpa Ichichili 9:11, ibe ke erieen̄ “ogwu osat òkikpọ chieen̄ me lek udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya” ire “Abadọn.” Erieen̄ ya me Girik ire Apoliọn, eyi osisibi “Ogwu òfiat inu.” Me mkpọ oboso efit acha iba oraraka, ebi ene mitap efuuk ikijeen̄ ibe ke ebi ere Baibul ya ogwenbe erieen̄ cha ire Emperor Vespasian, Muhammad, melek Napoleon, ekimun̄ ogwu osat ya kubọk “ogwu eyi Setan.” Ire, taba iman̄ ibe ke ikpa Ichichili 20:1-3 ikpa “ogwu osat òkikpọ chieen̄ me lek udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya” kubọk ogwu onan̄a me emen inyọn̄, okekeke ichit chieen̄ Awaji, kpan̄asi irebe “ogwu eyi Setan,” ọmọ ibọp Setan mè itọp ọmọ itap me udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya. Me ikpakpa mkpọ ofolek ikpa Ichichili 9:11, Baibul ekigwen The Interpreter’s Bible itumu ibe: “Abadọn ikare ogwu osat kè Setan, ire eyi Awaji, ikisi ikwaan̄ ifafiat igọọk me lek ntọ-ubọk Awaji.”
Me agan̄ esabe Iburu ige eji ekpabe mkpọ ofolek, ikpọk mbum ibe ke ʼavad·dohnʹ ire inu yaage me lek Sheol mè mkpa. Me ikpa Ichichili 1:18, Jisọs itumu ibe: “Emi òwa me ugwem mege ire mgbọ ikakaan̄ge itata! Mkpa mè ama ekwukwu [‘Udọn̄ Ufuun̄’] ìkup emi me ubọk. Otutuuk atafi isotu kiban̄ ìkup emi me ubọk.” Ikpa Luk 8:31 ijeen̄ unye Jisọs okaan̄be me lek udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya. Sa me itutumu ibe ke Jisọs ikana akpalek mè eje ikike “inyi ọmọ ikwu mkpa, mè isa me mkpa kan̄ ijijaka Yọk, ogwu okakaan̄ unye eyi mkpa,” ikpa Ebi Iburu 2:14 ikijeen̄ ibe ke Jisọs ikaan̄ unye ifafiat, eyi ogọbọ unye ifafiat Setan si. Ikpa Ichichili 19:11-16 ikpa ọmọ kubọk ogwu Awaji ogobobe ibe ire Ogwu Okifiat mè iyaka ire Ogwu Okikpan̄.—Kpọ si APOLLYON.
Ifufuk Baibul
(Ichichili 7:1-12) Mgbọ eya orakabe, mmumun̄ ebi osat Awaji ini ekekebe me agan̄ ini eyi linyọn̄ keyi, mè ikikput efet òkinan̄a me agan̄ ini cha ikiwut igwook me linyọn̄, inyi efet geege ikayaka ìwut me inyọn̄ ijọn̄, mè okwaan̄, mè inyọn̄ ibot uti geege. 2 Nnenimun̄ si ofifi ogwu osat ge okinan̄a me agan̄ mbum-ura inu, mè ikaan̄ inu ekisa itap iman̄ òriọọn̄ eyi Awaji òkup me ugwem, me ubọk. Ogwu osat yi onenitaan̄ ukpo ikitumu inyi ebi osat ini kechilọ, ebi Awaji onyibe unye ibe ejijaka ijọn̄ mè okwaan̄, ibe, 3 “Ikajijaka-nu ijọn̄ mè okwaan̄, mè uti geege, inyi eji edasi etap iman̄ òriọọn̄ me inyọn̄ okwut isi ebi ikwaan̄ Awaji kiji.” 4 Nneninọ ebakbe otu ifuk ebi etapbe iman̄ òriọọn̄ Awaji me inyọn̄ isi. Otu ifuk kiban̄ ìre efit mè akọp obop ene ini mè obop ini. Ema enan̄a me otutuuk otoko geelek òkup me Ijeren, otoko ge, akọp mè obop ene iba: 5 Me otoko kè Juda, akọp mè obop ene iba ke etap iman̄ òriọọn̄ me inyọn̄ isi, me otoko kè Ruben, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Gadi, akọp mè obop ene iba, 6 me otoko kè Ase, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Nafitali, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Manasi, akọp mè obop ene iba, 7 me otoko kè Simiọn, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Libai, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Isaka, akọp mè obop ene iba, 8 me otoko kè Jebulọn, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Josefu, akọp mè obop ene iba, me otoko kè Benjamin, akọp mè obop ene iba. 9 Mgbọ eya orakabe, mkpọkpọ, mè imun̄ ogbogbo ene eyi kpebekọt ifuk otu ifuk ekekebe me isi ogboon̄ ubọọn̄ ya, mè isi Gwun̄ Arọọn̄ ya. Ema enan̄a me otutuuk ido geelek, mè etete ebi ife geelek, mè otu usem geelek, mè ere geelek òkup me otutuuk linyọn̄ keyi. Ema otutuuk ene etap ujọn̄ọ ofọnti okuket, mè ikaan̄ nlak me ubọk, 10 mè ikitaan̄ ukpo idimi okwa ibe, “Unyan̄a geelek ìkinan̄a me ubọk Awaji kiji ogwu òkweek irek me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ ya, mè inan̄a si me ubọk Gwun̄ Arọọn̄ ya!” 11 Otutuuk ebi osat Awaji ekekeke ikat ikana ogboon̄ ubọọn̄ ya, mè ebi ugane cha, mè inu ini òkup me ugwem cha, mè igele igwook me ijọn̄ me isi ogboon̄ ubọọn̄ ya, mè ikana isi ikwuun̄, mè ikitọbọ ebum inyi Awaji, 12 mè ikitumu ibe, “Ikup ikeya! Otutuuk itọn̄, mè umin, mè uja, mè iriọọn̄-inu, mè otutuuk itọtọn̄ geelek, mè ulibi, mè unye eyi mkpulu, mè unye-lek ikup inyi Awaji kiji ire mgbọ geelek mgbọ geelek. Ikup ikeya!”
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 9-15
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ICHICHILI 10-12
“Mikpan̄ Ebi Ata-ikọ Iba, Ire Ema Mijomo Me Mkpa”
(Ichichili 11:3) Mâria ebi ata-ikọ n̄a iba isibi. Ema mêtap ofọnti ufieejit, mè inilook etip eyi Awaji obop usen ge mè efit iba mè akọp gweregwen.”
w14 11/15 30
Idodo Ebi Ene Edobe
Ebi owa ere ebi ata-ikọ iba chi echakbe otu me lek me ikpa Ichichili ibot 11?
◼ Ikpa Ichichili 11:3 ikpa mkpọ ofolek ebi ata-ikọ iba, ebi ibelook etip obop usen ge mè efit iba mè akọp gweregwen. Ofifi ere me ibot yaage itumu ibe ke anam ukpook ya motim “etim me lek kiban̄, mè itim igak ema, mè ikpan̄ ema.” Ire, “egwe ita mè okpọkọ” isiraka, ema mejomo inu me ugwem, eyi oboke ebi ene chieen̄ enenen.—Ichi 11:7, 11.
Ebi owa ere ebi ata-ikọ iba chi? Mkpọ ekpabe igbaalek me ikpa Ichichili ibot 11 motap ubọk inyi eji ekọt eriọọn̄ ife chi. Adasi, ere ya igwen ema “uti olifu iba” mè “ngugọọn̄ mkpukan̄ iba.” (Ichi 11:4) Eyi ikikeek eji ngugọọn̄ mkpukan̄ mè uti olifu iba ekpabe mkpọ ofolek me nriran Jekaraya. Baibul ibe ke uti olifu iba cha ekeke ichit chieen̄ “ene iba etọkọbe aran̄ me ibot,” orere, Jerubaben Ogwu Ibot Mkpulu mè Josuwa Ogwu Òban Awaji, “ebi ikisi ikwaan̄ inyi Ogwukaan̄ otutuuk linyọn̄.” (Jek 4:1-3, 14) Òso iba, ebi ata-ikọ iba chi mirọ inu ukechieen̄, mbet lek echi Mosis mè Ilaija erọbe.—Kpọ si ikpa Ichichili 11:5, 6, Otu Ifuk 16:1-7, 28-35 melek Ebi Ubọọn̄ Eyi Adasi 17:1; 18:41-45.
Ire ebi owa ke ikpa Ichichili ibot 11 mè ikpa Jekaraya ibot 4 ekitumu ikọ ofolek? Me ere cha, ekitumu ikọ ofolek ebi Awaji okenbe aran̄, ebi ikwekweek me isi me mgbọ ntọ mkpọ oyọyọt. Omọrọ, igọọk me lek inu okup me ikpa Ichichili ibot 11, ebi ekenbe aran̄, ebi ikwekweek me isi mgbọ Ama Ubọon̄ Awaji obenebe ikikpulu me emen inyọn̄ me 1914 mitap “ofọnti ufieejit” isa ilook etip iso acha ita mè okpọkọ.
Mgbọ ema esabe ofonti ufieejit ilook etip isan̄a, ikup kubọk ema ekwukwu mije etapbe ema me mkpọn, ema kpekup ifiin̄ me mkpọn ya, ikpibet lek egwe ita mè okpọkọ. Me chieen̄ ebi ochicha ebi eyi Awaji, ikup kubọk echichit ikwaan̄ kiban̄, eya ibele ema ejit enenen.—Ichi 11:8-10.
Ire, ike ebenbe me nriran ya, ebi ata-ikọ iba cha miyaka inu me ugwem mgbọ egwe ita mè okpọkọ ya orakabe. Ikare gaalek ibe ke misan̄a ebi ekenbe aran̄ cha me mkpọn, ire, Awaji igobo mè inyi ebi igbegbe utoon̄-ejit okpọkpọ ikwaan̄ inan̄a me ubọk Okaan̄ kiban̄, Jisọs Karais. Ema migọọk me lek ebi egobobe me 1919 ibe ekesi ikwaan̄ kubọk “ogwu usun̄ ya ogwu òrọriọọn̄ inu, mè igbe utoon̄-ejit,” ogwu obokpọ chieen̄ me lek ufiak emen ekwukwu ebi eyi Awaji me ota mgbọ yi.—Mat 24:45-47; Ichi 11:11, 12.
Ikpa Ichichili 11:1, 2 ikikpa inu yi ifolek mgbọ ebeniwọlọ uwu mbuban eyi emen ekwukwu ikpọ. Ikpa Malakai ibot 3 ichak otu si me lek mbet iwọwọlọ ikpọ uwu mbuban eyi emen ekwukwu yaage, eyi ntuku-ntana obogọọk. (Mal. 3:1-4) Ikwaan̄ iwọwọlọ ikpọ mè isusun̄ me utana ya ire imọnọ ujọn̄ọ mgbọ okukup? Ibene me 1914 ire aya otu acha 1919. Mgbọ yi igọbọ obop usen 1,260 (akọp onyan̄ ini mè iba) melek egwe ita mè okpọkọ okweek me irek ogugo, eyi echakbe otu me lek me ikpa Ichichili ibot 11.
Eji mibele ejit ibe ke Jioba ineen̄ ikwaan̄ ntuku-ntana eyi emen ekwukwu yi isasa ituku ebi eyi kan̄ itana inyi erọ ata ikwaan̄! (Taitọs 2:14) Igbaalek si, eji minwọọn̄ akpat ukot ebi ekenbe aran̄ igbegbe utoon̄-ejit ejeen̄be me ijeje me isi ikwaan̄ me mgbọ ntọ mkpọ ya mè isa me ikeya ire ebi ata-ikọ iba me irek ogugo.
(Ichichili 11:7) Mgbọ ema isi itumu ikọ Awaji ema ekitumu isan̄a, anam ukpook ge ònan̄a me emen udọn̄ kpunube okputut ya isibi mônitim etim me lek kiban̄, mè itim igak ema, mè ikpan̄ ema.
(Ichichili 11:11) Mgbọ egwe ita mè okpọkọ cha orakabe, Awaji onenifuuk efuuk ugwem itap me emen nkwukwu ebi nriran iba cha. Ema enanan̄a ikeke, mè ikeke me ukot kiban̄. Uga ukpook otetet otutuuk ebi ìmumun̄ ema.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ichichili 10:9, 10) Njeje isi lek ogwu osat ya, mè ibe inyi emi sọntiik ikpa ya. Ibebe emi, “Bọkọ, mè taka men. Môjat me emen owot kwun̄, ire, me otu kwun̄, ìboninin̄i kubọk aran̄ akwọọk.” 10 Mbọbọkọ sọntiik ikpa ya me ubọk ogwu osat ya, mè itaka imen, ininin̄i emi me otu kubọk aran̄ akwọọk. Ire, mgbọ mmenbe ire owot, igwugwu ikom, mè ijat emi me emen owot kubọk olulut.
it-2 880-881
Ikpa Ekakat
Isasa Irọ Inu Me Irek Ogugo. Me Baibul, ogbogbo ere omaan̄ eyi esabe “ikpa ekakat” irọ inu me irek ogugo. Ijikien mè Jekaraya mimun̄ ikpa ekakat egebe mkpọ me lek me agan̄ iba. Eyi irebe ibe ke ekimalek ige mkpọ me agan̄ ge, igege mkpọ me agan̄ iba ikijeen̄ ubọk etip oyerebet okup me emen kan̄ olobobe mè ikup ufiak ire. (Ijik 2:9–3:3; Zec 5:1-4) Me ilaak ọkpọchieen̄ okup me ikpa Ichichili, ogwu okup me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ itet ikpa ekakat esabe agba igọm ichit irek jaaba me ubọk ulom kan̄, ikachieek ibe eriọọn̄ mkpọ egebe me lek mege ire mgbọ Gwun̄ Arọọn̄ Awaji ochilibe ema. (Ichi 5:1, 12; 6:1, 12-14) Me ilaak ọkpọchieen̄ ya si, minyi Jọn ikpa ekakat ge mè inyi ọmọ ida ibe itaka ikpa ya. Ininin̄i me otu kè Jọn, ire, ijat me owot kan̄. Eyi irebe ibe ke kpechit ikpa ekakat ya, isibi ibe ke ire mkpọ ebekọt igobo itet. Irọriọọn̄ inu okup me emen ikpa ya ‘itop’ Jọn me lek, ire, inu okup me emen ikpa ya, eyi etumube inyi ọmọ ibe iben me nriran ijajat. (Ichi 10:1-11) Ijikien si ichichini inu okup ikeya, mgbọ enyibe ọmọ ikpa ekakat eyi egebe “okwa ito, mè ufieejit, mè ubọnọlek” ibe itaka.—Ijik 2:10.
(Ichichili 12:1-5) Nnenimun̄ ikpele inu ijejeen̄ ge òkup uyeke uyeke osibibe ikeke me isinyọn̄. Mmun̄ ogwu enenwaan̄ ge otapbe ura kubọk ofọnti, mè isa onyan̄ ibene ukot, mè ikwuun̄ okpibot ubọọn̄, eyi òrere akọp mè ntoronyan̄ iba, me ibot. 2 Owot îmin me lek ogwu enenwaan̄ ya iso mgbọ ìboman gwun̄. Mgbọ uman okitet, ikekitaan̄ ukpo. 3 Ofifi inu òkup uyeke uyeke osisibi ikeke si me isinyọn̄. Eya ìre nga ijijinu ile ge òkaan̄ ukot mè ikaan̄ uwop, mè inin̄ ikup irio irio. Ijijinu ya ìkaan̄ ibot jaaba, mè akọp iko, melek okpibot ubọọn̄ jaaba me inyọn̄ ibot jaaba kan̄ cha. 4 Ijijinu yi osasa edim kan̄ igbaan̄ irek ge me etete irek ita me lek otutuuk ntoronyan̄ òkup me isinyọn̄ igwook me ijọn̄, mè inikeke me isi ogwu enenwaan̄ ya uman okitet, ikikpọ mgbọ ìboman gwun̄ ya ito, inyi ọmọ iben gwun̄ ya imen mgbọ yaage. 5 Ogwu enenwaan̄ ya oneniman gwun̄ enerieen̄, ogwu òbonikisa okuba okwukwut ikpulu otutuuk ido linyọn̄ keyi me unye. Mgbọ yaage îmanbe gwun̄ ya ito, esisik gwun̄ ya isan̄a me ere ya, mè isa isi lek Awaji, mè ogboon̄ ubọọn̄ kan̄.
it-2 187 ¶7-9
Unaan̄ Uman
Me ilaak ọkpọchieen̄ okup me ikpa Ichichili, Jọn̄ imun̄ ogwu enewaan̄ ge okitaan̄ ukpo “mgbọ uman okitet” ọmọ. Ogwu enenwaan̄ ya iman “gwun̄ enerieen, ogwu òbonikisa okuba okwukwut ikpulu otutuuk ido linyọn̄ keyi me unye.” Ikerere ibe ke ijijinu ya isa ikọkọt ikpan̄ gwun̄ ya, “esisik gwun̄ ya isan̄a me ere ya, mè isa isi lek Awaji, mè ogboon̄ ubọọn̄ kan̄.” (Ichi 12:1, 2, 4-6) Isisik gwun̄ ya isa isi lek Awaji ikijeen̄ ibe ke Awaji ibọkọ gwun̄ ya itap kubọk eyi kan̄, ikeya si ke ekisa aya gwun̄ emanbe isi lek ogwu ute inyi ibọkọ itap me ukot ikaan̄. (Kpọ si BIRTH.) “Ogwu enenwaan̄ ya” ire “nwa” Awaji, “Jeruselem eyi òkup me emen inyọn̄,” “uga” isa inyi Karais mè ebi ngwan̄ kan̄ me irek emen ekwukwu.—Gal 4:26; Iburu 2:11, 12, 17.
“Ogwu enenwaan̄” Awaji isoso ikup, omọrọ, ikare unaan̄ ikike ke ikaan̄ me mgbọ iboman gwun̄. “Ogwu enenwaan̄” ya ikaan̄ unaan̄ uman me irek ogugo, eyi isibi ibe ke ọmọ moriọọn̄ ibe ke mgbọ iboman gwun̄ iriaak; mokikpọ chieen̄ ibe ke ikpofiin mgbọ si.—Ichi 12:2.
Ekene ke “gwun̄ enerieen̄” ya obore? Ọmọ ire ogwu “òbonikisa okuba okwukwut ikpulu otutuuk ido linyọn̄ keyi me unye.” Nriran yi ke eben ofolek Ogwu Ubọọn̄ Ogwu Awaji Otọkọbe Aran̄ Me Ibot me ikpa Okwa Itọn̄ 2:6-9. Ire, Jọn imun̄ ilaak ọkpọchieen̄ yi owuwa acha eyi imaman, mkpa, mè njomo me mkpa Karais obọkọbe irek iraka. Eya orọ, ilaak ọkpọchieen̄ yi ibore imaman Ama Ubọọn̄ eyi Ayaya Inyọn̄ me ubọk Gwun̄ Awaji, Jisọs Karais, ogwu osisiki “ikweek irek me agan̄ ubọk ulom Awaji” mgbọ ijomobe me mkpa, ikikup ikpọ “mgbọ Awaji môrọbe inyi ebi ochicha kan̄ ekana inu ibene ukot enyi ọmọ.”—Iburu 10:12, 13; Itọn̄ 110:1; Ichi 12:10.
Ifufuk Baibul
(Ichichili 10:1-11) Mgbọ eya orakabe, nnenimun̄ ofifi ikpele ogwu osat ge okinan̄a me emen inyọn̄ isibi inu. Ofọnti îtapbe me lek ìre oduku inyọn̄, egop ubọọn̄ ogbagbaka ikana me agan̄ ibot kan̄, isi kan̄ okekitoon̄ kubọk ura, sà ukot iba kan̄ onibet lek alọm ukan̄ òkilomo ujọn̄ọ ujọn̄ọ kubọk atà uwu. 2 Ikpele ogwu osat ya îkaan̄ sọntiik ikpa ge, echilibe itele, me ubọk, mè ito ukot kan̄ agan̄ ulom me emen awaji, mè ito eyi agan̄ ujit me inyọn̄ ijọn̄. 3 Inenitaan̄ ukpo kubọk mgbọ egbe àtat okigbin. Mgbọ yaage, isinyọn̄ obọbọkọ otu, mè isook mgbọ jaaba. 4 Mgbọ isinyọn̄ osookbe mgbọ jaaba isan̄a, nnenibage ikọ isinyọn̄ ya otumube itap me ikpa. Ire, ida ge onanan̄a me emen inyọn̄ ikitumu inyi emi ibe, “Chit inu isinyọn̄ òsosook mgbọ jaaba ya otumube. Kage ìtap me ikpa, inyi ikakpọk mbum.” 5 Ogwu osat ya mmun̄be, òtoto ukot kan̄ ge me okwaan̄ mè ito ge me inyọn̄ ijọn̄, onenibene ubọk agan̄ ulom kan̄ ifo inyọn̄, 6 mè inyan̄a ibot me erieen̄ Awaji ogwu òkup me ugwem ire mgbọ ikakaan̄ge itata, ogwu òrorom isinyọn̄ mè otutuuk inu geelek òkup me emen kan̄, mè irom ijọn̄, mè otutuuk inu geelek òkup me emen kan̄, mè irom emen awaji, mè otutuuk inu geelek òkup me emen kan̄. Ìsa erieen̄ Awaji inyan̄a ibot ibe, “Kpebeyaka ifiat mgbọ ofifi. 7 Ogwu osat òso jaaba isiwut otita kan̄, mgbọ ya, Awaji môrọ otutuuk nlelet otitọt kan̄ iso, kubọk îlookbe ebi ikwaan̄ kan̄, ìrere ebi nriran ukot ikaan̄.” 8 Ida ge òkukup me emen inyọn̄ itumu ikọ inyi emi me adasi mgbọ ya, okpọkpọk initumu inyi emi ibe, “Je si bọkọ ikpa ya echilibe itele me ubọk ogwu osat ya òkeke me okwaan̄ mè inyọn̄ ijọn̄.” 9 Njeje isi lek ogwu osat ya, mè ibe inyi emi sọntiik ikpa ya. Ibebe emi, “Bọkọ, mè taka men. Môjat me emen owot kwun̄, ire, me otu kwun̄, ìboninin̄i kubọk aran̄ akwọọk.” 10 Mbọbọkọ sọntiik ikpa ya me ubọk ogwu osat ya, mè itaka imen, ininin̄i emi me otu kubọk aran̄ akwọọk. Ire, mgbọ mmenbe ire owot, igwugwu ikom, mè ijat emi me emen owot kubọk olulut. 11 Enenitumu inyi emi ibe, “Owu môkpọk iben nriran ofolek owuwa ido, mè ebi ofifi ife ìkup esese esese, mè ebi otu usem òkup esese esese, mè owuwa ebi ubọọn̄.”
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 16-22
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ICHICHILI 13-16
“Katet Ukpook Me Lek Anam Ukpook Chi”
(Ichichili 13:1, 2) Nnenimun̄ anam ukpook ge okinan̄a me emen mun̄ me emen awaji isibi. Anam ya ìkaan̄ ibot jaaba, mè akọp iko, mè ikwuun̄ akọp okpibot ubọọn̄ me inyọn̄ akọp iko kan̄ cha, mè ikaan̄ erieen̄ unyechieen̄ me lek ibot cha me ge me ge. 2 Anam ukpook mmun̄be ya ìbet lek egbe ntọọk ntọọk. Ire, ukot kan̄ ìkup kubọk ibo nriọk. Sà otu kan̄ onikup kubọk otu egbe àtat. Ijijinu ya onenikana unye kan̄, mè irek ubọọn̄ kan̄, melek ikpele unye eyi mkpulu kan̄, inyi anam ukpook ya.
w12 6/15 8 ¶6
Jioba Ore “Ogwu Òkikpọk Mbum Nlelet Udọk Udọk Inu Geelek”
6 Me ota adasi ukot, Jisọs, ogwu ejomobe me mkpa irọ inyi Jọn imun̄ ilaak ọkpọchieen̄ echi okup nke nke. (Ichi 1:1) Me emen ilaak ọkpọchieen̄ ge, Jọn imun̄ ijijinu okeke ichit chieen̄ Yọk okekebe me agba okwaan̄ ile. (Fuk Ichichili 13:1, 2.) Jọn imun̄ si anam ukpook onanan̄a me emen okwaan̄ ya mè ibọkọ unye me ubọk Yọk. Ogwu osat ge irọ inyi Jọn iriọọn̄ me mgburudun̄ mgbọ ibe ke ibot jaaba anam ukpook okup araran̄ ya okaan̄be, eyi orere inu ebotbe òbet lek anam ukpook okup me ikpa Ichichili 13:1, ikeke ichit chieen̄ “ubọọn̄ jaaba,” mè iyaka ire mkpulu jaaba. (Ichi 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Mgbọ Jọn ogebe inu yi, go me lek mkpulu cha mikpulu mè ikwaan̄ iraka, ge okup ikikpulu, ge keyilọ “ìkabene ìkpulu nu.” Keke ore ama ubọọn̄ chi, mè iyaka ire unye mkpulu chi? Kè eji ekpa ge ge me lek ibot anam ukpook ekpabe inu ofolek me ikpa Ichichili. Eji memun̄ si ubọk inu Danien ogebe obotap ubọk inyi eji eriọọn̄ mkpulu chi egbaalek, ikerere me owuwa acha sabum ema enibene ikikpulu.
(Ichichili 13:11) Mgbọ eya orakabe, nnenimun̄ ofifi anam ukpook okinan̄a me irak ijọn̄ itibi isibi, mè ikaan̄ iko iba me ibot kubọk gwun̄ arọọn̄. Ire, ìkitumu ikọ kubọk ijijinu òkaan̄ ukot ya.
(Ichichili 13:15) Mînyi ọmọ unye ibe itap efuuk me emen inu ya ebotbe inyi adasi anam ukpook ya, inyi ikifuuk efuuk, mè itumu ikọ. Mînyi ọmọ unye si ibe ikpan̄ otutuuk ebi geelek ìjijit itọtọbọ ebum inyi inu ebobot ya òbet lek adasi anam ukpook ya.
re 194 ¶26
Ikukup Ikeme Anam Ukpook Iba
26 Keke ke ire? Ire Anglo-American World Power—orere, òso ibot jaaba me lek anam ukpook eyi adasi ya, ire, ikaan̄ okpọkpọ ikwaan̄! Imọmọnọ ọmọ kubọk esese anam ukpook me emen ilaak ọkpọchieen̄ ya obotap ubọk inyi eji emun̄ ejaan̄ ubọk ibosa irọ inu kubọk ogwu okakaan̄ lek kan̄ me linyọn̄ yi. Anam ukpook okaan̄ iko iba ikeke ichit chieen̄ unye mkpulu iba okukup mgbọ yaage, ikaan̄ lek kiban̄, mè ikigbaan̄ inu irọ. Iko iba kan̄ okup kubọk “gwun̄ arọọn̄” ikijeen̄ ibe ke ibokirọrọ kubọk itọtọọk, inwọnwọn, mè ire mbet mkpulu eyi ogbe ibe otutuuk inyọn̄ yi ekegọọk. Ire, ikitumu ikọ kubọk “ijijinu òkaan̄ ukot” sa me isasa ukeme, ukpook mè afa irọ inu me ere geelek ekabọkọge mkpulu kan̄ itap. Ikakibieen̄ nsiki-ibot isa inyi Ama Ubọọn̄ Awaji me irak Gwun̄ Arọọn̄ ya inye, kpan̄asi ikeya, ire eyi Setan, ijijinu òkaan̄ ukot ya ke ikibieen̄ inye. Ikibieen icheche lek eyi ido mè ochicha ejit inye, eyi orere oniin̄ ge ekisa itọbọ ebum inyi adasi anam ukpook ya.
re 195 ¶30-31
Ikukup Ikeme Anam Ukpook Iba
30 Mfufuk inu orọrọ ikijeen̄ ibe ke inu ebotbe òbet lek adasi anam ukpook ya ire ntitiin̄ eyi Britain mè United States esan̄abe isibi, mè ikibieen̄ inye, eyi ewuukbe lek iriọọn̄ kubọk League of Nations. Me ikpa Ichichili ibot 17, mosibi me ofifi esese ogugo, orere, anam ukpook okup araran̄, eyi okup me ugwem mè ikaan̄ lek kan̄. Ntitiin̄ yi, eyi ogọbọ esese esese ido igbagbaan̄ ichọk ‘ekitumu ikọ’ sa me ikekiriak otu ibe ke ire ema gaalek ebekọt irọ inyi ebilene ekaan̄ esuuk mè utelelek. Ire, me atikọ, ido chi eyaka ikisa irek yi itumu ijo ikọ mè inye chieen̄ inyi ge ge. Itap ukpook ibe ke mosan̄a ido geelek mè iyaka ire ebi ife geelek ekachieekge isisiki ibot inyi ọmọ, mè iyaka ire isun̄ ema me irek eyi mkpa monwọnbe igak. Me atikọ, League of Nations ichubọk isan̄a ido echi ekachieekge iluluk igọọk ntọ ubọk kan̄. Me ibebene ikpele ujaralek ya, “iko” eyi inu ebotbe òbet lek adasi anam ukpook ya, eyi okup kubọk ebi akọn̄ mosi ikwaan̄ ifafiat okukup ufiak.—Ichichili 7:14; 17:8, 16.
31 Karake Akọn̄ Òso Iba Etimbe Me Otutuuk Linyọn̄, inu ebọtbe òbet lek adasi anam ukpook ya—eyi oyaka inire ntitiin̄ United Nations—ichubọk ikpan̄ ebi ene si me atikọ. Kubọk inu njeen̄, me 1950, ebi akọn̄ UN migọọk itim akọn̄ ebi South Korea etimbe ikeme ebi North Korea. Ebi akọn̄ UN melek ebi South Korea mikpan̄ mkpọ oboso 1,420, 000 me lek ebi North Korea mè ebi China. Ikeya si, bene me 1960 sa re 1964, ebi akọn̄ United Nations migọọk itim akọn̄ me Congo (Kinshasa). Ebi mkpulu linyọn̄ yi, melek ebi ibot ebi Catholic Paul VI mè John Paul II mikup inye ikitumu ibe ke inu ebotbe òbet lek adasi anam ukpook yi ore gaalek ikpọchieen̄ ebilene ekaan̄be isasa ikaan̄ esuuk. Ekitumu inye ibe ke ire ebilene kpechieek itọtọbọ ebum inyi inu ebotbe òbet lek adasi anam ukpook ya, ke mfiat monu inyi ema otutuuk. Sa me ikeya, me irek ogugo, ema ekikpan̄ otutuuk ebilene ijijit igọgọọk inu ebotbe òbet lek adasi anam ukpook ya mè itọbọ ebum inyi ọmọ.—Ikan Òso Mgbọ Iba 5:8, 9.
(Ichichili 13:16, 17) Ebi ijo erumun̄ cha enenititiin̄ otutuuk ebi ubọọn̄ cha me ere ge ekigwen Amagedọn me usem Iburu. 17 Ogwu osat òso jaaba onenikana unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ igwook me emen efet. Mgbọ yaage, ida ge ònan̄a me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ òkup me Uwu Mbuban ya otataan̄ ukpo itumu ibe, “Mîrọ isan̄a! Îta!”
w09 2/15 4 ¶2
Inu Ekpabe Ofolek Ikpa Ichichili—II
13:16, 17. Ikerere ibe ke eji mechichini uyọrọlek mgbọ eji ‘ekilep mè ikinyam mkpọ,’ eji ekachieek ibe anam ukpook ya ikitọ ikọ me ugwem kiji. Ire eji ichieek ibe etap ‘iman̄ òriọọn̄ eyi anam ukpook ya me ubọk kiji mè iyaka ire okwut isi kiji,’ isibi ibe ke eji ekinyi anam ukpook ya unye ntọ-ikọ me ugwem kiji.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ichichili 16:13, 14) Nnenimun̄ ijo erumun̄ ita ìkup kubọk àkwọọk enan̄abe isibi me otu ijijinu òkaan̄ ukot ya, mè otu anam ukpook ya, mè otu ogwu nriran ataak ya. 14 Ema ìre ijo erumun̄ kè Setan ebi ìkirọ inu ukechieen̄ òkup esese esese. Ijo erumun̄ ita chi enenisi ichichini melek otutuuk ebi ubọọn̄ me otutuuk linyọn̄, mè igwen ema ibe enetitiin̄ me ere ge, mè ebem lek ititim akọn̄ me ikpele usen ya, eyi Awaji Ogwu Òkaan̄ Unye Geelek ogobobe isun̄.
w09 2/15 4 ¶5
Inu Ekpabe Ofolek Ikpa Ichichili—II
16:13-16. “Ijo erumun̄ ita ìkup kubọk àkwọọk” chi ekeke ichit chieen̄ ataak ebi ijo erumun̄ ebesa ifiaan̄ ebi ubọọn̄ linyọn̄ inyi ekeke ekeme Jioba, kpan̄asi ebetet ukpook mgbọ megwookbe unaan̄-ejit Awaji inan̄a me emen okwa jaaba cha isibi.—Mat 24:42, 44.
(Ichichili 16:21) Ibot mgbọlọ okekinan̄a okpukpuk okpukpuk me isinyọn̄ ikirep igwook me lek ebilene. Okpukpuk mun̄ ewuuk cha ge îkilobo ikup kubọk ilile akpa uchi ge. Ebilene ebebene ikitiik Awaji, mije, uyọrọlek okpukpuk mun̄ ewuuk ya îtap ene ikpele ufialek me lek enenen.
w15 7/15 16 ¶9
“Mgbọ Ebefaka Enyi Isibi Îgbet”!
9 Mgbọ ya ikare mgbọ ebekilook “ata etip eyi mkpulu Awaji.” Mgbọ ya ira iraka. “Òta mgbọ” ira inu! (Mat 24:14) Kpolọlọ, ebi eyi Awaji melook etip oyerebet oyọyọt enenen. Eyi mokọt igọbọ ilolook ibe ke inyọn̄ ikpak kè Setan yi moninu me uyaka kan̄. Baibul isa etip yi itọt me lek ibot mgbọlọ mgbọ itumube ibe: “Ibot mgbọlọ okekinan̄a okpukpuk okpukpuk me isinyọn̄ ikirep igwook me lek ebilene. Okpukpuk mun̄ ewuuk cha ge îkilobo ikup kubọk ilile akpa uchi ge. Ebilene ebebene ikitiik Awaji, mije, uyọrọlek okpukpuk mun̄ ewuuk ya îtap ene ikpele ufialek me lek enenen.”—Ichi 16:21.
Ifufuk Baibul
(Ichichili 16:1-16) Mgbọ eya orakabe, nnọnọ ida ge ònan̄a me Uwu Mbuban ya okitaan̄ ukpo itumu inyi ebi osat jaaba cha ibe, “Ìben unaan̄-ejit Awaji òkup me emen okwa jaaba cha ìsi ìkana ìgwook me linyọn̄.” 2 Adasi ogwu osat oneniben unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ isi ikana igwook me inyọn̄ ijọn̄. Mgbọ yaage, inya akpọk isi ile òkiyok ene kubọk ada okpọkpọk ichit lek otutuuk ebi ìkakaan̄ iman̄ òriọọn̄ eyi anam ukpook ya, mè itọbọ ebum inyi inu ebotbe òbet lek kan̄ ya. 3 Ogwu osat òso iba onenikana unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ igwook me emen awaji. Mun̄ òkup me emen awaji okakana eje, kubọk eje ònan̄a me lek nkwukwu ene. Inu geelek òkaan̄ ugwem me lek me emen awaji okwakwaan̄ isan̄a kpai. 4 Ogwu osat òso ita onenikana unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ igwook me otutuuk okwaan̄, mè ibot odidim geelek. Mun̄ òkup me emen okwaan̄ mè odidim cha okakana eje. 5 Nnọnọ ogwu osat òkikpulu mun̄ geelek okitumu ibe, “Owu Awaji ogwu òkup me mbuban, ogwu òkukup karake akat, mè ikup si mgbọ keyi, otutuuk oyerebet chi ofieekbe ìre unen, ubọk owu ofieekbe si îtat. 6 Mije, ema mîfiat eje bọn kwun̄ mè ebi nriran kwun̄, owu oneninyi ema eje, inyi ema enwọ si. Ikeya ogbe ema.” 7 Nnọnọ ida ge ònan̄a me lek ntook ya okibọkọ otu ibe, “Iin̄, Okumugwem Awaji Ogwu Òkaan̄ Unye Geelek, oyerebet kwun̄ ìre atikọ, mè unen.” 8 Ogwu osat òso ini onenikana unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ igwook me lek ura. Inyinyi ura unye inyi iyok kubọk ukan̄, mè ikiwọp ebi ene. 9 Uyok ura owọwọp ebi ene inyiaan̄ akpa. Ire, ema ejijit inwenwene ejit, mè ijit si inyinyi Awaji umin, mè ikigbo erieen̄ Awaji, ogwu òkakaan̄ unye itọtọ ikọ inyi uyọrọlek chi geelek. 10 Ogwu osat òso go onenikana unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ igwook me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ anam ukpook ya. Mgbọ yaage, uga udun okakana ichit otutuuk ama ubọọn̄ kan̄ bùk. Ebi ene ekekiloon̄ alọm kiban̄ mije ujaralek cha, 11 mè ikitiik Awaji òkup me inyọn̄, mije ufiak melek inya kiban̄. Ire, kpechieek si igwugwu ikom itele ijo ugwem kiban̄ cha. 12 Ogwu osat òso gweregwen onenikana unaan̄-ejit òkup me emen okwa eyi kan̄ igwook me okwaan̄ ile Yuferetis. Mun̄ òkup me emen okwaan̄ ya ochachat isan̄a kpai, inyi ebi ubọọn̄ ìnan̄a me agan̄ mbum-ura emun̄ oniin̄ eje esaba. 13 Nnenimun̄ ijo erumun̄ ita ìkup kubọk àkwọọk enan̄abe isibi me otu ijijinu òkaan̄ ukot ya, mè otu anam ukpook ya, mè otu ogwu nriran ataak ya. 14 Ema ìre ijo erumun̄ kè Setan ebi ìkirọ inu ukechieen̄ òkup esese esese. Ijo erumun̄ ita chi enenisi ichichini melek otutuuk ebi ubọọn̄ me otutuuk linyọn̄, mè igwen ema ibe enetitiin̄ me ere ge, mè ebem lek ititim akọn̄ me ikpele usen ya, eyi Awaji Ogwu Òkaan̄ Unye Geelek ogobobe isun̄. 15 “Ìkpọ, m̀banu mgbọ enyi ekakpọge chieen̄, kubọk ogwu inọ! Uga ubelejit okup inyi ene geelek òkup me ọkpọchieen̄, mè ikigbala ubọk isun̄ ofọnti kan̄, inyi ọmọ ikaje njak, mè ìrie esip.” 16 Ebi ijo erumun̄ cha enenititiin̄ otutuuk ebi ubọọn̄ cha me ere ge ekigwen Amagedọn me usem Iburu.
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 23-29
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ICHICHILI 17-19
“Akọn̄ Awaji Obosa Itap Uyaka me lek Otutuuk Akọn̄”
(Ichichili 19:11) Nnenimun̄ emen inyọn̄ ochilibe ibook, mè imun̄ si inyinya okuket ge. Erieen̄ ogwu òkilibi me inyọn̄ inyinya ya ìre Ogwu Ògbe Utoon̄ Ejit, mè ire si Atikọ. Ọmọ ìkisa me ata irọrọ isibi oyerebet, mè ikitim akọn̄ me unen.
(Ichichili 19:14-16) Otutuuk urum akọn̄ emen inyọn̄ egbugbuku ikigọọk ọmọ me udun̄. Ema otutuuk ekilibi me inyọn̄ inyinya okuket kiban̄, mè itap ofọnti okuket òtatana, mè itoon̄ chieen̄. 15 Oge akọn̄ ge òrereke owọwọọk isibi me otu kan̄. Îre oge akọn̄ ya ke ìbosa itim akọn̄ ikpan̄ ido geelek, mè isa okuba okwukwut ikpulu ema.a Îre ọmọ obochimi mun̄ isibi me lek mfut gerep me ere ekichimi mun̄ gerep, isasa ijeen̄ ikpele unaan̄-ejit Awaji Ogwu Òkaan̄ Unye Geelek. 16 Mîge erieen̄ me lek ofọnti kan̄ melek owut-ukot kan̄. Erieen̄ ya ìre, UBỌỌN̄ EBI UBỌỌN̄, MÈ ÒKAAN̄ EBIKAAN̄-ENE.
w08 4/1 8 ¶3-4
Amagedọn—Akọn̄ Awaji Obosa Itap Uyaka me lek Otutuuk Akọn̄
Ebi ata ubọk irọrọ kpebekọt ikaan̄ esuuk mè utelelek ire ebi ikpak ekikpulu. (Urọk 29:2; Ogwu Etip 8:9) Me atikọ, eji kpebekọt iche ijo inu ebi ene ekebirọ isan̄a me lek ebi ikirọ ijo inu ya. Eya orọ, inyi esuuk obobabia mè unen oyerebet ekup —ebesasan̄a ebi mkpikpak. Solomọn ige ibe: “Mêsa ebi ikpak inwene ibot ebi ata irọrọ.”—Urọk 21:18.
Eyi irebe ibe ke Awaji ore Ogwu Ibot Oyerebet, eji mikaan̄ utoon̄-ejit ibe ke me irek geelek, oyerebet ebefieek inyi ebi ikpak ibore unen oyerebet. Ebereyam ido ibe: “Ìre owu ogwu ibot oyerebet otutuuk linyọn̄ môfat itele unen oyerebet, mè isi ifieek nlilọ oyerebet ni?” Ufọọk otu idodo ya ike Ebereyam okween̄be ire ke Jioba ikirọrọ mkpọ itat mgbọ geelek! (Ibebene 18:25) Igbaalek si, Baibul ikpa inyi eji ibe ke ifafiat ebi mkpikpak ikakibele Jioba ejit; ikire ota osusut mè ire ema kpechieek inwenwene.—Ijikien 18:32; Pita Eyi Òso Iba 3:9.
it-1 1146 ¶1
Inyinya
Me ilaak ọkpọchieen̄ okup me irek ogugo Jọn omun̄be, Jisọs me irek ujamgbugbo kan̄ ikikọp inyinya okuket ge melek ebi akọn̄ ikwekweek me inyọn̄ inyinya okuket ge ge si. Mikpa inyi Jọn ibe ke ilaak ọkpọchieen̄ ya ikeke ichit chieen̄ akọn̄ eyi Karais obosa ata ubọk irọrọ mè unen oyerebet isa itim ikeme otutuuk ebi ochicha Awaji kan̄ mè Nte kan̄, orere, Jioba. (Ichi 19:11, 14) Sabum mgbọ keyi, miwuuk lek ijeen̄ ogọt esese esese ebi ikikọp inyinya mè ikọkọp kiban̄, eyi okeke ichit chieen̄ inu Karais oborọ kubọk ogwu ubọọn̄ mè ufialek echi obogọọk.—Ichi 6:2-8.
(Ichichili 19:19, 20) Nnenimun̄ anam ukpook ya, mè otutuuk ebi ubọọn̄ linyọn̄, melek urum ebi akọn̄ kiban̄ etitiin̄be me ere ge ibenitim akọn̄ me lek ogwu òkup me inyọn̄ inyinya ya, mè ebi urum akọn̄ kan̄. 20 Ire, etetet anam ukpook ya me agam, ọmọ melek ogwu nriran ataak ya òrọrọ esese inu òkup uyeke uyeke cha isa ikisi ikwaan̄ inyi ọmọ. Ogwu nriran ataak ya ìsa inu ukechieen̄ chi ifiaan̄ usini ene, inyi echieek ibe ege iman̄ òriọọn̄ eyi anam ukpook ya me lek kiban̄, mè echieek si itọtọbọ ebum inyi inu ebotbe inyi anam ukpook ya. Ebebeen̄ anam ukpook ya, mè ogwu nriran ataak ya, me ògat ugwem, itọọn̄ igwook me emen udọn̄ ukan̄ biridọni.
re 286 ¶24
Ogwu Orere Ogwu Akọn̄ Mè Ogwu Ubọọn̄ Si Itim Ikpan̄ Me Amagedọn
24 Anam ukpook okaan̄ ibot jaaba mè akọp iko, eyi onan̄a me emen okwaan̄ isibi, eyi okeke ichit chieen̄ ntitiin̄ Setan okisa ikpulu inyọn̄ yi, ire eyi mefiatbe melek ogwu nriran ataak ya, orere, òso unye mkpulu jaaba me otutuuk linyọn̄. (Ichichili 13:1, 11-13; 16:13) “Me ògat ugwem,” mè iyaka ire mgbọ ema egbaan̄be ikup ikikeke ikeme ebi eyi Awaji me isi ijọn̄, ke ebetọọn̄ ema “igwook me emen udọn̄ ukan̄ biridọni.” Ukan̄ yi ire ukan̄ ikike ni? In̄-in̄, ikare, ike anam ukpook ya mè ogwu nriran ataak ya ekarege anam ikike. Kpan̄asi ikeya, ikeke ichit chieen̄ ota mfiat, irek kpekọtbe igwu ikom isibi me emen. Ire irek ya si ke ebetap mkpa, Hedis, melek Yọk mgburudun̄ mgbọ. (Ichichili 20:10, 14) Me atikọ, ikare ukan̄ eyi ebi mkpikpak ebekup me emen ikibọkọ ukwook ire mgbọ ikakaan̄ge itata, eyi irebe ibe ke Jioba ichacha nkeek ofolek mbet inu okup ikeya.—Jerimaya 19:5; 32:35; Jọn Eyi Adasi 4:8, 16.
(Ichichili 19:21) Esasa oge akọn̄ òwọwọọk isibi me otu ogwu òkup me inyọn̄ inyinya ya ikpan̄ otutuuk ebi akọn̄ melek kiban̄ cha isan̄a kpai. Otutuuk unọn òwulu me inyọn̄ otataka ufuk ijot owot.
re 286 ¶25
Ogwu Orere Ogwu Akọn̄ Mè Ogwu Ubọọn̄ Si Itim Ikpan̄ Me Amagedọn
25 Mesa “oge akọn̄ òwọwọọk isibi me otu ogwu òkup me inyọn̄ inyinya ya ikpan̄ otutuuk ebi” ofifi ife irere okpọkọ ge me lek ijo inyọn̄ yi, ebi kpekọtbe inwene, ikerere ibe ke kpechubọk itap lek me lek rumurumun̄ mkpulu. Jisọs motumu ibe ke igbe ibe ekpan̄ ema. Eyi irebe ibe ke kpechak otu me lek udọn̄ ukan̄ biridọni kubọk ere ebetap ema, ire mejomo ife chi me mkpa ni? Kpunu ere geege me Baibul otutumu ibe ke mejomo ebi geelek Ogwu Oyerebet Jioba obokpan̄ mgbọ ya. Ike Jisọs me lek kan̄ otumube, otutuuk ebi ekarege “arọọn̄” menin̄ “emen ukan̄ eyi òkisak ire mgbọ geelek, eyi esọkbe iban Yọk mè ebi osat kan̄” orere, ‘ota mfiat.’ (Matiyu 25:33, 41, 46) Eyi ore ota inu merọbe me “Usen Oyerebet Awaji. . .mgbọ ibokpan̄ ebi ekariọọn̄ge ọmọ.”—Pita Eyi Òso Iba 3:7; Nawum 1:2, 7-9; Malakai 4:1.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ichichili 17:8) Anam ukpook ya omun̄be îwuuk lek ikup me ugwem mgbọ òraraka, ire, mgbọ keyi ìkayaka ìkup me ugwem. Sọnja mgbọ, môkpọk inan̄a me udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya isibi inu, mè inan̄a isi ere mêkpan̄be ọmọ. Ebi geelek ìluk me linyọn̄, ebi ekagege erieen̄ kiban̄ me emen ikpa eyi ugwem karake sabum enirom linyọn̄, mgbọ ema mêmun̄be anam ukpook ya, môke ema chieen̄ enenen. Mije, anam ukpook ya îwuuk lek ikup me ugwem mgbọ òraraka, ìkakup me ugwem mgbọ keyi, ire, môyaka inu iniluk ugwem mgbọ òkup me isi.
re 247-248 ¶5-6
Mikpa Inu Ukechieen̄ Okup Nke Nke
5 “Anam ukpook ya. . .iwuuk lek ikup.” Iin̄, iwuuk lek ikup kubọk League of Nations bene me Okpa Onyan̄ 10, 1920 inyi isi, mè ikaan̄ 63 ido igọgọọk ọmọ igbaan̄ irọ mkpọ mgbọ ge mè iyaka ire ofifi mgbọ. Ire, Japan, Germany, mè Italy misan̄a lek kiban̄ isan̄a, misan̄a si ido owuwuuk lek ire Soviet Union me lek League ya. Me onyan̄ onaan̄ge me 1939, ogwu okisa me unye ikpulu ebi Nazi me Germany obene Akọn̄ Òso Iba Etimbe Me Otutuuk Linyọn̄. Eyi League of Nations ikakọtge isun̄ esuuk, ikpikup kubọk irọrọn̄ inin̄ emen udọn̄ ikakaan̄ge okputut, ere ikpokọtbe isi ikwaan̄ geege. Me 1942, ke iyaka ikana inu owuwuuk lek ikup. Ikare sabum mgbọ ya, mè iyaka ire mgbọ okup me isi—ire, ire mgbọ okukup ufiak ya—ke Jioba orọ inyi ebi eyi kan̄ eriọọn̄ mkpọ ilaak ọkpọchieen̄ ya osisibe! Ire igọọk me lek nriran ya, ke N. H. Knorr okọt itumu Me New World Theocratic Assembly ekaan̄be ibe ke anam ukpook ya “ìkakup me ugwem.” Inenido ibe “Ire League mobia me emen udọn̄ ya ni?” Isa inu ekpabe me ikpa Ichichili 17:8 ifọọk ibe: “Ido cha igbagbaan̄ ichọk mekpọk inan̄a ikeke.” Ikeya ke ichubọk irọ si —isasa irọ Usem nriran kè Jioba iso!
Isisibi Me Emen Udọn̄ Ikakaan̄ge Okputut Ya
6 Anam ukpook okup araran̄ ya inan̄a isibi me emen udọn̄ ya me atikọ. Me Onyan̄ Gweregwen 26, 1945, me orirọ ge erọbe me San Francisco, U.S.A, akọp ido go michieek ibọbọkọ itap Ikpa Ikan̄ Esabe Itọbọ Ọdọ ntitiin̄ United Nations. Esan̄a ntitiin̄ yi isibi “isasa ikisun̄ esuuk melek utelelek me otutuuk ido.” Owuwa inu ke League mè UN egbaan̄ ikaan̄. Ikpa ekigwen World Book Encyclopedia ibe: “Me usini irek, UN ibet lek si League of Nations, eyi esan̄abe isibi mgbọ Adasi Akọn̄ Etimbe Me Otutuuk Linyọn̄ orakabe. . .Owuwa ido isasan̄a UN isibi egọọk isan̄a si League isibi. Kubọk League, esan̄a UN isibi isasa itap ubọk isun̄ esuuk me etete esese esese ido. Ubọk eneen̄be okpan okpan agọọk me UN ikup si kubọk echi League.” Eya orọ, UN ichubọk ire anam ukpook araran̄ ya okpọkpọk inan̄a ikeke. Ido oboraka 190 UN okaan̄be iwa igak eyi League orere 63 gaalek; akpan ikwaan̄ ikaan̄be imin igak eyi League si.
(Ichichili 17:16, 17) Anam ukpook ya omun̄be, mè akọp iko cha mêcha ogwu òje oyet ya. Ema mêkpulu otutuuk inu îkaan̄be isan̄a, me itele ọmọ njak. Mêtaka ufuk kan̄, mè isa ukan̄ iwọp ọmọ itaka iriọk. 17 Awaji îtap me ejit akọp ebi ubọọn̄ cha ibe ere otu ge, mè enekana unye kiban̄ mè irek ubọọn̄ kiban̄ etap me ubọk anam ukpook ya, inyi ikikpulu mege ire mgbọ ikọ Awaji môrọbe iso. Sa me ikeyi ke Awaji orọ inyi akọp ebi ubọọn̄ chi erọ nkeek kan̄.
w12 6/15 18 ¶17
Jioba Ikpọk Mbum “Inu Obobọko Irek Sọnja Mgbọ”
17 Uwu uriaak ataak ikpobochep sọnja sọnja. Ogwu oje oyet ya mokup inye ikiweek ibebieen̄ ebi ubọọn̄ ibe erọ nkeek kan̄ mege Awaji mowopbe nkeek ge me ejit ebi ikikpulu. (Fuk Ichichili 17:16, 17.) Sọnja mgbọ, Jioba morọ me ebi mkpulu inyọn̄ kè Setan, eyi United Nations obokeke ichit chieen̄ etim ekeme uwu uriaak ataak. Ema mefiat ọmọ melek inu ubọọn̄ ikaan̄be. Me owuwa acha oraraka, kpemekekeek ibe ke mbet inu keyi mokọt ibọkọ irek. Chereyi, ogwu enenwaan̄ ojet oyet ya ikweek ikwaak-ikwaak me inyọn̄ udun̄ anam ukpook araran̄ ya. Irere ikeya, ikare sọnja sọnja ke iborọn̄ inan̄a me ere ikupbe ya. Iborọrọn̄ ugwat ugwat mè unye unye.—Ichi 18:7, 8, 15-19.
Ifufuk Baibul
(Ichichili 17:1-11) Ge me lek ebi osat jaaba, ebi ìkaan̄ okwa jaaba cha me ubọk onunu, mè initumu inyi emi ibe, “Na, mâjeen̄ owu osusut òkukup inyi ikpele ogwu òje oyet ya, òrere ama ile ya enamabe me agba owuwa okwaan̄. 2 Otutuuk ebi ubọọn̄ linyọn̄ mîrọ ugan-nwa melek kan̄ iso. Otutuuk ebi ìluk me linyọn̄ mîgọọk ọmọ ije oyet, isasa ema kubọk miin̄.” 3 Ekwukwu Awaji okakana ichit emi. Ogwu osat ya obeben emi isi iyik me emen èwê. Mmumun̄ ogwu enenwaan̄ ge osikibe ikweek irek me inyọn̄ anam ukpook ge òkup araran̄. Anam ukpook ya ìkaan̄ ibot jaaba, mè itibi akọp iko me ibot. Egege erieen̄ unyechieen̄ geelek òkitumu Awaji ifiat ijot lek anam ukpook ya. 4 Ogwu enenwaan̄ ya ìtap ofọnti araran̄, eyi alata araran̄ mè ewuuk unye otu ewe geelek, eyi ònan̄a me ijọn̄ mè eyi ònan̄a me okwaan̄, okimumen me lek, mè ikaan̄ ekpen̄ alata araran̄ me ubọk. Me emen ekpen̄ ya, mbuban inu geelek, mè bukubuku ugwem barabat geelek ìjojot. 5 Mîge uyeke uyeke erieen̄ nlelet ge me inyọn̄ okwut isi ogwu enenwaan̄ ya. Erieen̄ ya ìre, BABILỌN AMA ILE, NGA OTUTUUK EBI ÒJE OYET, MÈ NGA OTUTUUK IJO MBUBAN INU GEELEK ÒKUP ME LINYỌN̄. 6 Nnenimun̄ ibe ke eje ogbogbo bọn Awaji, ebi ìkekeke ata-ikọ inyi Jisọs, ebi ogwu enenwaan̄ ya okpan̄be, îsa ogwu enenwaan̄ ya kubọk miin̄. Mgbọ mmun̄be ogwu enenwaan̄ ya, îsisik emi ekwukwu enenen. 7 Ogwu osat ya onenido emi ibe, “Ìre keke orọ mè ogwu enenwaan̄ yi ike owu chieen̄? Mâkpa nlelet inu ofolek ogwu enenwaan̄ ya inyi owu, mè ikpa si inu ofolek anam ukpook ya eyi îsikibe ikweek me inyọn̄, eyi òkaan̄ ibot jaaba, mè itibi akọp iko me ibot, inyi owu. 8 Anam ukpook ya omun̄be îwuuk lek ikup me ugwem mgbọ òraraka, ire, mgbọ keyi ìkayaka ìkup me ugwem. Sọnja mgbọ, môkpọk inan̄a me udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya isibi inu, mè inan̄a isi ere mêkpan̄be ọmọ. Ebi geelek ìluk me linyọn̄, ebi ekagege erieen̄ kiban̄ me emen ikpa eyi ugwem karake sabum enirom linyọn̄, mgbọ ema mêmun̄be anam ukpook ya, môke ema chieen̄ enenen. Mije, anam ukpook ya îwuuk lek ikup me ugwem mgbọ òraraka, ìkakup me ugwem mgbọ keyi, ire, môyaka inu iniluk ugwem mgbọ òkup me isi. 9 “Îgbe ibe ene ikaan̄ ifuk-ibot òfo me lek inu yi. Ibot jaaba cha ìkeke inyi orioon̄ jaaba echi ogwu enenwaan̄ ya osikibe ikweek me inyọn̄. Ema ekeke si inyi ubọọn̄ jaaba. 10 Me etete kiban̄, ubọọn̄ go mîwuuk lek ikpulu, mè ikwaan̄ iraka. Ge ọmọ òwa òkikpulu mgbọ keyi. Ge keyilọ ìkabene ìkpulu nu. Ire, isibene ikpulu, môkup sọnja mgbọ gaalek. 11 Anam ukpook ya eyi òwuwuuk lek ikup me ugwem, ire, ìkayaka ìkup mgbọ keyi, anam keya ore òso ubọọn̄ jeeta. Ọmọ îwuuk lek ìre ubọọn̄ ge me etete adasi ebi ubọọn̄ jaaba cha. Ọmọ mônisi inyi ekpan̄ ọmọ.
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 30–OKPA ONYAN̄ 5
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ICHICHILI 20-22
“Ìkpọ, Emi Gwa Ǹkirom Ayaya Isinyọn̄ Mè Ayaya Linyọn̄”
(Ichichili 21:1) Nnenimun̄ ayaya isinyọn̄ mè ayaya linyọn̄. Adasi isinyọn̄ mè adasi linyọn̄ îchep, okwaan̄ ìkayaka ìkup.
re 301 ¶2
Ayaya Isinyọn mè Ayaya Isi Ijọn̄
2 Efit efit acha sabum usen kè Jọn, Jioba iwuuk lek itumu inyi Asaya ibe: “Ìkpọ, emi gwa ǹkirom ayaya isinyọn̄ mè ayaya linyọn̄. Kpebeyaka ikeek inu echi òraraka cha, inu cha si, ìkaboninin̄ si ene geege me ekiket.” (Asaya 65:17; 66:22) Adasi nrọ-nso nriran yi ire mgbọ ebi Ju igbegbe utoon̄-ejit enan̄abe me irek usun̄ me Babilọn ika me 537 B.C.E., ema ekukup iso akọp acha jaaba me irek usun̄ ya. Mgbọ ekabe, ema ekakana ebi etukube itana, orere, “ayaya linyọn̄” me irak ayaya mkpulu, orere, “ayaya isinyọn̄.” Ogwu ikwaan̄ Pita itọ ubọk ifolek ofifi nrọ-nso nriran ya sa me itutumu ibe: “Ire, eji ekikup ikpọ inu Awaji ochieekbe me use, òrere ayaya isinyọn̄, mè ayaya linyọn̄ ere ebi ata irọrọ ebeluk isun̄ ama kiban̄.” (Pita Eyi Òso Iba 3:13) Me ere yi, Jọn ikijeen̄ ibe ke nriran yi iborọrọ iso me usen Okaan̄-ene. “Adasi isinyọn̄ mè adasi linyọn̄,” orere, inyọn̄ kè Setan melek mkpulu linyọn̄ yi, eyi Setan mè ebi ijo ekwukwu kan̄ ekaan̄be mgbaan̄ me lek meraka isan̄a kpai. Ebi mkpikpak, ikikpaka ibot, ikup kubọk “okwaan̄” kpebeyaka ikup ofifi. Kpan̄asi ikeya, “ayaya isinyọn̄ mè ayaya linyọn̄” obokweek—orere, urum aya ife me irak ayaya mkpulu, orere, Ama Ubọọn̄ Awaji.—Kpọ si Ichichili 20:11.
(Ichichili 21:3, 4) Nnọnọ ida ge okitaan̄ ukpo me ere ogboon̄ ubọọn̄ ya okupbe ikitumu ibe, “Mgbọ keyi, ere iluluk eyi Awaji ìkup me etete ebilene. Awaji môluk melek kiban̄, ema mêre ebi kan̄. Awaji me lek kan̄ môkup melek kiban̄, mè ire Awaji kiban̄. 4 Ọmọ môtuku ema mun̄ ito geelek isan̄a me chieen̄. Mkpa ìkpoyaka ikup. Ufieejit, mè ito, mè unan geege ìkpoyaka ikup ofifi. Mije, ukot oka inu cha geelek îraka isan̄a kpai.”
w13 12/1 11 ¶2-4
“Ìkpọ, Emi Gwa Ǹkirom Ayaya Isinyọn̄ Mè Ayaya Linyọn̄”
“Ọmọ [Awaji] môtuku ema mun̄ ito geelek isan̄a me chieen̄.” (Ichichili 21:4) Ire mbet mun̄ ito okukup ke Awaji obotuku isan̄a me chieen̄ kiji? Ikare eyi ekito inan̄a me unwọọn̄ mè iyaka ire eyi okibem chieen̄ kiji. Use Awaji keyi ikitọ ubọk ifolek ito eji ekito inan̄a me lek ukwook mè ufialek eji ekebibọkọ. Ikare gaalek ibe ke Awaji motuku mun̄ ito kiji isan̄a; ibosasan̄a otutuuk inu geelek okirọ me eji eketo ito— orere, ukwook mè ufialek.
“Mkpa ìkpoyaka ikup.” (Ichichili 21:4) Me lek otutuuk inu okirọ inyi ebi ene eketo ito ufieejit, ire ikaan̄ eyi ogagak mkpa ni? Jioba monyan̄a eji isibi me ubọk mkpa. Kpa ubọk ni? Sa me isasan̄a inu keya eyi okichubọk isa mkpa inu: orere, ijo eji ebọkọbe me irot me ubọk Adam. (Ebi Rom 5:12) Inan̄a me lek ngwugwa mkpenwene kè Jisọs, Jioba morọ inyi ebilene eso ekup. Mgbọ ya, ‘mejijaka’ ota ochicha kiji, orere mkpa. (Ebi Kọrint Eyi Adasi 15:26) Ebi igbegbe utoon̄-ejit meyaka iniluk ugwem me oniin̄ Awaji oweekbe—me akpalek ososo ire mgbọ geelek.
“Unan geege ìkpoyaka ikup ofifi.” (Ichichili 21:4) Mbet lek unan okukup ore eyi kpoyakabe ikup ni? Otutuuk unan geelek ebilene ekikaan̄ inan̄a me lek ijo mè ekasoge kiji, eyi okirọ me ugwem iyọt enenen inyi efie efie ebi ene kpekọtbe ifuk otu ifuk.
(Ichichili 21:5) Ogwu òkwekweek irek me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ ya onenitumu inyi emi ibe, “Kpọ mânirọ inyi otutuuk inu ikana ayaya,” mè itumu si inyi emi ibe, “Ge ikọ chi tap me ikpa, mije, ikọ chi ìre ikọ ògbegbe ibe etoon̄ ejit me lek, mè ire si atikọ.”
w03 8/1 12 ¶14
Jioba, Awaji Ogwu Atikọ
14 Eji memọnọ inu Jioba otumube inyi eji me Usem kan̄ kubọk mkpọ okukup me uyọt. Ọmọ ire ogwu itumube ibe ke ọmọ ore, ọmọ si morọ inu itumube ibe ke ọmọ morọ. Eji mikaan̄ inu obobieen̄ eji ibe etoon̄ ejit me lek Awaji. Eji michieek me lek usem Jioba otumube ibe ke ọmọ ‘môsulu’ “ebi ekariọọn̄ge Awaji mè ebi geelek ekachieekge igbagban̄ utọn̄ me lek ata etip eyi Okaan̄-ene Jisọs” osusut. (Ebi Teselonaika Òso Iba 1:8) Eji si mitoon̄ ejit me lek usem Jioba otumube me mgbọ itumube ibe ke ọmọ ima ebi ata ubọk irọrọ, monyi ebi ijejeen̄ ichechieek ugwem ikakaan̄ge itata, mè isan̄a unan, ito mè mkpa. Jioba ijeen̄ ibe ke ota use keyi iborọrọ iso sa me itutumu inyi ogwu ikwaan̄ Jọn ibe: “Ge ikọ chi tap me ikpa, mije, ikọ chi ìre ikọ ògbegbe ibe etoon̄ ejit me lek, mè ire si atikọ.”—Ichichili 21:4, 5; Urọk 15:9; Jọn 3:36.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ichichili 20:5) Eyi ore adasi ijojomo me mkpa. (Isan̄a me lek kè ebibi, otutuuk ebi ìkwakwaan̄ kpejomo me mkpa inin̄ me ugwem mege ire mgbọ obop acha ge ya otabe.)
it-2 249 ¶2; re 290 ¶15
Ugwem
Me ikan inyibe Adam, Awaji irọ inyi ọmọ iriọọn̄ ibe ke ire isiki ibot inyi ọmọ, ke ikpobokwu. (Ibeb 2:17) Omọrọ, ire ota ochicha ebilene, orere, mkpa, ikayaka ikweek, kpunu ijo geege obokisi ikwaan̄ me akpalek ebi ikisiki ibot inyi Awaji mè isa mkpa ijet ema. Mege ire mgbọ geelek, ema kpebeyaka ikwu. (1 Kọr 15:26) Ijijijaka mkpa yi ibobọkọ irek mgbọ mkpulu Karais monube me uyaka, eyi obokup ire obop acha ge ike ikpa Ichichili okpabe. Baibul ibe ke ebi ibekana ebi ubọọn̄ mè ebi ngwugwa melek Karais, mejomo “me mkpa inin̄ ugwem mè inigọọk Karais ikikpulu otutuuk obop acha ge.” Mè itumu si ibe “Isan̄a me lek kè ebibi, otutuuk ebi ìkwakwaan̄ kpejomo me mkpa inin̄ me ugwem mege ire mgbọ obop acha ge ya otabe.” Ire me oniin̄ okukup ke ife chi ebenu me ugwem mgbọ obop acha ge ya motabe? Ebi ata ubọk irọrọ ukot ikaan̄ mè chereyi ejomobe me mkpa, ebi igbegbe utoon̄ ejit mè inwọnọ akọn̄ Amagedọn melek nsabọn geelek ebeman me agbagba obop acha ge ya kpekakana ebi isoso ikup. Jisọs melek ebi ibegọọk ọmọ ikpulu eberọ inyi eyi ifet me obop acha ge ya inan̄a me lek ngwugwa mkpenwene kè Jisọs. Obop acha ge ya isita, ke ema ebenu me ugwem sa me ikakana ebilene ebi isoso ikup, sabum ebetele Setan ibe itọ ebilene ikpọ me ota obop acha ya, ebilene ebi ikup me inyọn̄ ijọn̄ yi mekana ebi isoso ikup, mekup kubọk Adam mè Îfu ekupbe sabum ekpakabe ibot. Mgbọ ya, ema mechubọk iluk ugwem me akpalek ososo ikup. Ebi geelek iraraka ntọ mkpọ kè Setan mgbọ metelebe ọmọ ibe isibi me udọn̄ ya sọnja mgbọ, menwọọn̄ ugwem ya ire mgbọ geelek.—Ichi 20:4-10.
(Ichichili 20:14, 15) Enenitet mkpa mè ama ekwukwu [‘Udọn̄ Ufuun̄’] itọp itap me emen udọn̄ ukan̄ ya. Udọn̄ ukan̄ ya ore mkpa eyi òso mgbọ iba ya. 15 Ene geelek ekamun̄ge erieen̄ kan̄ me emen ikpa eyi ugwem ya, mîra iben itọp itap me emen udọn̄ ukan̄ ya.
it-2 189-190
Udọn̄ Ukan̄
Usem yi ikup me ikpa Ichichili gaalek, mè ikeke ichit chieen̄ mkpọ si. Baibul ikpa mkpọ ikekebe ichit chieen̄ sa me itutumu ibe: “Udọn̄ ukan̄ ya ore mkpa eyi òso mgbọ iba.”—Ichi 20:14; 21:8.
Inu ekpabe si ofolek udọn̄ ya me ikpa Ichichili ikijeen̄ ibe ke ikekeke ichit chieen̄ mkpọ. Baibul ibe ke etetet mkpa itọp itap me udọn̄ ukan̄ ya. (Ichi 19:20; 20:14) Isibi utọọn̄ ibe ke mkpa ikare inu keya mekọtbe iwọp. Igbaalek si, mitọp Yọk, ogwu orere ekwukwu kpekọtbe imun̄ itap me udọn̄ ya. Ukan̄ ikike ikpokọt itaka ọmọ iwọp eyi irere ibe ke ọmọ ire ekwukwu.—Ichi 20:10; kpọ si Isis 3:2 mè Oyer 13:20.
Eyi irebe ibe ke udọn̄ ya ikeke ichit chieen̄ “mkpa eyi òso mgbọ iba,” mè eyi irebe si ibe ke ikpa Ichichili 20:14 itumube ibe ke mitet ‘mkpa mè Udọn̄ Ufuun̄’ itọp itap me emen udọn̄ ya, ikpọk mbum ibe ke udọn̄ ya ikakeke ichit chieen̄ mkpa eyi ebilene ebọkọbe me irot me ubọk Adam (Rom 5:12), ikare si Hedis (Sheol). Ikpolọlọ irere ofifi chieen̄ mkpa, eyi ikakaan̄ge ikpọchieen̄ njomo-me-mkpa, kawuuk si ibe ke kpunu ere geege me Baibul etumube ibe ke “udọn̄” ya isan̄a ebi ikwakwaan̄, ebi ikup me emen kan̄ isibi, ike mkpa ebọkọbe me irot me ubọk Adam mè Hedis (Sheol) merọbe. (Ichi 20:13) Eya orọ, meben ebi ekamun̄ge erieen̄ kiban̄ me emen “ikpa eyi ugwem ya,” orere, ebi ekachieekge inwenwene, ikikeke ikeme mkpulu Awaji itọp itap me emen udọn̄ ukan̄ ya, eyi osisibi ota mfiat mè iyaka ire mkpa eyi òso mgbọ iba.—Ichi 20:15.
Ifufuk Baibul
(Ichichili 20:1-15) Nnenimun̄ ogwu osat ge okinan̄a me emen inyọn̄ inu, mè ikaan̄ atafi isotu udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya mè nga mkpọn ile ge me ubọk. 2 Itetet ijijinu òkaan̄ ukot ya, òrere ijijinu ukot ikaan̄ ya, òrere Yọk mè ìre si Setan, mè isa mkpọn ya ibọp ọmọ ikam, inyi ikup ikeya obop acha ge, 3 mè iben ọmọ itọp itap me emen udọn̄ ikakaan̄ge okputut ya, mè igon otu ichit ikwek ọmọ, mè itap iman̄ me lek ochichit otu udọn̄ ya, inyi ọmọ ikakọt ìnan̄a ìsibi ìnifiaan̄ ebi ido geelek me linyọn̄ ofifi mege obop acha ge ya môtabe. Obop acha ge ya isiraka, mêkpọk initọn̄ọ ọmọ itele sọnja mgbọ. 4 Nnenimun̄ owuwa ogboon̄ ubọọn̄, mè imun̄ ebi ene esikibe ikweek irek me inyọn̄. Ebi ìsisiki ikweek me inyọn̄ ogboon̄ ubọọn̄ cha ìre ebi enyibe unye ibe ekesibi oyerebet. Mmun̄ si ibot ejit ebi efieekbe ibot mije ichechieek ema echieekbe me lek kè Jisọs, melek ikọ Awaji eyi ema ekitumu. Ema kpetọbọ ebum inyi anam ukpook ya, mè ìre inu ebotbe òbet lek kan̄ ya, kpechieek si ibe etap ema iman̄ òriọọn̄ eyi anam ukpook ya me inyọn̄ okwut isi, mè ìre inyọn̄ ubọk kiban̄. Ife chi enenijomo me mkpa inin̄ me ugwem, mè inigọọk Karais ikikpulu otutuuk obop acha ge. 5 Eyi ore adasi ijojomo me mkpa. (Isan̄a me lek kè ebibi, otutuuk ebi ìkwakwaan̄ kpejomo me mkpa inin̄ me ugwem mege ire mgbọ obop acha ge ya otabe.) 6 Uga ubelejit okup inyi otutuuk ebi geelek ìjojomo me mkpa me adasi ijojomo me mkpa yi. Ema ìre ebi Awaji osan̄abe isun̄ esese inyi lek kan̄. Mkpa eyi òso mgbọ iba ìkakaan̄ unye me lek kiban̄. Ema mêre ebi ngwugwa inyi Awaji, mè ire si inyi Karais, mè igọọk ọmọ ikup ikikpulu ototuuk obop acha ge. 7 Mgbọ obop acha ya isiraka, mêsan̄a Setan isibi me mkpọn. 8 Isisan̄a ọmọ isibi me mkpọn, môjijen̄e ikana isi ikifiaan̄ otutuuk ebi ido geelek òkup me otutuuk agan̄ ini eyi linyọn̄ keyi, echi òrere Gọgu mè Magọgu, mè ititiin̄ ema ibe enetim akọn̄ me lek bọn Awaji. Ife cha mêwa me otu ifuk ikup kubọk nkwukwuuk okpoon̄ òkup me agba awaji. 9 Ema egbọgbọọk inan̄a me otutuuk ubọk linyọn̄ yi owelebe iyaka, mè inu inigban ikana ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ere bọn Awaji elukbe, melek ama ile ya eyi Awaji omabe enenen. Ire, ukan̄ onanan̄a me emen inyọn̄ inu mgbọ yaage, mè itaka ema otutuuk ikpan̄ isan̄a kpai. 10 Etetet Yọk ya, ogwu òfafiaan̄ ema, itọp itap me emen udọn̄ ukan̄ biridọni ya, ere etọọn̄be anam ukpook ya melek ogwu nriran ataak ya igwook. Ere ya ke ema ebekup ikibọkọ ujaralek, eririeen̄ mè ikarek mege ire mgbọ ikakaan̄ge itata. 11 Nnenimun̄ ikpele ogboon̄ ubọọn̄ okuket ge, mè imun̄ si ogwu òsisiki ikweek me inyọn̄. Ijọn̄ mè isinyọn̄ elilibi inan̄a me isi kan̄, mè ilibi ichep, kpeyaka imun̄ ema ofifi. 12 Nnenimun̄ ebi ìkwakwaan̄, ebi ilile, mè ebi asasa ekekebe me isi ogboon̄ ubọọn̄ ya. Enenichili owuwa ikpa, mè iyaka inichili si ofifi ikpa ge, eyi òrere ikpa eyi ugwem. Enenikisibi oyerebet me ibot otutuuk ebi ìkwakwaan̄ cha igọọk me lek inu ema erọbe kubọk egebe me emen ikpa cha. 13 Okwaan̄ osasan̄a otutuuk ebi ìkwakwaan̄ me emen kan̄ isibi. Mkpa mè ama ekwukwu [‘Udọn̄ Ufuun̄’] osasan̄a otutuuk ebi ìkwakwaan̄ ebi ìkup me emen kiban̄ isibi. Enenisibi oyerebet me ibot ene geelek igọọk me lek inu îrọbe. 14 Enenitet mkpa mè ama ekwukwu [‘Udọn̄ Ufuun̄’] itọp itap me emen udọn̄ ukan̄ ya. Udọn̄ ukan̄ ya ore mkpa eyi òso mgbọ iba ya. 15 Ene geelek ekamun̄ge erieen̄ kan̄ me emen ikpa eyi ugwem ya, mîra iben itọp itap me emen udọn̄ ukan̄ ya.