Daniel
2 Nabucodonosor yenielu 2 tripantu tañi ngüneniemequen nierquei quiñeque peuma. Fei rume müleduamcülehuei, feimu pepi umautuhuelai. 2 Tati lonco ülmen ayüi ñi feipingeal chem ñi peuman, feimu mütrümfalfi* pu calcu sacerdote, pu pelontuchequelu, pu calcu che ca pu ngüneduamquefilu huangülen.* Fei conpuingün, huitralepuingün tati lonco ülmen ñi adquiñ mu. 3 Ti lonco ülmen feipifi engün: “Peuman, müleduamcülen. Cüpa quimün chem tañi peuman”. 4 Fei pu ngüneduamquefilu huangülen feipifingün ti lonco ülmen arameo quehun mu:* “¡Ahuem, lonco ülmen, rumel mongeleaimi! Feipimuiñ chem tami peuman, fei feipihuaiñ tañi chem pilen”.
5 Fei tati lonco ülmen huiñoldungueyu* pu ngüneduamquefilu huangülen: “Tüfa tañi dulliel: feipimunoli chem tañi peuman ca tañi chem pilen, huercüan ñi catrücangeal tamün cuerpo ca tamün ruca tripatripatuhuecünungeai.* 6 Huelu feipimuli chem tañi peuman ca ñi chem pilen, eluhuaiñ regalo, cümelcahuaiñ ca yamfalcünuhuaiñ.* Feimu llemai, feipimuchi chem tañi peuman ca ñi chem pilen”.
7 Ca quiñe rupa feipifingün: “Lonco ülmen feipimuiñ chem tami peuman, fei feipihuaiñ tañi chem pilen”.
8 Fei ti lonco ülmen huiñoldungueyu engün: “Cüme quimtucunien, re ayünieimün ñi alüñmayal ti dungu, quimnielu cai eimün chem ñi dulliel. 9 Feipimunoli ñi peuma, quiñelei müten chem tamün femngeal: cutrancangeaimün. Huelu eimün quiñehuimün, feimu coilatumequemun ca ngünencamequemun. Ayüleimün tañi cacünutuafiel ti dungu. Feimu feipimuchi chem tañi peuman, femngechi quiman tamün rüf feipial ñi chem pilen”.
10 Pu ngüneduamquefilu huangülen feipifingün ti lonco ülmen: “Chem huentru no rume mapu meu* femlayafui tami feipiel, lonco ülmen. Doi mai quiñe fütra lonco ülmen cam ngüneniequelu no rume feipiquelafui ñi femngechi femal quiñe calcu sacerdote, pelontuchequelu cam ngüneduamquefilu huangülen. 11 Rume cüdaungei tami feipiel, lonco ülmen. Inei no rume feipilayafeimu tüfa, pu dios müten. Huelu ngelaingün fau tami feipiaeteu”.
12 Allcün mu tüfa ti lonco ülmen pofo illcui,* fei langümfalfi com pu quimque huentru Babilonia mu. 13 Huercüngelu tüfa ca epeque langümngelu pu quimque huentru, yemengei ta Daniel ca tañi pu compañ ñi langümngeal engün.
14 Feimu Daniel cuñiutucun ca yamün meu pemefi ta Arioc, fei loncolerquei pu soltau cuñiutucuquefilu ti lonco ülmen ca triparquei ñi langümafiel pu quimque huentru Babilonia mu. 15 Fei Daniel ramtufi ta Arioc, tati lonco ülmen ñi falin cüdaufe: “¿Chumngelu am* tati lonco ülmen huercüi tüfachi huesa dungu?”. Feimeu Arioc feipieyu ta Daniel com ñi rupan. 16 Feimu Daniel pemefi tati lonco ülmen, feipifi ñi üngümaeteu,* femngechi ñi feipilelafiel ñi chem pin tañi peuma.
17 Fei hula Daniel huiñotui tañi ruca mu, feipifi chem ñi rupan tañi pu compañ Hananías, Misael ca Azarías. 18 Feipifi engün tañi ngillatuafiel Huenu Chau Dios tañi cutranpiuqueyeaeteu, femngechi ñi quimfalcünulelaeteu ti ellcalechi dungu.* Femle, Daniel ca tañi pu compañ langümngelayafui Babilonia ñi caquelu quimche engün.
19 Fei pun mu Chau Dios pengelelfi ta Daniel quiñe afmatun dungu. Femngechi quimfalcünulelfi ti ellcalechi dungu. Feimu Daniel püramyefi Huenu Chau Dios. 20 Daniel feipi:
“Püramyengepe Chau Dios tañi üi rumel mu,
quisu mu müten cüpai ti quimün ca ti nehuen.
21 Quisu adniequefi antü ca chem ñi rupaquen,
elcünuquei lonco ülmen ca entuquefi lonco ülmen,
eluquefi quimün pu quimchengelu ca adümuhun pu cüme raquiduam nielu.
22 Quimfalcünuquei ti cüdaungelu ca ellcalelu.
Quimniei chem ñi mülen ti dumiñ meu.
Ti pelon afcadinieyu.
23 Ahuem, tañi cuifiqueche ñi Chau Dios, eimi eluen quimün ca nehuen.
Feimu mañumeyu ca püramyeyu.
Tüfa hula elumupeiñ chem tami ngillatufiel.
Quimfalcünuimi tati lonco ülmen ñi peuma”.
24 Ti lonco ülmen elfalcünurquefi ta Arioc ñi langümafiel Babilonia ñi quimque huentru. Fei Daniel pemefi ta Arioc, feipifi: “Langümquefilnge chem quimque huentru no rume Babilonia mu. Yeen tati lonco ülmen mu, fei quimfalcünulelafiñ ñi chem pin tañi peuma”.
25 Feimeu müten Arioc yefi ta Daniel tati lonco ülmen meu, fei feipi: “Lonco ülmen, pefiñ quiñe huentru, Judá mu presu cüpalngerquei. Fei quimelafeimu ñi chem pin tami peuma”. 26 Feimeu tati lonco ülmen feipifi ta Daniel, Beltsasar ca pingequelu: “¿Rüfcünu feipiafen chem tañi peuman ca ñi chem pilen?”. 27 Daniel huiñoldungueyu tati lonco ülmen: “Inei no rume quimeltulayafeimu ti ellcalechi dungu tami cüpa quimün, pu quimque huentru, pelontuchequelu, calcu sacerdote ca pu ngüneduamquefilu huangülen no rume. 28 Huelu huenu mu mülei ta Chau Dios, fei quimfalcünuquei ellcalechi dungu. Fei quimeleleimu eimi, lonco ülmen Nabucodonosor, chem ñi rupayal epe afaelchi antü meu. Tüfa tami peuma ca afmatun dungu tami peel petu cudulelu eimi tami cahuitu mu:
29 Ahuem, lonco ülmen, petu cudulelu tami cahuitu mu, eluhuimi tami raquiduamal chem ñi rupayal cüpalechi antü mu. Fei tati quimfalcünuquelu ellcalechi dungu feipieimu chem ñi rupayal. 30 Iñche nielan doi quimün caquelu pu che meu. Huelu quimfalcünungen tüfachi ellcalechi dungu tami quimal ñi chem pilen tami peuma, ahuem, lonco ülmen. Fei quimaimi tami chem raquiduamcülen.
31 Ahuem, lonco ülmen, eimi adquintulerqueimi, fei peimi quiñe fütra adentun.* Feichi adentun rume alüpüralerquei ca rume huilüfcülerquei. Huitralerquei tami adquiñ mu ca llicafali tañi ad. 32 Ti adentun ñi lonco cüme oro mu deumangei. Tañi rücu ca ñi lipang, plata mu deumangei. Tañi pütra ca ñi trutre, cobre mu deumangei. 33 Tañi chang, pañillhue mu* deumangei ca ñi namun reyülei* pañillhue fotra engu.* 34 Petu adquintulelu eimi, catrüngei quiñe cura, huelu che ñi cuhu mu no. Fei ti cura hulelfi ti adentun ñi namun reyülelu pañillhue fotra engu, fei teifücafi. 35 Feimeu ti pañillhue, fotra, cobre, plata ca ti oro quiñentrür teifücangei. Pinu reque* felehuetui, pinu reque mülehuelu pünoquetranhue* hualüng antü mu. Fei ti cürüf yeeyu tañi mülehuenoal. Huelu ti cura hulelfilu ti adentun quiñe fütra mahuidangetui, tacufi com ti mapu.
36 Tüfa tati peuma. Fei feula, lonco ülmen, feipihuaiñ ñi chem pilen. 37 Eimi, ahuem, lonco ülmen, loncoleimi pu lonco ülmen meu. Huenu Chau Dios elueimu tami ngünenieal, tami pepiluhun, nehuen ca tami afmatufalngen. 38 Tami cuhu mu hulcünui pu huentru cheu rume tañi mülen engün, hulcünui pu culliñ ca pu üñüm. Ca elueimu tami ngüneniafiel com engün. Eimi llemai tati lonco, oro mu deumangelu.
39 Eimi mu inaleai cangelu gobierno, huelu ancapuulayai eimi mu. Inaleai cangelu gobierno, tati cülangelu. Fei tati cobre. Ngünenieafi com ti mapu.
40 Ti melingechi gobierno nehuen-ngeai pañillhue reque. Pañillhue teifücaquefi ca trüfürcünuquefi com. Felei, pañillhue apümcaquei. Ca femngechi tüfachi gobierno teifücayafi ca apümcayafi com tüfachi caquelu gobierno.
41 Eimi pefimi, ti adentun ñi namun ca ñi changüll namun reyülerquei pañillhue fotra engu. Ca femngechi ti gobierno quiñeucülelayai, huelu pichi nehuencüleai ti pañillhue reque, chumngechi tami pefiel pañillhue reyülelu narfülechi fotra engu. 42 Cafei ti changüll namun reyülei pañillhue fotra engu. Ca femngechi ti gobierno, quiñeque troquiñ nehuen-ngeai, caquelu troquiñ nehuen-ngelayai. 43 Chumngechi tami pefiel, ti pañillhue reyülerquei narfülechi fotra engu. Ca femngechi fei engün* reyüleaingün ti pu che engün. Huelu quiñeucülelayaingün, chumngechi ti pañillhue quiñeucülequelai fotra engu.
44 Feichi pu lonco ülmen ñi antü meu, Huenu Chau Dios ngünenietuafi ta mapu. Elungelayai caquelu troquiñche ñi ngünenieal ca turpu apümcangelayai. Apümcayafi ca fentecünuafi com caquelu gobierno, fei müten rumel ngünenieai. 45 Chumngechi tami pefiel, mahuida mu catrüngei quiñe cura, huelu che ñi cuhu mu no. Feichi cura teifücacünufi ti pañillhue, cobre, fotra, plata ca ti oro. Fütra Chau Dios quimeleleimu eimi, lonco ülmen, chem ñi rupayal cüpalechi antü mu. Rüfngei ti peuma ca manelfali tañi chem pilen”.
46 Fei ti lonco ülmen Nabucodonosor fampuhuli ñi ange mapu meu Daniel ñi adquiñ meu ca püramyefi. Cafei elufalfi regalo ca incienso.* 47 Ti lonco ülmen feipifi ta Daniel: “Tamün Chau Dios rüfcünu doi alüpüralei caquelu dios meu, Ñidolcülei pu lonco ülmen mu ca quimfalcünuquei ellcalechi dungu. Feimu eimi quimfalcünuimi tüfachi ellcalechi dungu”. 48 Fei hula ti lonco ülmen püramyefi ta Daniel, eluyefi fentren falinque regalo ca elufi ñi ngünenieafiel com Babilonia troquiñ mapu. Loncocünufi com pu quimque huentru Babilonia meu. 49 Daniel ñi duam mu, tati lonco ülmen loncocünufi ta Sadrac, Mesac ca Abednego ñi ngünenieafiel Babilonia troquiñ mapu. Huelu Daniel mülenagi cheu ñi mülen ti lonco ülmen.